Wonen met een Plus & Wonen met dementie in Lochem

TekstSpectrum, partner met elan, Andrea Kuijpers en Monique JongensburgerVormgevingMo Middag, Lochem

Gemeente LochemPostbus 17, 7240 AA Lochem(0573) 28 92 22

www.lochem.nl

Stichting Welzijn Lochem(0573) 29 70 00

www.welzijnlochem.nl

3

Inhoudsopgave

Voorwoord 5

1. Wat is wonen met een plus? 7

Voor wie? 7

Wonen met dementie 7

2. Rijksoverheidsbeleid 9

Thuis blijven wonen, een ‘must’ 9

3. Tijdslijn 10

4. Betrokken partners en organisaties 12

5. Resultaat van Wonen met een Plus 14

Informatie gegeven 15

Op maat Woonadviezen 16

Wonen met dementie 17

Dementievriendelijke gemeenschap 18

Aandacht voor woontechniek 18

Ondersteuning 19

Delen van kennis in de provincie 20

6. Effecten 21

7. Geleerde lessen 23

8. Een doorkijk naar 2017… 25

4

Voorwoord

De stichting Welzijn Lochem voert in opdracht van de gemeente Lochem het vierjarigproject de uitrol van de projecten Wonen met een Plus en Wonen met dementie uit enis gestart met de voorbereiding van een dementievriendelijk Lochem. Hiervoor heeft degemeente financiële ondersteuning vanuit het Programma Impulsplan Wonen van deprovincie Gelderland ontvangen. In 2012 gestart en in oktober 2016 worden deze projec-ten officieel afgesloten.

Dit verslag is een inhoudelijke verantwoording van de verstrekte provinciale subsidies én geeft inzicht in de projectresultaten voor het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad en andere geïnteres-seerden. Er zijn meerdere bronnen geraadpleegd en we hebben veel betrokkenen gesproken. Naast een zakelijketoelichting vertellen de betrokkenen zelf hoe zij Wonen met een Plus en de daaropvolgende projecten Wonenmet dementie en de dementievriendelijk Lochem hebben ervaren.

“Ik heb ook een brief gekregen omdat ik 75+was en dacht toen: wat een onzin. Later rea-liseerde ik me dat het goed is om te wetenwat er allemaal mogelijk is. Daar kwam iktijdens het gesprek met Karin (SWL) pas achter. Het is duidelijk geworden dat hetgoed is om mensen binnen te laten om ditmee te bespreken.”Mevrouw T. Esman, bewoner

“Op het moment dat mensen gaan denken:Het lukt niet meer, is het vaak al te laat. Hetblijft lastig om die bewustwording eerder te krijgen. Het is voor ons belangrijk datmensen langer thuis kunnen wonen en wijmensen met thuiszorg kunnen ondersteunen.Dat kan alleen als de faciliteiten er zijn. Alsde omstandigheden niet goed zijn, dan kande goede zorg niet worden verleend. Arbo-technisch niet, maar ook voor het verlenenvan goede zorg.”Annette de Boer, Sutfene

Evaluatie Wonen met een Plus & Wonen met dementie in de gemeente Lochem

5

6

Bewoners - van gezond, actief en zelfredzaam tot enmet bewoners die leiden aan dementie - worden thuisbezocht voor een woonadvies op maat en ze krijgenondersteuning waar nodig bij de uitvoering. Voor be-woners met een kleine beurs was er een stimulerings-regeling zodat ook zij woningaanpassingen kunnendoen.Stichting Welzijn Lochem (voorheen Stichting Oude-renwerk Lochem) voert vanaf de start het project uit.Zij verbinden alle relevante partners in de gemeente:woningcorporaties, zorgorganisaties, gemeenteafde-lingen Wmo, communicatie, ruimte en samenlevings-opbouw en ondernemers.

Voor wie?De campagne is gericht op alle inwoners van 55 jaaren ouder in de gemeente Lochem. Zij zijn via diversecommunicatiemiddelen geïnformeerd over langerthuis wonen in de toekomst en kunnen thuis een op-maat woonadvies ontvangen.Het project richt zich ook op beroepskrachten werk-zaam bij organisaties op het terrein van wonen, welzijnen zorg, lokale ondernemers en winkeliers, familie,buren, mantelzorgers en vrienden. Door hun contacten met de doelgroep zijn zij een belangrijke schakel.

Wonen met dementieWoningcorporatie IJsseldal Wonen heeft in 2012 hetinitiatief genomen om een oppluspilot Wonen metdementie te starten. Een vijftal huurwoningen inGorssel zijn geschikt(er) gemaakt voor huurders meteen lichte tot matige mate vorm van dementie. Hetdoel was bewoners zo lang mogelijk in een voor henvertrouwde woonomgeving te kunnen laten blijvenwonen met zelfstandigheid en autonomie. Dit zodateen verhuizing naar een intramurale instelling wordtuitgesteld. Dat doet IJsseldal Wonen door kleine effec-tieve woningverbeteringen te realiseren die aansluitenop waar de dementerende en haar of zijn mantel-zorger behoefte aan heeft. De maatregelen kunnen demantelzorger rust geven waardoor deze langer instaat is voor zijn of haar naaste met dementie te zorgen.Deze pilot vormde een bijzondere verdieping opWonen met een Plus. De hier verkregen kennis en in-zichten zijn gebruikt om opplussen voor mensen metdementie te integreren in Wonen met een Plus.

7

Wat is Wonen met een plus?1.Ouderen willen en moeten steeds langer thuis blijven wonen en dat vergt soms aanpas-singen in en om het huis. Wonen met een Plus is een communicatiecampagne uitgevoerdvan 2012 tot en met 2016, gericht op de bewustwording van bewoners van 55 jaar enouder in de gemeente Lochem over hun huidige en toekomstige woonsituatie. Het project is vanuit de pilot in Eefde in 2012 uitgerold over alle kernen van de gemeente.Het gaat verder dan informatie geven over mogelijkheden om zo lang mogelijk veilig encomfortabel te kunnen blijven wonen.

De oppluspilot Wonen met dementie is in Lochemontwikkeld door IJsseldal Wonen, Stichting Welzijn Lochem, Ideon Dementie Professionals, het demen-tienetwerk Zutphen e.o en Spectrum partner metElan. Het resultaat is onder andere de training wonenmet dementie en een praktische handreiking voor ge-meenten, woningcorporaties, welzijnorganisaties enzorginstellingen die aan de slag willen met de wensom zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonenvan mensen met dementie en ondersteuning vaneventuele mantelzorgers. De handreiking bevat meer-dere instrumenten: een checklist voor woonadviseurs,de procedure en werkafspraken voor een integraleaanpak, de uitgebreide brochure voor mantelzorgersen een evaluatiesystematiek. Het project is inmiddelsook uitgevoerd buiten de gemeente Lochem. Van dezepilot is in 2014 de Evaluatie Wonen met dementie inGorssel (2014) verschenen.

