DETAILED CURRICULUM

MASTERCLASS FRAUD

AUDITING

ANTIFRAUDEBELEID IN PRIVATE

EN PUBLIEKE ORGANISATIES

Zowel private als publieke organisaties hebben een toenemende aandacht voor fraude en anti-

fraudebeleid. Wanneer fraude voorkomt is het dikwijls niet beperkt tot kleine bedragen, maar

kan een organisatie met zware verliezen en reputatieschade opgezadeld worden. Om deze

risico's in te perken, beschikken een groeiend aantal organisaties over een eigen anti-

fraudestrategie en zoeken ze doorlopend naar een meer doeltreffende aanpak van zowel

fraude-detectie als fraudebeheersing en -preventie. Andere organisaties zoeken op dit

moment nog naar de juiste structuur en het ontwerpen van de eerste anti-fraudeprocedures.

In dit programma concentreren wij ons op de ontwikkeling van een brede basiskennis die de

moderne Fraud Auditor in zijn of haar werkzaamheden nodig heeft. We starten met een

kennismaking met het Anti-Fraude Beleid, waarbij onder andere onderwerpen als fraud risk

governance, fraud risk assessment en fraudepreventie worden behandeld. We leggen daarnaast

de focus op de methoden, technieken en rapportering. We gaan dieper in op de technieken van

Methoden en Technieken in module 2, waarbij de deelnemers alle technieken te zien krijgen

die gebruikt worden om fraude op te sporen. Terwijl er in module 3 meer stil gestaan wordt bij

het Fraudeonderzoek, waar wordt ingegaan op welke elementen men moet samenbrengen met

betrekking tot de vastgestelde fraude opdat de informatie verder zinvol gebruikt kan worden

voor zowel interne rapportering alsook voor het extern gebruik.

We voorzien naast de basis modules een aantal specialisatie modules waarbij we op belangrijke

fraude thema’s dieper in gaan. Een van deze onderwerpen is de Fraude door Bedrijven, waar

we dieper ingaan op de diverse vormen van fraude gepleegd door het management. Daarnaast

pakken we Fraude tegen Bedrijven en Derden aan, tegen zowel individuen als bedrijven, waar

fraude wordt gepleegd door individuen of criminele organisaties. We besteden ook aandacht aan

Sociale en Fiscale Bedrijfsfraude in een aparte module. Vervolgens wijden we een hele module

aan het steeds belangrijker wordende Anti-Fraude beleid in de Publieke Sector. In een van de

modules nemen we uiteraard het onderwerp Cybercrime onder de loep, wat meer en meer

voorkomt.

Het programma wordt gedragen door een team van ervaren docenten die hun sporen hebben

verdiend in grote fraudeonderzoeken. Zij combineren hun praktijkervaringen uit het

fraudeonderzoek met hun ervaringen en inzichten betreffende wet- en regelgeving, governance,

risk assessment, preventie, detectie en respons. Zo bieden zij de deelnemers een uniek inzicht in

fraudeonderzoek in samenhang met de overige componenten van private en publieke

fraudebestrijding. Fraud auditors hebben zich gespecialiseerd in fraudeonderzoek, maar

gebruiken deze kennis en kunde in toenemende mate voor het geven van preventieve adviezen

op dit terrein. De Masterclass Fraud Auditing besteedt aandacht aan de beide aspecten.

Er zijn 8 verschillende modules. Elke module is

ingericht met het oog op het behalen van een

maximaal resultaat in een relatief korte tijd. Elke

module duurt 3 dagen. Na deze drie dagen kunt u de

state-of-the-art kennis direct in de praktijk

gebruiken. Naar uw eigen behoefte kunt u kiezen uit

1 of meerdere modules. Volgt u 5 of meer modules +

de eindopdracht behaalt u het certificaat Masterclass

Fraud Auditor van de Antwerp Management School.

