LIBËR MËSUESI ARTI PAMOR 9...Arti Pamor 9 5 1. Hyrje Lënda “Arti pamor” është një lëndë...

SILVANA NINI

LIBËR MËSUESIARTI PAMOR 9

Botime Pegi: tel: +355/ 042 468 833; cel: +355/ 069 40 075 02; e-mail: [email protected]; web: www.botimepegi.al

Sektori i shpërndarjes: cel: +355/ 069 20 267 73; 069 60 778 14; e-mail: [email protected]

Shtypshkronja Pegi: cel: +355/ 069 40 075 01; e-mail: [email protected]

Redaktor letrar: Arlon LikoParaqitja grafi ke: Lindita PRELA

Shtypi: Shtypshkronja Pegi, Lundër, Tiranë

Arti Pamor 9

3

Përmbajtja

1. Hyrje .............................................................................5

1.1 Pse shërben ky libër? ......................................................................................5

1.2 Çfarë synon ky libër? .....................................................................................5

1.3 Çfarë përmban ky libër?...................................................................................6

2. Kompetencat dhe kuptimi i tyre ....................................6

2.1 Kuptimi dhe zbatimi i kompetencave lëndore dhe i tematikave që zhvillohen në lëndën e Artit pamor...................................................................................7

2.2 Lidhja e lëndës së artit pamor me fushat e tjera kurrikulare...........................12

3. Planifi kimi i kurrikulës – kuptimi dhe zbatimi............133.1 Plani vjetor i lëndës “Art pamor”, sipas tremujorëve .....................................14

3.2 Planifi kimi tematik për tremujorin e parë (shtator-dhjetor) ..........................16

3.3 Planifi kimi ditor bazuar në situata të të nxënit (shtator-dhjetor) ..................23

3.4 Planifi kimi tematik për tremujorin e parë, (janar-mars).................................40

3.5 Planifi kimi ditor bazuar në situata të të nxënit (janar-mars) .........................47

3.6 Planifi kimi tematik për tremujorin e parë (prill-qershor)...............................61

3.7 Planifi kimi ditor bazuar në situata të të nxënit (prill-qershor).......................68

Libër Mësuesi

4

4. Metodologjia e mësimdhënies ......................................81

4.1 Metodologjia e të nxënit dhe e mësimdhënies bazuar në kompetenca në lëndën e artit pamor......................................................................................81

4.2 Materiale dhe burime mësimore ...................................................................82

5. Vlerësimi ......................................................................84

5.1 Llojet e vlerësimit: Vlerësimi i vazhdueshëm, periodik dhe përfundimtar......84

Arti Pamor 9

5

1. Hyrje

Lënda “Arti pamor” është një lëndë e veçantë me kërkesat e veta specifi ke të të mësuarit. Veprimtaritë e “Artit pamor” bëjnë të mundur që nxënësit të bëjnë lidhjen midis botës reale dhe asaj imagjinare, të organizojnë dhe të shprehin vizualisht idetë, ndjenjat dhe përvojat nëpërmjet teknikave të larmishme artistike.

Edukimi nëpërmjet “Artit pamor” siguron zhvillimin e krijimtarisë dhe të përvojave personale nëpërmjet zbulimit, kërkimit, eksperimentimit dhe përdorimit të një sërë mjetesh dhe teknikash artistike. Kjo lëndë promovon vëzhgimin dhe i ndihmon nxënësit/et të fitojnë ndjeshmëri për botën pamore.

Në artin pamor, imazhi mund të marrë forma të ndryshme, në varësi të mjeteve dhe të materialeve që përdoren për ta realizuar atë. Imazhi mund të jetë dy ose tredimensional, abstrakt ose fi gurativ, dinamik ose statik etj. Ai krijohet duke përdorur teknika të ndryshme artistike. Përzgjedhja e materialeve dhe organizimi i gjuhës pamore në një vepër varen nga mesazhi që ajo do të komunikojë.

Edukimi, nëpërmjet lëndës së artit pamor, nxit zhvillimin e përgjithshëm të nxënësit/es dhe pasuron kulturën e tij/saj. Kjo lëndë i ndihmon nxënësit/et të deshifrojnë mesazhet pamore, të vëzhgojnë imazhet me një ndjeshmëri më të lartë, të ushtrojnë mendimin kritik dhe ndjenjën estetike. Sot, në kulturën edukative i kushtohet shumë rëndësi pranisë së imazhit dhe në këtë drejtim artet pamore luajnë një rol themelor në zhvillimin social, ekonomik dhe artistik të nxënësve/eve.

Duke u mbështetur në kërkesat e programit, libri i artit pamor i klasës së nëntë bazohet në tri kompetenca: krijimi artistik, realizimi i punimit dhe vlerësimi i veprave të artit. Ky libër i orienton nxënësit/et të krijojnë imazhet e tyre, duke u përfshirë në procesin krijues, duke zbuluar mundësi të shumta të kombinimit të materialeve me gjuhën pamore për të komunikuar mendimin e ndjenjat e tyre.

1.1 Pse shërben ky libër?

Ky libër do t’u shërbejë mësuesve/eve të artit pamor, si një material mbështetës përtë zhvilluar aftësitë e tyre profesionale në këtë lëndë, për zbatimin më së miri të risive në kurrikulën e artit pamor.

1.2 Çfarë synon ky libër?

Meqenëse arsimi po zbaton mësimdhënien bazuar në kompetenca, ky libër do të shërbejë si një udhërrëfyes për të gjithë mësuesit/et e artit pamor që do ta ndërtojnë punën e tyre të përditshme bazuar në njohjen e dokumentacionit të ri: kornizën kurrikulare, kurrikulën-bërthamë të arteve, programin mësimor dhe vlerësimin bazuar në nivelet e arritjes së kompetencave në arte, të cilat përkojnë me tri faza mjaft të rëndësishme:

Libër Mësuesi

6

a) planifi kimin e të nxënit;b) metodologjinë e mësimdhënies;c) vlerësimin e të nxënit bazuar në qasjen e re me kompetenca.Qëllimi i këtij libri është t’i orientojë mësuesit/et e klasës së nëntë dhe t’i ndihmojë që të përmbushin synimet e kurrikulës së artit pamor, të ndërtojnë kompetencat lëndore te nxënësit/et e klasës së nëntë, të planifi kojnë dhe të realizojnë detyrat e tyre si mësimdhënës/e së kësaj lënde, në përputhje me dokumentet zyrtare dhe me fazat nëpër të cilat kalon mësimdhënia.

1.3 Çfarë përmban ky libër?

Ky libër është konceptuar në përputhje me draft-programin e klasës së nëntë, të shkallës së katërt të lëndës “Arti pamor”, miratuar nga MAS-i dhe merr përsipër:• të sqarojë çdo mësues/e të artit pamor për të gjitha çështjet e planifi kimit, të

metodologjisë dhe të vlerësimit që duhet të zbatojnë ata/ato lëndën e tyre; • të paraqesë dokumentet e hartuara dhe mënyrën se si ato duhet të përdoren nga vetë

mësuesi/ja në lëndën e artit pamor në klasën e nëntë;• të udhëzojë për të gjitha formatet e reja: planin vjetor, tremujor, ditor, situatat e të

nxënit, formatet e vlerësimit etj., me të cilat duhet të punojë mësuesi/ja gjatë një viti shkollor.

Ky libër në parim jep, ofron ose sugjeron modele, por nuk i dikton ato. Çdo model që ka të bëjë me planifi kimin, situatat e të nxënit, metodologjinë apo vlerësimin, krijohet mbi një bazë të caktuar të nivelit të klasës ku mësuesi/ja jep mësim.Realiteti në çdo klasë, mund të sugjerojë modele të ndryshme, për tema të caktuara.

2. Kompetencat dhe kuptimi i tyre

Kjo çështje ka si qëllim kuptimin:- për krijimin e kushteve për ndërtimin e kompetencave të lëndës së artit pamor si

dhe të kompetencave kyçe, të cilat ndërthuren me njëra-tjetrën; - për realizimin e temave ndërkurrikulare nëpërmjet lëndës së artit pamor, i cili

është gjithashtu një përbërësi rëndësishëm i programit të artit pamor;- për kontributin e artit pamor në shoqëri dhe në jetën e përditshme.

Në këtë modul, gjithashtu, përshkruhet lidhja e artit pamor me fushat e tjera kurrikulare, në mënyrë që kurrikula e arsimit parauniversitar të funksionojë si një e tërë për realizimin e qëllimit kryesor, atë të formimit të nxënësve/eve.Arti pamor zhvillohet në të gjithë arsimin e detyruar përmes 4 shkallëve, që përfshijnë arsimin fi llor (AF) klasat 1-5 dhe arsimin e mesëm të ulët (AMU) klasat 6-9, pra dy cikle arsimimi, të cilat përfshijnë brenda tyre nëntë vite shkollimi.

Arti Pamor 9

7

Këto katër shkallë grupohen në mënyrë të tillë:• shkalla e parë: klasa përgatitore (mosha parashkollore 5-6 vjeçare) – klasa dytë;• shkalla dytë: klasa e tretë – klasa e pestë;• shkalla e tretë: klasa e gjashtë – klasa e shtatë;• shkalla e katërt: klasa e tetë – klasa e nëntë.

