MAART 14 2013degroeneherentuinarchitectuur.nl/Buitengeluk%20maart... · 2013. 6. 23. · Prei...

BUITENGELUK

MAART 2013 jaargang 1

het groeiende buitenbelevings boek

Prijzen tewinnen

op bladzijde

14

De dames gaan weer naar buiten!Eind maart begin april luiden de dansende koeien het voorjaar in. Waar en wanneer:

www.duinboeren.nl www.nederlandbloeit.nl

BUITENGELUK het groeiende buitenbelevings boekDoor de bomen het bos niet meer kunnen zien, dit geldt tegenwoordig zeker voor het internet.Informatie vinden over planten, dieren, natuurgebieden en leuke plekjes in Nederland is bijna on-mogelijk geworden, elke vereniging, stichting, provincie en dorp of stad heeft zo zijn eigen website.Het is behoorlijk versnipperd, in dit boek willen we u helpen bij het vinden van leuke buiten belevingen.

Buitengeluk is een groeiend buiten-belevings boek, met als doel u te informeren over het gene wat u buiten kunt tegenkomen. Leuke plekjes om te bezoeken, leuke buiten weetjes, hoe u tuinplanten moet onderhouden en waar ze kunnen worden toegepast. Informatie over de flora en fauna in Nederland. Elke maand staat er een nieuwe buitenactiviteiten-, moestuin- en tuinkalenders in.In de loop van het jaar breidt het boek zich steeds verder uit met nieuwe hoofdstukken, planten, dieren, enz.

3 Activiteitenkalender (maart)4 Tuinkalender (maart)5 Moestuinkalender (maart)6 en 7 Zaaikalender Groentenvanaf 8 Dieren14 Prijsvraag15 CO2 reducernde tuinmaterialen16 en 17 Het weervanaf 18 Inheemse planten (wilde planten)vanaf 24 Vaste plantenvanaf 34 Waterplantenvanaf 40 Heestersvanaf 50 Rozenvanaf 54 Bomenvanaf 62 Siergrassen en bamboesvanaf 66 Bol- en knolgewassenvanaf 70 Fruitvanaf 80 Klim- en leiplantenvanaf 88 Kastelen, kerken, molens en buitenverblijven92 Plantage Willem III93 Kwintelooyen94 De Blauwe Kamer95 De Grebbeberg 96 en 97 Tuinbonnen 98 en 99 Buiten - dingentjes voor kinderen

100 Onze gegevens

Veel buitenplezier toegewenst,

Wander van Laar Bedenker en initiatiefnemer van Buitengeluk

MAART 2013 1 Utrechtse Botanische Tuinen weer open(www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen)

2 Hortus Haren weer open (www.hortusharen.nl)

3 Stinzenwandeling, Utrechtse Botanische Tuinen (www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen)

1 Arboretum Poort Bulten, De Lutte (www.arboretum-poortbulten.nl)

2 Landelijke vlinderdag www.vlinderstichting.nl

3 Doorstapwandeling vennentocht Stiphoutse bossen te Helmond - Noord Brabant (www.ivn.nl) 3 Tuinvogels kijken en herkennen te Zeewolde (www.ivn.nl/activiteiten) 9 Vogels kijken op de Sint Pietersberg Limburg (www.ivn.nl/activiteiten)

21 Lezing over Nederlandse amfibieën te Best Noord Brabant (www.ivn.nl/activiteiten)

20 Boomfeestdag19 Uilen aan de Dollard (www.groningerlandschap.nl/eropuit/activiteitenagenda)16 Het Verdronken Land van Saeftinghe (www.hetzeeuwselandschap.nl/eropuit)16 t/m 17, Vol van de Bol, Utrechtse Botanische Tuinen (www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen)16 t/m 17, Sterrenkijkdagen in de Leidse sterrenwacht (www.hortusleiden.nl)

15 NL Doet, grootste vrijwilligersactie van Nederland.

9 Beverexcursie, excursie langs het Geldernsch-Nierskanaal (http://www.limburgs-landschap.nl/agenda/)

10 Excursie: Boerenleven op het Hijkerveld (www.drentslandschap.nl/activiteiten/)12 t/m 16, Voorjaarscursus botanisch tekenen door A. Walsmit Sachs (www.hortusleiden.nl)

10 Natuurwandeling Vogels & Stinzenplanten te Delft Zuid Holland (www.ivn.nl/activiteiten)10 Zondagwandeling ‘Vroege voorjaarsbloeiers’ (www.hortusleiden.nl)

22 Lezing: Insecten op en langs onze wandelwegen te Geleen Limburg (www.ivn.nl/activiteiten)23 Voorjaarsbloeiers in de Hortus, speciale themarondleiding (www.hotus.nl)

24 Begroet de lente, bij Bezoekerscentrum de Trekvogel aan Oostvaardersdiep (www.flevo-landschap.nl)23 Dwalen over de Zandmotor (www.zuidhollandslandschap.nl/natuur-bij-u-in-de-buurt/activiteit/)

30 Fietsexcursie vliegbasis Soesterberg (http://www.utrechtslandschap.nl)

27 Vaarexcursie bij volle maan (www.itfryskegea.nl/Excursies-activiteiten/)

30 Jaarlijkse lammerendag (www.landschapoverijssel.nl/lammerendag)

29 t/m 10 mei: Tentoonstelling ‘Tulpen in de Hortus’ (www.hortusleiden.nl)29 Het zomerseizoen in het Openluchtmuseum start op goede vrijdag

31 Von Gimborn Arboretum weer open (www.gimbornarboretum.nl)

De paddentrek is een jaarlijks terugkerend fenomeen waarbij padden (en andere amfibieën) van hun winterverblijven naar het water trekken om zich voort te planten. De paddentrek vindt plaats in de periode februari tot april. De combinatie van temperatuur (minimaal 6°C) en luchtvochtigheid. Hoe natter hoe beter zijn belangrijk voor het op gang komen van de paddentrek.Bruine pad (Bufo bufo). www.padden.nu

2 Wandeling bossen Oudemirdum/Wyldemerk te Friesland (www.ivn.nl/activiteiten)

31 Botanische Tuin, Arboretum Oudenbosch weer open (www.arboretumoudenbosch.nl)

Tuinkalender MaartDe half- en hoogstammen (appels en peren) , kunnen deze maand nog gesnoeid worden. De boom is nu nog in rust. (zie hoofdstuk Fruit).

Het gazon ontwaakt uit de winterslaap, het is weer tijd om kritisch naar uw gazon te kijken.

Laatste kans dit voorjaar om heesters, vaste planten en boompjes te verplanten.

Deze maand kunt u nog wortelgoed aanplanten.

Wilt u nog een nestkastje ophangen? (moet u eigenlijk al in de wintermaanden doen)Het nestkastje moet op een hoogte van ongeveer 2 meter hangen en de opening gericht op het noorden of op het noordoosten.

Heesters die in de zomer of in het najaar bloeien, kunnen vanaf nu worden gesnoeid.Dit zijn onder andere de herfstsering, de vlinderstruik, de spierstruik, de pluimhortensia, Perovskia, kamperfoelie, winterheide, en zomerbloeiende clematissen.

Rozen snoeien (half maart tot half april), dode, beschadigde en dunnen takken tot aan de onderstam wegknippen, 3 tot 5, maximaal 7 goede takken overhouden. De gezonde en dikke takken op 3 tot 5 ogen terugknippen (eindknop naar buiten gericht).

Het water in de vijver kan deze maand weer richting de 10°C lopen, vanaf nu kunnen de vissen weer een beetje worden bijgevoerd. Geef in het begin nog niet teveel, overtollig voer veroorzaakt alleen maar extra algengroei. Afgestorven plantendelen kunnen nu ook worden weggehaald en ingewaaid blad haal je deze maand van de bodem. Pas op voor de kikkers en salamanders, ze worden nu ook weer actief.

Als er veel mos tussen het gras zit, kunt u deze maand bij droog weer gaan verticuteren. Onkruid zoals de paardebloem kunt u het beste verwijderen met een mesje. Na het verticuteren het gehele gazon bijzaaien, dus niet alleen de kale plekken. Zodra het weer gaat groeien mag er bemest worden, doe dit steeds in kleine hoeveelheden. (mos in het gazon, wordt vooral veroorzaakt door een slechte voedingsbalans en te kort maaien)

Het laatste onkruid nu verwijderen, de groei is nu nog niet in volle gang.

Prima maand om vaste planten te delen (scheuren), voorjaarsbloeiende vaste planten pas in het najaar delen.

Siergrassen kunnen nu worden afgeknipt, groenblijvende siergrassen alleen het lelijke blad afknippen.

Controleer de messen van de grasmaaier, u moet weer bijna gaan maaien.

Kent u iemand die wel wat ondersteuning kan gebruiken. De tuinbon is een leuk cadeau!

Dit is het moment om voor de eerste keer van het jaar te gaan bemes-ten. Gebruik bij voorkeur natuurlijke meststoffen, planten nemen deze meststoffen geleidelijk op en zo bestaat er geen

kans op verbranding.

Vliesdoek of jutte beschermt uw planten tegen kou en vervroegt de groei ervan. Het creëert een microklimaat in de winter en vangt te grote en plotselinge temperatuurverschillen op. Het groeivlies of de jutte beschermt tegen schade van wind, storm en slagregens. Wanneer het vriest, biedt vliesdoek of jutte ook een goede isolatie (iglo-effect). Door het aanbrengen van een vliesdoek of jutte zal de verdamping / uitdro-ging van het gewas door de koude uitdrogende wind veel kleiner zijn.

Moestuinkalender MaartSpit de grond nog even lichtjes, dit om onkruid minder kans te geven. Ook goed ter voorbereiding van de eerste zaai beurten.

Ga op zoek naar slakkeneitjes en verwijder ze, beter voorkomen dan genezen.

Maart roert zijn staart, dus het verschil in bodem- en luchttemperatuur kan nog erg groot zijn. Bescherm dus de jonge kiemen (tunneltje of omgekeerde plastic bekertje).

Tijd om de aardappels te poten.

Geen etenswaren op de compost hoop, kan ongedierte aantrekken.

Bescherm de bloesem van de fruitboompjes tegen de vorst met jutte. (Niet met plastic)

Deze maand kunt u nog wortelgoed aanplanten.

Laatste kans dit voorjaar om bessen, frambozen en fruitboompjes te verplanten.Herfstframbozen kunt u nu nog tot maximaal 30 cm boven de grond afknippen.(zie ook hoofdstuk Fruit).

Voor het scheuren van aardbeien, is dit de ideale maand.

Fruitboompjes gaan nu weer groeien, kijk de boombanden na! (i.v.m. ingroeien)

Zaai en plant met tussenpozen, anders heeft u alles in een keer.

Zaai het zaad niet dieper als het zaad groot is.

Gesnoeide takken verwijderen, deze kunnen ziekten verspreiden.

Rabarber nog even afdekken, dit vervroegt de oogsttijd.

Eind van deze maand beginnen met het luchten van de planten onder koud glas.De paden in de moestuin moet u niet maken van houtsnippers of boomschors, dit zijn ideale plekken voor ongedierte en ziektekiemen.

Maak elk jaar een inplant schema, hiermee kunt u voorkomen dat planten op dezelfde plek als de jaren daarvoor worden gezet. Tomaten, kolen, wortel- en knolgroenten, Peulvruchten, Aardappelen, komkommers, bladgroenten en aardbeien moeten elk jaar op een andere plek worden gezet, u voorkomt zo ziekten en plagen.

De lente is in aantocht, de grond wordt door de zon weer langzaam aan opgewarmd. Het is nu weer de tijd om compost of een andere organis-che mest aanbrengen (mengen in de toplaag, 30-40 cm). Dit geldt voor de lichtere gronden, in het najaar moet dit op de zwaardere klei-gronden gebeuren.De organische stoffen zorgen voor een betere water- en lucht-huishouding.