Bij deze laatste vorm zijn de modules Anti-fraude

beleid, Methoden en technieken en Fraudeonderzoek

verplicht. Vervolgens kunt u een keuze maken van

tenminste 2 modules uit de overige modules. Voor de

erkenning van Registered Fraud Auditor dient u 7

van de 8 modules te volgen (zie IFA-Belgium).

U wilt graag het certificaat behalen. Als afsluiting van het traject schrijft u dan een paper waarin

u de kernelementen van het programma met uw dagelijkse werk of uw interessesfeer verbindt.

Door te werken aan een actueel vraagstuk uit uw praktijk, vergroot u of uw organisatie de return

on investment.

Door de flexibiliteit van het programma is de prijs afhankelijk van uw keuze. 1 module kost

€1800,- Bij het volgen van meerdere modules stijgt de korting op de totaalprijs.

Modules Totaalprijs profit Totaalprijs Non-profit en publieke sector

1 module € 1.800,00 € 1.260,00 2 modules € 3.330,00 € 2.520,00 3 modules € 4.860,00 € 3.780,00 4 modules € 6.120,00 € 5.040,00 5 modules € 7.200,00 € 6.300,00 6 modules € 8.640,00 € 7.560,00 7 modules € 10.080,00 € 8.820,00 8 modules € 11.520,00 € 10.080,00

V•Anti-fraude beleid

V•Methoden en Technieken

V•Fraudeonderzoek

K•Fraude door bedrijven

K•Fraude tegen bedrijven en derden

K•Sociale en Fiscale bedrijfsfraude

K•Anti-fraude beleid in de Publieke sector

K•Cybercrime

KMO portefeuille: Vlaamse KMO’s genieten subsidies van de Vlaamse Overheid

Publieke en Social Profit sector: deelnemers uit publieke en social-profit organisaties hebben

aangepaste tarieven.

Alumni van de Masterclasses Internal en Foresic audit krijgen 20% korting op een module.

Binnen België zijn er twee beroepsverenigingen binnen de tak van Fraud audit. Het IFA en de

ACFE. Voor beide beroepsverenigingen kunt u zich laten certificeren. Hieronder staat een korte

uitleg van de mogelijkheden. Uiteraard hebben beide beroepsverenigingen de laatste updates

over hun certificering.

IFA Belgium:

Het Institute of Fraud Auditors (IFA Belgium) is de Belgische tak van het European Institute of

Fraud Auditors. In 2009 is IFA Belgium erkend als de nationale beroepsfederatie van fraude-

auditoren in België. Indien u 7 van de 8 modules gevolgd hebt van de Masterclass Fraud auditing

(elke module behalve Anti-fraudebeleid in de Publieke sector) en de eindopdracht met positief

resultaat hebt afgerond, kunt u bij IFA Belgium uw erkenning aanvragen als Registered Fraud

Auditor (RFA). Het curriculum van de Masterclass Fraud Auditing is dan ook aanvaard door IFA

Belgium. Voor meer informatie gaat u naar https://www.forensicaudit.be/

ACFE Belgium:

ACFE Belgium is de Belgische tak van de Association of Certified Fraud Examiners. In

samenwerking met het ACFE is er gekeken naar de verschillende modules om deze zo goed

mogelijk te laten aansluiten op het CFE-examen van de ACFE. Deze opleiding dient dan ook als

een goede voorbereiding. Uiteraard dient men nog wel de documenten van de ACFE goed te

bestuderen. Voor meer informatie gaat u naar http://www.acfe.be/

Deelnemers aan de Masterclass Fraud Auditing krijgen een diepgaand inzicht in de belangrijkste

fraudemechanismen, de componenten van fraudeonderzoek en de omkadering daarvan in

private en publieke organisaties. Na het volgen van de modules bij dit programma:

Kunt u uw werkzaamheden als Fraud Auditor methodisch onderbouwen en

verantwoorden;

Begrijpt u de modi operandi van de belangrijkste fraudemechanismen;