"Het project over dementie heeft mij meerkennis opgeleverd over dementie. Vooronze organisatie was het mooi om samenmet de projectpartners een project op tezetten. Ik heb het als zeer prettig ervaren enhoop dat we er mee verder gaan."Bert Sluizeman, opzichter IJsseldal Wonen

8

Thuis blijven wonen, een ‘must’Met de vergrijzing nemen ook de kosten voor de zorgnemen toe. Het overheidsbeleid is gericht op het langerthuis wonen van mensen. En dat willen mensen, maarze moeten dat ook. Mensen komen minder snel inaanmerking voor een zorgindicatie. Zo krijgen zorg-vragers met een zorgvraag gekoppeld aan ZorgZwaar-tePakket 1 tot en met 4 geen indicatie meer voor eenverzorgingshuis maar moeten zij zo lang mogelijkthuis blijven wonen. Gevolg is dat verzorgingshuizenworden gesloten of worden omgebouwd naar ver-pleeghuizen voor mensen met een intensieve zorg-vraag. Intramurale zorg wordt afgebouwd. Begrippenals ‘beschermd wonen’, ‘beschut wonen’ en ‘verzorgdwonen’ lijken steeds minder bruikbaar. Thuis is de plekwaar in toenemende mate verpleeghuiszorg wordtgeleverd. En thuis komen de complexiteit aan regelingenbij elkaar: van voorliggende welzijnsvoorzieningen, deWet maatschappelijke ontwikkeling, Zorgverzekerings-wet tot en met de Wet langdurige zorg.

“Nu zijn mensen er veel meer mee bezig. Ismijn huis wel voorbereid om langer thuis tewonen? Of het project mensen heeft be-reikt is lastig te zeggen. Ze beseffen welmeer dat ze niet zomaar in een verzorgings-tehuis komen. Ingrid Teunissen, SWL coördinator 2013-2015

Steeds meer Gelderse gemeenten zien deze uitdagingen pakken de handschoen op. Zij gaan, al dan nietsamen met de woningcorporaties, aan de slag methet geschikter maken van de woningvoorraad, zoalsin Lochem. Opplussen wordt in toenemende mate onderdeel van een brede opgave rondom het verster-ken van het sociale vangnet, het voorzieningenniveauen de leefbaarheid van een wijk, dorp of stad. Een aan-tal voorlopers , waaronder Lochem, heeft opplussenverbreed naar de dementievriendelijke gemeenschap.

Rijksoverheidsbeleid2.Gemeente Lochem is één van de meest vergrijsde gemeenten in Nederland. Uit statistiekenvan het CBS is de verwachting dat in Lochem in 2040 26% van de bevolking 65 jaar enouder zal zijn, waarvan een derde ouder is dan 80 jaar. In 2012 was dit percentage 65-plussers nog 16%, waarvan 25% 80-plus is.

9

1010

Tijdslijn3.

Het project Wonen met een Plus loopt inmiddels vijf jaar. Hieronder een chronologischoverzicht van de hoogtepunten van het project.

2012

Start uitrol ‘Wonen met een Plus’ vanuit de pilot (2008-2010) die tot dan toe beperkt was tot de kernen Eefdeen Lochem (Zuiderenk).

2013

Aftrapbijeenkomst Wonen met een Plus in gemeente-huis Lochem voor alle organisaties die werken binnenhet onderwerp langer zelfstandig thuis wonen.Woningcorporatie IJsseldal Wonen neemt initiatief omWonen met een plus ook toepasbaar te maken voorhuurders met dementie. Een bijzondere verdieping op‘opplussen’ dat uitgemond is tot een landelijk voor-beeld over Langer thuis wonen met dementie. Evaluatie en effectmeting door Spectrum, partner metelan om inzicht te krijgen in het effect van de aanpas-singen en de effectiviteit van de toegepaste methodevoor wonen met een plus voor mensen met dementie.

11

2014

Pilot ‘Wonen met dementie’ is met succes afgerond. Inmaart 2014 is het Evaluatierapport Wonen met de-mentie in Gorssel uitgereikt door wethouder WilmaHeesen aan mevrouw Josan Meijers, gedeputeerde vande provincie Gelderland.

2015

Stichting Welzijn Lochem neemt initiatief om het projectWonen met dementie verder op te schalen naar de andere sociale woningeigenaren en eigenaar-bewo-ners en uit te rollen over de hele gemeente Lochem. Degemeente heeft hiervoor nieuwe subsidie aan-gevraagd bij de provincie Gelderland.

Verbreden van het project Wonen en dementie naarsociale aspecten die nodig zijn om langer thuis te kunnenblijven wonen. Deze keuze wordt ingegeven doornieuwe inzichten en maatschappelijke ontwikkelin-gen. Met toestemming van de provincie is het projectaangepast en verbreed richting een dementievriende-lijk Lochem.

2016

Startbijeenkomst dementievriendelijk Lochem. Driewerkgroepen zijn gestart met de opdracht om eenplan van aanpak op te stellen met de speerpunten (1)voorlichting, informatie en ondersteuning, (2) een zin-volle besteding van de dag en (3) een goede en veiligewoning en woonomgeving. Verbindingen voor borging zijn gelegd met het ThuisInformatie Project (TIP) en het project energiebesparing.

Oktober 2016

Evaluatie van Wonen met een Plus en Wonen met dementie.

Vrijwillige woonadviseurs

12

De rol van de gemeente is veranderd gedurende het project. In het begin was de gemeentevooral aanjager en faciliterend. Gaandeweg heeft de gemeente het project losgelaten, over-gedragen aan andere partijen en waar nodig bijgestuurd. Bij de start werd het project alleen vanuit de afdeling wonen gefaciliteerd, inmiddels heeft ook de afdeling samen-levingsopbouw een belangrijke rol in het faciliteren van de dementievriendelijk Lochem.

Betrokken partners en organisaties4.

Een projectgroep is geformeerd in 2013 en geeft sturing aan het project en wisselt ervaringen en in-formatie met elkaar uit. De projectgroep bestaat uiteen afvaardiging van:

• Provincie Gelderland (stimuleert lokale samenwer-king, uitwisseling en kennisdeling en innovaties,faciliteert onderzoek en de ontwikkeling van prak-tische instrumenten)

• Gemeente Lochem, afdeling Ruimte (regievoerderen financier Wonen met een Plus, wonen met dementie)

• Gemeente afdeling Maatschappelijke Ontwikke-ling (regievoerder dementievriendelijk Lochem)

• Stichting Welzijn Lochem (aanjager, verbinder enuitvoerder. Zorgt voor de werving, training en bege-leiding van de vrijwillige woonadviseurs, zorgt voorafstemming en uitvoering van de PR-activiteiten)

• Woningcorporaties Viverion en IJsseldal Wonen(bieden hun huurders op maat oplusmaatregelenaan, informeren huurders over het project, signa-leren)

• Dementienetwerk Zutphen

• Zorgorganisaties Sensire, Sutfene, Zorggroep SintMaarten locatie Gudula en Zorgcombinatie MargaKlompé locatie De Hoge Weide (signaleren, infor-meren, toeleiders)

13

Stichting Welzijn LochemStichting Welzijn Lochem is initiatiefnemer van Wonenmet een Plus, projectaanjager en uitvoerder. De SWLheeft in haar rol als verbinder de lokale partners ge-enthousiasmeerd om vanuit wederzijdse belangen uit-voering te geven aan het project. De SWL is hiertoe instaat omdat ze een sterke en verbindende welzijns-organisatie is met een geaccepteerde positie bij de gemeente en andere lokale welzijn-, wonen- en zorg-organisaties.