Nog geen moestuin en weinig ruimte! Plant de sla in de vaste planten border en zet de tomaat in een pot. Voordeel van een moestuin in pot is dat er sneller geoogst kan worden en dat het onderhoud beter be-heersbaar wordt. Bijko-mend voordeel is, de ene keer sla op het ter-ras en de andere keer een tomatenplant op de buitentafel.

Ligging moestuin

Zorg ervoor dat de moestuin niet in de zichtlijn van binnen uit komt te liggen. Een moestuin in de win-ter is nu niet echt de

hoofdprijs.

Nieuwe Tuin?

Teken een plattegrond van de tuin (schaal 1 op 50 cm) en ga

eerst lekker schet-sen. Tevreden, dan pas

inkopen doen. (wij willen u natuurlijk

graag adviseren).

Zaaikalender Groenten

Savooiekool

Zaaikalender Groenten

Bloemendaalse gele kool

RaapstelenRadijsRamenasRapenRode koolSavooiekoolSpruitkoolSchorsenerenSnijselderieSnijslaSpinazieStambonenStruikbonenTomatenTuinbonenTuinkersUien herfst en winterUien zomerVeldslaWitlofWitte koolWortelenZuring

zaaien onder glas

zaaien in de volle grond

januari

AndijvieArtisjokkenAubergineAugurkenBietenBindslaBleekselderieBloemkoolBoerenkoolBroccoliChinese koolCourgetteDoperwtenGroenlofKervelKnoflookKnolselderieKomkommersKoolrabiKoolrapenKropslaMaisMeloenen PaksoiPaprikaPeperPeterseliePlukslaPompoenenPosteleinPreiPronkbonen

maart aprilfebruari mei septemberjuni juli augustus oktober januari maart aprilfebruari mei septemberjuni juli augustus oktober

Biologische meststoffen en biologische bestijdingsmiddelen voor uw planten en voor uw gazon, kijk in onze webshop onder de banner MESTSTOFFEN.

Voor o.a. snoeischaren, zagen en ander handgereedschap, klik op de banner HAND-GEREEDSCHAP

(bevindt zich aan de rechterkant van de homepagina)

Voor groentenzaden klik u eerst op TUINPLANTEN, daarna op zaden(bevindt zich als banner aan de rechterkant)

De kleine vos (Aglais urticae)

Het Gewone varken (Sus scrofa domesticus)

Bijen

De Kruisspin (Araneus diadematus)

Slak

Het konikpaard

HOOFDSTUK DIEREN

De levendbarende hagedis (Zootoca vivipara)

De ooievaar (Ciconia ciconia)

De Baars (Perca fluviatilis)

kippen

De gewone wesp (Vespula vulgaris) Afdrukken van de haas (Lepus europaeus)

De gewone pad of bruine pad (Bufo bufo)

Gewone zeehond (Phoca vitulina)

De Turkse tortel (Streptopelia decaocto)

Charolais-rund

Galloway Rund

De citroenvlinder (Gonepteryx rhamni)

De knobbelzwaan (Cygnus olor)

De blauwe pauw (Pavo cristatus)Schotse hooglander

De rugstreeppad (Bufo calamita)

De dagpauwoog (Aglais io)

gehakkelde aurelia (Polygonia c-album)

Sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw heeft de gehakkelde aurelia vanuit het zuiden heel Nederland veroverd.

Familieaurelia’s (NYMPHALIDAE)

KenmerkenVoorvleugellengte: 20-26 mm. De bovenkant van de vleuels heeft een oranje grondkleur met zwarte vlekken. De donkerbruine achterrand van zowel de voor- als de achtervleugel is sterk gekarteld. Op de onderkant van de achtervleugel bevindt zich een kleine witte C.

Gelijkende soortenDe grote vos heeft geen gekartelde achterrand.

VoorkomenEen algemene standvlinder die verspreid over het hele land voorkomt. Tot de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de soort weinig waargenomen in het noorden en westen van het land, maar sinds die tijd heeft de gehakkelde aurelia zich steeds verder uitgebreid.

HabitatBosranden, open plekken in het bos, parken en tuinen.

WaardplantenVooral grote brandnetel; ook hop, iep, ribes en wilg.

Vliegtijd en gedragMaart-oktober in twee elkaar overlappende generaties. De vlinders voeden zich met nectar van verschillende planten en drinken ook van plassen of mest; in het najaar zijn ze geregeld aan te treffen op rottend fruit.

LevenscyclusRups: begin mei-oktober. De rupsen leven op de bovenkant van de bladeren, waar ze niet opvallen omdat ze net een vogelpoepje lijken. De verpopping vindt plaats in de vegetatie, op of in de buurt van de waardplant. De soort overwintert als vlinder vlak bij de grond, bijvoorbeeld aan de onderkant van boomwortels, in een holle boom of tussen takkenbossen of afgevallen bladeren; zelden in gebouwen. De eieren worden afgezet op een bladrand van de waardplant.

(bron: www.vlindernet.nl)

Gehakkelde aurelia

Ziet u deze vlinder, geeft het door via: www.telmee.nl

Wilt u meer informatie over de gehakkelde aurelia, kijk dan op www.vlindernet.nl

Steun De Vlinderstichting, word donateur en meld u zich aan via www.vlinderstichting.nl

Wilt u meer vlinders in uw tuin, kijk dan in onze webshop onder het kopje aan de rechterkant VLINDERS. Hier kunt u planten vinden die zeer aantrekkelijk zijn, zowelvoor u als voor vlinders.

Naam Wilde eendLatijnse naam Anas platyrhynchosFamilie Eenden (Anatidae)Status JaarvogelWaar Watergebieden, park en tuinVoedsel Waterplanten, grassen, kleine watediertjes en natuurlijk eendenkroosNest Nest, gemaakt van mos, donsveertjes en kleine takjes, vooral op de grond Broedperiode Februari tot in augustusAantal legsels Twee tot drie legselsAantal eieren Zes tot tien eieren per legselBroedparen 350.000 tot 500.000 in Nederland (in 1998-2000)website www.vogelbescherming.nl en www.vogelvisie.nl en www.sovon.nl

Wilde eend

Vrouwtje

Mannetje

Van kalfje tot volwassen Schotse Hooglander.

In de kuddes loopt altijd één stier. In de kuddes leven koeien van ver-schillende leeftijden. Jaarlijks lopen er enkele kalfjes tussen de kud-des. Schotse Hooglanders zijn erg vruchtbaar en krijgen gemakkelijk kalfjes. Ze krijgen meestal per keer één kalfje, heel soms krijgen ze een tweeling. Gemiddeld krijgt een koe 17 tot 19 keer een kalfje in haar leven. Hooglanders hebben geen bepaalde tijd voor de paartijd. De koe-ien kunnen het hele jaar door vruchtbaar worden. Als gevolg daarvan worden het hele jaar door kalfjes geboren. In het voorjaar en de zomer worden de meeste kalfjes geboren. Maar het komt ook wel eens voor dat er kalfjes in de winter geboren worden. Dit is geen enkel probleem voor de koe of het kalfje. Ze hebben namelijk een dikke vacht en ste-vig gestel. Een pas geboren kalfje De draagtijd van een koe is ongeveer 10 maanden. De Schotse Hooglander heeft eigenlijk nooit hulp van mensen nodig bij de geboorte van het kalfje. Dat komt omdat het kalfje vrij klein en licht geboren wordt. Een kalf weegt bij de geboorte 110 tot 165 kilo. Voor de geboorte van het kalf zondert de koe zich af van de rest van de kudde. Na de geboorte houdt het kalf zich enige dagen verborgen in ruige begroeiing of struiken. De koe gaat enkele keren per dag weg van de kudde om het kalf te zogen. Wanneer het kalf sterk genoeg is brengt de moederkoe het kalf naar de kudde. Als een koe 24 maanden is, is ze vruchtbaar. Dan zal ze haar eerste kalfje krijgen.

De Schotse Hooglander

De Stier kan wel 500 kg wegen

Hoe ziet de Schotse Hooglander eruit? Een Schotse Hooglander is een rund. Ze stammen af van klein Keltisch vee en oorspronkelijk van de oeros. De Schotse Hoog-lander is van een zéér oud ras, vermoedelijk al vanuit de 6de eeuw. De Schotse Hooglander komt oorspronkelijk uit Schot-land. De Hooglander is erg goed geschikt voor het Schotse klimaat en de ruige omstandigheden in de West-Highlands. Hier is veel regen, sterke wind en weinig om te grazen. In Schot-land worden ze ‘Highland Cow’ genoemd. De Schotse Hooglan-der is kleiner dan de zwart witte of bonte koeien die we kennen in Nederland. De kleur van de Schotse Hooglander is meestal roodbruin, maar kan ook crèmekleurig zijn.De Schotse Hooglander heeft korte poten en een korte nek in verhouding met zijn kop en lijf. Een opvallend kenmerk van de Schotse Hooglander is de bijzonder langharige vacht en de kuif op zijn voorhoofd die over de ogen heen valt. De vacht bestaat uit twee lagen. Over de zomervacht groeit in de herfst een extra dikke, ruige wintervacht. Vanaf de schouder tot de grond, de schofthoogte, is een Hooglander 120 tot 130 cm. Ook heeft een Schotse Hooglander grote horens. Aan de horens is het verschil tussen een mannetje en een vrouwtje goed te zien. Bij het man-netje, de stier, krullen de horens naar boven, en bij een vrouwtje, een koe, staan de horens naar voren. Een volwassen stier weegt 800 kilo, een koe weegt 500 kilo. Schotse Hooglanders kunnen 18 jaar oud worden.

Hoe en waar leeft de Schotse Hooglander?De Schotse Hooglander komt van oorsprong in het westen van Schotland voor. Ook op de Hebriden-eilanden voor de westkust komen de Schotse Hooglanders voor. In Nederlands grazen er ruim duizend Schotse Hooglanders. In Nederland leven er meer Schotse Hooglander dan in Schotland zelf! De runderen zijn in dienst bij Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en an-dere natuurbeheerorganisaties. Ze worden gebruikt om open velden ook echt open te houden. De Hooglander heeft weinig verzorging nodig. Belangrijk kenmerk is hun karakter, ze zijn niet agressief en zullen onverstoorbaar doorgrazen. Je mag de dieren niet aaien. Ook moet je de kalfjes met rust laten, als je dit niet doet, zal de moeder koe laten merken dat je afstand moet houden.

Wat eet een Schotse Hooglander?Een koe is geen maaimachine en het resultaat is dan ook zichtbaar anders. De dieren eten dan weer hier, dan weer daar een hapje. Ze eten gras, maar ook bladeren en zelfs de bast van bomen. Sommige planten eten ze niet, zoals stekelige planten en struiken. Deze planten blijven dan over voor andere dieren. Schotse Hooglanders kunnen goed tegen de kou en blijven in de winter buiten. In de zomer zoeken ze vaak de schaduw van het bos op. Het zijn dus gemakkelijke kostgangers, maar worden wel in de gaten gehouden door de beheerders.

bron: www.amsterdamsebos.nl

Wilt u ze ontmoeten, dit kan o.a. in:Het Amsterdamse bos, Pan van Persijn te Katwijk, Nationaal Park Veluwezoom, Het Lage Bergse Bos - deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek, De Broekpolder te Vlaardingen, De Schinveldse bossen - Zuid-Limburg,

PRIJSVRAAGVraag

Wat zijn de Latijnse- en Nederlandse namen van de

planten op deze bladzijde?1 .....2 .....3 .....4 .....5 .....6 .....

U kunt de antwoorden vinden in onze webshop www.webshoptuinmateriaal.nl

Prijzen1e prijs, tuinplan (waarde 450 euro).

