April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

2

Missie Vanuit engagement en hartstocht brengt Opera Spanga vanuit Friesland een breed publiek in contact met actuele en maatschappelijk relevante operaproducties. We staan voor authenticiteit, kwaliteit, een kritische positie in het operaveld en vitale verbinding met de samenleving. We maken met een trackrecord van meer dan vijfentwintig jaar, eigenzinnige en innovatieve operaproducties. Wij werken vanuit de bevlogenheid om het genre van nieuwe impulsen te voorzien en om de klassieke verhalen te actualiseren. Het gelaagde en veelkoppige medium toont voor ons alles waartoe een mens in staat is, ook zijn donkere kanten. Wij brengen de opera terug tot alleen de zuivere, smakelijk of onsmakelijke ingrediënten overblijven en de zeggingskracht onversneden voorgeschoteld wordt. ‘methode Opera Spanga’ In de afgelopen jaren heeft zich de ‘methode Opera Spanga’ steeds precieser uitgekristaliseerd. Vanuit de artistieke verworvenheden van deze ‘methode’ werken we de komende jaren verder. Daarbij lijkt het soms of de tijd steeds rijper wordt voor onze prikkelende rol binnen het operagenre. In de komende jaren zijn de gedachten van de filosofe Hanna Ahrendt een belangrijke inspiratie. In The Human Condition beschrijft ze haar ideeën over ‘hergeboorte’. Zij noemt dit het nataliteits principe. Het feit dat de mens tot handelen, ‘tot een nieuw begin begaafd is’, kan slechts betekenen dat hij zich onttrekt aan al wat reeds voorzien en berekenbaar is. Die ‘tweede geboorte’ houdt dus nooit op, maar herhaalt zich als het goed is gedurende ons hele leven. Wij zijn wezens in wording - in statu nascendi. Dit begrip willen we toepassen op ons medium; ‘opera in wording’. Om de opera zelf te kennen, te doorgronden, zal het getoond moeten worden. Het tonen is niets anders dan het opnieuw geboren te laten worden. Dit impliceert vanzelf dat het geboren wordt in het nu en we er onze gedachten en onze kennis van nu op los moeten laten. Zo ontstaat er muziektheater dat van nieuw belang kan zijn voor de hedendaagse mens en reflectie, verheldering en ontroering te weeg kan brengen. Voor ons is deze nieuwe geboorte dus geen kwestie van de tenen in het water steken en even voelen of het niet te koud is, maar een duik naar het onbekende, het vertrouwen in de vrije val, zonder de bescherming van de traditie.

Onze kernactiviteiten laten we bewust substantieel toenemen om een meer continue aanbod te kunnen bieden. Hierbij speelt het feit dat we een vitaal onderdeel zijn van Leeuwarden-Fryslân2018 een katalyserende rol. Het strategische uitgangspunt van LwD2018 ‘Iepen Mienskip’ sluit aan op de coproducerende manier waarop we met onze omgeving omgaan. In 2018, maar ook met een voorafgaand traject vanaf 2016, investeren we intensief in onze vestigingsregio zonder het doel van landelijke impact naar het publiek los te laten. Het draagvlak voor continuiteit blijkt ook uit de verschillende uitnodigingen om opera’s te coproduceren. Meer dan ooit verweven we onze verschillende producties de komende jaren tot een veelkleurig mozaiek, dat de bescherming door de traditie bewust ontloopt. De potentie van publieksrelaties per project naar diverse publiekssegmenten is daarbij nadrukkelijk aandachtspunt.

Wat typeer t uw werk en inste l l ing in art i s t i eke zin?

