Modern atheïsme 1

Modern Atheïsme

Modern atheïsme 2

Definities

God: Een bovennatuurlijke entiteit die door gelovigen beschouwd wordt als de eerste oorzaak (prima causa) van het universum en veelal verantwoordelijk geacht wordt voor bepaalde - of alle - aspecten van de werkelijkheid.

Modern atheïsme 3

Definities

Atheïsme: De afwezigheid van geloof in één of meerdere goden, of in een nauwere betekenis, het niet aannemen van het bestaan van god(en). Het is het tegenovergestelde van theïsme.

Atheïst: Iemand die het bestaan of de bestaanbaarheid van god(en) ontkent. (Van Dale)

Modern atheïsme 4

Definities

Theïsme: Een godsdienstfilosofische leer die het bestaan van goden, maar in het bijzonder een persoonlijke God of godheid erkent, die zowel transcendent als immanent is; God is dus tegelijkertijd oneindig en ver boven de mensen verheven, staat los van de door hem geschapen wereld (transcent) en tegelijkertijd in bepaalde zin actief aanwezig in de wereld en in het wereldgebeuren (immanent). De effecten van Gods almacht en voorzienigheid kunnen door de mens worden opgemerkt.Theïsme onderscheidt zich van deïsme door de aanvaarding van de immanentie van God en is het tegenovergestelde van atheïsme.

Modern atheïsme 5

Definities

Religie: Hieronder wordt meestal één van de vele vormen van zingeving, of het zoeken naar betekenisvolle verbindingen, verstaan, waarbij meestal een hogere macht of Opperwezen centraal staat.In bredere zin duidt het woord 'religie' op een meer algemene vorm van spiritualiteit. (Gevoelens, gedachten met betrekking tot de zin van het leven in relatie tot een macht, óf een niet nader gedefinieerd beginsel.)

Het gaat daarom dus niet per se om een identiteit!

Modern atheïsme 6

Definities

Agnosticisme: Levensovertuiging die er van uitgaat dat dat het onmogelijk is te weten of God bestaat of niet bestaat. Het wordt vaak voorgesteld als een middenweg tussen theïsme en atheïsme.

Modern atheïsme 7

Gradaties in geloofszekerheden volgens Dawkins

2. Gedecideerde theïst: Het is honderd procent waarschijnlijk dat God bestaat. (Ik geloof niet, ik weet.)

3. De facto-theïst: Het is uitermate waarschijnlijk dat God bestaat. ‘Ik kan het niet zeker weten, maar geloof sterk in God en leef mijn leven in de aanname dat Hij er is’

4. Agnosticus 1 Meer dan vijftig procent zeker dat God bestaat, maar niet veel meer. Neigend naar het theïsme. ‘Ik ben heel onzeker, maar ben geneigd in God te geloven.’

5. Agnosticus 2: Exact vijftig procent. Volstrekt onbevooroordeelde agnosticus. Het bestaan van God of zijn niet bestaan zijn exact even waarschijnlijk.

6. Agnosticus 3: Minder dan vijftig procent, maar niet veel minder. Agnosticus, maar neigend naar het atheïsme.’Ik weet niet of God bestaat, maar ik ben geneigd het te betwijfelen.’

7. De facto-atheïst: Uitermate onwaarschijnlijk dat god bestaat.. ‘Ik kan het niet zeker weten maar ik denk dat het zeer onwaarschijnlijk is en leef met de aanname dat hij er niet is.’

8. Gedecideerde atheïst. ‘Ik weet dat er geen god is’.

Modern atheïsme 8

Gradaties in geloofszekerheden volgens Anne Provoost

1. Je hebt op geen enkele manier het gevoel dat je deel uitmaakt van wat je `een groter geheel' zou noemen. (Atheïst)

2. Je leeft met het gevoel dat je deel uitmaakt van een groter geheel, je voelt verbondenheid, maar je gelooft geen moment dat het grotere geheel afhangt van een kracht die buiten de wetten van de natuurkunde valt. (De facto-atheïst)

3. Je leeft met het gevoel dat je deel uitmaakt van een groter geheel, maar je stelt dat je niet kunt weten of de grootheid die je ervaart binnen of buiten de wetten van de natuurkunde valt. (Agnost)

4. Je gelooft dat de grootheid die je ervaart wel degelijk iets is wat de wetten van de natuurkunde overstijgt, maar je noemt het bewust niet `god' omdat dat begrip te beladen is: “Er moet toch iets zijn!” (‘Ietsist’)

5. Je gelooft dat de grootheid die je ervaart een bovennatuurlijke kracht is. Je noemt die 'God'. 'God' staat buiten de materie en kan alles zijn. Het is een aanwezigheid, meer is er niet van bekend. (Deïst)

Modern atheïsme 9

Gradaties in geloofszekerheden volgens Anne Provoost

6. Je gelooft in het bovennatuurlijke. De onstoffelijke kracht van graad 5 is verpersoonlijkt. 'God' bezit menselijke kenmerken. Hij kan liefde voelen, aandacht geven, teleurgesteld zijn, hoop koesteren. (Theïst 1)