2.1 Kuptimi dhe zbatimi i kompetencave lëndore dhe i tematikave që zhvillohen në lëndën e Artit pamor

Qasja e bazuar në kompetenca është i gjithë procesi i të nxënit që zhvillohet në fushën e arteve në përgjithësi (në të gjitha shkallët) dhe që ndërtohet përmes kompetencave të kësaj fushe, të cilat janë: krijimi, realizimi dhe vlerësimi. Në të gjitha shkallët e kurrikulës, ato zhvillohen dhe plotësohen më tej me kompetencat specifi ke lëndore të artit pamor brenda fushës së arteve. Kompetencat lëndore të artit pamor lidhen dukshëm dhe në mënyrë logjike e metodike me kompetencat kyçe. Ato janë të lidhura ngushtë me tematikat e lëndës së artit pamor dhe zhvillohen nëpërmjet tyre. Zotërimi i artit pamor nënkupton zotërimin e kompetencave pamore, që do të thotë aftësi për të kuptuar, për të gjykuar e për të përdorur artin pamor në një shumëllojshmëri situatash dhe kontekstesh, jo vetëm brenda kontekstit të programit mësimor dhe kërkesave të tij, por edhe në situata të tjera, në të cilat ky art luan ose mund të luajë një rol të rëndësishëm. Me kurrikulën e re, arti pamor është strukturuar me tri (3) kompetenca, të cilat renditen si më poshtë:

Kompetenca 1

Krijimi artistik ka të bëjë me:• përdorimin e ideve dhe organizimin e gjuhës pamore në një krijim artistik;• përdorimin e mjeteve dhe të teknikave artistike për realizimin e ideve nëpërmjet gjuhës pamore;• vlerësimin e ideve krijuese dhe ndarjen e përvojave me të tjerët.

Kompetenca 2

Realizimi i punimit, ka të bëjë me:• kuptimin dhe zbatimin e teknikave të larmishme artistike dy dhe tredimensionale përrealizimin e ideve krijuese nëpërmjet gjuhës pamore;• përdorimin e teknikave dhe të proceseve artistike, si dhe me ndarjen e përvojave me tëtjerët.

Libër Mësuesi

8

Kompetenca 3

Vlerësimi i veprave të artit, ka të bëjë me: • kuptimin dhe analizimin e veprave artistike, duke bërë një gjykim kritik dhe estetik,që i përgjigjet kësaj grupmoshe.

Tabela e kompetencave lëndore të artit pamor dhe përshkrimi i tyre

Kompetencate artit pamor Përshkrimi i kompetencave lëndore

Krijimi artistik

Nxënësi/ja:• përdor ide personale, elementet e gjuhës pamore dhe stimuj për

krijim;• zbulon rrugë të ndryshme të kombinimit të elementeve të artit

pamor për të realizuar idetë artistike;• përdor hapat e procesit krijues, elementet e artit pamor dhe teknikat

artistike;• përzgjedh elementet e duhura për të realizuar idetë artistike në tema

të personalizuara;• përmirëson punën, duke u mbështetur tek eksperimenti dhe te

zgjidhjet e ndryshme artistike;• analizon burime të ndryshme informacioni dhe qëllimin e tij/saj

krijues;• identifi kon elemente të eksperiencës së tij/saj artistike, në krijim,

çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.

Realizimi i pun-imit

Nxënësi/ja:• përdor teknikat artistike, elementet e artit pamor në lidhje me

mesazhin që do të përcjellë në punë dy dhe tredimensionalenë art dhe dizajn;

• krijon punë origjinale nëpërmjet vëzhgimit direkt nga natyra ose nëpërmjet kujtesës së tij/saj mbi objektet, njerëzit etj., ose nëpërmjet imagjinatës, duke përdorur mundësitë shprehëse të teknikave të ndryshme artistike;

• vlerëson eksperiencat e tij/saj krijuese dhe respekton mendimin e tjetrit;

• zgjedh ide dhe planifi kon teknikat dhe mjetet e duhura për realizim;

• eksperimenton me mjetet shprehëse të mjeteve dhe teknikave të ndryshme artistike për të materializuar idetë e tij/saj;

• analizon teknika të ndryshme artistike për qëllimin e tij/saj krijues;

• identifi kon elemente të eksperiencës së tij/saj artistike, në lidhje me realizimin e punimit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur.

Arti Pamor 9

9

Vlerësimi i vepravetë artit

Nxënësi/ja:• analizon dhe interpreton elementet e gjuhës vizuale, organizimin

e tyre, teknikën dhe gjininë në një vepër arti;• identifi kon dhe vlerëson veprat e artit në aspektin e tyre historik

dhe social-kulturor;• identifi kon dhe argumenton aspektin shprehës dhe simbolik të

veprës së artit, atë të punës së tij/saj dhe të shokut/shoqes, duke shprehur emocionet e tij/saj;

• interpreton, argumenton dhe shpreh këndvështrimin e tij/saj për një vepër arti, për një objekt artistik, për punimin e tij/saj dhe atë të shokut/shoqes;

• përdor një gjuhë specifi ke të përshtatshme për të përshkruar dhe komentuar veprat e artit, punën e tij/saj, atë të shokut/shoqes dhe eksperiencën e tij/saj artistike;

• identifi kon elemente të eksperiencës së tij/saj artistike, në vlerësimin e veprave të artit, çfarë ka mësuar dhe metodat që ka përdorur;

• kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe të artistit në shoqëri në periudha të ndryshme historike;

• identifi kon një sërë profesionesh që lidhen me artin pamor dhe me karrierën artistike.

Tematikat që përshkojnë lëndën e artit pamor

Bazuar në këtë kurrikul, lënda e artit pamor synon të përmbushë tri kompetencat e lëndës, të cilat lidhen me kompetencat kyçe që një nxënës/e duhet të zotërojë gjatë jetës së tij/saj, dhe që arrihen nëpërmjet tri tematikave kryesore. Tematikat përmbajtjesore, janë ato tematika që zhvillohen përgjatë programit dhe krijojnë kushte që nxënësi/ja të ndërtojë dhe të zbatojë njohuritë, shkathtësitë, qëndrimet dhe vlerat, në funksion të kompetencave të lëndës dhe të kompetencave kyçe. Për çdo tematikë janë paraqitur njohuritë për secilën klasë të çdo shkalle përkatëse. Përshkrimi i secilës tematikë dhe përshkrimi i kompetencave lëndore, që duhet të shfaqë nxënësi/ja lidhur me tematikat përkatëse, paraqiten vetëm në nivel shkalle.

Libër Mësuesi

10

TEMATIKAT E ARTIT PAMOR KOMPETENCAT E ARTIT PAMORTematika 1: Gjuha dhe komunikimi artistik Nxënësi/ja:

zbulon elementet e gjuhës vizuale në mënyrëpersonale dhe i përdor për të realizuar idetë e veta përmes imazheve;

përdor me kompetencë hapat e procesit krijues që nga stimuli, ideja dhe realizimi, nëpërmjet përzgjedhjes së teknikave të duhura artistike;

procesi i eksperimentit është pjesë e rëndësishme e krijimit artistik pasi ndihmon në aftësimin e nxënësit, për të personalizuar tema e subjekte të ndryshme;

personalizimi i temave dhe subjekteve dhe përdorimi iqëllimshëm i elementeve të gjuhës artistike është një pjesë shumë e rëndësishme e procesit krijues;

bëhet i ndërgjegjshëm dhe i pavarur në përdorimin e gjuhës pamore dhe në komunikimin e ideve origjinale;

zbulon ide të reja, përdor burime të ndryshme informacioni, bën skica dhe përcakton qëllimin krijues.

Kompetenca 1:Krijimi artistik

Kompetenca 2:Realizimi i punimit

Tematika 2: Teknika dhe procese artistike Nxënësi/ja:

krijon punë dy dhe tredimensionale në art dhe dizajn, nëpërmjet përdorimit të teknikave të larmishme artistike;

zbulon mundësitë shprehëse të teknikave të ndryshme artistike, tradicionale dhe digjitale, eksperimenton dhe i përdor me kompetencë në realizimin e punimit;

eksperimenton me efektet e ndryshme të tyre për të realizuar idenë dhe për të dhënë mesazhin për një audiencë të caktuar;

zhvillon aftësitë e tij për të organizuar gjuhën vizuale nëpërmjet teknikave të ndryshme artistike dhe ndan eksperiencat krijuese me të tjerët;

bëhet i ndërgjegjshëm dhe i pavarur në përdorimin e teknikave të ndryshme artistike dhe realizimin e ideve origjinale;

zbulon, gjatë procesit krijues, mundësitë e shumta shprehëse që ofrojnë teknikat artistike dy dhe tredimensionale;

përdor burime të ndryshme informacioni, eksperimenton dhe përcakton qëllimin krijues.

Arti Pamor 9

11

Tematika 3: Historia, arti dhe shoqëria Nxënësi/ja:

analizon dhe interpreton vepra të ndryshme arti dhe objekte të trashëgimisë kulturore në aspektin historik dhe social-kulturor;

përshkruan, analizon dhe interpreton gjuhën vizuale, teknikën, gjininë dhe subjektin në një vepër arti;

komunikon emocionet dhe gjykimin mbi vepra të ndryshme arti si dhe për punën e tij/saj dhe për atë të shokut/shoqes;

vlerëson aspektet e cilësisë simbolike dhe shprehëse të veprave të artit, duke marrë parasysh kontekstin historik të tyre;

përdor një gjuhë specifi ke të përshtatshme për të përshkruar dhe komentuar eksperiencën e tij/saj artistike dhe atë që ka mësuar nga kjo eksperiencë;

pasuron perceptimin për mjedisin që e rrethon duke e njohur më mirë atë;

kupton rëndësinë e rolit të artit pamor dhe artistit në shoqëri, respekton opinione estetike dhe kritike të ndryshme dhe identifi kon një sërë profesionesh që lidhen me artin pamor dhe me karrierën artistike.

Kompetenca 3: Vlerësimi i veprave të artit

Libër Mësuesi

12

2.2

Lid

hja

e lë

ndës

së

arti

t pa

mor

me

fush

at e

tje

ra k

urri

kula

re.