2e prijs, 4 arbeidsuren van 1 van onze hoveniers.3e prijs, webshop cadeaubon (waarde 75 euro).4e prijs, 4 zakken CO2 reducerende potgrond.

Mail uw antwoorden naar [email protected]

De winnaars worden bekend gemaaktin BUITENGELUK uitgave mei.

U kunt uw antwoorden mailen tot dinsdag 23 april 2013.

Uit balans, het probleem De opwarming van de aarde vormt een van de grootste uitdagingen waar de mensheid voor staat. Er is inmiddels voldoende wetenschap-pelijke kennis verzameld om aan te nemen dat de stijging van de oppervlaktetemperatuur op aarde wordt veroorzaakt door de toename van broeikasgassen, dit als gevolg van menselijk handelen. Het verbranden van fossiele brandstoffen in een relatief korte periode, verge-leken met de periode die de aarde nodig heeft gehad om deze brandstoffen te vormen heeft de uitstoot van CO2 vertienvoudigd. Van alle broeikasgassen is C02 is een van de belangrijkste, 76% van deze gassen is CO2. Een verhoogd CO2 gehalte leidt tot een hogere gemiddelde temperatuur op aarde. De belangrijkste gevolgen hiervan zijn een toename van extreme weersomstandigheden, zoals tropische stormen, hittegolven, droogte en overstromingen en de stijging van het zeeniveau vanwege het uitzetten van water en het smelten van de ijskappen.

Herstel de balans, de oplossing

Prof. Dr. R.D. Schuiling heeft een methode aangedragen om het gehalte CO2 in de atmosfeer terug te brengen. Schuiling maakt gebruik van processen die in de natuur voorkomen en die van invloed zijn op de CO2 balans. Sinds de laatste ijstijd is er een evenwicht van het CO2 gehalte van rond de 260 ppm (parts per million) in de atmosfeer. Er zijn natuurlijke processen die CO2 in de atmosfeer brengen en processen die CO2 weer uit de atmosfeer opnemen. De aarde brengt jaarlijks ongeveer twee en een half miljard ton CO2 in de atmosfeer onder andere door vulkanische uitbarstingen. Ongeveer dezelfde hoeveelheid wordt ook weer uit die atmosfeer gehaald door bijvoorbeeld levende organismes, als schelpdieren die CO2 uit de atmosfeer gebruiken.

Wat minder bekend is dat door verwering van gesteenten ongeveer eenzelfde hoeveelheid CO2 uit de atmosfeer wordt gehaald als dat er door natuurlijke processen aan wordt toegevoegd.

Verwering is de neutralisatie van een zuur door middel van mineralenin een gesteente. Het CO2 wordt eerst als bicarbonaat in het water vastgelegd en vormt uiteindelijk veel later ergens in zee kalkstenen en dolomieten. Het CO2 wordt voor geologisch lange tijden veilig opgeborgen. Door het verstoken van fossiele brandstoffen hebben we de hoeveelheid CO2 die jaarlijks in de atmosfeer wordt gebracht met een factor tien verhoogd. De toename van CO2 kunnen we compenseren door het natuurlijk proces van verwering zonodig te versnellen.

Een mineraal dat in grote hoeveelheden op aarde voorkomt, is het mineraal olivijn, een groen magnesium silicaat, met wat ijzer. In de aanwezigheid van water en CO2 is dit mineraal instabiel. De reactie ziet er als volgt uit:

Mg2SiO4 + 4CO2 + 4H2O → 2Mg2+ + 4HCO3- + H4SiO40 Op die manier wordt het broeikasgas CO2 omgezet in bicarbonaat.

Het verweringsproces vindt plaats aan de oppervlakte van de gesteenten. Dus de hoeveelheid CO2 die jaarlijks wordt opgenomen uit de atmosfeer hangt af van het beschikbare oppervlakte van de reactieve mineralen. Door olivijngesteenten te vermalen, vergroten we het oppervlak en versnellen het proces van verwering. Uitstrooien van olivijnpoeder op plaatsen waar het in aanraking komt met vocht en lucht versnelt het verweringsproces nog meer.

De uitdaging

De voorgestelde oplossing is een duurzame en relatief simpele oplossing voor het CO2 probleem. De realisatie is een hele grote uitdaging. Met behulp van onze CO2 reducerende olivijn producten, willen we maatschappelijke organisaties, bedrijven en consumenten voorstellen om zelf een bijdrage te leveren tegen de opwarming van de aarde.

‘We mogen moeder aarde niet aan haar lot overlaten, en dat hoeft ook niet meer want we kun-nen vandaag nog beginnen met het terugdringen van onze CO2 uitstoot, en de rest compenseren met olivijn, de meest natuurlijke CO2 binder die er is’

De juiste balans Het vinden van de juiste balans is goed voor ons zelf en goed voor de wereld. De zorg voor de aarde is de zorg voor elkaar en voor alles dat de aarde ons geeft. Een juiste balans tussen de mens en de natuur geeft ons de mogelijkheid om onze kinderen en kleinkinderen een betere wereld na te laten. Te veel CO2 is niet goed, te weinig is ook niet goed. Waar wij de balans hebben verstoord, kun-nen wij met behulp van onze olivijn producten meer evenwicht brengen. Wachten hoeft niet. Iedereen kan een bijdrage leveren aan een even-wichtig en stabiel klimaat.

(De winnaars krijgen persoonlijk bericht per mail. - Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd)

Voor meer informatie, bezoek onze webshop (klik op de banner CO2)

Met het begin van de maand maart staat voor de weerkundigen de lente op de kalender. Voor de sterrenkundigen, die uit-gaan van de stand van de aarde ten opzichte van de zon, is in 2013 woensdag 20 maart de eerste lentedag.

Voor de lenteverwachtingen is door de Natuurkalender in Wageningen een model ontwikkeld voor plant-en en vlinders dat berekent wanneer de eerste waarnemingen van bloei en bladontplooiing worden verwacht en wanneer bepaalde vlinders gaan vliegen. De verwachtingen zijn gebaseerd op tien-duizenden historische waarnemingen met gegevens van het KNMI en berekeningen van het weer en verwacht-ingen. Door de opwarming van de laatste decennia is de lente in de natuur de laatste jaren vaak vroeg begonnen. De gemiddelde bloeidatum is in de laatste jaren zo’n drie tot vier weken vervroegd ten opzichte van de periode vóór 1988. In het warmere broeikasklimaat blijft volgens de KNMI klimaatscenario’s de vertrouwde grilligheid van het weer echter behouden en kan het soms dus ook weer koud zijn en kan het voorjaarsachtige weer binnen een paar da-gen plaatsmaken voor een nasleep van de winter. Koude extremen en koudegolven zoals in februari van dit jaar worden wel minder in aantal en duren minder lang maar de grotere zeldzaamheid maakt ze des te opvallender. Uit historische gegevens blijkt dat de lente in lang vervlogen tijden soms heel laat was. Zeker in de KleineIJstijd, die zijn hoogtepunt bereikte in de zestiende en zeventiende eeuw. Legendarisch was de voorjaarskou in 1667 toen de koudegolf tot midden april aanhield en het weer in mei aan Kerstmis deed denken. In de tweede helft van maart 1667 lag er nog zoveel ijs dat men met paarden de Zaan op ging. Eind maart lag de Zuiderzee nog dicht. In Duitsland vriezen de Elbe, Weser en andere rivieren in maart weer dicht en er valt volop sneeuw bij harde wind. Ook in 1670 stonden onze voorouders begin april nog op de schaats. Half april had het scheepvaartverkeer nog last van het ijs. Uniek was ook de extreem koude lente van 1740, die volgde op een van de ijzigste winters ooit. De trekvaart tussen Haarlem en Leiden lag 80 dagen stil door het ijs. Op 13 maart 1740 reed men nog met wagens en sleden over de Zuiderzee, het ijs heeft een dikte van naar schatting 50 tot 60 cm. De temperatuur kwam in maart nauwelijks boven de 5 graden en zelfs in mei sneeuwde het nog. Opmerkelijk was ook de late winter in maart 1845, met gemiddeld min 2,3 graden de koudste voorjaars maand in de geschiedenis. Halverwege de maand vroor het nog meer dan 20 graden en eind maart 1845 waren de rivieren in ons land nog bevroren.

bron: knmi.nl

Lente weetjes!

Lente door de jaren heen

Het voorjaar is de laatste jaren steeds bijzonder warm. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is het warm-terecord herhaaldelijk bijgesteld.

Het voorjaar van 2007 was veruit de warmste lente sinds het begin van de metingen in 1706. In De Bilt kwam de gemiddelde temperatuur uit op 11,6 graden tegen 9,5 graden normaal (gemiddeld over het tijdvak 1981-2010). Daarna volgen de lentes van 2011 (11,0 graden) en 2009 (10,8 graden). In de 20e eeuw was de lente van 1998 de warmste met 10,6 graden. De vorige records zijn dus met bijna een graad verbeterd. Van alle lentes sinds 1901 staan er sinds het jaar 2000 al vier in de top tien, dat wil zeggen dat ze warmer waren dan 10,0 graden. Het warmterecord van 2007 is vooral te danken aan april die met gemiddeld 13,1 graden bijna vijf graden warmer was dan normaal. De laatste jaren was het ook in mei vaak al hoog zomers. Mei 1992 was met 15,6 de warmste en ook mei 1998 (14,9 graden) was uitzonderlijk met al vroeg tropische hitte. Het voor-jaar van 1922 leverde drie tropische dagen op, daarna zou de volgende tropische lentedag meer dan twin-tig jaar op zich laten wachten. De meeste lentes kwa-men tot zomerse warmte (25 graden of hoger), maar in de aantallen blinken de laatste jaren uit. De lentes van 1992 en 2000 telden 12 zomerse dagen (normaal 2), de lentes van 2007 en 1993 hadden er acht en 1947, 1990 en 1998 telden ieder zeven zomerse lentedagen. De koudste lente staat geboekt in 1962 met gemiddeld 6,5 graden. Teleurstellend temeer daar ook de zomer dat jaar met slechts drie zomerse dagen een dieptepunt was. Het voorjaar van 1962 was bovendien somber met 359 uur zon, maar nog minder scheen de zon in het voorjaar van 1983 met 310 uur tegen 502 uur normaal. De lente van 2011 was de zonnigste met 686 uur zon. In 1983 viel in het voorjaar ook 289 mm en daarmee leverde dat jaar op een na de natste lente van de 20e eeuw. Normaal leveren de drie lentemaanden in De Bilt 156 mm op. De meeste regen viel in het voorjaar van 1979 (310 mm) en ook in 1965 (277 mm) en in 1998 (259 mm) waren de lentes erg nat. Een groot contrast met het voor-jaar van 1996 dat in drie maanden maar 61 mm opleverde en met 2011 toen in De Bilt 63 mm werd opgevangen. Extreem was ook 1976 met 66 mm. Toen in dat jaar ook in de zomer de regen uitbleef kreeg ons land te maken met de ergste droogte van de eeuw. In 1921 waren lente en zomer samen nog droger maar door het zeer zonnige en aanhoudend warme weer waren de gevolgen voor de landbouw, de rivieren en het drinkwater in 1976 erger.

Lente eerder

Met het begin van de maand maart staat voor de weerkundigen de lente op de kalender. Voor de ster-renkundigen, die uitgaan van de stand van de aarde ten opzichte van de zon, is in 2013 woensdag 20 maart de eerste lentedag.

