Motorcross en techniek - ie-net vzw · 2018-03-20 · voor de Citroën 2CV ontwikkelen, waardoor...

MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER

INGENIEURSMAGAZINE

06/07-2011

Motorcrossen techniekPrins Filip bekroontelektrische wagen Groep T

The Second Phase: van idee naar realisatie

Straks 50.000 slimme meters in Vlaanderen

VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgemjaargang 49, nummer 6/7, juni - juli 2011maandelijks tijdschrift, verschijnt niet in juli en augustusafgiftekantoor HASSELT 1- P2A8632

I-mag Ingenieursmagazine is een uitgave van de Vlaamse Ingenieurskamer vzw

Stichtend lid CIBIC – www.cibic.be

Lid van Ex-Change vzw – www.ex-change.be

Stichtend lid van European Young Engineers EYE– www.e-y-e.org

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers (U.P.P.)

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Ing. Bart Demol MSc, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem

HOOFDREDACTEUR

Ing. Noël Lagast MSc

EINDREDACTIE

Luc Vander Elst

REDACTIERAAD

Ing. I. Born MSc - Ing. B. Demol MSc Ing. H. Derycke MSc - Ing. K. De Wever MScIng. N. Lagast MSc - Ing. G. Roymans MSc Ing. W. Samyn MSc - Ing. L. Wezenbeek MSc

REDACTIESECRETARIAAT

Francine Demaret

SECRETARIAAT VIK

Herentalsebaan 643, 2160 WommelgemTel. +32 3 259 11 00 - Fax +32 3 259 11 01Website: www.vik.be - e-mail: [email protected] open van 08.30 uur tot 17.00 uur

Voor advertentieruimte of redactionele bijdragen: mail naar [email protected].

LIDMAATSCHAPSBIJDRAGEN

rek.nr.: 406-0098501-56

€ 62,00voor technisch en industrieel ingenieurs, die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;voor geassocieerde leden

€ 34,00 voor hen, die 3 jaar of minder dan drie jaar gediplomeerd zijn; voor een samenwonend lid; voor gepensioneerden

€ 17,00voor studenten-industrieel ingenieur

€ 79,00voor leden woonachtig in het buitenland

DRUKKERIJ & LAY-OUT

Drukkerij SLEURS nv, OverpeltTel. +32 11 80 90 90 - Fax +32 11 80 90 95

Voor de ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk.

COVER

Steve Ramon in actie © GRP SUZUKI RACING TEAM

Commentaar

3 I-mag juni - juli 2011

Visie op de ingenieur

De Vlaamse Ingenieurskamer werkt al vele jaren aan het statuut van de industrieelingenieur. Wij mogen terecht fier zijn op onze verwezenlijkingen als belangenbeharti-ger. Veel van onze verzuchtingen zijn ondertussen gerealiseerd en de geplande inte-gratie in de universiteit staat definitief in de steigers. Onze grote bezorgdheid is hetbehoud van ons eigen toepassingsgericht ingenieursprofiel en dat zullen wij verderopvolgen.

De maatschappij waarin wij als ingenieur opereren evolueert voortdurend: niet enkelop technologisch, maar ook op maatschappelijk en sociologisch vlak. De veranderin-gen waarmee onze collega's de volgende decennia zullen worden geconfronteerd, zijndaarom op zijn minst uitdagend te noemen.

Het welvaartspeil voor de komende generaties in onze regio staat onder druk en zalnaar alle waarschijnlijkheid afnemen. Maar dat betekent niet noodzakelijk dat wedaarom minder gelukkig zullen zijn. De ingenieurs kunnen en moeten hier hun rol spe-len. Dat zijn wij aan de toekomstige generaties verplicht.

Ingenieurs zijn altijd al de motor van veranderingen geweest en dat moet zo blijven.De nieuwe lichting ingenieurs die straks zijn intrede doet op de arbeidsmarkt, bruistweer van energie en zelfvertrouwen en zal zeker enthousiast die maatschappelijke uit-dagingen helpen aan te pakken.

Het is onze opdracht als vereniging om de schat aan ervaring en wijsheid uit ons inge-nieursnetwerk aan die jonge collega’s over te dragen, door hen permanente vormingen een open ingenieursnetwerk aan te bieden.

Zo zullen de ingenieurs van morgen de antwoorden blijven vinden op de maatschap-pelijke uitdagingen van morgen. Daarin wil de Vlaamse Ingenieurskamer niet alleeneen katalysator, maar met uw inbreng ook een initiator zijn.

VIK is en blijft een vereniging van ingenieurs, voor ingenieurs. Met een werking om ‘u’tegen te zeggen, dankzij de onbaatzuchtige inzet van talloze collega-ingenieurs. Zozijn wij klaar om als ingenieurs onze plaats in het maatschappelijk debat te intensive-ren, ten voordele van de ingenieur zelf, maar meer nog ten voordele van de samenle-ving.

Ing. Paul BERTELS MScGedelegeerd bestuurder

23 juni 2011 – Philips TurnhoutEvent met presentatie resultaten landingsbaanenquête

Noteer de datum alvast in je agenda!De winnaars van het incentive ‘Landingsbaan 2011’ vind je op pagina42 van deze I-mag.

Inhoud

4I-mag juni - juli 2011

CommentaarVisie op de ingenieur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 03Inhoudstafel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 04Prins Filip bekroont elektrische wagen Groep T Brandpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05Sylvain Geboers over motorcross en techniekTechnologie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 08Ing. Peter Blocken MSc, van loontrekkende naar zelfstandige Technologie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10Infrax plaatst slimme meters in Vlaanderen Technologie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13The second phase: Van innovatief idee naar realisatieTechnologie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17In de kijker: 21ste fietsen wandeldagAfdeling Limburg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Nieuws van de afdelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Prof. dr. ir. Sabine Van Huffel Samenleving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Contractvorming en managementvennootschappen Centum zelfstandigen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31In tien stappen naar een vermogen zonder zorgen Centum senioren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31VKW wil bruggen slaan tussen onderneming en maatschappij Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Dirk Bochar verkozen tot secretaris-generaal van FEANI Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35In memoriam Armand HeeneNetwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38In memoriam Norman Beyen Netwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39Nieuws van de studiegroepen VIK Studiegroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40De puzzelaar: opgave 101 en oplossing 99 Denken & doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43Ingenieur als technisch adviseur VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Een bestek opstellen bij bouwwerkenVIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44Vloeistofdichte betonconstructies ontwerpen en uitvoeren VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Duurzaam bouwen VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45Cursusagenda september 2011 VIK Vorming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Het energieforum opent jaarlijks de dis-cussie over de overgang naar een CO2-arme samenleving in 2050. Het is eenorganisatie van de vier Belgische ingeni-eursverenigingen, VIK, KVIV, UFIIB enFABI onder de vleugels van CIBIC en insamenwerking met het Verbond vanBelgische Ondernemingen. Tijdens het forum krijgen beleidsmakersen CEO’s een overzicht van de manierwaarop het traject naar een CO2-arm 2050optimaal kan worden afgelegd.

Beloftevolle technologie

In het kader van mobiliteit met hernieuw-bare energie heeft Groep T uit Leuven devoorbije jaren al wel meer mijlpalengehaald. Zo werkt het CQS Group TRacing Team al geruime tijd aan enkelebeloftevolle technologieën, die ze uittes-ten met de carrosserieën van Citroëns2CV. Het team nam dan ook deel aan hetvijfde ‘Strategic energy forum’ met eendelegatie van drie teamleden en vier per-

hij mocht de realisaties van het team aande kroonprins uiteenzetten. Het CQS-team kreeg de erkenning voor de poster‘Odyssee: a test case for new technolo-gies and materials’.

Autosalon

Het is niet de eerste keer dat het CQSGroup T Racing Team de aandacht trektmet zijn hybride en elektrische wagens. Ineen tijdspanne van één jaar ontwikkeldehet team een hybride en een elektrischeaandrijflijn, die werden ingebouwd in tweezelf aangepaste Citroën 2CV-donorvoer-tuigen. Zo wilden zij het potentieel vanalternatieve aandrijflijnen aantonen entegelijk bijdragen tot een groenere toe-komst. De Odyssee is een volledig elektrischaangedreven geit die beschikt over eenbatterijpakket van lithium-ijzerfosfaat eneen innovatieve geschakelde reluctantie-motor voor de aandrijving. Nog nooit werdeen racewagen met zo’n elektrische

soneelsleden van Groep T. Het KoninklijkMilitair Museum in het Jubelpark werdvoor hen het decor van een onverwachtebekroning. Voor de derde keer op rij nam CQS deelaan de postersessie, een tentoonstellingvan 75 posters van jonge ingenieurs,wetenschappers en junior projectleiders,waarbij ze hun inspanningen voor eenbetere energiegemeenschap in de kijkerte zetten. Maar deze keer konden ze voorhet eerst uitpakken met de echte verwe-zenlijking en de volledige bouw van beidewagens, terwijl het vorig jaar nog om eenconcept ging en het jaar daarvoor overeen brandstofinspuitsysteem voor de ver-brandingsmotor van een geit. Een jury van topmensen uit de vier ingeni-eursverenigingen maakte uit het rijke aan-bod aan interessante posters uiteindelijkeen selectie van drie posters die met eenaward werden bedacht. Teamleider Koen Huybrechts mocht deaward voor het CQS Racing Team uit han-den van prins Filip in ontvangst nemen en

BRUSSEL. Tijdens het vijfde ‘Strategic energy forum’ op woensdag 11 mei

2011 trokken de studenten van het CQS Racing Team van de Leuvense Groep

T alweer de aandacht met hun hybride en elektrische wagens. Ook eerder al

kregen zij media-aandacht en gouvernementele appreciatie. Deze keer sleep-

ten ze dankzij de postersessie een award in de wacht van prins Filip.

Prins Filip bekroont elektrische wagen Groep T

Odyssee van CQS Racing Team wint postersessietijdens vijfde energieforum

BRANDPUNT

brandpunt


Koen Huybrechts ontmoet prins Filip.

Prins Filip overhandigt de award.Het CQS-team met hun vooruitstrevende wagens.

BRANDPUNT

motor uitgerust. De motor maakt geengebruik van magnetisch materiaal en isdus niet afhankelijk van zeldzamer wor-dende aardmetalen. De Odyssee werd ook geshowd op hetautosalon en de studenten mochten ophun stand al minister Lieten ontvangenals geïnteresseerde en enthousiaste gast.Op verscheidene cleantechevenementenin binnen- en buitenland toonde deOdyssee het potentieel van elektrisch rij-den. Op het circuit van Zolder nam CQSbegin mei 2011 deel aan de Cleanweek2020, zowat het grootste evenement inza-ke ‘clean mobility’. De Odyssee reed ersamen met de waterstofkart van hetBelgisch team, het Umicore Solar Teamvan Groep T en het solarteam uit Bochum.

Pegasus

Naast de Odyssee bouwde het team ookde Pegasus, een hybride racewagen. Devoorwielen van de wagen worden aange-dreven met een verbrandingsmotor opbio-ethanol. Een elektromotor drijft deachterwielen aan. De verbrandingsmotorwerkt op E85, een mengsel van 85% bio-ethanol en 15% gewone benzine.Op 16 oktober 2010 nam de Pegasus deelaan de 24 uren voor Citroën 2CV op het

CQS Group T RacingTeam is fusie

Het CQS Group T Racing Team is ont-staan uit twee bestaande voertuigpro-jecten: het Vehicle Design Summit(VDS) Groep T team en het Student2CV Team.Het VDS Groep T Team was een teamvan 14 masterstudenten ingenieur enwerkte samen met tientallen universi-teiten en ondernemingen over de helewereld aan een nieuwe uiterst milieu-vriendelijke zespersoonsauto, die opde markt zou komen in India en China. Hun wagen - de Vision – moest een zo laagmogelijke levenscyclusimpact hebben. Zij ontwikkelden hun prototype in dezomer van 2008 en haalden daarmee destijds ook dit magazine.Het Student 2CV Team wou een intelligent flexifuel multipoint injectiesysteemvoor de Citroën 2CV ontwikkelen, waardoor men met bio-ethanol zou kunnen rij-den. Daarnaast werd ook een hybride 2CV gebouwd die in de stad 100% elek-trisch kan rijden. Beide doelstellingen werden met succes bereikt. Binnenkortzetten zestien nieuwe teamleden het werk aan de innovatieve topics voort meteen nieuw team.De studenten voeren dit project uit tijdens hun tweejarige master, een unieke for-mule bij Groep T waarbij jonge industrieel ingenieurs voor ze afstuderen praktijk-ervaring kunnen opdoen. Terwijl ze complexe problemen oplossen, maken ze ken-nis met teamwerking en projectmanagement. Voorts komen ze in contact met ver-schillende ondernemingen die bij de ontwikkeling van de voertuigen betrokkenzijn. LVE

Energieforum: opvallende stellingenOok dit energieforum haalde autoriteitenvoor de microfoon die onverbloemd detoekomstige problemen inzake CO2-uit-stoot naar voren schoven. Karl Rose vande ‘World energy council for sustainableenergy’ zag het totale steenkoolverbruiktegen 2030 nog stijgen met 53%.Steenkool is immers goedkope energie.Landen, zoals India, halen daaruit deenergie voor hun exponentiële ontwikke-ling, vooraleer ze inspanningen leverenvoor een meer milieuvriendelijke energie-opwekking. Een andere opmerkelijkethese was dat de toename van hernieuw-bare energieopwekking de laatste tienjaar de afname van kernenergie niet kanvolgen. De volgende sprekers legden metgrafieken en cijfers de nadruk op hetbelang van energie-efficiëntie en diversi-ficatie inzake energieopwekking. De kern-ramp in Fukushima leverde uiteraardinspiratie voor dit energieforum en Ericvan Walle, directeur-generaal van hetBelgisch Nucleair OnderzoekscentrumSCK-CEN, hield een pleidooi voor kern-energie en lichtte Myrrha toe, een projectdat het mogelijk moet maken om nucleairafval duizend keer sneller af te breken enom met honderd keer minder splijtstof totvijftig keer meer energie te verkrijgen.Ook volgens Yves Leterme is een uitstapuit kernenergie geen optie, als we de uit-stoot van broeikasgassen met 80% willenreduceren tegen 2050.

LVE

circuit van Spa-Francorchamps. Voor destudenten was het een unieke ervaring omvoor het eerst aan zo'n wedstrijd te kun-nen deelnemen. De hybride wagen was deeerste ooit om deel te nemen aan diecompetitie. De Pegasus reed de wedstrijduit en eindigde op een verdienstelijke48ste plaats van 55 deelnemers. Hij haal-de er een zeer verdienstelijke derde plaatsin het klassement van de experimentelevoertuigen.Aan de Pegasus wordt momenteel drukgewerkt om er de prestaties van te verbe-teren. De ophanging en het remsysteemwerden de laatste maanden volledig ver-nieuwd en het motorblok wordt grondigbestudeerd en getest om er nog meer ver-mogen uit te halen. De eerste test voor devernieuwde Pegasus vindt plaats op 21 juliin Frankrijk tijdens een zes uur durende2CV-wedstrijd.

Beide voertuigen hebben ook een aerody-namische racebody van biocomposietma-terialen. De racebody is 100% biologischafbreekbaar.

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto’s: CQS GROUP T RACING TEAMen Stefan DEWICKERE


Het CQS-team kreeg de erkenning voor de poster‘Odyssee: a test case for new technologies and materials’.

De drie teams die een award wonnen in het gezelschap van forumvoorzitter William D’haeseleer (links), KVIV- en TI-directeur Hans Romaen

(tweede van links), prins Filip (midden) en premier Yves Leterme (rechts).

Rijden Belgische motorcrossers metspecifiek ontworpen motoren of zijn datbasismodellen van fabrieksmotoren?“Renners crossen met fabrieksmotorendie deels aangepast zijn aan de renner.Fabrieksmotoren zijn dan weer de basisvoor een productiemotor. Dat is dezelfdetechnologie, maar dan in massaproductie-vorm: bijvoorbeeld onderdelen die in eenprototype machinaal vervaardigd worden,zijn voor de productie in gietvorm vervaar-digd.”

Waarop kun je zelf ingrijpen?“We kunnen de motor aanpassen aan destijl van de renner of aan zijn maten. Elkerenner rijdt op een andere manier. Er zijner die een bultje in het zadel willen waar-tegen ze altijd aanzitten, zodat ze hunbeste positie zo snel mogelijk kunneninnemen, maar er zijn er ook die dat nietwillen om te kunnen glijden van vorennaar achter.”

Zijn er Belgen die tot de (internationale)top behoren inzake ontwerp, design enontwikkeling van crossmotoren?“Niet dat ik weet. Er zijn wel Belgen dieeen heel sterke invloed hebben op degrote merken en veel aanbrengen. Dat zijnonder meer ikzelf, Roger Decoster enStefan Everts.”

Zijn er internationale toppers die wélmet eigen ontwerpen rijden?“Zover ik weet niet. Dat zou niet te beta-len zijn voor deze sport. Toprenners komenautomatisch terecht in een team met denodige ondersteuning van de motorfabri-kanten.”

Hoe maakt een motorcrosser het verschil tegenover zijn concurrenten?“De machines zijn bij de meeste fabrikan-ten van hoge kwaliteit en zijn mekaar welwaard. Daarom is in motorcross de in brengvan de piloot van zeer groot belang. Zijncrosstalent en zijn koersdoorzicht kunnenveel beslissen. In tegenstelling tot bijvoor-beeld de Formule 1 maakt bij motor crossde renner wel degelijk het verschil. Hoebeter een renner zijn wensen kan over-brengen bij het team, des te beter de com-binatie piloot-machine zal functioneren.”

Welke technische evolutie zou voor eenmerk opnieuw een beslissend verschilmet de concurrentie kunnen maken?“Op het gebied van veringselementen is ernog groeimarge, maar dat is geen exactewetenschap. Het is sterk afhankelijk van derenner. Iedere renner gebruikt de motoranders. Het is zo belangrijk dat de produ-cent kan inspelen op de verwachtingen vande renner, maar het is nog veel belangrijkerdat de renner kan melden wat hij nodigheeft. Dat is zo moeilijk in motorcross: erzijn zo weinig renners die kunnen aange-ven wat ze precies nodig hebben. Datmaakt het grote verschil in de renners.”

“Andere elementen die we kunnen varië-ren, zijn de positie van het stuur, zowelvoor- of achterwaarts als open neer-waarts of de positie in de breedte, maarook de stand van de voetrusten, de zadel-hoogte en alles wat behandeling van demotor is.”“De basis blijft een fabrieksmotor diegebruikt wordt als het prototype voor deproductie van de volgende generatie. Hetheeft geen zin om prototypes enkel temaken voor de crosscompetitie. Alles watwe uit die prototypes leren, wordt gebruiktom de motor van de volgende generatie teproduceren.”

Welke rol speelt een team als GRP in debijsturingen aan de prototypes vanSuzuki?“Onze eerste opdracht is resultaten teboeken in de sport. Daarnaast is onzetweede opdracht die van adviseur: zoveelmogelijk informatie aanbrengen voor defabriek om de toekomstige modellen tekunnen bouwen.”“Een team als GRP gebruikt de ervaringen de kennis van de circuits voor hetwereldkampioenschap. Op basis van diekennis stelt het Suzuki de nodige aanpas-singen voor. Als Suzuki dat goedkeurt,worden die aanpassingen ook in productiedoorgevoerd. Dat gaat zowel over demotor als over het chassis.”

Wat kan een renner allemaal zelf eisen?“Elke renner heeft zijn wensen: de keuzevan banden, de afstelling van de vering, dekeuze van het vermogen van de motor. Metdie elementen kunnen wij zelf ruim varië-ren. Een renner stelt al eens eisen waaropwe onmogelijk kunnen ingaan, omdat wevooraf weten dat we zo geen betere resul-taten boeken. Maar je probeert altijd om jerenner in competitie gemotiveerd te hou-den. Als je hem zijn eigen keuzes laatmaken, zal hij extra gemotiveerd blijven.”

MOL. Het motorcrossseizoen is goed en wel uit de startblokken geschoten en

de Belgen laten zich weer gelden. Niet meer zo prominent als in de gloriejaren

van Stefan Everts, Eric Geboers of Joel Smets, maar de jonge Waal Clement

Desalle en zijn teamgenoot Steve Ramon blijven wereldtop. Hun grote baas,

Sylvain Geboers, legt de raakpunten van motorcross en techniek bloot.


technologie

“Bij motorcross maakt niet de techniek,maar de renner het verschil”

Sylvain Geboers

Hoe vang je dat als team op?“We putten uit onze grote ervaring. Wijkomen jaarlijks op dezelfde circuits, ken-nen de gegevens van de vele renners diewe al gehad hebben en zo komen we al

heel dicht bij het best mogelijke materi-aal. Toch zijn er nog altijd renners dieandere wensen hebben. Nu rijden we metClement Desalle: hij stelt zijn motor af inhet voorjaar en verandert er nadien nietsmeer aan. Hij kent die motor en weet hoedie reageert. Hij beslist om met die motorhet hele jaar af te werken. Andere rennerszoeken voor elk circuit specifieke afstel-lingen, finetunen hun motor en zullen tochniet vinden wat ze zoeken.”“Momenteel leren we veel door de data-logger aan onze engine control unit tekoppelen in combinatie met een gps-sys-teem. Zo kunnen we de hele race of trai-ning analyseren.”

Is er een kruisbestuivingtussen ‘gewone’ motorenen crossmotoren?

“Offroadmotoren en zeker motorcrossmo-toren hebben vrij specifieke uitvoeringen.Niettemin worden ervaringen uitgewis-seld en gebruikt. Dat is een van debelangrijkste factoren voor de fabrikanten

om deel te nemen aanverschillende racedisci-plines. Toen de motor-cross omschakelde vande tweetakt- naar de vier-taktmotor, konden weterugvallen op de kennisdie Suzuki daarin al hadom onze crossviertakt inhet eerste jaar al compe-titief te maken. Omge -keerd vloeit bijvoorbeeldveel kennis om de opwar-ming van de remmentegen te gaan, vanuit hetmotorcross terug naar debaanmodellen.”

Waarin verschilt eencrossmotor van eenwegmotor?“Motorcrossbanden zijnniet bruikbaar voor baan-motoren. De versnellings-bakverhouding is korteren de veringselementenzijn specifiek afgesteld.Motorcros sma chines zijnzeer eenvoudig, basic enlicht. Accessoires zorgenenkel voor moeilijkhe-den.”

Wat zijn de voornaam-ste verschillen tussen een crossmotor

en motoren voor straatraces of anderedisciplines, zoals trial of enduro?“Crossmotoren zijn specifiek veeleisendqua vering; die wordt gebruikt met meerveerweg, impact en op hogere temperatu-ren dan bij andere disciplines. MX-moto-ren zijn krachtiger dan enduro, maar desnelheid kan bij enduro hoger liggen van-wege de langere overbrenging. Enduro mo -toren zijn zwaarder en moeten voorzienzijn van verlichting. Straatracers zijn deultieme snelheidsduivels, licht wendbaaren gemaakt om zo hoog mogelijke snel-heid neer te zetten op een verharde race-baan met enkel maar bochten, acceleratieen afremmen.”

www.suzuki-racing.com

Tekst: Dirk VANDER ELSTFoto’s: GRP SUZUKI RACING TEAM


TECHNOLOGIE

Rijke carrière in de crossSylvain Geboers (66) was van 1961 tot 1978zelf actief als motorcrosser en werd na zijnactieve carrière de manager van zijn jongerebroer Eric Geboers en van Harry Everts. In1989 werd hij de manager voor Suzuki MX125cc van Stefan Everts en Donny Schmidt. In1992 richtte hij Geboers Racing Promotion(GRP) op, waarvan hij nog altijd general mana-ger is en zijn broer Eric teammanager. Huntwee rijders in het Team Rockstar SuzukiWorld MX1 zijn Clement Desalle en SteveRamon. “Voor hen doen wij het beheer en deuitbating van het team, zowel sportief, tech-nisch als logistiek. Wij begeleiden de jongens,maken contracten met hen en met het perso-neel. Wij engageren voorts een sportarts eneen trainer, die samen de trainingsschema’suitschrijven. Voor het MX2-team blijven onzeactiviteiten beperkt tot het technisch en logis-tiek beheer en de uitvoering.”