7. ‘God’ is meer dan de aandachtige, verpersoonlijkte aanwezigheid van graad 6. Hij heeft ook plannen met je. Die plannen zijn niet altijd even doorgrondelijk. (Theïst2)

8. ‘God’ heeft met alleen plannen met jou, hij heeft ook plannen met de wereld en met de andere mensen, met álle andere mensen, of ze nu gelovig zijn of met. Niets gebeurt zonder zijn betrokkenheid. (Theïst 3)

9. ‘God’ omschrijft zijn plannen en doelstellingen zo duidelijk dat er wetten en regels uit af te leiden zijn. De meeste wetten en regels betreffen de menselijke ethiek. Verder bepaalt hij je visie op het ontstaan van hemel en aarde, Leven en dood, god en mens. Er zijn straffen voorzien voor wie zich met aan de regels houdt. Beloningen voor wie dat wel doet, zoals er ook straffen zijn voor wie de visie op het universum die wordt voorgeschreven met aanvaardt, en belo­ningen voor wie dat wel doet. Je weet niet hoe je later zult worden verloond, maar je gaat ervan uit dat God je met zal teleurstellen. (Theïst 4)

10. Omdat ‘God’ zijn doelstellingen op aarde alleen door de mens kan bereiken, zet hij jou in om zijn wetten en regels te openbaren, toe te lichten. ‘Te spreken in tongen’, te implementeren, af te dwingen. In een doorgeschoten vorm kan dit betekenen dat hij jou als instrument inschakelt om op te treden wanneer iemand de door ‘God’ voorgeschreven visie en wetten niet aanvaardt. (Theïstisch fundamentalisme)

Modern atheïsme 10

Wereldbeelden

De wereld is een schepping van God. Evolutionaire processen zijn onderdeel van Zijn schepping en onderhouding van de wereld.

Evolutie van het leven

9

Wetenschap is een door God gegeven activiteit om de aarde te onderzoeken en te beheren.Wetenschap8

Ethiek is afgeleid van het goede en heilige karakter van God. Er is een absolute standaard van goed en kwaad.Ethiek7

Elk mens leeft voort na de dood, hetzij bij God, hetzij in de afwezigheid van God.

Wat is er na de dood?

6

De mens is uniek omdat God hem en haar schiep naar Zijn beeld. Elk mens is daarom waardevol.Mensbeeld5

God heeft de wereld en de mens doelbewust gemaakt. Ons bestaan kent een doel.(De relatie tussen ons, onze Schepper en onze naaste.)

Zin van het bestaan

4

God is een transcendent persoon die soeverein en goed is. Alles vindt zijn bestaan in Hem.God3

De materiële natuur is geschapen en slechts een deel van de totale werkelijkheid

Aard van de kosmos

2

De grond van het bestaan is een persoonlijke God die eeuwig bestaat. Ultieme realiteit

1Theïstisch Wereldbeeld (TW)Kenmerk

Modern atheïsme 11

Wereldbeelden

Wij en de wereld om ons heen bestaan; alleen al op logische gronden moet er een evolutionair pad zijn.

Evolutie van het leven

9

Natuurwetenschap is bij uitstek de weg om de realiteit te doorgronden.Wetenschap8

Ethiek is een set afspraken binnen de menselijke cultuur. Er is geen absoluut goed of kwaad.Ethiek7

Ons bestaan is eindig. Na de dood is er n iets.Wat is er na de dood?

6

De mens is het toevallige product van de evolutie. De mens is 'een naakte aap' die alleen gradueel van andere dieren verschilt.Mensbeeld5

Er is geen achterliggend plan in de wereld. Het bestaan kent geen diepere zin. Zingeving is subjectief en pragmatisch in te vullen.

Zin van het bestaan4

God bestaat niet. De mens schiep de idee 'god'.God3

Er bestaat n iets anders dan 'de natuur': materie, natuurwetten en kansprocessen.Aard van de kosmos2Ten diepste is alles terug te voeren op materie. Ultieme realiteit1

Naturalistisch Wereldbeeld (NW)KenmerkNr.

Modern atheïsme 12

Wereldbeelden

Biowetenschappen onderzoeken het leven op aarde. Daarbij spelen feiten een hoofdrol.

Evolutie van het leven

8

De wetenschap maakt uitsluitend gebruik van de wetenschap-pelijke methode.Wetenschap 8Wetenschap kan ethiek alleen beschrijven en analyseren.Ethiek 7

Wetenschap kan niet vaststellen wat er na de dood is. (Ontoegankelijk voor onderzoek)

Wat is er na de dood?

6

Mens- en biowetenschappen onderzoeken de rol van toeval en noodzakelijkheid bij het ontstaan van de mens.Mensbeeld 5

Wetenschap doet in principe geen uitspraken over de zin van het bestaanZin van het bestaan 4Wetenschap doet in principe geen uitspraken over God.God 3

Wetenschap kan alleen werken met materie, natuurwetten en kansprocessen Aard van de kosmos 2

Wetenschap doet geen uitspraak over de 'ultieme realiteit'; alleen wat toegankelijk is voor onderzoekUltieme realiteit 1

Wetenschappelijk Wereldbeeld (WW)KenmerkNr

Modern atheïsme 13

Modern Atheïsme

Modern atheïsme 14

Modern Atheïsme