Voor de lenteverwachtingen is door de Natuurka-lender in Wageningen een model ontwikkeld voor planten en vlinders dat berekent wanneer de eerste waarnemingen van bloei en bladontplooiing worden verwacht en wanneer bepaalde vlinders gaan vliegen. De verwachtingen zijn gebaseerd op tienduizenden historische waarnemingen met gegevens van het KNMI en berekeningen van het weer en verwachtin-gen. Door de opwarming van de laatste decennia is de lente in de natuur de laatste jaren vaak vroeg begonnen. De gemiddelde bloeidatum is in de laatste jaren zo’n drie tot vier weken vervroegd ten opzichte van de pe-riode vóór 1988. In het warmere broeikasklimaat bli-jft volgens de KNMI klimaatscenario’s de vertrouwde grilligheid van het weer echter behouden en kan het soms dus ook weer koud zijn en kan het voorjaars achtige weer binnen een paar dagen plaatsmaken voor een nasleep van de winter. Koude extremen en koudegolven zoals in februari van dit jaar worden wel minder in aantal en duren minder lang maar de grotere zeldzaamheid maakt ze des te opvallender. Uit historische gegevens blijkt dat de lente in lang vervlogen tijden soms heel laat was. Zeker in de Kleine IJs-tijd, die zijn hoogtepunt bereikte in de zestiende en zeven-tiende eeuw. Legendarisch was de voorjaarskou in 1667 toen de koudegolf tot midden april aanhield en het weer in mei aan Kerstmis deed denken. In de tweede helft van maart 1667 lag er nog zoveel ijs dat men met paarden de Zaan op ging. Eind maart lag de Zuiderzee nog dicht. In Duitsland vriezen de Elbe, Weser en andere rivieren in maart weer dicht en er valt volop sneeuw bij harde wind. Ook in 1670 stonden onze voorouders begin april nog op de schaats. Half april had het scheepvaartver-keer nog last van het ijs. Uniek was ook de extreem koude lente van 1740, die volgde op een van de ijzig-ste winters ooit. De trekvaart tussen Haarlem en Lei-den lag 80 dagen stil door het ijs. Op 13 maart 1740 reed men nog met wagens en sleden over de Zuider-zee, het ijs heeft een dikte van naar schatting 50 tot 60 cm. De temperatuur kwam in maart nauwelijks boven de 5 graden en zelfs in mei sneeuwde het nog. Opmerkelijk was ook de late winter in maart 1845, met gemiddeld min 2,3 graden de koudste voorjaarsmaand in de geschiedenis. Halverwege de maand vroor het nog meer dan 20 graden en eind maart 1845 waren de rivier-en in ons land nog bevroren.

Akkerwinde

Grote Kattenstaart

Maretak

Cichorei

Gewone margriet

Egelantier

Gewone rolklaver

Aardaker

Wilde Peen

Echte koekoeksbloem

Gewone ereprijs

Bosanemoon

Gewone Berenklauw

Gewone Klaproos

Akkerhoningklaver

Paardenbloem

Akkermelkdistel

Pinksterbloem

Koninginnekruid

Boerenwormkruid

Koningsvaren

HOOFDSTUK INHEEMSE PLANTEN (wilde planten)

Echte valeriaan

Wilde Marjolein

Grote kaardebol

Inheemse planten

Alfabetische volgorde

Inheemse planten ruiken, voelen en zien:

Groningen: www.heemtuingroningen.nl www.hortusharen.nl Heemtuin Pagedal, Onstwedderweg Stadskanaal Heemtuin Tolbert, Zandhoogte 6, 9356 VE Tolbert

Friesland: Heempark Heeg, Simmerkrite 15 Heeg Heemtuin Oudemirdum, De Brink 4, 8567 JD Oudemirdum

Drente: Heemtuin Assen, Beilerstraat 38, 9401 PM Assen De Looackerhof, Looackers 29, 7824 NJ Emmen

Overijssel: Hengelo-IVN heemtuin, Landmansweg 141 Hengelo Heemtuin Kampen, Flevoweg/Wederiklaan 8265, DJ Kampen Heemtuin De Goaren, Rossinistraat, 7442 GZ Nijverdal

Flevoland: Heemtuin Lelystad, Stadspark 11, 8224 ET Lelystad

Gelderland: IVN-Heemtuin Matenpark, achter de Ferguutgaarde, 7329 BH Apeldoorn Heemtuin Presikhaaf, Ruitenberglaan 4, 6826 CC Arnhem Natuurtuin bij Natuurcentrum Veluwe, Groot Ginkelseweg 2a, 6718 SL Ede Natuurtuin Harderwijk, Rietmeen 1, 3844 HM Harderwijk Hortus Arcadie, d’Almarasweg 22d, 6525 DW Nijmegen

Utrecht: Heemtuin Wijk bij Duurstede, Hoge Hoffweg, 3961 DH Wijk bij Duurstede Natuurtuin Soest, Molenstraat 157, 3764 TE Soest Natuurpark Bloeyendael, Archimedeslaan 2, 3584 BA Utrecht

Noord-Holland: Dr. Jac. P. Thijssepark, Prins Bernhardlaan 8, 1182 BE Amstelveen Natuurpark Klarenbeek, Abcouderstraatweg 77, 1105 AA Amsterdam Heemtuin ‘De Dwarsgouw, Trimpad 4, 1443 WB Purmerend

Zuid-Holland: Heempark H.J. Bos, Loosduinse Hoofdstraat 1184, 2552 AV Den Haag Heemtuin Krimpen, Heemlaan, 2923 GR Krimpen a/d IJssel IVN-Heemtuin Nieuwkoop, Kennedylaan 33, 2421 EM Nieuwkoop Heemtuin in het Kralingse Bos, Kralingse Bos, Rotterdam Natuurtuin in het Westerpark, Westerpark, Zoetermeer

Zeeland: Heemtuin De Hollandse Hoeve, Kattendijksedijk 23, 4463 AL Goes Heemtuin Hortus Zelandiae, Duinvlietweg 6, 4356 ND Oostkapelle Noord-Brabant: Heemtuin Rucphen, Baanvelden 12, 4715 RH Rucphen Vlindertuin, Ariespad 5, 5503 EZ Veldhoven Natuurpark ‘De Liniehof ’, Kievitstraat 3, Made

Limburg: Heemtuin ‘In de Struyken’, Nicolaas Maasstraat 2, 45 EJ Brunssum Natuurtuinen Jekerdal, Drabbelstraat 7, 6212 XL Maastricht Heemtuin ‘De Boschhook’, Steinerbos, Stein

Grote brandnetel, Urtica dioica, is een tweehuizige plantensoort uit de Brandnetelfamilie (Urticaceae). Vanwege het zeer algemene voorkomen

en de brandharen die bij aanraking zeer pijnlijk zijn is dit een van de bekendste plantensoorten in Nederland.

Grote brandnetel is een vaste plant met ronde, kruipende wortelstokken (rhizomen). De planten kunnen tot 3 m hoog worden. De stengel

is vierkantig en evenals de bladeren bezet met brandharen. De gezaagde bladeren zijn eirond tot driehoekig langwerpig en lijken sterk op de

bladeren van de dovenetels. Uit de brandharen komt histamine vrij en onze huid reageert daarop met een allergische reactie in de vorm van

rood worden en jeuken. Die jeuk kan overigens met bladeren van de Grote weegbree bestreden worden.

Grote weegbree vind je meestal vlak bij Brandnetel in de buurt.

Grote brandnetel is een tweehuizige plantensoort, dat wil zeggen dat er afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke planten zijn. Meestal vind je

grote groepen van planten met bloemen van hetzelfde geslacht bij elkaar. Dat komt doordat ze onderling vanuit wortelstokken zijn ontstaan en

dus eigenlijk een plant vormen. Grote brandnetel is een windbestuiver. De bloeiwijze van de mannelijke en de vrouwelijke plant

verschillen bij goede beschouwing duidelijk van elkaar. De mannelijke planten hebben kortere zijtakken en de piepkleine bloemetjes zijn bij

rijping geel van kleur. De mannelijke bloemen hebben vier bloemdekblaadjes en vier meeldraden met gele helmhokken. Een verrassend

verschijnsel is het plotseling openspringen van de mannelijke bloemen, waarbij de helmhokjes het stuifmeel in een wolk omhoog schieten.

Het stuifmeel of pollen van de Grote brandnetel is licht allergeen; er kunnen dus mensen zijn die hooikoortsachtige verschijnselen hebben

tijdens de lange bloeiperiode van de Grote brandnetel.

De bloeiwijzen van de vrouwelijke planten zijn ook een soort pluimen van kleine groene bloemetjes die in de oksels van bladeren staan.

Als ze rijp zijn zie uit de kleine bloemetjes grijze veervormige stempels naar boven steken, die pollen uit de lucht kunnen zeven. De zijtakken

van de vrouwelijke planten gaan na de bevruchting enigszins hangen. De bloei is van juni tot laat in de herfst.

Op de planten komen zowel gewone haren als brandharen voor. Grote brandnetel is een belangrijke voedingsbron voor allerlei rupsen van

vlinders, die hun eieren op deze plantensoort afzetten. Net als vroeger wordt Grote brandnetel benut om er vezels van te maken, die gebruikt

worden om neteldoek te weven.

INHEEMSE PLANTEN G

Grote brandnetel

INHEEMSE PLANTEN C

Cichorei

Iets na de langste dag van het jaar zie je de Wilde cichorei, Cichorium intybus, een opvallende planten-soort uit de Composietenfamilie (of Asteraceae) in bloei komen. Hij valt op in bermen, langs dijken, bij muren en op verwaarloosde terreinen door zijn fraaie blauwe kleur.De plant is 30-120 cm hoog en heeft een sterk vertakte stengel, waardoor de plant wat op een struik of bezem lijkt. De dofgroene stengel is ruw behaard en spaarzaam bebladerd door verspreid zittende lacetvor-mige bladeren. De rozetbladeren lijken wel wat op die van de Paardenbloem; ze zijn gesteeld, langwerpig en veerdelig ingesneden. De lintbloemetjes in de 2 tot 3 cm brede hoofdjes zijn lichtblauw tot blauw en enkel in de ochtend geopend; in de namiddag sluiten ze. Als de hoofdjes geopend zijn, staan de lint-bloemen mooi uitgespreid in een vlak. Er zijn geen buisbloemen aanwezig in het hoofdje. Het omwindsel bestaat uit twee rijen beklierde blaadjes, waarvan de onderste rij uit korte en brede naar buiten gespreide blaadjes bestaat en debovenste rij uit lange smalle, rechtopstaande. De bloeiperiode loopt van juli tot augustus. Omdat de blauwe kleurstof gemakkelijk in water oplost, zie je na een regenbui wel verbleekte bloemhoofdjes. Van oorsprong komt de plant uit het Middellandse Zeegebied. In Nederland en België is de plant echter al vele eeuwen lang aanwezig en waarschijnlijk door de Romeinen meegebracht. Ze wordt ook in het donker gekweekt. De witte met gele jonge uitlopende struiken worden als groente, Brussels lof, witlof of witloof, gegeten. Van de wortels werd vroeger het extract gebruikt om surrogaat koffie van te maken. Ouderen onder onze bezoekers kunnen zich nog wel het potje Buisman herinneren. Je ziet Wilde cichorei vooral in het Rivierengebied en Zuid-Limburg, daar waar van nature kalk in de bodem zit. Elders vind je de soort vaak doordat er zaad gemorst is waaruit de plant zich dan kan ontwikkelen.

INHEEMSE PLANTEN W

In onze bermen en vooral op taluds en dijkhellingen staan in de zomer de opvallende witbloeiende schermen van Peen, Dáucus caróta. Deze

algemeen voorkomende schermbloemige soort, die de stamvader is van ons gewas waarvan de wortels gegeten worden, valt op door de fijne

peterselie-achtige bladeren en door de sterk geveerde omwindselbladen en omwindseltjes. De soort siert tot in het najaar onze omgeving.

