M ti l htk lit itMetingen luchtkwaliteit Edward Roekens.pdf · GBI gem blootstellingsindicator...

M ti l htk lit itMetingen luchtkwaliteit

MINA raad4 februari 20114 februari 2011

OverzichtOverzicht

W l ht ti ?• Waarom luchtmetingen?• VMM meetnetten lucht• Wetgevend kader• Toetsing aan grens- en streefwaardeng g• Evolutie verschillende parameters• Focus op PM, NO2, O3Focus op PM, NO2, O3• Vergelijking met buitenlandse meetnetten• Besluit• Besluit• Plannen 2011 – 2012 / 2015

2

Waarom luchtmetingen?Waarom luchtmetingen?

V t t lli l• Vaststelling algemene luchtkwaliteit/luchtverontreiniging

• Toetsen aan normen (Europees, Vlaams, …))

• SmogalarmenBronnen en vervuilers identificeren• Bronnen en vervuilers identificeren

• Studie effecten (concentraties versus gevolgen) en mechanismen

• Effectiviteit genomen maatregelen3

g g

Meetnetten luchtMeetnetten lucht

T l t i h t t l ht fij• Telemetrisch meetnet lucht, o.m. ozon, fijn stof, NO2, SO2 … - 35 stations

• Lokale meetnetten lucht - 22 stations• Lokale meetnetten lucht - 22 stations• Overeenkomsten externe meetnetten

• GHA Beveren - 6 PM stationsGHA, Beveren 6 PM stations• Electrabel - 3 SO2, 9 NOx• EON - 2 SO2, 4 NOx• SPE - 1 NOx• BP – Chembel – 1 NOx, 1 BTEX

T P 1 NO• T-Power - 1 NOx• BPF - 5 SO2, 5 NOx

4

VMM meetnetten luchtVMM meetnetten lucht

• Meetnet zware metalen • Zwevend stof – PM10 - 16 stations• Neervallend stof - 12 stations

M t t i 9 t ti (19 NH )• Meetnet verzuring - 9 stations (19 NH3)• Meetnet organische stoffen: g

• VOS (o.m. benzeen) - 8 stations • (nitro )PAKs 5 stations• (nitro-)PAKs - 5 stations• Dioxinen, PCB126 - 40 stations

5

Ligging meetstations telemetrisch meetnet en lokaletelemetrisch meetnet en lokale

meetnetten

6

WetgevingWetgeving

EEuropees:Richtlijn 2008/50/EG: SO NO fij t f (PM10 PM2 5) Pb CO bSO2, NOx, fijn stof (PM10 en PM2,5), Pb, CO, ozon, benzeen

Richtlijn 2004/107/EG:Richtlijn 2004/107/EG: As, Cd, Ni, Hg en PAK (benzo(a)pyreen)

VLAAMS: VLAREM II: depositie van Pb en Cdp

WGO richtwaarden - MINA

7

EU-richtlijnen LuchtInhoud

d t f d i f ti• grenswaarden, streefwaarden, informatie-en alarmdrempels

• plannen/programma’s en actieplannen

• meet(net)verplichtingen en ( ) p ganalysemethoden

• specifieke rapportering en informatie aan het publiek

8

p

EU-richtlijn 2008/50/EG: grens- en

Gemidd. tijd 1-uur max 8-uur 24-uur jaarstreefwaarden

SO2 350 max 24x 125 max 3x

NO2 200 max 18x 40 (2010)

PM10 50 max 35x 40

Pb 0,5,

CO 10 000

Benzeen 5 (2010)( )

120 max 25xO3 gem. in 3jaar

Streefwaarde (2010)Streefwaarde (2010)

9

(concentraties in µg/m³)

EU-richtlijn – 2004/107/EC –streefwaarde in 2012 als jaargemiddelde

Vlaanderen Hot SpotA ☺ H b k BAs 6 ng/m³ ☺ Hoboken, Beerse

Cd 5 ng/m³ ☺ Beerse

Ni 20 ng/m³ ☺ Genk

B P ☺BaP 1 ng/m³ ☺

10

Evolutie gasvormige polluenten

200

Evolutie gasvormige polluenten

140160180200

80100120140

%

204060

0

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Benzeen NO

NO2 SO2

CO O3 glijdend maandgemiddelde

O3 e ol tie AOT60ppb ma 8 / rgraad

11

O3 evolutie AOT60ppb-max8u/uurgraad

Evolutie deeltjesvormige

140

polluenten

120

140

80

100

%

40

60

%

20

0

1968

1970

1972

1974

1976

1978

1980

1982

1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

Z arterook PM10 PM2 5 Pb (hot spot) PAK

12

Zw arterook PM10 PM2,5 Pb (hot spot) PAK

Evolutie jaargemiddelden PM10 1996 2009 / 2010 op zelfde1996-2009 / 2010 op zelfde

niveau als 2009

60

70

g/m

³)

