licht versie 6 - landvanaalst.eu · Kleurcode van een TL lamp Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018...

21
6/7/2018 1 over de rol van licht in de vogelkweek Zesde versie, aanpassing 17 mei 2018 6/7/2018 Kunstlicht in de Vogelkweek 2 6/7/2018 Kunstlicht in de Vogelkweek Voordracht van dr. Peter Coutteel Symposium in Uden Deskundigeid op gebied van Elektromagnetisme Belangstelling van collega liefhebbers uit Eindhoven e.o. Nieuwsgierigheid (en ambitie) als kanariekweker Dit verhaal: de rol van licht in de vogelkweek 3 Meerdere invalshoeken mogelijk: hoe komt een vogel aan zijn kleur? hoe “standaardiseren” we licht tijdens een keuring? wat is de rol van licht in de vogelkweek? Belangrijkste vragen: wat voor licht hebben vogels nodig om te zien ? welke lichtbron komt daar het dichtste bij ? wat zijn de ontwikkelingen voor de toekomst ? De meeste informatie gevonden op Internet Voorzichtige conclusies, vooral informatie 6/7/2018 Kunstlicht in de Vogelkweek 4 De kweek slaagt het beste bij: gunstig milieu voor overleven van nakomelingen overvloedig voedsel Daglengte speelt een belangrijke rol Daarnaast temperatuur en vochtigheid bij een stabiel en droog klimaat en constante daglengte kan regenval voortplanting triggeren ook rijke of schrale voeding speelt een belangrijke rol Beschikbaarheid van nest + nestmateriaal Invloed van soortgenoten: bij een mannetjesparkiet: stemgebruik bij kakatoes: aanwezigheid van een partner bij koloniebroeders: meer broedende vogels 6/7/2018 Kunstlicht in de Vogelkweek 5 6/7/2018 Kunstlicht in de Vogelkweek 6 Daglicht !!!

Transcript of licht versie 6 - landvanaalst.eu · Kleurcode van een TL lamp Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018...

6/7/2018

1

over de rol van licht in de vogelkweek

Zesde versie, aanpassing 17 mei 2018

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 2

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Voordracht van dr. Peter Coutteel

Symposium in Uden

Deskundigeid op gebied van

Elektromagnetisme

Belangstelling van collega liefhebbers uit Eindhoven e.o.

Nieuwsgierigheid (en ambitie) als kanariekweker

Dit verhaal: de rol van licht in

de vogelkweek

3

Meerdere invalshoeken mogelijk:◦ hoe komt een vogel aan zijn kleur?◦ hoe “standaardiseren” we licht tijdens een keuring?◦ wat is de rol van licht in de vogelkweek?

Belangrijkste vragen:◦ wat voor licht hebben vogels nodig om te zien ?◦ welke lichtbron komt daar het dichtste bij ?◦ wat zijn de ontwikkelingen voor de toekomst ?

De meeste informatie gevonden op Internet Voorzichtige conclusies, vooral informatie

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 4

De kweek slaagt het beste bij: ◦ gunstig milieu voor overleven van nakomelingen◦ overvloedig voedsel

Daglengte speelt een belangrijke rol Daarnaast temperatuur en vochtigheid◦ bij een stabiel en droog klimaat en constante daglengte

kan regenval voortplanting triggeren◦ ook rijke of schrale voeding speelt een belangrijke rol

Beschikbaarheid van nest + nestmateriaal Invloed van soortgenoten:◦ bij een mannetjesparkiet: stemgebruik◦ bij kakatoes: aanwezigheid van een partner◦ bij koloniebroeders: meer broedende vogels

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 5 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 6

Daglicht !!!

6/7/2018

2

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 7

http://www.fabulousfinch.com/breeding-gouldian-finches.htm

Wat is licht en wat doet het ? Wat is er nu verkrijgbaar ? LED: het licht van de toekomst ?

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Geen lange technische verhalen !!!

8

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 9ElectrickeryElectrickeryElectrickery

De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

1a

10

Bron Object

Waarnemer

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 11

Transmissie Reflectie Absorptie

Reflectie wordt bepaald door:• de kleur van het object• optische effecten

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 12

6/7/2018

3

Bron Object

Waarnemer

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Reflectie afhankelijk

van kleur en structuur oppervlak

13

Licht van plafond, lichtbak en flitser bepalen samen het beeld van de vogel

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 14

Dit geldt bijvoorbeeld ook voor de kleur van een gele vogel

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 15 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 16

De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

1b

17 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 18

6/7/2018

4

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 19 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 20

Olielaag Zeepbel

6/7/2018 21Kunstlicht in de Vogelkweek

Olie op water Zeepbel

6/7/2018 22Kunstlicht in de Vogelkweek

6/7/2018 23Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018 24Kunstlicht in de Vogelkweek

6/7/2018

5

6/7/2018 25Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 26

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 27 6/7/2018 28Kunstlicht in de Vogelkweek

