Molenroute Tubbergen, 54 km...De watermolen van Herinckhave ligt aan de Herinckhaveweg in Fleringen...

MOLENROUTE TUBBERGEN, 54 KM

ROUTE 55 km

Wind- en watermolens zijn verbonden met Tubbergen. Samen met het glooiende landschap zijnze beeldbepalend voor Twente. De molens getuigen van vindingrijkheid van onze voorouders.Via deze route fietst u langs de 7 overgebleven winden watermolens in Tubbergen met eenuitstapje naar Ootmarsum.

Deze route is ontwikkeld door de Tubbergse molenaars i.s.m. Landschap Overijssel

2021

59

TIP

TIP

TOP

TOP

TIP

TIP

TIP

TIPTIP

TIP

TIP

TIP

TIP

TIP

TOP

TIP

TIP

TIP

TOP

94

30

21 69

4

18

80

49

79

11

2

16

49

37

2

53

38

9

14

12

24

29

47

5

13

10

40

39

17

82

78

76

43

46

1

97

33

82

94 91

95

88

35

34

93

79

80

17

60

56

55

54

TIP

TIP

36

33

TIP

TIP

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

32

28

27

3133

37

4241

48

7545

74

44

815857

23

22

20

19

12

9325

26

1

2

3

4

5

6

7

8

Molenroute Tubbergen, 54 km

Molenroute Tubbergen, 54 kmHoe kom ik bij het startpunt?Startpunt: Bezoekerscentrum Dal van de Mosbeek / Molen van Bels: Bergweg 8, 7663 TB Mander (gratisparkeren).Bij Restaurant Watermolen van Bels, Camping de Molenhof, Eetcafe Antje en Billie, Restaurant deMolen Fleringen kunt u ook de route starten. Heel veel fietsplezier door dit prachtige landschap!

Bezoekerscentrum Dal vdMosbeek

Afstand tot volgende punt: 50 m

2 Watermolen Bels


32 Fietsknooppunt 32





Afstand tot volgende punt: 1,5 km

3 Watermolen de Mast








4 Molen Oude Hengel










5 Korenmolen 'De Vier Winden'








6 Watermolen Herinckhave


7 Molen van Frielink






> ontdek meer op de volgende pagina

Vervolg route






Afstand tot volgende punt: 2 km







8 Grote Geesterse Molen



Afstand tot volgende punt: 3 km





9 Watermolen Frans


Einde van de route

Molenroute Tubbergen, 54 km55 km

Bezoekerscentrum Dal vdMosbeekBezoekerscentrumWelkom in het Bezoekerscentrum Dal vande Mosbeek! Het bestaat uit Infocentrum IJs& Es, Watermolen Bels en WatermolenFrans. In het onbemande Infocentrum IJs &Es wordt het verhaal van Noordoost-Twenteop beeldende wijze verteld. Het heeftdezelfde openingstijden als RestaurantWatermolen Bels.

Kracht van het ijsNa de IJstijd stuwde het ijs de grondlagen in Twente met enorme kracht voor zich uit. Devorm van Infocentrum IJs & Es verbeeldt de kracht van het ijs. Binnen vind je informatieover het ontstaan en de vroege bewoning van dit deel van Twente, een gebied waar veelprehistorische vondsten zijn gedaan.

WatermolensAfwisselend in Watermolens Bels en Frans geven de molenaars op zondagmiddagmaaldemonstraties. Ook erg leuk voor kinderen. Als Watermolen Frans open is, kun je deexpositie over de geschiedenis van de molen en het molenaarsleven bekijken.

Bijzondere natuurNatuurgebied Dal van de Mosbeek is een beschermd Natura2000-gebied. De grondbestaat uit keileem en dekzand waardoor bronnen met kalkrijk grondwater ontstaan zodater bijzondere planten groeien. Om het bronnenlandschap te behouden, neemt LandschapOverijssel maatregelen om verdroging tegen te gaan.

https://www.landschapoverijssel.nl/gebieden/bezoekerscentrum-dal-van-de-mosbeek(Bezoek Dal van de Mosbeek)

https://www.landschapoverijssel.nl (Routes Landschap Overijssel)


2 Watermolen BelsBelsDe in 1725 gebouwde watermolen is éénvan de drie papiermolens die toen langs deMosbeek stonden. Hij dankt zijn huidigenaam aan Jannes Bels. Deze waspaardenhandelaar in Vasse en werd in 1916eigenaar.

ToerismeTegenwoordig kun je bij Bels lekker eten en drinken in het restaurant (de vroegerepapiermolen). Bij mooi weer kun je genieten van het terras aan de molenkolk.

In een bijgebouw is een tentoonstelling over Overijsselse molens. ´IJs en Es´, hetbezoekerscentrum van Landschap Overijssel vertelt het verhaal van het ontstaan van hetDal van de Mosbeek.