40

50

entr

atie

(µg

20

30

PM

10-c

onc

0

10

P

01996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

industrieel stedelijk voorstedelijk landelijk GW vanaf 2005

14

PROGNOSE FIJN STOF, drie beleidscenario’s

15

Prognose fijn stof, drie beleidscenario’s

16

Aantal PM10 daggemiddelden > 50 µg/m3 2007-2009, 2010 vglbaar met 2009 7 stations in overschr tov 9 in2010 vglbaar met 2009, 7 stations in overschr tov 9 in

2009

17

Chemcar studiesChemcar studies

Gemiddelde samenstelling tijdens 2 studies• Sec anorg ionen (NO3

- SO42- NH4

+)Sec anorg ionen (NO3 , SO4 ,NH4 )• 31 - 41 %

O (OC ) %• Org massa (OC x 1,4): 20%• Bodemstof: 13 - 14 %Bodemstof: 13 14 %• Zeezout: 10 – 8 %• Elementair koolstof (roet): 4 %

18

Beleidsconclusies chemcarBeleidsconclusies chemcar

• Sec ionen 30 - 40 % NEC beleid NO2, NH3dus ook goed voor PMg

• EC (schadelijkste component van PM?): sterk beïnvloed door lokalesterk beïnvloed door lokale omstandigheden, lokaal beleid dus zinvol

• Belang opwaaiend bodemstof door verkeerverkeer

19

Interpolatiekaart 2009 -jaargemiddelde PM10

Relatieve fout

20

Relatieve fout

Interpolatiekaart 2009 - kans op overschrijding daggemiddelde PM10

21

EU richtlijnen LuchtRichtlijn 2008/50/EG - PM2,5

• PM2 5 overal (omgevingslucht)• PM2,5 overal (omgevingslucht)25 µg/m³ jaargem streefw 2010 25 µg/m³ jaargem grensw 2015 – 20% overschrijdingsmarge20 µg/m³ jaargem grensw 2020 (indicatief)µg j g g ( )

• PM2,5 stedelijke achtergrondGBI gem blootstellingsindicator

aanvankelijke concentraties vermindering in %

• 2009-2011 – 20% (?) tegen 2018-2020

• Metingen 2009: • concentr 17 à 20 µg/m3

j g

<= 8,5 µg/m3 0%8,5 < x <= 13 µg/m3 10%1 3< x <=18 µg/m3 15%18 < x <= 22µg/m3 20%co ce t à 0 µg/ 18 x 22µg/m

>=22 µg/m3 Alle passende maatregelen om 18 µg/m³ te bereiken

BCV blootstellingsconcentratieverplichting op basis van GBI

• 20 µg/m³ tegen 2015

22

Evolutie jaargemiddelden PM2,5 2004-2009 / 2010 vglb met 2009

30

25

e µg

/m³

20

once

ntra

ti

15

co

152004 2005 2006 2007 2008 2009

Hasselt Borgerhout Borg.-straat Houtem Gent Evergem

24

NO in Europa (2004)NO2 in Europa (2004)

25 Bron: www.esa.int

NO2-jaargemiddelde concentraties in het kalenderjaarconcentraties in het kalenderjaar

2009

27

Langetermijnevolutie NO2-jaargemiddelden 1987 –20092009

2010 verglbaar met 2009

60

70

GW + OM60

70

GW + OM

40

50

m³

GW 201040

50

m³

GW 2010

20

30µg/m

20

30µg/m

0

10

0

10

1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009

industrieel stedelijk voorstedelijk landelijk

1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009

industrieel stedelijk voorstedelijk landelijk

28

Langetermijnevolutie NOx-jaargemiddelde concentratie en NO /NO verhouding voor deconcentratie en NO2/NOx-verhouding voor de

verschillende virtuele meetstations

180

210

240

³) 0 60

0,70

0,80

120

150

180

trat

ie (

µg/m

³

0,40

0,50

0,60

ratio NO

60

90

120

NO

x-con

cent

0,20

0,30

0,40 O2 /N

Ox

0

30

1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 20090,00

0,10

1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009

NOx industrieel NOx stedelijk NOx voorstedelijk NOx landelijk

NO2/NOx industrieel NO2/NOx stedelijk NO2/NOx voorstedelijk NO2/NOx landelijk

29

Ozonachtergrond vs. ozonpiekconcentraties

25

30

AOT60ppb‐max8u /uurgraad (µg/m³.°C)