6/7/2018 29Kunstlicht in de Vogelkweek 6/7/2018 30Kunstlicht in de Vogelkweek

6/7/2018

6

De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

1c

31 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 32

• wordt meestal aangeduid met de kleuren de golflengte of de frequentie

• in de grafiek ook de intensiteit (sterkte)per kleur aangeven

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 33

Golflengte (nm) →

Rela

tieve

Inte

nsite

it (%

) →

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 34

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 35 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 36

6/7/2018

7

De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

1d

37 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 38

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 39

Vogels en duiven hebben

vier of vijf soorten kegeltjes

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 40

S = shortM = mediumL = long

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 41

Kegeltjes hebben een speciale vorm

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 42

6/7/2018

8

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Vogels zien een kleurig geheel

Mensen zien een zwarte vogel

43 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 44

Protanopie: geen rood zien Protanomalie: minder rood zien

Tritanopie: geen blauw zien Deuteranomalie: minder groen zien

De rol van licht in waarneming Optische effecten bij vogels Het spectrum van licht Het oog bij mensen en vogels Ultraviolet licht

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

1e

45 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 46

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 47 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 48

6/7/2018

9

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 49 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 50

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 51 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 52

Yorkshire Norwich

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 53

Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

2a

54

6/7/2018

10

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 55 6/7/2018

daglicht gloeilamp standaard TL

halogeen

Kunstlicht in de Vogelkweek 56

6/7/2018

Licht: RGB Inkt,verf: CMYK Kunstlicht in de Vogelkweek 57 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 58

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 59

Licht Inkt, VerfBruin pigment met een blauwe schijn wordt donkergrijs

6/7/2018

Kleur 950

Kleur 965

geen UV

meer UV

weinig rood

weinig rood

Kunstlicht in de Vogelkweek 60

6/7/2018

11

Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

2b

61 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

het spectrum hangt af van de verschillende soorten fosforverbindingen in de fluorescerende laag

62

6/7/2018

StandaardUniverseel Wit

TRUE LIGHTvolspectrum

Daglicht Tri-fosfor neutraal wit

In een True Light lamp zitten 14 verschillende fosforpoedersKunstlicht in de Vogelkweek 63 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 64

Twee varianten TL lampen, T8 en T5,meerdere lengtes

Spaarlamp

6/7/2018

Gelijkmatige verdeling, pieken in groen, blauw, en ultraviolet

Kunstlicht in de Vogelkweek 65 6/7/2018

Weinig rood, RGB pieken, extra ultraviolet

Kunstlicht in de Vogelkweek 66

6/7/2018

12

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 67 6/7/2018

Gelijkmatige verdeling,pieken in blauw en groen, extra ultraviolet

Kunstlicht in de Vogelkweek 68

... kenmerkt zich door een elektronisch voorschakelapparaat (VSA).

Voordelen zijn: Een elektronische VSA gebruikt minder energie dan

een mechanische of magnetische VSA (starter) in conventionele TL (ongeveer 5 i.p.v. 10 tot 15 Watt).

Daardoor geeft de verlichting minder warmte af; dat bespaart op uw gebouwkoeling.

HF-verlichting gaat langer mee (door een elektronisch VSA wordt de levensduur van een T8-lamp met 30 tot 50% verlengd t.o.v. conventionele TL).

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Bron: www.duurzaamMKB.nl

69

Voordelen zijn: HF-verlichting is dimbaar. Met aanvullende

daglichtafhankelijke regeling resulteert dat in nog minder energieverbruik.

HF-verlichting is prettiger voor uw ogen dan conventionele TL, omdat de ons oog de lamp niet ziet knipperen.

Een defecte lamp schakelt automatisch uit en blijft niet vervelend aan en uit schakelen.

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Bron: www.duurzaamMKB.nl

70

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 71

Ook gebruikt te koop op Marktplaats

Betere armaturen hebben een frequentie

van 10.000 Hz

TL lamp is te koop in twee varianten: T8 of T5 aangeduid via de diameter◦ T8 = 8/8 inch = 26 mm, de “gewone” variant◦ T5 = 5/8 inch = 16 mm, de “moderne” variant

belangrijkste verschillen:◦ T5 lampen hebben andere lengtes, dus is een ander

armatuur of een adapter nodig◦ levensduur van T8 is 10.000 uur, van T5 24.000 uur◦ T5 vereist een elektronisch voorschakelapparaat

(EVSA), werkt hoogfrequent en is dimbaar◦ T5 lamp zet energie efficiënter om in licht◦ T5 licht behoudt langer zijn kleur

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 72

6/7/2018

13

Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

2c

73 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Vergelijkbare series zijn er ook van andere merken

74

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 75 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 76

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 77 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 78

6/7/2018

14

6/7/2018

Dit kan ook in de vogelkweek

Kunstlicht in de Vogelkweek 79 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 80

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 81 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 82

Verschillende typen lampen Daglicht TL lampen Aquariumlampen, lampen combineren Kleurcode van een TL lamp