DVE

Wereldtoppers in het teamIn het verleden had Geboers toppers als HarryEverts, Eric Geboers, Greg Albertyn, MichaelPichon, Joel Smets en vooral Stefan Evertsonder zijn vleugels. Nu rijdt de 22-jarige WaalClément Desalle voor hem, die algemeenbeschouwd wordt als onze beste Belgischecrosser van het moment. Hij is momenteelvicewereldkampioen. Dit seizoen won hij alde openingsmanche van het WK in hetBulgaarse Sevlievo en was hij superieur in detweede proef voor het Belgisch kampioen-schap. Na zijn winst in de GP van Californiëkwam hij dit seizoen aan de leiding.Naast Desalle rijdt ook Steve Ramon voorGeboers Racing Promotion. De West-Vlamingwas al zes keer Belgisch kampioen en werd in2007 wereldkampioen in de MX1-klasse.“Per renner is er een mecanicien die vast voorde renner werkt en zijn motor onderhoudt enaanpast. Het team heeft voorts een specialistveringselementen, een specialist motorbouw(open afbouw, service en afstelling), een spe-cialist voor het elektronische injectiepakketen specialisten voor engine controle unit endatalogging. Die laatste mensen zijn voorbeide renners inzetbaar.”

DVE

Clement Desalle

“In tegenstelling totbijvoorbeeld de

Formule 1 maaktbij motorcross de

renner wel degelijkhet verschil.”

“ Alles wat we uit de motor-crossprototypes leren, wordtgebruikt om de motor van devolgende generatie te produceren.”

Sinds 2009 is Ing. Peter Blocken MSc ookde drijvende kracht achter het Belgischefiliaal van de multinational Oxyde, datkantoor houdt op het Antwerpse eilandje.Merkwaardig daarbij is dat hij als ingeni-eur elektromechanica in de chemischeindustrie actief is gebleven.

“ Bij de joint venture Artecowaren wij in principe nog eenechte kmo, maar vanaf toenmoest ik mij als algemeendirecteur meer en meer gaanbezighouden met rapporteringaan mijn twee beursgenoteer-de bedrijven en het invullenvan checklijsten waar ik detoegevoegde waarde niet vanzag.”

Hoechst

Peter Blocken: “Dat kwam eigenlijk doormijn eindwerk. Het onderwerp ‘Toegepastonderzoek betreffende de vochtinhoudvan kartonnen buizen’ paste eerder in dechemische sfeer, maar de chemiemensenzagen dat niet zitten. We hebben het danmaar met twee studenten elektromecha-nica aangepakt en er nog de PaulDonnersprijs van de VIK mee gewonnenook. Zo ben ik in de chemische sectorbeland. Ik vond onmiddellijk een job bijHoechst, toen nog het grootste chemiebe-drijf ter wereld, nu is dat in vele stukkengekapt. Ik werd er aangeworven als verko-per, maar op de eerste dag kreeg ik tehoren dat ik vijf maanden op de binnen-dienst mocht beginnen. Mijn eerste reac-tie was: heb ik daarvoor gestudeerd?Maar achteraf gezien ben ik zeer blij metde ervaring die ik er mocht opdoen. Eenverkoper ziet zijn klanten misschien tweekeer per jaar, in heel uitzonderlijke geval-len misschien vijf keer. Hij rijdt het landrond en is erg goed in zijn salestalk. Maarop de binnendienst kom je dagelijks incontact met je klanten, je krijgt zicht ophet hele productieproces, op de logistiekeproblemen. Kortom, de binnendienst moetervoor instaan dat alle bestellingen in alle

ANTWERPEN. In 1989 studeert Peter Blocken (44) af als industrieel ingenieur

elektromechanica aan de XIOS-hogeschool in Diepenbeek, maar hij gaat

onmiddellijk aan de slag bij chemiereus Hoechst, eerst als sales engineer,

later als productmanager. In 1996 stapt hij over naar Texaco, waar hij elf jaar

volmaakt, de laatste negen jaar als algemeen directeur van Arteco, een joint

venture van Texaco en Elf. Intussen behaalt hij nog een MBA aan de univer-

siteit van Hasselt, maar in 2007 - 40 jaar jong - verlaat hij het veilige en goed

betalende nest van een groot bedrijf om het eenmansbedrijf Adiutor op te

richten. Zonder eigen kantoor of personeel, alleen met een pc, een blackberry

en veelal opererend vanuit de auto. “Ik wou bewijzen dat ik het alleen aankan,

en niet met het geld van anderen”, stelt Ing. Peter Blocken MSc.

Van loontrekkende naar zelfstandige

Ing. Peter Blocken MScrunt eigen eenmansbedrijf Adiutor en filiaal van Oxyde


technologie

“ Bij de binnendienst van een bedrijf doe je een schat aan ervaringen op. Je komt dagelijks in contact met je klanten, je krijgt zicht op het hele productieproces, op alle logistieke problemen. De binnendienst zorgt ervoor dat alle bestellingen in alle geledingen van het bedrijf op tijd zijn.”

Ing. Peter Blocken MSc

TECHNOLOGIE

geledingen van het bedrijf op tijd zijn. Dieervaring is me goed van pas gekomen,toen ik er alleen voor stond. Maar goed, bijHoechst heb ik zeven jaar voornamelijknationaal in de verkoop gestaan, aan heteind van mijn carrière werd ik dan pro-ductmanager, toen Hoechst de Benelux-toer opging. Ik heb nog zeven maanden inNederland gewerkt.”

In 1996 stapt u over naar Texaco. In 2007houdt u het als algemeen directeur voorbekeken bij Arteco?

“Ik ben bij Texaco begonnen in een ver-koopsfunctie voor Noord-West-Europavoor een afdeling die zich specifiek bezig-hield met antivries voor de grote merkenin de automobielindustrie. Dan heb ik eenbeetje geluk gehad, hoewel sommigenbeweren dat dat niet bestaat. Mijn baaskreeg promotie en ik mocht zijn rol over-nemen als salesmanager voor Europa.Nog eens twee jaar later begonnen Texacoen Elf met een joint venture met de naamArteco. Ik had in het feasibility teamgezeten voor de voorbereiding van de jointventure. Zodra die gevormd was, kreeg iktot mijn verbazing de vraag of ik algemeendirecteur wou worden. Het begin van eenzeer interessante tijd.”

Twee goede ideeën

Toch zet u in 2007 een merkwaardigestap. U begint voor eigen rekening. Een weloverwogen beslissing ofgewoon: de midlifecrisis?

“Ik zie het eerder als een combinatie vanfactoren. Toen ik de job van algemeendirecteur kreeg, vertelde ik mijn baas datik er niet klaar voor was. ‘Het zal wel luk-ken’, zei hij. Ik heb dan acht, negen jaarhet gevoel gehad dat ik de job aankon.Maar inmiddels was de wereld - en danvooral de corporate wereld - aan het ver-anderen. Ik had in een eerste fase nauwe-lijks directe bazen, maar plotseling vielener in de sector enkele cruciale faillisse-menten, onder meer van de Amerikaansereus Enron. Het faillissement was te ver-gelijken met dat van Lernout & Hauspiehier. Gevolg: de wet Sarbanes-Oxley werdgoedgekeurd en dat impliceerde dat allegrote bedrijven veel meer interne contro-les moesten doorvoeren. Bij de joint ven-ture Arteco waren wij in principe nog eenechte kmo, maar vanaf toen moest ik mijals algemeen directeur meer en meergaan bezighouden met rapportering aanmijn twee beursgenoteerde bedrijven enhet invullen van checklijsten waar ik detoegevoegde waarde niet van zag. En ook

bedrijfsmatig kwam er een keerpunt:ikzelf wou als bedrijf meer internationaalgaan. Ik had het gevoel dat zowel onsbedrijf als de markt klaar waren om naarAzië te trekken om nieuwe toepassings-gebieden te ontginnen. Maar de raad vanbestuur had daar geen oren naar. Sterkernog, vanuit de twee moedermaatschappij-en werden bij elke reorganisatie steedsweer nieuwe bestuurders afgevaardigd.Na vijf jaar was ik nog de enige oudge-diende die telkens weer hetzelfde verhaalmoest vertellen tegen steeds weer nieuwebestuurders. En dan komt het momentwaarop je je afvraagt: wil ik dit nog twintigjaar volhouden? Ik had het gevoel dat ikmeer moest vechten tegen de eigen colle-ga’s dan tegen de concurrenten. Durf ik destap zetten en bewijzen dat ik het zélf kan,en niet met het geld van anderen? Ik hadhet gevoel dat ik het moest doen, en, toe-gegeven, de midlifecrisis zal meege-speeld hebben.” (lacht)

Avontuur

Wat heeft u over de streep getrokken om het plotseling in uw eentje te gaanproberen? U laat een mooi loon én eenzekere carrière liggen voor het avontuur?

“Heel veel mensen in mijn omgevingzagen dat zo. Zelf was ik daar minder meebezig. Ik was ervan overtuigd dat het welzou lukken. Ik ben gestart vanuit tweewelomlijnde ideeën die, zo dacht ik toch,mij geld zouden opleveren om te overle-ven. Ik zag een gat in de markt van deexterne projectmanager. Ik vermijdbewust het woord consultant. Dat isiemand die goed is in één domein en dieanderen daarover kan vertellen. Als alge-meen directeur weet je van veel dingeniets, maar je blinkt niet uit in één ding. Engedurende mijn tijd bij Arteco werd ik ookvaak betrokken bij interne projecten vande moedermaatschappijen en zo leer jetoch meer dan de doorsneemanager vaneen kmo. Ik was ervan overtuigd dat inveel bedrijven het management uitgeholdwordt, omdat er geen tijd meer is om ken-nis op te bouwen. En dan gaat men opzoek naar externe mensen die af en toeeen handje toesteken via een project. Endat is waar ik met Adiutor in het verhaalkom. Een voorbeeld van zo’n project? Vaneen Duits productiebedrijf in de autocos-metica heb ik de opdracht gekregen omvoor hen een plaats in de Russische marktte verdienen, iets waarin ik inderdaadervaring heb opgedaan. Het tweede ideedat mij de stap deed zetten, was mijnervaring met het handelen in chemischeproducten, in de sector beter bekend als

‘trading’. Bij Arteco had ik heel wat erva-ring opgedaan met de belangrijke grond-stof monoethylene glycol (meg), eenpetrochemische commodity die je overalin de wereld kan maken en kopen en dieover de wereldzeeën wordt verscheept.Simpel uitgelegd: als de prijs deze maandin Azië beter is, dan koop je het aan enverscheep je het naar een Europese klant.Volgende maand kan dat Amerika en Aziëzijn. Als het prijsverschil in de regio’sgroot genoeg is en er zijn relatieve tekor-ten of overschotten, dan zijn er bedrijvenzoals wij, die gaan aankopen in de eneregio en gaan verkopen in de andere. Hetis in zekere zin te vergelijken met de han-del in aandelen. Op het moment dat ieder-een de voordelen ziet, is het te laat. Wemoeten op voorhand zien waar er op demarkten overschotten of tekorten ont-staan. Sommigen noemen wat wij doen‘gokken’, maar wij analyseren de marktvoortdurend en geloven te weten waar-mee we bezig zijn. Al zal je mij niet horenzeggen dat het nooit eens fout gaat.”(lacht)

Loonlijst

Tot midden 2008 blijft u de enige manachter Adiutor. Dan krijgt u er hetBelgische filiaal van Oxyde en een echtkantoor bij, waar nu vier mensen voltijdsaan de slag zijn.

“In 2007 werkte ik van thuis uit, van in deauto met pc en telefoon. Oxyde liet me in2008 al weten dat ze een filiaal in Europawilden openen. Ik vond dat ik niet wasweggegaan bij Texaco om opnieuw op eenloonlijst te gaan staan. We werkten al welsamen en dan volgde er een discussie omuiteindelijk tot een compromis te komen.Zij wilden hier een kantoor met iemanddie de telefoon permanent kon opnemen.Ik heb dan een kantoor gehuurd en eenbediende aangetrokken. Oxyde zorgt voorextra financiering, zodat we sneller kun-nen groeien dan dat ik dat in mijn eentjezou kunnen. Intussen werken hier viermensen in vast dienstverband. Laat ik hetzo stellen: momenteel werk ik nog 10 pro-cent voor Adiutor, de rest van de tijd gaatnaar Oxyde Belgium, dat een volwaardigfiliaal is geworden.”

“ Ik had het gevoel dat ik meer moest vechten tegen de eigen collega’s dan tegen de concurrenten.”


TECHNOLOGIE

24/7

Hebt u het daar niet moeilijk mee? U zegt het zelf: u wordt opnieuw afhankelijk van een ander bedrijf?

“Ik heb daar een beetje mee geworsteld, ja.Anderzijds kon ik inderdaad nooit zo snelgroeien in mijn eentje. En ik blijf in dezelfdesector zitten. Bij Adiutor legde ik de focusop ‘meg’ en ook voor Oxyde is datzelfde‘meg’ niet toevallig hun grootste product.Maar Oxyde handelt ook met andere com-modities en kunststoffen. Het is een vanonze uitdagingen om ook die in Europa aande man te brengen. We doen in wezen driedingen. Import van die producten met sche-pen en ze opslaan in tanks in de Antwerpsehaven. Verder doen we pure distributie opde Europese markt. En ten slotte doen weook aan sourcing of aankoop bij Europeseproducenten voor het Oxyde-netwerk vanvijftien kantoren. Ik heb collega’s in dehoofdzetel Houston, in Brazilië, Mexico,Venezuela, Turkije, India, Taiwan, China,Indonesië, … Dus, inderdaad, ik kan metOxyde Belgium nog behoorlijk groeien. Opkorte termijn zie ik het mogelijk om mis-schien ons personeelsbestand te verdub-belen en wie weet word ik ooit een volwaar-dige partner van Oxyde.”

Tot slot: u bent door toeval in de chemische wereld beland. Had u er geen gebrek aan kennis met een opleiding elektromechanica?

“Ja en neen. In de kandidaturen heb ikgenoeg scheikunde gehad om de dingente begrijpen waar ik nu al een heelberoepsleven mee bezig ben. Maar bij-voorbeeld gaan werken in de O&O-afde-ling van een chemisch bedrijf, dat zou menooit lukken. Een van de dingen die ik aanmijn studie elektromechanica heb overge-houden? Nog altijd als ik in een vliegtuigstap of in een grote fabriek, dan bloedtmijn hart, als ik al die wieltjes, knopjes enlampjes zie. In een labo scheikunde voel ikdaarentegen geen enkele behoefte om inde potjes te gaan roeren (lacht). Ik benhier nu eenmaal onbewust ingerold en hetheeft er alle schijn van dat ik nog een tijd-je in de chemische branche zal blijven.Hoewel: zeg nooit nooit.”

www.oxyde.euwww.oxydeusa.comwww.adiutor.biz

Tekst: Wilfried VANDEN BOSSCHEFoto’s: OXYDE BELGIUM en WVB

U werkt in een mondiaal netwerk. Umoet snel beslissen tot aan- en verkoop.Hebt u nog nachtrust?

“Ik werk inderdaad 24 uur op 24, 7 dagenlang. We werken met telefoon en e-mail endat stopt nooit. Dat is meteen een van deredenen waarom een bedrijfje als hetonze een bestaansreden heeft. In grotebedrijven is de betrokkenheid ook van detopmanagers meestal minder groot,omdat ze meer bezig moeten zijn met huncarrière en de interne politiek en omdat deimpact van een goede deal zich slechtsminimaal weerspiegelt in hun beloning.Als ik om 20 uur naar huis ga, beantwoordik tot 23 uur nog mails. Om 6 uur sta ikweer op. Zo hebben we dikwijls al belang-rijke beslissingen genomen, als onze con-currenten nog op kantoor moeten arrive-ren.”

Ritme

Hoe lang hoopt u dat ritme te kunnenvolhouden?

“Dat moet inderdaad geen vijf jaar meerduren. Vandaar dat ik het mooi zou vinden,als we over vijf jaar ons personeelsbe-stand verdubbeld hebben.”


Ing. Peter Blocken MSc en meertaligheid

Vorig jaar werd Ing. Peter Blocken MSc geselecteerd om deel te nemen aan eenEuropese workshop van de Europese Commissie over meertaligheid. De universi-teit van Wales organiseerde binnen het Pimlico-project een enquête bij circa 5.000kmo’s en de hogeschool Lessius Antwerpen nam het Belgische deel voor haarrekening. Ing. Peter Blocken MSc was een van de twee Belgische respondentendie nadien uitgenodigd werden om in september 2010 twee dagen in Brussel metonderwijs en industrie te gaan praten over het nut van meertaligheid in hetbedrijfsleven. “De Europese commissie wou peilen naar de behoefte aan meertaligheid in de 27lidstaten”, zegt Ing. Peter Blocken MSc. “Niet dat we tot een afgeronde conclusiekwamen, maar het waren twee boeiende dagen, waarbij de Commissie heel opennaar ons geluisterd heeft. Zo bleek dat een derde taal in heel wat lidstaten geenevidentie is. De moedertaal én het Engels staan buiten discussie, dat is overal eenbasiseis. Maar waar leert men, buiten België, nog een derde taal aan? Zelf ben ikeen grote supporter van het Duits. De jeugd wil Spaans leren en liever geen Duits.Spaans is een leuke taal, geschikt voor vakanties in prachtige landen. Maar omzaken te doen in sectoren als chemie en automobiel kun je met Spaans niet veeldollars verdienen, met Duits wel. Wie goed Duits spreekt, heeft een stapje voor inOost en Noord-Europa. Iedereen denkt dat Engels in pakweg Zweden een verwor-venheid is, maar in mijn sector kom je er verder met Duits. Hopelijk kan deEuropese Commissie iets doen met de bevindingen van het onderzoek.” De Europese Unie promoot multilinguïsme en levenslang talen leren om de mobi-liteit binnen de EU te verhogen.

www.ec.europa.eu

WVB

De meeste meters in Vlaanderen zijnelektromechanische meters - zogenaam-de Ferrarismeters – met een horizontaaldraaiende schijf. Op termijn maken zeplaats voor slimme meters. Zo wordt hetstraks perfect mogelijk om het elektrici-teitstarief te laten variëren naargelanghet productieaanbod. De status van hetnachttarief als het goedkoopste tariefloopt ten einde. Elektriciteit zal het goed-koopst zijn op het ogenblik dat het aanbodhet grootst is. De productie van hernieuw-bare energie neemt in ons land hand overhand toe en dus wordt elektriciteit op ter-mijn goedkoper, als er bijvoorbeeld veelwind of zon is. Slimme meters krijgen deingewikkelde taak om de verbruikers

ervan te verwittigen wanneer zij het goed-koopst energie kunnen inkopen. En opmomenten dat de elektriciteit schaarseren dus duurder is, moet de klant de bood-schap krijgen dat hij het best zijn verbruikmatigt.

Decentrale productie

Dexters: “We worden geconfronteerd meteen verschuiving van centrale naardecentrale en moeilijk controleerbareelektriciteitsproductie door zonnepane-len, windturbines, enz. Daarom zijn slim-me meters en slimme netten dé uitdagingvan vandaag. Onze netten moeten bidi-rectioneel worden: ze moeten zowel pro-

HASSELT. In 2010 haalden de slimme energiemeters voor het eerst echt de

pers. In enkele Vlaamse gemeenten zou een proefproject worden opgezet om

zulke slimme meters te testen. Met het proefproject wou men vooral de com-

municatie met de slimme meter testen en de energie-efficiëntie meten en ver-

beteren. Zo zou men de nodige ervaring opdoen om op termijn tot slimme

energienetten te komen. Slimme meters en slimme netten moeten op termijn

voor alle partijen winst opleveren: voor de consument, de producent, de distri-

buteur en – last but not least – voor het milieu. Infrax heeft al 500 meters

geplaatst en staat straks voor de uitdaging om dat aantal te vertwintigvoudi-

gen op vrij korte tijd. Paul Coomans, directeur operaties, Annick Dexters,

manager strategische projecten en innovatie, en Jan Neyens, manager ken-

niscentrum elektriciteit en asset management, geven tekst en uitleg bij het

project.

Naar een evenwicht tussen elektriciteitsproductie en -verbruikInfrax plaatst volgend jaar 9.500 bijkomende slimme meters in Vlaanderen

TECHNOLOGIE

technologie


“ Infrax wil bij de plaatsing van slimme meters eerdergesegmenteerd tewerkgaan.Sommige groepen klantenkomen immers veel meer inaanmerking voor slimmemeters dan andere: intuïtiefvoel je bijvoorbeeld aan dat er bij grotere verbruikers veel meer potentieel is om te besparen.”

ductie kunnen opnemen als verbruik kun-nen afgeven. Dat vergt nieuwe ontwikke-lingen inzake techniek en netuitbating.Doordat we met de slimme meters kunnencommuniceren, krijgen we informatie overhet verbruiksgedrag van onze klanten ofover de toestand van ons net.”

Huishoudens en andere kleinverbruikerskrijgen met meetgegevens van de slimmemeter meer inzicht in hun energieverbruiken gepersonaliseerde besparingstips. Deeindafrekening wordt betrouwbaarder endoorzichtiger en de netbeheerder kan deenergiestromen beter regelen en overbe-lasting van zijn netten voorkomen. Europavraagt om de energiemeting dichter bij deklant te brengen, zodat de klant bewusterverbruikt.Coomans: “Een klant kan besparen op zijnverbruik of alerter worden voor onnodigenergieverlies. Daardoor moet het ‘overallverbruik’ in Europa dalen. Met slimmemeters kunnen we de klant met de neus opzijn verbruik drukken, maar in communica-tie met onze klanten kunnen we productieen verbruik beter op elkaar afstemmen viaeen soort marktproces. In het verhaal vanonze slimme netten zullen vraag en aan-bod elkaar beter vinden en daar zullen webepaalde mechanismen voor creëren.Momenteel testen we dat technisch uit.We focussen op fraudedetectie en moti-vatie van verbruikers om verstandig om tegaan met hun verbruik. We meten de

Paul Coomans, Annick Dexters en Jan Neyens van Infrax.

effecten van slimme meters door deresultaten te vergelijken van een placebo-groep, waarvoor we niks doen, met eengroep die we echt sensibiliseren. Op demogelijk haalbare besparingen hebben weop dit moment nog geen zicht.”

Proefproject

Sinds zowat een half jaar zijn er 4.500slimme meters geplaatst, verspreid overheel Vlaanderen. Infrax plaatste er daar-van 500. Dexters: “We kunnen nu nog geen alge-mene besluiten trekken op basis van dieproefinstallaties, maar er volgt nog eentest met 50.000 slimme meters over heelVlaanderen, waarbij die informatie wordtverzameld. In 2012 moet Infrax op driemaanden tijd 9.500 slimme meters extraplaatsen. Probleem daarbij is dat Europapas eind 2012 de basisfunctionaliteitenvan de meters vastlegt. Via onze eerstemeters controleren we of de gebruikte

zijn display aflezen. Dat is sensibilisering,maar we weten natuurlijk ook dat dat nietvolstaat om bij onze klanten tot degewenste gedragsaanpassingen tekomen. Op termijn moet de aanpassingautomatisch kunnen plaatsvinden.Bijvoorbeeld via domoticatoepassingen.Achter de meter moet er een hele techno-logie volgen die gebruikmaakt van degegevens die de slimme meters aanrei-ken. Die slimme toepassingen moetenervoor zorgen dat je energieverbruik inhuis automatisch geoptimaliseerd wordt.De verbruiker moet dankzij slimme metersen slimme netten automatisch minderkunnen verbruiken.”

De slimme meters zijn in deze fasebedoeld voor gezinnen, kleine professio-nelen en residentiële klanten.Coomans: “Een slimme meter installerenkost ons vandaag duizend euro per instal-latie. Daarmee meet je alleen het totaal-verbruik van een huis en kun je vaststellenof dat totaalverbruik stijgt of daalt. Maardan ken je de oorzaak van dat verbruik nogniet en dus moet je toch weer andere ana-lyses uitvoeren. Via de slimme meter moetje informatie ook het huis kunnen binnen-sluizen.”Dexters: “Vandaag maak je met je leve-rancier een contract voor een jaar. Jespreekt een prijs af voor een jaar en jeweet waar je aan toe bent. Morgen ga jemisschien elke dag aan je leverancier eenprijs vragen en naargelang de prijs die jekrijgt, neem je beslissingen. De prijszet-

communicatiesystemen goed zijn. Weweten intussen dat die prima werken. Voorde finale uitrol moet Europa nog beslis-singen nemen. Moet iedereen een slimmemeter krijgen? Of plaatsen we eerst slim-me meters bij verbruikers waar de bespa-ringsmogelijkheden het grootst zijn?”