60

70

80

90ruimtelijk maandgemiddelde

glijdend 12-maandgemiddelde

10

15

20

30

40

50

60

µg/m

³

0

5

10

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

0

10

20

/90

/91

/92

/93

/94

/95

/96

/97

/98

/99

/00

/01

/02

/03

/04

/05

/06

/07

/08

/09

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

jan/

A ht d t ti tij t t 1990 2000 t t f 2000Achtergrondconcentratie stijgt tussen 1990-2000, stagneert vanaf 2000Evolutie piekconcentraties bij vergelijkbare meteorologische omstandigheden vertoont dalende trend

31

Prognose ozon, drie beleidscenario’s, extreme meteo

32

Aantal stations per miljoen inwoners (2008)

PM10 PM2,5 NO2 O3PM10 PM2,5 NO2 O3

VMM 4,9 1,6 5,9 3,3

BE 5 8 3 6 6 3 8BE 5,8 3 6,6 3,8

FR 5,9 0,5 7,9 7,2

NL 2,4 1,2 3 3,3

DE 5,5 1,2 5,5 3,6

DK 1,3 1,5 2,2 1,7

AT 16 1 5 19 14AT 16 1,5 19 14

33

PM10 stations Airbase 2008PM10 stations – Airbase 2008

Traffic Urban Ind Regio Unkn* TotTraffic UrbanBg

Ind Regional Bg NotRep

Tot

VMM 4 13 8 7 3 35(2010)VMM (2008)

3 13 9 5 3 33(2008)BE 6 26 16 14 62

FR 50 237 55 17 16* 375FR 50 237 55 17 16 375

NL 15 9 16 40

DE 185 163 41 61 450DE 185 163 41 61 450

DK 4 1 2 7

AT 49 46 16 23 13434

AT 49 46 16 23 134

PM2 5 stations Airbase 2008PM2,5 stations – Airbase 2008

Traffic Urban Indust Regio Not TotBg rial

gnal Bg Rep

VMM 2 5 4 3 3 17(2010)VMM (2008)

2 2 4 2 2 12(2008)BE 5 10 9 8 32

FR 6 26 1 1 35FR 6 26 1 1 35

NL 5 7 8 20

DE 32 50 4 12 98DE 32 50 4 12 98

DK 4 3 1 8

AT 5 4 1 2 1235

AT 5 4 1 2 12

NO stations Airbase 2008NO2 stations – Airbase 2008

Traffic Urban Indust Regio Unkn* TotBg rial

gnal Bg NotRep

VMM 3 12 13 8 5 41

BE 10 20 23 17 70

FR 79 321 55 30 22* 5079 3 55 30 50

NL 19 16 20 55

DE 177 174 27 69 447DE 177 174 27 69 447

DK 5 4 3 12

AT 52 51 16 35 154

36

Ozone stations Airbase 2008Ozone stations – Airbase 2008

Traffic Urban Indust Regio Unkno TotBg rial

gnal Bg wn

VMM 1 7 3 9 20

BE 4 14 5 17 40

FR 3 332 17 62 47 461FR 3 332 17 62 47 461

NL 7 10 20 37

DE 36 164 18 80 298

DK 2 4 3 9

AT 16 44 9 48 117

37

BesluitBesluit

• Verbetering van de luchtkwaliteit de voorbije decennia

• Problemen met:• PM10: daggemiddelde normgg• NO2: verkeersintensieve plaatsen (steden), Antw

haven• Ozon: LTD• As, Cd, Ni (2012): in kleine gebieden

• Verdere reductie nodig in functie van WHO richtwaarden

38

MeetnettenMeetnetten

• Meetnetten vglb Fr, De, BeLeemten meetnetten:Leemten meetnetten:• PM / NO2

• stedelijk verkeersgericht in Gent• stedelijk in Oostende, Leuvenj ,

39

Plannen 2011-2012Onder voorwaarde van continuïteit in middelen

• Continuïteit meetnettenLife + ATMOSYS samen met VITO• Life + ATMOSYS samen met VITO• EI, metingen, modellering van elementair koolstof• Chemische karakterisatie in steden• Chemische karakterisatie in steden

• 3 meetplaatsen Oostende, Brugge, Gent, Antwerpen• Dwarsprofiel op verkeersweg

R t l h t b di i PM• Rapport rol houtverbranding in PM• Rapport NO2 in steden > 50.000 inwoners

Bijk d PM ti i h t t• Bijkomende PM metingen in hot spots (Roeselare, Oostrozebeke)