Voor de woningcorporaties IJsseldal Wonen en Viverionbetekent Wonen met een Plus het stimuleren van woningaanpassingen zodat woonkwaliteit en woon-veiligheid versterkt worden. Met het uitgangspunt datbewoners ook een eigen verantwoordelijkheid hebben,ondersteunen de corporaties hun huurders door hetbieden van voorzieningen en woningaanpassingen.

Ook de lokale ondernemers en winkeliers hebben hunrol in de loop van het project opgepakt. Voor de doe-het-zelver heeft de lokale Praxis hun assortiment ver-breed met handige snufjes op het gebied van langerthuis wonen en heeft zij een folderlijn uitgebracht mettips langer thuis wonen. Medewerkers zijn aangescho-ven bij de scholing van de woonadviseurs en Wmo-consulenten zijn uitgenodigd om de Wmo toe telichten. Lokale ondernemers werken samen om ouderente ontzorgen en bieden diensten gericht op comfortabel,veilig en zorgeloos wonen.

“In het begin was het vullen van het folder-rek in de Praxis bijna niet bij te houdenomdat mensen de folders maar mee blevennemen.”Karin Nijkamp, SWL

Voor het project dementievriendelijk Lochem zijnnaast bovenstaande partners een brede vertegen-woordiging van Lochemse organisaties betrokken:Buurtzorg, Beter Thuiswonen Thuiszorg, FitArt, ge-biedsteam, Gudula, HomeInstead, Stichting Zorgcom-binatie Marga Klompé, Martha Flora, QuintesThuiszorg, Protestantse Gemeente, De ProfessionaleMens, Sensire, Sutfene, Service en Gemak Tuys en Spectrum (extern projectadviseur).

14

Vanaf begin af aan is een mix van communicatiemiddelen ingezet om inwoners te infor-meren over Wonen met een Plus en over het gevolg van de veranderende regelgevingscheiden wonen – zorg, AWBZ en Wmo. Er zijn regelmatig artikelen verschenen in de lokale pers: De Stentor, De Berkelbode, In de Kijker, EXTRAnieuws, de Gids, op diverse web-sites van betrokken organisaties en dorpsraden. Informatiebijeenkomsten en -marktenzijn georganiseerd, vaak in samenwerking met andere organisaties in alle kernen van degemeente Lochem. Ook zijn er flyers en folders uitgedeeld en thuisgesprekken gevoerd.

Resultaat van Wonen met een Plus5.

Sommige PR-activiteiten richten zich op een speci-fieke subgroep, zoals de mantelzorgers, zorgvragers,vrijwilligers, plattelandsvrouwen, medewerkers vanMEE Oost-Gelderland, ZoZijn, De Hoge Weide en Viver-ion, klantenpanel Sensire en ANBO Gorssel om ouderenbeter te kunnen bereiken. Om zorgvragers en mantel-zorgers te bereiken zijn de gebiedsteams, zorg-aan-bieders, woningcorporaties, vrijwilligers, praktijk-ondersteuners en huisartsen op de hoogte gebrachtvan Wonen met een Plus en van de mogelijkheden van

woningaanpassingen gericht op veiligheid, comforten gemak, dementie en het belang van vroeg signale-ring.

Relevante bedrijven, verspreid over alle kernen van degemeente Lochem, zijn inmiddels ook bekend metWonen met een Plus. Zij zijn opgenomen in de Gelderse Huistest en de woonadviseurs verwijzen be-woners op verzoek, naar hen door.

15

Informatie gegeven

Een overzicht van de activiteiten. Met de diverse georganiseerde informatiebijeenkomsten zijn in totaal circa 525 mensen bereikt.

2013

11 maart 2013

Aftrapbijeenkomst project Wonen met een Plus.12 maart 2013

De Stentor: ‘Lochem start project Wonen met een Plus’.Zomer Informatiemarkten in Eefde, Barchem, Laren, Almen,en Lochem georganiseerd in samenwerking met diverse aanbieders en ondernemers wonen, welzijnen zorg. Opkomst variërend van 10 tot 100 bezoekers.14 augustus 2013

Informatiebericht in de Berkelbode11 oktober 2013

Informatiedag over langer thuis wonen in Gorssel insamenwerking met de ANBO

“Er zijn diverse markten geweest met eenwisselend succes. In Barchem waren maareen handjevol mensen maar de huisvrou-wen hadden net fietsmiddag. Degenen dieer waren hebben wel eindeloos informatieopgehaald.”Karin Nijkamp, SWL

2014

5 april 2014

Infomarkt in Laren met auteur Rudi Westendorp vande bestseller ‘Oud worden zonder het te zijn’ en metmedewerking van 23 organisaties en bedrijven. Ruim120 bezoekers hebben de markt en de vijf lezingen be-zocht.

Lokale ondernemers Praxis, Installatiebedrijf Eeftingen Bouwbedrijf Kreunen verbinden zich aan het pro-ject Wonen met een Plus en hebben een actieve rol.Eefting en Praxis maken een eigen informatiewand.

Praxis brengt de folder ‘Bukken, Tillen en Opstaan’ uitwaarin zij per ruimte in huis praktische tips geeft omveiligheid, gemak en comfort te verhogen.24 sept. 2014

Mantelzorgbijeenkomst langer thuis wonen in Exelmede verzorgd door het team Wmo van de gemeenteLochem en Wonen met een Plus.

2015

15 april 2015

Voorlichting aan ouderen verbonden aan de protes-tants-christelijke gemeente, Harfsen.Najaar 2015

Nieuwe flyer en brochure ontwikkeld door de Gelder-seHuistest© voor Wonen met een Plus. Een persoon-lijke brief met de flyer is toegestuurd aan alle 3.900

65-plussers in de gemeente Lochem.10 oktober 2015

Themadag dementie en vroegsignalering voor mede-werkers van organisaties, mantelzorgers en anderebelangstellenden.

Informatiemarkt “Voel je thuis in Lochem”

2016

Februari 2016

Startbijeenkomst dementievriendelijk Lochem metruim 100 vertegenwoordigers van zorg-, welzijns- enwonen organisaties, verenigingen en belangenorga-nisaties. 21 mei 2016

De Stentor: “Dementie vereist actie”Juni 2016

Nieuwsbrief Viverion, ‘Wonen met een plus’zomerTraining dementievriendelijke gemeenschap Informatie voor mantelzorgers over langer zelfstandigwonen / wonen met een plus.