Arti

pam

or ës

htë i

lidh

ur m

e lën

dët b

rend

a fus

hës s

ë saj

, por

edhe

me f

usha

të tj

era t

ë nxë

ni n

ë kur

rikul

. Ele

men

tet e

artit

pam

or, r

itmi,

harm

onia

, din

amik

a et

j., li

dhen

shum

ë m

irë m

e di

siplin

at e

tjer

a ar

tistik

e, si

: kër

cim

in, m

uzik

ën, t

eatr

in, p

or e

dhe

me

mat

emat

ikën

, gj

uhën

, shk

enca

t sho

qëro

re. N

xënë

sit/e

t nxi

ten

të b

ëhen

të v

etëd

ijshë

m/m

e pë

r nj

ë nu

mër

pr

oces

esh

që li

dhen

me

kara

kter

istik

at

krye

sore

të

kom

pete

ncav

e kr

osku

rrik

ular

e, t

ë ci

lat

krijo

jnë

lidhj

e m

e nj

ohur

itë n

ë lë

ndët

e t

jera

. K

ompe

tenc

at e

art

it pa

mor

i

mun

dëso

jnë

nxën

ësit/

et të

për

dorin

info

rmac

ioni

n, të

zgj

idhi

n pr

oble

min

, të

usht

rojn

ë m

endi

min

krit

ik, t

ë zb

uloj

në m

etod

a pu

ne

efek

tive,

të p

ërdo

rin in

form

acio

nin

dhe

kom

unik

imin

tekn

olog

jik, t

ë zh

villo

jnë

iden

titet

in e

tyre

per

sona

l, të

pun

ojnë

me

të tj

erët

dh

e të

kom

unik

ojnë

në

mën

yrë

të p

ërsh

tatsh

me.

Kës

htu

që, e

dhe

në k

ëtë

cikë

l, m

ësue

sit/e

t për

mes

mës

imit

të sh

umë

përm

bajtj

eve

mës

imor

e, d

uhet

t’u

japi

n m

undë

sinë

nxën

ësve

/eve

të k

onso

lidoj

në p

ërvo

jat q

ë at

a/at

o ka

në k

rijua

r dhe

që

i sje

llin

në k

lasë

, duk

e i

pasu

ruar

dhe

duk

e u

dhën

ë dr

ejtim

të m

ëtej

shëm

kët

yre

përv

ojav

e. M

ë po

shtë

par

aqite

n di

sa li

dhje

ndë

rlënd

ore

të a

rtit

pam

or m

e lë

ndë

të tj

era,

të p

ara

përm

es o

bjek

tivav

e të

njo

huriv

e:

Duk

uritë

nat

yror

e

Kar

akte

ristik

at e

stin

ëve

N

atyr

a dh

e ka

rakt

eris

tikat

e

vend

eve

të n

drys

hmev

e

Bim

ët d

he k

afsh

ët, f

igur

a e

njer

iut

Lexi

mi d

he sh

krim

i i të

dh

ënav

e m

bi a

rtin

pam

or

Të k

uptu

arit

e pr

oble

mit

apo

situ

atës

Pë

rkth

imi i

njo

huriv

e m

bi a

rtin

pam

or

Mbr

ojtja

e n

jë a

rgum

enti

apo

hedh

ja p

osht

ë e

tij

Mbl

edhj

a e

info

rmac

ioni

t në

përm

jet i

nter

netit

O

rgan

izim

i dhe

për

puni

mi

i inf

orm

acio

nit

Ana

liza

dhe

inte

rpre

timi

i inf

orm

acio

nit

Para

qitja

dhe

pre

zant

imi i

tyre

Kul

tura

Id

entit

eti k

ombë

tar

Kos

tum

et

Patri

otiz

mi

Atd

heu

Fam

ilja

Lëvi

zja

Ritm

i V

allë

zim

i V

allja

pop

ullo

re

Arti Pamor 9

13

3. PLANIFIKIMI I KURRIKULËS – KUPTIMI DHE ZBATIMI

Planifi kimi i kurrikulës është një proces mjaft i rëndësishëm në punën e mësuesit/es, qëzgjat përgjatë gjithë vitit shkollor. Përgatitja e dokumenteve që shoqërojnë punën e tij/sajpërgjatë vitit janë të shumta dhe kanë të bëjnë me planifi kimin e kurrikulës dhe dokumentet përkatëse. Planifi kimi i këtyre dokumenteve të kurrikulës së re nga mësuesi/ja kërkon: liri, elasticitet dhe përgjegjshmëri në planifi kim. Këto dokumente janë:1. plani vjetor i lëndës së artit pamor, sipas tremujorëve;2. plani vjetor tematik.Planifi kimi i planit vjetor dhe tremujor bëhet sipas ndarjes së kohës mësimore qësugjeron programi mësimor i artit pamor, i cili është dhënë në tabelën e mëposhtme.

Tabela 3: Orë të sugjeruara për çdo tematikë

Gjuha dhe komunikimi

artistik

Teknikat dhe procese

Historia, arti dhe shoqëria

Gjithsej orë

Klasa e nëntë 10 15 10 35 orë

Planifi kimi vjetor i programit është i ndërtuar me tremujore, ku secili tremujor ka një grup të caktuar orësh, në bazë të periudhës kohore të përcaktuar në udhëzimin e çdo fi llim viti të ri shkollor.

Temat mësimore në lëndën e artit pamor janë renditur sipas programit, pra çdo tematikë njëra pas tjetrës. Njohuritë ndërthuren në mënyrë mjaft organike me njëra-tjetrën pasi të tria kompetencat pasqyrohen në secilën tematikë.

Më poshtë vijojnë tabelat e: a) Planifi kimi vjetor i lëndës art pamor, sipas tremujorëveb) Planifi kimi tematik për çdo tremujor, i lëndës art pamor c) Planifi kimi ditor

Libër Mësuesi

14

3.1

Pla

nifi k

imi v

jeto

r i l

ëndë

s “a

rt p

amor

”, s

ipas

tre

muj

orëv

e

Tem

atik

at

Shpë

rnda

rja

e pë

rmba

jtje

s lën

dore

për

real

izim

in e

kom

pete

ncav

e

shta

tor-

dhje

tor

13 o

rëja

nar-

mar

s12

orë

pri

ll-qe

rsho

r10

orë

1. G

juha

dhe

ko

mun

ikim

i art

istik

(10

orë)

Vija -

Vija

në

skul

ptur

ë dh

e ar

kite

ktur

ëFo

rma

dydi

men

sion

ale

-

Form

at p

oziti

ve d

he n

egat

ive

Ngj

yrat

- N

gjyr

at m

onok

rom

atik

e Te

kstu

ra-

Teks

tura

si m

jet s

hpre

hës n

ë di

zajn Vë

llim

i-

Vëlli

mi d

he m

ënyr

at e

pa

raqi

tjes n

ë pi

ktur

ë dh

e vi

zatim H

apës

ira

- Pe

rspe

ktiv

a m

e tre

pik

a ik

jeje

Kom

pozi

mi

- Ek

uilib

ri os

e pe

sha

pam

ore

- Fi

gura

e n

jeriu

t 2.

Tek

nika

t dhe

pr

oces

et(1

5 or

ë)

Viz

atim

i

Tekn

ikat

gra

fi ke:

lapu

stila

t dhe

pë

rdor

ime

të n

drys

hme

Pikt

ura

G

rafi t

i urb

an

Stam

pim

i

Tekn

ika

stam

pim

i dek

orat

ive

Foto

grafi

a

Foto

kola

zhi D

izaj

ni d

he p

reza

ntim

i

Teks

til d

izajn

i; Fa

shio

n di

zajn

i

Arti Pamor 9

15

Skul

ptur

a

Mod

elim

i me

mat

eria

le të

ndr

yshm

e

Gdh

endj

a m

bi m

ater

iale

të b

uta

D

erdh

ja fo

rma

pozit

ive

dhe

form

a ne

gativ

eK

onst

ruks

oni

Mak

et sk

ene

në m

inia

turë

m

e m

ater

iale

të n

drys

hme

dhe

të

ricik

lues

hme

3. H

isto

ria

arti

dhe

sh

oqër

ia(1

0 or

ë)

Vepr

a ar

ti n

ga p

eriu

dha

të n

drys

hme1

Zhv

illim

i i a

rtit

:

Posti

mpr

esio

nizm

i

Avan

gard

at a

rtist

ike

(fovi

zmi,

eksp

resio

nizm

i, ku

bizm

i, ab

strak

sioni

zmi,

dada

izmi,

surr

ealiz

mi,)

Arti

në g

jysm

ën e

dyt

ë të

shek

. XX

(e

kspr

esio

nizm

i abs

trak

t, po

p ar

ti,

skul

ptur

a, a

rkite

ktur

a)

Ar

ti në

Shq

ipër

i në

periu

dhën

e

ndër

timit

të so

cial

izmit

Tras

hëgi

mi k

ultu

rore

Q

ytet

et m

uze

dhe

arki

tekt

ura

e ty

re

trad

icio

nale

Ek

spoz

ita

dhe

ngja

rje

kult

uror

e

Eksp

ozita

, pro

jekt

e ar

tistik

e në

kla

së,

shko

llë d

he k

omun

itet

Med

iaLi

bra,

revi

sta, p

oste

ra, fi

lma,

apa

rat

foto

grafi

k, k

ompj

uter

etj.

1 1 Ve

pra a

rti n

ga v

ende

, kul

tura

dhe

koh

ë të n

drys

hme m

und

të p

ërdo

ren

për t

ë ilu

strua

r njo

hurit

ë në t

emat

ikat

“Gju

ha d

he k

omun

ikim

i arti

stik”

dhe

“Tek

nika

dhe

pro

cese

artis

tike”

Libër Mësuesi

16

3.2

PL

AN

IFIK

IMI

TE

MA

TIK

PË

R 3

MU

JOR

IN E

PA

RË

SH

TA

TO

R –

DH

JET

OR

Rez

ulta

tet e

të n

xëni

t sip

as k

ompe

tenc

ave

kyçe

Kom

pete

nca

e ko

mun

ikim

it d

he të

shpr

ehur

it:

Zhv

illon

per

sona

litet

in e

vet

dhe

ësh

të a

ktiv

në

vepr

imta

ritë

artis

tike.