Bent u in staat om de fraudeproblematiek breed in kaart te brengen, te analyseren en

een doeltreffend plan van fraud risk governance voor te stellen;

Kent u de mogelijkheden en beperkingen van de belangrijkste methoden en

technieken van fraudedetectie, -preventie en -onderzoek;

Bent u vertrouwd met het relevante wettelijk en beroepskader;

Kunt u beter omspringen met de dilemma’s die elk fraudeonderzoek met zich

meebrengt;

Kunt u inspirerender leidinggeven in fraudeonderzoek en -advisering;

Kunt u zich bij het Institute of Fraud Auditors laten erkennen als Registered Fraud

Auditor (statuten IFA Belgium artt. 10-11)

https://www.forensicaudit.be/en/presentation/articles_of_association-12.html

Heeft u een goede voorbereiding voor het CFE examen van de ACFE

http://www.acfe.com/exam-preparation.aspx

Waarom de Masterclass Fraud Auditing?

Flexibiliteit in keuzes

Mogelijkheid om het RFA erkenning te verkrijgen

Perfecte voorbereiding op het CFE examen van de ACFE

Combinatie van de meest relevante inzichten vanuit de wetenschap en de praktijk

Het jaarprogramma bestaat uit 8 modules van elk 3 dagen. De deelnemers kunnen de modules

los volgen, maar ook als totaalprogramma van tenminste 5 modules (zie: het concept). Tijdens

de modules geven we u de meest relevante en recente wetenschappelijke kennis en inzichten. In

een kort tijdsbestek willen we u een maximaal rendement geven door interactieve colleges te

combineren met cases.

Colleges beginnen om 13.30 en eindigen om 20.45

Module 1 Anti-fraude beleid:

Het is steeds meer van belang om fraudesignalen tijdig op te pikken. In deze module gaan we in

op alles wat te maken heeft met fraud risk management. Daartoe overlopen we eerst de

onderdelen van fraud risk governance, ofwel de voorwaarden die aan deugdelijk anti-

fraudebeleid moeten worden gesteld. Daarnaast gaan we dieper in op de evaluatie van alle

frauderisico’s waaraan de onderneming is blootgesteld, het fraud risk assessment. We

doorlopen vereiste structuur en de beschikbare maatregelen van fraudepreventie en

fraudedetectie. Het juridisch kader waarin dit anti-fraudebeleid wordt opgezet komt eveneens

aan bod. Tot slot behandelen we kort de frauderespons: het fraudeonderzoek, de

sanctiemaatregelen en de herstelmaatregelen. In deze module behandelen we tevens de

samenhang tussen fraude audit, interne audit en externe audit. Vragen die beantwoord zullen

worden zijn:

Hoe hangen de belangrijkste maatregelen van anti-fraudebeleid samen?

Wat is fraud risk governance?

Wat houdt een fraud risk assessment in?

Hoe fraudepreventie en detectie verankeren?

Hoe ziet een fraude respons-protocol eruit?

Wat is het verschil tussen fraude audit, interne audit en externe audit?

Wat is een integriteitsbeleid in een onderneming?

Module Data Module Data Anti-fraudebeleid 28 sept 2015, 5 en

12 okt 2015 Fraude tegen bedrijven en

derden 15 en 22 febr 2016 en 7 maa 2016

Methoden en technieken

19 en 26 okt 2015 en 9 nov 2015

Sociale en fiscale bedrijfsfraude

11, 18, 25 apr 2016

Fraude onderzoek 16 en 30 nov 2015 en 7 dec 2015

Anti-fraudebeleid in de publieke sector

9, 16 en 23 mei 2016

Fraude door bedrijven 11, 18 en 25 jan 2016

Cybercrime 30 mei 2016 en 6 en 13 jun 2016

Methoden, Technieken en Rapportering:

Als fraud-auditor heeft men in het werk te maken met verschillende methoden, technieken en

rapporteringen. Het is zeer van belang dat deze Methoden, Technieken en Rapportering goed in

de vingers zitten van de fraud-auditor. In de volgende twee modules zetten we deze onderwerpen uiteen.