Peen, Dáucus caróta, is een zeer algemeen voorkomende plantensoort uit de Schermbloemenfamilie (Umbelliferae of Apiaceae), die in de

zomer in veel bermen langs onze wegen te zien is en vooral opvalt als de vruchtzetting heeft plaatsgevonden omdat zich dan een opvallende

warrige bol vormt bestaande uit zaden en teruggevouwen omwindselbladen. De plant komt voor in de hele Benelux en ze onderscheidt zich

van de eetbare wortel doordat de penwortel wit, vertakt en minder vlezig is. Peen komt voor in droge graslanden, bermen, dijken en duinen.

De plant wordt 30-90 cm hoog. Het is een tweejarige plant. Eerst ontstaat een jonge plant die kou nodig heeft, voordat ze kan gaan

bloeien. In het tweede jaar, na de winter, gebruikt de plant de opgeslagen voedingsstoffen uit de wortel voor de verdere groei, bloei, vrucht-

en zaadzetting. Net als de andere soorten uit de Schermbloemenfamilie bloeit de soort met schermen. Het scherm is samengesteld uit meer-

dere schermpjes; het geheel met de omwindselbladen buigt bij rijping vogelnestjesachtig naar binnen. Deze omwindselbladen zijn heel typisch

van vorm; ze hebben vier lange zijslippen. De regelmatige bloemetjes zijn wit of een beetje roze en de middelste bloem van het scherm is

vaak zwart-purperachtig. De bloemetjes aan de buitenkant van het scherm zijn stralend, dat wil zeggen dat de kroonblaadjes wat groter zijn.

De elliptische vrucht is 2-3 mm lang, die met vier rijen lange aan de top hakige stekels bezet is. Daartussen zitten drie rijen met korte

stekels. De plant is stijf behaard en de bladeren zijn twee- tot drievoudig geveerd. De stengel is gevuld. Bij aanraking verspreidt de plant

een specifieke geur. De plant is rijk aan caroteen en vitamine B en onze eetbare wortel stamt van de wilde Peen af. Peen is de wilde soort

die aan de basis staat van ons voedingsgewas. Rassen met gele of oranje wortel hebben als uitgangsmateriaal gediend voor de gekweekte

rassen. Peen is om een heel andere eigenschap ook nog bijzonder. Tijdens de bloei maakt de bloeiwijze slaapbewegingen. Dat betekent dat

‘s avonds de bloeiwijze zich bolvormig sluit en over gaat hangen, maar de volgende dag spreidt ze zich weer uit. Uiteindelijk vormt de bloei-

wijze aan het eind van de bloei weer een min of meer gesloten bol. Meestal is de soort tweejarig, maar soms maakt ze haar cyclus binnen

een jaar af. Van de andere kant kan de plant zelfs meerjarig zijn, wat vooral het geval is als ze vroegtijdig door vraat wordt aangetast of

wanneer ze gemaaid wordt.

Wilde Peen

Anemone hybrida Konigin Charlotte

Dictamus albus

Aster amellus Veilchenkonigin

Astrantia major Roma

Eupatorium rugosum Chocolate

Geranium magnificum Rosemoor

HOOFDSTUK VASTE PLANTEN

Hemerocallis Chloe’ s Child

Helenium Waldraut

Hosta Blue Dimples

Lavandula angustifolia

Astilbe chinensis Pumila

Helleborus argutifolius

Brunnera macrophylla Jack Frost

Dicentra spectabilis

Centaurea montana

Cynara scolymus

Echinops ritro Veitchs Blue

Coreopsis verticillata Moonbeam

Chelone obliqua Rosea

Campanula portenschlagiana

Euphorbia griffithii DixterGeranium versicolor

Iris germanica Night Owl

Heuchera Peach Flambe

Vaste planten

Inleiding De standplaats De verzorging Het gebruik De soortenindeling

Alfabetische volgorde assortiment:

A Vaste plantenB KruidenC Varens

Vaste planten ruiken, voelen en zien:

Trompenburg Tuinen & Arboretum, Honingerdijk 86 (beneden), 3062 NX Rotterdam (www.trompenburg.nl).

Het Von Gimborn Arboretum, Velperengh 13, 3941 BZ Doorn (www.gimbornarboretum.nl).

Arboretum Belmonte, Generaal Foulkesweg 94, 6703 DS Wageningen (www.arboretum-belmonte.nl).

Arboretum De Dreijen, Generaal Foulkesweg 37, 6703 BL Wageningen (www.botanischetuinen.wur.nl/NL/dreijen)

Hortus Botanicus Amsterdam, Plantage Middenlaan 2 a, Amsterdam (dehortus.nl)

Arboretum Poort-Bulten, Lossersestraat 70a, De Lutte (www.arboretum-poortbulten.nl)

Botanische Tuin TU Delft, Poortlandplein 6, Delft

Hortus botanicus Leiden, Rapenburg 73, Leiden (www.hortusleiden.nl)

Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, Budapestlaan 17, Utrecht (www.bio.uu.nl/bottuinen)

De Tuinen van Appeltern,

Wilt u vaste planten aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner vaste planten. (Hier vindt u duizenden soorten vaste planten).

VASTE PLANTEN

Anaphalis margaritacea

Nederlandse naam Prachtrozenkransje of Siberische edelwijs

Bloemkleur wit

Bladkleur zilvergrijsgroen

Hoogte 50 tot 60 cm

Bloeitijd juli, augustus en september

Geur niet geurend

Standplaats Zonnig tot lichte schaduw

Groenblijvend nee

Grondsoort voedselrijk, niet veel eisend

Vochthuishouding droog

aantal per m2 7 stuks

Gebruik border, als snijbloem en droogbloem te gebruiken

Familienaam Asteraceae en behoord tot de composieten

Onderhoud van de Anaphalis margaritacea bestaat uit:

Bladverliezende (planten die bovengronds in zijn geheel afsterven) vaste planten, dus planten die in het voorjaar uitlopen, groeien, bloeien en daarna afsterven en in de winter ondergronds doorbrengen, moeten in het voorjaar (maart tot begin april) tot aan de grond worden teruggesnoeid. Niet in het najaar snoeien, want de takken en het afgestorven blad, dienen als bescherming voor de vorst periode.(er zijn een aantal uitzonderingen, voor een aantal soorten is het goed om net na de mooiste bloeiperiode de schaar erin te zetten, dit om een tweede bloei te bevorderen). Tijdens de bloeitijd kunnen uitgebloeide bloemen worden verwijdert.Na vier tot vijf jaar na het inplanten is het verstandig om de planten te verjongen. Verjongen is de planten rooien en daarna te delen (scheuren). De oudere delen van de plant verwijderen (ook de wortels inkorten) en de jongere delen weer opnieuw inplanten (voorjaarsbloeiers en zomerbloeiers verjongen in het najaar en herfstbloeiers verjongen in het voorjaar).

A

VASTE PLANTENGeranium magnificum

Rosemoor G

Nederlandse naam Ooievaarsbek

Bloemkleur diepblauw

Bladkleur frisgroen

Hoogte 50 tot 60 cm

Bloeitijd julni tot in oktober

Geur niet geurend

Standplaats Zonnig tot lichte schaduw

Groenblijvend nee


Vochthuishouding niet te droog

aantal per m2 7 tot 9 stuks

Gebruik border, prima bodembedekker

Familienaam Ooievaarsbekfafmilie

Onderhoud van de Geranium magnificum Rosemoor bestaat uit:

Bladverliezende (planten die bovengronds in zijn geheel afsterven) vaste planten, dus planten die in het voorjaar uitlopen, groeien, bloeien en daarna afsterven en in de winter ondergronds doorbrengen, moeten in het voorjaar (maart tot begin april) tot aan de grond worden teruggesnoeid. Niet in het najaar snoeien, want de takjes en het afgestorven blad, dienen als bescherming voor de vorst periode.(er zijn een aantal uitzonderingen, voor een aantal soorten is het goed om net na de mooiste bloeiperiode de schaar erin te zetten, dit om een tweede bloei te bevorderen). Tijdens de bloeitijd kunnen uitgebloeide bloemen worden verwijdert.Na vier tot vijf jaar na het inplanten is het verstandig om de planten te verjongen. Verjongen is de planten rooien en daarna te delen (scheuren). De oudere delen van de plant verwijderen (ook de wortels inkorten) en de jongere delen weer opnieuw inplanten (voorjaarsbloeiers en zomerbloeiers verjongen in het najaar en herfstbloeiers verjongen in het voorjaar).

VASTE PLANTEN

Liriope muscari Big Blue L

Onderhoud van de Liriope muscari Big Blue bestaat uit:

Bladverliezende (planten die bovengronds in zijn geheel afsterven) vaste planten, dus planten die in het voorjaar uitlopen, groeien, bloeien en daarna afsterven en in de winter ondergronds doorbrengen, moeten in het voorjaar (maart tot begin april) tot aan de grond worden teruggesnoeid. Niet in het najaar snoeien, want de takken en het afgestorven blad, dienen als bescherming voor de vorst periode.(er zijn een aantal uitzonderingen, voor een aantal soorten is het goed om net na de mooiste bloeiperiode de schaar erin te zetten, dit om een tweede bloei te bevorderen). Tijdens de bloeitijd kunnen uitgebloeide bloemen worden verwijdert.Na vier tot vijf jaar na het inplanten is het verstandig om de planten te verjongen. Verjongen is de planten rooien en daarna te delen (scheuren). De oudere delen van de plant verwijderen (ook de wortels inkorten) en de jongere delen weer opnieuw inplanten (voorjaarsbloeiers en zomerbloeiers verjongen in het najaar en herfstbloeiers verjongen in het voorjaar).

Nederlandse naam Leliegras

Bloemkleur lilapaars

Bladkleur fris groen

Hoogte 30 tot 40 cm

Bloeitijd augustus tot in oktober

Geur niet geurend

Standplaats halfschaduw tot schaduw

Groenblijvend nee


Vochthuishouding niet te droog


Gebruik border, prima bodembedekker

Familienaam Leliegrassen

Varens

Adiantum pedatum

Venushaar of Vrouwenhaar40 tot 50 cm hoogKoele humusrijke grondHalfschaduw tot scahduwBladverliezendAfknippen in april

Varens

Dryopteris affinis Cristata The King

Geschubde mannetjesvaren40 tot 50 cm hoogKoele vochtige humusrijke grondHalfschaduw tot scahduwBladhoudendLelijk blad afknippen in april

CHELSEA SCHOP (Het toppen van vaste planten)

In Engeland is doing the Chelsea chop een begrip. Spreek ’chop’ (’tsjop!’) hardop uit en je begrijpt meteen dat het een bezigheid is waar een mes of zelfs een bijl aan te pas komt. De toevoeging ’Chelsea’ is een ezelsbruggetje om het tijdstip te onthouden – eind mei, zodra de tuinshow in Chelsea is afgelopen – waarop je vaste planten kunt ’choppen’, oftewel: een kopje kleiner maken. Al moet je dat kopje nogal ruim nemen, want in de praktijk worden de planten minstens met de helft teruggeknipt. Het gaat om een aantal vaste, in de zomer bloeiende planten. Als je die tussen half mei en de langste dag (21 juni) kortwiekt, bloeien ze later én rijker. De planten blijven bovendien lager en bossiger dan planten die ongehinderd hun gang mogen gaan. Het terugknippen gebeurt niet alleen om de bloei uit te stellen en de plant bossig te houden, maar ook om gezondheidsredenen. Veel planten zijn gevoelig voor meeldauw. Wanneer je die in het late voorjaar met de helft terugknipt en daarna van water en mest voorziet, lopen ze opnieuw uit en krijgt meeldauw voorlopig geen kans. Of neem herfstasters, die vaak last hebben van mijten. In het voorjaar nestelen die zich in de stengeltoppen, die daardoor misvormd raken. Door de asters terug te knippen, raak je de mijten kwijt. Bijkomend voordeel: de afgeknipte stengels bloeien rijker, doordat ze zich na het knippen vertakken.Ben je, net als ik, zo’n slapjanus van een tuinier die het eng vindt om de snoeischaar in vaste planten te zetten, begin dan voorzichtig met een paar tegelijk. Engelse kwekers doen dat met floxen al sinds mensenheugenis. Ze knippen de floxen om en om terug, de ene stengel wel en de andere niet. En zorgen zo voor een gespreide bloei, omdat de afgeknipte stengels uiteraard later bloeien dan de niet afgeknipte. Knipangst is ook te overwinnen door je, terwijl je de schaar in de stengels zet, te concentreren op de vele voordelen van zo’n behandeling. Al deze planten bloeien in juli, midden in de vakantietijd. Kom je lekker uitgerust terug uit Frankrijk, tref je een kleurloze tuin aan omdat alles is uitgebloeid. Die teleurstelling kun je jezelf besparen door de planten voor 21 juni terug te knippen. Je zult zien: op de eerste werkdag na de vakantie beginnen ze allemaal tegelijk te bloeien.Voordelen op de langere termijn zijn er ook, want over een paar maanden hoef je die lange slappe lijzen niet meer op te binden. Of, als je dat toch al niet deed, bang te zijn dat ze bij het eerste het beste herfststormpje omvallen.