Gjy

kon

drej

t mes

azhe

t, që

u a

dres

ohet

.

Shpr

ehet

qar

të d

he sa

ktë

me

anë

të si

mbo

leve

, she

njav

e dh

e gj

uhës

vizu

ale.

K

omun

ikon

qar

të m

endi

min

e ti

j/saj

.

Shfr

ytëz

on n

ë m

ënyr

ë të

vaz

hdue

shm

e, të

pav

arur

, krit

ike

dhe

kriju

ese,

mje

tet a

rtist

ike

dhe

mun

dësit

ë e

kom

unik

imit

dhe

të të

shpr

ehur

it në

art

pam

or

në m

ënyr

ë të

pav

arur

, të

vazh

dues

hme.

Kom

pete

nca

e të

men

duar

it:

Pë

rpun

on n

johu

ritë

vizu

ale

në m

ënyr

ë të

pav

arur

, krij

uese

dhe

me

përg

jegj

ësi.

Z

gjid

h në

mën

yrë

të p

avar

ur p

robl

eme

të n

drys

hme

artis

tike.

Z

hvill

on a

ftësit

ë pë

r të

men

duar

dhe

arg

umen

tuar

në

mën

yrë

kriti

ke, k

rijue

se d

he n

dërv

epru

ese.

N

djek

me

vëm

endj

e ud

hëzim

et p

ër të

real

izuar

një

krij

im a

po v

eprim

tari

artis

tike.

Kom

pete

nca

e të

nxë

nit:

Pë

rzgj

edh

në m

ënyr

ë të

pav

arur

mje

tet p

ër të

real

izuar

një

krij

im a

rtist

ik.

Pë

rdor

bur

ime

të n

drys

hme

për t

ë re

alizu

ar n

jë k

rijim

.

Zgj

idh

në m

ënyr

ë të

pav

arur

det

yrën

e d

hënë

.K

ompe

tenc

a pë

r je

tën,

sipë

rmar

rjen

dhe

mje

disi

n:

D

rejto

n dh

e m

err p

jesë

akt

ive

në a

ktiv

itete

të a

rtit

pam

or si

bre

nda

dhe

jash

të k

lasë

s, du

ke k

ontr

ibua

r në

mën

yrë

kriju

ese.

K

upto

n dh

e gj

en zg

jidhj

e në

mën

yrë

të p

avar

ur p

ër p

robl

emet

eko

logj

ike,

duk

e u

ndër

gjeg

jësu

ar p

ër ro

lin e

tyre

në

mbr

ojtje

n e

mje

disit

dhe

zhvi

llim

in e

që

ndru

eshë

m.

Kom

pete

nca

qyte

tare

:

Disk

uton

dhe

bas

hkëp

unon

me

të tj

erët

për

çës

htje

të n

drys

hme

kultu

rore

.

Resp

ekto

n pu

nën

e ve

t dhe

të të

tjer

ëve.

Ba

shkë

puno

n m

e të

tjer

ët p

avar

ësish

t kul

turë

s, af

tësiv

e dh

e ne

voja

ve b

rend

a dh

e ja

shtë

shko

llës p

ër n

jë q

ëllim

të p

ërba

shkë

t.K

ompe

tenc

a pe

rson

ale:

Krij

on b

esim

in te

vet

ja g

jatë

vep

rimta

rive

artis

tike.

M

err p

jesë

në

mën

yrë

aktiv

e në

jetë

n ar

tistik

e sh

kollo

re d

he k

omun

itet.

N

dërg

jegj

ëson

vet

en d

he zh

villo

n ve

tëbe

simin

dhe

krij

imin

e b

esim

it te

të tj

erët

.K

ompe

tenc

a di

gjit

ale:

Gje

n, p

rodh

on, k

rijon

, pre

zant

on d

he sh

këm

ben

info

rmac

ion,

si d

he b

ashk

ëpun

on n

ë rr

jete

info

rmue

se n

ë in

tern

et.

Pë

rdor

mje

tet t

ë nd

rysh

me

në fu

nksio

n të

info

rmac

ioni

t art

istik

si: v

ideo

CD

, DVD

, apa

rat f

otog

rafi k

dig

jital

, kam

era

etj.

Arti Pamor 9

17

Rez

ulta

tet e

të n

xëni

t për

kom

pete

ncat

e lë

ndës

:

Kri

jim

i art

isti

k: p

ërdo

r ide

per

sona

le, e

lem

ente

t e g

juhë

s pam

ore

dhe

stim

uj p

ër k

rijim

; zbu

lon

rrug

ë të

ndr

yshm

e të

kom

bini

mit

të e

le-

men

teve

të ar

tit p

amor

për

të re

alizu

ar id

etë a

rtist

ike;

për

dor h

apat

e pr

oces

it kr

ijues

, ele

men

tet e

artit

pam

or d

he te

knik

at ar

tistik

e; p

ërzg

jedh

el

emen

tet e

duh

ura

për t

ë re

alizu

ar id

etë

artis

tike

në te

ma

të p

erso

naliz

uara

; për

mirë

son

punë

n du

ke u

mbë

shte

tur t

e ek

sper

imen

ti dh

e në

zg

jidhj

e të n

drys

hme a

rtist

ike;

ana

lizon

bur

ime t

ë ndr

yshm

e inf

orm

acio

ni d

he q

ëllim

in e

tij/s

aj k

rijue

s; id

entif

ikon

elem

ente

të ek

sper

ienc

ës

së ti

j/saj

art

istik

e, n

ë kr

ijim

, çfa

rë k

a m

ësua

r dhe

met

odat

që

ka p

ërdo

rur.

R

ealiz

imi i

pun

ës: p

ërdo

r tek

nika

t art

istik

e, e

lem

ente

t e a

rtit

pam

or n

ë lid

hje

me

mes

azhi

n që

do

të p

ërcj

ellë

në

punë

dy

dhe

tredi

men

-sio

nale

në

art d

he d

izajn

; krij

on p

unë

orig

jinal

e në

përm

jet v

ëzhg

imit

dire

kt n

ga n

atyr

a os

e në

përm

jet k

ujte

sës s

ë tij

mbi

obj

ekte

t, nj

erëz

it et

j., o

se n

ëpër

mje

t im

agjin

atës

duk

e pë

rdor

ur m

undë

sitë

shpr

ehës

e të

tekn

ikav

e të

ndr

yshm

e ar

tistik

e; v

lerë

son

eksp

erie

ncat

e ti

j krij

uese

dh

e res

pekt

on m

endi

min

e tje

trit;

zgje

dh id

e dhe

pla

nifi k

on te

knik

at d

he m

jete

t e d

uhur

a për

real

izim

; eks

perim

ento

n m

e mje

tet s

hpre

hëse

të

mje

teve

dhe

tekn

ikav

e të

ndr

yshm

e ar

tistik

e pë

r të

mat

eria

lizua

r ide

të e

tij/s

aj; a

naliz

on te

knik

a të

ndr

yshm

e ar

tistik

e pë

r qël

limin

e ti

j/sa

j krij

ues;

iden

tifi k

on e

lem

entë

të e

kspe

rienc

ës së

tij/s

aj a

rtist

ike,

në

lidhj

e m

e re

alizi

min

e p

unim

it, ç

farë

ka

mës

uar d

he m

etod

at q

ë ka

pë

rdor

ur.

V

lerë

sim

i art

isti

k: a

naliz

on d

he in

terp

reto

n el

emen

tet e

gju

hës v

izual

e, o

rgan

izim

in e

tyre

, tek

nikë

n, g

jinin

ë në

një

vep

ër a

rti;

iden

tifi k

on

dhe

vler

ëson

vep

rat e

art

it në

asp

ektin

e ty

re h

istor

ik d

he so

cial

kul

turo

r; id

entifi

kon

dhe

arg

umen

ton

aspe

ktin

shpr

ehës

dhe

sim

bolik

të

vepr

ës së

art

it, p

unës

së ti

j/saj

dhe

shok

ut/s

hoqe

s duk

e sh

preh

ur e

moc

ione

t e ti

j/saj

; int

erpr

eton

, arg

umen

ton

dhe

shpr

eh k

ëndv

ësht

rimin

e

tij/s

aj p

ër n

jë v

epër

art

i, ob

jekt

art

istik

, pun

imin

e ti

j/saj

, të

shok

ut/s

hoqe

s; pë

rdor

një

gju

hë sp

ecifi

ke të

për

shta

tshm

e pë

r të

përs

hkru

ar

dhe

kom

entu

ar v

epra

t e a

rtit,

pun

ën e

tij/s

aj, t

ë sh

okut

/sho

qes d

he e

kspe

rienc

ën e

tij/s

aj a

rtist

ike;

iden

tifi k

on e

lem

entë

të e

kspe

rienc

ës së

tij

/saj

art

istik

e, n

ë vl

erës

imin

e v

epra

ve të

art

it, ç

farë

ka

mës

uar d

he m

etod

at q

ë ka

për

doru

r; ku

pton

rënd

ësin

ë e

rolit

të a

rtit

pam

or d

he

artis

tit n

ë sho

qëri

në p

eriu

dha t

ë ndr

yshm

e hist

orik

e; id

entifi

kon

një

sërë

pro

fesio

nesh

që l

idhe

n m

e art

in p

amor

dhe

me k

arrie

rën

artis

tike.

Libër Mësuesi

18

Nr.