Neyens: “Infrax wil bij de plaatsing vanslimme meters eerder gesegmenteerdtewerkgaan. Sommige groepen klantenkomen immers veel meer in aanmerkingvoor slimme meters dan andere: intuïtiefvoel je bijvoorbeeld aan dat er bij grotereverbruikers veel meer potentieel is om tebesparen. Bovendien is dat ook de groepdie net het interessantst is om aan te stu-ren via het net. Het zijn juist die verbrui-kersgroepen die het meest voordeel zullenkunnen halen uit slimme meters. Wij zou-den in deze fase graag prioriteit gevenaan verbruikers bij wie de energiemargeshet grootst zijn.”

Automatisering

Eigenlijk is een slim net gewoon eengeheel van technologieën en regelmetho-dieken die vandaag nog niet wordengebruikt in distributienetten. Het ‘slimme’aspect zit in de intelligentie, de software,de monitoringapparatuur en de automati-satie.Neyens: “De elektriciteitsleverancierheeft toegang tot de meter en krijgt realti-me verbruiksgegevens. De klant kan datrealtime verbruik bijvoorbeeld in euro van


InfraxInfrax is een zuivere intercommunale en een multidisciplinair bedrijf. Naast de dis-tributie van elektriciteit en gas staat Infrax ook in voor kabeldistributie en riolering. Coomans: “Wij combineren in eenzelfde bedrijf meerdere disciplines. Dat creëertvoor onze gemeenten een maximale synergie, want als we kabels leggen voor gas enelektriciteit, kunnen we tegelijk ook de kabeldistributie, de communicatie en de rio-lering leggen. Voor een gemeente is het heel interessant om maar één projectleider,één gesprekspartner te hebben.”Infrax plaatst ook verlichtingspalen en armaturen en wil een kenniscentrum zijnvoor elektrische mobiliteit op openbaar terrein, zoals laadinfrastructuur voor elek-trische auto’s. “Elke gemeente zoekt daarvoor oplossingen voor zichzelf, maar als intercommunalekunnen we dat onderzoeken voor 116 gemeenten. Dat is heel kostenefficiënt en elkegemeente hoeft de kennis niet apart op te bouwen.”Infrax gaat ook met gemeenten in zee om gebouwen te renoveren en energetisch teoptimaliseren. Tegelijk zet het die gebouwen energetisch helemaal up-to-date: iso-latie, nieuwe stookinstallaties, warmtepompen, enz.Bij Infrax werken ongeveer 1.500 mensen, waarvan er zowat 1.000 met techniek bezigzijn en 500 ondersteuning leveren: ICT, boekhouding, aankoop, logistiek, … Meer dan10% van het technisch personeel is hooggeschoold.

LVE

“ Slimme netten moeten voorkomen dat we de alternatieve energieproductieniet aankunnen. Als distributeur werken wedaar proactief. Als de netteneen beperking worden, dan moeten we dat kunnenmoduleren.”

Slimme meters worden op termijn de standaard.

TECHNOLOGIE

ting zal een heel andere dynamiek krijgen,waar ook de leveranciers moeten in mee-gaan. Het gaat niet zozeer om minderver-bruik, maar wel om verbruik op het juistetijdstip. Als er veel zon of wind is, moet jeverbruiken. Dat kun je via prijssignalendoorgeven. Productie en afname moetenin evenwicht worden gehouden en zo kunje de uitbreiding van je netten ook eenbeetje binnen de perken houden. We wil-len overbelasting en spanningsproblemenvan het net wat bijsturen.”Een mogelijk nadeel kan eventueel de pri-vacy van de klant zijn.Dexters: “Mensen zijn nu nog bang vanslimme meters. Ze denken dat ze big bro-ther in huis halen, maar uiteindelijkbehouden ze zelf alle controle. Alleen: hoeminder ze de adviezen opvolgen, hoe meerze zullen betalen voor hun energie.”Neyens: “Slimme meters moeten in elkgeval bidirectioneel kunnen werken. Datzou draadloos kunnen of via het kabeltele-visienet, via het elektriciteitsnet of viaglasvezel, enz. Elk systeem heeft zijnprijskaartje. Momenteel onderzoeken wede technologie om via het kabeltelevisie-netwerk met breedbandcommunicatie tewerken. Dan kun je bijna onbeperkt com-municeren. De infrastructuur om viapowerlinecarrier over het elektriciteitsnette gaan, bestaat al, maar heeft zo zijnbeperkingen.”

Netregulering

Coomans: “Slimme netten moeten voor-komen dat we de alternatieve energiepro-ductie niet aankunnen. Als distributeurwerken we daar proactief. Als de netteneen beperking worden, dan moeten we datkunnen moduleren. Wellicht worden daarook marktmechanismen op gezet, zoalseen vergoeding, als een windproducentzijn productie tijdelijk moet stilleggen.Door dat te reguleren moeten wij immersonze netten niet uitbreiden. Dat heeft ookeen marktwaarde. Aan de andere kant isde technologie om via domotica te sturenvolop in ontwikkeling. Men zal de gezin-nen vooral via financiële stimuli moeten

duurzaam ondernemen en zijn absoluutpro hernieuwbare energie. Daarnaast zijnwe ook een vrij stabiele werkgever. Wieeen stukje zekerheid wil, zit bij Infraxgoed op het vlak van mobiliteit en gezins-vriendelijkheid.”Neyens: “In het verleden kon ons imagovernieuwender en meer innoverend. Deontwikkelingen in slimme netten en slim-me meters bieden nu die mogelijkheid.Infrax heeft ten opzichte van Vlaanderendisproportioneel veel hernieuwbare ener-gie. Daarom moeten we op korte termijnoplossingen kunnen bedenken.”

Innovatie

Dexters: “Ons innovatie- en strategischeprojectendepartement is juist opgerichtom meer innovatief bezig te zijn.Onderzoek en ontwikkeling is niet gebrui-kelijk in ons domein, omdat we altijd meteen zeer stabiele technologie hebbengewerkt. Jarenlang zat er technisch wei-nig evolutie in onze sector. Nu verandertdat en zijn we verplicht om innovatiefbepaalde zaken te onderzoeken en mee testappen in nieuwe projecten. Slimmemeters en slimme netten vragen investe-ringen en voor de feitelijke uitrol hebbenwe bekwame mensen nodig.”Neyens: “Je hebt enerzijds de voorberei-ding en het onderzoek en anderzijds deuitrol zelf. Er ligt veel werk op de plank:automatisatie van schakelaars, monito-ring en metingen, communicatietechnie-ken, computernetwerken, belastings- enproductievoorspellingen, beveiliging,regelmechanismen, netsimulaties, … Hetkomt erop aan voor te bereiden wat ermoet gebeuren met die netten: de juistebeslissingen nemen, technisch en finan-cieel op basis van simulaties en beperkteveldtesten. Maar op een bepaald momentstoppen de testen en volgt de uitrol.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto’s: INFRAX en Luc VANDER ELST

aanmoedigen om die te plaat-sen. Over enkele jaren moe-ten we via die communicatieproductie en consumptie opelkaar kunnen afstemmen:verbruik stimuleren bij zon-neschijn en wind en het opandere momenten ontraden.” Neyens: “Wij moeten kunnencommuniceren wat een gezinmoet doen en wat hen datoplevert. De mensen zoudendaar niks mogen van merkenen ze zouden ook niet mogeninboeten aan comfort. Dan is het afgelo-pen met het tweevoudig tarief. Er komenwellicht zes tariefperiodes van vier uur. Jemoet de zone en de prijszetting in diezone kunnen communiceren zonder dat deman in de straat daar wakker van ligt.”

Uitdagingen

Om slimme meters over afzienbare tijdeen plaats te geven in ons dagelijks levenwachten er Infrax nog tal van uitdagingen.Neyens: “We hebben het meest nood aanaannemercapaciteit. Er moet immers veelworden geïnstalleerd. Daarnaast hebbenwe straks veel hooggeschoolde en multi-disciplinaire technici nodig. Dat en deprijs en de beschikbaarheid van de tech-nologie zijn bottlenecks. Voorts moet ereen zekere standaardisatie komen en ermoet zeker ook voldoende concurrentiezijn op die markt. Het einddoel moet zijndat we de uitbating van het net optimali-seren en dat onze distributietarieven zolaag mogelijk blijven. Tot slot is er afstem-ming nodig van de behoeften van verschil-lende marktspelers: de klant wil een zolaag mogelijke factuur, de leverancier wilzijn aankoop en zijn productie optimalise-ren, de netbeheerder wil zijn net optimali-seren. Er moet dus ergens een mechanis-me, een algoritme of een model wordenontwikkeld om een zo groot mogelijk opti-mum te bereiken.”

Personeel

Coomans: “De uitrol van slimme metersen de uitbouw van een slim energienetvergt technische kennis, die vandaag nogvolop wordt opgebouwd en waarvoor wedringend technici nodig hebben. We zijndus gretig op zoek naar mensen die zichdaarin willen specialiseren. Na de che-miesector zijn we van oudsher de bestbetalende sector. Heel wat technicikomen financieel bij ons goed aan huntrekken. Het aspect van slimme meters engroene energie is ook actueel en trektmeer jonge mensen aan. Wij staan voor


“ De uitrol van slimme metersen de uitbouw van een slimenergienet vergt technischekennis, die vandaag nog volopwordt opgebouwd en waarvoorwe dringend technici nodighebben. We zijn dus gretig opzoek naar mensen die zichdaarin willen specialiseren.”

Infrax doet meer dan elektriciteit alleen.

Marc Bogaert en Boudewijn Delafortryvan The Second Phase onderscheidenvier fases bij innovatie. In een eerste fasekomt iemand op een idee om aan busi-nessvernieuwing te doen. In een volgendefase wordt bekeken hoe het bedrijf van datidee kan overstappen naar de markt: biedthet idee voldoende kansen en potentieelom het effectief in de markt te positione-ren? De derde fase is dan de incubatiefa-se: de stap van de businessopportuniteitnaar het prototype of zelfs een eerste con-tract. In de vierde en laatste fase volgtdan de venturing: de nieuwe businessunituitbouwen en financieren.

Uitvoering

Boudewijn Delafortry: “Sommige bedrij-ven hebben schijnbaar geen behoefte aan

gen in die tweede fase. Daar willen wijmet ‘The Second Phase’ nu net op inspe-len. Vanaf dit najaar willen we bij kmo’s dezoektocht naar nieuwe businessmodellenactiveren. In het kader van het VIA-pro-gramma ‘De gazellesprong’ worden wedaarin gesteund door minister-presidentKris Peeters.”Delafortry: “Bij ons draait het om mensen,niet om ideeën. Give me a good team witha lousy idea and I’ll make something of it.Give me a brilliant idea with a lousy teamand I don’t even start. Het traject van de‘intrapreneurial boot camps’ dat ik bijAlcatel-Lucent heb uitgewerkt, hebbenwe geanalyseerd en zetten we nu in demarkt als ‘Intrapreneurial boot camp’ voorkmo’s. We hebben daar een businessplanvan gemaakt en ervoor gezorgd dat dekosten voor een kmo haalbaar zijn. Door

vernieuwing of laten geen ruimte voor ver-nieuwende ideeën. Dat is de ‘first phase’:creativiteit, brainstormen, het manage-ment wakker schudden. Onze focus ligt opde ‘second phase’: als er ideeën zijn – endie zijn er – dan gaan we die mensen eenproces aanreiken om met dat idee door tegaan, om dat van het ideeniveau naar hetuitvoeringsniveau te tillen. Dat is de‘second phase’.” Marc Bogaert: “We ervaren dat vooral detweede fase de moeilijkste stap is. Als eral ideeën zijn, dan blijven ze meestal han-

“ Give me a good team with a lousy idea and I’ll makesomething of it. Give me abrilliant idea with a lousy team and I don’t even start.”

LENNIK. Innovatie is een vaak gehoord begrip in onze ondernemerswe-

reld. De Vlaamse overheid hecht zeer veel belang aan innovatie en inves-

teert daar ook zeer actief in. Vernieuwende ideeën zijn immers de motor

van ons bedrijfsleven en onze economie. Vaak associëren we innovatie

met nieuwe ondernemingen,

nieuwe ideeën of een nieuw con-

cept dat in de markt wordt gezet.

Maar innovatie heeft niet alleen

met startende ondernemingen te

maken. Voor bestaande onderne-

mingen is innovatie even levens-

belangrijk. Alleen is het voor een

goed draaiende onderneming niet

altijd evident om van een schitte-

rend idee de stap te zetten naar

de realisatie ervan. The Second

Phase helpt kmo’s om een goed

idee daadwerkelijk naar de markt

te brengen. Met de steun van de

Vlaamse overheid.

Van innovatief idee naar realisatieThe Second Phase vzw helpt kmo’s om innovatieve ideeën daadwerkelijk in de markt te zetten

TECHNOLOGIE


technologie

Marc Bogaert en Boudewijn Delafortry willen met The Second Phase een beproefd concept toepassen op kmo’s.

de steun van de Vlaamseoverheid ziet het er trouwensnog veel interessanter uitvoor kmo’s.”

Mensen

Bogaert: “Er worden in hetbedrijfsleven dagelijks mas-sa’s nieuwe ideeën gelan-ceerd, maar daarmee kom jegeen stap vooruit, zolang erniets mee gebeurt, zolang erniemand is om ze op te pik-

ken. Feit is dat je een idee voor een nieuwe businessactiviteit inje eigen organisatie heel moeilijk verkocht krijgt. En zelfs als jeeen positieve beslissing neemt na een brainstorm van ideeën,hoe ga je het businesspotentieel van dat idee dan bewijzen inde markt? Hoe ga je een eerste contract sluiten, een prototypemaken, een proof of concept? Daarna komt dan nog de ventu-ringfase: hoe zet ik mijn onderneming op, mijn interne busi-nessunit, wie gaat dat trekken, hoe structureer ik dat, …?”Delafortry: “De vaststelling langs beide kanten was dat het nietgaat over ideeën, maar over mensen met een idee. Wie een ideeheeft en daar echt achter staat, is bereid om daar iets voor tedoen. We gaan niet langer op zoek naar ideeën, maar naar men-sen met een idee en dan omringen we die mensen met eenteam. Met dat in het achterhoofd zijn we op zoek gegaan naarprocessen die een invloed hebben op die innovatiedynamiek enhet boot camp was een van die processen. Dat hebben we danaangepast voor kmo’s.”

Indommelen

Bogaert: “Bedrijfsleiders beseffen nog te weinig hoe belangrijkinnovatie is. Er zijn heel wat businesses die in een verzadigde,mature marktsituatie terechtkomen met sterke concurrentie enprijsuitholling. Ze zullen op termijn verdwijnen, als ze niet ver-nieuwen, als ze geen interne dynamiek tonen. Dat verlies aaneconomisch potentieel kan deels worden opgevangen door

startende ondernemers, maar wij zijn vanmening dat er tussen de honderdduizendenwerknemers in de bestaande bedrijven inVlaanderen veel mensen zijn met een zekerehonger om een uitdaging aan te gaan. Die men-sen willen die uitdaging niet aangaan om zelfmet een onderneming te beginnen, maar om methun bedrijf nieuwe, uitdagende dingen te doen.Het zijn die mensen die zich aangetrokken voe-len door Intrapreneurial boot camps. InVlaanderen zijn we een beetje aan het indom-melen en het moment is aangebroken om deondernemingszin opnieuw wat aan te scherpen.We hopen met dit project in Vlaanderen de inter-ne ondernemersgeest opnieuw wat aan te zwen-gelen. Als je iets hebt opgebouwd, is het altijdnuttig om meteen aan de volgende fase te den-ken.”Delafortry: “Veel bedrijven beperken zich totincrementele innovatie. Ze willen hun bestaandeproducten of processen verbeteren. Dat moetzeer zeker gebeuren om hun huidige businessveilig te stellen en te versterken, maar het blijfteen mature marktsituatie en geen disruptieve


“ In Vlaanderen zijn we een beetje aan hetindommelen en hetmoment is aangebrokenom de ondernemingszinopnieuw wat aan te scherpen. We hopen metdit project in Vlaanderende interne ondernemers-geest opnieuw wat aan te zwengelen.”

The Second Phase vzw

Marc Bogaert en Boudewijn Delafortry zijn beiden zelfstandigconsulent en hebben in het bedrijfsleven al heel wat watertjesdoorzwommen. Samen zetten zij de vzw ‘The Second Phase’op.

Boudewijn Delafortry was tot eind 2009 innovatiemanager bijAlcatel-Lucent. Voordien behoorde hij er tot de opleidingscel.Bij Alcatel-Lucent kreeg hij de opdracht om personeelsledenmet een briljant idee, de kans te geven om dat idee vorm tegeven. Hij kwam op het idee om hen de kans te geven een mul-tidisciplinair team samen te stellen om dan samen met enke-le andere teams door een soort van mini-MBA te gaan. Heteindresultaat moest een professioneel businessplan zijn datze moesten verdedigen voor een jury van venture kapitalisten.Het achterliggend idee was: als zo’n team de venture kapita-listen kan overtuigen van het idee en het bijbehorende busi-nessplan, dan zou het ook haalbaar zijn om het managementvan het bedrijf, dat over het algemeen niet zo vlug nieuweideeën aanvaardt, te overtuigen om iets te doen met dieideeën. Hij organiseerde in totaal acht ‘intrapreneurial boot camps’met in totaal 40 teams. Het resultaat zijn twee interne ven-tures, die samen 52 mensen tewerkstellen in een poging omeen nieuw product op de markt te brengen, en nog drie projec-ten in een incubatiefase. Het proces van de ‘intrapreneurial boot camps’ werd doorandere vestigingen van Alcatel-Lucent en door externe bedrij-ven, zoals Picanol, Janssen Pharmaceutica en Merck overge-nomen.

Marc Bogaert werkte 25 jaar voor Sirris, het technologischcentrum van Agoria. Hij is met organisatiedynamiek bezig enheeft nu vooral interesse voor de menselijke factoren bij inno-vatieprocessen. “Als burgerlijk ingenieur heb ik van de techniek een hele wegafgelegd via de businessaspecten van het bedrijfsleven naarde menselijke facetten bij innovatie. Mijn focus ligt op demenselijke dynamiek in organisaties. Ik merk-te dat veel adviezen technologisch heel sterken correct zijn, maar dat ze toch landen in eenorganisatie die ze niet oppikt. Toen ik mijafvroeg wat er blokkeerde, zag ik dat de ratio-nele elementen allemaal correct waren, maardat de menselijke, emotionele dynamiek inhet proces werd verwaarloosd.”In 2008 zette hij als zelfstandig adviseur eenproject op met enkele consulenten en 25bedrijven om uit te pluizen hoe je invloed kuntuitoefenen op de dynamiek in organisaties.

In 2009 leerden Marc en Boudewijn elkaar ken-nen. Het klikte redelijk snel, want beiden zijnervan overtuigd dat het in feite niet gaat overinnovatieve of briljante ideeën, maar wel ombriljante mensen met een idee. The SecondPhase vzw heeft het ‘intrapreneurial bootcamp’ aangepast en aangevuld op maat van(k)mo’s in een open formule voor alle bedrijfs-sectoren en stapt daarmee nu op de onderne-merswereld af.

LVE

“Het gaat om briljante mensen met ideeën.”

TECHNOLOGIE

innovatie. Je groeit dan misschien wel,maar je blijft binnen je huidige businessen je huidige segment. Met The SecondPhase willen we juist nieuwe markten,nieuwe producten, nieuwe diensten aan-boren. Heel het proces draait rond radica-le innovatie. De rest is business as usual.”

Idee verkopen

Bogaert: “Vaak worden ideeën in bedrij-ven al afgeblazen, nog voor ze goed en welverwoord zijn. De bedrijfscultuur kan zozijn dat er weinig ruimte is voor innovatieof dat de top van het bedrijf, het manage-ment, moeilijk te overtuigen is. Ze vragenimmers niet enkel een goed idee, maarook al een goede schatting van het busi-nesspotentieel. Als individu moet je danniet alleen de technische aspectenbeheersen om je idee te lanceren, maartegelijk moet je ook iets weten van hetbusinessaspect, de marketing en hetfinanciële aspect.”Delafortry: “Een idee intern verkopen isniet zo eenvoudig. De technicus spreektbijvoorbeeld de taal van de salesman nieten bovendien past zijn innovatieve ideewellicht niet in de doelstellingen van desalesafdeling. Een enkeling krijgt zulkeideeën dan niet van de grond. Maar alsteam lukt dat wel. Als de idee-eigenaarmerkt dat die marketingman geïnteres-seerd is en dat die salesman er toch weliets in ziet, dan kan er een enorme dyna-miek loskomen in dat team.”Bogaert: “We stellen vast dat er in veelbedrijven heel wat interne ondernemerszitten: mensen die uitdagingen zoeken.Als ze die niet krijgen, dan zoeken ze dieelders: bij een andere werkgever of in eenandere job. Anderzijds zijn er heel watmensen zijn die met hun ideeën niet meerdurven naar buiten komen of die al eenpaar keer een ontgoocheling hebbenopgelopen. Ons proces is zo opgebouwddat net die mensen zich aangesprokenvoelen. We draaien de klassieke aanpakdus om: we focussen niet op ideeën, maarop mensen die een uitdaging zoeken. Enin plaats van dat idee op het bureau vande chef te gooien, vragen we om het eerstuit te werken: hoe groot is die markt, maakeen kleine schets van hoe je dat in demarkt zult zetten. En – belangrijk – verza-mel een multidisciplinair team binnen je

“ Ik ken veel kmo’s waar debedrijfsleider de teugels strakin handen heeft en heel datproces lineair houdt. Datfnuikt het creatieve proces.”

nen rekruteren om met een interne ven-ture te beginnen. We weten uit ervaringdat mensen die op een geforceerdemanier in zo’n team terechtkomen, de eer-sten zijn die afhaken, als het ernstigwordt.”

Engagement

Bogaert: “Bedrijven die in zo’n boot campstappen, moeten goed weten wat er op hetspel staat. Een bedrijfsleider moet bij-voorbeeld goed weten dat hij een engage-ment aangaat voor het team dat het ideeuitwerkt. Voor zo’n team is het immersbloedernstig. Als zij het businesspotenti-eel bewijzen, dan is het ook logisch daterin geïnvesteerd wordt. Zo niet, haal jede dynamiek onderuit in je bedrijf! Wemaken met de bedrijfsleider ook afspra-ken over de tijdsinvestering. Een bootcamp vindt plaats op vrijdagen en zater-dagen. Het bedrijf investeert in principe50% van de tijd en de werknemer ook 50%.Intern kunnen daar natuurlijk ook afspra-ken over worden gemaakt. Het gaat omengagement en dus moeten ook de idee-eigenaar en zijn team hun engagementduidelijk maken. Na het intakegesprek enhet duidelijk maken van de engagementengeven wij een toelichting in het bedrijfzelf, zodat iedereen weet wat er te gebeu-ren staat. Met de bedrijfsleider wordenheel duidelijke afspraken gemaakt en datwordt ook gecommuniceerd in het bedrijf.”

Traject

Als bedrijven met The Second Phase inzee gaan, dan volgt hun innovatieteameen begeleidingstraject van drie keertwee dagen.

bedrijf, waarmee je dat idee kunt uitwer-ken. Komt de idee-eigenaar daarna terug,dan is hij wellicht voldoende sterk om metdat idee iets te ondernemen. Hij moet echtwel de drive hebben om het idee ook terealiseren.”

Lineair

Delafortry: “Het is ook geen lineair proces.In de loop van het proces kan het idee wor-den omgebouwd tot een heel andere idee.Uit een oorspronkelijk idee kan best eenheel goed nieuw idee groeien. De opdrachtvan het boot camp is dat je met een busi-ness naar voor komt. Ik ken veel kmo’swaar de bedrijfsleider de teugels strak inhanden heeft en heel dat proces lineairhoudt. Dat fnuikt het creatieve proces.”