‘Regisseur van Eijk brengt opera op libertijnse wijze en houdt alles in eigen hand. Ze is de personificatie van het regisseurstheater, voor haar is niets heilig. Alles geeft ze haar eigen draai: het verhaal, de muziek, de enscenering. Bovendien zet ze steeds nieuwe middelen in.’ NRC (2014) over Gianni Schicchi In aanvulling op het voorgaande is het bijna overbodig om te benadrukken dat bij een ‘tweede geboorte’ van een opera voor Opera Spanga alles mogelijk en geoorloofd is. Alle artistieke beslissingen komen voort uit ‘een vrije val’. Zonder deze concessieloze sprong in het nog onbekende ontstaat geen nieuwe betekenis. Artistiek leider van Opera Spanga, Corina van Eijk probeert in haar regies bewustwording te creëren door het rationele te elimineren en zo mogelijk logische gedragingen en de consequenties daarvan te vermijden. Ze maakt regelmatig een karikatuur van op zich logische gedragingen en consequenties door ze te vergroten of te minimaliseren, zonder ooit abstract te worden. Zij laat de personages vaak onverwachte, fysieke handelingen verrichten bij een bepaalde emotie. Ze maakt irrationele keuzes: ze vergroot ze waardoor het irrationele ofwel het onbewuste voelbaar wordt. Zo haalt ze de acteurs en publiek uit hun ratio. Het effect daarvan kan weerstand zijn. Deze reacties zien wij als beschermingsmechanismen om met hun door de voorstelling opgeroepen gevoel om te kunnen gaan. Maar ondertussen is het effect wel bereikt. Door de vertrekpunten van Van Eijk wordt de kans groot dat het onbewuste zich nieuw laat ervaren/beleven/voelen waardoor dat deel bewust wordt.

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

3

Deze manier van werken vraagt om zangers die over een uitstekende zangtechniek beschikken en hun stem ten diensten van de inhoud stellen. De bijzondere aandacht voor de personenregie biedt hen de kans hiertoe. Nooit zijn zij marionetten in een esthetisch spel. Zij zijn van vlees en bloed en zorgen ervoor dat de grote thema’s van de werken door het publiek aan den lijve wordt ondervonden. Zij zijn het die stem geven aan de intrinsieke intenties van de opera. ‘(..) weet wat de liefhebber te wachten staat: geladen dramatiek met een flinke knipoog. Soms is dat op het aanstootgevende af, maar het stemt ook tot nadenken.’ Luister (2012) over de operafilm Donna Giovanna ‘…Juist door dit postmoderne knip en plakwerk, door gretig te graaien uit alle mogelijke bewerkingen van dat overbekende verhaal komt Van Eijk knap tot de kern ervan. En als het overbekend is komt het er op aan hoe het verteld wordt. Dat kun je gerust overlaten aan Corina van Eijk en haar team.’ Leeuwarder Courant (2013) over Romeo&Julia, het paradijs ligt onder de voeten van je moeder De art i s t i eke plannen Steeds opnieuw willen we binnen elke productie de urgentie van het werk tonen en daarbij laten zien dat er geen verschil is in urgentie tussen een repertoirestuk of een door ons geinitieerd werk. We willen de uniciteit van de zeggingskracht van een werk tot bloei brengen; de actuele, de politieke, maatschappelijk- of sociale relevantie tonen in sterke innovatieve beelden en in een taal die ongebonden is en theatraal. De voorstellingen zijn door de inhoudelijke uitgangspunten met elkaar verbonden, ze vormen een onderdeel van ons ‘operamozaiek’. Ze worden allemaal op lokatie gespeeld of er wordt door onze vormgevers een lokatiesfeer gecreeërt. Het publiek zit of staat altijd dicht op de actie. De actie kan worden aangeraakt, men kan zich er gevoelsmatig mee bemoeien. Het vormgeven van het engagement in de werken ligt aan al onze beslissingen ten grondslag.

‘Met de regie van Gianni Schicchi laat zij (Van Eijk) zien dat de taal en de uitdrukkingsmogelijkheden van de opera nog lang niet zijn uitgeput.’ Theaterkrant (2014) over Gianni Schicchi