Tem

atik

aTe

mat

mës

imor

eSi

tuat

a e

para

shik

uar

e të

nxë

nit

Met

odol

ogjia

e

mës

imdh

ënie

sTe

knik

at e

vle

rësi

mit

Bur

imet

1

Gju

ha d

he

kom

unik

imi

artis

tik

Vija

në

skul

ptur

ë dh

e ar

kite

ktur

ëSi

luet

a në

skul

ptur

e dh

e në

ar

kite

ktur

ëM

ësim

i fi ll

on m

e vë

zhgi

min

e d

y im

azhe

ve të

një

skul

ptur

e dh

e dy

im

azhe

ve të

një

ndë

rtes

e, të

par

a ng

a kë

nde

të n

drys

hme

shik

imi.

Pyet

ja: N

ëse

imaz

het i

për

kasin

së

një

jtës v

epër

në

skul

ptur

ë dh

e së

një

jtës v

epër

në

arki

tekt

urë,

at

ëher

ë ps

e nd

rysh

on si

luet

a e

tyre

?, - n

xit n

xënë

sit/e

t të

disk

utoj

në

dhe

argu

men

tojn

ë. K

y di

skut

im u

pa

rapr

in e

dhe

njoh

uriv

e të

reja

në

këtë

tem

ë.

Met

oda

inte

rakt

ive,

ba

shkë

vepr

uese

, gj

ithëp

ërfsh

irëse

Puna

në

grup

dhe

pun

a in

divi

dual

e

Het

imi d

he zb

ulim

i

Zba

time

prak

tike

bren

da

dhe

jash

të k

lase

Met

oda

inte

grue

se

Bash

këbi

sedi

m

Tekn

ika

që zh

villo

jnë

men

dim

in k

ritik

dhe

kr

ijues

Prez

antim

e në

form

a të

nd

rysh

me,

për

fshirë

TIK

Proj

ekte

kur

rikul

are

Vle

rësim

dia

gnos

tikue

si

nter

vistë

me

një

listë

tre

gues

ish;

vet

ëvle

rësim

me

listë

kr

itere

sh;

Vle

rësim

për

të n

xënë

(V

lerë

sim fo

rmue

s)v

lerë

simi i

për

gjig

jeve

m

e goj

ë;v

lerë

simi i

pun

ës n

ë gr

up;

vle

rësim

mes

nx

ënës

ish;

vle

rësim

i i a

ktiv

itetit

gj

atë

deba

teve

në

klas

ë;v

lerë

simi i

det

yrav

e të

sh

tëpi

së;

vet

ëvle

rësim

;i

nter

vistë

me

një

listë

tre

gues

ish;

vëz

hgim

me

një

listë

të

plot

ë tre

gues

ish;

por

tofo

l; p

reza

ntim

me

gojë

ose

m

e sh

krim

;p

roje

kt k

urrik

ular

.

Teks

ti i a

rtit

pam

or p

ër

klas

ën e

IX;

Mat

eria

le n

ga in

tern

eti;

Ilustr

ime

vepr

ash

arti;

Ilustr

ime

të im

azhe

ve

nga

naty

ra n

ë pë

rsht

atje

m

e te

ma

të c

aktu

ara;

Foto

grafi

të

obje

ktev

e të

ar

tit, d

izajn

it, a

rtiza

natit

dh

e tr

ashë

gim

isë

kultu

rore

;

Slid

e/ m

ater

iale

të

kriju

ara

nga

mës

uesit

;

Mod

ele

të d

etyr

ave

nga

nxën

ësit.

2

Form

at p

oziti

ve d

he

nega

tive

Lojë

form

ash

Nxë

nësit

/et v

ëzhg

ojnë

një

imaz

h të

dyk

uptim

të d

he p

ërpi

qen

të

shqu

ajnë

obj

ektin

dhe

sfon

din.

Sip

as

imaz

hit t

ë dy

kupt

imtë

, rol

i i sf

ondi

t dh

e i o

bjek

tit k

alon

një

herë

te n

jëra

e

njëh

erë

te tj

etra

. Kjo

lojë

fi gu

rash

ose

ilu

zioni

opt

ik i

para

prin

njo

huriv

e të

re

ja m

bi fo

rmat

poz

itive

dhe

neg

ativ

e në

një

vep

ër a

rti.

3

Skem

a e

ngjy

rave

m

onok

rom

. K

ompo

zimi

mon

okro

m

Tona

litet

et e

një

ngj

yre

në p

iktu

rë M

basi

vëzh

gojn

ë dy

kom

pozim

e m

onok

rom

në

pikt

urë,

nxë

nësit

/et u

pë

rgjig

jen

pyet

jeve

: A m

und

të th

emi

që k

ompo

zimet

e sh

faqu

ra ja

në

njën

gjyr

ëshe

?

Arti Pamor 9

19

Nr.

Tem

atik

aTe

mat

mës

imor

eSi

tuat

a e

para

shik

uar

e të

nxë

nit

Met

odol

ogjia

e

mës

imdh

ënie

sTe

knik

at e

vle

rësi

mit

Bur

imet

A ja

në p

ërdo

rur t

onet

e ç

elët

a dh

e të

er

rëta

të n

jë n

gjyr

e në

kët

o pi

ktur

a?

Si fo

rmoh

en to

net e

çel

ëta

dhe

të

errë

ta të

një

ngj

yre?

Ky

disk

utim

u

para

prin

edh

e nj

ohur

ive

të re

ja n

ë kë

të te

më.

4

Teks

tura

si m

jet

shpr

ehës

në

diza

jnK

arak

teri

stik

at e

teks

turë

s në

obje

ktet

e p

ërdo

rim

it të

për

dits

hëm

Nëp

ërm

jet n

jë im

azhi

të n

johu

r fa

milj

ar, s

iç m

und

të je

të ai

i nj

ë dh

ome n

denj

jeje,

nxën

ësit/

et n

xite

n të

disk

utoj

në p

ër k

arak

teris

tikat

e te

kstu

rës s

ë obj

ekte

ve të

ndr

yshm

e aty.

At

a/at

o or

iento

hen

të b

ëjnë l

idhj

en

mid

is ka

rakt

erist

ikës

së te

kstu

rës d

he

funk

sioni

t që k

a obj

ekti.

Në k

ëtë

mën

yrë,

ata/

ato

para

përg

atite

n pë

r të

mar

rë n

johu

ritë e

reja.

5

Vëlli

mi d

he

mën

yrat

e p

araq

itjes

në

pik

turë

dhe

vi

zatim

Vël

limi r

eal d

he v

ëllim

i i p

araq

itur

Nëp

ërm

jet i

maz

heve

të n

drys

hme

por e

dhe

nga

mje

disi

real

, nx

ënës

it/et

iden

tifi k

ojnë

vël

limin

re

al d

he a

të të

par

aqitu

r në

një

sipër

faqe

dyd

imen

siona

le. A

ta/

ato

argu

men

tojn

ë që

obj

ekte

t në

mje

dis j

anë

ato

me

vëlli

me

real

e dh

e në

viza

tim e

pik

turë

, vël

limi i

tyre

pa

raqi

tet m

e m

jete

t dhe

tekn

ika

të n

drys

hme.

Ky

argu

men

tim i

para

prin

njo

huriv

e të

reja

mbi

m

ënyr

at e

par

aqitj

es së

vël

limit

në

sipër

faqe

n dy

dim

ensio

nale

.

Libër Mësuesi

20

Nr.

Tem

atik

aTe

mat

mës

imor

eSi

tuat

a e

para

shik

uar

e të

nxë

nit

Met

odol

ogjia

e

mës

imdh

ënie

sTe

knik

at e

vle

rësi

mit

Bur

imet

6

Pers

pekt

iva

me

tre

pika

ikje

jeK

raha

sim

i mid

is n

jë k

ubi m

e dy

pa

raqi

tje

të n

drys

hme

pers

pekt

ive

Nxë

nësit

/et v

ëzhg

ojnë

dy

kuba

me

para

qitje

të n

drys

hme

pers

pekt

ive.

At

a/at

o pë

rpiq

en të

gje

jnë

ndry

shim

in m

es ty

re. P

yetje

të ti

lla

si: S

a pi

ka ik

jeje

ka

kubi

i nd

ërru

ar

në se

cilë

n fi g

urë?

A m

endo

ni se

kub

i m

e tr

i pik

a ik

jeje

ësh

të p

arë

nga

lart

? – i

ndih

moj

në a

ta të

zbul

ojnë

m

ë sh

umë.

Ky

krah

asim

i pa

rapr

in

njoh

uriv

e të

reja

mbi

per

spek

tivën

m

e tre

pik

a ik

jeje

.

7

Kom

pozim

i. Ek

uilib

ri os

e pe

sha

pam

ore

Kor

niza

M

e nj

ë ko

rnizë

të v

ogël

, të

thje

shtë

pr

ej le

tre n

ë do

rë, ç

do n

xënë

s/e

përz

gjed

h nj

ë im

azh.

Mës

uesi/

ja

drej

ton

pyet

je të

tilla

si: A

shër

ben

korn

iza p

ër të

zgje

dhur

imaz

hin

e dë

shiru

ar? A

ësh

të e

ngj

ashm

e kj

o ko

rnizë

me

kuad

rin e

pik

turë

s, vi

zatim

it dh

e ap

arat

it fo

togr

afi k

? K

y di

skut

im i

para

prin

njo

huriv

e të

reja

mbi

eku

ilibr

in n

ë ku

adrin

e

zgje

dhur

.

Arti Pamor 9

21

Nr.

Tem

atik

aTe

mat

mës

imor

eSi

tuat

a e

para

shik

uar

e të

nxë

nit

Met

odol

ogjia

e

mës

imdh

ënie

sTe

knik

at e

vle

rësi

mit

Bur

imet

8

Figu

ra e

nje

riut

Figu

ra e

nje

riut

në

peri

udha

të

ndry

shm

e të

his

tori

së së

art

itD

uke

u m

bësh

tetu

r në

njoh

uritë

që

kan

ë në

hist

orin

ë e

artit

, nx

ënës

it/et

nxi

ten

të id

entifi

koj

në

periu

dhën

për

katë

se n

ë im

azhe

që

kan

ë su

bjek

t fi g

urën

e n

jeriu

t. (P

eriu

dha

egjip

tiane

; Per

iudh

a an

tike

grek

e; P

eriu

dha

e R

ilind

jes)

Në

këtë

mën

yrë,

ata

/ato

shoh

in q

artë

m

ënyr

at se

si ë

shtë

par

aqitu

r fi g

ura

e nj

eriu

t në

periu

dha

të n

drys

hme

duke

i pa

rapr

irë n

johu

rive

të re

ja.