Als een idee-eigenaar erin slaagt om zijnidee verder uit te werken en daar een teamvoor bijeenkrijgt om deel te nemen aaneen boot camp, dan bestaat zo’n team ide-aal uit vijf mensen.Delafortry: “Drie is te weinig om voldoen-de interactie te krijgen en om voldoendecreatieve ideeën naar boven te latenkomen. En zes is a crowd. Er wordt heelwat gecommuniceerd en getoetst en danis zes te veel om iedereen aan bod te latenkomen. Echt essentieel voor een team zijnmarketing, sales, finance en engineering,de technische aspecten. Let op: wij stel-len dat team niet zelf samen. De idee-eigenaar moet in zijn netwerk en in zijnbedrijf op zoek gaan naar mogelijke kandi-daten om zijn team te vervolledigen. Hetidee daarachter: als hij niet in staat is omvijf mensen te begeesteren met zijn idee,dan maakt hij ook weinig kans om in eenvolgende fase voldoende mensen te kun-


Het Second Phase-trajectAls een kmo vernieuwende ideeën binnen het bedrijf wil valoriseren in een onder-bouwd businessopportuniteitsplan, dan kan het met The Second Phase vzw eentraject doorlopen dat vier fases omvat.Tijdens een intakegesprek van zowat twee uur worden de voorwaarden blootge-legd om succesvol te kunnen innoveren. Het is de basis voor het verdere traject.In een volgende fase worden medewerkers gesensibiliseerd, ideeën losgemaakt,eventueel geselecteerd en stellen teams zichzelf samen. We zijn inmiddels ééntot twee maanden verder.Daarna volgt het eigenlijke intrapreneurial boot camp: over een periode van tweetot drie maanden worden drie weekends georganiseerd met opleiding en coach-ing. Dat mondt uit in een onderbouwde presentatie over de businessopportuni-teit.De incubatiefase tot slot duurt, afhankelijk van de businessopportuniteit, onge-veer zes maanden. Het resultaat is een eerste prototype, een proof of concept,een eerste klantencontract en eventueel een startfinanciering.

LVE

TECHNOLOGIE

Bogaert: “In die drie weekends krijgen zein de voormiddag opleiding en in denamiddag worden ze gecoacht om wat zegeleerd hebben, direct toe te passen ophun businessidee.” Delafortry: “Het eerste weekend zijn datbijvoorbeeld presentatietechnieken: hoestel ik mijn idee voor aan een jury, zodatdie 12 of 16 juryleden continu met hun aan-dacht bij mij blijven? Het tweede weekenden de eerste dag van het derde weekendgaat het zuiver om marketing: hoe groot isde markt, hoe groot is de competitie, watis de impact, swot-analyse, go-to-mar-ketstrategie, enz. De laatste dag van hetlaatste weekend draait rond finance. Wekennen onze markt en we weten ongeveerwat de kostprijs is van ons product, weweten wat we eraan kunnen verdienen.Laat ons dat nu eens in een financieelplan gieten: risicoanalyse, enz.”

Venture

Bogaert: “Na dat derde weekend volgt nogeen dag waarbij we de mensen nog eenlaatste keer coachen. Daarbij nodigen wetwee venturekapitalisten uit die de teamsnog raad geven over hun presentatie.Daarna volgt het finaal event, waarbij weeen jury van ongeveer 20 mensen samen-stellen.”Delafortry: “Een van de doelstellingenvan een intrapreneurial boot camp is datwe alle mogelijke vragen over dat initieelidee, die een jurylid-investeerder zich zoustellen, op voorhand aan bod latenkomen. Dan kun je er tenminste overnadenken en hopen dat er voor het meren-

werk om aan een team de juiste personenen de juiste organisatie toe te wijzen omde volgende stap waar te maken.”

Business angels

Bogaert: “Er zijn ongeveer 160 businessangels die zich verenigd hebben in BANVlaanderen. Dat zijn allemaal ex-onder-nemers, mensen die kapitaal willen inves-teren in starters en groeiondernemingen.Voor de jury van het boot camp nodigenwe de business angels met de juiste ach-tergrond en sectorkennis uit. Als jurylidwordt hen de vraag voorgelegd: mocht dekmo u de kans geven om te investeren inde businessopportuniteit die u hier beoor-deelt, zou u dat doen? Let op: de kmo iszeker niet gebonden om extern kapitaal teaanvaarden, maar voor een kmo kan dateen meerwaarde zijn: die business angelsgeven niet alleen hun mening, maar er zit-ten misschien ook wel potentiële inves-teerders bij? Bijvoorbeeld als een kmoeen business voor ogen heeft, die iets tegroot is voor de eigen mogelijkheden.Tijdens de jurering krijgt het team eenkwartier om het idee voor te stellen en dejury legt hen dan drie kwartier op de roos-ter. Tijdens die periode moet de top van dekmo vooral goed luisteren naar wat daarallemaal wordt gezegd. Dat is heel waar-devolle informatie voor die kmo. Het gaatimmers niet over de huidige business,maar over iets dat er juist buiten ligt.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto’s: THE SECOND PHASE

deel van die vragen ook een antwoord is.Zonder die fase zou een idee-eigenaarzijn ideeën wel kunnen demonstreren aaneen ‘innovation board’ van een bedrijf,maar als hij dan vragen krijgt over hetbusinessmodel of de strategie om naar demarkt te gaan, dan heeft hij daar door-gaans geen antwoord op. Via het intrapre-neurial boot camp krijgen we pasklareantwoorden voor de jury.”

Kmo-test

Bogaert: “We organiseren twee of drieboot camps om te kijken of dat proces, datzijn effectiviteit heeft bewezen bij grotebedrijven, ook in de kmo-markt vergelijk-bare positieve effecten teweegbrengt. Deeerste ervaring is dat dit toch vrij nieuwen onverwacht is voor kmo’s. Het momentmoet juist zijn om met innovatie bezig tezijn en de prioriteit mag niet alleen liggenop de dagelijkse prioriteiten. De bedrijfs-leider moet ook overtuigd zijn van het nutvan businessvernieuwing. Maar ander-zijds stellen we vast dat er bij kmo’s heelveel ideeën leven, dat er meer onderne-mersgeest is dicht bij de werknemers endat de structuren in die bedrijven veelminder log zijn.”Na een boot camp volgt eventueel nog eenincubatiefase. In die fase stelt TheSecond Phase zijn uitgebreide netwerkter beschikking van de kmo’s om de busi-ness ook in de markt te activeren.Delafortry: “Marc kent vrij goed de organi-saties en innovatiespelers die het bedrijfin die fase van de problematiek kunnenhelpen. Samen hebben wij het juiste net-

Buitenkans voor kmo’s

The Second Phase organiseert tot september 2012 drie ‘intrapreneurial bootcamps’ voor kmo’s. Tijdens elk boot camp kunnen vijf tot zes kmo’s een teamafvaardigen om een vernieuwend idee op een hoger niveau – een investerings-beslissing – te brengen. Alle bedrijven, ook uit de klassieke industriële of dienst-verlenende sectoren, kunnen deelnemen met een of meer teams. De bedrijfslei-der moet echt op zoek zijn naar nieuwe businesskansen én het bedrijf moet eenteam van minimum drie, maar bij voorkeur vier of vijf medewerkers vrijstellengedurende vier vrijdagen en zaterdagen, gespreid over drie maanden.The Second Phase vzw krijgt overheidssteun om gedurende twee jaar zowathonderd bedrijven te screenen op potentieel. Van die honderd krijgen er 25advies over hoe ze dat ondernemerschap het best opzetten en hoe ze nieuwekansen voor hun bedrijf kunnen detecteren. Twaalf tot achttien bedrijven kunnenhet volledige proces, inclusief een ‘intrapreneurial boot camp’, doormaken.Aan het eerste boot camp, tussen oktober en december 2011, nemen zes teamsdeel. De voorbereidingen in die bedrijven lopen momenteel. Het tweede bootcamp vindt begin 2012 plaats. Daarvoor kunnen bedrijven zich nog kandidaatstellen. Als de timing van dat tweede boot camp niet past voor sommige bedrij-ven, dan volgt er nog een derde boot camp.

LVE


Bogaert en Delafortry organiseren minstens twee en wellicht drieboot camps voor kmo’s met de steun van de Vlaamse overheid.


afdelingenACTIVITEIT IN DE KIJKER > LIMBURG

21STE FIETS- EN WANDELDAGzondag 26 juni 2011

Al voor de eenentwintigste keer organiseert de VIK-afde-ling Limburg haar jaarlijkse actie: 'Fietsen en wandelentegen kanker'.

Ontstaan uit de gedachten van enkele vrienden om samenfamilies te steunen, bij wie kanker een centrale rol in het dage-lijkse leven heeft ingenomen. Een gedachte die dankzij desponsors, sympathisanten en vrijwilligers werkelijkheid isgeworden en twintig edities later zo maar eventjes 387.500 euroheeft opgebracht!

De vzw Kleine Prins (kinderkankerfonds) kreeg de voorbijejaren het grootste deel van de opbrengst. Ook in 2011 zal vzwKleine Prins het hoofddoel van de actie zijn. Die organisatievan vrijwilligers biedt hulp aan (meestal jonge) gezinnen diegeconfronteerd worden met zowat het ergste dat je als ouder

kan overkomen, namelijk hetbericht dat je kind kankerheeft. Het tweede deel van deopbrengst wordt geschonkenaan 'Een hart voor Limburg',een organisatie die een grotewaaier aan initiatieven gelde-lijk steunt, o.a. ten voordelevan de minderbedeelde jeugdin Limburg.

Zoals steeds, zijn er twee ver-trekplaatsen: één op de universitaire campus van Diepenbeek,KHLim en één aan de parochiezaal van Zutendaal.

Beleef samen met ons een prachtige dag en laten we zo weereen beetje meer kleur in het leven van de jonge kankerpatiën-tjes brengen!

• PRAKTISCHPlaats: Katholieke Hogeschool Limburg, universitaire campus,Diepenbeek en parochiecentrum, Schoolstraat 2, ZutendaalDatum: zondag 26 juni 2011. Vertrek vanaf 07.30 uur tot 16 uur.Aankomst tot 19 uur.Wat: fietsen Diepenbeek: 25 - 50 - 65 en 100 km; fietsenZutendaal: 35, 65 en 100 km; wandelen Diepenbeek: 5, 9 en 13 km; skeeleren Diepenbeek: 10 en 25 km; wandelenZutendaal: 5 km.Kostprijs: tot 7 jaar gratis; van 7 tot 18 jaar: 2 euro; vanaf 18jaar: 4 euro. Ter plaatse te betalen. Tombola: 1 euro per lotje, 5 euro voor 7 lotjes. Prijzen: 5 mooie prijzen te winnen, waaronder 2 fietsen.Allerlei: bewegwijzerde routes; controleposten.Onder het peterschap van Bioracer. Werken mee: de gemeente Diepenbeek, provincie Limburg, KHLim, Bloso, WTC de Tuiltertrappers. Met de steun van DVVVerzekeringen, CM en Bloso.Inschrijving: ter plaatse (geen voorinschrijvingen).

Om de werkgroep ‘fietsen wandeldag’ te versterken zijn wij op zoek naar een (m/v):

VRIJWILLIGER / MEDEWERKER

Functie: Als plichtsbewuste duizendpoot versterk je het team enben je mee verantwoordelijk voor• ondersteuning tijdens de voorbereidingen en organisatie • eventueel aanbrengen van nieuwe ideeën • assistentie tijdens het event

(steeds de laatste zondag van juni)

Profiel: • gemotiveerd om mensen te helpen • behulpzaam • zin om xx keer per maand samen te komen met de

werkgroep • beschikbaar tijdens het laatste weekend van juni

Aanbod: Wij bieden een gevarieerde en uitdagende functie metdoorgroeimogelijkheden; extralegale voordelen waarondersociale contacten, activiteiten die de nodige voldoeninggeven en een aangenaam team van medevrijwilligers. Interesse? Stuur uw sollicitatiebrief naar Mark Fricke viae-mail: [email protected]

Een hartelijke oproep aan al onze VIK-leden, hunfamilie en vrienden om ons tijdens deze actie te steu-nen en/of eraan deel te nemen. Met dat gebaar helptu de getroffen kinderen en hun gezinnen tegen dezevreselijke ziekte!Vanaf 40 euro fiscaal attest.Rekeningnummer 777-5928888-33 op naam van KleinePrins, 3520 Zonhoven.

I-mag juni - juli 2011 22

afdelingen

boomleeuwerik, de nachtzwa-luw, de wulp, het gentiaan-blauwtje, beenbreek en wildegagel. De wandeling is 9,2 kmlang, geschikt voor kinderen(stevige buggy is ook mogelijk)en toegankelijk voor honden

aan de leiband. In het bezoekerscentrum kunnen personenmet een beperking een wombat - een speciaal uitgeruste rol-stoel voor ruwere terreinen - lenen. Laarzen zijn aangeraden!

Na de wandeling kun je vrijblijvend de innerlijke mens ver-sterken in een brasserie-restaurant in de onmiddellijkeomgeving.

• PRAKTISCHPlaats: bezoekerscentrum Landschap De Liereman,Schuurhovenberg 43, Oud-TurnhoutDatum: pinkstermaandag 13 juni 2011 om 09.30 uur stipt (einde ronde 12.30 uur)Kostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euro op rekening BE60 4189 0821 3170 van de VIK-afdeling Kempen.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten tot 6 juni 2011.

Smet Boring - regionale ledenvergaderingwoensdag 19 oktober 2011

Vier generaties lang en dit jaar precies gedurende 111 jaar ishet Desselse familiebedrijf Smet-Boring nv actief in de sec-tor van grondwatertechnieken: we verwijzen naar de reporta-ge in I-mag van april 2011.

“We zijn heel die tijd een door techniek gedreven aanne-mersbedrijf”, zegt ir. Wim Smet (47). “Techniek is één van debelangrijkste motivaties van onze mensen. Vandaar ook dathet permanent doorvoeren van technische vernieuwingen bijons hoog in het vaandel staat”.

Bij de ongeveer 460 werknemers is een dertigtal ingenieursactief, ongeveer fiftyfifty verdeeld over burgerlijk en industri-eel ingenieurs. “Bij ons is er na tien jaar geen verschil indiploma meer te merken”, weet Wim Smet. Portret van eenbedrijf dat ondanks de crisis in de lift zit.

• PROGRAMMA• 13.30 uur: ontvangst• 14.00 uur: voorstelling van het bedrijf door ir. Wim Smet,

gedelegeerd bestuurder• 14.30 uur: bedrijfsbezoek• 16.00 uur: vraagstelling en afronding• 17.00 uur: regionale ledenvergadering VIK- afdeling Kempen

- welkom door Ing. Guido Hendrikx MSc, voorzitter

- verslag van de penningmeester- verslag van de secretaris- verkiezing ondervoorzitter en secretaris,

kandidaturen kunnen ingezonden worden bij het VIK-secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, vóór 15 oktober 2011

ANTWERPEN11/09/2011 Achter de schermen van de Antwerpse zoo, 13 uur05/02/2012 AKO-nieuwjaarsconcert, Antwerpen

Inschrijven voor alle activiteiten: www.vik.be/activiteiten

De Antwerpse zoo: achter de schermen zondag 11 september 2011

Een bezoek achter de schermen belicht de hele zoo-infra-structuur: een kijkje in de dienstingangen, de keukens, de fil-terzalen, … Kortom: overal waar de gewone bezoeker nooittoegang krijgt. Alle vragen over de dagelijkse werking vaneen dierentuin met 6.000 dieren krijgen een antwoord. Wateten die dieren, waar halen de verzorgers al het voedsel van-daan, wat met zieke dieren, wat is een stamboek en hoe werktdat? Om veiligheidsredenen kunnen kinderen niet deelne-men.

• PRAKTISCHPlaats: Zoo, Koningin Astridplein 26, Antwerpen.Samenkomst om 12.45 uur achter kassa/verkooppunt.Datum: zondag 11 september 2011 om 13 uur stipt.Kostprijs: normaal tarief, betalen aan de kassa van de zoo.Als u na inschrijving toch belet bent, gelieve ons dan tijdigte verwittigen. Het bezoek is bestemd voor volwassenen(vanaf 16 jaar) en eventueel kinderen vanaf 12 jaar ondertoezicht van hun ouders. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten. Maximum 40 personen.

KEMPEN13/06/2011 Familiewandeling, Oud-Turnhout, 09.30 uur19/10/2011 Bezoek Smet Boring en regionale leden-

vergadering, Dessel, 13.30 uur

29/10/2011 Toneel: Nen doop, nen trouw en een begrafenis,Antwerpen, 20 uur


Familiewandeling De Lieremanmaandag 13 juni 2011

Naar jaarlijkse gewoonte organiseert de VIK-afdelingKempen op pinkstermaandag haar familiewandeling. Dit jaargaan we naar het beschermd natuurgebied ‘Landschap DeLiereman’ in Oud-Turnhout.

Paarse heide, diepblauwe vennen, goudgele stuifduinen, gol-vende graslanden en mysterieuze broekbossen. Nergensanders kun je alle Kempense troeven beter beleven dan in ditprachtige natuurgebied, beheerd door Natuurpunt. Een gidslaat ons eindeloos genieten van het landschap. We wandelendoor de bloeiende heide of bespieden vogels van op de kijk-toren.

Landschap De Liereman is 684 ha groot en in beheer sinds1959. Typische soorten zijn de rugstreeppad, de heikikker, de

© Luc VAN GOMPEL


ACTIVITEITEN

Marktgericht denkendonderdag 6 oktober 2011

Lieven Vanlommel (gedelegeerd bestuurder - Starmeal) enLieve Schrijvers (zaakvoerder - IJs van de smaak) leggen uithoe marktgericht denken mee aan de basis lag van de groeivan hun onderneming. Twee inspirerende verhalen, gebrachtdoor twee inspirerende ondernemers!

Lieven Vanlommel richtte in 2004 Starmeal op. Zes jaar na deoprichting verkopen zijn voorverpakte salades als zoetebroodjes. Door groenten te combineren en onverwachtesmaken bijeen te brengen is hij erin geslaagd groenten terugsexy te maken.

Frank Bijnens en zijn team begonnen in 2010 in Hasselt meteen ijssalon. Ondanks de grote concurrentie schuiven er tochlange rijen aan voor het ‘IJs van de Smaak’. Magie of eensterke succesformule?

Volledige tekst in I-mag april en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats:The Roxy Theatre, Pieter Vanhoudtstraat 39,Koersel.Datum: donderdag 6 oktober 2011 om 20 uur; ontvangstvanaf 19.30 uur.Sprekers: Lieven Vanlommel en Lieve SchrijversKostprijs: 20 euro per persoon; bedrag over te maken voor25 september op rekeningnummer BE68 4518 5278 5134 vande VIK-afdeling Limburg met met vermelding van uw naam,lidnummer en aantal deelnemers.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten tot 25 september.

MECHELEN10/06/2011 Bezoek zonnepaneleninstallatie Ivarem, Lier, 14 uur25/06/2011 Stadswandeling, Mechelen, 14 uur23/09/2011 Bezoek Jonckheere, Mollem06/10/2011 Introductie tot de Niet-destructieve onderzoeken,

Sint-Katelijne-Waver, 19 uur20/11/2011 Brunch KVIM, Langdorp, 12 uur02/12/2011 Poesjenellentejater, Antwerpen, 20 uur


Stadswandeling Mechelenzaterdag 25 juni 2011

We nodigen u graag uit voor een aange-name wandeling door Mechelen.Vrouwen hebben in de Mechelsegeschiedenis altijd een vooraanstaandeplaats ingenomen. Niet alleen op hethoogste bestuursniveau, maar ook in hetdagelijkse leven en in al zijn facetten.Onze gids zal dat aspect uitvoerig belich-ten aan de hand van locaties en beelden.

- verkiezing stemgerechtigde leden- voorstelling VIK-jaarprogramma

• 17.30 uur: afsluiting met natje en een droogje

• PRAKTISCHPlaats: Smet Boring, Kastelsedijk 64, DesselDatum: woensdag 19 oktober 2011 om 14 uurKostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 5 euroInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

Nen doop, nen trouw en een begrafeniszaterdag 29 oktober 2011

De VIK-afdeling Kempen gaat traditiegetrouw op theaterbe-zoek in het Zeemanshuis in Antwerpen. We wonen “Nendoop, nen trouw en een begrafenis” bij, geschreven en gere-gisseerd door Alex Van Haecke.

Het stuk kan gezien worden als een regelrechte spin-off vanPatatje, een hilarisch stuk dat 132 keer werd gespeeld in dekelder van het Fakkeltheater.Met “nen doop, nen trouw en een begrafenis” komt auteurAlex Van Haecke terug op ‘de botsing’ of het ‘wreed accident’uit Patatje: de twintig minuten durende solosketch waarineen fenomenale Patatje vertelt hoe veertien familieleden entwee honden aan hun einde komen.

Stijn Van Haecke en Jan Roos spelen de broers-acteurs Jeanen Jacques, ‘verre neven’ van de familie Van den Broeck. Zijbegeleiden de reusachtige begrafenisplechtigheid van deslachtoffers van ‘de botsing’. Zij blikken daarbij terug op hetleven van hun merkwaardige ‘verre’ familieleden en de tweehonden, Sue Ellen en MacGyver.Tijdens die plechtigheid voeren zij ook de bij testament vast-gelegde en allerminst alledaagse wensen uit van enkeleoverledenen. Een en ander maakt u tot getuige van een welzeer aparte herdenkingsplechtigheid in het auditorium vanhet crematorium van het Heilig Hart der Smarten en Onze-Lieve-Vrouw van Gedurige Bijstand.

• PRAKTISCHPlaats:Theater Zeemanshuis, Falconrui 21, AntwerpenDatum: zaterdag 29 oktober 2011 om 20 uurKostprijs: 16 euro per persoon. Uw inschrijving is pas definitief, als u voor 2 oktober 16 euro overmaakt op rekening BE11 4039 5048 1148 van Guy Roymans in Turnhout.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteitenMaximum 20 deelnemers.

LIMBURG26/06/2011 Fiets- en wandeldag, Diepenbeek, 7 uur06/10/2011 Lezing en netwerkevent: Marktgericht denken,

Koersel, 19.30 uur18/04/2012 Bezoek vliegbasis Kleine Brogel



• PRAKTISCHPlaats: Dienst voor toerisme (aan Op Sinjoorke), GroteMarkt, MechelenDatum: zaterdag 25 juni 2011 om 14 uurKostprijs: 5 euro voor leden VIK, KVIM en VAM, partner enkinderen, niet-leden betalen 10 euroInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten vóór 18 juni 2011;daarna bedrag overmaken op rekeningnummer BE86 40501063 3150 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding vande referte. Uw inschrijving is pas geldig na ontvangst vande betaling.Maximum 30 deelnemers

Introductie niet-destructieve onderzoekendonderdag 6 oktober 2011

Wat zijn niet-destructieve onderzoeken en wat kunnenze detecteren?

Niet-destructieve onderzoeken (ndo) worden in de vliegtuig-industrie, petrochemie, constructie-industrie van drukhou-dende vaten en in heel wat andere industrieën vaak gebruikt.Voor de meeste van die industrieën worden er normen encodes opgelegd, zowel voor de constructie als voor de exploi-tatie. Daarbij zijn er meestal ook ndo-inspecties voorge-schreven.

Gastspreker(s) van de firma Laborelec, het technisch exper-tise- en onderzoekscentrum voor elektriciteit van de groepGDF-Suez, leggen uit waarom die controles zo belangrijkzijn, welke technieken er vandaag bestaan en wat men wel ofniet kan detecteren.

