mannen meer beurzen” mannelijke auteurs. Toch krijgen “Er ... · werkbeurs bij het VFL kan...

5/1/2019 “Er zijn evenveel vrouwelijke als mannelijke auteurs. Toch krijgen mannen meer beurzen” : Charlie magazine

https://www.charliemag.be/wereld/glazen-plafond-letteren2/ 1/13

I N T E R VI EW

Yannick Geens over het glazen plafond in de letteren

Vrouwen in de literatuur schrijven niet minder, anders of slechter danmannen, zo blijkt uit onderzoek. Toch worden boeken van vrouwennog altijd minder literair gevonden dan die van mannen. Zeontvangen minder beurzen, recensies en prijzen. Hoe doorbreken wehet glazen plafond in de letteren? We vroegen het aan Yannick Geensvan het Vlaams Fonds voor de Letteren. Video: Sarah Van Looy.

“Er zijn evenveel vrouwelijke alsmannelijke auteurs. Toch krijgen

mannen meer beurzen”

INTERVIEW 06.12.18Door Selma Franssen

https://www.charliemag.be/author/selma-franssen/

https://www.charliemag.be/



Naar aanleiding van een opiniestuk van auteur Gaea Schoeters heb jeonderzoek gedaan naar de gender pay gap onder Vlaamse auteurs. Je hebdaarvoor ook een onderzoek gedaan naar het aantal aanvragers vanwerkbeurzen voor proza bij het Vlaams Fonds voor de Letteren. “Dat zijn beurzen die auteurs kunnen aanvragen om letterlijk tijd te kopen omte kunnen schrijven, een soort van financiële steun waarmee ze hun volgendproject kunnen uitwerken. Ik heb onderzocht wie er beurzen aanvraagt entoegekend krijgt, hoe groot die beurzen zijn en welke genderverschillen daarbijaanwezig zijn.

“Ik wilde die cijfers onderzoeken omdat dat iets iswaar uiteindelijk niemand omheen kan.”

Ik vond het heel belangrijk om dit te onderzoeken, omdat ik het een absurd ideevind dat vrouwen minder geld krijgen voor hetzelfde werk als mannen. Inandere sectoren dan literatuur was dit al eerder onderzocht. Voor het VlaamsFonds van de Letteren (VFL) was deze informatie interessant omdat diversiteitnastreven één van hun belangrijkste pijlers is. Eerder was er al een onderzoekverschenen over de etnische achtergrond en de rol van culturele verschillen bijaanvragers bij het VFL, maar nog niet op vlak van gender.”

Yannick Geens over het glazen plafond in de letteren (deel 1)Yannick Geens over het glazen plafond in de letteren (deel 1)

Charlie Magazine gebruikt cookies om je surf-ervaring te verbeteren. We gaanervan uit dat je daarmee akkoord gaat. Je kan hier meer informatie lezen over onze'cookie-policy'.

Nope, ik wil geen cookies

Die koekjes zijn ok!

https://www.charliemag.be/wereld/glazen-plafond-letteren1/

https://www.youtube.com/watch?v=SQvg6rFfcMk

https://www.youtube.com/channel/UC0IxFnRT9sjqZqzhwQOzMNw


https://www.charliemag.be/disclaimer/



Hoe ging je te werk? “Ik heb vooral heel veel spreadsheets moeten maken. (lacht) Ik heb mekwalitatief ingelezen over wat er precies leeft binnen dit debat en daarnakwantitatief onderzocht wat de cijfers precies zeiden. Vooral dat laatste wasvoor mij erg belangrijk. Wanneer vrouwelijke auteurs zich de afgelopen jarenuitspraken over het glazen plafond in de letteren, werd dat helaas vaak snelneergehaald met het argument dat het een vrouwelijke auteur was die tochhaar eigen gelijk wilde halen, zonder daarvoor veel cijfers op tafel te kunnenleggen. Ik wilde die cijfers onderzoeken en laten spreken, omdat dat iets is waaruiteindelijk niemand omheen kan.”

En wat zeiden de cijfers over wie er beurzen aanvraagt bij het VFL? “Allereerst heb ik onderzocht wie een werkbeurs of een stimuleringsbeurs voorproza aanvraagt bij het VFL. Daaruit blijkt dat vrouwen minder aanvragenindienen dan mannen. Dat kan verschillende redenen hebben. Je zou kunnendenken dat er gewoon minder vrouwelijke auteurs zijn, maar eerder onderzoektoont dat er wel degelijk een genderevenwicht is in het aantal actieveschrijvers. Dat betekent dat er andere factoren moet zijn die vrouwen ervanweerhouden om een beursaanvraag te doen.