Het ve ld Opera Spanga neemt als een van de weinige professionele producerende instellingen in Friesland een niet goed weg te denken positie in het Noordelijke cultuurlandschap in. Bijzonder is de ongeinstitutionaliserende manier waarmee professionele operaproducties worden gerealiseerd vanuit Spanga in een vitale relatie met haar directe omgeving. Opera Spanga bevindt zich in weerwil van haar grote eigenzinnigheid en compromisloze herijking van het klassieke operarepertoire midden in het Nederlandse klassieke muziekleven. Onze allianties, ook met het kunstvakonderwijs, zijn hecht en Opera Spanga werkt vruchtbaar samen met vele projectpartners. Een relatief omvangrijk landelijk publiek onderneemt vanuit heel Nederland de bijzondere reis naar Weststellingwerf om onze gedurfde producties op locatie te zien. '(…)het idee van regisseur Corina van Eijk is tegelijk zó briljant en eenvoudig, dat je je afvraagt waarom dat nooit eerder is gedaan'. '(…)opnieuw is Van Eijk de regisseur en het resultaat is verbluffend.' Theaterkrant (2012)over de operaspeelfilm Donna Gioavnna Op basis van onze passie en visie willen we voor een breed en vooral onbevangen publiek dynamische operaproducties realiseren. We proberen klassiek operarepertoire op een nog ongeziene manier vorm te geven en de kernboodschap van een repertoireopera een actuele stem te geven. Maar ook laten we het publiek met nieuw geschreven opera's kennismaken. Vormgevingsconcepten, muzikale dramaturgie en spelregie hanteren we ongebonden en eigenzinnig. Het palet aan speellocaties dat we inzetten is kleurrijk en verbreedt onze publieksbenadering. Spanga zelf blijft, midden op het platteland van Friesland een belangrijk vertrekpunt. We gaan de uitzonderlijke uitdaging aan om een componist een opera zonder woorden te laten maken. De 12+ opera’s waar de vorm gelijkwaardig is aan de inhoud, zien we als een belangrijke toevoeging op het opera aanbod. Onze ambitie en expertise om de kwaliteit te ontwikkelen waarmee zangers voor de camera acteren, beschouwen we als natuurlijke aanvulling op onze beeldende visie op opera.

‘Corina van Eijk is niet alleen een naam, het is tevens een merk. Zij en haar team staan garant voor opera's verpakt in verrassende eigenzinnigheid. Hun aanpak varieert van het aanbrengen van een verfrissende wind tot het lanceren van een clichés overhoop blazende tornado.’ Leeuwarder Courant (2015) over The Electric Flute

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

4

samenwerkingsverbanden In het kort een overzicht van de belangrijkste voorbeelden die onze 'open' positie in het veld illustreren; we coproduceren met NedPho, Filharmonie Noord en Ensemble Modelo62. Voor het décor- en kostuumdesign van Aida werken we met MCast (design school van Malta) en D’ Drive (design afdeling van het Friesland College). We werken met de gemeentes Zutphen en Doesburg. Vanzelfsprekend is de hechte alliantie met de organisatie van LwD2018 in de komende jaren cruciaal. We werken voor het randprogramma van Aida ‘De Rottige Meente als podium’een twee-tal gerenomeerde Nederlandse componisten en een 18 jarige en een Syrische voor een moderne Triomfmars.Deze vier nieuwe triomfmarsen zullen tijdens de voorstellingen van de opera Aida worden uitgevoerd door de plaatselijke koren (i.s.m met Cultureel Dorp 2018 De Hoeve), jongeren van het Lindecollege, het Syrisch-Nederlandse muziekgezelschap Mozaïek en Het Frysk Harmonie Orkest. Tevens is er op het operaterrein de oorlogsfototentoonstelling ‘Confronting Views’ van Noorderlicht te bezichtigen in een speciaal voor Opera Spanga gemaakt ‘museum’. Met de kunstenaar O.C.Hooymeijer werken we samen voor De Kijkhut voor de niet-bestaande vogels van de Rottige Meenthe, een multifunctioneel kunstwerk. Voor scholieren uit de regio organiseren we samen met Staatsbosbeheer workshops waarbij op een bijzondere en vernieuwende manier opera geïntroduceerd wordt. Daarbij speelt de participatie van de jongeren een vitale rol. Wij denken dat onze samenwerking met het project ‘The Lab for Hidden Humanity’ van Dr. Suzanne Oosterwijk, assistent professor aan de UVA en de communication designer Orlagh O’Brien aan het project ‘Where do people feel emotions in their body? A quantitative implementation of the Emotionally}Vague project’ ons publiek een extra beleving zal meemaken aan deze Aida; D.m.v. een door Oosterwijk en O’Brein ontwikkelde app zal o.a. de relatie tussen body-emotions bij de zangers en het publiek worden onderzocht.