• PRAKTISCHPlaats: Lessius Hogeschool Campus de Nayer, zaal studielandschap, Jan De Nayerlaan, Sint-Katelijne-WaverDatum: donderdag 6 oktober 2011 om 19 uur (tot +/- 22 uur)Spreker: Ing. Liesbeth Jansen MSc, junior specialist non-destructive testing LaborelecKostprijs: 5 euro ‘inschrijvingswaarborg’ voor VIK- enKVIM-leden, de aanwezige VIK- en KVIM-leden krijgen die5 euro terug; niet-leden betalen 5 euro, VAM-leden betalen

2,5 euro. Bedrag te betalen bij inschrijving op rekening BE86 4050 1063 3150 van de VIK-afdeling Mechelen met vermelding van uw naam.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten vóór 30 september2011

NOORD-WEST-VLAANDEREN07/06/2011 Regionale ledenvergadering, Brugge, 20 uur18/06/2011 Haven van Zeebrugge, maritiem kruispunt en

logistiek platform, Zeebrugge, 10 uur


De haven van Zeebruggezaterdag 18 juni 2011

Maritiem kruispunt en logistiek platform

De haven van Zeebrugge behoort al enkele decennia tot desnelst groeiende havens in de Hamburg-Le Havre-range. Demoderne infrastructuur om de nieuwe roro- en container-schepen optimaal te behandelen en de uitstekende weg- enspoorverbindingen maken de diepwaterhaven vandaag toteen toonaangevend polyvalent transportcentrum.

In 2010 bedroeg de goederenoverslag in de haven vanZeebrugge bijna 50 miljoen ton. Elk jaar ontvangt Zeebrugge10.000 schepen, 1,6 miljoen nieuwe auto's en bijna een mil-joen vrachtwagens. Jaarlijks worden er meer dan 2,5 miljoentwintigvoetcontainers behandeld. Steeds meer bedrijvenorganiseren hun Europese distributie vanuit Zeebrugge.Bovendien passeren er jaarlijks zowat 700.000 passagierslangs Zeebrugge.

Volledige tekst in I-mag mei en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: samenkomst P. Vandammehuis, Isabellalaan 1,Zeebrugge.Datum: zaterdag 18 juni 2011 om 10 uur.Kostprijs: gratis voor VIK- en KVIV leden en hun partner;bedrijfsleden betalen 5 euro en niet-leden betalen 10 euroter plaatste.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

OOST-VLAANDEREN06/06/2011 De wet op mede-eigendom voor mede-eigenaars,

Zwijnaarde, 20 uur24/06/2011 Regionale ledenvergadering, Drongen, 19 uur03/09/2011 Familiedag, Beervelde, 13 uur


De wet op mede-eigendommaandag 6 juni 2011

De wet van 30 juni 1994 veranderde vanaf 1995 grondig hetleven in mede-eigendom. In 15 jaar raak-te die wet geleidelijk ingeburgerd, maarde maatschappij, de relaties tussenmede-eigenaars onderling en die methun syndicus veranderden. De vernieuwde appartementswet van 2juni 2010 past sinds 1 september 2010enkele spelregels aan. Deze informatie-avond richt zich naar mede-eigenaarsmet vragen rond de nieuwigheden en detoepassing in hun gebouw. Tijdens deze VIK-avond hebben we hetover de veranderingen, de statuten, deverplichte coördinatie, de algemene ver-


ACTIVITEITEN

Brouwerij De Landtsheer brouwt sinds eind augustus 1997 dezogeheten Malheurbieren. 6,10,12 en ook speciaalbieren,zoals Malheur Bière Brut, Malheur Bière Dark Brut enMalheur Cuvée Royale. De brouwerij is eigendom van ManuDe Landtsheer wiens familie een traditie heeft van meer dantwee eeuwen bierbrouwen.

Na de rondleiding door de brouwerij volgt de ledenvergade-ring. U kunt drie malheurbieren degusteren met een deskun-dige uitleg: de Malheur 6, de Malheur 10 en de Malheur 12.

Het aantal deelnemers is beperkt tot 30. Vlug inschrijven isdus de boodschap.

• PRAKTISCHPlaats: Brouwerij De Landtsheer, Mandekensstraat 179,BuggenhoutDatum: donderdag 9 juni 2011 om 19 uurKostprijs: 5 euro per persoonInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten.Uw inschrijving is definitief, als u 5 euro hebt overgemaaktop rekeningnummer BE10 4012 5389 6104 van de VIK-afdelingWaasland met vermelding van ‘regionale ledenvergadering’,naam en VIK-lidnummer.

Werken in China: een expat getuigtdinsdag 28 juni 2011

Vijf jaar geleden vertrok de secretaris van VIK-afdelingWaasland als expat naar China. Eind juni is die toenmaligesecretaris - Gert Verheyden - terug in het land. Met een valiesvol Chinese werken andere ervaringen. Over die ervaringenwil hij getuigen.

Tijdens de uiteenzetting zal Gert niet alleen praten over hetbouwproces in China: aan de drie bestaande plants (office,magazijn en productiehal voor spiegelverven) zijn drie nieu-we plants toegevoegd gedurende die vijf jaar: magazijn 2,productiehal ceramics en productiehal sealants. Hij nam ookde opstart van de bijbehorende nieuwe installaties van FenziGroup voor zijn rekening.

De cultuurverschillen met China zijn uiteraard groot. Chinaheeft een rijk cultureel verleden en samenwerken metChinese medewerkers is net iets anders dan werken inEuropa of België. Inzake papierwerk en bureaucratie in Chinais Gert ondertussen een groot expert. Zijn verhaal over hethalen van een rijbewijs zal hij zeker opdissen.

Wilt u de vergelijking tussen België en China even onder deloep nemen of overweegt uzelf om het als expat te wagen:kom dan zeker langs en breng uw vragen mee: Gert zal ze metplezier beantwoorden.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, WommelgemDatum: dinsdag 28 juni 2011 om 19 uur Kostprijs: gratis voor leden op vertoon lidkaart, niet-ledenbetalen 5 euroInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

gadering en het contract van de syndicus. U krijgt ook heelwat juridische achtergrond.

Een gesprek over mede-eigendom valt vaak terug op heel con-crete vragen. Daarom kunt u uw vragen vooraf bij uw inschrij-ving meedelen.Voordracht door Ing. René Peeters MSc, gewezen vastgoed-makelaar-syndicus en raadgever en auteur over mede-eigen-dom in de praktijk.

Tijdens de pauze voorzien we een hapje en een drankje. Na deuiteenzetting is er nog mogelijkheid tot netwerking met uwcollega's in de VIKafee.

Volledige tekst in I-mag april en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: Huis van de Bouw, Tramstraat 59, ZwijnaardeDatum: maandag 6 juni 2011 om 20 uurSpreker: Ing. René Peeters MScKostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-ledenbetalen 10 euroInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

WAASLAND04/06/2011 Cultureel bezoek Rupelmonde, 14 uur09/06/2011 Bezoek brouwerij De Landtsheer, gevolgd door

regionale ledenvergadering, Buggenhout, 19 uur

28/06/201 Werken in China: een expat getuigt, VIK-huis, 19 uur

15/10/2011 Bezoek Isotopolis, Dessel, 10 uur


Brouwerij De Landtsheerdonderdag 9 juni 2011

Brouwerijbezoek De Landtsheer en algemene ledenver-gadering

De voorzitter en de bestuursleden van de VlaamseIngenieurskamer, afdeling Waasland, hebben de eer en hetgenoegen u uit te nodigen op de regionale algemene leden-vergadering van de afdeling Waasland in de brouwerij ‘DeLandtsheer’ in Buggenhout.

Na een rondleiding in de brouwerij en een degustatie metdeskundige uitleg stellen we de werking en de activiteitenka-lender van de VIK-afdeling Waasland voor. Daarna gaan weover tot de verkiezing van het bestuur. Alle industrieel inge-nieurs die lid zijn van de VIK en behoren tot de afdelingWaasland, kunnen zich kandidaat stellen om lid te wordenvan de raad van bestuur van de afdeling Waasland.Kandidaturen voor voorzitter, ondervoorzitter, penningmees-ter, secretaris kunnen worden doorgeven via het VIK-secre-tariaat. We ronden af met een informele kennismaking metcollega-industrieel ingenieurs.


Isotopolis in Desselzaterdag 15 oktober 2011

Een ontdekkingstocht door de wereld van radioactieveafvalstoffen.

Niras en Belgoprocess richtten – vlak bij de plaats waarradioactieve afvalstoffen verwerkt worden – een informatie-centrum over radioactieve afvalstoffen op: Isotopolis. De permanente tentoonstelling met veel visuele informatiegeeft een zo duidelijk mogelijke kijk op de wereld van deradioactieve afvalstoffen. We maken ook kennis met de dage-lijkse realiteit van het beheer van radioactief afval. Op desite van Belgoprocess kan een opslagplaats van geconditio-neerd laagradioactief afval en een verwerkingsinstallatievoor laagradioactief vast afval bezocht worden. Er wordt ookeen film getoond over de verwerking en de opslag van hoog-radioactief afval.

Isotopolis is opgebouwd rond drie thema’s: radioactiviteit,verwerking van radioactief afval en berging van radioactiefafval.

In een eerste module worden de fenomenen radioactiviteiten straling toegelicht. Een tweede module laat zien waarradioactief afval vandaan komt, hoe het eruit ziet en watermee gebeurt. In een derde module komen de toekomst ende definitieve oplossingen op lange termijn aan bod.Na een bedrijfsvideo over de rol van radioactiviteit in hetdagelijkse leven worden we in kleine groepen rondgeleiddoor een ervaren, gespecialiseerde gids. We ronden af meteen drankje.

Volledige tekst in I-mag mei en op www.vik.be.

• PRAKTISCHPlaats: site 1 van Belgoprocess, Gravenstraat 73, DesselDatum: 15 oktober 2011 om 10 uurKostprijs: 5 euro voor VIK-leden en partner, 10 euro voorniet-ledenInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten. Inschrijven kantot uiterlijk 3 oktober 2011. Uw inschrijving is pas geldig alshet verschuldigde bedrag overgemaakt is op rekeningnum-mer BE10 4012 5389 6104 van de VIK-afdeling Waasland metvermelding van ‘Isotopolis’, naam van alle ingeschrevenpersonen, hun rijksregisternummer en eventueel VIK-lid-nummer. Bij het bezoek moet de identiteitskaart wordenvoorgelegd.Maximuml 50 deelnemers.

ZUID-WEST-VLAANDEREN11/06/2011 Fietstocht de Moerduivels, Veurne, 13.45 uur09/07/2011 Barbecue, Langemark, 18.30 uur26/09/2011 Bezoek Vetex, Ingelmunster, 18.30 uur


Fietstocht De Moerduivels zaterdag 11 juni 2011

Eeuwen geleden was De Moeren (bij Veurne) een uitgestrektmoeras met tal van grote rietvelden. De perfecte plaats voorongure types om er zich te verstoppen. Die wilde mannenkwamen aan de kost door landbouwers en vissers in de regiote overvallen. Met de drooglegging van De Moeren verdwe-nen de duivels… Of niet? We herontdekken hun verhaal, gaanop zoek naar restanten van hun schuilplaatsen, leren hoe DeMoeren werden drooggelegd in de 17de eeuw… en daarnaweer meermaals onder water stonden.

Krijg je geen fiets ter plaatse? Geen nood, je kunt een fietshuren. Op de website www.toerismewesthoek.be vind je al enkelemogelijkheden waar je in Veurne fietsen kunt huren.

• PRAKTISCHPlaats: We vertrekken aan de fontein op het midden van demarkt van Veurne.Datum: zaterdag 11 juni 2011 om 13.45 uur – start fietstochtom 14 uur – duur +/- 3 uur. Kostprijs: 4 euro voor VIK-leden en partner, niet-ledenbetalen 6 euro.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten uiterlijk totwoensdag 8 juni met het engagement zeker aanwezig te zijnen bij afwezigheid zeker tijdig telefonisch te verwittigen0472 24 58 81 (Frederik Delobelle). Na inschrijven krijg je perkerende het rekeningnummer waarop je zo snel mogelijk hetjuiste bedrag overmaakt met als mededeling ‘Fietstocht +naam + aantal personen’.

Barbecue zaterdag 9 juli 2011

Het geluid van fluitende vogeltjes en in de verte spelendekinderen bij een stralend blauwe hemel en een warm bries-je… Op zulke momenten beseft een mens maar al te goed: ’tis weer tijd om je beentjes onder tafel te schuiven, je maagjete vullen en te genieten van onze jaarlijkse barbecue.

Dit jaar trekken we naar een nieuwe locatie: De Koornbloemin Langemark. Iedereen is welkom op zaterdag 9 juli om 18.30uur om mee te smullen. Het ‘programma’ ziet er als volgt uit:brochettes, barbecueworst, ribbetjes en gemarineerde kote-let ‘naar believen’, aangevuld met warme en koude groentenen gratin aardappelen, frieten en aardappelen in de schil. Inde prijs zijn 2 consumpties en een aperitief inbegrepen.

Wees welkom en schuif mee aan tafel met vrienden en familie!

• PRAKTISCHPlaats: De Koornbloem, Markt 30, LangemarkDatum: zaterdag 9 juli 2011 om 18.30 uurKostprijs: 15 euro voor VIK-leden en partner; 20 euro voorniet-leden; 7,50 euro voor kinderenInschrijving vereist: www.vik.be/activititeiten uiterlijk totmaandag 4 juli 2011 met het engagement zeker aanwezig tezijn en bij afwezigheid zeker tijdig te verwittigen via tele-foon 0472 24 58 81 (Frederik Delobelle).

Prof. dr. ir. Sabine Van Huffel

De lijst van wetenschappelijke publicaties van SabineVan Huffel, gewoon hoogleraar aan de K.U.Leuven, isheel lang met uitsluitend in het Engels beschreven, moei-lijke, hoogtechnologische onderwerpen, zoals elektrocar-

diograms, elektro-encefalograms, magnetischeresonantiebeelden, enz. Wat heeft een in 1958 inMenen geboren dochter van een notaris daartoe gebracht?

“Vanaf het vijfde leerjaar zat ik met een van mijn drie zussen op internaat in Sint-Bavo in Gent”,begint Van Huffel. “Nadien volgde ik er de richting Latijn-Weten schappen, toen een van de moei-lijkste richtingen. Omdat ik van dansen en turnen hield, overwoog ik om turnlerares te worden,maar een scolioseoperatie op mijn 16de besliste daar anders over. De oefeningen die ik daar-voor sinds mijn twaalfde deed, hadden niet geholpen. Na twee maanden in het Pellenberg-zie-kenhuis en een operatie moest ik thuis vier maanden het bed houden. Tijdens die zomer legde ikexamens af, liggend op mijn buik.”

“Moeilijk om meisjes te overtuigenvoor ingenieursopleiding”

Prof. dr. ir. Sabine Van Huffel bepleit grotere instroommeisjesstudenten bij ingenieursopleiding


samenleving

LEUVEN. In het groene, sfeervolle kader van het

kasteelpark Arenberg ontmoeten we bij het

departement elektrotechniek (ESAT) prof. dr. ir.

Van Huffel die, naast andere onderwerpen,

graag een lans breekt voor een beter gender- en

diversiteitsbeleid aan de universiteit. Dat moet

op zijn beurt ook de academische wereld positief

beïnvloeden.

SAMENLEVING

Beslissende periode

“In het ziekenhuis besefte ik goed dat ikmaar een lichte aandoening had, want ikdeelde de kamer met drie meisjes die bot-kanker hadden en op de amputatie vaneen van hun benen wachtten. Die meisjeswerden direct met een mogelijk levensein-de geconfronteerd. Twee van hen stiervengauw na de operatie, maar de derde bleefjarenlang mijn beste vriendin, tot zij op 45-jarige leeftijd aan borstkanker overleed.”

De periode in het ziekenhuis is beslissendgeweest voor Sabines verdere levenskeu-ze.“Ik heb toen zoveel gekregen van de art-sen en de verpleegsters dat ik besloot omiets terug te doen voor de maatschappij,voor de samenleving. In het laatste jaarhumaniora bracht ik tijdens de informatie-dagen van de studierichting burgerlijkingenieur een bezoek aan het departe-ment scheikunde. Maar omdat het hele-maal niks voor mij bleek te zijn, liep ikdoor naar het departement computerwe-tenschappen. Daar ontmoette ik een jong-afgestudeerde die me zei: ‘Met computer-wetenschappen kan je niet alleen terechtin de industrie, maar ook in de geneeskun-de’. Dat bleef hangen! Dus ik besloot omingenieur computerwetenschappen testuderen en vandaar door te stoten naargeneeskunde, zodat ik misschien iets kondoen voor wie een scolioseoperatie moestondergaan.”

Ik verwacht dat de technologieën die we nu ontwikkelen over tien jaar courant gebruikt zullen worden in de ziekenhuizen.

Nieuwe methode

In haar laatste studiejaar kwam VanHuffel bij dokter Jos Willems terecht,hoofd van de dienst medische informaticavan het UZ Leuven. Hij stelde ook hetonderwerp voor haar eindwerk voor: ‘Wezoeken iemand die, bij de bestraling vanmensen met een tumor, kan berekenenwat de beste richting is vanwaaruit dietumor bestraald moet worden. Met debedoeling om het gezwel zo homogeenmogelijk te bestralen en de gezonde orga-nen eromheen zoveel mogelijk ongemoeidte laten. Je kunt dat wiskundig formule-ren.’ Van Huffel vond dat heel relevant enging meteen aan de slag. Nadien ging ookhaar doctoraat dezelfde richting uit.“Ik wou aan de universiteit blijven, maar

worden toegepast. Die nieuwe techniekenworden ontwikkeld door het departementelektrotechniek, een heel groot laboratori-um waar 5504 mensen werken, onderver-deeld in vijf onderzoeksafdelingen. Mijnafdeling SCD telt 170 medewerkers.”

Rectoraal adviseur

Van 2005 tot 2009 was Sabine Van Huffelook rectoraal adviseur gelijke kansen endiversiteit aan de K.U.Leuven.“Ergens in 2001 hoorde ik Veerle Draulans,docente genderstudies aan deK.U.Leuven, zeggen: ‘Moeders die profes-sioneel actief zijn als ingenieurs, zijn debeste rolmodellen voor hun dochters endragen zo bij tot een verhoogde instroomvan jong, vrouwelijk ingenieurstalent.’Men suggereerde dat, althans in de VS,een opmerkelijk aantal vrouwelijke ingeni-eurs in opleiding een moeder hebben dieprofessioneel als ingenieur actief is. Weltot een derde meer, in vergelijking metvrouwelijke studenten wier moeder nietberoepsmatig ingenieur is. Mijn collega,Veerle Draulans, besloot dat gegeven teonderzoeken en zocht daarom contact metde werkgroep ‘gelijke kansen’ van de inge-nieursfaculteit aan onze universiteit,waarvan ik voorzitter was. Die werkgroepvoert sinds 2000 een actief beleid op hetvlak van gendermainstreaming en heeftdaarbij bijzondere aandacht voor debeperkte instroom van vrouwelijke ingeni-eursstudenten in de algemene ingeni-eursrichtingen en de negatieve beeldvor-ming van het ingenieursberoep.De werkgroep zette meteen haar schou-ders onder een onderzoek bij de studen-ten, wat resulteerde in vijf wetenschappe-lijke studies en een samenwerkingsver-band met KVIV.”

“ Een van de vaststellingen uitons onderzoek is dat we onzeaandacht meer moeten richten op de eerste jaren van het middelbaar onderwijs.Die jaren zijn duidelijk cruciaal voor de beeldvormingen voor toekomstkeuzes vanstudenten.”

Het doel van dat grootschalige projectwas drievoudig. Ten eerste wou men deinstroom van vrouwelijk talent in ingeni-eursopleidingen en technische beroepenverhogen. Voorts wou men vrouwelijktalent in de opleiding behouden en hetdoorstromingskansen bieden en tot slotwou men professioneel actief vrouwelijk

werkelijk op de brug tussen ingenieurswe-tenschappen en geneeskunde. Maaromdat ik niet voorbereid was om te pro-moveren op een geneeskundig onderwerp,koos ik voor een aanvullend jaar biomedi-sche ingenieurstechnieken. Daarbij krijgje als ingenieur enkele basisvakkengeneeskunde, zoals fysiologie, anatomie,biochemie, aangevuld met ingenieursvak-ken, toegepast op geneeskunde.Bijvoorbeeld medische beelden signaal-verwerking, biosensoren, biomaterialenvoor implantaten in het lichaam, … Na datjaar werkte ik nog een tijdlang in het zie-kenhuis op de afdeling medische informa-tica. Nadien doctoreerde ik bij het depar-tement elektrotechniek en in die periodewerkte ik samen met de dienst nucleairegeneeskunde. Daar ontwikkelde ik eennieuwe methode om de goede filterfunctievan transplantatienieren te controleren.”

Tumorbibliotheek

In 2002 werd Van Huffel gewoon hoogle-raar in de afdeling SCD van het departe-ment elektrotechniek aan de K.U.Leuvenmet als leeropdracht biomedische data-verwerking en recente ontwikkelingen ophet gebied van de medische technologie.“Daarbij vertrekken we van ruwe gege-vens die bijvoorbeeld opgenomen werdenmet een magnetischeresonantiescannerdie anatomische beelden maakt. Diegeven informatie over het skelet, de struc-tuur en de organen, maar ook wordenspectra opgemeten in het onderzochtevolume, dat informatie geeft over de aan-wezigheid van scheikundige stoffen. Opdie rechtstreekse beelden kan je onmoge-lijk zien om welk soort tumor het gaat.Daarom laten we er allerlei wiskundigealgoritmen op los om zo werkbare infor-matie voor de arts te krijgen. Met de ver-kregen gegevens leggen we, samen metcentra over heel Europa, een internationa-le ‘bibliotheek’ aan van spectra vanpatiënten met dat bepaald type tumor. Uitdie grote verzameling kunnen we vervol-gens karakteristieke patronen afleiden.Als zich dan een nieuwe patiënt met eentumor aanbiedt, kunnen we de spectra vandie patiënt vergelijken met alle opgesla-gen informatie. Zo kan exact achterhaaldworden welk type weefsel er precies in elkvolumedeeltje van een bepaald orgaan,zoals de hersenen, aanwezig is. Als nadien de tumor verwijderd is, kanmen alle resten controleren. Ik verwachtdat de technologieën die we nu ontwikke-len over tien jaar courant gebruikt zullenworden in de ziekenhuizen. Momenteelwerk ik dus nog aan onderzoek, dat nogniet rechtstreeks in het ziekenhuis kan


SAMENLEVING


Ten dienste van de maatschappijOnze gesprekspartner kreeg zes kinderen. Adriaan overleedhelaas al op tweejarige leeftijd. Is een gezin combineerbaarmet een dergelijk veeleisend beroep? “Ik heb inderdaad een heel druk leven”, besluit Sabine VanHuffel glimlachend. “Maar zo stel ik mijn talenten ten dien-ste van de maatschappij. Dat is mijn grootste drijfveer. Ikwerk overdag van acht tot zes, ga naar huis waar ik van zestot negen het huishouden doe. Daarna werk ik gewoonlijkvoort tot één uur ’s nachts. Gelukkig heb ik weinig slaapnodig!”

WP

talent behouden op de arbeidsmarkt en erkansen bieden voor loopbaangroei enopwaartse loopbaanmobiliteit.

Instroom cruciaal

“Als ik terugblik op de voorbije jaren vanintensieve betrokkenheid bij dat pro-bleem, dan is voor ons, onderzoekers, deconclusie duidelijk: het probleem van deinstroom is het meest cruciale. In het mid-delbaar onderwijs zijn er twee verschil-lende groepen die invloed hebben op delage instroom van jonge vrouwen in inge-nieursopleidingen en technische beroe-pen. Enerzijds zijn er de meisjes die eenrichting met meerdere uren wiskunde welaankunnen, maar daar toch niet voor kie-zen, omdat wiskunde en wetenschappenniet ‘cool’ zouden zijn. Een tweede groepwaar men potentiële instromers verliest,zijn meisjes die in het middelbaar wel veelwiskunde hebben verwerkt, maar die in

Meisjes kampen vaak met een negatief beeld van de ingenieursopleiding en van het ingenieursberoep in het bijzonder.

“Een van de vaststellingen uit ons onder-zoek is dat we onze aandacht meer moe-ten richten op de eerste jaren van het mid-delbaar onderwijs. Die jaren zijn duidelijkcruciaal voor de beeldvorming en voortoekomstkeuzes van studenten. Vaak wordt gesuggereerd dat een meergenuanceerd en minder stereotiep beeldover ingenieurs het instroomprobleem zoumilderen, maar onze studie verheldert dathet een duidelijk én-én-verhaal is. Hetprobleem ligt evenzeer in toegeschrevenbetekenissen over vrouwelijke identiteit.En tot slot: iemand merkte terecht op:‘Waarom wordt de beperkte instroom vanvrouwen in de algemene ingenieursrich-ting als een probleem ervaren, terwijl erveel minder mannelijke studenten instro-men in het eerste jaar pedagogie?Waarom liggen er weinigen wakker vaneen tekort aan mannelijke pedagogen?”