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

2d

83

de temperatuur van een hypothetisch zwart lichaam waarvan het uitgestraalde licht dezelfde kleurindruk geeft als de lichtbron

wordt uitgedrukt in kelvin (K) blauwachtig licht heeft een hogere

kleurtemperatuur dan roodachtig licht

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 84

6/7/2018

15

maat voor de kwaliteit van kleurweergave van door een lichtbron belichte objecten

Engels CRI = color rendering index voor de test worden acht standaardkleuren

met matige verzadiging gebruikt dit kan met kleurgevoelige sensoren en

computers worden uitgevoerd◦ dus geautomatiseerd en objectief

fluorescentielamp (TL-buis): CRI = 80-90 gloeilamp: CRI = 100

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

http://www.maretti.com/licht-weetjes-een-heldere-uitleg-2/

85 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Kleurcode Kleur Kleurweergave827 extra warm wit goed830 warm wit goed835 neutraal wit goed840 koel wit goed865 koel daglicht goed930 warm wit zeer goed940 koel wit zeer goed950 daglicht zeer goed965 koel daglicht zeer goed

Eerste cijfer = kleurweergaveLaatste twee cijfers = kleurtemperatuur

86

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Kleurcode Kleur Kleurweergave827 "Interna" extra warm wit goed830 warm wit goed835 neutraal wit goed840 koel wit goed860 koel daglicht goed880 "Sky-White" goed930 warm wit zeer goed940 koel wit zeer goed950 daglicht zeer goed965 koel daglicht zeer goed

Eerste cijfer = kleurweergaveLaatste twee cijfers = kleurtemperatuur

87 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Licht aan het eind van de tunnel ?

88

Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs in de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt ??? Lichtsterkte en LEDs

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

3a

89 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

De kleur van het licht hangt af van het halfgeleider materiaal in de chip

90

6/7/2018

16

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 91 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Daglicht LED is blauwe LED met een laag fosfor

92

6/7/2018

Weinig rood, gat bij cyaan, geen ultraviolet

Kunstlicht in de Vogelkweek 93 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 94

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 95

Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs in de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

3b

96

6/7/2018

17

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Drie kleuren in één LED

97 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 98

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 99

Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs in de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

3c

100

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek101 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

102

6/7/2018

18

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek103 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

104

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek105 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

106

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek107 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

108

6/7/2018

19

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Geopend juli 2015

109

Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs voor de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

3d

110

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek111 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Aansluiten op het lichtnet:12V trafo en dimmer

12V, 0,96W

12V, 0,72W

112

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

Eén strip: 25cm, 18 LEDs, 4,5Wof 33cm, 36 LEDS, 9W (foto)

113 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 114

6/7/2018

20

Schema van de aansluiting aan de controller

Foto van de b8 LED bar

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 115

Daglicht LED LEDs in alle kleuren, RGB LEDs LEDs voor de tuinbouw LEDs voor de vogelteelt? Lichtsterkte en LEDs

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek

3d

116

Drie maten:◦ Lumen: hoeveel licht straalt een bron uit?◦ Candela: hoeveel licht binnen een bepaalde hoek?◦ Lux: hoeveel licht per eenheid van oppervlak? voor een kantoor: 250-500 Lux voor fijn werk: 500-1000 Lux voor precisiewerk: 1000-2000 Lux op een bewolkte dag: 1000 Lux daglicht: 10.000-20.000 Lux

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 117

Gloeilamp: 12-15 lumen per Watt Halogeenspot: 20 lumen per Watt LEDs: ◦ Gewone: 25 lumen per Watt◦ Moderne felle witte: 40-60 lumen per Watt

Spaarlamp: 60 lumen per Watt TL-lampen: 100 lumen per Watt Natriumlampen: 120-200 lumen per Watt

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 118

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 119

Uitgangspunt:◦ 50 lumen per Watt (tussen de 40 en 60)◦ Oppervlakte kooi is 55 x 31 cm2 = 0,17 m2

◦ Drie blokjes van vier LEDs levert in totaal 3 Watt◦ 90% van het licht blijft binnen de kooi

Gemiddelde lichtsterkte op de bodem:

Dus als een kantooromgeving met veel licht of iets minder dan daglicht op een bewolkte dag

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 120

Lux 8009,017.0

503

6/7/2018

21

Aanname: bij vogels is het hele spectrum van het daglicht nodig◦ vogels zien anders dan mensen, dit heeft functie◦ dit komt doordat ze ultraviolet (UV) licht zien

Twee alternatieven:◦ de klassieke TL met hoogfrequent voeding TrueLight of een combinatie van (aquarium)lampen◦ de moderne LED altijd de daglicht versie nemen aanvullen met blauw/ultraviolet, LED of aquariumlamp◦ elk soort verlichting zijn eigen schakelklok/dimmer

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 121 11-5-2016Licht, Versie 5 122

6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 123 6/7/2018Kunstlicht in de Vogelkweek 124