Cichoreimolen

Aan de rechteroever van de Mosbeek werdeen nieuw molengebouw gebouwd,tegenover de bestaande papiermolen, omcichorei te malen. Dit maalsel werdgedroogd en gebrand (zie foto). Sinds de19e eeuw wordt van de gemalen engebrande wortels van cichorei eencafeïnevrije drank gemaakt.

Deze cichoreikoffie of peekoffie was inNederland populair geworden als koffie voor

de ‘gewone man’. In oorlogs- en crisisjaren, vooral 1940-1945, werd deze surrogaatkoffiebij gebrek aan echte op grote schaal gedronken, waarbij echter de opwekkende werkingvan de cafeïne ontbrak.

Ook werd vaak een beetje 'peekoffie' aan echte koffie toegevoegd als smaakversterker(cichorei van Buisman).

Openstelling: dagelijks


3 Watermolen de MastOudste molenDit is de oudste nog werkende watermolenin Twente. In 1433 was de´Mastesmolen´gepacht door ene Reynolt van Coevordenen in het bezit van de bisschop van Utrecht.De molen werd in het verleden gebruikt voorhet persen van olie uit zaden en voor hetmalen van koren.

HazelbekkeDe molenkolk ligt aan de overzijde van de Denekamperweg en wordt op peil gehoudendoor de Hazelbekke. Benedenstrooms van de molen wordt de beek Onderbeek genoemden bij Tubbergen heet hij Heinemansbeek en Markgraven.

BakspiekerNaast de molen zie je de voormalige bakspieker; een schuurtje in Saksische stijl metoriginele bakoven. Hierin werden van het gemalen graan broden en koeken gebakken.De oudste sporen van een vaste bakoven zijn nagelaten door de Bandkeramiekers, deeerste landbouwers, rond 4.000 vChr.

Landschap OverijsselLandschap Overijssel zet zich niet alleen in voor natuurbeheer, maar ook voor behoudvan cultureel erfgoed dat het landschap betekenis geeft en waardevol maakt. Sinds 2020is Landschap Overijssel eigenaar van de molen. Openstelling: 2e en 4e zaterdag van demaand 13.30 - 16.30 uur en op afspraak.


4 Molen Oude HengelMolen Oude HengelIn Twente vertellen molens het verhaal overvroegere productiemethoden. Veel molenszijn inmiddels verdwenen. En dat is jammer,want daarmee verdwijnen karakteristieke,landschappelijke objecten en de verhalenerover. Molen Oude Hengel in Ootmarsumwas vroeger in gebruik als korenmolen.

Landschap OverijsselSinds 2020 is Landschap Overijssel eigenaar van Molen Oude Hengel. Samen metvrijwilligers zorgen wij ervoor dat de molen behouden blijft.

5 Korenmolen 'De Vier Winden'KleijsenDe Vier Winden wordt ook wel Kleijsen'sMöll genoemd. De Kleijsenweg, waaraan demolen ligt, herinnert nog steeds aan dezemolenaar en eigenaar. De molen is nueigendom van de Stichting De Vier Winden.

WindkorenmolenDe molen is gebouwd in 1862. Het is eenzogenaamde windkorenmolen; eenachtkantige bovenkruier met stelling. De

molen heeft een vlucht van 22.50m en is ingericht als korenmolen met twee koppelsmaalstenen.

Ook zonder windBijzonder is dat met de molen ook bij windstil weer kan worden gemalen. Dit leverde demolenaar in de jaren dertig van de vorige eeuw extra inkomsten op. Een tweedesteenkoppel werd via een aandrijfriem aangedreven door een dieselmotor.

Mechanisch luiwerkHet oorspronkelijke luiwerk, aangedreven door de wind, kan niet altijd worden gebruikt.Om de zakken graan toch omhoog te kunnen takelen, is een uniek tweede mechanischluiwerk (foto) in de molen aangebracht.


Open: zaterdag 13.30 - 16.30 uur of opafspraak.

6 Watermolen HerinckhaveDe molenDe watermolen van Herinckhave ligt aan deHerinckhaveweg in Fleringen en isonderdeel van het landgoed behorende bijde havezate Herinckhave. De molen is voorhet eerst genoemd in 1521. Het huidigegebouw dateert waarschijnlijk uit 1645 metals kenmerk een onderslagmolen. De molenis een korenmolen.

VrijwilligersEen team van vrijwillig molenaars draagt er zorg voor dat de molen op gezette tijdendraait. Het molenrad heeft een diameter van 4.30 meter, waarop 29 schoepen van 90 cmbreed zijn gemonteerd. Het water om de molen te laten draaien wordt aangevoerd vanuitde Fleringer Molenbeek.

De watermolen is eigendom van de familie Von Bönninghausen.