(bron: Trouw)

Vaste planten die in aanmerking komen voor het zo genaamde ‘Chelsea Chop’zijn onder andere: Nepeta (kattenkruid), Aster, Monarda, Echinacea (Zonnehoed), Artemisia, Phlox, Helianthus, Rudbeckia, Lupinus en Alcea (Stokroos).

Vaste planten die na de bloei direct gesnoeid kunnen worden (dit bevor-derd een goede nabloei) zijn o.a. Nepeta, Astrantia, Digitalis, Campanula, Penstemon, Delphinium en Salvia.

Nymphoides peltata

Sparganium erectum

Stratiotes aloides

Nuphar lutea

Typha angustifolia

Caltha palustris subsp. palustris

Mentha aquatica

Hippuris vulgaris

Potamogeton lucens

Phragmites australis

Houttuynia cordata Chameleon

Filipendula ulmaria

Nymphaea Gladstoniana

Petasites hybridus

Preslia cervina

Ranunculus peltatus

Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa

Pontederia cordata

Lysichiton americanus

Typha latifolia

Hydrocharis morsus-ranae

HOOFDSTUK WATERPLANTEN

Butomus umbellatus

Menyanthes trifoliata

Myosotis palustris

Waterplanten

Inleiding Oeverplanten Moerasplanten Zuurstofplanten Drijfplanten Waterlelies

Alfabetische volgorde assortiment

Waterplanten ruiken, voelen en zien:

Vijvertuin Ada Hofman Westeindigerdijk 3 7778 HG LoozenTuinen van Appeltern

Natuurlijk in waterrijke gebieden, Nederland is rijk aan inheemse waterplanten.

Wilt u waterplanten aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner waterplanten. (Hier vindt u honderden soorten waterplanten).

Waterplanten (moeras- en oeverplant)Myosotis palustris

Nederlandse naam Moeras vergeet mij nietje

Bloemkleur lichtblauw

Bladkleur groen en licht behaard

Hoogte 20 tot 30 cm

Bloeitijd juni, juli en augustus

Geur niet geurend

Standplaats zonnig tot half schaduw

Groenblijvend nee

Grondsoort vochtige tot natte grond

Vochthuishouding vochtig


Gebruik vijver en verwildering

Familienaam Boraginaceae(Ruwbladigen)

Onderhoud Opschonen in het voorjaar

Waterplanten(moeras- en oeverplant)

Caltha palustris subsp. palustrisNederlandse naam Dotterbloem

Bloemkleur geel

Bladkleur groen

Hoogte 30 - 40 cm

Bloeitijd maart en april

Geur licht zoet

Standplaats zonnig

Groenblijvend ja

Grondsoort vochtige tot natte grond

Vochthuishouding natte omgeving


Gebruik vijverrand en verwildering

Familienaam Ranunculaceae (Ranonkelfamilie)

Onderhoud Opschonen in het voorjaar

Waterplanten (drijfplant)Hydrocharis morsus-ranae

Nederlandse naam Kikkerbeet

Bloemkleur wit

Bladkleur groen

Hoogte mmm

Bloeitijd juni tot in augustus

Geur niet

Standplaats zonnig

Groenblijvend nee

Grondsoort in het water (voedzame grond op de bodem)

Vochthuishouding n.v.t.


Gebruik vijver (stilstaand tot licht stromend water)

Familienaam Hydrocharitaceae, (Waterkaardefamilie)

Buddleja davidii Border Beauty

Deutzia elegantissima Rosalind

Sambucus nigra Aurea

Hypericum Magical White

Buxus sempervirens

Aronia arbutifolia

HOOFDSTUK HEESTERS

Hydrangea arborescens Annabelle

Berberis thunbergii Atropurpurea

Weigelia florida Monet

Cornus alba

Forsythia intermedia Spectabilis

Physocarpus opulifolius Dart’s Gold

Magnolia liliiflora Nigra

Viburnum plicatum Newport

Ulex europaeus

Lagerstroemia indica Cordon Blue

Corylus avellana Contorta

Amelanchier lamarckii

Chaenomeles superba Jet Trail

Hydrangea macrophylla St. Claire

Hibiscus syriacus Purple RufflesTrochodendron aralioides

Choisya Goldfinger

Euonymus europaeus

Heesters



A Bloeiende heesters.B Groenblijvende heesters.C Hortensia’s.D Japanse esdoorns.E Rhododendrons.F Verdere heesters

Heesters ruiken, voelen en zien:










Wilt u heesters aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner heesters. (Hier vindt u honderden soorten heesters).

Heesters D

Nederlandse naam Augurkenstruik (Engels Dead Man’s Fingers)Bloemkleur groengeel, klokvormigBladkleur groen, jong blad loopt bijna zwart uitHoogte drie tot vijf meterBloeitijd april en meiGeur niet geurendStandplaats zonnig tot halfschaduwGroenblijvend bladverliezendGrondsoort van zand tot klei, goed vochtdoorlatendVochthuishouding niet te droogaantal per m2 n.v.t.Gebruik solitair

Familienaam Lardizabalaceae (Akebia-achtigen)

Decaisnea fargesii

Onderhoud

Vooral jonge scheuten gevoelig voor late nachtvorsten, beschadigden takken in de zomer wegknippen. Voor de rest alleen bladafval verwijderen.

Specifiek Na de bloei krijgt de plant blauwberijpte vruchten die eetbaar zijn.De vruchten blijven tot in de winter aanwezig. Komt oorspronkelijk uit de Himalaya.

Bloeiende heesters B

Buddleja davidii Border Beauty

Hortensia / Heesters H

Hydrangea arborescens Annabelle

Nederlandse naam VlinderstruikBloemkleur lilapaarsBladkleur groengrijsHoogte twee tot vijf meterBloeitijd juni tot in oktoberGeur zoetStandplaats zonnig tot halfschaduwGroenblijvend bladverliezendGrondsoort van zand tot klei, goed vochtdoorlatendVochthuishouding niet te nataantal per m2 n.v.t.Gebruik solitair

Familienaam Buddlejaceae

Nederlandse naam AnnabelleBloemkleur groenwit tot witBladkleur groenHoogte een tot twee meterBloeitijd juni tot in augustusGeur niet geurendStandplaats zonnig tot halfschaduwGroenblijvend bladverliezendGrondsoort van zand tot klei, goed vochtdoorlatendVochthuishouding niet te droogaantal per m2 1Gebruik solitair, vakbeplanting

Familienaam Hydrangeaceae (Hortensiafamilie)

Onderhoud

Wanneer u de vlinderstruik niet veel hoger dan twee meter wilt laten komen, dan moet de plant elk voorjaar (vanaf eind maart) tot 30 cm boven de grond afkinippen. Voor de rest alleen de uit-gebloeide bloemaren wegknippen en het bladafval verwijderen.Specifiek, Zet de plant om een be-schutte plaats en niet te veel in de wind, dan vormen de bloemen extra goed nectar. Vlinders zijn er dol op.

OnderhoudAnnabelle, bolvormige hortensia, bloeit met grote witte bollen in juni, juli en augustus, de bloemen kunnen zo zwaar worden dat ze ondersteund moeten worden. Nadeel is echter dat de witte kleuring die kan overgaan in groen, vaak door de weersomstan-digheden bruin kleuren, wordt ongeveer 1,5 meter hoog. Sterker alternatief is de Hydrangea paniculata Limelight. Eind maart tot ongeveer 20 cm boven de grond afknippen.


Nederlandse naam BoerenhortensiaBloemkleur rose tot lichtblauwBladkleur groenHoogte 1 to 1,5 meterBloeitijd juli tot in septemberGeur zwak zoet geurendStandplaats zonnig tot halfschaduwGroenblijvend neeGrondsoort goed vochtdoorlatend grondVochthuishouding niet te droogaantal per m2 1Gebruik solitair, vakbeplanting


Hydrangea macrophylla Bouquet Rose

OnderhoudRose of lichtblauwe bolvormige hortensia, bloemen in juli tot in september, wordt ongeveer 120 cm hoog, in het voorjaar snoeien, vanaf 20 april de uitgebloeide bloemen tot ongeveer 5 cm boven nieuwe uitlopende knoppen af-knippen. Jonge bloemknoppen op tijd beschermen tegen nachtvorst, uitgebloeide bloemen afknippen bevorderd na-bloei, als u de oude takken in de herfst afknipt, krijgt u het volgende jaar minder bloemen, maar wel groter van formaat. Als de bloemen nog goed op kleur zijn, kunt u ze mooi in schelpenzand laten drogen, voor in bloemstukjes bijvoorbeeld. Hortensia’s staan graag in de zon tot half-schaduw, houden wel van vocht op zijn tijd.


Nederlandse naam HortensiaBloemkleur roserood tot helder roseBladkleur groenHoogte 1 tot 1,5 meterBloeitijd juni en juliGeur neeStandplaats zonnig tot halfschaduwGroenblijvend neeGrondsoort goed vochtdoorlatend grondVochthuishouding niet te droogaantal per m2 1Gebruik solitair, vakbeplanting


Hydrangea macrophylla Glowing Embers

OnderhoudRoserode tot helderrose bolvormige hortensia, bloemen in juni en juli, wordt ongeveer 120 cm hoog, in het voorjaar snoeien, vanaf 20 april de uitgebloeide bloemen tot on-geveer 5 cm boven nieuwe uitlopende knoppen afknippen. Jonge bloemknoppen op tijd beschermen tegen nachtvorst, uitgebloeide bloemen afknippen bevorderd nabloei, als u de oude takken in de herfst afknipt, krijgt u het volgende jaar minder bloemen, maar wel groter van formaat. Als de bloemen nog goed op kleur zijn, kunt u ze mooi in schelpenzand laten drogen, voor in bloemstukjes bijvoor-beeld. Hortensia’s staan graag in de zon tot halfschaduw, houden wel van vocht op zijn tijd.


Nederlandse naam PluimhortensiaBloemkleur groen - wit - groenBladkleur groenHoogte 1,5 tot 2 meterBloeitijd juli tot in oktoberGeur neeStandplaats zonnigGroenblijvend neeGrondsoort goed vochtdoorlatend grondVochthuishouding niet te droogaantal per m2 1Gebruik solitair, vakbeplanting


Hydrangea paniculata Limelight

Onderhoud

Groene naar wit en dan weer naar groen kleurende pluimvormige hortensia, bloeit in juli tot in oktober, als u de plant niet elk jaar snoeit, dan wordt de plant uiteindelijk ongeveer 400 cm hoog. Eind maart tot ongeveer 20 cm boven de grond afknippen. De pluim-hortensia kan ook als klein boompje worden toegepast. Staat graag op een lichte plek, liefst in de zon.