Tekst en foto’s: Wouter PEETERS

het hoger onderwijs toch een andere rich-ting uitgaan. Zij kampen vaak met eennegatief beeld van de ingenieursopleidingen van het ingenieursberoep in het bijzon-der. Het blijkt een moeilijke opdracht ommeisjes ervan te overtuigen dat een inge-nieursopleiding niet enkel voor jongens isweggelegd.”

Hoger slaagpercentage

“Maar zodra het eerste jaar aan de univer-siteit succesvol werd afgerond, is het ver-volgtraject voor vrouwen minder proble-matisch. Hun slaagpercentage ligt hogerdan dat van hun mannelijke collega’s. Westellen voorts vast dat professioneelactieve ingenieurs amper ingenieursspe-cifieke hindernissen ondervinden tijdenshun loopbaan. De obstakels die zij welondervinden liggen sterk in lijn met watvrouwen ook in andere beroepssectorenals hindernis ondervinden.”

Een zaterdagvoormiddagprogramma vooralle ingenieurs die in hoofd- of bijberoepals zelfstandige actief zijn of dat willenworden bij het management van anderebedrijven.

Volgende onderwerpen komen aan bod:• de managementvennootschap:

aanpak, fiscaliteit, voor- en nadelen• contractvorming:

aanpak, werken met modellen, risico's

• PROGRAMMA• vanaf 9 uur: ontvangst met broodjes in

de cafetaria• 9.30 uur: aanvang lezing• 12 uur: netwerking in de cafetaria met

broodjes (zolang de voorraad strekt).

48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatiewordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteitenMaximum 60 deelnemers

Het programma wordt nog meer in detailuitgewerkt. Als de sprekers vastgelegdzijn, volgt een gedetailleerd programma.Wie interesse heeft, kan ook eigen accen-ten leggen. Mail uw voorstellen [email protected].

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643,WommelgemDatum: zaterdag 8 oktober 2011 om 9 uurKostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15euro voor medewerkers van bedrijfs-leden; 25 euro voor niet-leden, op 8 oktober ter plaatse cash te betalen. Er worden geen facturen gemaakt.Broodjes en uitgebreid drankenbuffetinbegrepen. U kunt uw inschrijving tot

ZELFSTANDIGEN

centra

De financiële crisis heeft een pak oudebeleggerswijsheden naar de prullenmandverwezen. In 2008 kende de Bel 20-indexhet slechtste jaar uit zijn geschiedenismet een verlies van maar liefst 53 procent!Overal klonk het requiem voor de goedehuisvader. Voeg daarbij de enorme fiscaledruk in België (volgens Eurostat nogsteeds de hoogste van de eurozone), hetgat in de begroting en de enorme uitda-ging van de vergrijzing die langzaam maarzeker op ons afkomt en het is duidelijk datde vermogende particulier steeds meergeviseerd wordt.

duidelijk dat u meer danooit zélf zal moeten zor-gen voor uw financiëlebescherming.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643,WommelgemDatum: zaterdag 10 september 2011 om14 uur (tot circa 17 uur) Spreker:Tom Van den Bosch, seniorfinancial plannerKostprijs: gratis voor VIK-leden en partner; niet-leden betalen 5 euroInschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

Logisch dus dat heel wat mensen met vra-gen zitten: hoe kan ik mijn levensstan-daard veiligstellen voor de toekomst? Watzijn de mogelijkheden om volop van mijntweede (financiële) jeugd te genieten?Hoe kan ik mijn vermogen overdragen aanmijn kinderen?

Terechte vragen, zeker in de huidige maat-schappij waarin de overheid steeds meeronder druk staat om de fiscale inkomsten,die door de crisis voor het eerst in degeschiedenis gedaald zijn, fors op te krik-ken. Combineer dat met de pensioenendie vandaag al zeer laag zijn en het wordt

SENIOREN

In tien stappen naar een vermogen zonder zorgen

zaterdag 10 september 2011

Contractvorming enmanagementvennootschappen

zaterdag 8 oktober 2011

10


Herman Van de Velde: “VKW is een beweging die zichricht naar de profitsector, maar ook naar de non-profit-sector. Ook scholen en ziekenhuizen zijn bijvoorbeeldwelkom bij ons. Wij doen niet rechtstreeks aan belan-genvertegenwoordiging. Wij houden ons meer bezig metde maatschappelijke rol en het maatschappelijk belangvan ondernemingen. Het komt voornamelijk hierop neer:ondernemers, die een bedrijf niet alleen zien als eengeldmachine, maar verder kijken dan dat primaire doel,zitten goed bij VKW. Een onderneming is een geheel vanstakeholders, zoals medewerkers, klanten, leveranciers,aandeelhouders… Als ondernemer moet je trachten debelangen van die verschillende stakeholders met elkaarte verzoenen, ook al zijn die belangen soms tegenstrij-dig.”Serge Huyghe: “Wij zien ons niet als concurrenten vanUnizo of Voka. Wij zijn anders, maar aanvullend.Sommige van onze actieve leden zijn enorm actief bijVoka en Unizo, maar hier zetten zij een ander petje op.Bij ons komt niet de onderneming op zich op de eersteplaats, maar wel de ondernemer als mens. Die onderne-mer komt bij ons om ervaringen uit te wisselen ondergelijken. Die ervaringsuitwisseling gaat veel verder danhet puur praktisch bruikbare in het bedrijf zelf. Hier heb-ben we het ook over duurzaam of maatschappelijk ver-antwoord ondernemen of over het klimaat. Bij VKW leefter een vriendschappelijke, informele sfeer. Maar natuur-lijk blijft netwerking ook belangrijk.”

VKW organiseert activiteiten die aanleunen bij deandere organisaties, zoals lunchcauserieën, bedrijfsbe-zoeken, netwerkevents, een denktank, … Van de Velde: “Maar daarnaast hebben we ook ‘geslotenactiviteiten’: we brengen groepen van een vijftientalondernemers en kaderleden samen om over bepaaldethema’s te debatteren. De bedoeling is om met de groepin een heel open sfeer ervaringen uit te wisselen endaar iets uit te leren. Dat is iets heel specifieks voorVKW.”

Pluralistisch

VKW stond oorspronkelijke voor ‘Verbond van Kristelijke Werkgevers’,maar onder die paraplu wil de organisatie nu niet langer worden vastge-pind.Van de Velde: “Wij willen vooral een pluralistische organisatie zijn. Wehebben lang overwogen om onze naam te veranderen, maar omdat VKW alzo ingeburgerd is, hebben we dat niet gedaan. In onze baseline komt ‘kris-telijk’ niet meer voor.”In 2004 werd de structuur van VKW aangepast. De provinciale vzw’s wer-den opgedoekt en er kwamen drie centrale vzw’s in de plaats: de ledenbe-weging, Synergia die het patrimonium beheert en Metena, een denktanken studiedienst, die vooral rond macro-economische thema’s werkt. In diedenktank willen we ook meer de persoonsgebonden thema’s aan bod latenkomen.”

VKW behield bij de reorganisatie wel een regionale structuur. Elk regio-bestuur vaardigt mensen af voor de raad van bestuur van de vzw ledenwer-king. Zo wordt die raad van bestuur een rechtstreekse vertegenwoordi-ging vanuit de leden.

GENT. In het verleden maakten we in I-mag al

kennis met de werking van Unizo, Voka, de Serv

en Agoria. VKW ontbrak nog in dat rijtje. Herman

Van de Velde, nationaal voorzitter van VKW, en

Serge Huyghe, communicatiemanager, geven

tekst en uitleg bij de werking van VKW. Wat VKW

enigszins onderscheidt van de andere werkne-

mersorganisaties, is dat het een ledenbeweging

is van ondernemers én van kaderleden.

netwerk


Verder denken dan het winstprincipe alleenVKW wil bruggen slaan tussenonderneming en maatschappij

Herman Van de Velde, nationaal voorzitter van VKW.

Huyghe: “Ideaal is het, als er van onderuitideeën naar boven komen. Die wordenbediscussieerd en uit die thema’s wordener enkele gekozen die in de denktank enMetena voort worden bestudeerd. Dewerkgroepen bepalen zelf de thema’s dieze willen aansnijden en op basis van diethema’s werkt men een jaarprogrammauit. We proberen zoveel mogelijk betrok-kenheid te creëren bij onze leden.”

Betrokkenheid

Van de Velde: “Het is echt niet onze ambi-tie om de grootste organisatie te worden.Maar we willen wel een organisatie zijnwaar mensen zich meer bij betrokken voe-len dan bij andere organisaties. Een orga-nisatie waarin ze zelf inbreng hebben.Andere organisaties bieden hun ledenvaak een programma aan. Wij willen dedingen van onderuit naar boven brengen.Zo leggen wij echt andere accenten dande overige ondernemersorganisaties.”

VKW telt bijna vierduizend leden en isiets nadrukkelijker aanwezig in de provin-cies Antwerpen en West-Vlaanderen.Criteria om lid te kunnen worden, zijn erniet echt.Huyghe: “Men moet wel het gedachte-

“ Bij ons komt niet de onderneming opzich op de eerste plaats, maar wel deondernemer als mens. Die ondernemerkomt bij ons om ervaringen uit te wisselen onder gelijken.”

“ Net doordat wij geen echte belangenvertegenwoordiging hebben, wordt er iets meer naar ons geluisterd, denk ik. Wij hebben immers geen specifieke agenda en we staan buiten en boven al het gehakketak. Dat levert ons een neutralere positie op.”

geïnteresseerd in de noord-zuidproblema-tiek. Zo is de ondernemersorganisatie bij-voorbeeld heel actief in Ex-Change enneemt ze daar ook een stuk financieelengagement op zich.Van de Velde: “Ook enkele VKW-ledenhebben zich daar financieel geëngageerdof spelen er een trekkersrol. VKW is zeeractief in Ex-Change. We hebben mensendie naar het zuiden trekken om hun exper-tise te delen en ondernemingen uit deVKW-wereld die projecten sponsoren.”Hoewel VKW niet aan belangenverdedi-ging doet of lobbyt, drukt de organisatietoch zijn stempel op het beleid.Huyghe: “Door Metena en de thema’s diewij daar bestuderen en die we ook breedverspreiden, oefenen wij toch een zekereinvloed uit op het beleid. Corporate gover-nance bijvoorbeeld - een thema waaropwij ons in de jaren ’90 op toelegden enwaar toen nog niemand over sprak – heeftVKW door zijn studiewerk in de aandachtgebracht. Zo hebben wij corporate gover-nance indertijd op de agenda gezet. Hetbeleid vraagt ons ook om visie en uitleg:voornamelijk de mensen van Metena,maar ook andere leden met een bepaaldeexpertise. Wij zetten dat evenwel in onzecommunicatie niet in de picture. Hetbelangrijkste is dat wij onze boodschap

goed van VKW genegen zijn. Niet dat wedat gaan onderzoeken, maar we veronder-stellen dat iemand die lid wordt, weetwaar VKW voor staat. Als we voelen datkandidaat-leden geen voeling hebben metonze thema’s of met ons gedachtegoed,dan doen we daar ook geen extra inspan-ningen voor om hen lid te laten wordenvan VKW.”“Ons lidmaatschap is gestructureerd vol-gens bedrijfsgrootte. Het aantal mede-werkers is een criterium: hoe meer mede-werkers je als bedrijf hebt, hoe meerbedrijfslidmaatschap je betaalt. Maar hoemeer mensen je dus ook kunt lid maken.Een klein bedrijf heeft recht op tweeleden. Een bedrijf met meer dan 1.000medewerkers heeft recht op 10-15 ledenen zij bepalen dan wie van het bedrijf datlidmaatschap opneemt: de CEO, de CFO,...”

Het ledenaantal van VKW groeit gestaag.Gemiddeld zit er sedert 2004 een continuegroei van meer dan 5% in de bedrijfslid-maatschappen voor Vlaanderen.

Ex-Change

Behalve in duurzaam en maatschappelijkverantwoord ondernemen is VKW ook fel


VKW biedt ondernemers en managers een platform aan, waar ze kennis kunnen delen en waar ze elkaar kunnen inspireren. VKWis zo een professioneel en informeel ontmoetingsforum en tegelijk een uniek onafhankelijk netwerk van 4.000 geëngageerde leden.

kunnen brengen en we zien dat die bood-schap wordt overgenomen door anderenen door het beleid. Wij zijn van mening dathet belangrijkste is dat het uiteindelijkgerealiseerd wordt. Voor ons is het eenkwestie van loslaten: zodra iedereendaarop inpikt, moeten wij al met het vol-gende bezig zijn.”Van de Velde: “Net doordat wij geen echtebelangenvertegenwoordiging hebben,wordt er iets meer naar ons geluisterd,denk ik. Wij hebben immers geen specifie-ke agenda en we staan buiten en boven alhet gehakketak. Dat levert ons een neu-tralere positie op.”

Bij de ondernemingen die lid zijn vanVKW, zijn er heel wat familiale bedrijven,maar dat betekent niet dat VKW een orga-nisatie is van vooral kleinere bedrijven. Van de Velde: “De familiale cultuur sluitgoed aan bij waar VKW voor staat, maarwij hebben een gezonde mix van bedrij-ven. Het gaat er niet zozeer om of eenbedrijf groot of klein is. Wat belangrijk is:voelt een bedrijf zich thuis bij de waardenwaar wij voor staan? Sidmar is bijvoor-beeld ook lid van VKW en dat is zekergeen klein bedrijf. Bij het profiel van onzeleden-bedrijven vind je ondernemers,kaderleden en managers. Er zijn meer dan4.000 leden en ongeveer de helft daarvankun je bestempelen als zaakvoerder,eigenaar, CEO of gedelegeerd bestuurder.Hoewel we een relatief kleine organisatiezijn, zijn we zo toch een organisatie metgewicht.”

Kernwaarden

VKW draagt vier kernwaarden hoog in hetvaandel: eerlijkheid, integriteit, respect enverantwoordelijkheid. Van de Velde: “Onze focus is vooral per-soonsgebonden: de ondernemer, maarook de medewerker. We willen potentieelontwikkelen. Zingeving, betrokkenheid,ethiek, vertrouwen, noord-zuid, attitude

De kunst van het ondernemenVKW biedt ondernemers en managers een platform aan, waar ze kennis kunnendelen en waar ze elkaar kunnen inspireren. VKW is zo een professioneel en infor-meel ontmoetingsforum en tegelijk een uniek onafhankelijk netwerk van 4.000geëngageerde leden, een platform waar een ondernemer terecht kan om met col-lega-ondernemers samen te komen en samen te werken. Het is een uniekemanier om via concrete activiteiten en specifieke werkgroepen kennis uit te wis-selen en ideeën op te doen.

De VKW-baseline is 'De kunst van het ondernemen'. VKW verbindt daar vijf kern-eigenschappen aan: durven, creativiteit, dialoog, vernieuwen, ontmoeten.

LVE

consulenten inhoudelijke ondersteuningaan: campagneondersteuning, communi-catie, … Wij zijn klein, wij zijn anders. Wijstaan bekend voor onze inhoud, onzeknowhow, onze diepgang en die rol vervul-len wij in combinatie met andere part-ners.”

Als ondernemersplatform motiveert VKWzijn leden ook om actief deel te nemenaan verschillende maatschappelijke pro-jecten.

Onderwijs

Van de Velde: “Een heel interessant pro-ject vind ik bijvoorbeeld ‘Ondernemersvoor de klas’. Elk jaar motiveren wij onder-nemers om een presentatie te gaan gevenin scholen van het middelbaar onderwijs.Dat kan gaan over globalisering of innova-tie. We proberen die mensen er zo van teovertuigen dat hun welvaart afhangt vanondernemen, van durven risico te nemen.Dat ondernemerschap proberen we tepromoten. We werken met Vlajo ooksamen voor ‘Bedrijvendag voor leraars’.Dat is de omgekeerde beweging: we bren-gen leerkrachten naar de bedrijven. Zosturen we zowat 3.000 leerkrachten opwoensdagnamiddag naar bedrijven om ervoor de eerste keer kennis te maken methet bedrijf. En samen met Vlajo – VlaamseJonge Ondernemers - zijn we nu in eennieuw partnerschap gestapt: StartAcademy. Via een businessplan proberenwe universiteitsstudenten in contact tebrengen met ondernemerschap. Pro -jecten rond ondernemerschap vind je welop bachelorniveau, maar veel minder bijmasters. Nochtans hadden we vorig jaarbij de K.U.Leuven 110 teams van drie totvier universiteitsstudenten die business-plannen indienden. Belangrijk daarbij isdat we ondernemerschap in de brede zinvan het woord zien: we brengen onderne-merszin, ondernemende attitudes aan. Wewillen natuurlijk niet van iedere Vlamingeen zelfstandige maken, maar we willenwel het besef terugbrengen van hetbelang van ondernemingen voor onze wel-vaart. Als we opnieuw respect kunnencreëren voor bedrijven, aantonen dat zecruciaal zijn voor de welvaart van onzemaatschappij, dan krijg je jonge mensenopnieuw zo ver dat ze hun verantwoorde-lijkheid willen nemen. Dat is cruciaal.”Huyghe: “VKW wil een beetje het cementzijn tussen maatschappij en ondernemingen omgekeerd. We willen die twee dichterbij elkaar brengen. Die maatschappelijkerol vinden wij heel erg belangrijk.”

Tekst: Luc VANDER ELSTFoto’s: VKW

en persoonlijke ontwikkeling liggen onsals thema erg na aan het hart.”Werken rond knelpuntberoepen, zoalstechnische functies of ingenieurs is opzich niet echt een ‘item’ voor VKW.Van de Velde: “Ik zou het iets breder kade-ren en dan wordt het voor ons wel eenitem. In West-Vlaanderen zijn we zo wélbezig met de problemen van de techni-sche beroepen: instroom-uitstroom nij-verheid-technisch onderwijs en hetbelang daarvan. In West-Vlaanderen isVKW voorzitter van de raad van bestuurvan het Regionaal Technologisch Centrum(RTC). Daar bekijken we die problema-tiek. We kennen de analyses: de laatstetien jaar is er een halvering van de stu-denten en dat wordt stilaan dramatisch.Het hr-beleid zal de komende jaren seri-eus moeten bijsturen, want we zullen ineen heel andere context moeten werken.Men kan niet meer zitten wachten tot desollicitanten binnenspringen.”

Jobkanaal

“Zo heeft ook diversiteit te maken met dearbeidsmarkt. Tot twee jaar geleden steegde actieve bevolking en was er nog altijdeen aanvloei, maar sedert twee jaar gaatdat achteruit. Voor de 100 mensen die uit-treden, zijn er nu nog 95 die instromen.Over enkele jaren zijn er dat misschiennog maar 80. 100 eruit en 80 erbij: we zijndus veroordeeld om al het talent van men-sen te benutten en ons open te stellenvoor allerlei groepen die vandaag niet aanbod komen. Van dat diversiteitsthemamaken we serieus werk. Met de collega’sVerso, Voka en Unizo maken we deel uitvan Jobkanaal. VKW heeft daar weer eenheel specifieke functie: inhoudelijkeondersteuning. Terwijl de andere organi-saties consulenten de baan op sturen ombedrijven te benaderen en te polsen naarhun bereidheid om vijftigplussers, alloch-tonen of mensen met een handicap op tenemen als personeelslid, bieden wij die


Om zijn idee uitwerking te geven reisdeErasmus destijds in ellendige omstandig-heden heel wat Europese steden af: vanSteyn in Nederland, waar hij priesterwerd, naar Leuven, Gent, Parijs, Lyon,Bologna, Turijn, Venetië, Rome en Londenom uiteindelijk, na veel tegenwerking, in

gedachtegoed van die grote Europesedenker ‘avant la lettre’ vond in de loop vande volgende eeuwen eerder moeizaamingang. Ook vandaag geeft het nog steedsstof voor veel discussie en tegenwerking.Maar het lag mee aan de basis van nieuweEuropese maatschappelijke structuren,instellingen en allerlei programma’s omjongeren de eeuwenoude boodschap tedoen vernieuwen.

Het is ook onderdeel van de missie van deEuropese ingenieurs. Ze worden in ver-schillende landen opgeleid en gevormd,elk met hun eigenheid, en sinds enkelejaren is hun opleiding en vorming beterafgestemd dankzij een gezamenlijk initia-tief dat werd verwoord in de zogenaamdeBologna-verklaring.

Basel van ontbering te sterven. Erasmusis de bedenker ‘avant la lettre’ van hetEuropees gedachtegoed. Hij lag daarmeeaan de basis van de opkomst van de saint-simoniaanse ingenieurs, die in de zeven-tiende eeuw op hun beurt mee gestaltegaven aan de industrie in Frankrijk. Het

BRUSSEL. ‘De wereld aan je voeten’ is een titel die vandaag vaak wordt

gebruikt, bijvoorbeeld voor ‘Vlaanderen in actie’. Het gaat dan over aanbeve-

lingen van de Vlaamse Regering voor jongeren om voor wetenschap, techno-

logie en ondernemen in ‘a global world’ te kiezen. Het onderwerp kwam in de

loop van de geschiedenis al meermaals aan bod. Ruim vijf eeuwen geleden

had de in 1467 in Rotterdam geboren humanist en priester Desiderius Erasmus

het er al over.

Dirk Bochar verkozen totsecretaris-generaal van FEANI

André Toye is nieuwe voorzitter van CIBIC

! Van onze hoofdredacteur


netwerk

Vlnr: André Toye en Dirk Bochar naast onze hoofdredacteur, Noël Lagast

De ‘Fédération européenne des Associa -tions Nationales d’Ingénieurs’ (FEANI),met zetel en secretariaat in Brussel, isdaarbij een belangrijke betrokken partij.Ze telt 31 nationale verenigingen van inge-nieurs waarvan het ‘Comité desIngénieurs belges- Belgisch NationaalIngenieurscomité’ (CIBIC) er één is.Sinds kort is Ing. André Toye MSc de voor-zitter van CIBIC, in opvolging van Ing.Joseph Neyens MSc. Begin oktober 2010verkoos de algemene vergadering vanFEANI Dirk Bochar in Sofia tot secreta-ris-generaal.

CIBIC

André Toye: “CIBIC is geen nieuwe ver-eniging van ingenieurs, wel een overlegor-gaan van de huidige Vlaamse enFranstalige ingenieursverenigingen datde KVIV, de VIK, de FABI en de UFIIB ver-enigt. CIBIC is dus geen middeleeuwsegilde, zoals men ons wel eens spottenddurft noemen. Ik licht even toe: voor deburgerlijk ingenieurs en bio-ingenieurs inde Franse gemeenschap van ons landheeft men de Fédération Royale desAssociations belges d’Ingénieurs Civils,d’Ingénieurs Agronomes et Bioingénieurs(FABI). Voor de industrieel ingenieurs inde Franse gemeenschap is er de UnionFrancophone des Associations d’Ingé -nieurs Industriels de Belgique (UFIIB). Inde Vlaamse gemeenschap hebben we deKoninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging(KVIV) voor de burgerlijk ingenieurs en de

verdiensten, een opleidingsduur van 3, 4of 5 jaar. Dat was niet alleen in België,maar in verschillende landen het geval.Hun opleiding was nochtans altijd com-plementair aan de uitoefening van hetberoep. In de loop van de jaren werden insommige landen, zoals Italië, Spanje enPortugal, ‘ordes’ of ‘kamers’ voor ingeni-eurs opgericht. Ook in Engeland bestaatiets gelijkaardigs, zoals de wettelijkerkende ‘Engineering council’, die de titelvan ‘chartered engineer’ (CEng) kan uit-reiken na een beroepskwalificatie dooreen van hun afzonderlijke instituten, zoals‘the institution of electrical engineers’.”

