Het grote Lustrumboek

TU Delft

InhoudsopgaveVoorwoord

Dies Natalis

Vakantiecursus

Tentoonstelling Zoet & Zout

Dubbele waterlezing

Arctic Battle

Delfts Cultuur Concert: Samen musiceren

Science Centre Delft

Kennisconferentie Deltaprogramma

Arts & Drinks

Lustrumkrant

Lustrumuitje gepensioneerden

Badeendjesrace en dobberexperiment

Kick-off Delft Urban Water Centre

Join the Pipe

Zomerfestival

Urban Water movie Contest

Wetenschappelijk congres Water & the City

Het blauwe goud, het verhaal van water

Braindrops

Fitterij Studenten Kampioenschap

Paardenkracht mannenmoed

Jubileumsymposium IAHS

Van Leeuwenhoeklezingen

Alumni Lustrum Diner

Carmen

Wereld Watersmaakmakers

Nawoord

Voorwoord

Het jaar van ons 170-jarig bestaan,

ons 34e lustrum, stond in het teken

van ’water’. Waarom water? Omdat

water ons verbindt, letterlijk en figu-

urlijk. Mens en aardoppervlak bestaan

voor het grootste gedeelte uit water.

Water is de bron van het leven en in

veel opzichten ook de bron van onze

welvaart. Als handelsnatie hebben we

eeuwenlang ’s werelds waterwegen bev-

aren; als laaggelegen land moesten we

ons tegen datzelfde water leren bescher-

men. Zo groot werd onze kennis over

water, dat die kennis zelf een export-

product werd.

Scheepsbouw en waterbouw zijn van

oudsher belangrijke onderwerpen bij

de TU Delft. Maar het thema water

reikt verder. Denk aan drinkwater en

sanitatie, duurzame energie en kli-

maatonderzoek. Al deze onderwerpen

kwamen aan bod in 2012 tijdens spe-

ciale lezingen, symposia en workshops.

Natuurlijk vierden we ook uitbundig

feest, zoals met het ZOMERfestival en

de opera Carmen.

Kortom: 2012 was een jaar vol

hoogtepunten. Graag zetten we die

hoogtepunten nog eens voor u op een

rijtje in dit bladerboekje. Als herinner-

ing voor wie er bij was of om de sfeer

te proeven voor wie er iets gemist heeft.

Met veel beeld en geluid, zodat u die

sfeer ook echt kunt meebeleven. Daarom

geen papieren drukwerkje dit keer,

maar alleen een digitale uitgave. Want

we zijn dan wel 170 jaar oud geworden,

maar we staan met beide benen in de

21e eeuw.

Ik wens u veel lees- en kijkplezier.

Professor Karel LuybenRector Magnificus Technische Universiteit Delft

Rector Magnificus

Rector Karel Luyben spreekt tijdens zijn openingsrede van ‘wetenschap in woelig water’. Wetenschap ondervindt een stevige maatschappelijke tegenwind, stelt hij. Niet alleen bezuinigingen baren hem zorgen, maar ook de tendens van ‘wetenschap is ook maar een mening’. Toch is hij niet overbezorgd: “Ik heb graag woelig water, want dan leer je pas echt varen”, zo sluit hij af.

Diesredenaar professor Herman Russchenberg ziet ook zwaar weer, maar dan letterlijk: wolkenstudie is zijn specialiteit. Wolken houden de aarde leefbaar: zonder wolken zou het tien graden warmer zijn op aarde. Klimaatmodellen houden nog te weinig rekening met de invloed van wolken op het klimaat. We moeten beter leren begrijpen wat wolken precies doen in het klimaatsysteem. Er valt nog een hoop te ontdekken en universiteiten kunnen daar een belangrijke bijdrage aan leveren, aldus de hoogleraar Remote Sensing of the Environment.

Eredoctoraten horen bij de Diesviering, en een lustrumjaar is een goede aanleiding om er maar liefst twee uit te reiken: aan ondernemer

Jos Pâques van watertechnologiebedrijf Pâques uit Balk en aan hydroloog professor Murugesu Sivapalan van de University of Illinois. Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg sluit de rij. Niet met een betoog over water, maar

met een helder toekomstbeeld: “Ons doel is de TU Delft blijvend te profileren als A-merk in de wereldsupermarkt van hoger onderwijs en wetenschap.”

10 januari 2012:

Dies Natalis‘wetenschap in woelig

water’

De officiële aftrap van het

lustrumjaar is tijdens de

Dies Natalis, de viering

van de stichtingsdag

van de universiteit. In het

Aula Congrescentrum

staat alles in het teken

van lustrumthema Water:

wolkenstudie, hydrologie

en zuiveringstechnologie

komen voorbij. Waarom

water? Omdat dat in 1842

mede aanleiding was

voor de oprichting van de

Polytechnische School.

Er moesten burgerlijk-

ingenieurs opgeleid, die

konden helpen Nederland

veilig te houden voor het

water.

eredoctoraat

Op dit jaarlijkse evenement van de drink- en afvalwatersector komen bedrijfsleven, overheid en wetenschap bij elkaar. Wat is er het afgelopen jaar gebeurd en vooral: hoe zien de ko-mende jaren eruit? En hoe zorgen we met ons onderwijs voor volgende generaties excellente wateringenieurs?

‘In een versnipperde afvalwaterwereld kunnen we geen vuist maken richting de grote, internationale wereld.’ Ir. Paul Roeleveld / Royal Haskoning.

Vakantiecursus13 januari

Natuurlijk is er in 2012

ook een Vakantiecursus

Drinkwater en Afvalwater.

Geen lustrum, maar met

64 edities inmiddels een

stevige traditie.

‘Een vakantiecursus op 13 januari? Blijkbaar trappen jullie er al 64 jaar in’

Dirk Jan van den Berg

Tentoonstelling Zoet & ZoutKunsthal RotterdamDe Kunsthal Rotterdam brengt dat in

beeld in een prachtige tentoonstelling met 120 kunstwerken. Van topwerken van oude meesters tot hedendaagse kunstenaars en iconische mediabeelden zijn allemaal te bewonderen op een steenworp van de Maas. Een mooiere samenloop met het lustrumthema is nauwelijks denkbaar. Daarom is TU Delft een van de sponsors van de tentoonstelling. Goed nieuws voor medewerkers, want die mogen er met korting heen.

februari - juni

Water en de Nederlanders: een eeuwenoude haat-

liefdeverhouding. Geen wonder dus dat water ook een belangrijk thema in de kunst van de lage

landen.

KIVI NIRIA Students Delft organiseert een dubbele lezing met sprekers van advies- en ingenieursbureau Tauw. Pascal Kregting bepreekt een interessante techniek om energie uit afvalwater te halen. Warm water stroom bij het douchen en (af)wassen zo het afvalputje in. Als je een deel van die energie terug kunt winnen, bespaar je enorm veel energie. Zo komt de energie-neutrale woning binnen bereik. Floris Boogaard presenteer ‘Watertown’, een serious game rondom wateroverlast in stedelijk gebied. Interactieve communicatie is een prima middel om die problematiek en de oplossingen te visualis-eren. Zo kun je kennis en innovatie overdragen binnen en buiten de eigen organisatie.

Dubbele waterlezing

8 maart

8 maart 2012:

Arctic Battle of de strijd om de Noordpool

Dat is de intrigerende titel van het lustrum-symposium bij 3mE. De strijd om de Noordpool barst los nu het gebied toegankelijker wordt door klimaatverandering. Ingenieursverenig-ing KIVI NIRIA, onderzoeksinstituut Marin en TU Delft organiseren het eerste maritieme platform voor de Arctische scheepvaart en exploratie. Aan bod komen onderwerpen uiteenlopend van fundamenteel onderzoek aan ijsconstructie-interacties tot aan de praktijk van het ontwerpen en installeren van pijpleidingen in de poolgebieden. Het symposium trekt volle zalen met belangstellenden uit de hele mari-tieme en offshore-industrie.