“Mensen vinden de bezoeken plezierig. Zedenken dan: “O ja, dat kan ook nog wel”.Veel mensen hebben nog geen rookmelderen beugels. Je maakt mensen nog eens be-wust door het er met elkaar over te hebben.”Woonadviseur

Op maat Woonadviezen

In de loop van het project zijn in totaal 12 vrijwilligewoonadviseurs opgeleid. Zij adviseren de bewonersover slimme woningaanpassingen gericht op het ver-groten van de veiligheid, comfort en gemak van dewoning. De woonadviseurs zijn erg enthousiast, be-trokken en hebben een brede blik. Ze hebben eenV.O.G. (verklaring omtrent gedrag) en zijn in bezit vaneen legitimatiepasje. Ze gebruiken bij het huisbezoekde vragenlijst van de digitale Gelderse Huistest. Bewoners kunnen ook zelf deze test invullen. De resultaten zijn direct beschikbaar, kunnen naar wensgeprint worden of thuis worden gestuurd.

De woonadviseurs zijn geschoold over woningaan-passingen, domotica, opplussen en dementie, brand-veiligheid, energiebesparing, ergotherapie en hetgebruik van de Gelderse Huistest. De training is ver-zorgd door Spectrum partner met elan in samenwer-king met het Dementienetwerk regio Zutphen en deSWL. Zij komen regelmatig bij elkaar om ervaringenmet elkaar te delen en uit te wisselen. De vrijwilligerszijn zo in staat gebracht om huisbezoeken af te leggenen woonadviezen te geven.

“Ik krijg energie van de drive van de vrijwil-ligers en hun kennis Ze kunnen omgaanmet zo’n diversiteit aan bewoners uit allekernen. Knap hoe ze met die verschillen omgaan. Van oude boerderijtjes tot luxe appartementen.Anita Israel, SWL coördinator sinds 2015

Van 2013 tot en met 2016 zijn 159 woonadviezen afge-geven met diverse tips over het verbeteren en aanpas-sen van de woning. Dit waren adviezen aan de handvan het huisbezoek Aanmeldingen voor een woonad-vies volgen vooral na een communicatieactie. Dat kaneen informatiebijeenkomst zijn, een artikel in de krantof, en meest effectief, een persoonlijke uitnodiging.Mensen konden ook een woonadvies inwinnen via deGelderse Huistest. Helaas zijn de gegevens over hetaantal in Lochem ingevulde huistesten verloren ge-gaan.

16

Inhoud domoticakoffer

17

“Mensen weten ons te vinden. Nu is het welweer erg rustig. We willen verder als erweer aanmeldingen zijn.” Woonadviseur

Mensen waarderen het huisbezoek. Wat ze er meedoen, verschilt per huishouden. Vaak wordt het mo-ment gegrepen ter bevestiging van reeds gemaaktekeuzes en gedane maatregelen. Bewoners horengraag tips om makkelijker en veiliger te wonen. Dewoonadviseurs adviseren over doorgaans kleinereaanpassingen die effectief zijn: een tweede trapleu-ning, een drempelhulp, beugels, rookmelders, veiligkoken, hang- en sluitwerk, minder gladde tegels, ther-mostaatkranen, bekabeling, losliggende kleedjes, vol-doende ruimte in de slaapkamer, toegang tot dewoning en verlichting.

“Een aantal mensen had het heel goed oporde en wilde dat laten zien. Ik kon dankleine tips geven, maar ze waren al heelgoed op weg. Echt een eyeopener dat men-sen er al zo mee bezig zijn.”

“We moeten het mensen ook niet te ge-makkelijk maken. Ze moeten blijven doenwat ze kunnen. Als ze niet meer op hoevenstaan om de gordijnen dicht te doen, mis-sen ze lichaamsbeweging.”Woonadviseur

Wonen met dementieOm bijzonder zorgvuldig om te gaan met de doel-groep bewoners met dementie, zijn werkafsprakengemaakt tussen de woningcorporaties, de SWL en hetdementienetwerk over de snelheid van het advies, afstemming en uitvoering van de woningaanpassingen.Binnen drie weken bijvoorbeeld, realiseren de woningcorporaties de nodige aanpassingen in eenwoning. Dit is vastgelegd in de Handreiking Wonenmet dementie die in 2016 is geëvalueerd met de partners en daarna is bijgesteld. De Handreiking isvoor andere gemeenten in Gelderland beschikbaar.

Een drietal woonadviseurs is aanvullend getraind alsspecialist wonen met dementie, om huisbezoeken af te leggen en woonadviezen te geven aan mantel-zorgers en mensen met dementie. Zij maken hiervoorgebruik van de in Lochem ontwikkelde ChecklistWonen met dementie. Deze is in 2016 nogmaals ge-toetst, bijgesteld en aangevuld met woontechnischetoepassingen. Ook de medewerkers van IJssedalWonen zijn geschoold over dementie en hoe je ermeeom kan gaan.

Bewoners met (beginnende) geheugenproblemen enhun mantelzorger krijgen bezoek aan huis van eenvrijwillige woonadviseur en casemanager dementie.Samen met de bewoners lopen zij de woning door engeven zij per ruimte direct tips en adviezen die zijntoegespitst op de bewoners. Deze worden na afloopin een schriftelijk woonadvies uitgewerkt en toege-stuurd. Het gaat vaak om de kleine aanpassingen diehet verschil maken. Licht en zicht zijn belangrijk,omdat de waarneming van mensen met dementiebeperkt is. Contrast, zoals een bonte wc-bril op eenwitte pot en een donker kozijn om een witte deur, zor-gen voor houvast en dus minder ongelukken. Doorkleine aanpassingen kan een opname in een zorg-instellingen naar verwachting vertraagd worden meteen half jaar.

Woonadvies

“Zo ken ik bijvoorbeeld een mevrouw in eenseniorenwoning, zij heeft dementie. Doorkleine aanpassingen aan de voordeur, zodatze de tuin in kan, begrenzing van thermo-staat, kranen en douche (totale investeringnog geen 600) woont mevrouw nog steedsthuis, terwijl de situatie twee jaar geledenweinig hoopvol leek. Door dit soort eenvou-dige zaken kan zij toch nog even van haarleven thuis genieten.”Karin Nijkamp, SWL

Dementievriendelijke gemeenschapIn februari 2016 is de startbijeenkomst dementie-vriendelijk Lochem met ruim 100 vertegenwoordigersvan zorg-, welzijn en wonenorganisaties, verenigingenen belangenorganisaties georganiseerd. Sociaal geriater en dementie-expert Anneke van der Plaatsopende de bijeenkomst. De deelnemers hebben driespeerpunten benoemd om in de gemeente Lochemmee aan de slag mee te gaan: (1) voorlichting, infor-matie en ondersteuning, (2) een zinvolle bestedingvan de dag en (3) een goede en veilige woning enwoonomgeving. Drie werkgroepen met deelnemersuit de diverse betrokken organisaties zijn van start gegaan. Iedere werkgroep heeft een plan van aanpakopgesteld voor de komende twee jaar om concreet in-vulling te geven aan een dementievriendelijk Lochem.