Module 2 Methoden en technieken:

In deze module maken we vooral kennis met veelgebruikte methoden en technieken om fraude

op te sporen. Het gaat hier dus niet om fraudepreventie, maar om systematisch fraudedetectie

en om het onderzoek van een vermoeden van fraude. We gaan eerst aan de slag met het opzetten

van het onderzoeksplan en alles wat daar bij komt kijken. Daarna zullen we dieper ingaan op de

fraudedetectie en kijken we naar hoe een fraude aan het licht komt en hoe het profiel van de

fraudeur er uit ziet. We zullen hierbij ook aandacht besteden aan meldpunten en klokkenluiders.

Heel belangrijk in deze module is de data analyse, waarbij we specifieke aandacht hebben voor

betalingsanalyses, knipperlichtenanalyses en proactieve analyses. Er zal een bijzondere

aandacht uitgaan naar de diverse technieken van data-analyse en de ondersteunende

programma's die hierbij gebruikt kunnen worden. Vragen die beantwoord zullen worden zijn:

Welke fraudevormen zijn er?

Wat is het profiel van de fraudeur?

Welke technieken van detectie horen bij welke gegevensbronnen?

Hoe werkt data-analyse en welke ondersteunende programma's kan men gebruiken?

Module 3 Fraude onderzoek:

Binnen deze module gaan we in op het verloop van een fraudeonderzoek. We gaan eerst aan de

slag met de ondervragingstechnieken. Een ervaren en goed opgeleide ondervrager slaagt erin

om veel meer informatie uit de betrokkene te halen dan een niet opgeleide. We kijken naar

welke gesprekstechnieken er gehanteerd kunnen worden en hoe we de personen zo ver krijgen

om mee te werken, welke valkuilen dienen we te vermijden en kunnen we leugens herkennen en

vooral wat doen we er dan mee. Aansluitend zullen we actief met de theorie aan de slag gaan om

deze goed in de vingers te krijgen. Verder zullen we aandacht besteden aan het open bronnen

onderzoek, zoals de sociale media en de zoektocht op internet en bekijken we wat het is, waar

vinden we het en hoe halen we er nuttige informatie uit. We onderzoeken hoe we op een

efficiënte manier de informatie kunnen verzamelen en bundelen en hoe we hier dan mee aan de

slag kunnen. In het gedeelte van de IT-forensics leggen we de brug tussen de fraude-

onderzoekers en IT-specialisten en wordt getoond hoe een digitaal forensisch onderzoek

verloopt en welk soort informatie we allemaal kunnen terugvinden op een computer. Een

belangrijk onderdeel is ook het tactisch onderzoek waarbij we in gaan op de privédetectives,

camerabewaking en de privacywet. Tot slot zal alle informatie verwerkt moeten worden in een

rapport, want hoe goed een onderzoek ook kan gevoerd zijn, het is het rapport dat zal bepalen

welk gevolg er aan aangegeven zal worden. We zullen dan ook stilstaan bij de structuur van het

rapport, de valkuilen die hierbij zijn en de verschillende aanbevelingen die gedaan kunnen

worden, Vragen die beantwoord zullen worden zijn:

Wat komt er allemaal kijken bij ondervragingstechnieken?

Welke gesprekstechniek hanteren we?

Welke valkuilen dienen we hierbij te vermijden?

Welke wettelijke begrenzingen moeten we hierbij respecteren?

Wat kunnen we allemaal met het open bronnen onderzoek?

Wat kunnen we allemaal met het tactisch onderzoek?

Wat kunnen we allemaal met digitaal forensisch onderzoek?

Hoe structureren we het onderzoek in een goed rapport?