Delfts Cultuur Concert:

Samen musiceren

31 maart

Het Delfts Symfonie Orkest verzorgt in de Aula een speciaal lustrumconcert met jeugdige gastspel-ers uit de regio. Voor de pauze speelt het DSO de Onvoltooide Symfonie van Schubert en de Finlandia-suite van Sibelius. Na de pauze schuiven de jonge deelnemertjes aan. Zij hebben de hele dag in kleine groepjes geoefend onder begeleiding van musici van het Residentie Orkest. Ze leren de stukken dus ‘from scratch’ op de uitvoeringsdag zelf. Het scratchorkest en het DSO spelen samen een stuk uit Lord of the Rings van Shore. Als klap op de vuurpijl volgt dan de ‘Wassermuzik’ van Händel. Dit alles onder de profes-sionele leiding van Peter Gaasterland, solofagottist van het Residentie Orkest en vaste dirigent van het DSO.

Lezing: Water op straat!Wateroverlast komt door slecht onderhoud van rioleringen, is een veelgehoorde opvatting. Dat ligt wat genuanceerder, weet dr. Marie-Claire Ten Veldhuis, en zij is een expert op het gebied van Urban Flooding. Het klimaat speelt natuurlijk ook een rol en wist je dat er in de stad een microklimaat heerst? Dr. Ten Veldhuis legt uit hoe het allemaal precies zit en waar er in de nabije toekomst hard aan gewerkt moet worden om te zorgen dat we de voeten droog houden.

Workshop: Maak je eigen regenmeterIr. Rolf Hut kent iedereen als de MacGyver Scientist van de TU Delft, naar de vindingrijke actieheld die in de jaren tachtig op de buis verscheen. Een verschil: Rolf Hut is echt. In het Science Centre laat hij o.a. zien hoe iedereen met een fotolijst, lijm en tape zijn eigen regenmeter kunt maken.

31 maart - 4 april

Science Centre DelftNatuurlijk doet ook het Science Centre mee met het lustrumthema. Een spe-ciaal een populair-wetenschappelijk Watersymposium vol workshops, lezingen en een toneelvoorstelling met water als thema.

Het is de tweede conferentie in zijn soort en dit keer delen de aanwezigen vorderingen in de kennisontwikkeling, kennisvragen vanuit de uitvoeringspraktijk en ervaringen met de inrichting en het beheer van delta’s in het buitenland. Een dag dus boordevol kennis en volop discussie. Hebben we het over veiligheid of over risicobeheersing? Moeten de dijken nou hoger of sterker? Het gevaar van piping en de terugkeer van SpongeBob; meerlaagse veiligheid en bouwen met de natuur. Het komt allemaal aan bod en levert mooie uitspraken op. (+ mooie scrabblewoorden, zoals: ‘overstromingsrisicobeheersing’ en ‘anticipatiestrategie’).

3 april

Kennisconferentie Deltaprogramma

Wat hebben de uitvinder

van de VacuVin en

de Deltacommisaris

gemeen? Ze zijn

allebei te gast bij de

Kennisconferentie

Deltaprogramma,

Bernd Schneider en

Wim Kuijken.

Mooie scrabblewoorden: ‘overstromingsrisicobeheersing’ en ‘anticipatiestrategie’.

‘Overstroming is de schuld van het ministerie, ergens anders is het een natuurramp’Jeroen van der Sluijs, Universiteit Utrecht

‘Watertechnologie is onze core business en wij willen een spin in het web zijn’ Rector Karel Luyben

‘Een rivier overstroomt niet,

hij stroomt, en pas als er

mensen wonen dan ontstaan

natuurrampen, omdat de rivier

soms ergens anders stroomt’

Petra van Dam, VU Amsterdam

Arts & DrinksIn het kader van de tentoonstelling Zoet & Zout is er op vrijdagavond een special ‘Arts & Drinks’-avond. Een bijzondere kans om de tentoonstelling buiten openingstijden te bekijken met een gratis rondleiding en een aanvullend programma. Het auditorium van de Kunsthal wordt voor de gelegenheid omgetoverd tot een gezellige loungeruimte. Wetenschappers van TU Delft en Wage-ningen University geven een flitscollege. Uiteraard is ook daarbij het thema water: in het kader van het Galateaproject praten zij over het ontwerpen van een waterrobot geïn-spireerd op de natuur. VJ Daniëlle Kwaaitaal verzorgt een speciaal optreden en gasten borrelen en swingen de hele avond in het Kunsthalcafé.

after work20 april mei

LustrumkrantMet evenementen als publiekslezingen, ZOMERfestival en Carmen is er voor elk wat wils. Om het lustrumthema echt met heel Delft te delen, komt TU Delft voor een keer ook achter de voordeur. Op de deurmat dan wel te verstaan, want een speciale Lustrumkrant komt eind mei als bijlage bij de Delft op Zondag in heel Delft in de bus. Studenten en wetenschappers, heden en verleden, onderzoek en toepass-ing, watersport en waterbedrijvigheid: de Lustrumkrant etaleert het allemaal. Interviews met Mark van Loosdrecht, Arnoud Greidanus en Pieter Guldemond, een column van Willemijn Dicke, een re-portage over de Solarboat, en nog veel meer. Ook mooi: foto’s van toen en nu. “De mooiste collectie van antieke boeken over water staat in de biblio-theek van de TU Delft, in de Trésor.” – Willemijn Dicke

“Delft is een bolwerk van hoogstaande waterkennis…Op een paar vierkante kilometers zit zoveel expertise en ver-nuft, zoveel innovatieve kracht.” – Pieter Guldemond

mei

09

De Delftse bacterieVoortbouwend op het pionierswerk van illustere voor-gangers hebben Van Loosdrecht en zijn medewerkers een aantal doorbraken op hun conto geschreven. Een ervan, Anammox, is een zuiver Delftse aange-legenheid. Bij Koninklijke Gist-Brocades, nu DSM, werd in de jaren tachtig een onbekende bacterie aangetroffen in een proefinstallatie voor zuivering van het eigen afvalwater. “Een medewerker van Gist-Brocades, Arnold Mulder, nam een onbekend proces waar en is ermee naar de TU Delft gegaan.” Toen wetenschappers van de TU Delft, microbioloog Gijs Kuenen voorop, dit nader onderzochten, bleek het te gaan om een unieke bacterie die op een geheel eigen manier ammonium omzet. De bacterie is ver-antwoordelijk voor het omzetten van de helft van alle stikstof op de planeet: van afvalstoffen zoals ammonium en nitriet in schadeloos stikstofgas. “Een revolutionaire ontdekking”, zegt Van Loosdrecht, “zeker als je bedenkt dat er honderd jaar onderzoek naar de stikstofhuishouding op aarde aan vooraf-ging.” Deze als eerste waargenomen anammox-bac-terie, later volgden er meer, is vernoemd naar de vindplaats: Brocadia anammoxidans. En Delft had al zo’n bijzondere band met bacteriën, weet Van Loos-drecht. “Wie ontdekte hier in de 17e eeuw de eerste bacterie met zijn zelfgemaakte microscoop? Antoni van Leeuwenhoek, geboren en getogen in Delft.”