Nederlandse naam Japanse berghortensiaBloemkleur witroselilaBladkleur donker groenHoogte 1 tot 1,5 meterBloeitijd juni tot in augustusGeur neeStandplaats zonnig tot schaduwGroenblijvend neeGrondsoort goed vochtdoorlatend grondVochthuishouding niet te droogaantal per m2 1Gebruik solitair, vakbeplanting


Hydrangea serrata Grayswood

Onderhoud

Witroselila verkleurend naar rood schermvormige Japanse berghortensia, bloeit in juni tot in augustus, wordt ongeveer 150 cm hoog, in het voorjaar snoeien, vanaf 20 april de uitgebloei-de bloemen tot ongeveer 5 cm boven nieuwe uitlopende knoppen afknippen.

Rosa Marselisborg

Rosa Bantry Bay

Rosa Berleburg

Rosa Melbourne Park

Rosa Nostalgie

Rosa Leonardo da Vinci

HOOFDSTUK ROZEN

Rosa Charles Austin

Rosa Abigaile

Rosa Rosy Cushion Interall

Rosa Whiter Shade off pale

Rosa Dornroschen

Rosa Abrikoos Queen Elizabeth

Rosa Moyland

Rosa Queen of Hearts

Rosa Baron de Wassenaer

Rosa Colbert

Rosa Adabuco

Rosa Pullmann Orient Express

Rosa Grace

Rosa Jacky’ s Favorite

Rosa Hugues AufrayRosa Berdina

Rosa Rumba

Rosa Erotika Eroica

ROZEN

Inleiding van het geslacht Rosa De standplaats De verzorging Het gebruik De soortenindeling


A Grootbloemige rozen, ook wel Theehybride rozen genoemd.B Trosrozen, ook wel Floribunda rozen genoemd.C Engelse rozenD Heesterrozen (doorbloeiend en eenmalig bloeiend).E Leirozen, ook wel klimrozen genoemd en Ramblerrozen.F Botanische rozen, ook wel wilde rozen genoemd.G Bodembedekkende rozenH Oude rozen, ook wel Historische rozen genoemd.I Dwerg- of miniroosjes en patiorozen

Rozen ruiken, voelen en zien:

Rosarium Westbroekpark, Kapelweg 35, 2587 BK Scheveningen.Het Rosarium telt circa 25.000 rozenstruiken van meer dan 350 verschillende rozensoorten.

Kasteeltuinen Arcen, Lingsforterweg 26, 5944 BE Arcen (www.kasteeltuinen.nl).Het Rosarium telt circa 12.000 rozenstruiken van meer dan 300 verschillende rozensoorten.

Rosarium Boskoop, Parklaan 4, Boskoop.Het Rosarium telt meer dan 160 verschillende rozensoorten.

De Rozenhof, Markt 2, 5973 NR Lottum. (www.rozendorp.nl).

Rosarium Winschoten , Stadspark Winschoten, 9675 AB WinschotenHet Rosarium telt meer dan 320 verschillende rozensoorten.

Grootste rosarium van de wereld: Europa-Rosarium Sangerhausen, Am Rosengarten 2a, 06526 Sangerhausen Duitsland

Tip! Volg de borden “rosarium” in het landgoed Clingendael niet, helaas maar 1 soort roos te bewonderen.

Wilt u rozen aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner rozen. (Hier vindt u honderden soorten rozen).

Rozen

Rosa Erotika Eroica

Type roos Theehybride, grootbloemigBloemkleur DonkerroodBladkleur Donkergroen met rode gloedHoogte 70 tot 90 cmBloeitijd Mei tot in oktoberGeur Heerlijk zoet geurendStandplaats Zonnig tot lichte schaduwGroenblijvend BladverliezendGrondsoort Bemeste tuingrondVochthuishouding Licht vochtigaantal per m2 1 tot 3 stuksGebruik Border of rozenbedSpecifiek Goede snijroos, zeer ziekteresistent

Familienaam Rosaceae (Rozenfamilie)

Onderhoud Voorjaar (half maart tot half april), dode, beschadigde en dunnen takken tot aan de onderstam wegknippen. 3 tot 5, maximaal 7

goede takken overhouden. De gezonde en dikke takken op 3 tot 5 ogen terugknippen (eindknop naar buiten gericht).

Zomer (geduurende de bloei), uitgebloeide bloemen afknippen, daardoor ontwikkelen zich meer nieuwe bloemknoppen (wegknippen tot

op het eerste vijftallige blad). Zuinig zijn op nieuwe jonge uitlopers, de takken voor het volgende jaar, de uitgebloeide oude takken in

zijn geheel wegsnoeien.

Najaar, alleen op netheid snoeien, niet noodzakelijk. De takken moeten minimaal 7 ot 9 ogen behouden (ongeveer op kniehoogte).

Aan het einde van het najaar aanaarden (bescherming van de ent) en in het begin van de winter bemesten met organische mest.

Wilde hout zo diep mogelijk wegknippen ( te herkennen aan het kleinere vaak dofkleurig blad). Bladluis het liefst aanpakken met de

larve van het lieveheersbeestje.

Gleditsia aquatica

Robinia margaretta Casque Rouge

Magnolia soulangiana Lennei

Aesculus x neglecta Erythroblastos

Catalpa bignonioides

Acer campestre

Malus Evereste

Rhus typhina

Fraxinus Raywood

Tilia platyphyllos

Carpinus betulus

Platanus acerifolia

Liriondendron tulipifera

Betula utilis Jacquemontii

Malus tschonoskii

Liquidambar styraciflua

Sorbus Dodong

Quercus rubra

Castanea sativa

Acer rubrum Red Sunset

Paulownia tomentosa

HOOFDSTUK BOMEN

Crataegus persimilis Splendens

Quercus cerris

Alnus cordata

Bomen



A Bomen voor de wat kleinere tuinen.B Bomen voor de grotere tuinen.C Vormbomen. (Dakbomen, leibomen, zuilbomen en bolbomen).D Groenblijvende bomen.

Bomen ruiken, voelen en zien:










Wilt u bomen aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner bomen. (Hier vindt u honderden soorten bomen).

BOMEN KLEINERE TUIN SSorbus Dodong

Lijsterbes, De Sorbus Dodong is een

kleine boom die circa 5 meter hoog

kan worden. De Sorbus Dodong

heeft witte bloemen in mei.

Oranje/rode bessen van de Sorbus

Dodong komen in oktober.

En het meest spectaculaire van de

Sorbus Dodong is wel de

schitterende oranjerode herfstkleur.

Latijnse naam Sorbus Dodong

Bloemkleur wit

Bladkleur groen, herfstkleur

Hoogte vier tot vijf meter

Bloeitijd mei

Geur zoet

Standplaats zonnig/halfschaduw

Groenblijvend bladverliezend

Grondsoort alle grondsoorten

Vocht niet te droog

Gebruik solitair

BOMEN KLEINERE TUIN PPyrus salicifolia Pendula

Wilgbladige sierpeer of treurpeer,

De Pyrus salicifolia Pendula is een

kleine boom die circa 5 meter hoog

kan worden. De Pyrus salicifolia

Pendula heeft witte bloemen in mei.

Peervormige niet eetbare groene

vruchtjes en witviltig grijsgroen smal

blad. De takken hangen sterk over.

Een mooi boompje voor een kleine

tuin op een zonnige plek.

Latijnse naam Pyrus salicifolia

Pendula

Bloemkleur wit

Bladkleur witviltig grijsgroen

Hoogte vier tot vijf meter

Bloeitijd mei

Geur zoet

Standplaats zonnig



Vocht niet te nat

Gebruik solitair

BOMEN KLEINERE TUIN RRhus typhina

Azijnboom of fluweelboom, De Rhus

typhina dankt zijn Nederlandse naam

aan de uiteindelijke bruine beharing

op de twijgen. De bloemen van de

fluweelboom zijn onopvallend, maar

de bruinrode vruchtkolven die uit de

vrouwelijke bloemen ontstaan vallen

wel duidelijk op, temeer daar ze de

hele winter aan de takken blijven.

En het meest spectaculaire van de

Rhus typhina is wel de schitterende

oranjerode en gele herfstkleur.

Latijnse naam Rhus typhina

Bloemkleur groen

Bladkleur groen, herfstkleur

Hoogte drie tot vijf meter

Bloeitijd juni

Standplaats zonnig tot schaduw



Vocht niet te droog

Gebruik solitair

HOGE EN DIKKE BOMEN IN NEDERLAND

Nederlandse naamplaats, plaats, dikte (1,3 meter boven het maaiveld), hoogte, jaar van meting

Tamme kastanje, Kastanjedal in Beek, 835 cm, 25 meter, 2012

Plataan, Hemmen (overbetuwe), 754 cm, 32,3 meter, 2010

Canadese populier, Ruine slot Nijenbeek in Gietelo, 783 cm, 35,2 meter, 2012

Mammoetboom, landgoed Voorstonden in Voorstonden, 820 cm, 33 meter, 2011

Hollandse linde, Grotestraat in Sambeek, 784 cm, +/- 25 meter, 2012

Zomereik, Oude Benteloseweg in Delden, 748 cm, 25 meter, 2009

Oosterse plataan, nabij het witte kerkje van Elden in Elden, 734 cm, 20,2 meter, 2011

Rode beuk, begraafplaats aan de Meipoortwal in Doesburg, 812 cm, 23,6 meter, 2011

Witte paardenkastanje, Landgoed Mariënwaerdt in Beesd, 503 cm, 28,6 meter, 2010

Wintereik, Kroondomein Het Loo in Apeldoorn, 426 cm, +/- 31 meter, 2011

Gewone taxus, Domein van Groot Engelenburg in Brummen, 530 cm, 12,5 meter, 2011

Moerascipres, park van Kasteel Neubourg in Gulpen, 688 cm, 16,9 meter, 2011

Tulpenboom, tuin van Huis Hoekendaal in Warnsveld, 676 cm, 32 meter, 2009

Es, nabij kasteel Puth in Voerendaal, 482 cm, 32,4 meter, 2012

Zomerlinde, Berg in Nuenen, 652 cm, 5 meter, 2010

Zilveresdoorn, Glorieuxpark in Eindhoven, 498 cm, 2012

Zwarte walnoot, Park de Worp in Deventer, 404 cm, 28,4 meter, 2011

Amberboom, Roosendaalselaan in Rozendaal, 314 cm, 25,6 meter, 2011

Oosterse plataan, nabij het witte kerkje van Elden in Elden, 734 cm, 20,2 meter, 2011

Meer informatie over hoge, oude en dikke bomen in Nederland en in de rest van de wereld:

www.monumentaltrees.com

Robinia pseudoacacia

Waarschijnlijk de dikste, maar zeker de oudste Acacia van Nederland staat op het voorplein van kasteel Doorwerth. Deze acacia staat al ruim drie eeuwen te pronken op het voorhof en hoort tot de oudste bekende exemplaren in West – Europa. Vermoedelijk werd de boom aangeplant in 1678. De vredesonderhandelingen in Nijmegen waaren geslaagd en daar-mee de oorlog met Frankrijk beeindigd. Bij die gelegenheid organiseerde Anton I graaf van Aldenburg op kasteel Doorwerth een jachtpartij voor internationale gasten en liet op het voorplein drie acacia’s planten.De acacia was toen nog een betrekkelijk nieuwe boomsoort in Europa. De fransman Vespasien Robin had de boom in 1635 vanuit Noord – Amerika geintroduceerd in de Jardin des Plantes te Parijs. Omstreeks 1880 en 1885 moesten twee van de drie 17de – eeuwse acacia’s op het kasteelplein worden geveld. De derde overleefde de daarop volgende eeuwen en zelfs het granaatvuur dat in het najaar van 1944 kasteel Doorwerth teisterde.