“Mensen vinden het fijn dat iemand metkennis met ze meedenkt. Je kunt niet allesuit folders halen, er is een groep die be-hoefte heeft aan hulp om uit te zoeken watmogelijk is.Bert Sluizeman, Opzichter IJsseldal Wonen

“We hebben in aansluiting op een dementie-vriendelijk Lochem een training gegeven aanhet bedienend personeel van een restaurantin Laren. Het personeel vertelde over wat zetegen kwamen en op basis van die ervarin-gen konden we tips en trucs geven over hoeze hier in het vervolg anders mee om kondengaan. We hadden op Facebook een berichtover de training geplaatst en dat ging als eenlopend vuurtje door het dorp en de regio. De ondernemer werd gefeliciteerd dat ze ditgedaan hadden. Dat was heel leuk. Er zijnzelfs mensen daar gaan lunchen omdat zenieuwsgierig waren. We gaan zoiets doen bijde bakker en zijn ook in overleg met een supermarkt.” Eric van Putten, HomeInstead

Aandacht voor woontechniekEr is in de Gelderse Huistest, bij woonadviezen en tijdens de informatiebijeenkomsten aandacht voor demogelijkheden van woontechniek c.q. domotica bijhet langer thuis wonen. Dat geldt zowel voor techniekbij comfort, gemak en veiligheid als ook bij wonenmet dementie. Echter niet alle woonadviseurs en beroepskrachten hebben hier affiniteit of belangstel-ling voor. De afwezigheid van goede voorbeeldenmaakt dat domotica in huis nog weinig wordt toege-past.

Voor het project wonen met dementie is een vijftaldomoticakoffers met techniek voor mensen met dementie in het kader van alarmering en veiligheid,ontwikkeld en beschikbaar voor mantelzorgers enzorgvragers. De koffers zijn anno 2016 nog nauwelijksgebruikt. Inmiddels wordt er voor gezorgd dat de koffers beter bekend zijn bij professionals. Bewonersdie baat kunnen hebben bij de koffer blijken in depraktijk erg kwetsbaar. Door diverse persoonlijke om-standigheden zijn de koffers nog maar zeer kort gebruikt en zijn er daardoor nog geen noemens-waardige ervaringen mee opgedaan.

18

Een overzicht van de woonadvies activiteiten:

2013

• De Gelderse Huistest – www.geldersehuistest.nl –is aangeschaft en opgenomen in de informatie overhet project die te vinden is op de websites van dedeelnemende organisaties

• Twaalf vrijwilligers zijn geschoold over woningaan-passingen, domotica, en dementie en het gebruikvan de Gelderse Huistest.

• Drie intervisiebijeenkomsten met aandacht voorbrandpreventie en de Wmo regeling

• Extra bijeenkomst verzorgd door de ergotherapeutvan Sutfene en Zorgcombinatie Marga Klompé.

• Alle vrijwillige woonadviseurs hebben een certifi-caat ontvangen van wethouder J. Kottelenberg.

• Extra scholing medewerkers woningcorporaties,Wmo-loket, ouderenadviseurs SWL

2014

• Twee intervisiebijeenkomsten voor de woonadvi-seurs met aandacht voor casuïstiek, en de ver-nieuwde Gelderse Huistest.

• De vragenlijst van het Thuis Informatie project (TIP)is aangepast ten behoeve van de borging.

2016

• Tien vrijwillige woonadviseurs zijn actief.• Scholing signaleren van dementie voor alle vrijwil-

ligers van de SWL, mede in het kader van de demen-tievriendelijke gemeenschap

• Opfriscursus wonen met dementie voor alle woon-adviseurs, medewerkers woningcorporaties, en TIP-vrijwilligers.

• Twee nieuwe woonadviseurs zijn opgeleid omwoonadviezen te geven aan mantelzorgers en familie van mensen met dementie.

• Ontwikkeling draaiboek van de bijeenkomst en ter beschikking stellen aan andere gemeenten enorganisaties;

• Verdere ontwikkeling van de checklist wonen metdementie

• Ontwikkeling werkwijze voor zowel eigenaar-bewoners als huurders waarvan een van de bewo-ners dementie heeft.

• Woonadviseurs zijn in gesprek met VWO leerlingenvan het Staring College in het kader van de EnergieChallenge.

• Extra scholing van woonadviseurs over energie-besparing en brandpreventie.

• Aanschaf 5 koffers met materialen alarmering enveiligheid (domotica)voor mensen met dementie.

OndersteuningEen stevige financiële regeling voor eigenaar-bewo-ners was tijdens de pilot Wonen met een Plus (2008-2010) in Eefde beschikbaar. Na de uitrol is dezeregeling beperkt tot €500 voor financiële tegemoet-komingen voor woningaanpassingen aan mensen diein aanmerking komen voor kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. Hiervoor is een bedrag van€ 22.000,- beschikbaar gesteld. De tegemoetkomingbetrof in eerste instantie een derde van de kosten vande woningaanpassingen tot een maximum van € 500,-. Omdat al gauw bleek dat de doelgroep niet instaat is zelf een deel van de kosten te betalen endaarom afziet van woningaanpassingen, is de regelingaangepast waarbij woningaanpassingen volledigworden vergoed tot een maximum van € 500,-.In de afgelopen vier jaar hebben slechts drie huishou-dens hier gebruik van gemaakt, waaronder een tege-moetkoming van € 340,- voor het aanbrengen van eenverwarming in een toiletruimte en € 500,- voor hetaanbrengen van een wandbeugel en het plaatsen vaneen verhoogde toiletpot.

19

“In de pilot Eefde was een financiële prikkeldoor de gemeente beschikbaar. Toen men-sen zelf moesten gaan betalen werd heteen drempel om daadwerkelijk iets te doen.Soms helpt een financiële prikkel om in be-weging te komen.”Ingrid Teunissen, SWL coördinator 2013-2015

De woningcorporaties bieden hun huurders, kosteloosof tegen een kleine huurverhoging of éénmalig be-drag, een opmaat pakket aan maatregelen en wonin-gaanpassingen. De gekozen maatregelen zijn voor-namelijk trapbeugels, het herbestraten van het voor-en achterpad en in enkel geval, het verwijderen vanbinnendrempels. Steeds meer ondernemers zien de ouderen als poten-tiële markt en bieden diensten en voorzieningen omlanger thuis wonen mogelijk te maken. Vooroplopendeondernemers pakken die rol en werken samen om eenaanbod te ontwikkelen dat ontzorgt.