Bedri j f svoer ing en f inancier ing De werkmethode, de expertise, doorzettingsvermogen en de passie van het kernteam (artistiek- en zakelijk leider en een marketingmedewerker) vormen het echte kapitaal van Opera Spanga. Projectmedewerkers zorgen daarbij steeds voor inspirerende impulsen en onverwachte experimenten. We beschrijven met deze aanvraag een wendbaar en uitdagend programma. Friesland is onze thuisbasis en vertrekpunt en (inter)nationale verbindingen. De deels langetermijn impuls die LwD18 geeft aan de culturele infrastructuur in ons vestigingsgebied geeft belangrijke steun. Onze organisatie is in de afgelopen vier jaar tot een minimale kern teruggebracht. Het is gelukt op ondernemende ongeinstitutionaliseerde manier te blijven produceren. De grens tussen doorzettingsvermogen en roofbouw is echter dun. Alleen met een verstevigde structurele financieringsbasis wordt ons operaprogramma realiseerbaar en kunnen we onze publieksrelaties doorontwikkelen.

Met ons kleurrijke programma voor de komende vier jaar ontstaan naar verwachting betere kansen om afzonderlijke financieringstrajecten op te starten. Wij zien de Noordelijke provincie binnen het kader van LwD18 als partner voor projectmatige financieringen en als katalysator voor nieuwe financieringen. Als een tweede natuur werken we in coproductie of in opdracht, waarbij de kosten worden gedeeld of door derden betaald. Voor sponsoring lijken de vooruitzichten op dit moment minder goed, gezien de economische situatie. Maar in de provincie Friesland staat daar de aantrekkelijkheid voor potentiële sponsors voor LwD18 tegenover. Vanzelfsprekend blijven we onze relaties intensief inzetten voor sponsoring in natura. De begroting verwerkt de publieksinkomsten van het jaarprogramma aan de hand van de bezoekersprognose en een mix van de entreetarieven. Reprises van producties en optreden in het buitenland (bijv. in Londen) kunnen in praktijk rendement opleveren dat voor nieuwe producties wordt ingezet. Onze prijsstrategie is gericht op vergroting van de publieksinkomsten én het toegankelijk houden voor een breed publiek. Het creeëren van nieuwe kennismakingen met de actuele verschijningsvormen van opera is immers een kerndoelstelling. De percentages eigen inkomsten over 2013, 2014 en 2015 stemmen, in het licht van feit dat ze nagenoeg geheel met projectmatige financiering zijn gerealiseerd, tot grote tevredenheid. De normen in subsidierichtlijnen van het Fonds Podiumkumsten zijn daarbij gehaald. Wij zijn wat dat betreft optimistisch voor de komende jaren, het is een illustratie van publiek draagvlak. Met een verstevigde financiele basis kunnen de investeringen in de publieksbenadering zich intensiveren en partnerschappen wat dat betreft gelijkwaardiger en daarmee natuurlijker tot stand komen. Wij continueren ons ‘Vrienden van’ programma waarbij tegenover een donatie aantrekkelijke tegenprestaties staan. Wij streven er naar ons vriendenbestand, op dit moment 300, met 20% te laten stijgen, door binnen de marketing, vooral regionaal, dit een sterkere positie te geven. Bij één operaproductie per jaar zetten we een crowdfundingactie in.

