SAFETY!/NR.3/201324

VEILIGHEID

Veilig gedrag stimule-ren via communicatie

Werken in de procesindustrie brengt allerlei gevaren met zich mee. Dit vraagt om duidelijke regels. Op de multi usersite Chemelot in Geleen zijn twaalf life saving rules opgesteld die de “site bewoners” helpen het werk veilig te doen. Het vaststellen van de regels was de eerste stap.Het uitreiken van een communicatieset aan iedere medewerker in heteerste kwartaal van dit jaar de tweede. Het idee is veilig gedrag vanuit de mensen zelf te stimuleren via communicatie.

tEkst: NoËllE BRouNS¹ Foto’s En ILLustratIEs: ChEmEloT/SiTECh SERviCES

Als iedereen zich aan de regels houdt is de kans op een ongeluk minimaal en kan iedereen aan het einde van een werkdag weer gezond naar huis. Het klinkt zo simpel. Maar waarom zijn er nog steeds incidenten? Waarom is veilig gedrag geen vanzelfsprekendheid? Op de multi usersite wordt sinds jaar en dag veel aan-dacht besteedt aan veiligheid en de stimulering van veilig gedrag. De site hanteert een uniforme set regels, vastgesteld voor de locatie en van belang voor ieder-een. Jo Claessen, manager plantsafety office Sitech Services, vertelt: ‘Omdat we ervan overtuigd zijn dat de veiligheid op een multi usersite alleen verbeterd kan worden, als alle site bewoners dezelfde regels na-leven, is er een vertaalslag gemaakt naar een uni-forme set van regels, de life saving rules, voor de hele site. Daarnaast hebben we gezorgd voor de veranke-ring van de regels in de Chemelot site regelgeving en werken we hard aan het daadwerkelijk verbeteren van de veiligheid op de site door ook de benodigde tools als bijvoorbeeld werkvergunningen en LMRA (last mi-nute risk analysis) een uniform karakter te geven. Daarbij is het van belang dat er duidelijkheid ontstaat door uniforme regels, maar ook dat de regels toepas-

baar zijn voor alle site bewoners, ongeacht de ver-schillende werkprocessen.’ Momenteel worden de uni-forme regels uitgerold over de site, door het verstrek-ken van informatie, het aanbieden van hulp bij het communicatie- en implementatieplan en het handha-ven op- en evalueren van veilig gedrag.

VisieJosette van Doorn, SHE director Sitech Services is be-trokken bij de uitrol van de life saving rules naar de site bewoners: ‘We realiseren ons terdege dat het vast-stellen van de regels een eerste stap is. We hebben de steun nodig van alle site bewoners om uiteindelijk een gedragsverandering te bewerkstelligen. Dit jaar leggen we dan ook meer dan ooit de focus op persoonlijke verantwoordelijkheid om daadwerkelijk veilig gedrag te stimuleren. Voor iedere medewerker op Chemelot geldt: Kijk naar je specifieke werksituatie en schat de risico’s juist in. Ken de regels, pas ze adequaat toe en spreek elkaar aan. Niet de regels, maar het gedrag is de sleutel tot verbetering van onze veiligheid.’ Cheme-lot hanteert voor de site een aantal duidelijke doelste-lingen op het gebied van veiligheid, gezondheid

life Saving RuleS Chemelot

’nIEt DE rEGELs, maar HEt GEDraG IsDE sLEutEL tot VErbEtErInG Van onzE VEILIGHEID.’

SAFETY!/NR.3/2013 25

RiSiComANAGEmENT

en milieu zoals: het realiseren van een ongevalvrije en incidentvrije werkomgeving en het voorkomen van be-roepsziekten en gezondheidsproblemen ten gevolge van activiteiten op de site. Van Doorn: ‘Door het voort-durend evalueren en verbeteren van de wijze van wer-ken en dienstverlening op de site, komen we tot een veilige en acceptabele situatie voor medewerkers, klanten en de omgeving. Activiteiten door site bewo-ners en firma’s moeten in lijn zijn met deze doelen. Ondanks alle inspanningen op het gebied van veilig-heid, gebeuren er toch nog steeds ongevallen in de procesindustrie. Dit willen we niet. Een analyse naar de oorzaken van incidenten met zwaar letsel, dan wel fatale afloop, heeft geleid tot een set van gedragsre-gels die ons moet helpen het aantal ongevallen te re-duceren. Denk hierbij onder andere aan gedragsregels bij het veilig stellen van apparatuur, het gebruik van een geldige werkvergunning en werken na de juiste toestemming. Deze gedragsregels zijn vertaald naar twaalf life saving rules, met als doelstelling herkenning en bewustwording van gevaarlijke situaties en activitei-ten en het gewenste gedrag om hier op de juiste, vei-lige wijze mee om te gaan.’ Chemelot heeft de site be-woners een communicatieset aangeboden. Van Doorn: ‘Deze middelen helpen bij het uitdragen van de life saving rules binnen de eigen organisatie, maar werken ook aanvullend op de eigen middelen of kun-nen gebruikt worden om het belang van de regels nog eens te onderstrepen. De basis wordt gevormd door de website www.lifesavingrules.nl waarbij bezoekers via een aantal “clicks” uitgelegd krijgen wat de regels inhouden, maar vooral hoe deze adequaat toegepast kunnen worden. Hierin komt ook weer de waarom-vraag aan de orde en het feit dat naast het kennen