Delen van kennis in de provincieLochem wordt door de provincie Gelderland en andereGelderse gemeenten gezien als voorloper voor wat betreft het uitvoeren van Wonen met dementie en deverbreding vanuit het wonen naar de dementievrien-delijke gemeenschap. De SWL heeft meerdere ge-meenten en instellingen (waaronder Zutphen, Oost-Gelre, Lichtenvoorde, Zevenaar, Nijkerk en Veenendaal)uitgebreid geïnformeerd en haar kennis en ervaringengedeeld. De SWL heeft de gemeente Zutphen op weggeholpen met hun eigen opplusproject. De SWL heeftpresentaties gehouden tijdens Alzheimer-cafés in Berkelland en Lichtenvoorde.

In samenwerking met Spectrum, partner met Elan eneen aantal collega-organisaties in de provincie Gelder-land heeft SWL “De Schatkist” ontwikkeld. De Schatkistis een inspiratiemagazine met krachtverhalen voormantelzorgers. Dit magazine is op 29 oktober 2014

tijdens het congres Samenwerken aan Gelderland aan-geboden aan gedeputeerde mevrouw Meijers. Tijdens

deze bijeenkomst is ook presentatie gegeven over hetLochemse project langer thuis wonen voor mensenmet dementie

Diverse artikelen geweid aan Wonen met een plus enWonen met dementie zijn in provinciaal en landelijkepublicaties verschenen.

“Wij zijn bezig met de uitrol in Voorst. Dan krijgt Lochem ook meer aandacht. Wijbieden dan het pakket dat we in Lochem alaanbieden ook in Voorst aan, dus dan komter weer een voorlichtingscampagne. In Voorstis nu niets gaande, wij gaan dat doen.”Peter Jansen, IJsselland Wonen

20

Effecten6.

“Mensen zijn erg bewust dat je zelf je huisaan moet passen en dat dat je eigen verant-woordelijkheid is. Het is een hele maat-schappelijke verandering. Mensen horenhet op radio, tv en lezen het in de krant. Zeworden er overal mee geconfronteerd.”Woonadviseur

“Wij hadden een bad en een kleine douche-cabine. Tijdens de informatiemarkt zagenwe een voorbeeld van een grote doucheca-bine met een stoeltje in het formaat vanhet bad. Dat zijn we toen verder gaan on-derzoeken. De douche is nu veel groter. Wekunnen er met z’n tweeën in en we hebbennu ook geen opstap meer. De oude douchehad een opstap van 15 tot 20 centimeter!.”Mevrouw T. de Man, bewoner

Hoewel de concreet meetbare resultaten in Lochemtegenvallen, is uit de gesprekken duidelijk naar vorengekomen dat Wonen met een Plus een lokale bewe-ging in gang heeft gezet en heeft bijgedragen aan eentoenemende bewustwording van ouderen voor hetnemen van tijdige maatregelen om zo lang mogelijkthuis te kunnen blijven wonen. Het project heeftzichtbaar gemaakt welke (kleine) aanpassingen mo-gelijk zijn om het wonen veiliger en gemakkelijker temaken.

“De meerwaarde? De korte lijntjes. We krijgen een zorgvraag van iemand waarbijje constateert dat er iets niet klopt. Dan kunje het signaal afgeven aan de SWL om tevragen voor een woonadvies. De contactenwaren al kort. Je weet mekaar te vinden. Annette de Boer, Sutfene

Wonen met een Plus heeft tot meer geleid dan alleenbewustwording. Het heeft de samenwerking tussenpartners versterkt en er zijn nieuwe verbindingen ge-

21

Wonen met een Plus is onderdeel van een brede maatschappelijke verandering. Mensenblijven langer thuis wonen en beseffen steeds meer dat zij daar ook een eigen verant-woordelijkheid in hebben. De gemeente is niet meer als eerste aan zet voor het vergoedenvan aanpassingen in woningen. Deze kennis over de gevolgen van de Wmo sluit goedaan op het doel van het opplusproject om de bewustwording van ouderen over de eigenwoonsituatie te versterken.

22

legd. Er is veel enthousiasme en inzet van de betrokkenorganisaties. Het nut en de noodzaak voor Wonen meteen Plus en het vervolg dementievriendelijk Lochemzijn duidelijk aanwezig en zichtbaar voor iedere afzon-derlijke organisatie. Samenwerking, de korte lijnen inde keten en dat je elkaar weet te vinden, komen voortuit de gezamenlijke betrokkenheid en uitvoering. En dit is de grootste opbrengst waar alle partners unaniem over zijn. Met de uitvoering van Wonen meteen Plus is het duidelijk geworden dat er verbindingennodig zijn tussen de beleidsectoren wonen en welzijn.Omdat deze verbindingen zijn gelegd en ook tot uitvoering zijn gekomen, is deze samenwerking numakkelijker te realiseren op andere trajecten. Dat blijktook bij de start van de dementievriendelijke gemeente.De goede samenwerking, stevige samenwerkingstruc-tuur en geaccepteerde positie van de SWL heeft daar-aan een vliegende start gegeven.

“Ik denk dat mensen, zeker in de thuis-situatie, zich veiliger voelen. Gevaarlijke situaties worden voorkomen. Onze wijkver-pleegkundigen nemen het onderdeel wonenaltijd mee in de intake en weten dan dat zekunnen verwijzen naar de huistest of SWL.”Christel Mentink, Zorggroep Sint Maarten/Gudula

“Bij dementievriendelijk Lochem zitten 25

organisaties rond de tafel die dat vanzelf-sprekend vinden. Er is geen gedoe rondomuren. Dat is ook een opbrengst vanuit dezesamenwerking.”Karin Nijkamp, SWL

Wonen met een Plus biedt mensen die vrijwilligers-werk willen doen een hoogwaardig invulling van hetvrijwilligerswerk waarop zij zichzelf verder kunnen ont-wikkelen en ontplooien. Zij zijn een andere type vrijwil-liger die achter de voordeur komt, signaleert, adviseerten doorverwijst naar andere hulpverleners om ouderenverder te helpen met hun hulpvraag. Bovendien is hethuisbezoek een mooi moment om mensen te wijzenop de mogelijkheden van een tijdige verhuizing.

