COLUMN

64 | Lucide 01 2013

In Nederland bestaat de zorg uit twee

werelden: de zorgwereld en de belan-

genwereld. De eerste gaat over de aan-

dacht voor het kind, het wonen van de

oudere, het behandelen van een ziekte,

het schoonmaken van de toiletten. De

tweede gaat over de bobo’s, de politici, be-

leidsmakers van branche-, beroeps- en

patiëntenverenigingen, ambtenaren, con-

sultants, accountants, andere externe toe-

zichthouders en wat dies meer zij.

Er is een verschuiving gaande. Waar de

belangenwereld eerder vooral praatte over

de randvoorwaarden van de geleverde

zorg, gaat het veel meer over de zorg zelf.

Zo wordt er momenteel in de belangenwe-

reld erg veel gesproken over het voorko-

men van bureaucratie, de focus op inhoud

en de centrale plaats van de cliënt. Er is

nog één slag te maken en dat is dat de be-

langenwereld zich dienstbaar of onderge-

schikt maakt aan de zorgwereld.

We kennen in Nederland veel belangen

en ze zijn goed georganiseerd. Iedere

maatregel heeft een oneindige reeks van

gevolgen voor belanghebbenden. Daarom

gaan we praten, schrijven, conference-callen, reageren, beleidsstatements ma-

ken en weer in de pen klimmen. En laten

we eerlijk zijn: niet voor een betere zorg,

maar voor het bewaken van het eigen

deelbelang.

De invloedrijke Japanse hoogleraren No-

naka & Takeuchi beschreven in The Know-ledge Creating Company hun visie op de

wijze waarop mensen in organisaties ken-

nis waar-maken. Kern in hun betoog is dat

als bepaalde rondcirkelende abstracties

(zoals kwaliteit, veiligheid en doelmatig-

heid) niet tot het verinnerlijken van be-

paalde veranderingen leiden, de discussie

zelf eigenlijk zinloos is. Het kernproces zit

niet in het samen bespreken van wat we

graag willen, maar in het ver-inner-lijken of

waar-maken van wat we graag willen. Ik

denk dat de belangenwereld van deze Ja-

panners kan leren.

In Nederland bevat het denken vanuit

belangen een belangrijke wantrouwens-

component. Door veel vormen van toezicht,

allerlei systemen en verantwoordingsme-

chanismen en – last but not least – een af-

rekencultuur, vertonen veel zorginstellingen

en ook professionals steeds meer ‘egelge-

drag’. De zorgverleners die dagelijks het

echte werk doen, voelen zich door dat ge-

brek aan vertrouwen van de belangenwe-

reld in toenemende mate beperkt goede

zorg te leveren. Als de belangenwereld in

staat is vertrouwen terug te geven aan de

doeners en zo deze te ont-zorgen in plaats

van te be-zorgen, kunnen we wellicht een

stap maken in het waar-maken van de zorg

waar u en ik van dromen.

MINDER LULLEN, MEER POETSEN

Marius Buiting directeur NVTZ

❝ER WORDT NU

VEEL MEER GEPRAAT OVER DE ZORG ZELF

❞