“Vrouwen maken zestien procent minder kans opeen werkbeurs dan mannen.”

Sommigen verklaren dat als een soort altruïsme: vrouwen zouden mindermakkelijk beursgelden van iemand anders willen afnemen of zichzelf liever niette sterk op de voorgrond willen plaatsen. Dat is moeilijk te bewijzen, en het kanook helemaal anders liggen. Ik denk dat er veel formelere redenen zijn dievrouwen weerhouden om een aanvraag in te dienen. Je moet bijvoorbeeld aleen titel gepubliceerd hebben voordat je een stimuleringsbeurs of eenwerkbeurs bij het VFL kan aanvragen. Als die titel er voor veel vrouwen niet ligt,kunnen zij niet bij het VFL aankloppen. Dan zou het probleem zich dus kunnensitueren bij de uitgevers, die minder vrouwen publiceren. Een andere factor kanzijn dat vrouwen moeilijk hun weg vinden in het literaire prijzencircuit, niet zosnel positieve recensies krijgen en daardoor heel moeilijk een tweede boekkunnen publiceren. Ook dat verkleint de instroom naar het VFL.”

Hoeveel vrouwelijke aanvragers krijgen uiteindelijk een beurs? “Uit mijn onderzoek bleek dat vrouwen zestien procent minder kans maken op








een werkbeurs dan mannen. Het onevenwicht van de aanvragers wordt dusdoorgezet in de toekenningen. Daarnaast blijkt ook dat vrouwen een lagerbeursbedrag ontvangen dan mannen. Als aanvrager dien je een werkplan in ende adviescommissie oordeelt dan in welke budgetcategorie dat plan past. Demannen situeren zich doorgaans in de hogere budgetcategorieën, vrouwen inde lagere budgetcategorieën.

“Vrouwen ontvangen een lager beursbedrag danmannen.”

Een mogelijke verklaring: uit de aanvraaggegevens blijkt dat mannenmeervoudige aanvragen indienen, die op verschillende genres focussen. Dat zebijvoorbeeld én een prozaboek, én een theaterstuk, én een poëziebundel zullenschrijven en dus een hoger beursbedrag krijgen. Vrouwen doen dat minder enfocussen meestal op een specifiek genre. Dat is een argument om te stellen datmannen zichzelf veel makkelijker verkopen en veel assertiever te werk gaan enzo in de hogere budgetcategorieën terechtkomen.”

Toch zien we de laatste jaren een groot aantal vrouwelijke succesauteurs, dieinmiddels aan een tweede of derde boek bezig zijn. Maakt dat dan geenverschil? “De laatste jaren zijn er vrouwen die betere recensies krijgen of voor prijzengenomineerd worden en dat is uiteraard heel mooi. Maar de vraag is of dat ookecht structureel een verschil maakt in hoe vrouwelijke auteurs wordenbehandeld en bekeken. In opiniestukken klinkt soms het verwijt dat vrouwen alsde nieuwe ‘nimfen’ van de literatuur worden weggezet, als een soortbeloftevolle golf. De vraag is dan ook hoe sterk die hype, áls het een hype is, zalblijven bestaan. Sommige vrouwen worden dan misschien zo goedgerecenseerd omdat een uitgever of iemand die zetelt in een prijzencommissieop zoek is naar een sterke jonge vrouwelijke stem. Dat is natuurlijk ook nietcorrect. Heel fijn voor die vrouw en dat verdient ze ten volle, maar ik denk dathet belangrijker is om ons bewust te worden van structurele vooroordelen, danons te focussen op een aantal grote namen die nu furore maken.”

Je zou kunnen denken dat het niet zozeer aan de auteurs ligt, maar eerderaan de samenstelling van de beoordelingscommissie van het VFL. “Commissies zijn belangrijke organen, want zij beslissen wie er geld krijgt enhoeveel, welk boek voor een fonds waardevol is en welk niet. Je zou kunnen








denken dat dat allemaal oude witte mannen zijn die helemaal geen oor hebbennaar jonge vrouwen en hun boeken. Dat is de laatste jaren sterk verbeterd. HetVFL zet er actief op in om het genderevenwicht in het oog te houden, net zoalshet intercultureel evenwicht. Maar een diverse commissie leidt nietautomatisch tot een vrouwvriendelijker oordeel. Eén van de vaststellingen dieik heb gedaan en die ik zelf het meest schokkend vond, is dat de output van eencommissie waar meer vrouwen in zetelen, niet per se vrouwvriendelijker is. Watbleek: wanneer vrouwen het overwicht hebben in een commissie, treedt decommissie in zijn geheel strenger op. Niet strenger voor mannen dan voorvrouwen, maar over de hele lijn strenger.