“Woonadviseurs hebben ook een signale-rende functie. Soms is er meer aan de handen dat koppelen ze dan terug. (Dat is het af-gelopen jaar een paar keer gebeurd.) Ikneem dan contact op met de ouderenadvi-seurs of de gebiedsteams of cliënten bij henbekend zijn. Zij zijn blij met deze signalen.”Anita Israel, SWL coördinator sinds 2015

Ik kwam bijvoorbeeld bij een man en vrouwwaarvan de vrouw een hersenberoerte heeftgehad. De man moest het huishouden doenen de zorg van zijn vrouw. Daarnaast kwamenze in de financiële problemen. Hij wist deweg niet rondom de verzekering en onder-steuningen. Die heb ik kunnen doorverwij-zen.”Leo, woonadviseur

Of bewoners, ouderen met of zonder dementie, langerthuis kunnen blijven wonen, is niet gemeten. Ook isniet gemeten of een val of letsel is voorkomen omdatmensen bepaalde voorzorgsmaatregelen hebben genomen. Wel zijn bewoners bekend die zich veiligervoelen, mantelzorgers die zich minder belast voelen enbewoners die een indicatie hebben voor verpleeghuis-zorg, en die reeds een aantal jaren langer thuis wonenomdat zij maatregelen hebben getroffen. Deze maat-regelen liggen in de sfeer van woningaanpassingenmaar ook door het versterken en inzetten van het sociale netwerk in de buurt. Want op elkaar letten,geeft ook een gevoel van veiligheid.

“Dat je bij elkaar zit, dat lijkt logisch maar isniet vanzelfsprekend. Dat er zo’n structuuris, is een enorme winst.” Henk Langes, provincie Gelderland

23

In hoeverre inwoners op de hoogte zijn van Wonenmet een Plus, dat de uitgereikte informatie en woon-adviezen de houding en/of het gedrag van bewonersheeft veranderd, hoeveel bewoners aanpassingenhebben gedaan, welke aanpassingen zijn gedaan enhoeveel zij hebben geïnvesteerd in hun woning is lastigte meten en is niet bijgehouden.

Het is daarom lastig gebleken om zicht te hebben ophet bereikte resultaat. Is er resultaat geboekt met degepleegde inspanningen? Zijn er stappen gezet? Voeren bewoners zelf de aanpassingen uit? Leeft hetbij de bewoners? Welke vragen hebben zij en welkeknelpunten lopen ze tegenaan? Hoe gaan we daar-mee om? Door het niet meer hebben van een alge-mene vergoedingsregeling, zoals destijds bij de pilotin Eefde, is er nauwelijks meer zicht op woningaan-passingen. Een deel van de effecten van de bewust-wordingscampagne blijft daarmee onzichtbaar. Ditwordt erkend in de door Companen in opdracht van

de provincie Gelderland uitgevoerde evaluatie van hetdeelprogramma Langer Zelfstandig Wonen. De ge-meente Lochem is dan ook niet de enige die hiermeete maken heeft. Onvoldoende beeld hebben van de resultaten brengt het risico met zich mee dat betrokkenpartners aan de meerwaarde gaan twijfelen en dreigenaf te haken. Uit de gesprekken is duidelijk gewordendat monitoring en zicht hebben op het resultaat cruciaal is om mensen gemotiveerd te houden. Of hetgaat om bewoners, vrijwilligers, partner organisatiesof financiers. Dit vraagt om systematisch meten, monitoren, in contact blijven met de bewoner, terug-koppelen en met regelmaat publiceren van de resulta-ten van het project.

Aan de hand van de twaalf gesprekken, kunnen wepositief concluderen dat het project wel degelijk eenbeweging in gang heeft gezet en bijgedragen heefttot een toenemende bewustwording. De velen voor-lichtingsacties en het persoonlijk advies gesprek in de

Geleerde lessen7.In het najaar van 2014 is door de projectgroep teruggekeken op de eerste anderhalf jaarvan het project. Daarbij is geconcludeerd dat de kracht van het project niet zozeer zit inhet behalen van de benoemde kwantitatieve doelstellingen, maar in de bewustwording,de verbreding en de inbedding van langer comfortabel en veilig thuis wonen. Meer nadruk is gelegd op de kwalitatieve resultaten, in plaats van het behalen van de kwan-titatieve doelstellingen.

24

thuissituatie door getrainde vrijwillige woonadviseursheeft daartoe een belangrijke bijdrage geleverd. Wantenkel een flyer, advertentie of folder is onvoldoendeom mensen inzicht te geven. Maar de boodschap heeftwaarschijnlijk niet iedereen bereikt. Bewustwordingvraagt om regelmatig aandacht voor het onderwerpen er zijn met informatie op het moment dat er vraagnaar is. Dat vraagt om een flexibele en creatieve aan-pak gericht op een specifiekere doelgroep om steedsweer te anticiperen op de ontwikkelingen van dat mo-ment. Daarnaast is het van belang om de doelgroepmeer te betrekken bij het project: meer samen inplaats van voor bewoners.

“ Het blijft zoeken naar hoe je ouderen hetbeste bereikt. De jongeren ouderen hebbenal veel meer kennis en weten veel op inter-net te vinden. De 80ers van nu vinden dieweg niet, maar de 60ers wel. Het is ook eenandere generatie. De groep van 80ers zijnnog heel zuinig. Daar zit al zo’n verschil in.”Ingrid Teunissen, SWL coördinator 2013-2015

Het project is naar tevredenheid geborgd in de dage-lijkse werkzaamheden van de betrokken organisaties.De goede samenwerking en korte lijnen is één van degrootste opbrengsten van het project en vraagt omblijvend investeren in die samenwerking, vooral als erregelmatige wisseling is van medewerkers. Dat kan inde vorm van een opfriscursus of netwerkbijeenkomst.

Het is nog te vroeg om te concluderen dat Wonen meteen plus volledig kan worden geïntegreerd in het ThuisInformatie Project. Binnen Wonen met een plus zijn nu 10 opgeleide vrijwillige woonadviseurs actief. Zehebben specifieke kennis en ervaring met het advise-ren van mensen over hoe ze langer zelfstandig thuiskunnen blijven wonen en hoe ze hun woning daaropkunnen aanpassen. Dat geldt zeker ook voor het adviseren van mensen die met dementie te makenhebben. Die specifieke kennis hebben de TIP-vrijwilli-gers niet. Om die reden is het wenselijk om het projectWonen met een plus een vervolg te geven.

Er is weinig gebruik gemaakt van de tegemoet-komingssregeling woningaanpassingen. Na de pilot isde financiële regeling beperkt tot mensen die aanmer-king komen voor kwijtschelding van gemeentelijke

belastingen. De regeling blijkt onbekend te zijn en erwordt slechts beperkt op gewezen door toeleiders. Hetis daarom de vraag of de huidige financiële regelinghaar doelstelling - het stimuleren van mensen hunwoning preventief aan te passen zodat zij langer enveiliger thuis kunnen wonen - niet voorbij schiet. Alsde gemeente met deze regeling woningaanpassingenvoor een brede doelgroep wilt stimuleren of ouderenmet een laag inkomen financieel wilt ondersteunen,dan zou de gemeente de criteria, procedure en bekend-making moeten herzien.

De betrokkenen geven aan dat naar aanleiding van hetproject wonen met dementie zij meer inzicht hebbengekregen in de problematiek van mensen met demen-tie waardoor de dienstverlening van die organisatie isaangepast.

Een doorkijk naar 2017...8.

