Monumenten fietsroute Voorst

Een zeer fraaie en praktische manier om Open Monumenten-

dag 2016 in Voorst te beleven is het fietsen van deze fietsroute. De route is 9,4 kilometer lang en voert langs veel monumenten van Voorst. Een aantal van hen is opengesteld en kunt u be-zichtigen, andere zijn vanaf de open-bare weg te bewonderen.

Tijdens de fietstocht krijgt u een goede indruk van het cultuurhistorierijke dorp Voorst en het prachtige en gevarieerde landschap daaromheen. De vele monu-menten, van boerderijen op terpen tot

villa’s langs de Rijksstraatweg, vertellen ieder hun deel van het verhaal.

Het begin- en het eindpunt is het dorps-huis (Schoolstraat 14).

Onderweg zijn voldoende mogelijkheden om even te pauzeren. Bij ‘De Adelaar’ is een bankje en speelgelegenheid voor de kinderen. Iets voorbij molen ‘De Zwaan’ vindt u op de hoek van de zijweg De Riete (rechts) een bankje. Verder is bij IJssel-straat 3 en bij Hoenweg 3A een Rustpunt ingericht.

Fotografie: Jan van Duren

Meer informatie:www.voorst.nl/open-monumentendag-2016

24. Op nr. 8 vindt u de fraai gerestaureerde boerderij ‘De Leusbosch’*.

25. Even verderop staat ‘Het Hoen’ (nr. 9). 26. De Hoenweg volgt u totdat deze uitkomt

op de Voorsterklei. 27. Sla linksaf richting het dorp,28. Sla links de Schoolstraat in.29. Ga na het dorpshuis de Keizershofweg

in (links). Op nrs. 3-5 staat de boerderij ‘De Keizershof’*.

30. Vervolg dit weggetje tot het einde en sla

rechtsaf het Zutphensepad in.31. Sla aan het eind van het Zutphensepad

rechtsaf de Binnenweg in.32. Op nr. 1 bevindt zich aan uw rechter-

hand de villa ‘De Bongerd’. 33. De Binnenweg gaat over in de School-

straat. 34. Villa ‘De Goede Rede’ vindt u op nr. 25.35. Vervolg de Schoolstraat tot u opnieuw

bij het dorpshuis* aankomt. Dit is het einde van de route.

Uitg

ave

en c

opyr

ight

: gem

eent

e Vo

orst

201

6

Gemeente Voorst | H.W. Iordensweg 17 | 7391 KA TwelloT. 0571 27 99 11 | E. gemeente@voorst.nl

Tip: neem de algemene brochure Open Monumentendag 2016 mee voor meer (praktische) informatie!

De Adelaar

Beschrijvingen van de opengestelde monumenten vindt u

in de algemene brochure Open Monumentendag 2016.

RM: rijksmonument; GM: gemeentelijk monument

Niet-opengestelde monumenten

Groot OerinkDe naam van deze boerenplaats

werd al vermeld in 1326. Oerink was één van de 19 boerderijen in Voorst die van-uit de Hof te Voorst werden beheerd. De huidige boerderij is in 1882 herbouwd of verbouwd en vanaf die tijd werd de boerderij Groot Oerink genoemd. Naast en aan het achterhuis vast staat een landbouwschuur. Zowel de boerderij als de schuur zijn versierd met decoratieve windveren (daklijsten). (RM)

De Olde WhemeDeze voormalige pastorie (Olde

Wheme=oude pastorie) is waarschijnlijk in 1602 gebouwd op de fundamenten van zijn afgebrande voorganger. Tegen de rechterzijgevel staat een veranda met siersmeedwerk. Het naastliggende koetshuis is uit 1846, toen een notaris het pand bewoonde. (GM)

34 5

6

10

1112

13 14

15 16

1718

19

20

2122

23

24

25

26

279

87

129

3032

33

3435 31

228

HerenhuisJ. Linthorst ontwierp dit herenhuis

in 1912 voor A. H. Hartsuiker. Het pand is mooi versierd met siermetselwerk in een gele kleur baksteen. In het gebouw heeft vanaf 1960 een poosje een winkel gezeten. Er was toen tegen de voorgevel een grote uitbouw geplaatst. (GM)

Voormalige onderwijzerswoningDit witgepleisterd dorpspand is ge-

bouwd tussen 1850-1900. De linkerzijde van het pand heeft een rond 1900 aange-bouwde houten erker. Het huis is bewoond geweest door de bekende onderwijzers-familie Reicholt en is karakteristiek ge-legen in de nabijheid van o.a. de kerk, de Olde Wheme (pastorie) en de (voormalige) school. (GM)