“Een diverse commissie leidt niet automatisch toteen vrouwvriendelijker oordeel.”

Ik denk dat het heel belangrijk is om op bestuursniveau en op het niveau vanadviesorganen evenwicht te hebben tussen mannen en vrouwen en tussenmensen met verschillende achtergronden. Jammer genoeg wil dat niet zeggendat het daarmee klaar is: je moet verder gaan dan dat en zorgen dat iedereenzich bewust is van dagelijkse vooroordelen. We delen allemaal mensen op incategorieën en daar is iedereen het slachtoffer van. Ik denk dus dat er vooralveel actie nodig is en bewustzijn, meer dan een soort van cherrypicking overwie er in jouw bestuursorgaan mag zitten en wie niet en welke evenwichten je

daarin moet bewaren.”

Wat doet het VFL met de bevindingen van jouw onderzoek? “Het VFL zet actief in op diversiteit en ontwikkelingsbeleid. Onlangs was er eenconferentie over diversiteit in de literatuur, waarbij er diep werd ingegaan opdiversiteit op eender welk vlak: gender, culturele achtergrond of seksueleoriëntatie, maar ook de representatie van mensen met een visuele beperking.Dat laatste wordt niet snel met literatuur geassocieerd, maar is evengoedbelangrijk. Er zijn maar weinig boeken gepubliceerd door iemand die eenbeperking heeft, of boeken waarin personages voorkomen die een beperkinghebben.

“Ik zou willen dat iedereen wat meer stilstaat bij demanier waarop we naar boeken van vrouwen kijken.”








Met de denkoefening die we maakten tijdens de conferentie, willen we eencharter opstellen waaruit de boekensector inspiratie kan putten. Waar zowelliteraire organisaties als uitgevers zich achter kunnen zetten om werk te makenvan diversiteit in zowel hun werking als output. Wanneer er een diverseregroep auteurs de kans krijgt om een eerste titel te publiceren, zal het VFLhopelijk ook meer diverse aanvragen binnenkrijgen voor beurzen, want dat isde eerste stap waar alles begint.”

Welke vraag wil je dat zowel gewone als professionele lezers zichzelf stellen? “Ik zou willen dat iedereen wat meer stilstaat bij de manier waarop we naarboeken van vrouwen kijken. Die vraag probeer ik mijzelf ook voortdurend testellen. Dan bedoel ik niet alleen binnen mijn onderzoek, of binnen mijn job,binnen mijn context waarin ik mij er bewust van moet zijn, maar ook oponbewaakte momenten. Welk boek neem ik vast en welk niet, wanneer ik eenboekenhandel binnenstap? Welke auteur vind ik interessanter om naar teluisteren op een literair festival en welke overwegingen spelen daarbij? Het isbelangrijk om voortdurend een beetje on your guard te zijn en na te denkenover welke categorieën je maakt en waarom. Niet alleen omdat alle auteurs hetverdienen beoordeeld te worden op hun werk in plaats van op stereotypen,maar ook omdat je anders onnodig een heleboel prachtige boeken bij voorbaatuitsluit. En dat is jammer voor iedereen.”

Yannick Geens over het glazen plafond in de letteren (2)Yannick Geens over het glazen plafond in de letteren (2)




https://www.youtube.com/watch?v=dqDO1zUCfJg

https://www.youtube.com/channel/UC0IxFnRT9sjqZqzhwQOzMNw





Lees ook het interview met Gaea Schoeters: “Ik zie zelden mannelijke auteurs opduikenin modeachtige fotoshoots”

Meepraten? Dat kan op vrijdag 14 december tijdens het Festival van deGelijkheid. Corina Koolen geeft een korte lezing over haar onderzoek.Daarna gaat zij in gesprek met auteur Rachida Lamrabet, Roderik Six(auteur en literair journalist) en uitgever Annette Portegies (Querido) over devraag hoe we het glazen plafond in de letteren kunnen doorbreken. SelmaFranssen modereert. In samenwerking met deBuren.

Schrijf je reactie

Vond je dit een goed verhaal en wil je onze artikels blijvenlezen?