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

5

Wij willen in de komende jaren een financiële buffer opbouwen, om de riscico’s van onze innovatieve vormgeving te kunnen handelen. In afgelopen jaren ontstond door het projectmatige én de onverminderd hoge verwachtingen én ambities stevige druk op de exploitatie. Het eigen vermogen is nu minimaal en willen dat de komende vier jaar op een reële manier vergroten. Ons compacte kernteam gaat uiterst efficiënt en creatief met beschikbare middelen om. We monitoren intensief. De financiele kleurverschillen tussen de verschillende projecten biedt bij tegenvallende inkomsten betere mogelijkheden tot kostenbeheersing door verschuivingen aan te brengen. In een aantal projecten hebben wij bewust gekozen voor het vastleggen van een rol van artistiek uitvoerend producent en liggen de financiele risico’s sterker bij opdrachtgevers of hoofdproducenten. In de komende periode zal er ook gekozen worden om het uitgavenpatroon naar beneden bij te stellen, als inkomsten tegenvallen, ook als dat leidt tot vermindering van de activiteiten. Bij de afweging om activiteiten te downsizen zijn mogelijke inkomstenderving en schade aan het ‘merk’ Opera Spanga belangrijke criteria. Afzien van een project kan dan een kortzichtige korte termijnoplossing zijn. Governance Code Cultuur De stichting hanteert een bestuur-directie model. Hiermee ontstaat een goede balans tussen de speelruimte en verantwoordelijkheid van het management en de behoefte aan advies, ‘control’ en ambassadeurschap. De leden van het bestuur zijn geworven op basis van profielen. Bedrijfsmatige- politieke- en kunstinhoudelijke competenties zijn in het bestuur op een evenwichtige manier vertegenwoordigd. De leden van het bestuur worden vooral geworven in Noord-Nederland om de binding met de Noordelijke regio in het bestuur te verankeren. Voor het bestuur zijn de richtlijnen van de Code met betrekking tot het bestuursmodel maatstaf. Wij werken met een vaste cyclus voor de beleidsvaststelling en financiële planning. Jaarlijkse kerndocumenten zijn een activiteitenplan, een beleidsplan, een jaar- en meerjarenbegroting, jaarrekening/accountantsrapportages en een bestuursverslag. Jaarlijks vergadert het bestuur minimaal éénmaal buiten afwezigheid van het management, ook om zijn eigen functioneren te evalueren. Er is een rooster voor het aftreden van bestuursleden opgesteld.

Spre id ing In de agrarische regio Weststellingwerf, van oudsher een gebied van boeren en rietboeren, is weinig aanbod van cultuur. Dat wij hier als Opera Spanga al 28 jaar opera’s maken heeft de buurtschap, waarvan niemand ooit eerder hoorde, cultureel op de kaart gezet. Dat mist zijn uitwerking niet. De bewoners uit de wijde omtrek, ouders en kinderen, komen in aanraking met een medium dat in principe ver van hen afligt. Een substantieel deel van ons publiek bestaat uit mensen die hun eerste opera in Spanga hebben gezien.

Een groot aantal hiervan keert jaarlijks terug. Onze concessieloze manier van werken, die ons de vrijheid geeft eigenzinnig vorm te geven, heeft ons een uitgebreid, gemêleerd en trouw publiek opgeleverd. De leeftijden van onze bezoekers gaan van jong tot oud en komen uit het gehele land. We spelen door het hele land en in het buitenland.

2017

Anne en Zef , reprise in Het Nationaal Holacaust Museum (i.o.)

2 zangers, 10 musici

Anne Frank stierf in een concentratiekamp, de Albanese jongen Zef kwam door bloedwraak om het leven. Ze ontmoeten elkaar in de hemel en komen erachter dat ze veel met elkaar gemeen hebben. Ad de Bont schreef het libretto voor deze opera naar zijn gelijknamige toneelstuk. De componist Monique Krüs schreef de muziek. De wereldpremière vond plaats in april 2015.

*****

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

6

La Trav ia ta

9 zangers, koor, orkest

Het thema ‘tegen beter weten in’ staat hier centraal; de courtisane Violetta staat toe dat er van haar gehouden wordt, terwijl ze weet dat ze nog kort te leven heeft. Alfredo weet dat zijn vader in zal grijpen wanneer hij zijn liefde voor Violetta uit zal leven, omdat de maatschappelijke positie van zijn jongere zus hiermee in direct gevaar komt. Vader Germont weet dat er ellende van komt wannneer hij Violetta vraagt om zijn zoon’s liefde af te wijzen. Iedereen loopt met open ogen zijn ondergang tegemoet. De fantastische weergaloze ‘to the point’ muzikale dialogen van Verdi kunnen niet lang genoeg duren.

De dialogen hebben de complexiteit en de genadeloosheid van een familiedrama als in de film Festen en ademen tevens de schoonheid en opwinding uit van een zomerdag aan de Niagara Waterfalls. Het beeld van een waterval speelt een prominente rol in onze versie. ‘Tegen beter weten in’ onderschatten onze hoofdpersonen de kracht van het neerstortende water, dat hier symbool staat voor de logische stroom van het leven zelf. Er is niet tegenop te zwemmen, doe je dat wel, en zij doen dat uit volle borst, dan zal het je ondergang zijn, het water zal je verzwelgen.