De RageboomDe boerderij stamt uit 1800-1825. Het

gebouw bestaat uit twee achterhuizen naast en aan elkaar (die zie je vanaf de openbare weg) en een breed voorhuis voor de achter-huizen. Het huis is dus vierkant, maar heeft een U-vormig dak. De boerderijnaam werd voor het eerst in de historische geschriften vermeld in 1648, maar het is niet duidelijk waar de naam vandaan komt. (RM)

TolhuisjeVoormalig tolhuisje, gebouwd tussen

1814-1827. Op de gevel is een bewegwij-zering geschilderd met daarop de afstand in kilometers naar Zutphen (7,1), Deven-ter (9,6) en Apeldoorn (13,33). De huidige Rijksstraatweg was in die tijd de verharde rijksweg die van Apeldoorn naar Zutphen liep. Langs deze weg werd tot 1900 tol ge-

heven. Dat betekent dat reizigers een be-paald geldbedrag moesten betalen om van de weg gebruik te maken. Hiermee werd het onderhoud van de wegen betaald. Nadat de tol werd opgeheven, verkocht de staat het gebouw aan het landgoed Beekzicht. (RM)

De BeerVanaf 1606, en misschien nog wel

eerder, stond op deze plek al een herberg-boerderij met de naam De Wagemanshof-stede. Vanaf 1661 veranderde de naam naar ‘De (bonte) Beer’, een typische naam voor een herberg. De herberg ontwikkelde zich tot de belangrijkste herberg van Voorst. De locatie is in economisch opzicht zeer stra-tegisch; de herberg-boerderij lag aan de Wippesteeg (nu Rijksstraatweg), onderdeel van de doorgaande weg tussen Apeldoorn en Zutphen. In 1870 werd de herberg ge-sloten en bleef de boerderijfunctie over. Het gebouw dat er nu staat is in ieder geval voor een groot deel gebouwd tussen 1700-1800, maar mogelijk dateren delen van het huis nog uit 1654. Onder het gebouw ligt nog een oude kelder. (GM)

Klein Wiarda StateDeze villa uit 1910 is in een rijke

eclectische stijl (mix van verschillende architectuurstijlen) ontworpen. Het ont-werp is van de Apeldoornse architect J.A. Heuvelink, in opdracht van de heer A. Mentz. Boven de balkondeuren bevindt zich een gevelsteen met de naam: Klein Wiarda State. Linksvoor in het pand is een afgeschuinde hoekpartij met een balkon en een gevelsteen met het jaartal 1910. De gevels van de villa zijn mooi versierd. De rechterzijgevel bevat de ingang en twee ge-brandschilderde ramen. (RM)

RuimzichtUit 1917 dateert deze villa. Het huis is

eveneens ontworpen door de Apeldoornse architect J.A. Heuvelink, nu in opdracht van mevrouw G.A. Brands Meijs. Het gebouw is gebouwd op de fundamenten van een voor-ganger. Op de eerste verdieping is een na-tuurstenen balkon en boven de balkondeuren is de tekst ‘19 RUIMZICHT 17’ geplaatst. Aan de rechterzijde bevindt zich een serre. (RM)

KerkzichtDeze villa met een T-vormige plat-

tegrond stamt uit ca. 1840. Het bordes is gewijzigd, onder andere de trappen zijn verdwenen. Het smeedijzeren orna-ment in het bovenlicht, boven de deur, is een levensboom. Tegen de villa aan is een stalgebouw gebouwd. Het pand staat markant aan de Rijksstraatweg tegenover de Kerkstraat. (RM)

EnksteinDit witgepleisterd landhuis is in

1855 gebouwd. In de rechterzijgevel bevindt zich de ingang. Voor de ingang is een portiek met Dorische zuilen. Ook de dakkapel op het dak is versierd. Het landhuis maakte ooit deel uit van de bui-tenplaats Enkstein. Nu rest alleen het landhuis en de tuin eromheen. (RM)

PastorieDit gebouw werd gebouwd als een

villa in 1847. Het pand is versierd met neo-classicistische (een architectuurstijl) versieringen. De villa werd gebouwd voor E. J. Middelbeek, hij was de zoon van een onderwijzer. Later woonden in het pand de artsen H. Wiggers en J. B. Vermijde. In 1896 kwam het geheel in bezit van de gereformeerde kerkgemeenschap van Voorst. Het naastliggende koetshuis werd verbouwd tot een kerkgebouwtje terwijl het huis functioneerde als pastorie. Het geheel ligt karakteristiek op een lichte

verhoging, achter een bakstenen tuin-muurtje, aan een belangrijk kruispunt in Voorst. (GM)

Het HoenDeze T-boerderij stamt uit 1667.