nologie, die op punt van doorbreken staat. “In dit geval hebben we onder-zocht hoe bepaalde bacteriën in kor-relvorm behalve stikstof ook plantaar-dig materiaal en voedingsstoffen zoals fosfaat omzetten in andere stoffen. Er zijn al installaties voor afvalwater van industriële bedrijven. In juni neemt waterschap Veluwe in Epe de eerst installatie voor huishoudelijk afvalwa-ter, rioolwater dus, in gebruik. Andere waterschappen volgen. Er komt er ook een in Zuid-Afrika te staan.” De winst zit hem volgens Van Loosdrecht vooral in ruimtebesparing en minder energie-

verbruik. De ruimtebesparing kan oplo-pen tot driekwart van het oppervlak van een gangbare installatie. En: het gezui-verde water is schoner.Wie zaait zal oogsten. De Delftse zoek-tocht naar nieuwe vormen van biolo-gische waterzuivering is uitgemond in volwassen technologie. Van Loosdrecht verwacht dat radicale innovaties à la Anammox en Nereda over een jaar of

tien de standaard zullen zijn. In Neder-land, maar ook in China. Dankzij de wetenschap wordt duurzamer gezuiverd én geld verdiend. Hoe kijkt de hoogle-raar aan tegen de exploitatie van twin-tig jaar onderzoek? “Tja, er wordt wel beweerd dat onderzoekers ook onderne-mers moeten zijn. Ik deel die mening niet. Wel zoek ik bijtijds naar samen-werking met bedrijven en waterschap-pen, zodat zij de kennis in praktijk kunnen brengen. Wat mij betreft maken bedrijven als Paques en DHV onze vindingen te gelde. Ze investeren er immers in en zijn ook veel beter in de

doorontwikkeling dan wij. Een levens-vatbare ontdekking vertrouw ik graag een ander toe.”Van Loosdrechts verdiensten zijn niet onopgemerkt gebleven. Integendeel, hij ontving verschillende prijzen voor zijn toepassingen, kreeg in 2010 een ere-doctoraat van de Zwitserse technische universiteit ETH Zurich en werd in 2011 benoemd tot Ridder in de Orde van de

Nederlandse Leeuw. In juli neemt hij in Singapore de prestigieuze Lee KuanYew Water Prize 2012 in ontvangst: dé prijs in de wereld van de watertechnologie. Het team achter Nereda is bovendien genomineerd voor de Europese Uitvin-der Prijs van het Europees Octrooibu-reau en de Europese Commissie.

Onder de knieErkenning is geen reden om achterover te leunen. Van Loosdrecht is ervan overtuigd dat universitair onderzoek steeds nieuwe wegen moet inslaan. “Uiteraard blijf ik bij de ontwikkeling van producten zoals Nereda betrokken maar zo gauw je iets onder de knie hebt, moet het, hup, het lab uit.” Wat staat er nu op de agenda? “Recycling mag dan al dertig jaar een gangbare term zijn, er valt nog veel te winnen. Enorm veel, zelfs.” Cellulose is goed voor twintig procent van de vervuiling in afvalwater. Dat kun je eenvoudig uit het water halen en gebruiken als indus-triële grondstof. Van groenafval, zoals het in de gft-bak terechtkomt, kun je bioplastic maken. Zo wordt de samen-leving weer een stukje duurzamer. “Stel je voor: een gft-bak gemaakt van het afval dat je erin stopt.’

Korrels bezinken veel vlugger, waardoor het zuiveringsproces sneller verloopt.

‘Ik ben groot geworden met de gedachte dat je niet rücksichtslos kunt produceren en consumeren. Dat het anders moet’

SCHOON WATER

1414

AGENDA

AgendaTot 10 juni 2012 >>

Tentoonstelling Zoet&Zout Kunsthal Rotterdam

28 mei t/m 1 juni 2012 >>

WaterWeek TU Delft

29 mei 2012 >>

Kick-off Delft Urban Water Centre

31 mei 2012 >>

Waterfilmfestival

1 juni 2012 >>

ZOMERfestival Delft

ergens in juni (datum volgt) >>

TV-programma Braindrops

13 juni 2012 >>

Kennisfestival 2012

13-15 juni 2012 >>

Wetenschappelijk congres TU Delft ‘Water & the City’

13 oktober 2012 >>

Muziekstuk ‘Paardenkracht Mannenmoed’

22-26 oktober 2012 >>

Jubileumsymposium IAHS

Woensdag 7 november >>

De Nacht van het Water, Om de fascinatie voor het water

14, 15 en 16 november 2012 >>

Opera Carmen

(Auditorium Aula Congrescentrum TU Delft)

18 december 2012

Afsluiting Lustrumjaar voor alle medewerkers TU Delft

Tot 10 juni 2012

Tentoonstelling Zoet&Zout Kunsthal Rotterdam

Zoet&Zout is een tentoonstelling van

120 kunstwerken over de betekenis van

water in de lage landen. Kunst speelt een

belangrijke rol in onze beeldvorming over

water. Onze verbondenheid met het water

is dan ook terug te vinden in kunst door

de eeuwen heen. Oude meesters als Wil-

lem Maris en Salomon van Ruysdael han-

gen bij Zoet&Zout daarom zij aan zij met

moderne kunstenaars als Theo van Does-

burg en Edgar Fernhout, en hedendaagse

kunstenaars als Marijke van Warmerdam

en Daniëlle Kwaaitaal.

De TU Delft is een van de sponsoren van

deze tentoonstelling

www.kunsthal.nl

28 mei t/m 1 juni 2012

WaterWeek TU Delft

Tijdens de WaterWeek van 28

mei t/m 1 juni zijn er verschil-

lende ‘waterige’ activiteiten voor

medewerkers, studenten, relaties

van de TU Delft en Delftenaren.

Het afsluitende ZOMERfestival op

vrijdag 1 juni wordt groots aan-

gepakt; omwonenden zijn dit jaar

ook van harte welkom.

www.lustrum.tudelft.nl

29 mei 2012

Kick-off Delft Urban Water Centre

Verspreid door de gehele TU Delft, en bij de collega’s van UNESCO-IHE,

Deltares en het KWR Watercycle Research Institute (Nieuwegein) zit een

schat aan kennis over het thema ‘water in de stad’. Doel van het Delft Urban

Water Centre is die kennis overzichtelijk te bundelen. Het Centre moet een

ontmoetingsplek worden voor alle geïnteresseerden in het onderwerp ste-

delijk water. Op 29 mei is de kick-offbijeenkomst van het nieuwe centrum.

Meer informatie: www.delfturbanwater.nl (vanaf 29 mei is de nieuwe web-

site online)

31 mei 2012

Waterfilmfestival

Voor het speciale Waterfilmfestival staan er eerst enkele spraakmakende

waterdocumentaires op het programma, gevolgd door het hoogtepunt van

de avond: de prijsuitreiking van de Urban Water Movie Contest.

Voor de Urban Water Movie Contest vroeg de TU Delft om oplossingen voor

stedelijk waterproblemen. Die moesten worden ingediend in de vorm van

een filmpje van maximaal drie minuten. Een deskundige jury wees drie win-

nende mini-docu’s aan, die tijdens het Waterfilmfestival hun première bele-

ven. De presentatie van de avond is in handen van Victoria Koblenko.

Komt u ook? Graag even aanmelden via:

www.lustrum.tudelft.nl/waterfilmfestival

1 juni 2012

ZOMERfestival

Delft

Op vrijdag 1 juni 2012

is het voor de 7e keer

ZOMERfestival op het

terrein van Sport &

Cultuur op de campus

van de TU Delft. De TU

Delft viert graag haar 170ste verjaardag met een feest voor

de hele TU-gemeenschap én de inwoners van Delft en omgeving. Dit jaar

biedt het festival plaats aan maar liefst 6.000 bezoekers. Om het die alle-

maal naar de zin te maken, is het programma extra gevarieerd.

Van 17.00 uur tot 01.00 uur zijn er spetterende live optredens op twee

binnen- en twee buitenpodia. Er komen allerlei muziekstijlen voorbij:

jazz, hip hop, rock, pop, world music, dj’s en disco.