Diverse types van fraude:

Bedrijven, individuen of de maatschappij zijn steeds vaker het slachtoffer van diverse vormen

van fraude. De pleger van de fraude kan een persoon intern in de onderneming zijn of het

management van de onderneming of een persoon, onderneming of keten buiten de

onderneming. In drie afzonderlijke modules wordt aan de deelnemers een overzicht gegeven

van diverse fraudefenomenen te onderscheiden in functie van de pleger van de fraude, in functie

van het slachtoffer van de fraude en in functie van de aard van de fraude en de mechanismen die

hierbij gebruikt worden.

Module 4 Fraude door bedrijven:

In de module fraude door bedrijven gaan we dieper in op fraude gepleegd vanuit het bedrijf of

door het management zelf. We kijken naar belangrijke fraudevormen zoals het misbruik van

bedrijfsmiddelen, misbruik van voorkennis, jaarrekeningfraude, corruptie, economische fraude,

milieufraude en parallelle circuits. Bij deze module wordt ook de aansprakelijkheid van de

vennootschap en de bestuurders besproken.

Module 5 Fraude tegen bedrijven en derden:

In deze module kijken we naar die fraudefenomenen die gepleegd worden door individuen of

criminele organisaties en waarbij zowel individuen als ondernemingen het slachtoffer kunnen

worden. We besteden uitgebreid aandacht aan diverse vormen van fraude met bedrijfsmiddelen,

die gepleegd worden door werknemers binnen het bedrijf, al dan niet met medewerking van personen buiten het bedrijf (bv klanten of leveranciers). Het gaat hier telkens om het

ontvreemden van middelen of opbrengsten die aan de onderneming toebehoren. Vervolgens

bekijken we fraude gepleegd door criminele organisaties, waarbij ondernemingen tot de

slachtoffers kunnen behoren. Zo zijn er social engineering, bankfraude en beleggingsfraude.

Module 6 Sociale en Fiscale bedrijfsfraude:

Bij deze module concentreren we ons op allerlei vormen van fiscale fraude (inclusief fraude met

douane en accijnzen). We bekijken tevens de diverse verschijningsvormen van sociale fraude.

Vervolgens besteden we aandacht aan de diverse praktijken van witwassen en aan het juridisch kader met betrekking tot het opsporen en melden van mogelijke witwasoperaties. Tot slot

bekijken we ook hoe faillissementen frauduleus gebruikt kunnen worden ten nadele van diverse

betrokken partijen en hoe er in de faillissementsfase veel fraude plaatsvindt.

Vragen die beantwoord zullen worden in de drie modules rond de fraudetypes zijn:

Wat is er specifiek aan elk type fraude?

Welke fraudes worden er gepleegd door werknemers en wat is hun profiel?

Welke fraudes worden er gepleegd door het management en wat is hun profiel?

Welke fraudes worden er gepleegd door externe partijen/derden, welke is hun dader

profiel?

Bij welke fraudes is medewerking van een derde partij aanwezig?

Module 7 Anti-fraudebeleid in de publieke sector:

Integriteitsbeleid en anti-fraudebeleid in de publieke sector heeft bijzondere kenmerken, reden

waarom we er in een aparte module aandacht aan schenken. Zo is het wettelijk kader voor

ambtenaren anders dan in het bedrijfsleven. Dat geldt voor de meldplicht inzake fraude,

meldpunten, ombudsmannen, en klokkenluidersregelingen. Daarnaast behandelen we de

bijzonderheden voor fraudeonderzoek dat wordt uitgevoerd door fraud auditors in de publieke

sector, alsook de bijzondere regelingen in het arbeidsrecht van ambtenaren. Daarnaast wordt

aandacht besteed aan de bijzondere ervaringen die de fraude auditors hebben opgebouwd in de

publieke sector, zoals bij Audit Vlaanderen. Verder staan we in deze module stil bij de

fraudetypologieën waar de overheidsdiensten het meeste mee te maken krijgen, zoals fraude

met openbare aanbestedingen en subsidiefraude.