Luiwiel

Een steenkraan wordt in een korenmolengebruikt voor het optillen, omdraaien enverplaatsen van een molensteen, waarna desteen bijvoorbeeld gebild (gescherpt) kanworden. In de nok van watermolenHerinkhave bevindt zich een uniek luiwiel(foto) waarmee mogelijk dezelfdehandelingen verricht werden.

Deze krachtsinspanning gebeurde letterlijkmet man en macht (ook zittend). Dit luiwiel isuniek in Nederland.


Openstelling: april t/m oktober elke 1e zaterdag van de maand van 13-16 uur; buitendeze tijden op afspraak.

7 Molen van FrielinkWindmolenDe molen van Frielink, ook wel Fleringermolen genoemd, staat langs deOotmarsumseweg tussen Fleringen enAlbergen. Deze windmolen is in zijn huidigevorm gebouwd in 1846, ter vervanging vande olie-korenmolen die in 1844 door brandwerd verwoest.

GrondzeilerDe huidige molen is een koren- en pelmolen van het type grondzeiler (bovenkruier). Demolen heeft een vlucht van 22 m en beschikt over twee koppels maalstenen en eenpelsteen. Sinds 2020 is Landschap Overijssel eigenaar van de molen. Samen metvrijwillige molenaars houden wij de molen draaiende.

PelmolenIn een pelmolen werd vroeger gerst tot gort (en later rijst) gepeld, om het kaf van degraankorrel te scheiden. Een pelmolen kan pas werken bij een windkracht van ten minste5 Bft. De meeste pelmolens hebben naast pelstenen ook maalstenen.

MaalsteenZo kan er bij onvoldoende wind voor het pellen nog wel graan gemalen kan worden. Degerst wordt bovenop de bovenste pelsteen, de loper, gestort en de korrels worden doorde draaiende steen naar het pelblik geslingerd. Openstelling: zaterdags van 13.30 - 16.30uur en op afspraak.


8 Grote Geesterse MolenDe grote molenDeze zogenaamde grote molen is gelegenaan de Hardenbergerweg en is gebouwd in1867 als korenmolen. Vroeger waren er ookenkele kleinere molens in Geesteren. In1995 werd de molen eigendom van deStichting Grote Geesterse Molen. Hij wordtook "de molen van Kienhuis" genoemd, devroegere eigenaar.

De techniekDe molenwieken hebben een vlucht van20.90 m. De molen beschikt over een koppelmaalstenen. Op gezette tijden wordt doorvrijwillige molenaars graan gemalen.

MolenschoolElke zaterdagmorgen wordt er op de moleninstructie gegeven voor vrijwilligers die eenopleiding voor molenaar volgen. Detheoretische informatie wordt door tweeinstructeurs aan de hand van de praktischehandelingen verzorgd.

In de praktijk komt het er ook op neer dat devrijwilligers kennis opdoen van het weer ende molentechniek. Daartoe hebben de instructeurs uniek opleidingsmateriaal ontwikkeld.Op de foto het billen van de maalsteen.

Openstelling: zaterdags van 09.30 - 13.00 uur.

9 Watermolen FransMosbeekDe watermolen van Frans is een van de driewatermolens die vroeger langs de Mosbeekstonden. Deze watermolen ligt langs deOosteriksweg in Mander. Evenals de anderewatermolens in de gemeente Tubbergen isook deze watermolen van het typebovenslagmolen.


Landschap OverijsselDe molen is bijna een eeuw lang eigendom geweest van de familie Frans. Sinds 1963 isStichting "Overijssels landschap" eigenaar. Een vrij grote molenkolk ligt direct naast demolen voor opvang van het beekwater.

In de molen bevindt zich een koppel maalstenen dat door waterkracht wordtaangedreven. In het molengebouw is een info- en tentoonstellingsruimte ingericht. Demolen wordt zeer regelmatig gedraaid door vrijwillige molenaars.

PapierDe molen is in 1711 gebouwd voor de papierfabricage. Aangedreven door waterkrachtstampten de hamers van de molens oude lompen tot vezels. Deze vezels vormden eenbrij, die in zeeframen werd uitgeschept, geperst en gedroogd tot kwaliteitspapier.

Drogen

De papierenvellen werden gedroogd aanrekken met knijpers (foto). Voor hetbeschrijfbaar en sterker maken van hetpapier werd het gedompeld in de lijmketel,die gevuld was met een warm mengsel vanwater, dierlijke lijm en aluin. Hierna ging hetweer terug naar de droogschuur.

Openstelling: dagelijks

Gemaakt met routemaker.nl

Molenroute Tubbergen, 54 km...De watermolen van Herinckhave ligt aan de Herinckhaveweg in Fleringen...

Documents

Transcript of Molenroute Tubbergen, 54 km...De watermolen van Herinckhave ligt aan de Herinckhaveweg in Fleringen...