Een sfeervol loungeplein met lekker eten en drinken en een speciaal kin-

derprogramma met waterkermis maken het een feest voor de hele familie.

(Zie het uitgebreide programma op de rechterpagina)

www.zomerfestival.tudelft.nl

Zomerfestival TU Delft

Check het programma op pagina 15BLAUDZUN

13 juni 2012

Kennisfestival 2012

Op het Kennisfestival staat vernieuwend

ondernemerschap centraal. Er zijn work-

shops en seminars, en het innovatieplein

biedt dé ontmoetingsplek voor innovatieve

ondernemers in Zuid-Holland. Kennisva-

lorisatie voor waterinnovaties is de rode

draad van het programma. De workshops

maken uitstapjes naar ICT, serious gaming,

landbouw, duurzaamheid. Dat biedt kan-

sen voor onverwachte uitwisselingen met

en tussen ondernemers. Ook interesse?

Toegang is gratis, aanmelden via

www.kennisfestival.net

Het hele jaar 2012 staat bij de TU Delft in het kader van het lustrum met als thema water.

Hier een greep uit de activiteiten. Voor meer informatie: www.lustrum.tudelft.nl

13WATER TOEN, WATER NU

Een zeshonderd-tons vermoeiingsmachine voor het beproeven van scheepsconstructies trok in het lab voor scheep-

vaartconstructies veel bekijks. Foto: Trésor, TU Delft Library.In het Laboratorium voor Vloeistofmechanica houden onderzoekers zich vooral bezig met de waterbewe-

ging in natuurlijke en kunstmatige watersystemen. Voorbeelden van onderzoek zijn oppervlaktegolven,

de wisselwerking met constructies en slibtransport. Het laboratorium beschikt over uitgebreide compu-

terfaciliteiten. Foto: TU Delft.

Een groep studenten omstreeks 1930 in het faculteitsgebouw van Werktuig- en Scheepsbouwkunde van de

Technische Hogeschool aan de Nieuwelaan 78. Foto: Peter Odijk - Erfgoed Delft e.o. / collectie Gemeentearchief.Studenten in een 21e-eeuwse collegezaal van de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische

Materiaalwetenschappen (3mE). Foto: Frank Wijman.

Studenten roeien in de jaren vijftig over de Schie. Foto: Paul Huf. Studenten roeien over de Schie in 2010. Foto: TU Delft.

404

Patrouilleboten, bevoor-

radingsschepen en reddings-

boten: ze moeten allemaal

snel zijn én bij elk weertype

de zee op kunnen. Maar bij

harde wind en hoge golven

stuiteren zulke boten over

het water, ‘slamming’ met een

mooi woord. Een rotgevoel

voor de bemanning en uitein-

delijk kan het nog schadelijk

zijn voor het vaartuig ook.

Dus matigen de meeste

kapiteins noodgedwongen

snelheid bij ruw weer.

Lex Keuning, onderzoeker en universi-

tair hoofddocent bij Scheepsbouwkunde

en Maritieme Techniek, werkt al sinds

de jaren negentig aan dit probleem. Zijn

eerste oplossing was het ‘Enlarged Ship

Concept’: een ontwerp met een ver-

lengde scheepsromp. “Je rekt het schip

als het ware uit, zodat het dekoppervlak

en volume van de romp toenemen en

de boeg scherper wordt. Dat leidt tot

lagere weerstand in het water, waardoor

je sneller en zuiniger kunt varen”, legt

Keuning uit. Damen Shipyards zag wel

brood in het ontwerp en tegenwoordig

varen er verlengde patrouilleboten bij

de kustwachten van landen als Groot-

Brittannië, Zuid-Afrika en Jamaica.

Minder slamming

Keuning zag meer mogelijkheden en

ontwikkelde verder. Zo ontstond de bijl-

boeg, een model met een verticale ste-

ven en een boeg in de vorm van een bijl

die als het ware door het water snijdt.

Die boeg is tevens het diepste punt

van het schip en kan haast niet uit het

water komen. Veel minder ‘slamming’

dus, plus nog minder weerstand. Er zijn

intussen al meer dan 70 bijlboegsche-

pen verkocht over de hele wereld.

De bijlboeg wordt ook de basis voor het

ontwerp van een nieuwe reddingsboot

voor de Koninklijke Redding Maatschap-

pij (KNRM). Die moet niet alleen golfbe-

stendig zijn, maar ook minder lawaaiig

dan zijn voorganger - de Arie Visser

- zodat de bemanning zonder kopte-

lefoons kan communiceren. De nieuwe

reddingsboot krijgt nog meer techni-

sche snufjes, waaronder uitschuifbare

vinnen, een andere vinding van Keu-

ning. Eind dit jaar moet de eerste te

water gaan.

EervolZijn jarenlange verdiensten voor de

Maritieme Techniek zijn niet onopge-

merkt gebleven. In 2011 ontving Lex

Keuning de maritieme erepenning van

ingenieursvereniging KIVI NIRIA voor

zijn briljante en baanbrekende werk.

“Het is altijd mooi om waardering te

krijgen voor het werk dat je doet. Dit is

ook nog eens een hele eervolle onder-

scheiding”, aldus Keuning.

Comfortabel varen op ruwe zee

De bijlboeg snijdt als het ware door het water.

Kust in de kijkerTijdens een zomers dagje aan het strand zie je er weinig van.

Toch verandert de kust voortdurend van vorm. Ontelbaar veel

zandkorrels worden verplaatst door wind, golven en stroming

in één groot dynamisch krachtenspel. Hoe dat precies in zijn

werk gaat? Vanaf 2012 is de Zuid-Hollandse kust vijf jaar

lang in beeld.

Kent u de Zandmotor? Tussen Kijkduin en Ter Heijde is vorig jaar een schiereiland

gemaakt van 21,5 miljoen kubieke meter zand. Een experiment op ware grootte.

Rijkwaterstaat, de provincie Zuid-Holland en vele anderen in hun kielzog willen

weten of zo’n eenmalige zandsuppletie kan zorgen voor een veilige kust.

Zand erover

Zonder onderhoud is de Nederlandse kust aan slijtage onderhevig. Daarom vult

Rijkswaterstaat elk jaar extra zand aan, op het strand en onder water. Vanwege

een stijgende zeespiegel en langzaam dalende kustprovincies is er in de toekomst

steeds meer zand nodig om de kust breed en voldoende weerbaar te houden. Dat

kost geld, veel geld. Zou het niet mooi zijn als de natuur een deel van het werk uit

handen neemt? Kan dat zand, mits strategisch geplaatst, niet door wind, golven en

stroming langs de kust worden verspreid? Bouwen met de natuur, heet dat.

Brandende vraag

De Zandmotor is bedacht door Marcel Stive, hoogleraar Kustwaterbouwkunde aan

de TU Delft. Het samenspel tussen zand en natuurkrachten houdt hem al jaren

bezig. “Hoe we de kust beheren op een economisch en ecologisch verantwoorde

manier is een brandende vraag. En niet alleen in Nederland.” Over de hele wereld

nemen risico’s op overstromingen toe. Als het water met bakken uit de hemel

komt, zwellen rivieren aan. In sommige streken zakt het land naar beneden terwijl

de zeespiegel stijgt. Verstedelijking, slechte ruimtelijke planning en onvoldoende

veiligheidsvoorzieningen verhogen de kans op een ongeluk.