Word dan nu lid en bouw mee aan een magazine that keeps itreal. Je ontvangt bovendien 2 x per jaar ons bookzine in debrievenbus, extra online artikels en meer leuks. Niet aarzelen,gewoon doen!

Hey daar!

Ik word lid !




https://www.charliemag.be/wereld/glazen-plafond-letteren1/

https://www.festivalgelijkheid.be/programma/feit-of-fictie-het-glazen-plafond-in-de-letteren

https://www.charliemag.be/shop/abonnement/jaarabonnement/





Door Selma Franssen

Selma Franssen is freelance journalist en auteur van 'Vriendschap in tijden vaneenzaamheid' (uitgeverij Houtekiet, 2019). Haar werk verscheen onder meer bijCharlie Magazine, OneWorld, De Morgen, De Standaard, The New Statesman,VPRO en Vice. Ze volgde het postgraduaat Internationale Onderzoeksjournalistiek,ontving een beurs van het Fonds Pascal Decroos voor haar werk en presenteertjournalistieke lezingenreeks 'Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd'.

BOEKEN , GLAZEN PLAFOND , LETTEREN , LITERATUUR

LEES VERDER IN WERELD

Alles van Selma Franssen





https://www.charliemag.be/tag/boeken/

https://www.charliemag.be/tag/glazen-plafond/

https://www.charliemag.be/tag/letteren/

https://www.charliemag.be/tag/literatuur/


https://www.charliemag.be/abonnees/sheep-city/





Door Charlotte Van Campenhout

Het klimaat is een hot topic. Letterlijk dan, maar ook figuurlijk. De Belgische jeugdheeft haar stem meermaals laten horen in Brussel en hier...

REPORTAGE 24.04.19

Sheep and the city: het gras is groener daar waar de schapenstaan

Door Anouk Torbeyns

Onder de vlag van Fridays For Future kwamen afgelopen vrijdag in Romeduizenden jongeren op straat om te betogen voor het klimaat. Ook van...

INTERVIEW 22.04.19 1

“Onze eisen zijn niet onrealistisch. Doorgaan hoe we nu bezigzijn, dat is onrealistisch”




https://www.charliemag.be/abonnees/sheep-city/

https://www.charliemag.be/wereld/anuna-de-wever/

https://www.charliemag.be/wereld/anuna-de-wever//#comments

https://www.charliemag.be/wereld/anuna-de-wever/





Door Dalilla Hermans

Dalilla Hermans was één van de tienduizenden die woensdagavond een glimp konopvangen van Michelle Obama in de Ziggo Dome in Amsterdam. Hier vertelt...

PERSOONLIJK VERSLAG 19.04.19

Hoe ik Michelle Obama niet ontmoette, maar wel mezelftegenkwam

CHARLIE'S SPECIAL PAGES

Liefde is…

Voor Iedereen Anders




https://www.charliemag.be/wereld/michelle-obama/

https://www.charliemag.be/wereld/michelle-obama/

https://www.charliemag.be/liefdeis/





Kiss and Tell

Wat Is Trouw Voor Jou?

Happy endings

Masturbatie Is Emancipatie!

The Secret Feed

Deel Je Geheimen Met Charlie!





https://www.charliemag.be/kissandtell/

https://www.charliemag.be/happy-endings/

https://www.charliemag.be/the-secret-feed/





VRIENDEN VAN CHARLIE

Kom bij de leukste club van het internet en krijg:

2 bookzines per jaar, Charlie goodies en toegang tot alle online artikels.

En het allerbelangrijkste: de wetenschap dat je bijdraagt aan een stemdie nodig is!

Zonder jou geen Charlie!

Ik word lid!

€50




https://www.deburen.eu/









de Buren

Curieus

Kunst in Huis

Mooov

Ook Charlie friend worden? Stuur een mail voor info naar [email protected]

All Rights reserved © 2019 - Team Cindy bvba

Over Charlie

Contact

Privacy




https://www.deburen.eu/

https://www.curieus.be/

https://kunstinhuis.be/

https://www.mooov.be/Home/

mailto:[email protected]

https://festival.mooov.be/Festival/

https://www.charliemag.be/about/;

mailto:[email protected]

https://www.charliemag.be/privacy/

https://birdseyedesign.be/




mannen meer beurzen” mannelijke auteurs. Toch krijgen “Er ... · werkbeurs bij het VFL kan...

Documents

Transcript of mannen meer beurzen” mannelijke auteurs. Toch krijgen “Er ... · werkbeurs bij het VFL kan...