De opera’s van Verdi bevatten veel inspirerend materiaal. Verdi’s taal is universeel, direct en zuiver. Zijn talent toont de mens in al zijn lelijkheid, in al zijn glorie, zonder oordeel. Zijn werk dient een hoger doel; hij wil mensen door zijn werk verbinden en laten inzien dat ze het als individu niet redden, maar wel als ze een gemeenschap vormen, het liefst een delende gemeenschap. Dit verbinden is zijn onderliggende dragende thema. Dit sluit naadloos aan bij het thema dat Leeuwarden-Fryslân2018 heeft omarmd: ‘Iepen Mienskip’. Het publiek kan zich laten meeslepen in het kielzog van Verdi’s tomeloze dramatiek, waarin ze hun eigen hartstochten, hebbelijkheden en onhebbelijkheden herkennen, maar die zo zijn uitvergroot dat het ze uit hun dagelijkse beslommeringen trekt.

Voors t e l l ingen : In de zomer van 2017 realiseren we in Spanga in een half open tent met een publiekscapaciteit van 450 mensen negen maal Verdi’s populairste werk met een jonge cast. De opera wordt begeleid door Filharmonie Noord o.l.v.Tjalling Wijnstra. De voorstellingen zijn in juli/augustus.

2018

Cosi fan Tutte

6 zangers, pre-recorded orkest

Opera Spanga kreeg van de steden Doesburg en Zutphen het verzoek een opera op lokatie te produceren. We spelen Mozart’s vrouw-onvriendelijke komedie, waar iedereen iets doet wat een ander niet mag weten, te midden van 150 voyeurs. Het prerecorded orkest komt uit een portable geluid set-up vanaf een auto. Het publiek volgt de zangers van het interieur van het Arsenaal (12e eeuws) naar Exterieur Arsenaal via de oude haven en op een binnenvaartschip naar de Rits, daar waar de onlangs prachtig gerestaureerde De IJsselstroom als décor dient. De opera krijgt een filmische beweegelijke look. Vijf jonge zangers en een oud Spanga gediende vormen de cast.

Voors t e l l ingen : Augustus, in het kader van de IJssel Biennale. 14 maal voor een 150-koppig publiek. De doelgroep bestaat uit personen uit de regio en toeristen (Doesburg; 23 miljoen inkomsten van toerisme).

Louis (werktitel)

7 zangers, 15 musici

Als vervolg op de opera Anne en Zef brengen we in co-productie met het NedPhoGo de 12+ opera Louis van Miek Smilde en Monique Krüs (Gods Videotheek/Anne en Zef ). Louis is een opera over moeders, macht en ontluikende seksualiteit - en de angst daarvoor. Gesitueerd aan het hof van koning Lodewijk XIV van Frankrijk bezingt Louis de puberteit, adolescentie en vroege volwassenheid van de man die zichzelf goddelijk waande en die uiteindelijk Frankrijk op de rand van de afgrond achterliet. Hoewel historisch onderbouwd en geënsceneerd in de stijl van de zeventiende eeuwse barok, roert Louis duidelijk herkenbare en actuele thema’s aan, zoals de nog immer bestaande angst voor

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

7

homoseksualiteit, de strijd tussen het verlangen naar authenticiteit aan de ene en de behoefte om ergens bij te horen aan de andere kant, de kwetsbaarheid van schoonheid (met name de gezongen muziek), familie, vriendschap en het conflict tussen generaties en geloven. Opera Spanga maakt vaak vernuftig gebruik van videobeelden. Deze beelden zijn niet abstract of esthetisch maar vormen een essentieel onderdeel van het verhaal.Video en live theater lopen naadloos in elkaar over. Door gebruik te maken van ledschermen kunnen we een reis maken door het Versailles en Frankrijk van toen én nu. Anachronismen spelen een belangrijke rol in de dramaturgie en de vormgeving. Ook geeft het videoscherm de mogelijkheid de mouches et moutons (Louis’s spionnen in het paleis) overal en voortdurend aanwezig te laten zijn. Zij becommentariëren door stilspel (op het videoscherm) en zang (live) de ontwikkelingen, zoals paparazzi en twitteraars dat doen in de huidige tijd.