Kustgedrag

“Om te kunnen bepalen hoe je verstandig met de kust omgaat, moet je weten hoe

de kust zich gedraagt”, zegt Stive. Met onderzoeksgeld van de European Research

Council zet hij een grootschalig project op touw. “In de komende vijf jaar brengen

we twintig kilometer Hollandse kust in beeld. Het gaat om de strook tussen Hoek

van Holland en Scheveningen. Met behulp van satellieten, camera’s, meetinstru-

menten en computermodellen stellen we vast hoe de kust beweegt en welke rol

natuurlijke processen hierin spelen.” Dat gebeurt op verschillende tijd- en ruimte-

schalen. “Dus van week tot week én van jaar tot jaar. Over honderd meter én over

kilometers lengte.” Alle gegevens bij elkaar, vertelt hij, leveren zoveel informatie

op dat goede voorspellingen van het kustgedrag op de lange termijn kunnen wor-

den gemaakt. “Op grond van deze kennis kan de kust beter worden beheerd.”

Had de kersverse suppletie in augustus 2011 nog de vorm van een bolle haak, in de lente van

2012 is het schiereiland uitgerekt, noordwaarts langs de kust. De zandmotor komt op gang.

Foto’s Rijkswaterstaat/Joop van Houdt.

Groene haven in zicht!Havens draaien om

handel. Kan een haven

handel stimuleren én

milieuvriendelijk zijn? Ja,

zeggen verschillende inter-

nationale havenbedrijven

en hoogleraar Tiedo

Vellinga. “Rotterdam geeft

het goede voorbeeld.”

Een druk bezochte haven staat gelijk

aan bedrijvigheid, dus aan energie-

verbruik en uitstoot van milieube-

lastende stoffen. In de wereldhandel

weegt het milieu steeds zwaarder

mee. Daarom willen havenbeheer-

ders energie- en brandstofverbruik

inperken, ongunstige effecten van

de haven op de omgeving beperken,

en de verwerking van afvalstoffen

verduurzamen. Schepen moeten ook

schoner.

Schone schepen

Tiedo Vellinga, ruim dertig jaar werk-

zaam voor Havenbedrijf Rotterdam,

is sinds 2011 hoogleraar Havens en

Scheepvaartwegen. Hoe de haven

functioneert en zich ontwikkelt

in samenhang met zijn omgeving,

daarop richt Vellinga zich in zijn

onderzoek en onderwijs aan de TU

Delft. “Economische groei en duur-

zame ontwikkeling kunnen elkaar ver-

sterken. Daar ben ik van overtuigd.”

Hij betoogt dat er allerlei manieren

zijn om een haven ‘groener’ te maken.

Een kwestie van infrastructuur slim-

mer ontwerpen, de doorstroom van

goederen efficiënter maken, energie

terugwinnen en groene energie maxi-

maal benutten.

“Een havenbeheerder kan duurzame

scheepvaart bewust bevorderen door

schone schepen korting op haven-

gelden te geven. Dat lijkt financieel

gezien misschien niet slim, maar dat

is het wel. Regels voor uitstoot van

onder andere CO2 worden strenger.

Het havenbedrijf investeert in toe-

komstige klandizie door een gedrags-

verandering in de hand te werken. En

hoe schoner de schepen, hoe minder

voorzieningen het havenbedrijf hoeft

te treffen om vervuiling tegen te

gaan of te compenseren. Zo bespaar

je geld en zorg je voor een schonere

bedrijfstak.”

De Rotterdamse haven wil de meest

duurzame haven ter wereld worden.

Bij de aanleg van Maasvlakte 2 is op

allerlei manieren invulling gegeven

aan deze ambitie. Om de invloed van

de aanleg op het leven in de zee te

compenseren is in de Voordelta een

beschermd gebied ingesteld, tien keer

zo groot als de havenuitbreiding zelf.

“Ook is 35 hectare nieuw duin aange-

legd en wordt er uitsluitend schoon

vrachtverkeer toegelaten. Aan bedrij-

ven die zich er willen vestigen worden

eisen gesteld wat betreft energie- en

ruimtegebruik”

Schone schepen

De 25 schoonste schepen die de

haven aandoen, beloont het haven-

bedrijf met een korting van tien

procent op het bruto zeehavengeld.

“Mede op initiatief van Rotterdam

is er een meetlat gekomen voor de

milieuprestatie van zeeschepen: de

Environmental Ship Index (ESI).”

Ook Amsterdam, Oslo, Hamburg, Ant-

werpen en Los Angeles gebruiken de

index. “Steeds meer havens sturen

aan op duurzaamheid.”

WATER & ONDERZOEK

APM Terminals met containeropslag en

-overslag en EON (E.ON) centrale (l) in de

Rotterdamse Haven. Foto Siebe Swart.

01

Lustrumkrant

Voluptae. El ipid es-simil iquostiisti to odigni offictiaes.

Alitinumento corep volorat empores odigni omnis.

8 autatio risimusam etur aut autessi dolup tuscid ea verum is ex.

Ecti derat et untio Nam ipis imenis se ratis renim dion el ipid on.

12

Peruptatio im labor sit qui rem faccus aut verum is.

15

183

juni 2012

Delft en water, ze horen bij elkaar. Van de fraaie grachten die zoveel toeristen trekken tot de vele instanties met waterkennis in huis, water is al eeuwenlang een vaste waarde in de ontwikkeling van de stad. Als het aan wethouder Pieter Guldemond ligt, blijft dat zo. Hij voorziet een waterrijke toekomst.

Water en de stad:een helder verhaal

Geen sterveling die er bij stilstaat, maar in het wapen van Delft zijn watergolf-jes verwerkt. Begrijpelijk, want aan het water verrees de stad en dankzij het water bloeide ze op. Het begon met een sloot, gegraven om drassig veen droog te maken. Rond deze Delf ontstond in de 12e eeuw een woonkern die in de loop van de middeleeuwen uitgroeide tot een heuse stad. Tientallen bierbrouwers telde Delft aan het eind van de 16e eeuw. Ze haalden hun grondstof rechtstreeks uit

de gracht. Lakenhandelaren, pottenbak-kers en tal van industriële bedrijven heb-ben in de loop der tijd dankbaar gebruik gemaakt van het Delftse water.Vele bedrijven vestigden zich langs de Schie, de waterweg die Delft met Rotter-dam, Den Haag en Amsterdam verbindt. Of langs de Buitenwatersloot, al eeuwen-lang een aansluiting met het Westland. Water heeft de stad gesierd en, bij tijd en wijle, geteisterd. Plensbuien die kelders doen onderlopen en glinsterende water-

spiegels langs statige grachtenpanden: het zijn keerzijden van de medaille. De gelegenheid aan het water te wonen is sinds jaar en dag een sterke troef van de stad. Een die met de komst van zes drijvende, energiezuinige waterwoningen in de Harnaschpolder een nieuwe dimen-sie krijgt.

Lees verder op pagina 3

Over deze krantDe TU Delft bestaat dit jaar 170 jaar. Een lustrum dus, en dat is iets om bij stil te staan. Als thema voor het lus-trumjaar hebben we gekozen voor ‘water’. Want water verbindt ons, let-terlijk en figuurlijk. Zonder water geen leven. Grote delen van ons lichaam, ons voedsel, onze planeet bestaan uit water. Water omgeeft ons, in Delft en in Nederland. Als handelsland profiteren we daarvan, maar we moeten ons er ook tegen beschermen. Zoals het water ons bedreigt, bedreigen wij het water. Door vervuilng bijvoorbeeld. Daar heb-ben we dan zelf het meeste last van, want schoon water is een eerste levens-behoefte. Kortom, onze verhouding tot water is uiterst gecompliceerd. Geen wonder dus dat water een belangrijk onderzoeksthema is bij de TU Delft. Wat we daarin precies doen, wil-len we u graag laten zien in deze uit-gave. U leest over onderzoekers en stu-

denten, bestuurders en hoogleraren. En natuurlijk over watersport. Maar vooral ook over watergelateerd onderzoek, de producten en oplossingen waar dat toe leidt en de betekenis ervan voor stad en land. Dat alles doen we natuurlijk niet alleen. We werken samen met andere universi-teiten, bedrijven, onderzoeksinstel-lingen, en overheden. In binnen- en buitenland. We kunnen ze hier niet allemaal noemen, maar aan hen dra-gen we deze krant op. En aan u, onze Delftse buren. Want we zijn er trots op al 170 jaar midden in de gemeente Delft te kunnen werken, wonen, ondernemen en onderwijzen. Campus en stad, samen zijn we sterk. Tegen het water, door het water, langs het water.