9

Proj

ekt.

Figu

ra

e nj

eriu

t sip

as

Xha

kom

etit

Faza

e p

arë:

N

dërt

imi i

skel

etit

m

e te

l

Xha

kom

eti d

he fi

gura

e b

urri

t që

ecën

Mës

uesi/

ja i

fton

nxën

ësit/

et të

vë

zhgo

jnë

me

kujd

es im

azhe

të

skul

ptur

ave

të X

hako

met

it dh

e të

di

skut

ojnë

kar

akte

ristik

at e

pun

ës

së ti

j. D

uke

u m

bësh

tetu

r në

këto

ka

rakt

erist

ika,

ata

/ato

nxi

ten

të

real

izojn

ë nj

ë fi g

urë

duke

ndj

ekur

ed

he u

dhëz

imet

e n

evoj

shm

e.

10

Pro

jekt

. Fig

ura

e nj

eriu

t sip

as

Xha

kom

etit

Faza

e d

ytë:

M

odel

imi d

he

lëvi

zja

e fi g

urës

Pers

onaz

he të

ndr

yshm

e në

lëvi

zje

Mba

s faz

ës së

par

ë, n

xënë

sit/

et v

ëzhg

ojnë

fi gu

rina

në lë

vizje

të

ndr

yshm

e. A

ta/a

to n

xite

n të

m

odel

ojnë

me

plas

telin

ë m

e ng

jyra

os

e nj

ë ng

jyrë

she

skel

etin

e n

dërt

uar

më

parë

. Gja

të m

odel

imit,

ata

/ato

kr

ijojn

ë ed

he lë

vizje

n e

dësh

iruar

në

fi gur

ën e

tyre

.

Libër Mësuesi

22

Nr.

Tem

atik

aTe

mat

mës

imor

eSi

tuat

a e

para

shik

uar

e të

nxë

nit

Met

odol

ogjia

e

mës

imdh

ënie

sTe

knik

at e

vle

rësi

mit

Bur

imet

11

Tekn

ika

dhe

proc

ese

artis

tike

Tekn

ika

e la

pusti

lave

Mun

dësi

të sh

preh

ëse

të te

knik

ës së

la

pusti

lave

Nxë

nësit

/et d

iskut

ojnë

mbi

tekn

ikën

e

lapu

stila

ve d

he m

bi m

undë

sitë

e sh

umta

shpr

ehës

e të

kës

aj te

knik

e.

Nëp

ërm

jet e

kspe

rimen

tit a

ta/a

to

zbul

ojnë

mën

yra

të n

drys

hme

të

përd

orim

it të

kës

aj te

knik

e dh

e zg

jedh

in n

jë m

ënyr

ë pë

r të

real

izuar

kr

ijim

in ty

re.

12

Gra

fi ti u

rban

(ora

e

parë

)M

undë

sitë

shpr

ehës

e të

gra

fi tit

ur

ban

Mës

uesi/

ja i

fton

nxën

ësit/

et të

vë

zhgo

jnë

imaz

he të

ndr

yshm

e të

gr

afiti

t urb

an. M

ësue

si/ja

i py

et

nëse

ata

/ato

kan

ë pa

rë të

tilla

në

vend

in k

u je

tojn

ë. P

asi d

iskut

ojnë

pë

r tek

nika

t e re

alizi

mit

të ty

re,

mës

uesja

/si i

udh

ëzon

të re

alizo

jnë

një

të ti

llë, d

uke

u nd

arë

në g

rupe

, në

taba

kë të

mëd

ha le

tre.

13

Gra

fi ti u

rban

(ora

e

dytë

)R

ealiz

imi d

he e

kspo

zim

i i g

rafi t

it

Pasi

kanë

real

izuar

pun

imet

në

taba

kë le

tre, m

ësue

si/ja

i fto

n nx

ënës

it/et

të m

endo

jnë

për

mën

yrën

e e

kspo

zimit

të ty

re si

nj

ë pu

në e

vet

me.

Çdo

gru

p id

eon

nga

një

mën

yrë

të v

endo

sjes d

he

të in

tegr

imit

të p

unëv

e m

e nj

ëra-

tjetr

ën.

Arti Pamor 9

23

3.3 Planifi kimi ditor bazuar në situata të të nxënit (shtator-dhjetor)

1. Planifi kimi ditor data.....................................

Fusha: Arte Lënda: Art pamor Shkalla: 4 Klasa: IXTematika: Gjuha dhe komunikimi artistik

Tema mësimore: Vija në skulpturë dhe arkitekturë

Situata e të nxënit: Silueta në skulpture dhe në arkitekturëMësimi fi llon me vëzhgimin e dy imazheve të një skulpture dhe dy imazheve të një ndërtese të para nga kënde të ndryshme shikimi. Pyetja: “Nëse imazhet i përkasin së njëjtës vepër në skulpturë dhe së njëjtës vepër në arkitekturë, pse ndryshon silueta e tyre? i nxit nxënësit/et të diskutojnë dhe të argumentojnë. Ky diskutim u paraprin edhe njohurive të reja në këtë temë.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të lëndës sipas temës mësimore

Nxënësi/ja:- vëzhgon dhe refl ekton mbi siluetën e

objekteve tredimensionale të para nga kënde të ndryshme;

- zbulon vijën si mjet shprehës në skulpturë dhe arkitekturë;

- përdor mjete të ndryshme artistike për të realizuar cilësinë e dëshiruar të vijës në një krijim tredimensional;

- shpreh mendimin e tij/saj për mundësitë e përdorimit të vijës në krijimet tredimensionale.

Fjalët kyçe: - silueta;- vija si mjet shprehës;- vija në skulpturë; - vija në arkitekturë.

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit;- imazhe të veprave në skulpturë dhe

arkitekturë;- materiale si: tel i butë, letër, laps, vizore,

gërshërë, ngjitës etj.

Lidhja me fushat e tjera kurrikulare ose me temat ndërkurrikulare:

Lidhje me fushat kurrikulare:- shkencat e natyrës; - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.

Lidhja me temat ndërkurrikulare: - mjedisi.

Metodologjia/teknikat e përdorura/veprimtaritë e nxënësve/eveLidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve/eve

Mësimi fi llon me vëzhgimin e dy imazheve të një skulpture dhe dy imazheve të një ndërtese të para nga kënde të ndryshme shikimi. Pyetja: Nëse imazhet i përkasin së njëjtës vepër në skulpturë dhe së njëjtës vepër në arkitekturë, pse ndryshon silueta e tyre?, i nxit nxënësit/et të diskutojnë dhe argumentojnë. Ky diskutim u paraprin edhe njohurive të reja në këtë temë.

Libër Mësuesi

24

Ndërtimi i njohurive të rejaKonceptin “Vija si mjet shprehës në skulpturë dhe arkitekturë” mësuesi/ja e shpjegon nëpërmjet imazheve të ndryshme në skulpturë dhe arkitekturë. Edhe në veprat tredimensionale, ashtu si në pikturë dhe në vizatim, vija mund të komunikojë emocione përmes karakteristikave dhe drejtimit të saj. Këto emocione janë të lidhura me eksperiencën tonë trupore në lidhje me drejtimin e vijës.Përdorimi i vijave horizontale, i vijave vertikale, i vijave diagonale, i vijave të harkuara, i vijave spirale, shoqërohet me imazhet përkatëse në skulpturë dhe arkitekturë.Nxënësit/et nxiten të përdorin telin ose shirita letre për të krijuar objekte tredimensionale nëpërmjet përdorimit të vijës. Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues për të krijuar një skulpturë me tel sipas Kalder, apo një konstruksion arkitektonik më shirita letre. Pasi mbarojnë punën, nxënësit/et nxiten të fl asin për krijimet e tyre dhe të shokëve/shoqeve. Nëpërmjet vijës nxënësit/et kuptojnë që mund të krijojnë kompozime të larmishme tredimensionale

Këto punime ruhen në portofolin e nxënësit/es.Vlerësimi i nxënësit

Ky vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që nxënësit/et bëjnë, duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;▪ në mënyrën e realizimit të detyrës;▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.



Tema mësimore: Format pozitive dhe negative

Situata e të nxënit: Lojë formashNxënësit/et vëzhgojnë një imazh të dykuptimtë dhe përpiqen të shquajnë objektin dhe sfondin. Sipas imazhit të dykuptimtë, roli i sfondit dhe i objektit kalon njëherë te njëra e njëherë te tjetra. Kjo lojë figurash ose iluzioni optik i paraprin njohurive të reja mbi format pozitive dhe negative në një vepër arti.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të lëndës sipas temës mësimoreNxënësi/ja:- vëzhgon dhe refl ekton mbi imazhe

për të kuptuar rolin e formave pozitive dhe negative në kompozim;

- zbulon marrëdhënien fi gurë/sfond dhe rëndësinë e saj në kompozim;

- përdor mundësitë shprehëse të formave pozitive dhe negative në krijim;

- shpreh mendimin e tij/saj mbi marrëdhënien midis formave pozitive dhe negative në krijim.

Fjalët kyçe: - forma pozitive;- forma negative;- marrëdhënia fi gurë-sfond.

Arti Pamor 9

25

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit;- imazhe fotografi ke, imazhe të

dykuptimta (iluzion optik), imazhe të veprave të artit;

- materiale si: lapsa, letra vizatimi, lapsa me ngjyra ose lapustila, letër të zezë, gërshërë, ngjitës etj.