Verwijzingen naar de hedendaagse digitale realiteit spelen een grote rol. Dankzij Twitter (#Louis @zonnekoning), Instagram en Facebook weet Louis het hof aan zich te binden (like!) en zijn macht uit te breiden. Ook hierin openbaart zich het generatieconflict met zowel zijn moeder als zijn voogd Kardinaal Mazarin.

Een moderne ‘ t r iomfmars’ In opdracht van onze gemeente en ism met Cultureel Hoofddorp De Hoeve nodigen wij in het kader van Leeuwarden-Fryslân 2018 vier componisten uit om een triomfmars te componeren. Deze ± zeven minuten durende composities zullen worden uitgevoerd door de plaatselijke koren op opmerkelijke locaties. De componisten zijn Monique Krüs, Floris van Bergeijk, Feras Khourien Jente Meijer.

Voors t e l l ingen : Tot de doelgroep behoren koren en muziekverenigingen in Friesland.

Aida

7 zangers, koor, orkest

In het kader van Leeuwarden-Friesland2018 brengen we in de tent in Spanga én in Malta (Valletta 2018) Verdi’s andere populaire meesterwerk. Filharmonie Noord speelt o.l.v. Tjalling Wijnstra. Deze Aida speelt zich grotendeels af in een paleis tijdens een oorlog. Overal, in ieder vertrek hangen bewakingscamera’s die direct zijn doorgelinkt naar een televisiestation, dat 24 uur per dag uitzendt. Individuele vrijheid bestaat niet. Alles is openbaar. De dood van de twee geliefden aan het einde van de opera, speelt zich af onder de grond. Ze worden levend begraven. Zelfs tijdens hun sterven zijn de geliefden niet alleen. Het hele land is getuige van het verraad van de veldheer Radames: hij heeft de dochter van de vijand lief. Voldoende reden voor de machthebber om een nieuwe oorlog te beginnen.

Voors t e l l ingen : Half juli/augustus te Spanga en half september in het prachtige openluchttheater Teatru Rjal te Malta tijdens Valletta18. De cast bestaat o.a. uit Maltese zangers. Voor de art direction wordt samengewerkt met de design school D’Drive (Leeuwarden) en MCast (design school van Malta).

Na 2018 Na een Oorlog (werktitel) 3 zangeressen, 6 jeugdige zangers Elke oorlog laat diepe sporen na, generaties achtereen. Zij die zelf getuigen waren van de verschrikkingen, hoeven er nadien niet over te spreken om te weten hoe erg het was. Voor de eerste generatie slachtoffers kan zwijgen zin hebben. Voor de tweede en latere generaties kan het zwijgen van hun (groot)ouders traumatische gevolgen hebben. Stilte voedt de angst en de onzekerheid over wat er precies is gebeurd. Kinderen voelen goed aan als er geheimen zijn die onbenoemd blijven. Die geheimen voeden hun fantasie; waar zijn de vrouwen en kinderen gebleven waarover niemand meer spreekt? De herinnering aan de verdwenen vrouwen en kinderen uit de stamboom van haar eigen moeder ligt ten grondslag aan het idee van Van Eijk om een opera te maken over vrouwen en hun kinderen na de oorlog. Vrouwen die, anders dan vaak wordt gesuggereerd, lang niet altijd alleen slachtoffer zijn (denk aan Hitlers vrouwen van Guido Knopp en Hitlers’ furiën van Wendy Lower). In talloze oorlogen en gewapende conflicten hebben vrouwen een minder of meer actieve rol gespeeld, als verzetsheldin, als soldatenliefje, als actief lid van een, soms achteraf, als ‘fout’ te