Na een gezamenlijke start, waren er 5 keuzeprogramma;• Bezoek aan de tentoonstelling “Zoet & Zout”

in de Kunsthal• Rondleidingen op de SS Rotterdam• Een “water-tour” in de regio• Een rondvaart in de haven van Rotterdam• Een rondrit in een historische tram door

RotterdamDaarna hebben we met z’n allen op de SS Rotterdam genoten van een lunch.

Het enthousiasme was zo overweldigend dat er 16 touringcars nodig waren om alle aan-melders mee te kunnen nemen. Ook de mindervalide oud-collega’s met hulpmiddelen konden mee.Niet alleen vooraf maar ook tijdens en na de dag bleef het enthousiasme. De organisatie en vrijwillige begeleiders hebben van de deelnemers veel dankwoorden ontvangen.

1 mei

Lustrum uitjegepensioneerden

Op de dag van de arbeid hadden we de gepensioneerde medewerkers gevraagd terug te keren naar de universiteit. Na welkom te zijn geheten door Dirk Jan van den Berg en een kop koffie in de Aula gingen de bijna 800 deelnemers op excursie naar verschillende water-gerelateerde activiteiten.

“Bedankt voor de leuke dag die we met de gepensioneerden van

de TU Delft hebben gehad in Rotterdam. Het was goed georganiseerd en we hebben

ervan genoten.”Joyce van Middelkoop en

echtgenoot Hans

“Complimenten voor het College voor de

fijne dag, maar in het bijzonder ook de

Personeelsvereniging die het allemaal

uitgevoerd heeft!”

Louis van den Burg

“Het was een hele

leuke dag. Veel oude

bekenden gezien. Heel

goed georganiseerd.

Lekker gegeten.

Grandioos idee.”

Jan Zwijnenberg.

“Ik wil alle medewerk(st)ers danken

voor die gezellige, sfeervolle,

interessante dag in Rotterdam,

stad aan het WATER. Het verliep

fantastisch en dat met al die

65 plussers..................... We zijn

verwend met zo’n dag door de TU.”

Trix Dirkzwager

“Bedankt voor de voortreffelijke organisatie van het uitje naar Rotterdam,

rondvaart en de lunch op de SS Rotterdam. Mijn vrouw en ik hebben hier van genoten, chapeau hiervoor, ook het weer heeft ons niet in de steek gelaten.” Hans den Dulk

“Leuk dat het College van Bestuur de mogelijkheid bood

dit te organiseren.” Ingeborg Kneip

Dame, heer,

“Bedankt voor de fantastische dag.

Alles klopte, de bussen, bij ons de

Kunsthal en het gezellig samenzijn

op het ss Rotterdam! Maar bovenal,

de ontmoetingen met oud-collega’s,

tjonge, tjonge, we zijn allen wel een

stukje ouder geworden.”

Arie Klein en echtgenote

Het experiment is onderdeel van het project Slim Meten en Monitoren, een initiatief van Witteveen+Bos, TU Delft, de gemeente Delft, het Hoogheemraadschap van Delfland en Munisense. Dit project onderzoekt hoe het watersysteem in de binnenstad door het meten van het grondwater, de riolering en het oppervlaktewater en door de verkregen informatie op een innovatieve manier te analyseren.

En de badeendjes? De badeendjesrace was een warming-up voor het echte experiment.

Badeendjesrace Leerlingen van de Openbare Montessorischool Jan Vermeer laten 1100 dobbers voorzien van een zendertje te water in de Delftse grachten. Wat blijkt? Het grachtenwater stroomt soms totaal anders dan verwacht: het stroomt een hele andere kant op of staat op andere plekken bijna stil. Belangrijke informatie waarmee de stuwen nog beter kunnen worden in-gezet bij het doorspoelen van de grachten.

In de Delftse grachten zitten namelijk kantelstuwen om de grachten bij hevige regen tijdelijk af te sluiten van de rest van het watersysteem. Dat verlaagt het waterpeil in de grachten en creëert zo een buffer voor overtollig regenwater.

12 mei

dobberexperimenten

Op 29 mei 2012 is de officiële kick-off van het centrum. Dijkraaf Michiel van Haersma Buma van het Hoogheem-raadschap van Delfland verricht de openingshandeling, daarna volgt een programma rondom drie actuele thema’s van het Delft Urban Water Centre: stedelijk weer en water, het sluiten van de water,- energie- en voedingsstoffenkringloop, en water in miljoenensteden. Belangrijk onder-deel van de dag is ook de lancering van de nieuwe website:

Kick-off Delft Urban Water Centre

29 mei

Verspreid door de gehele TU Delft-wijk, en bij de collega’s van UNESCO-IHE, Deltares en KWR Watercycle Research Institute (Nieuwegein) zit een schat aan kennis over stedelijk water. Het Delft Urban Water Centre brengt al die kennis en expertise bij elkaar in een virtueel instituut voor vernieuwend, multidisciplinair onderzoek op het gebied van ‘water in de stad’.

www.delfturbanwater.nl.

juni

Join the Pipe

www.jointhepipe.org

Nederland heeft het beste drinkwater ter wereld

en dat stroomt gewoon uit de kraan. Toch kopen

mensen nog steeds flessenwater. De Stichting Join

the Pipe wil daar een einde aan maken. Hoe? Door te

zorgen dat je gemakkelijk je waterflesje kunt vullen

bij openbare tappunten. Ook strijdt Join the Pipe voor

een betere verdeling van drinkwater over de wereld.

Doelen die de TU Delft onderschrijft.

Ook op de campus kun je voortaan eenvoudig kraan-

water tappen: op het terrein van Sport en Cultuur

en bij de Aula zijn er nu tappunten. Een tastbaar

aandenken aan het lustrum en een blijvende bi-

jdrage aan een beter milieu.

En om de hele Delftse gemeenschap bij het lustrum te betrekken, zijn er extra veel kaartjes beschikbaar. Bezoekers van binnen en buiten de TU Delft genieten van live optredens van Blaudzun, Ray en Anita van 2 Unlimited, Di-rect, La Pegatina, Case Mayfield, Mr Polska, Postman, DJ Lex E Fresh, Gers Pardoel, F, Bombay Show Pig en de Delftse band I Am The Law. Op het loungeplein genieten ze van kunst, straattheateracts, bodypainting en lichtshows. Voor een vleugje wetenschap kunnen bezoekers terecht in het Llowlab.

www.zomerfestival.tudelft.nl www.facebook.zomerfestivaldelft.nl

1 juni:

ZOMERfestivalEen van de hoogtepunten van het lustrum-

jaar is het ZOMERfestival 2012. De zevende

editie van het feest op het terrein van Sport

& Cultuur staat natuurlijk in het teken van

lustrumthema water met onder meer een wa-

terkermis voor de jonge bezoekertjes, inclus-

ief reuzenrad en ballenbad. Actievelingen

leven zich uit op de zeepbaan of op de even-

wichtsbalk over het zwembad. Wie zich echt

in het zweet gewerkt heeft, koelt vervolgens

af in het zwembad of baddert bij de mobiele

baderie.

Urban Water Movie Contest And the winners are...

Hoe komen we aan ons

drinkwater, wat doen we met

ons afvalwater en hoe zorgen

we ervoor dat onze steden

bestand blijven tegen de

gevolgen van klimaat-

verandering?