Betere naam

André Toye: “Daarom lijkt het me beter denaam van de FEANI om te vormen tot‘Fédération Européenne des AssociationsNationales d’Ingénierie’. Dat is ook meerconform de Engelse benaming ‘EuropeanFederation of National EngineeringAssociations’. In Nederland worden erook ingenieurs opgeleid aan het hogerberoepsonderwijs. Dat is historischgegroeid: eerst waren er MTO’s (middel-baar technisch onderwijs), die een zeerdegelijke middelbare technische oplei-ding hadden. In 1972 kregen ze de titel vaningenieur afgekort als ‘ing.’. Bij deBologna-hervorming werden die opleidin-gen gelijkgesteld met onze ‘professionelebachelors’, de vroegere technisch gradua-ten. Het opleidingsniveau wordt aange-duid met ‘bachelor’ (bachelier), geen

bio-ingenieurs en de Vlaamse Inge -nieurskamer (VIK) voor de industrieelinge nieurs die afstuderen aan de studie-richtingen ‘industriële wetenschappen entechnologie’ en de biowetenschappen.CIBIC is dus binnen de beroepsactievegroep van circa 100.000 Belgische ingeni-eurs (ir. en Ing.) de spreekbuis van 45.000leden.”“Ze ijvert voor de erkenning van de tweevormen van ingenieursopleidingen in onsland, voor de bevordering en bewaking vande rol en de functie van de ingenieurs, vanhun titulatuur en hun belangen in deVlaamse en Franse gemeenschap, in deEuropese Unie en wereldwijd. En, nietonbelangrijk, CIBIC wil ook bijdragen totde hervorming van de ingenieursopleidin-gen. We willen ook de jongeren aanmoedi-gen om de studies van burgerlijk ingeni-eur, bio-ingenieur of industrieel ingenieuraan te vangen en we willen de rol van deingenieur in onze maatschappij onder-strepen, het imago van het beroep bij hetpubliek verbeteren en onze rol inzakeduurzame ontwikkeling versterken.”

Dirk Bochar: “Men kan moeilijk sprekenover ‘dé’ ingenieur, want ‘dé’ ingenieurstaat niet voor een beroep, wel voor eenopleiding. Het maakt het allemaal moeilijken ondoorzichtig, maar dat geldt bijvoor-beeld ook voor andere opleidingen, zoalsdat van advocaat. Men onderscheidt advo-caten burgerlijk recht, vennootschaps-recht, enz. In het verleden hadden de inge-nieurs, elk met hun eigen profiel en hun


André Toye, voorzitter CIBICAndré Toye werd in 1941 in Moeskroen geboren. Hij studeerde voor technisch ingenieur scheikunde aanhet Institut Supérieur de Chimie du Borinage, een afdeling van de Université du Travail du Hainaut,waar men destijds meer specifiek de ‘carbochemie’ bestudeerde: de studie van de omvorming van kolenin de basisstoffen van de scheikunde, zoals anthraceen, acetyleen, ethyleen en ammonium. In 1964 stu-deerde hij er af.Bij de omschakeling van steenkolen naar aardolie kreeg de studierichting een andere invulling en wasze gericht op het analytisch en kwalitatief onderzoek. Tijdens zijn legerdienst werkte hij in het onder-zoekslabo van de Koninklijke Militaire School (KMS). Na zijn legerdienst richtte hij zich naar de petro-chemie. Bij de ‘technical service branch’ van BP specialiseerde hij zich in de ‘tribologie’, de wrijvings-kunde en smeermiddelen. Hij leidde er de commerciële medewerkers op inzake kennis en toepassing vande producten en werd assistent manager. Aan het postuniversitair centrum in Diepenbeek volgde hijeen bachelor in de economie en aan de Ichec in Brussel een master in marketing. Na het beheer vandiverse BP-filialen werd hij uiteindelijk directeur van de afdeling ‘consumers, industry & lubricants’.Vijf jaar werkte hij voor BP Benelux in Amsterdam. André Toye geeft les in marketing aan het Ichec inBrussel en aan het Institut Supérieur de Commerce International de Dunkerke, een afdeling van deUniversité du Littoral Côte Opale in Noord-Frankrijk. In de schoot van de ondersteuningsprogramma’svan de Europese Unie geeft hij regelmatig opleidingssessies voor kleine en middelgrote ondernemingenin Algerije en meer recent in Casablanca.André Toye is bestuurslid van UFIIB en sinds vele jaren specialist inzake de juridische evolutie van detitulatuur en de opleiding van de Franstalige industrieel ingenieurs.

NL

”CIBIC is binnen deberoepsactieve groep vancirca 100.000 Belgischeingenieurs de spreekbuisvan 45.000 leden.”

master, zoals industrieel of burgerlijkingenieur. Voor wie met deze benamingenniet vertrouwd is: bachelor, master endoctor hebben te maken met het oplei-dingsniveau en slaan niet op de beroeps-titels. CIBIC draagt leesbare, transparan-te benamingen, die bovendien een inter-nationale waarde hebben en ook internati-onaal erkenbaar zijn, hoog in het vaandel.In het tegenovergestelde geval zou despraakverwarring compleet zijn en datzou wellicht ook het misbruik in de handwerken. De studierichting voor ingenieursis die van de wetenschappen (science,afgekort als Sc of S), en niet van de kun-sten (‘arts’, afgekort ‘A’). Samengevat:een ingenieur heeft de graad en het diplo-ma dat internationaal overeenkomt methet studieniveau van master (M) en metde studierichting van ‘engineering’.Bijgevolg schrijft men naast de afkorting‘Ing’ en zijn voornaam en naam ‘MEng.’Voor velen is het nog een beetje wennen.”

Comités

Bochar: “FEANI is in elk geval blij datBelgische ingenieurs via CIBIC in FEANIvertegenwoordigd zijn en er een klankbordkrijgen. We zoeken een vertegenwoordi-ging van CIBIC in onze Raad van bestuur:iemand met de nodige kennis en ervaringover de ingenieursproblematiek. Als meniets wil verbeteren, dan moet men er bijzijn en heeft het geen zin om van op de tri-bune toe te kijken. FEANI bestaat uitenkele specifieke groepen, zoals hetEuropean Monitoring Committee, dat zichbezighoudt met de ‘FEANI-index’ of delijst onderwijsinstellingen per land, die denationaal geaccrediteerde ingenieursop-leidingen verzorgen. Er is ook hetCommittee Continuous ProfessinalDevelopment, dat zich met de naschoolse

Neyens heeft er vervolgens zijn schoudersonder gezet.”“UFIIB had inmiddels al zijn sporen ver-diend door de studieduur voor de industri-eel ingenieurs van de Franse gemeen-schap te laten optrekken naar 5 jaar (3+2).Vanuit Europees perspectief zijn we alsindustrieel ingenieur een allegaartje: inVlaanderen is de opleidingsduur 4 jaar(3+1), in de Franse gemeenschap 5 jaar(3+2). Dat maakt de positie van de indus-trieel ingenieur internationaal ook bijzon-der moeilijk, maar hopelijk komt dat in denabije toekomst wel in orde.”

Ingenieurskaart

De FEANI vertegenwoordigt ongeveer 4miljoen ingenieurs uit 31 – en straks metMacedonië erbij wellicht 32 – landen. Zewil de mobiliteit van de ingenieurs bevor-deren en daarbij is de ingenieurskaart ofengineering card (Engcard of Europass)belangrijk. Ze geeft specifieke informatieover opleidingskwalificatie, beroepserva-ring, competenties, enz.André Toye: “Men heeft het vaak overcompetenties. Het is verworden tot eenmodewoord, maar wat betekent het? Laatons niet vergeten dat alles met de oplei-ding begint. De opleiding van ingenieursmoet op een erkenbaar en herkenbaarinternationaal niveau plaatsvinden. Daarzijn we in ons land al goed mee bezig,maar zeggen dat alleen de opleiding inge-nieurscompetentie biedt is mijn inziens‘nonsens’. Competentie is een dynami-sche combinatie van kennis, ervaring,bevoegdheid, gedrag, inzet, … Er is nogveel werk aan de winkel om dat op eengezonde en algemene basis te evalueren.”

Tekst en foto: Ing. Noël LAGAST MSc.

vorming bezighoudt.” “FEANI werd in 1951 opgericht en viert ditjaar zijn zestigste verjaardag. Het is duseen gelegenheid om rond dat thema inoktober iets te organiseren. FEANI werdopgericht in de sfeer van de naoorlogseperiode, in het perspectief van creëren omde economische heropstanding vanEuropa te realiseren. Ingenieurs uit ver-schillende landen waren daarvoor bijzon-der geschikt en dat zijn ze uiteraard van-daag nog steeds, om niet te zeggen meerdan ooit. Bouwen aan een industriële ont-wikkeling zal van alle tijden zijn. Eenmaatschappij kan niet alleen van zijndienstensector leven. Industrie en econo-mie zijn de ruggengraat van de welvaart.Ingenieurs spelen daarbij een belangrijkerol, niet alleen qua opleiding, maar ookqua werkplek. We zijn allang geen geïso-leerde burgers meer. Lokale ingenieursor-ganisaties hebben natuurlijk hun nut,maar de internationale kennisoverdrachtis, in welke vorm ook, vandaag niet meerweg te denken. Dat ziet men in talrijkesamenwerkingsverbanden. Daarom is hetbelangrijk dat België met zijn ingenieurs-verenigingen via CIBIC de handen inelkaar slaat en zich als dusdanig bij deFEANI aansloot.”

BNC

André Toye: “CIBIC is in feite de opvolgervan het vroegere Belgisch NationaalComité (BNC) van de FEANI. Men kondaar een aanvraag indienen om in teschrijven in het ‘Europees register van dehogere technische beroepen’. Het BNCheeft zich destijds om uiteenlopenderedenen losgemaakt van FEANI. Onderimpuls van prof. ir. Emiel Peeters van deULB en ir. Max Le Begge en enkele ande-ren werd CIBIC opgericht. Collega

Dirk Bochar, secretaris-generaal FEANIDirk Bochar noemt zich een Vlaming met een Franse naam die in 1962 in Gent werd geboren. Hij heefteen internationale achtergrond. Hij studeerde aan de UGent letteren en wijsbegeerte en heeft een licen-tie (nu master) in de kunstgeschiedenis en de archeologie. Hijspecialiseerde zich in de Byzantijnse kunst. Hij behaalde eenMBA in ‘total quality management’ aan de City UniversityBellevue en een aggregaat in educatieve opleidingen. Na zijnopleiding werd hij wetenschappelijk medewerker bij prof. dr.Luc De Vos aan de Koninklijke Militaire School (KMS) inBrussel. Nadat hij in Frankfurt een tijd als technisch manager had gewerkt bij het Europese Cenelec,het Europees bureau voor normalisatie, liet de techniek hem niet meer los. Hij geraakte nauw betrok-ken bij de technische discussies van ingenieurs. Van 2001 tot voor kort was hij directeur-generaal vanEurope Net, een Europese organisatie van pechverhelpingsdiensten. Dirk Bochar volgt Philippe Wautersop als secretaris-generaal van FEANI. Bochar was een van de 50 kandidaten voor de functie. Hij is eenerudiete en vijftalige secretaris-generaal. NL


FEANI vertegenwoordigt4 miljoen ingenieurs uit31 landen.

“ FEANI is in elk geval blijdat Belgische ingenieurs via CIBIC in FEANI vertegenwoordigd zijn en er een klankbord krijgen.”

Op 8 april 2011 overleed Ing. ArmandHeene MSc in het ziekenhuis Oost-Limburg in Lanaken. Op 4 mei 1923 werdArmand geboren in Eeklo. Na zijn studiesvoor technisch ingenieur aan deTechnische Hogeschool van het VTI inAalst begon hij zijn carrière (1946) bijBrouwerij De Gheest in Aalst als dienst-hoofd ‘onderhoud’.In 1953 stapte hij over naar de mijn vanZwartberg-Genk en werd er afdelingsin-genieur bij het departement energie enmachines. Zo hielp hij het toenmaligtekort aan ingenieurs in de Limburgse mij-nen opvangen.Toen in 1966 ook Zwartberg, de modernsteen best uitgeruste mijn van Vlaanderen,werd gesloten onder druk van de sanerin-gen die werden opgelegd door de EGKS,volgde Armand de stroom van werkne-mers van de mijnen naar de nieuw opge-richte vestigingen van multinationals inLimburg. Voor hem werd het Ford Genk,dat trouwens door de overheid was aange-trokken om de werkloosheid op te vangendie was ontstaan door de sluiting van demijnen.Zijn carrière bij Ford verliep al even voor-spoedig als voorheen. Gestart als mana-ger Veiligheid Fordwerke AG-fabriekenGenk, werd hij in 1973 geroepen om veilig-heids- en brandpreventiecoördinator teworden voor de ‘Body & assembly operati-ons’ van Ford of Europe in Keulen. Tot aan het eind van zijn loopbaan is hijeen deskundige op dat gebied gebleven,zoals blijkt uit diverse andere mandaten.Zo was hij o.m. secretaris van ESF(European Safety Federation), oud-voor-zitter van de permanente werkgroepVeiligheid van het VBO, secretaris van debeheerraad van Febelsafe en oud-vice-voorzitter nationaal van de vereniging vandiensthoofden voor veiligheid en hygiëne

in Leuven nam collega Heene het secreta-riaat over. Op de algemene ledenvergade-ring van 4 april 1970 in Tongerlo werd col-lega Heene verkozen tot algemeen secre-taris. Hij zou zich bij dat werk laten bij-staan door zijn echtgenote. Het adres vanhet secretariaat werd Torenlaan 6 in 3600Genk.In 1970 wenste wijlen collega François hetvoorzitterschap door te geven. En Armandwas dadelijk bereid om het over te nemen.Als voorzitter van het dagelijks bestuurwas hij vooral begaan met het realiserenvan het zogenaamd ‘eenheidsfront van detechnisch ingenieurs’. Hij zal ons bijblij-ven als de oprichter, voorzitter en noestewerker aan de destijds zo genoemde‘Commissie Eenheidsvereniging’ binnende VVTI. De latere fusie tussen VVTI enSTI tot de Vlaamse Ingenieurskamer(VIK) is er het blijvend gevolg van.

Verzoening

Precies de, wellicht mooiste, karaktertrekvan hem, met name de drang naar verzoe-ning, heeft paradoksaal genoeg, een kloofdoen ontstaan tussen hem en onze ver-eniging. Een spijtig misverstand tussenhem en de voorzitter van de Franstaligeverenigingen was de oorzaak. Dat dievoorzitter een beetje voor zijn beurt sprakin de Vlaamse pers was er voor Armand teveel aan. Daar werd namelijk verteld dater volgens hem een mogelijkheid bestonddat de VVTI de automatische assimilatiezou laten vallen. Hij diende zijn ontslag in,maar werkte voort in de talrijke anderevoornoemde verenigingen, waarin hijbestuurslid was en waarvan hij later ookvoorzitter en erevoorzitter werd.Aan mevrouw Heene, die zich destijds, inde moeilijkste dagen van onze vereniging,spontaan heeft aangeboden om als vrij-willigster gedurende een tijdje het secre-tariaat waar te nemen, zowel als aan col-lega Ing. Jos Wathiong MSc en zijn echt-genote bieden wij ons oprecht rouwbeklagaan, samen met onze welgemeende innigegevoelens van sympathie.Bij deze herinnering blijven wij verdersprakeloos en zeggen ‘Dank u wel,Armand’.

Ing. Guido VAN GERVEN MSc en Ing. Guy ROYMANS MScErevoorzitters

van België. Hij was ook voorzitter van hetBelgisch Rode Kruis, gewest Midden-Limburg.Die schitterende loopbaan verwondertwie Armand heeft gekend niet. Hij hadimmers veel capaciteiten. Zijn deskundig-heid op technisch-wetenschappelijk enorganisatorisch vlak maakten hem tot eengeboren leider. Hij was ook een noestewerker, die bovendien altijd nauwgezet,met zin voor rechtvaardigheid en verzoe-ning handelde. Ook de VVTI, de nieuweVlaamse ingenieursvereniging die in 1959werd opgericht, heeft van die capaciteitenmee mogen genieten.

VVTI

Vrij snel zocht zijn studiegenoot, wijlenIng. Omer François, medestichter van deVVTI, hem op om mee te werken aan deuitbouw van de vereniging. Aanvankelijktrok hij met zijn eigen wagen mee omoveral in Vlaanderen het woord te voerenop vergaderingen voor de oprichting vanregionale afdelingen.In de tweede helft van de zestiger jarenwerd het duidelijk dat de strijd voor dewaardering van ‘sommige technisch inge-nieurs’ was uitgegroeid tot die van ‘alletechnisch ingenieurs’. De impact van deberoepsvereniging op de publieke opinieen de wetgever maakte de VVTI tot devoornaamste Vlaamse gesprekspartnerbij het nog te leveren wetgevend werk. Indie periode was het in de bestuursorga-nen van onze vereniging niet enkel zeerdruk, maar er ontstonden ook heel watinterne en externe tegenstellingen.

Er waren eerst en vooral de veelvuldigecontacten met de politici. Daarnaast waser het overleg met de KVIV. En niet te ver-geten: de discussies met de Franstaligezusterverenigingen, die een eenheidsfrontvormden met tweetalige en sommigeVlaamse organisaties. In de verenigingwerd men het niet eens rond het protocolover de samenwerking met de KVIV. Ende NUTI wilde niet weten van een auto-matische assimilatie.Na de aanvaarding van de formulering vanhet protocol door de meerderheid van hetdagelijks bestuur nam wijlen collega VanWichelen ontslag als secretaris en lid vanhet bestuur. Op de vergadering van hetalgemeen bestuur van 17 september 1969

In memoriamArmand Heene


netwerk


Collega Norman Beyen (°Oostende, 1944)werd in mei 1973 verkozen tot beheerdervan de toenmalige Vereniging vanVlaamse Technisch Ingenieurs (VVTI), delatere VIK. Hij werd voorzitter van deRaad van Bestuur, maar vervulde diversefuncties, zoals vicevoorzitter van hettoenmalig dagelijks bestuur, secretaris envoorzitter van de regioafdeling Gent,coördinator voor de technisch ingenieursdie in de openbare diensten werkten enbestuurslid van het Vormingscentrum. Zijn vroegere collega’s zullen zich hemherinneren als een gedreven en geestdrif-tig iemand, met een enorme werkkracht endoorzettingsvermogen. Maar ook als eencollega met een benijdenswaardig schrijf-en spreektalent. In I-mag schreef hij bijdragen over ondermeer onderzoek en ontwikkeling, oversociale onderwerpen, zoals ‘de wettelijkeregeling van het aantal studiejaren voortechnisch ingenieur om voor het pensioenin aanmerking te komen’. Via allerleipublicaties stelde hij in 1973 de ‘hoge prijsvoor het autorijden’ aan de kaak.

Vissersfamilie

Ondernemen stond bij collega Beyenhoog in het vaandel. Zijn West-Vlaamseroots waren daar wellicht niet vreemdaan. Al heel jong werd hij met tegenslag

In december 1978 werd zijn graad endiploma van technisch ingenieur gelijkge-steld met die van industrieel ingenieur.Op basis daarvan behaalde hij de graadvan Master in business administration(MBA).

Correctheid in de omgang met collega’sen omtrent de toepassing van de wetge-ving betreffende de loopbaan van indus-trieel ingenieur in de openbare dienstenlagen hem na aan het hart. Hij was er bij,toen 84 technisch ingenieurs van de Uni -versitaire Kring van Technisch Ingenieurs(UKTI) die tewerkgesteld waren aan deuniversiteiten van Gent en Antwerpeneen rechtszaak begonnen tegen deVlaam se Gemeenschap en tegen huneigen universiteit. De uitspraak liet ruim15 jaar op zich wachten. Uiteindelijk veldehet Hof van Beroep van Gent op 14 juni2001 het arrest: uit hoofde van het verliesaan wedde werd aan de 84 eisers een aan-zienlijke financiële schadevergoeding toe-gekend, maar collega Beyen behoordeniet tot de eisers.

Norman woonde in Zellik, nabij Brussel,en overleed er na een slepende ziekte, eenpaar weken voor zijn vijfenzestigste ver-jaardag. Norman was gehuwd metVéronique Latour en had twee kinderen.“Hij heeft gevochten, gehoopt en toch ver-loren”, staat op zijn overlijdensbericht. In het hart van velen die hem hebbengekend zijn zijn verdiensten, zoals vanzovele vrijwilligers in de VIK en in andereverenigingen, onbetaalbaar.

Namens de VIK danken we hem oprechten met grote waardering voor zijn onbaat-zuchtige inzet voor ons allen.

Ing. Noël LAGAST MSc

geconfronteerd. Tijdens de TweedeWereldoorlog liep de vissersboot van zijngrootvader, Carolus Beyen, op een mijn.De opvarenden, onder wie zijn grootvaderen diens stiefzoon, kwamen om. Groot -vader Carolus kreeg een gedenksteen inhet Visserijmuseum in Oostduinkerke.De ouders van Norman kwamen inOostende wonen, in de wijk waar destijdsde meeste visserfamilies woonden. Zijnvader bouwde er een bescheiden vissers-vloot uit, maar bij een bombardement tij-dens de Tweede Wereldoorlog werd devloot geheel vernield.

“Die miserie zal mij niet overkomen”, zeihij mij hij in 1969 bij de proclamatie vanzijn diploma als technisch ingenieur elek-triciteit aan het toenmalig Stedelijk HogerTechnisch Instituut van Oostende, de hui-dige hotelschool aan het treinstation.Aanvankelijk vertegenwoordigde hij zijnmedestudenten technisch ingenieurs inde toenmalige VVTI-regionale afdelingBrugge-Oostende (BOK).

Zijn professionele loopbaan begon hij aande Gentse universiteit, toen nog deRijksuniversiteit. Hij werkte er in het labovoor brandveiligheid, daarna als veilig-heidsingenieur bij Distrigas, de aardgas-leverancier van industriële verbruikers enelektriciteitsproducenten. Toen de firma de gastransportactiviteitenconform de Europese richtlijnen omtrentde liberalisering van de energiemarktafsplitste in Fluxys, werd collega Beyenéén van de tweetalige kaderleden van demonopolist van het Belgisch gasnet. Eindjuli 2004 kwam het bedrijf in het nieuwsnaar aanleiding van een zware gasontplof-fing in Gellingen, waarbij 24 mensenle-vens te betreuren waren. Tijdens bouw-werkzaamheden werd een ondergrondsepijpleiding van Fluxys beschadigd.

In memoriamNorman Beyen ! Van onze hoofdredacteur

netwerk


studiegroepen

PIPING EN LASTECHNIEKENProductie-eenheid Audi Brussels nvdinsdag 14 juni 2011

Met de vierde Europese productie-eenheid schept Audi devoorwaarden voor een duurzame voortzetting van de tot nutoe gerealiseerde groei. Sinds 2007 loopt de Audi A3Sportback van de Brusselse band. In 2010 ging de productievan de Audi A1 van start.

Het Automotive Park wordt ook wel ‘automotive valley’genoemd en is de ideale plaats voor de productie van klasse-voertuigen. In de onmiddellijke nabijheid van de huidigeAudi-fabriek werd in 2006 het ‘Automotive Park’ geopend.Dat moderne logistiek- en leveringscentrum garandeertuiterste efficiëntie en pro-ductieprocessen met eentoegevoegde waarde voorAudi. Het materiaal wordtaangevoerd via een recht-streekse brugverbinding metde productiehallen.

Van groot belang voor een efficiënte productie met een mini-male personeelsbezetting is de invoering van het Audi-pro-ductiesysteem (APS): groepswerk en een doorlopend verbe-teringsproces. Zo worden structuren, processen en produc-ten permanent in vraag gesteld en verbeterd. Het APS wordtnu al met succes toegepast in Ingolstadt, in Neckarsulm enin de Hongaarse vestiging Györ.

De vestiging in Brussel hanteert zeer hoge milieubeheers -normen. Al in 2000 werd het bedrijf door het Brussels Gewestuitgeroepen tot meest ‘ecodynamische onderneming’. Sinds2003 haalt de fabriek met drie sterren de hoogste waarderingvan het gewestelijk milieucertificaat. Bovendien beschikt devestiging sinds 2001 over het EMAS-certificaat (Environ -mental management and audit scheme) van de EuropeseCommissie. Desondanks levert Audi extra inspanningen omook de hoge ecologische normen van de bestaande Audi-fabrieken te halen.