Module 8 Cybercrime:

Dagelijks is er sprake van Cybercrime. Aanvallen op uw website, het hacken van de database

waardoor vertrouwelijke informatie in handen komt van de verkeerde personen. Tijdens deze

module laten we u kennis maken met diverse vormen van fraude waaraan een onderneming is blootgesteld door het feit dat zij werkt met ICT en verbindingen toelaat tussen de interne ICT en

de buitenwereld. We laten verschillende aspecten en gevaren zien die Cybercrime met zich

meebrengen en wat voor vervelende situaties deze kunnen veroorzaken. We gaan aan de slag

met diverse methoden om deze fraude te detecteren en hoe er beschermingssystemen opgezet

kunnen worden om deze fraude te voorkomen (Cybersecurity). Het gaat hier dus zowel om

detectie als preventie. Vragen die beantwoord zullen worden zijn:

Wat is Cybercrime?

Welke vormen zijn er van Cybercrime?

Hoe voorkomt men Cybercrime?

Hoe kan Cybercrime ontdekt worden?

Welke stappen moeten er hier voor genomen worden?

Academic Director:

Het programma Fraud Auditing staat onder Academische leiding van

Ann Jorissen. Ann is gewoon hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen

bij het departement Accounting en Financiering. Zij is doctor in de Toegepaste Economische Wetenschappen. Haar onderzoek situeert zich

op de volgende domeinen: management controle, corporate governance

en financiële analyse. Over de thema's corporate governance,

winstmanipulatie en compliance heeft ze internationale publicaties in de tijdschriften:

'Corporate Governance: an international review', 'Accounting, Organizations and Society' en

'Accounting and Business Research'. Daarnaast is ze Past-President van de European Accounting

Association en lid van de IFRS (International Financial Reporting Standards) Advisory Council.

Hoofd Docenten:

Gino Silverans, manager KPMG Advisory

Hilde De Cremer, director KPMG Advisory

Bart de Bie, partner i-Force

Lode Barrezeele, partner i-Force

Miguel Janssoone, Administrator OLAF

Stijn de Meulenaer, Partner Everest

Luc Beirens, Director Cyber Security Services Deloitte

Wim de Naeyer, Manager Auditor, Audit Vlaanderen

Luc Toelen, Managing partner RSM Belgium

Deelnemers:

Deze opleiding richt zich tot professionals uit de private en de publieke sector die een trekkende

rol (gaan) vervullen op een van de deelgebieden van anti-fraudebeleid, onderzoekend of meer

preventief. Vaak vervullen zij functies als Inspecteur, Auditor, Accountant, Forensic Auditor, Adviseur, Boekhouder, Fiscalist, Anti Fraud Officer, Investigation Analyst, Prive Detective,

Bedrijfsleider, Internal Auditor, Compliance Officer, Advocaat en Legal adviseur. In het volgende

overzicht ziet u hoe de verdelingen was binnen verschillende clusters de afgelopen 5 leergangen.

Deelnemende organisaties:

Deelnemende organisaties waren onder andere Allianz , Argenta Spaarbank, Axa, BNP Paribas

Fortis, BPost, Corialis, Delta Lloyd, EANDIS, Erasmus Universiteit Rotterdam, EY, Federaal

Agentschap Voedselveiligheid , Federale Politie CDGEFID, CDBC en FCCU , FOD Budgetten, Grant

Thornton, Hogeschool Gent, Holland Integrity Group , HP, IAVA, I-Force, ING, Inspectie Werk &

Sociale Economie Vlaamse Overheid, KBC, KPMG, Ministerie van Defensie , Moore Stephens,

Nationale Bank van België, NMBS, Nuon, Politie Rotterdam, PWC, Regie der Gebouwen en

Vlaamse Landmaatschappij.

20%

19%

8%14%

15%

5%

19%

Deelnemers

Consultancy & Advies

Financiele Dienstverlening

Overheid

Federale Politie

Zelfstandige

Corporate & overige

Zakelijke dienstverlening