Naarmate steden groter worden

en een steeds groter deel van

de wereldbevolking in een

stedelijke omgeving komt

te wonen vormt stedelijk

water een steeds grotere

uitdaging. Deelnemers

aan de Delft Urban Water

Movie Contest konden

hun oplossingen geven in

de vorm van een filmpje

van drie minuten.

14 juni

€ 1.000,-Urban Water Movie Contest

1 Sahana Singh wint met haar inzending ‘The Forgotten Cycle’ de hoofdprijs. In haar filmpje vertelt zij op humoristische wijze waarom allerlei beschikbare oplossingen niet in praktijk gebracht worden.

2 De tweede prijs is voor Sandra Ramirez en Jose

Pinzon met ‘aQa: Emergency Drinking Water Sys-tem’. Zij demonstreren een filter voor drinkwater dat heel eenvoudig in het gebruik is.

3 De derde plek is voor Dickson Oyugi, die met zijn

rap-video geen concrete oplossingen aandraagt, maar wel op een aansprekende manier aandacht vraagt voor het belang van water.

And the winners are...

Op de werkconferentie ‘Water & the City’ komen wetenschappers en studenten uit al die velden samen en werken aan actuele kwesties rondom een viertal steden met elk hun eigen waterproblemen: Singapore, Jakarta, Rotterdam en New Orleans. Hoofdsprekers ir. Florian Boer en professoren Huub Savenije en Richard Ashley inspireren

het publiek. Tijdens workshops bekijken de deelnemers vervolgens per stad de specifieke problematiek vanuit de invalshoeken van de wetenschap, de techniek en het ontwerp. In een gemeenschappelijke afsluitende discussie komt vervolgens de beheerskant aan bod.

wetenschappelijk congres ‘Water & the City’

14-15 juni

Wereldwijd hebben steden te maken met

hogere overstromingsrisico’s, waterschaarste,

vervuiling en bodemdaling. Naarmate

er steeds meer mensen in stedelijk gebied

wonen, neemt die problematiek alleen maar

toe, ook in complexiteit. In de stad van de

toekomst moeten we water veel efficiënter

gebruiken en de water- en energiekringlopen

met elkaar integreren. Om dat te bereiken,

moeten we inzichten combineren uit weten-

schap, techniek, ontwerp en beheer.

“Ze zeggen dat er eens, lang geleden rond de zon een planeet draaide, een klomp brandend gesteente. Totdat er zomaar, vanuit het ijskoude heelal, een andere klomp aankwam, een klomp van steen en ijs. En op een dag knalde die twee op elkaar! De ijsklomp drong bij de vuurbal naar binnen. IJs en vuur in een hevig gevecht, en op een dag: stoom... water...zo zou het begonnen kunnen zijn.”

Zomervakantie

Het Blauwe Goud, het verhaal van water

Geheel in stijl met het lustrum is de zomer in

2012 vooral nat. Daarom niet getreurd, want

in het Science Center blijf je droog. Al gaat het

daar ook over water, in een speciale interactieve

familievoorstelling. Want water is bron van ons

bestaan en alles en iedereen bestaat voor een groot

gedeelte uit water.

In een magische sfeer voeren de acteurs van

wetenschapstheatergroep Pandemonia de toe-

schouwers over de hele aarde. De hele zomervakan-

tie lang, twee keer per dag op zondag en dinsdag

genieten jong en oud van Het Blauwe Goud.

Braindrops

Aflevering 1: Mark van Loosdrecht, Jill Slinger en Arno NolteProfessor Mark van Loosdrecht praat over zijn innovaties in de rioolwaterzuiv-ering. Jill Slinger van de faculteit TBM geeft haar kijk op de Hedwigepolder: laat een nieuw kabinet zo snel mogelijk een besluit nemen. Projectleider Arno Nolte van Deltares zegt dat dat kan, want alle benodigde informatie is voorhanden.

Aflevering 2: Huib de VriendHuib de Vriend is emeritus hoogleraar waterbouwkunde en voormalig direct-eur kennis bij Deltares. Hij vertelt over Bouwen met de Natuur. Slim gebruik maken van de natuur en ons zo duurzaam beschermen tegen overstromingen, is zijn devies. Bekendste voorbeeld is de Zandmotor voor de kust van Zuid-Holland.

Aflevering 3: Herman RusschenbergProf.dr.ir. Herman Russchenberg is het hoofd van het TU Delft Climate Insti-tute. In gesprek met presentatie Guen Prawiroatmodjo vertelt hij over wolken, extreem weer en klimaatverandering.

18 juni: première BraindropsDelft Integraal, het wetenschappelijk magazine van de TU Delft, maakt in samenwerking met TU Delft Library het nieuwe webprogramma Braindrops. In iedere uitzending spreekt een TU-wetenschapper van formaat over zijn leven-swerk. De presentatie is in handen van wetensc-hapsjournalist Desiree Hoving. Op 18 juni komt de eerste aflevering online.

Delft Integraal, nu ook op webtelevisie!

De wedstrijd kent twee onderdelen. Het pijpfitten zelf is het aanboren van een drukleiding en daarop een tap-kraan aansluiten. Bij het spectaculaire kraantje drukken moeten deelnemers zo snel mogelijke met een kraantje een lek dichten, nat pak gegarandeerd. De totaaltijd van beide onderdelen beslist de wedstrijd. Team Wouter en Wouter gaat naar huis met de bokaal en de prijs van – hoe kan het ook anders - € 170,-

Ook voor de verliezende studenten wa-termanagement valt er nog wat te win-nen, want zij kunnen op de aanpalende banenmarkt kennismaken met bedrijven uit de sector: HKV, Dunea, Waternet, St. Gobain en KNW.

Fitterij Studenten Kampioenschap

4 oktober

De fitterijwedstrijd is onder drinkwater-

bedrijven al jarenlang een begrip. Nu

ook onder studenten, want op 4 oktober

organiseert het Dispuut Watermanage-

ment de eerste Delftse fitterijwedstrijd.

Zestien teams van elk twee studenten

laten zien hoe bedreven ze

zijn in het aansluiten van

een tapkraan op een waterleiding die

onder druk staat. Eerst laten de wereld-

kampioenen pijpfitten van Waternet

zien hoe het moet tijdens een spectacu-

laire demonstratie. Dan is het de beurt

aan de veelal ongeoefende, maar niet

minder fanatieke studenten.

Paardenkracht Mannenmoed is een tocht door de Amelander geschiedenis, waarin de paardenreddingsboot een belangrijke rol speelt. Zo’n 500 bezoekers genieten van het stuk met zang, expressie, beelden, geluid en lichteffecten. Als voorafje aan de voorstelling krijgen ze het nieuwste op het gebied van reddingsboten te zien: de reddingsboot die de TU Delft samen met scheepsbouwer Damen heeft ontwikkeld.

Buiten de Aula kan het publiek genieten van de paardenreddingsboot en een miniatuur-vuurtoren. In de foyer zijn er kunstwerken van Amelander kunstenaars te bewonderen en staan er twee standjes met Amelander producten van molen “De Verwachting”.

13 oktober

‘Paardenkracht Mannenmoed’

In 2011 viert het Interkerkelijk Zangkoor

Ameland haar 60e verjaardag. Voor die

gelegenheid produceren. ze het muziekstuk

‘Paardenkracht Mannenmoed’, i.s.m. het Ne-

derlands Reddingswezen en vele professionele

en vrijwillige medewerkers. TU Delft nodigt

het koor uit om deze bijzondere voorstelling

nog eens in Delft op te voeren. Het koor komt

en neemt de hele crew, cast en zelfs de

paardenreddingsboot mee.