Lidhja me temat ndërkurrikulare: - mjedisi.

Metodologjia/teknikat e përdorura/veprimtaritë e nxënësve/eve Lidhja e temës me njohuritë e mëparshme të nxënësve/eveNxënësit/et vëzhgojnë një imazh të dykuptimtë dhe përpiqen të shquajnë objektin dhe sfondin. Sipas imazhit të dykuptimtë, roli i sfondit dhe i objektit kalon njëherë te njëra e njëherë te tjetra. Kjo lojë figurash ose iluzioni optik i paraprin njohurive të reja mbi format pozitive dhe negative në një vepër arti.

Ndërtimi i njohurive të rejaNëpërmjet imazheve të ndryshme ose shembujve nga mjedisi nxënësit/et zbulojnë format pozitive dhe negative. Nëpërmjet veprave të artit ata/ato zbulojnë që marrëdhënia fi gurë sfond, është pikërisht loja që krijojnë format (ose hapësirat) pozitive dhe negative në kompozim. Në vepra të ndryshme, ato krijojnë edhe marrëdhënie të ndryshme.Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues për t’u shprehur nëpërmjet formave pozitive dhe negative. Nxënësit/et mund të zgjedhin të krijojnë një imazh të dykuptimtë sipas Esher ose sipas traditës japoneze “Notan”. Në këtë mënyrë, nxënësit/et zbulojnë mundësitë shprehëse të formave pozitive dhe negative në krijim dhe marrëdhënien që krijojnë mes tyre. Këto punime ruhen në portofolin e nxënësit/es.

Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që nxënësit/et bëjnë, duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;▪ në mënyrën e realizimit të detyrës;▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.



Tema mësimore: Skema e ngjyrave monokrom. Kompozimi monokrom

Situata e të nxënit: Tonalitetet e një ngjyre në pikturëMbasi vëzhgojnë dy kompozime monokrom në pikturë, nxënësit/et i përgjigjen pyetjes: A mund të themi që kompozimet e shfaqura janë njëngjyrëshe? A janë përdorur tonet e çelëta dhe të errëta të një ngjyre në këto piktura? Si formohen tonet e çelëta dhe të errëta të një ngjyre? Ky diskutim u paraprin edhe njohurive të reja në këtë temë.

Libër Mësuesi

26

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të lëndës sipas temës mësimoreNxënësi/ja:- vëzhgon kompozime monokrom dhe

diskuton mbi mënyrën e përdorimit të një ngjyre në to;

- zbulon skemën monokrom të ngjyrave dhe kompozimin monokrom;

- përdor skemën monokrom të ngjyrave në krijim.

- shpreh mendimin e tij/saj për karakteristikat e kompozimit monokrom.

Fjalët kyçe: - skema e ngjyrave monokrom;- kompozimi monokrom.

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit; - skema monokrom e ngjyrave; - imazhe të ndryshme me kompozime

monokrom; - materiale të tilla, si: letër, laps,

tempera, penel, gotë me ujë.

Lidhja me fushat e tjera kurrikulare ose me temat ndërkurrikulare.


Lidhja me temat ndërkurrikulare:- mjedisi.


Mbasi vëzhgojnë dy kompozime monokrom në pikturë, nxënësit/et i përgjigjen pyetjes: A mund të themi që kompozimet e shfaqura janë njëngjyrëshe? A janë përdorur tonet e çelëta dhe të errëta të një ngjyre në këto piktura? Si formohen tonet e çelëta dhe të errëta të një ngjyre? Ky diskutim u paraprin edhe njohurive të reja në këtë temë.

Ndërtimi i njohurive të rejaNëpërmjet skemës monokrom të ngjyrave nxënësit/et zbulojnë përbërësit e saj (ngjyrën bazë, tonet e errëta të ngjyrës dhe tonet e çelëta të ngjyrës). Imazhet fotografi ke dhe të disa pikturave ilustrojnë konceptin e kompozimit monokrom (kompozimit njëngjyrësh). Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues për t’u shprehur nëpërmjet përdorimit të tonaliteteve të një ngjyre, pra kompozimit monokrom. Nxënësit/et mund të zgjedhin të krijojnë një dekoracion monokrom ose një pikturë monokrom.Pasi mbarojnë, nxënësit/et fl asin për punën e tyre, mënyrën e realizimit dhe vështirësitë që hasën. Punimet ruhen në portofolin e nxënësit/es.

Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që ata/ato bëjnë duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;▪ në mënyrën e realizimit të detyrës;▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.

Arti Pamor 9

27



Tema mësimore: Tekstura si mjet shprehës në dizajn

Situata e të nxënit: Karakteristikat e teksturës në objektet e përdorimit të përditshëmNëpërmjet një imazhi të njohur familjar, siç mund të jetë ai i një dhome ndenjjeje, nxënësit/et nxiten të diskutojnë për karakteristikat e teksturës së objekteve të ndryshme aty. Ata/ato orientohen të bëjnë lidhjen midis karakteristikës së teksturës dhe funksionit që ka objekti. Në këtë mënyrë, ata parapërgatiten për të marrë njohuritë e reja.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të lëndës sipas temës mësimoreNxënësi/ja:- vëzhgon me vëmendje paraqitjen e

teksturës në objekte të përdorimit të përditshëm;

- refl ekton mbi karakteristikat e teksturës së objekteve dhe funksionit të tyre;

- zbulon tri funksionet e teksturës në objektet e dizajnit;

- krijon teksturën e objekteve për qëllim dekorativ, teknik dhe komunikues;

- shpreh mendimin e tij/saj për rëndësinë e teksturës në përmbushjen e funksionit të objekteve në dizajn.

Fjalët kyçe: - tekstura në dizajn; - funksioni komunikues i teksturës;- funksioni dekorativ i teksturës;- funksioni teknik i teksturës.

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit; - imazhe që tregojnë objekte të përdorimit

të përditshëm me tekstura të ndryshme; - materiale të ndryshme të riciklueshme,

ngjitëse etj.


Lidhje me fushat kurrikulare:- shkencat e natyrës; - teknologjia;- gjuhët dhe komunikimi: letërsia.



Nëpërmjet një imazhi të njohur familjar, siç mund të jetë ai i një dhome ndenjjeje, nxënësit/et nxiten të diskutojnë për karakteristikat e teksturës së objekteve të ndryshme aty. Ata/ato orientohen të bëjnë lidhjen midis karakteristikës së teksturës dhe funksionit që ka objekti. Në këtë mënyrë, ata/ato parapërgatiten për të marrë njohuritë e reja.

Ndërtimi i njohurive të rejaMësuesi/ja shpjegon se tekstura në objektet e dizajnit shpesh ka disa funksione, prandaj ndonjëherë është e vështirë t’i ndash ato nga njëra-tjetra. Ndër funksionet e teksturës do të veçonim tri kryesoret: funksionin komunikues, funksionin dekorativ dhe atë teknik. Imazhet e ndryshme ndihmojnë nxënësit/et të zbulojnë funksionet e teksturës në objektet e dizajnit.

Libër Mësuesi

28

Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues për të krijuar teksturën e objekteve me qëllim dekorativ, teknik dhe komunikues. Ata/ato zgjedhin të krijojnë një objekt me teksturë për një qëllim të caktuar. Pasi mbarojnë punën, ata/ato diskutojnë mbi mënyrën e realizimit dhe vështirësitë që hasën. Nxënësit/et kuptojnë rëndësinë e teksturës në objektet e dizajnit. Punimet ruhen në portofolin e nxënësit/es.

Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që ata/ato bëjnë duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re.▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e:▪ në mënyrën e realizimit të detyrës:▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.



Tema mësimore: Vëllimi dhe mënyrat e paraqitjes në pikturë dhe vizatim

Situata e të nxënit: Vëllimi real dhe vëllimi i paraqiturNëpërmjet imazheve të ndryshme por edhe nga mjedisi real, nxënësit/et identifi kojnë vëllimin real dhe atë të paraqitur në një sipërfaqe dydimensionale. Ata/ato argumentojnë që objektet në mjedis janë ato me vëllime reale dhe në vizatim dhe pikturë, vëllimi i tyre paraqitet me mjetet dhe teknika të ndryshme. Ky argumentim i paraprin njohurive të reja mbi mënyrat e paraqitjes së vëllimit në sipërfaqen dydimensionale.

Rezultatet e të nxënit të kompetencave të lëndës sipas temës mësimore:

Nxënësi/ja:- vëzhgon imazhe dhe diskuton

mbi vëllimin real të objekteve dhe vëllimin e paraqitur mbi sipërfaqen dydimensionale;

- refl ekton mbi karakteristikat tredimensionale të vëllimit real të objekteve;

- zbulon metodat e paraqitjes së vëllimit mbi sipërfaqen dydimensionale;

- përdor metodat e duhura të paraqitjes së vëllimit mbi sipërfaqen dydimensionale;

- vlerëson punën e tij dhe të shokëve.

Fjalët kyçe: - vëllimi real; - vëllimi i paraqitur; - metodat e paraqitjes së vëllimit.

Arti Pamor 9

29

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit;- fotografi që tregojnë objekte

me vëllim real dhe me vëllim të paraqitur;

- materiale të tilla, si: letër, laps, lapustila etj.


Lidhje me fushat kurrikulare:- shkencat e natyrës; - teknologjia;- gjuhët dhe komunikimi: letërsia.

Lidhja me temat ndërkurrikulare: mjedisi.


Nëpërmjet imazheve të ndryshme por edhe nga mjedisi real, nxënësit/et identifi kojnë vëllimin real dhe atë të paraqitur në një sipërfaqe dydimensionale. Ata/ato argumentojnë që objektet në mjedis janë ato me vëllime reale dhe në vizatim dhe pikturë, vëllimi i tyre paraqitet me mjetet dhe teknika të ndryshme. Ky argumentim i paraprin njohurive të reja mbi mënyrat e paraqitjes së vëllimit në sipërfaqen dydimensionale.