Dit geven de muurankers op de voorge-vel ook aan. De voordeur in de voorgevel is 19de-eeuws. Naast het achterhuis is een landbouwschuur gebouwd. Het Hoen is een hoog gedeelte in het gebied de Voorsterklei; hoen is vermoedelijk een samentrekking van hogen (hoog). Al in 1357 was er een ‘bona (=goed) oppen hoen’, dat in 1405 werd ingeschreven als het goed ten Hoen. De boerenplaats ligt op een oude oeverwal (verhoging in het landschap). (RM)

De BongerdDit witgepleisterde landhuis is in

1877 gebouwd. Aan de rechterzijgevel is een houten serre geplaatst, aan de lin-kerzijgevel een aanbouw met een plat dak en een uitgebouwde poortachtige toegang. In de grote tuin van de voorma-lige kwekerij De Bongerd (=boomgaard) staat nog een kassencomplex met ketel-huis en een markante bakstenen schoor-steenpijp met daarop een ooievaarsnest. De plek waarop dit huis staat is een hele bijzondere plek. Ooit stond hier in de middeleeuwen de Hof te Voorst. De Hof was het centrum van een groot landgoed van het klooster Sint Salvador in Prüm. Dit klooster bezat namelijk tot 1609 veel boerderijen en landerijen in en rond het dorp Voorst. Vanuit de Hof werd het landgoed beheerd. (GM)

De Goede RedeDeze villa uit 1912 is in de over-

gangsstijl gebouwd. De overgangsstijl is een mix van diverse historische stijlen met een iets modernere stijl en werd veel rond 1900 gebruikt. De villa is gebouwd in opdracht van de dames H. van der Water naar ontwerp van de Apeldoornse architect J.A. Heuvelink. Het pand heeft een asymmetrische plattegrond en is rijk gedetailleerd en versierd. (RM)

De routeDeze locaties (*) zijn opengesteld en kunt u tijdens Open Monumentendag 2016 bezichti-gen. Zie de algemene brochure voor beschrij-vingen, openingstijden, activiteiten etc.

1. De fietsroute start bij het dorpshuis* (Schoolstraat 14).

2. Naast het dorpshuis staat de eeuwen-oude dorpskerk* (nr. 16) van Voorst.

3. Parallel aan de kerk, aan de overzijde van de weg, staat de statige boerderij ‘Groot Oerink’ (Kerkstraat 29).

4. Sla linksaf de Kerkstraat in.5. Links ziet u ‘De Olde Wheme’ (School-

straat 31).6. Sla rechtsaf de Wilhelminaweg in. Aan

deze straat staan de monumenten ‘herenhuis’ (nr. 7), de voormalige on-derwijzerswoning (nr. 10) en ‘De Ra-geboom’ (nr. 16-18).

7. Aan het eind van de straat slaat u rechts-af, de Rijksstraatweg in. Deze straat volgt u tot u bij de zeer markante boer-derij ‘De Adelaar’* (nr. 49) bent aange-komen. Kinderen kunnen hier spelen in de grote schuur.

8. Tegenover ‘De Adelaar’ is het voorma-lige tolhuisje te bewonderen (nr. 34).

9. Op de hoek van de zijweg Klarenbeekse-weg (rechts) staat de voormalige herberg ‘De Beer’ (De Beer 1-6).

10. Iets verderop vindt u ‘Klein Wiarda State’ (nr. 72). 11. Vervolg de weg. Op nr. 90 staat de wit-

geschilderde ‘T-boerderij’*. 12. Tegenover de ‘T-boerderij’ ligt de villa

‘Ruimzicht’ (nr. 69). 13. Rechts van u ziet u op nr. 100 de villa

‘Kerkzicht’.14. Iets verderop staat de villa ‘Enkstein’

(nr. 102).15. Vervolg uw weg totdat u bij nr. 106A

komt, dit is de ‘Pastorie’. 16. Bij een pastorie hoort een kerk. De voor-

malige Gereformeerde Kerk* vindt u in de zijweg, Enkweg (rechts) op nr. 1.

17. Vervolg de Enkweg tot u bij de molen ‘De Zwaan’* (nr. 44) aankomt.

18. Enkele meters verder dan de molen slaat u linksaf de Kleine Enkweg in.

19. Sla op de eerstvolgende kruising rechts-af de Kruisweg in.

20. Aangekomen bij de Noord Emperweg slaat u linksaf. Volg deze weg tot u bij de Breestraat aankomt.

21. Sla linksaf de Breestraat in. Hier vindt u op nr. 24 de boerderij ‘De Bloemkolk’*.

22. Vervolg de Breestraat tot u bij de Rijks-straatweg uitkomt. Sla linksaf, steek het spoor over en neem direct na het spoor de eerste zijweg rechts, dit is de IJsselstraat.

23. De IJsselstraat, met prachtig uitzicht over de Oude IJssel, vervolgt u tot aan de zijweg (links) sla hier de Hoen-weg in.

Tolhuisje

Dorpskerk

Kerk-Enkweg