22-26 oktober

Jubileumsymposium IAHS

Het decembernummer van de IAHS-nieuwsbrief

kijkt uitgebreid terug op het evenement

Het 90-jarig jubileum van de International Association of Hydrological Sciences (IAHS) valt samen met het TU Delft lustrumjaar. Een prima aanleiding om het jubileum- symposium in Delft te houden. Het symposium sluit ook een decennium af: het ‘IAHS decade on Prediction in Ungauged Basins (PUB)’. Voor onbemeten stroomgebieden - gebieden waarvoor geen betrouwbare gegevens beschikbaar zijn – is het moeilijk om hydrologische voorspellingen te doen, want bestaande hydrologische modellen zijn gebaseerd op data. Wat zijn nu de wetenschappelijke ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar, de gegevens en de theorie, de modellen en de onzekerheden? Daarover discussiëren de deelnemers onder leiding van professor Huub Savenije, die namens de TU Delft optreedt als gastheer. Conclusie: tien jaar PUB heeft veel fundamenteel inzicht opgeleverd in de hydrologische processen in stroomgebieden. Met hulp daarvan zijn ook betere voorspellingen mogelijk.

Van LeeuwenhoeklezingenDe Van Leeuwenhoeklezing en zijn voor iedereen die meer wil weten over technol-ogie en de TU Delft. Want technologie is overal, van windmolen tot weersatelliet, en van waterzuiveringsinstallatie tot dijkbewakingssysteem. Natuurlijk staan

in 2012 de van Leeuwenhoeklezingen in het teken van water.

Delft (z)onder waterOp 24 juni kijken professoren Han Vrijling en Theo Toonen kritisch naar het overheidsbeleid voor dijk-bewaking en meerlaagse veiligheid. Gewoon goed onderhouden die dijken, is hun advies. Anders kon Delft wel eens het New Orleans van de toekomst worden.

Winnen op zeeDe Nederlandse maritieme sector heeft relatief weinig last van economische tegenwind. Gelukkig maar, want Neder-land wil winnen op zee. Op 23 september gaat professor Hans Hopman in op de positie van de sector en de bijzondere rol die de TU Delft daarin speelt.

Van rioolwater naar kraanwaterMet behulp van micro-organismen kunnen we ons afvalwater slim (laten) reinigen. Want niet alle beestjes zijn ziekteverwerkers, integendeel. En zo’n bio-reiniging kan met minder energie, op een minder groot opperv-lak en met minder investeringen, vertelt professor Mark van Loosdrecht op 25 november. Milieuvriendelijker en goedkoper, dus waar wachten we nog op?

De wolken in ons klimaatOp 25 maart gaat professor Herman Russchenberg

in op de vraag wat wolken doen als het klimaat

verandert. Worden het er meer of juist minder? En

wordt het dan warmer of juist niet?

Alumni Lustrum DinerSamen met het College van Bestuur geniet een vijft-

igtal genodigden van het lustrumdiner voor alum-

ni. Locatie is de faculteit Bouwkunde, het gebouw

aan de Julianalaan dat veel alumni kennen als het

voormalig hoofdgebouw. Voor de meesten van hen is

het diner dan ook niet alleen een hernieuwde ken-

nismaking met elkaar, maar ook met dit bijzondere

gebouw dat sinds de renovatie gezien wordt als een

icoon van de architectuur. Uiteraard krijgen de aan-

wezigen ook een presentatie over de staat en koers

van de TU Delft. Die neemt collegevoorzitter Dirk Jan

van den Berg voor zijn rekening.

6 november

Zoals het een TU betaamt, spelen technologie en vernuft eveneens een rol. Een bijzondere binnenvlag, een draagbare stierenvechtersarena en een speciale zwevende vloer, alles wordt uit de kast getrokken om een opera-uitvoering in het auditorium van de Aula mogelijk te maken. Met groot succes. Uitverkochte zalen zijn laaiend enthousiast over de Delftse Carmen. Ook de kritieken zijn positief. Op 16 november is de speciale gala-voorstelling. Dan neemt ook Flo-ris Visser afscheid, die tevens Cultural Professor is geweest. Het enige dat ontbrak was het water. Want, zoals rector Karel Luyben aankondigde, Carmen is vooral ‘lust in the dust’.

16 november

Carmen

www.carmendelft.nl

Nog een lustrum is de aanleiding voor de

spectaculaire afsluiting van het TU Delft

lustrumjaar. Het Delfts Studenten

Muziekgezelschap Krashna Musika

bestaat in 2012 maar liefst 45 jaar en

komt met het idee van een gezamenlijke

activiteit. En niet zomaar een, maar een

heuse opera. Uitgevoerd en georganiseerd

door veel jong talent: de studenten van

het koor en orkest van Krashna Musika

en van de Delftsche Opera Compagnie

en de jonge zangertjes van de Academy

of Vocal Arts. Plus de vele studenten die

meehelpen bij de organisatie En dat alles

onder leiding van de – zelf pas 29 jaar

jonge - regisseur Floris Visser.

Wereld Watersmaakmakers

Hoogheemraadschap DelflandWat is de Nederlandse en vooral de Delftse toegevoegde waarde op het

gebied van water? Hoe kan het onderzoek aan de TU Delft daaraan

bijdragen en welke rol speelt de Delftse wateringenieur? Daarover gaat

het tijdens de ‘Wereld Watersmaakmakers’-bijeenkomst van het

Hoogheemraadschap Delftland. Presentaties zijn er van rector

Karel Luyben namens de TU Delft en van Lennart Sylvis, directeur

van het Netherlands Water Partnership (NWP). Daarna gaan de

aanwezigen in discussie over de gezamenlijke ambitie om te komen

tot een ‘one stop watershop’.

12 december

NawoordVrienden van de TU Delft,

Op wat hogere leeftijd en bij een belang-

rijke verjaardag geef je soms een feestje.

Onze universiteit, maar liefst 170

jaar oud, heeft niet één keer, maar het

hele jaar haar jubileum gevierd in een

aaneenschakeling van feestelijke

activiteiten voor haar vrienden.

Het thema was water en dat paste

uitstekend. Water, onze vriend en

vijand tegelijk, betekent scheepvaart,

transport, dijken, polders, brandspuit,

waterzuivering en nog veel meer.

Belangrijke zaken voor ons leven

en onderwerpen op een breed gebied

waarop onze TU Delft met verschillen-

de faculteiten bij uitstek actief is en

goed is.

Dit gaf de kans om aan die mensen

waar de universiteit zich in dit lustrum

vooral op wilde richten, de bewoners van

Delft en de Zuidelijke Randstad, te

laten zien wat de universiteit allemaal

doet op deze gebieden.

Tegelijkertijd kon men zien dat tech-

niek nuttig is (waterzuivering, dijk-

bewaking, stromingsvoorspellingen),

inspirerend is (tentoonstelling in de

Kunsthal, Amelands koor, filmpjes)

en leuk is (badeendjesrace, fitterij-

wedstrijd, ZOMERfestival).

Toegenomen bekendheid met wat de

TU Delft doet was het gevolg, versterkt

door een huis-aan-huiskrant, website

en het ‘Braindrops’ tv programma en

het grote aantal activiteiten met

duizenden bezoekers.

Dat was het lustrum, waarin plechtig-

heden en feestelijke bijeenkomstem

elkaar afwisselden en waarmee de uni-

versiteit toonde springlevend midden

in de maatschappij te staan.

Een woord van waardering voor de

vrijwilligers en stafleden van de

universiteit die zich enorm hebben

ingespannen om alles voor dit lustrum

te organiseren en mogelijk te maken.

En een woord van dank dat ik als

alumnus weer intens heb mogen

proeven van het technisch vernuft, de

motivatie en het jeugdig enthousiasme

van ieder die bij de TU Delft betrokken

is. Voorwaar een universiteit om trots

op te zijn.Op naar 175 jaar!

Jan Dekker,

voorzitter Lustrumcommissie