• PRAKTISCHPlaats: Audi Brussels nv, Britse Tweedelegerlaan 201, VorstDatum: dinsdag 14 juni 2011 om 14.30 uurKostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden. Inschrijving: voor 7 juni 2011 via www.vik.be/activiteiten.Inschrijving is definitief na betaling op rekening BE09 40600985 0257 van VIK-Vorming. U kunt uw inschrijving tot éénweek voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledigingehouden.Materiaal voor geluids- of beeldopnamen en mobiele telefoons zijn niet toegelaten. Alles kan worden achtergelaten in een kluis in het bezoekerspaviljoen. Er worden aangepaste schoenen gedragen.Parkeerfaciliteiten bij de Audi-fabriek zelf.Maximum 30 deelnemers.

BEDRIJFSBELEIDIngenieurs en sociale mediadinsdag 7 juni 2011

Sommige mensen gebruiken Twitter of Facebook om dewereld te vertellen wat ze voor ontbijt hebben, om foto’s doorte sturen van hun laatste escapades of om de activiteiten van

hun favoriete bv’s te volgen. Het isdus niet verwonderlijk dat veel rati-onele mensen sociale mediabeschouwen als tijdsverlies.

Ook ingenieurs hebben initieel eennegatief beeld van sociale media,maar sociale media en netwerkingworden vandaag efficiënt ingezetom doelstellingen sneller en beterte halen. Namen zoals LinkedIn,Twitter, YouTube en Facebook roe-pen niet altijd een positief beeld op.

Met deze presentatie hopen wij uw perceptie over socialemedia in een positieve stroomversnelling te brengen. Webeantwoorden volgende vragen:• Wat zijn sociale media en wie zijn de spelers?• Waar moet je zijn en waarom?• Hoe gebruik je sociale media efficiënt?• Wat zijn de voor- en nadelen?• Hoe bescherm je je reputatie?

Mic Adam is general manager van Vanguard Leadership, eenbedrijf dat organisaties helpt om hun reputatie te bescher-men in sociale media. Mic heeft internationale ervaringopgedaan in sales and marketing en in general managementin B2B- en B2C-omgevingen met sociale media en netwer-kingstechnieken. Mic spreekt geregeld op allerlei events,doet marktonderzoek en schrijft voor magazines en interna-tionale blogs.

Je kunt hem nu al vragen stellen op [email protected].

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 7 juni om 19.30 uurSpreker: Mic Adam (Vanguard Leadership)Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten.

ELEKTRICITEIT

Mic Adam


ACTIVITEITEN

cases maken we duidelijk dat hergebruik niet alleen eenleuke theorie is, maar dat de technologie zich al heeft bewe-zen en nu al wordt toegepast.

Sprekers: Thijs Wolbrink & Rob Keultjes, Norit ProcessTechnology bv, Nederland

Deel 2: Membraantechnologie voor de zuivering vanprocesstromen en de recuperatie van componenten uit nevenstromen

Membraantechnologie is een sterk groeiend domein. Naasthet bekende domein van de milieutoepassingen (waterzuive-

ring) spelen membranen ookeen belangrijke rol bij in-pro-cesstoepassingen. Denk maaraan de zuivering van proces-stromen of de recuperatie van

componenten uit nevenstromen. Aan de hand van cases uitde chemie en de voedingssector worden de mogelijkhedenvan die veelzijdige technologie toegelicht.

Sprekers: Inge Genné & Bert Bouwman, Vlaams Instituut voorTechnologisch Onderzoek

• PRAKTISCHPlaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Kleinhoefstraat 4,GeelDatum: maandag 10 oktober 2011 om 20 uur Kostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Betalingen vooraf op rekening BE09 4060 0985 0257 van VIKVorming, met als mededeling: ‘naam en VOVOE11011’. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten

WEGENBOUWAsfaltwerken volgens SB250 versie 2.2woensdag 8 juni 2011

Er zijn grondige wijzigingen in zowel hoofdstuk 6 als hoofd-stuk 12, evenals in de bijbehorende catalogus van genormali-seerde posten. In de nieuwe versie is er een duidelijk onder-scheid gemaakt tussen beide hoofdstukken, niet enkel in debeschrijving, maar ook en vooral in de meetstaat. Ook is er deinvoering van de mengsels met prestatiekenmerken zoalsAVS en APO. Gietasfalt wordt als een volwaardig asfalt-mengsel voorgeschreven.

Wat is allemaal nieuw en waarom?Margo Briessinck, ingenieur bij de afdeling Wegenbouw -kunde van het Agentschap Wegen en Verkeer, geeft eerst eentoelichting. Vervolgens licht een aannemer enkele praktijk-voorbeelden toe.

VOEDING EN FARMAHygiënische persluchtdinsdag 27 september 2011

In de voedings- en farmaceutische industrie wordt persluchtgebruikt voor allerlei toepassingen: aandrijfmiddel, automa-tisering, (des)activeren van instrumenten, transport vanvaste stoffen, luchtig maken van levensmiddelen en crèmes,‘flushen’ van verpakkingen, flessen, medicijnflesjes enampullen, ademhalingslucht, etc.

De perslucht wordt ter plaatse geproduceerd door een com-pressor die lucht van buitenaf inneemt en comprimeert totperslucht. Onbehandelde perslucht kan echter gecontami-neerd zijn met partikels, waterdamp, micro-organismen, olie-damp, etc., waardoor het een bron van contaminatie kan zijnvoor levensmiddelen en farmaceutische preparaten. Tijdens twee avondlezingen zetten we uiteen hoe persluchtkan worden geproduceerd voor de voedings- en farmaceuti-sche industrie, hoe toezicht op de kwaliteit van de persluchtkan worden gehouden en welke maatregelen genomen kun-nen worden voor het geval de persluchtkwaliteit buiten spe-cificaties valt.

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: dinsdag 27 september 2011 om 20 uurSprekers: Steven De Wulf Parker – Domnick Hunter, spreker PfizerKostprijs: 10 euro voor VIK-leden; 15 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 25 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten.

Membraantechnologiemaandag 10 oktober 2011

Membraantechnologie in de voedings-, farmaceutischeen chemische industrie

Deel 1: Waterhergebruik door innovatieve membraanfiltratietechnologieën

Schoon water is een schaars goed, maar daar zijn we ons teweinig van bewust. Door de groei in welvaart en wereldpopu-latie stijgt het dagelijkse waterverbruik, worden de ruwwa-terbronnen door vervuiling bedreigd en stellen we tegelijker-tijd steeds hogere eisen aan de kwaliteit. De kosten voorschoon water zullen daarom alleen maar blijven stijgen enhergebruik wordt economisch en maatschappelijk steedsmeer een must. De presentatie geeft een overzicht aan zuive-

ringstechnieken met als basis mem-braanfiltratie om enerzijds drink- enproceswater te produceren en ander-zijds afvalwater weer geschikt temaken voor hergebruik. Met praktijk-

ACTIVITEITEN

AGENDA BIJEENKOMSTENStudiegroep Bedrijfsbeleid07/06/2011 Wat hebben ingenieurs aan sociale media,

VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Piping, pijpleidingen en lastechnieken14/06/2011 Bezoek Audi Brussels nv, Vorst, 14.30 uur

Studiegroep Regeltechniek07/06/2011 Stuurgroepvergadering, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Veiligheid en milieu11/10/2011 Lezing: DNV process safety - Milieu en

risicobeheer, VIK-huis, 20 uur

Studiegroep Voeding en farma27/09/2011 Lezing: Food/pharmaceutical grade” perslucht,

VIK-huis, 20 uur10/10/2011 Gebruik van de membraamtechnologie,

KH Kempen Geel, 20 uur01/03/2012 De stoomkwaliteit voor de levensmiddelen-

en drankenindustrie beheersen, Zwijnaarde,19.45 uur

Studiegroep Wegenbouw08/06/2011 Lezing: Asfaltwerken volgens SB250 versie 2.2

hoofdstuk 6 of 12 , VIK-huis,18 uur

• PROGRAMMA18.00 uur: Ontvangst met broodjes18.30 uur: Toelichting door Margo Briessinck19.15 uur: Praktijkvoorbeelden19.45 uur: Discussie20.30 uur: Netwerkborrel

• PRAKTISCHPlaats: VIK-huis, Herentalsebaan 643, Wommelgem.Datum: woensdag 8 juni 2011 om 18 uurSpreker: Ing. Margo Briessinck MScKostprijs: 15 euro voor VIK-leden; 20 euro voor medewerkers van bedrijfsleden; 30 euro voor niet-leden.Broodjes en uitgebreid drankenbuffet inbegrepen. U kunt uw inschrijving tot 48 uur voor aanvang van de activiteit kosteloos annuleren. Bij latere annulatie wordt het inschrijvingsgeld volledig ingehouden. Voor een factuurbetaalt u 5 euro administratiekosten.Inschrijving vereist: www.vik.be/activiteiten.

Winnaars van de incentive ‘Landingsbaan 2011’Winnen een magnum wijnfles:Luc Hemeryck, Hans Hegemann, Marc Van Bockstael, Jan DeLathouwers, Jan Geppaard, Roland Van Dievoet, Erik Van Rossem, HenkGistelinck, Jan De Maesschalck, Jan Lombaerts.Winnen een duoticket voor de bioscoop:Jan Brands, Ronny Verhoeven, Marc Montrieux, Johan Festjens, NicoStassen, Frank Delaere, Willy Gijbels, Marc Guns, Johan Saels, André DeMunter.De prijzen worden naar de winnaars thuis gestuurd.

Puzzelaar 101Bedankt, Jan Doornaert

en Vincent Josse, voorde twee mooie vraag-stukken die jullie metoestuurden. Omdatze niet zo moeilijkzijn, vragen we om

beide oplossingen inte sturen om in aan-

merking te komen vooreen boekenbon. Gelieve

ook steeds de redeneringachter de oplossing toe te voe-

gen, aub.

Hoofdvragen:

1. Pralines eten Op tafel staan drie dozen pralines, een met enkel pure chocolade,een met enkel melkchocolade en een gemengd puur en melk.Elke doos draagt één etiket (‘puur’, ‘melk’, ‘gemengd’), maar weweten dat alle drie de etiketten fout geplakt zijn.Hoeveel pralines moeten we minstens nemen uit welke doos ofdozen, om de drie etiketten op de juiste doos te kunnen plakken?

2. Een legerkamp in Centië In de onrustige regio ‘Centië’ zijn 101(leger)eenheden gestationeerd. Centië iseen perfect vierkant met een oppervlak-te van 100 km², dus met zijden van 10 km.Toen de bevelvoerende viersterrenge-neraal gevraagd werd hoe de eenhedenover de regio verdeeld waren, weigerdehij om een specifiek antwoord te geven.Het enige wat hij losliet was het volgende:“Hoe goed ze ook verspreid zijn, minstenstwee eenheden liggen op minder dan 15 kilome-ter van elkaar.”Hoe kon hij daar zo zeker van zijn?

Bijvraag:hoeveel juiste antwoorden zullen we ontvangen?

Stuur uw antwoorden naar Ing. Roland Mebis MSc, Tabaartstraat23, 3740 Bilzen of mail naar [email protected] vóór 1augustus 2011. We hebben boekenbonnen met een totale waardevan 50 euro klaarliggen voor de winnaars.

Oplossing VIK-puzzelaar 99 De wijde horizon!

Collega Theo Renckens stuurde een erg overzichtelijke oplossingin. Gemakshalve heb ik ze gekopieerd. Bedankt, Theo.

Gegeven:Op een afstand h boven de aarde (punt A) kijkt een waarnemernaar de horizon (punt B). We gaan ervan uit dat de aarde een per-fect gladde bol is met een diameter van 12.757 km en dat niets hetzicht belemmert.

Gevraagd: 1. Hoe groot is de afstand tussen het waarnemingspunt en het

punt aan de horizon, als de waarnemingen plaatsvinden opeen hoogte h van respectievelijk 1,7 m, 100 m, 100 km?

2. Welke aardoppervlakte in km2 kan de waarnemer zien van opeen waarneminghoogte h van 1,7 m, 100 m, 100 km?

Oplossing:1. Afstand aAB raakt de aarde in B.Driehoek OBA is rechthoekig, omdat de straal OB loodrechtstaat op de raaklijn AB. In driehoek OBA geldt Pythagoras, zodat AB2 = AO2 - AB2

of ook a2 = (R+h)2 - R2 en a2 = 2Rh2 + h2

Hieruit volgt a = 2Rh2 + h2

2. Oppervlakte SHet oppervlak dat de waarnemer kan zien, heeft de vorm van eenbolkap. Een vlak loodrecht op de as AO dat door de punten B;B1gaat, bepaalt de hoogte k van de bolkap.

De oppervlakte van een bolkap wordt gegeven door de formule S= 2πRk. De driehoeken OBA en ODB zijn rechthoekig en hoekBÔA is gelijk aan hoek BÔD. De driehoeken zijn dus gelijkvormigzijn en daaruit volgt:

OD = OB of R-k = R hieruit k = Rh = 2((R)2h) OB OA R R+h R+h R+h

De gevraagde oppervlaktes S staan in de tabel hierboven.De gevraagde afstanden aen de oppervlakten S zijnhieronder weergegeven.

Wij ontvingen 16 juiste ant-woorden, namelijk van

Patrick Impens, Melle (19); Jan Doornaert, Wondelgem (13); AndréPlessers (12); Kim Van Roey, Beringen(32); Koen Mathijsen,Stekene(13); Paul Aerts (12); Philippe d’Aubioul, Baal (9); RolandDemaerschalk (28); Rosanne Meurs (20); Theo Renckens, Hamont (25);Theofiel Demets, Evergem (18); Vincent Josse, Antwerpen (12); AndréLaurens Mechelen (13); Jozef Ooms, Stekene (12) en de twee winnaarsSam Vanginderachter, Bellekouter 36, 1790Affligem (17) en Johan Beke, Catershoflaan38, 2170 Merksem (17).

Aan allen proficiat. Binnenkort ontvangen de winnaars hun prijs.

Ing. Roland MEBIS MSc

denken & doenPUZZELAAR

43

h a S1,7 m 4,66 km 68,13 km2100 m 35,72 km 4.007,67 km2100 km 1133,89 km 3.945.867,75 km2

I-mag juni - juli 2011


Ingenieur als technisch adviseurvanaf zaterdag 17 september 2011

Als ingenieur of technisch geschoolde vraagt men u ongetwijfeldregelmatig om raad over technische vraagstukken. Vanuit uwtechnische expertise bent u immers ook goed geplaatst om meete denken over de problemen van de adviesvrager. Vaak gaat hetover specifieke vragen in uw bedrijf zelf, maar het kan ook zijn datu optreedt als technisch adviseur in een externe, commerciëlefunctie.

Hoe brengt u uw voorstellen met de nodige overtuigingskrachtaan de man? Hoe overtuigt u mensen van hun voordeel bij uwadvies? Hoe bouwt u aan een vertrouwensrelatie met de advies-vrager? De cursus neemt het communicatieproces bij adviesver-lening onder de loep en traint uw interpersoonlijke vaardighedenop dat vlak. Schriftelijk rapporteren in bv. (expertise)rapportenkomt niet aan bod.

Er wordt steeds vertrokken vanuit de persoonlijke situatie van decursist en de eigen gestelde leerdoelen. U wordt van harte uitge-nodigd om uw praktijkvragen vooraf te bezorgen.

• Programma• Effectief communiceren als vakexpert.

Begrijpen en begrepen worden• Rollen en kenmerken van een technisch raadgever

en zijn klant/opdrachtgever• Raad geven is naast expertise vooral beïnvloeden

en overtuigen• Effectiviteit en resultaat bij technisch raadgeven• Het adviesproces, een model

• Toegang krijgen of vinden tot de andere door een aangepaste communicatie

• Het belang van een goede relatieopbouw met de adviesvrager• Contact met uw klant door vertrouwen te creëren en

onzekerheid te reduceren• Omgaan met weerstand of hoe zorg ik ervoor dat de klant

mij gelooft?

Wij proberen samen met u te kijken naar uw eigen praktijk. Ukunt, als u dat wilt, uw praktijkvragen vooraf doorspelen aan dedocent.

• Praktischzaterdagvoormiddagen 17, 24 september, 1 en 8 oktober 2011, telkens van 9 tot 13 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/adviseur of [email protected] 03 259 11 06.

Bij bouwwerken is het bestek het belangrijkste document voor decontractvorming. Het bestek beschrijft immers alle voorwaardenwaaraan de overeenkomst, die later wordt opgesteld, moet vol-doen. Het bestek moet aldus niet alleen de technische voorwaar-den omschrijven, maar ook de administratieve en de veiligheids-voorwaarden.

• Programma• Definitie van ‘bestek’• Minimale voorwaarden van de inhoud van een bestek

op administratief en technisch gebied• Minimale voorwaarden van de inhoud van een bestek

op gebied van veiligheid en opvolging

• Praktischmaandag 19 september van 10 tot 17 uur en maandag 26 september van 14 tot 17 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vik.be/bestek of [email protected] of 03 259 11 06.

Een bestek opstellen bij bouwwerkenvanaf maandag 19 september 2011


Betonconstructies vloeistofdicht ontwerpen blijft een actueelthema voor ontwerpers en uitvoerders. Vandaag bestaan er nogveel onzekerheden en discussies over de definitie van vloeistof-dichtheid. Er zijn immers geen integrale criteria in binnen- of bui-tenland voor de vloeistofdichtheid van betonconstructies. Datleidt bij het ontwerp tot discussies over de ontwerpeisen zonderdat altijd de geschikte gegevens voorhanden zijn. Een tweedereden is dat de overheid vloeistofdichtheid oplegt ter voorkomingvan bodemverontreiniging. Vloeistofdicht betekent in principeeen volledige dichtheid van het beton. Daarbij moet men opmer-ken dat betonconstructies door fysieke en mechanische werkingscheurvorming vertonen, zodat scheurbeheersing een essentieelaspect van het probleem wordt. Dat leidt in de praktijk bij veel vandie ontwerpeisen tot zeer hoge wapeningspercentages of zelfsvoorgespannen beton. Nochtans leert de ervaring dat veel beton-constructies toch een voldoende vloeistofdichtheid hebben, zelfsmet veel lagere wapeningspercentages.

• ProgrammaIn een eerste deel krijgt u een overzicht van de definities en cri-teria van vloeistofdichtheid. In de daaropvolgende delen bespre-ken we de constructieve en vooral dimensioneringsaspecten van

Vloeistofdichte betonconstructiesontwerpen en uitvoeren

vanaf zaterdag 24 september 2011

vloeistofkerende betonconstructies. We lichten de dimensione-ringsregels toe aan de hand van voorbeelden.

• Praktischzaterdagvoormiddagen 24 september en 1 oktober 2011, telkens van 9 tot 12 uur, VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/vloeistofdicht of [email protected] 03 259 11 06.

Energetische optimalisatie van bouwconstructies en installaties

Duurzaam bouwen is een actueel thema dat kan gezien wordenals een grote noemer met veel deelcomponenten. De cursus gaatdieper in op het beheersen van de energiebehoeften door zowelde bouwkundige constructies als de installaties voor verwarming,koeling en ventilatie te optimaliseren. De cursus toont aan datbeide complementair zijn en dat je de beste optimalisatie krijgt,als beide maximaal gekoppeld worden. De verlaging van de ener-giefactuur begint immers bij het bouwproces zelf. Hoe gaan wehet gebouw ontwerpen of uitvoeren, zodat er van bij de start min-der energie verloren gaat? Wat zijn de effecten van nieuwe tech-nieken en materialen? Ook bij de installatietechnische aspectenwordt nagegaan hoe er energetisch kan worden geoptimaliseerd,wat er precies verbruikt wordt tegen welke kostprijs en hoeveel deinvesteringen zullen opbrengen.Om het energiepeil te verlagen wordt vaker gebruikgemaakt vanhernieuwbare energiebronnen. Tijdens de laatste dag komenenkele concepten aan bod, bekijken we hoe snel ze zichzelf terug-betalen en welke ontwikkelingen we in de toekomst mogen ver-wachten.

Duurzaam bouwenvanaf donderdag 29 september 2011

• Programma• Bouw

- Innovatie isolatietechnieken- Controle op de uitvoeringskwaliteit

• Duurzame installaties- Comfort- Ventilatie- Verwarming- Koeling

• Hernieuwbare energietechnieken - Wind, water, zon, golven en getijden- Wat is het idee achter die technieken?- Hoe snel betalen die technieken zich terug?- Wat is de toekomst?

Schaalverkleining voor particulier gebruik

• Praktischdonderdagen 29 september, 6, 13, 20, 27 oktober 2011 telkens van 14 tot 21 uur in het VIK-huis in Wommelgem. Info: www.vikvorming.be/DuurzaamBouwen of [email protected] 03 259 11 06.


cursusagenda september 2011

CURSUS STARTDATUM EINDDATUM UREN SESSIES LEDEN-TARIEF

TECHNOLOGIE

Verwarmingstechnische calculaties 03/09/2011 17/12/2011 V 10 1050

HVAC 07/092011 26/10/2011 A + V 8 870

WPS-en, PQR’s en lasserskwalificaties volgens ASME IX 07/09/2011 21/09/2011 N + A! 6 800

CE-machinerichtlijn: 2006/42/EG 10/09/2011 01/10/2011 V 4 490

Een bestek opstellen bij bouwwerken 19/09/2011 26/09/2011 V + N! (N!) 3 430

Eex - Atex 20/09/2011 20/09/2011 D 2 340

Energiebesparingen in de procesindustrie 22/09/2011 29/09/2011 N! 2 400

Ontwerp en uitvoeren van vloeistofdichte betonconstructies 24/09/2011 01/10/2011 V 2 300

Hellenddakspecialist 27/09/2011 06/03/2012 N! + A! 20 nog te bepalen

Duurzaam bouwen: energetische optimalisatie van bouwconstructies en -installaties 29/09/2011 27/10/2011 N + A! 10 1180

BEDRIJFSKUNDE

Tijdstudie als innovatiebasis 08/09/2011 22/09/2011 D 4 730

Lean thinking: intro & value stream mapping 15/09/2011 29/09/2011 D 4 730

CLP (Classification, labelling and packaging) - GHS (Global harmonised system) 15/09/2011 15/09/2011 D! 2 280

Bedrijfsmanagement 30/09/2011 16/12/2011 N + A! 18 1320

VAARDIGHEDEN

Mindmapping 16/09/2011 16/09/2011 D 2 350

Ingenieur als technisch adviseur 17/09/2011 08/10/2011 V! 4 580

tarieven geldig tot 31.12.2011meer info en updates op www.vikvorming.be

* = GentD= dagcursus van 10 tot 18 uur V = voormiddagcursus van 9 tot 12 uurN= namiddagcursus van 14 tot 17 uur

A = avondcursus van 19 tot 22 uur! = aangepaste uren kijk op websiteNVT = niet van toepassing

Bedrijfs-management

VIK orming VVIK orming V

BEDRIJFSMANAGEMENTDe opleiding bedrijfsmanagement wil op een kernachtige enpraktische wijze aan ingenieurs de belangrijkste aspecten vanhet management van een industrieel bedrijf bijbrengen. Naasteen financieel en boekhoudkundig gedeelte komen ook hetmarketingbeleid, het operationeel beleid en het personeels-beleid aan bod. Die verschillende onderdelen worden geïnte-greerd benaderd bij de bespreking van de bedrijfsstrategie ende performantieanalyse.

Programma• Business-to-business marketing • Wegwijs in financiële rapportering • Financieel management en investeringsbeleid • Management accounting:

kostprijssystemen en budgettering • Operationeel management • Projectmanagement • Personeelsbeleid • Strategisch management • Performance management

Praktisch29 september; 7, 14, 21 oktober; 18, 25 november; 2, 9 en 16 december 2011 telkens van 14 tot 21 uur, VIK-huis, Wommelgem.Lunch is inbegrepen.

bij VIK Vorming

Meer informatie?

Kijk op de website www.vikvorming.be

Of neem contact op met VIK Vorming:

03 259 11 06 [email protected]

VIK Vorming - Herentalsebaan 643 - 2160 Wommelgem

Motorcross en techniek - ie-net vzw · 2018-03-20 · voor de Citroën 2CV ontwikkelen, waardoor...

Documents

Transcript of Motorcross en techniek - ie-net vzw · 2018-03-20 · voor de Citroën 2CV ontwikkelen, waardoor...