40

Plannen 2013Plannen 2013

• Opstart metingen ultrafijn stof

• Hernieuwing monitoren fijn stofg j

• Stedelijk verkeersgericht meetstation in Gent• Stedelijk verkeersgericht meetstation in Gent

41

Plannen 2015Plannen 2015

• Stedelijk meetstation in Oostende, Leuven

• Herhaling screening NO2 in steden

42

Nieuwe meetstationsNieuwe meetstations

• Kostprijs meetstation PM10, PM2,5, NO2, O3: 150 à 200.000 euro

• Doorlooptijd: Budget, bestek, inschrijvingen, labotesten, gunning, bestelling, levering, g g g gacceptatietesten, installatie…… -> Voorlopige Oplevering -> 1,5 jaar

• Knelpunt: zoektocht naar een geschikte locatie.• Meestal: openbaar terrein• Meestal: openbaar terrein• Vaak strenge stedebouwkundige eisen/bezwaren

43

Kalibratiefactor PMKalibratiefactor PM10

K lib ti it t f ti th d liKalibratie monitoren tov referentiemethode, wegens verlies vluchtig materiaal

Tot 2007 FR: TEOM: 1 0Tot 2007 FR: TEOM: 1,0Tot 2008 VL: TEOM: 1,47Nu FR: TEOM-FDMS: 1,0Nu FR: TEOM FDMS: 1,0Nu VL: TEOM-FDMS: 1,0Tot 2007 NL: ESM: 1,3 of regio (1,17+2,7), stad:1,2, g ( , , ), ,2009: NL: 1,25 Tot 2009 VL: ESM: 1,37Vanaf 2009 VL: ESM: 1,25

44

Bijdrage mineraal stof (februari - september 2010)

Opgelet: ongevalideerde data

45

ZeezoutZeezout

Bijd t 10 % k d- Bijdrage zeezout: 10 % overeenkomend met 3 à 4 overschrijdingsdagen

- Metingen vereist om aftrek mogelijk te maken, financieel/logistiek niet mogelijk, g g j

• Uit “Policy research programme on particulate matter” PBL 2010particulate matter PBL, 2010

Natuurlijke bronnen, waaronder zeezout, dragen minder bij dan volgens eerdere schattingen. Bij j g g jverhoogde PM10-concentraties is de bijdrage van zeezout geringer.

46

aantal overschrijdingen daggemiddelde 50 µg/m3

2008 2009 2010Antw – Luchtbal 43 38 45Zwijndrecht 42 35 24jVilvoorde 30 39 31Evergem 42 46 45St Kruiswinkel 38 34 41St Kruiswinkel 38 34 41Zelzate 52 39 32Gent 50 42 47Zwevegem 34 39 27Zwevegem 34 39 27Roeselare 72 51 47Aantal stationsi h 7 7 5in overschr. 7 7 5In 2007 nog 21 meetstations in overschrijding

47

Borgerhout verkeer versus achtergrond

• Borgerhout, straatkant – 30m van straat, • 2010 nog niet volledig gevalideerd, tussen haakjes

waarden over een volledig jaarR801 R802 (straat)

PM10 jaar 29 (28) 32# overschrijdingenPM2,5 jaar

18 (22)23 (21)

2827

48

PM10 jaargemiddelden in stedelijke stations volledig jaar enstedelijke stations, volledig jaar en

excl. Gentse Feestenµg/m³ R701

GentR801

BorgerhoutR020

Vilvoorde2006 38 36 3620062006 excl. Gentse Feesten

3837

3636

3636

2007 35 36 352007 excl. Gentse Feesten 35 37 35

20082008 excl Gentse Feesten

3534

3333

32322008 excl. Gentse Feesten 34 33 32

20092009 excl. Gentse Feesten

3232

3030

2930


3331

2829

3030

49

Aantal dagwaarden > 50 µg/m³, volledig jaar en excl Gentsevolledig jaar en excl. Gentse

Feestenaantal R701

GentR801

BorgerhoutR020

Vilvoorde2006 75 57 6320062006 excl. Gentse Feesten

7565

5757

6363

2007 62 63 592007 excl. Gentse Feesten 61 63 59

20082008 excl Gentse Feesten

5045

3232

30302008 excl. Gentse Feesten 45 32 30


4240

3434

3939


4233

2222

2828

50

M ti l htk lit itMetingen luchtkwaliteit Edward Roekens.pdf · GBI gem blootstellingsindicator...

Documents

Transcript of M ti l htk lit itMetingen luchtkwaliteit Edward Roekens.pdf · GBI gem blootstellingsindicator...