Phyllostachys aureosulcata Aureocaulis

Acorus calamus Variegatus

Luzula sylvatica

Pseudosasa japonica

Calamagrostis acutiflora Overdam

Carex morrowii Ice Dance

Miscanthus sinensis Flamingo

Pleioblastus pygmaeus

Phyllostachys aureosulcata Spectabilis

Deschampsia Goldschleier

Pennisetum Sky Rocket

Cortaderia selloana

Miscanthus sinensis Strictus

Phyllostachys aurea

Festuca glauca

Stipa tenuissima

Imperata cylindrica Red Baron

Carex acuta Aureovariegata

Pennisetum alopecuroides Hameln

Fargesia murieliae Simba

Helictotrichon sempervirens

HOOFDSTUK SIERGRASSEN EN BAMBOE

Shibataea kumasaca

Hakonechloa macra

Sasa veitchii

Siergrassen en Bamboe



A SiergrassenB Bamboes

Siergrassen en bamboes ruiken, voelen en zien:










Wilt u siergrassen of bamboes aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner siergrassen. (Hier vindt u tientallen soorten siergrassen en bamboes).

BAMBOEPhyllostachys aureosulcata Spectabilis

Phyllostachys aureosulcata ‘Spectabilis’, een mooie geel-

kleurige bamboe waarbij de platte kant (sulcus) groen

gekleurd is. De groeikracht van deze (de naam zegt het al)

bamboesoort is spectaculair, in de groeiperiode kun je hem

bij wijze van spreken zien groeien. De groeiwijze is dicht

bossig en is geschikt als solitair, maar ook als haag. De

uiteindelijke hoogte bedraagt uiteindelijk tussen de 4 en 6

meter. De beste standplaats voor deze bamboe is een zon-

nige plek, maar kan ook in de lichte schaduw staan. Phyl-

lostachys soorten hebben een behoorlijke uitbreidingsdrang

en dienen worden opgesloten met een wortelbegrenzer, dit

om de rhizomen van de bamboe geen kans te geven om

uit te breiden. Jonge scheuten hebben een purperen teke-

ning. Erg mooi!

Lilium

Eranthis hyemalis

Iris hollandica

Chionodoxa luciliae

Fritillaria imperialis

Tulipa

Galanthus nivalis Multiplex

Anemone blanda

Narcissus Akita

Corydalis

Tulipa

Anemone nemarosa

Gladiolus

Colchicum autumnale Waterlily

Fritillaria meleagris

Tulipa

Hyacinthus orientalis Prince Jewel

Gladiolus callianthus var. murielae

Crocus flavus Golden Yellow

Allium nigrum

Tulipa tarda

HOOFDSTUK BOL- en KNOLGEWASSEN

Erythronium Pagoda

Muscari

Cyclamen hederifolium

Bol- en knolgewassen


Alfabetische volgorde assortiment

Bol- en knolgewassen ruiken, voelen en zien:

Keukenhof te Lisse, vanaf 21 maart tot 20 mei. (www.keukenhof.nl).

Hortus Bulborum in Limmen, vanaf 6 april tot 16 mei. (www.hortus-bulborum.nl).










Museum:Museum de Zwarte Tulp is gehuisvest in een mooi gerestaureerd, oud gebouw in het hart van Lisse, dat vroeger als bol-lenschuur dienst heeft gedaan. Het toont de geschiedenis van de Bloembollenstreek en het ontstaan en de ontwikkeling van de bloembollencultuur. (www.museumdezwartetulp.nl)

Wilt u bollen of knollen aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner bollen. (Hier vindt u honderden soorten bollen en knollen). (vanaf september 2013).

ALLIUM - SIERUI - LOOK - LILIACEAEAllium angulosum

Look40 cm hoogbloemen 5 cm grootzachtlila van kleurbloeit vanaf juni tot in augustuszonnig tot half schaduw

Allium sphaerocephalon

Kogellook of kalklook70 cm hoogbloemen 7 cm grootroodpaars van kleurbloeit vanaf juni tot in augustuszonnig tot half schaduw

Allium nigrum

Sierui of look80 cm hoogbloemen 15 cm grootwit van kleurbloeit vanaf juni tot in julizonnig tot half schaduw

Allium Purple Sensation

Sierui of look60 - 80 cm hoogbloemen 12 - 15 cm grootdieppaars van kleurbloeit vanaf mei tot in junizonnig tot half schaduw

Allium schoenoprasum

Bieslook (valt onder de vaste planten)40 cm hoogbloemen 3 cm grootzachtlila van kleurbloeit vanaf juni tot in augustuszonnig tot half schaduw

BOL- en KNOLGEWASSEN

Vitis vinifera Rembrandt

Prunus Benton

Prunus dulcis

Olea europea

Rubus phoenicolasius

Juglans regia Buccaneer

Prunus persica nucipersica Madame Blanchet

Malus domestica Elstar

Ribes Stanza

Vaccinium corymbosum Bluecrop

Malus domestica Golden Delicious

Prunus avium Giorg

Prunus Valor

Malus domestica Kanzi

Pyrus communis Gieser Wildeman

Rubus

Vitis vinifera Golden Champion

Ribes Albatros

Poncirus trifoliata

Mespilus germanica Westerveld

Prunus Canada Giant

HOOFDSTUK FRUIT EN ANDERE EETBARE VRUCHTPLANTEN

Prunus Ontario

Ribes Whinham’s Industry

Pyrus communis Conference

Fruit



A AppelsB PerenC PruimenD KersenE Kleinfruit

Fruit ruiken, voelen, proeven en zien:

Nationaal Fruitpark Ochten, Bonegraafseweg 59, 4051 CG OCHTEN (www.fruitpark.nl)

Landgoed Verhildersum, Wierde 40, 9965 TB Leens, Groningen (www.verhildersum.nl)

De Fruithof, de Fruithof ligt aan de Majoor van Swietenlaan te Frederiksoord. Op de enige rotonde in Frederiksoord neemt u de afslag naar de parkeerplaats. U neemt de ingang naar “De Tuinen” waar de Fruithof deel van uit maakt. Postcode gegevens voor uw routeplanner of navigatiesysteem: 8382 CE

Wilt u fruitplanten aanschaffen? Kijk dan op www.webshoptuinmateriaal.nl, klik op de banner tuinplanten en daarna klikt u op de banner fruitplanten. (Hier vindt u honderden soorten fruitplanten).

Plant instructies voor Vruchtbomen

Verwijder gras en/of andere begroeiing ca. 75X75cm. En voer dit af.Graaf een gat van ca 0,5 mtr diep, maak de bodem van het gat een steekdiep los.Zorg dat de wortels ruim in het gat passen.Plaats nu eerst de boompaal (op kniehoogte) aan de zuid-weste zijde van de boom ca. 20 cm uit het hart van het gat, de boom zal nu bij de meest voorkomende windrichting in de boomband hangen, dit voorkomt dat de boom langs de paal schuurt.

Indien gebruik gemaakt wordt van een boomkorf, dient u twee boompalen te plaatsen waar de boom tussen staat.

Boompalen zijn gemiddeld twee groeiseizoenen nodig, daarna kan de boom in de regel voldoende wortels gevormd hebben om zelf recht te blijven.

Instructies: * bevochtig de wortels * Plaats de kant van de boom waaraan de minst ontwikkelde takken zitten op het zuiden. * Houdt een eventuele entknobbel ca. 5cm boven de grond, dit om wortelvorming te voorkomen. * Gooi mooie grond(evt. potgrond) zonder kluiten in het plantgat tot de wortels zijn bedekt. * De boom tijdens het planten wat heen en weer bewegen zodat de grond goed aansluit bij de wortels. * Als het plantgat 2/3 gevuld is drukt u de grond licht aan en gooit u er een emmer water bij. * Zet de boom zo hoog mogenlijk vast aan de boompaal. * Plant bomen nooit dieper dan ze hebben gestaan op de kwekerij !!

Snoei van appel- en perenbomen,

De struiken , half- en hoogstammen , kunnen in de wintermaanden gesnoeid worden. De boom is dan in rust. De bladeren zijn dan van de boom gevallen dit is handig omdat je dan goed kunt zien hoe de boomvorm is. Het snoeien van een fruitboom heeft ook een doel, namelijk;

- De boom verjongen, als je dit niet doet dan verouderen ze veel sneller. - De belichting in de boom optimaliseren. - Voorkom ziekten ( snij zieke takken, infecties , ..... zo snel mogelijk weg ) - Betere vruchtzetting.

Pas eenvoudige technieken toe ! Rechtopgaande takken hebben de meeste groeikracht. Zware takken in de top van de boom wegsnoeien om de belichting te verbeteren. Een boom die te snel groeit kunt u daarom het best snoeien en uitbuigen zodat de takken horizontaal komen te staan. Als u in de zomer gaat snoeien remt dit de groei in de boom en is doelmatiger. Het uitbuigen mag zowel in de zomer als in de winter gebeuren, als u takken in mei-juni uitbuigt gaan die dan op korte tijd een stand aannemen. Nooit te ver doorbuigen dit kan namelijk tot gevolgen hebben dat de tak breekt. Uitbuigen kan door, een gewicht aan de tak te binden of ze met een touwtje omlaag te trekken en vast te maken aan onderliggende takdelen.

In de maanden april (eind) en mei (begin), is het de moeite waard om richting de Betuwe te gaan i.v.m.

de bloesem.

Eind juni tot in augustus is hetkersentijd.

Augustus pruimen.

Frambozen

Zomerframbozen.

Rijptijd: juni-juliPlantafstand: 25 à 30 cmTerugsnoeien op 30 cm (eerste winter), dit voorkomt dat de scheuten gaan zwiepen in de wind en daardoor de jong aan-groeiende wortels beschadigen. In de zomer zullen wortel- of grondscheu-ten gaan groeien; als deze rond 25 cm lang zijn wordt de oude stengelstomp weggehaald. Aan de jonge scheuten hoeft niets gedaan te worden. Deze zullen volgend jaar de eerste vruchten geven. De scheuten worden in de winter of het voorjaar tegen de draden aangebonden Niet meer dan 12 scheuten per meter aanhouden. Overtollige grondscheuten verwijderen, dit om de groei van de overblijvende te stimuleren en kunnen de vruchten beter afrijpen door meer zon. Wintersnoei: alle tweejarige scheuten worden verwijderd; de nieuwe een-jarige scheuten blijven over en geven volgend jaar weer vruchten.

Herfstframbozen.

Rijptijd: augustus-septemberPlantafstand: 25-30 cmTerugsnoeien op 30 cm (eerste winter), als de nieuwe scheuten voldoende lang zijn, 25 tot 30 cm, wordt de oude stengel verwijderd. De nieuwe scheuten worden aangebonden en zullen in de herfst de eerste vruchten geven. 12 tot 14 scheuten per meter aanhouden. Winters-noei: Alle scheuten worden verwijderd om ruimte te maken voor nieuwe jonge scheuten die in de herfst vrucht zullen geven.

Perzik/Nectarine

Voor de teelt van perziken is een warme zonnige plaats met een goede luchtcir-culatie het beste. De plaats moet zorgvuldig gekozen worden, want de bloe-men van de perzik zijn al vroeg in het voorjaar open, zodat bescherming tegen plotselinge kou of nachtvorst nodig is. Scherpe koude winden en regelmatig lage temperaturen schaden de boom in hoge mate.Perziken stellen geen bijzondere eisen aan de grond,

MAART 14 2013degroeneherentuinarchitectuur.nl/Buitengeluk%20maart... · 2013. 6. 23. · Prei...

Documents

Transcript of MAART 14 2013degroeneherentuinarchitectuur.nl/Buitengeluk%20maart... · 2013. 6. 23. · Prei...