van de regels vooral de toepassing van belang is. Bij de uitrol van een uniforme set aan regels is het aller-eerst van belang duidelijk te zijn over de regels en ze in een dusdanige vorm te gieten dat ze ook onthouden worden. Om dat de bewerkstelligen hebben we de twaalf regels geclusterd in drie herkenbare thema’s om je werk veilig te kunnen doen: 1. Gedraag je bewust en verantwoordelijk. 2. Zorg voor de juiste toestemming.3. Zorg voor de juiste bescherming.

De vertaling in veilig gedrag is een persoonlijke aange-legenheid en vraagt bewustwording. Wat betekenen de regels voor mij? En voor mijn persoonlijke werksituatie? Om dit bewustzijn te stimuleren hebben we de regels korte en bondig vertaald in een aantal situaties waarbij we het toepassen van de regels aan de orde stellen. Ac-tiverend taalgebruik, persoonlijk gericht, moet aanzet-ten tot de daadwerkelijke gedragsverandering.’

PositiefBegin dit jaar zijn de site bewoners geïnformeerd. De ontvangen toolkit vormt de start van de uitrol, de site bewoners hebben een basisset, waarmee ze op een-voudige maar duidelijke wijze de regels aan de orde kunnen stellen in de eigen bedrijven. De verdere uit-rol, site brede campagnevoering en ontwikkeling van middelen hangt af van de reacties. In de loop van het jaar gaat Chemelot inventariseren of er animo is om meer te doen en op welke wijze dit gezamenlijk vorm-gegeven kan worden. Van Doorn: ‘Op deze wijze willen we het veilig gedrag vanuit de mensen zelf stimuleren. Chemelot schept de mogelijkheden en ondersteunt actief, maar veilig gedrag is uiteindelijk een persoon-

Op het chemiecluster Chemelot in Geleen wer-ken meer dan honderd bedrijven en onderwijs- en onderzoeksorganisa-ties in chemie en mate-rialen.Inzet: Onderhoudsmon-teurs aan het werk.

27SAFETY!/NR.3/2013

VEILIGHEID

Gebruik een geldige werkver-gunning, wanneer deze vereist is.

Zorg eerst voor de juiste toe-stemming voordat je een leiding openmaakt.

Zorg eerst voor de juiste toe-stemming voordat je kritische veiligheidsapparatuur of beveili-gingen buiten werking stelt of overbrugt.

Houd je aan de voorgeschreven “management of change” pro-cedures.

Test de kwaliteit van de lucht in een besloten ruimte voordat je deze ruimte betreedt.

Bescherm jezelf tegen vallen wanneer je op hoogte werkt.

Hijsen en takelen: blijf buiten het gebied waar een last naar beneden kan vallen.

Draag je veiligheidsgordel.

Geen drugs of alcohol op het werk, roken alleen op daarvoor aangewezen plekken.

Plan je reis en houd je aan het plan.

Rijd verantwoord, vermijd tele-foneren en houd je aan de maximum snelheid.

Stel machines of apparatuur veilig volgens de LOTO(TO) pro-cedure (lock out, tag out, try out), voordat iemand eraan gaat werken.

GEDraaG jE bEwust En VErantwoorDELIjk

zorG Voor DE juIstE bEscHErmInG

zorG Voor DE juIstE toEstEmmInG

lijke verantwoordelijkheid.’ Inmiddels is duidelijk dat een groot deel van de site bewoners positief staat te-genover adoptie van de regels. Zoals Frank Leurs van Mammoet en Eric Heetkamp van Air liquide. Leurs: ‘Veiligheid is ontzettend belangrijk, dit thema moeten we via allerlei initiatieven blijven stimuleren. De uitrol van de life saving rules over heel Chemelot past hier perfect bij.’ Ook Heetkamp vindt het een heel goed initiatief: ‘Ook ons moederbedrijf is enthousiast en

heeft besloten om de life saving rules binnen Air Li-quide wereldwijd in te voeren als essentieel onderdeel van het veiligheidsbeleid.’ •

www.lifesavingrules.nl

¹Noëlle Brouns is communication officer bij Sitech Services.

De life saving rules zijn vertaald in twaalf iconen.