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

8

bestempelen partij, als strijder. Deze verhalen over oorlogsvrouwen zijn in vergelijking met die over mannen relatief onbekend. Door uitdrukkelijk de positie van verschillende vrouwen en hun kinderen te belichten in een (denkbeeldige en universeel herkenbare) oorlogssituatie, willen wij het dominante masculiene discours doorbreken en de mogelijkheid grijpen te benoemen wat zo dikwijls onbenoemd blijft; het grijze niemandsland tussen wat goed is en wat fout, wat waar is geweest en wat later waar is geworden. Van Eijk kiest daarbij voor het perspectief van het kind. Juist het onwetende kind kijkt onbevangen en met nieuwsgierige ogen naar wat het wordt verteld en wat het juist niet wordt verteld. De verwarring die daaruit voortvloeit, voedt de theatrale compositie en maakt het een uiterst geschikte productie om ook op middelbare scholen ten uitvoer te brengen. Voors t e l l ingen : De voorbereiding neemt een jaar in beslag. De eindrepetities vinden plaats in de schoolvakantie van de zomer van 2019. Het libretto wordt gemaakt door Miek Smilde. De compositie is van Monique Krüs. Krüs begeleidt de spelers tevens bij het zingen. De doelgroep is Opera Spanga’s vaste publiek met hun (klein)kinderen. Er vinden schoolvoorstellingen plaats. 2020 Exorc ism, an opera without words

4 acteurs, 9 musici

Deze compositie van Floris van Bergeijk (Falstaff revisto/Romeo&Julia/The Electric Flute) is geïnspireerd op Albee’s meesterwerk Who’s afraid of Viriginia Woolf en is een coproductie met Ensemble Modelo68 o.l.v. Ezequiel Menalled. Deze opera zonder zang heeft wel degelijk een libretto (Jonathan Levi, Buwalsky, a road opera/Stuyvesant Zero/The Electric Flute). Het bestaat uit sub-tekst: de suggesties, de onuitgesproken gedachtes, de inhoud onder de (niet gezongen) dialogen. Het publiek leest de sub-teksten op zijn eigen smartphone of tablet. Van Bergeijk volgt letterlijk Albee’s tekst. Zijn fantastische toneelstuk is de leidraad voor de partituur, net zoals een film dat is voor de bijbehorende filmscore. De tekst van het stuk kan op uiteenlopende wijzen worden vertolkt in de muziek; vrij letterlijk door middel van ritmische elementen die het ritme van spraak verklanken en/of door gebruik te maken micro-tonale verschuivingen die de melodische elementen van spraak nabootsen (denk hierbij bijvoorbeeld aan een puur instrumentale versie The Jazz Discharge Party Hats van Zappa of Pierrot Lunaire van Schönberg). Dit zijn technieken waar Ensemble Modelo62 zeer bedreven in is. Muziek en sub-tekst zorgen ervoor dat de personages de naakte waarheid niet kunnen ontvluchten. Ze ontleden de personages tot op het bot en omringen hen met een hekwerk waaruit onmogelijk ontsnapt kan worden. De realiteit en de oprechtheid van de emoties worden genadeloos bloot gelegd terwijl de personages voortdurend stikken in hun eigen onuitgesproken teksten.

Voors t e l l ingen : Een broeierige avond in een beschutte tuin is de ideale speelplek. Het publiek zit dicht op de actie en drinkt een flink glaasje mee met de personages. De wereldpremière is op Oerol. Daarna volgt een tour langs festivals; we zijn in gesprek met Oerol, de Rotterdamse Operadagen, Gaudeamus en Korzo. De doelgroep; liefhebbers van moderne muziek en locatietheater.

Der Rosenkaval ier

9 zangers, orkest

Wij voeren deze opera van Richard Strauss op zodra hij rechten vrij is. Dan kunnen we de voorstelling naar onze eigen inzicht produceren. De opera is een ode aan de jeugd. Het speelt zich af in het Wenen van Maria Theresia, de adel versus de burger, jong versus oud. De Weense wals pulseert door het werk en drijft de ouden en de valsen uiteen en duwt de jeugd en de eerlijken in elkaars armen. De opera is schitterend, komisch, romantisch en melancholisch. Ze speelt met de tijd. Als er liefde in het spel is, is de tijd lyrisch gul en eindeloos. Maar als de liefde verraden wordt duwt de tijd zo hard en opzettelijk in de ruggen, dat er gestruikeld en akelig gevallen wordt.

April2017

OPERASPANGAplannen’17-‘20

9