Ndërtimi i njohurive të rejaNxënësit/et refl ektojnë mbi natyrën tredimensionale të vëllimit real të objekteve nëpërmjet imazheve të ndryshme. Nëpërmjet imazheve në vizatim dhe pikturë ata/ato zbulojnë metodat e paraqitjes së vëllimit të objekteve në to (nëpërmjet dritë-hijes dhe perspektivës).Veprimtaritë në libër shërbejnë si udhëzues për të përdorur teknikat e paraqitjes së vëllimit në vizatim. Në krijimet e tyre, nxënësit/et i kthejnë format e sheshta në forma tredimensionale.Në fund të detyrës, nxënësit/et fl asin për punën e tyre, për mënyrën e realizimit dhe për vështirësitë që hasën. Ata/ato shpjegojnë cilën metodë përdorën për të krijuar vëllimin në punët e tyre. Punimet ruhen në portofolin e nxënësit/es.

Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që ata/ato bëjnë, duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;▪ në mënyrën e realizimit të detyrës;▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.



Tema mësimore: Perspektiva me tri pika ikjeje

Situata e të nxënit: Krahasimi midis një kubi me dy paraqitje të ndryshme perspektiveNxënësit/et vëzhgojnë dy kuba me paraqitje të ndryshme perspektive. Ata/ato përpiqen të gjejnë ndryshimin mes tyre. Pyetje të tilla si: Sa pika ikjeje ka kubi i ndërruar në secilën fi gurë? A mendoni se kubi me tri pika ikjeje është parë nga lart? – i ndihmojnë ata të zbulojnë më shumë. Ky krahasim i paraprin njohurive të reja mbi perspektivën me tri pika ikjeje.

Libër Mësuesi

30


Nxënësi/ja:- Vëzhgon, me qëllim për të identifi kuar

mënyrën e paraqitjes së objektit në perspektivë;

- refl ekton mbi mënyrën e paraqitjes së objektit nëpërmjet perspektivës me tre pika;

- zbulon tiparet dalluese të perspektivës me tri pika ikjeje dhe mënyrën se si paraqitet në sipërfaqen dydimensionale;

- përdor qëllimisht mënyrat e paraqitjes të perspektivës me tri pika për të arritur rezultatin e dëshiruar;

- shpreh mendimin e tij/saj për mënyrat e paraqitjes së hapësirës në krijim.

Fjalët kyçe: - hapësira; - perspektiva me tri pika ikjeje;- pika e shikimit nga lartë (sytë e zogut);- pika e shikimit nga poshtë (sytë e

milingonës).

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit; - imazhe që ilustrojnë perspektivën me tri pika

ikjeje;- mjete të tilla, si: laps, letër, vizore, lapsa me

ngjyra.


Lidhje me fushat kurrikulare:- shkencat e natyrës; - matematika; - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.



Nxënësit/et vëzhgojnë dy kuba me paraqitje të ndryshme perspektive. Ata/ato përpiqen të gjejnë ndryshimin mes tyre. Pyetje të tilla si: Sa pika ikjeje ka kubi i ndërruar në secilën fi gurë? A mendoni se kubi me tri pika ikjeje është parë nga lart? – i ndihmojnë ata të zbulojnë më shumë. Ky krahasim i paraprin njohurive të reja mbi perspektivën me tri pika ikjeje.

Ndërtimi i njohurive të rejaNëpërmjet imazheve me ndërtesa të larta, nxënësit/et zbulojnë pikat e shikimit. Pyetjes: Si i vizatojnë artistët ndërtesat e para nga lart? Po ato të para nga poshtë? – ja jep përgjigjen perspektiva me tri pika ikjeje. Nëpërmjet imazheve të fi lmave vizatimorë nxënësit/et zbulojnë mënyrën e përdorimit të perspektivës me tre pika dhe shtrembërimet që sjell ajo nga artistët. Duke qenë një metodë me rregulla të sakta, nxënësit/et është mirë të ndjekin udhëzimet e mësuesit/es për të realizuar një ndërtesë me tri pika ikjeje. Ata/ato zgjedhin pikën e shikimit sipas dëshirës.Pasi mbarojnë detyrën, nxënësit/et fl asin për punën e tyre, mënyrën e realizimit dhe vështirësitë që hasën. Punimet ruhen në portofolin e nxënësit/es.

Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që ata/ato bëjnë, duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;▪ në mënyrën e realizimit të detyrës;▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.

Arti Pamor 9

31



Tema mësimore: Kompozimi. Ekuilibri ose pesha pamore

Situata e të nxënit: Korniza Me një kornizë të vogël e të thjeshte prej letre, në dorë, çdo nxënës/e përzgjedh një imazh. Mësuesi/ja drejton pyetje të tilla si: A shërben korniza për të zgjedhur imazhin e dëshiruar? A është e ngjashme kjo kornizë me kuadrin e pikturës, vizatimit dhe aparatit fotografi k? Ky diskutim i paraprin njohurive të reja mbi ekuilibrin në kuadrin e zgjedhur.


Nxënësi/ja:- vëzhgon përmes kornizës së improvizuar,

me qëllim për të përzgjedhur imazhin e dëshiruar;

- refl ekton mbi mënyrën e përzgjedhjes së elementeve brenda kornizës së kompozimit;

- zbulon mënyrat e krijimit të ekuilibrit (peshës pamore) në një vepër arti;

- krijon një kompozim të ekuilibruar;- shpreh mendimin e tij/saj për rëndësinë e

ekuilibrit në krijim.

Fjalët kyçe: - korniza;- kompozimi; - ekuilibri ose pesha pamore.

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit;- imazhe që ilustrojnë kornizën, konceptin

e peshës pamore; vepra arti;- materiale të tilla, si: laps, letër, lapsa me

ngjyra ose lapustila, revista, letra me ngjyra, gërshërë, ngjitës etj.


Lidhje me fushat kurrikulare:- shkencat e natyrës; - matematika; - gjuhët dhe komunikimi: letërsia.

Lidhja me temat ndërkurrikulare:mjedisi; njohja e kulturave.


Me një kornizë të vogël e të thjeshte prej letre, në dorë, çdo nxënës/e përzgjedh një imazh. Mësuesi/ja drejton pyetje të tilla si: A shërben korniza për të zgjedhur imazhin e dëshiruar? A është e ngjashme kjo kornizë me kuadrin e pikturës, vizatimit dhe aparatit fotografi k? Ky diskutim i paraprin njohurive të reja mbi ekuilibrin në kuadrin e zgjedhur.

Ndërtimi i njohurive të rejaNëpërmjet kompozimeve të ndryshme të një imazhi nxënësit/et, refl ektojnë se kompozimi është formati apo hapësira ku artisti apo fotografi vendosin së bashku elementet e imazhit.

Libër Mësuesi

32

Për të kuptuar që këta elemente përbërëse të këtij imazhi duhet të jenë të ekuilibruara, krahasimi i peshës pamore me peshën fi zike është një strategji e përshtatshme. Vepra të ndryshme të artit janë një shembull i mirë për të kuptuar se si është realizuar ekuilibri në to. Veprimtaria në libër orienton nxënësit/et të rikompozojnë një personazh të marrë nga një vepër arti, por edhe nga ndonjë imazh fotografi k. Nëpërmjet elementeve që ata/ato vendosin, krijojnë ekuilibrin me fi gurën e personazhit.Pasi mbarojnë punën, nxënësit/et fl asin për punën e tyre, mënyrën e realizimit të ekuilibrit dhe vështirësitë që hasën. Punimet ruhen në portofolin e nxënësit/es.

Vlerësimi i nxënësitKy vlerësim do të fokusohet:▪ në diskutimet që ata/ato bëjnë duke lidhur njohuritë e tyre me temën e re;▪ në vlerësimin e punës së secilit/ës nxënës/e;▪ në mënyrën e realizimit të detyrës;▪ në analizën vlerësuese që nxënësit/et i bëjnë punës së tyre dhe punës së shokëve/shoqeve.



Tema mësimore: Figura e njeriut

Situata e të nxënit: Figura e njeriut në periudha të ndryshme të historisë së artitDuke u mbështetur në njohuritë që kanë në historinë e artit, nxënësit/et nxiten të identifi kojnë periudhën përkatëse në imazhe që kanë subjekt fi gurën e njeriut. (Periudha egjiptiane; Periudha antike greke; Periudha e Rilindjes) Në këtë mënyrë ata/ato shohin qartë mënyrat sesi është paraqitur fi gura e njeriut në periudha të ndryshme duke i paraprirë njohurive të reja.


Nxënësi/ja:- vëzhgon dhe refl ekton mbi

mënyrën e paraqitjes së fi gurës së njeriut në periudha të ndryshme të historisë së artit;

- zbulon raportet proporcionale të ndërtimit të trupit të njeriut në periudha të ndryshme të historisë së artit;

- vizaton trupin e njeriut në lëvizje sipas modeleve në manekin;

- shpreh mendimin e tij/saj për mënyrat e realizimit të lëvizjes në fi gurën e njeriut.

Fjalët kyçe: - fi gura e njeriut;- përmasat e trupit;- kanuni i proporcioneve;- fi gura në lëvizje.

Arti Pamor 9

33

Burimet/mjetet/materialet: - teksti i nxënësit;- imazhe që ilustrojnë përmasat e

trupit të njeriut në periudha të ndryshme;

- materiale të tilla, si: laps, letër, gomë, manekin.


Lidhje me fushat kurrikulare:-

LIBËR MËSUESI ARTI PAMOR 9...Arti Pamor 9 5 1. Hyrje Lënda “Arti pamor” është një lëndë...

Documents

Transcript of LIBËR MËSUESI ARTI PAMOR 9...Arti Pamor 9 5 1. Hyrje Lënda “Arti pamor” është një lëndë...