Lochem heeft de afgelopen vier jaar een basisvoorziening neergezet. De wens is om datin stand te houden. Bij alle partijen wonen, welzijn en zorg is er behoefte om opnieuwte kijken naar het effectief inzetten en blijvend borgen van Wonen met een Plus in de reguliere werkzaamheden van de organisaties, het onderhouds- of renovatiebeleid vande woningcorporaties en in de te maken prestatieafspraken. Voor de SWL is dat het borgenvan het project bij het thuisinformatieproject (TIP). Dat betekent versterken van de samenwerking tussen de TIP en woonvrijwilligers waarbij het blijven benutten van deeigen kracht en expertise van de vrijwilligers een grote meerwaarde heeft.

Langer thuis wonen is niet alleen een onderwerp vanouderen en oudere zorgvragers maar ook in toene-mende mate voor mensen met psychiatrische proble-matiek. Ook zij moeten langer thuis wonen.Gemeenten en lokale partners hebben behoefte omefficiënter om te gaan met het huidig zorgvastgoeden hebben vragen zoals: is er leegstand binnen hetzorgvastgoed en is dat te verwachten? Wat is de vraagnaar onzelfstandige woonruimte en intramurale ver-pleeghuisplaatsen? Is er behoefte aan passende zelf-standige woningen? In welke mate is de huidigewoningvoorraad geschikt voor ouderen en mensenmet een beperking? En wat zijn de toekomstplannenvan zorg- en welzijnspartners om extramurale zorg-en welzijnsdiensten te kunnen leveren?

Inzicht in de woningvoorraad, het zorgvastgoed en hetzorgaanbod, is het vertrekpunt om te zorgen dat er pas-sende en betaalbare zorg thuis geleverd wordt. De ge-meente Lochem wil op basis van onderzoek naar vraagen aanbod – daarbij gebruik makend van de provincialeMonitor Wonen en Zorg 2016 - en in overleg met lokalezorgpartijen, welzijnorganisaties en woningcorporatieseen visie te ontwikkelen op het effectief inzetten vanbestaand en nieuw vastgoed voor een passend aanbodvan wonen en zorg. De ervaringen van Wonen met eenPlus kunnen hiervoor gebruikt worden. Voor de ge-meente is het de vraag hoe zij ervoor kunnen zorgendat ook mensen vanuit de geestelijke gezondheidszorgthuis kunnen blijven wonen. Dat is eveneens een wel-zijnsvraagstuk met een wooncomponent.

25

26

De gemeente Lochem gaat kijken hoe ze met behulpvan het verstrekken van een aantrekkelijke lening be-woners verder kan helpen met het aanpassen van hunwoning. De mogelijkheden van de BlijversLening wor-den onderzocht. Met de Blijverslening kan de bewonerde woning levensloopbestendig maken waardoor dezezo lang mogelijk kan blijven genieten van de woning.Denk bijvoorbeeld aan het plaatsen van een slaapka-mer of badkamer op de begane grond of aan het ver-wijderen van drempels. Of de woning geschiktermaken voor zorg aan huis. Met de Blijverslening finan-ciert de eigenaar-bewoner deze woningaanpassingenom deze klaar te maken voor de toekomst.

Woningcorporatie Viverion gaat met andere ogen kijkennaar haar renovatiebeleid in complexen waar veel ouderen wonen. Samen met de SWL en de woonadvi-seurs onderzoeken zij of er meer mogelijk is dan alleenhet uitvoeren van onderhoud. Woningcorporatie IJsseldal Wonen gaat haar opplusbeleid en aanbod uit-breiden voor haar woningbezit in naburig gemeenteVoorst. Dat geeft dan ook weer een impuls aan hetWonen met een Plus in de gemeente Lochem.

Opnieuw wordt verbinding gelegd en worden afsprakengemaakt met politie en brandweer omdat veilig enlanger thuis wonen ook duidelijk te maken heeft metinbraak- en brandpreventie. Ook wordt de relatie versterkt tussen de projecten Wonen met een Plus enenergiebesparing. De vrijwillige energiecoaches enwoonadviseurs zijn al op de hoogte van elkaars kennisen kunde en kunnen naar elkaar doorverwijzen. Datversterkt beide projecten.

Verdere inbedding van Wonen met een Plus bij de part-nerorganisaties in jaarplannen en inwerkprogramma’sen functieomschrijvingen, waaronder bij de TIP-vrijwil-ligers staat gepland. De TIP-vragenlijst is aangepast.De vragen zijn meer vraaggericht gericht gemaakt ener is een eerste aanzet gemaakt om aandacht te gevenaan bewustwording en mogelijkheden van wonen inde toekomst.Het wonen met een plus wordt verder ondergebrachtin een dementievriendelijk Lochem zodat mensen metdementie en hun mantelzorgers blijvend kunnen reke-ning op informatie en advies langer thuis wonen ineen veilige woning en woonomgeving. De SWL zet inop deskundigheidsbevordering voor de woonadviseursom ook, naast mensen met dementie, andere doel-groepen op weg te helpen. Bijvoorbeeld mensen meteen visuele beperking, verstandelijke beperking etc.

Uiteindelijk is langer thuis wonen meer dan alleen het wonen in een geschikte woning. Het gaat ook omaspecten als preventie in brede zin: gezond en actiefblijven, mee blijven doen, het hebben van een sociaalnetwerk waarop iemand kan terugvallen, het gevoelhebben ertoe te doen, gewaardeerd worden. Dit is demeerwaarde die uit twaalf jaar ervaring met opplus-projecten in Gelderland voortkomt en het vertrekpuntvan waaruit Lochem de toekomst in wil gaan metWonen met een Plus.

“We zien dat Lochem goed op weg is. Ze hebben een brede betrokkenheid uit de samenleving, die structuur is goed be-dacht. Het is ook goed dat SWL daar detrekker in is want anders verzand het. Zij trekken ons er af en toe weer bij. Hetmomentum moeten we wel vasthouden.Het zou ook leuk zijn als de gemeente ondernemers complimenteert als ze hunpersoneel trainen rondom dementie.”Eric van Putten, HomeInstead

27

“We willen graag betrokken blijven bijhet vervolg om te voorkomen dat we in-dutten. Dat zou jammer zijn van vierjarig project. Mooi als het breder dan alleen opplussen, wordt.”Annette de Boer, Sutfene

“Ik vind de samenleving erg veranderd. Deinitiatieven, zoals uitgevoerd door de SWL,zijn fantastisch maar ik zou ook willenweten of mensen zich, naast de woning-aanpassingen, kunnen redden en of zeeventueel hulp in hun omgeving kunnenkrijgen. Durven ze dat te vragen? Is de sfeermet de omgeving (nog) goed genoeg? Hoekun je je staande houden terwijl je mindertoegang hebt tot voorzieningen? Mensenvoelen zich onveiliger omdat ze afhankelijkerzijn van hun omgeving en hun kinderen.” Joke Ruysink, woonadviseur

28

Postbus 17, 7240 AA LochemT (0573) 28 92 22

E info@lochem.nlI www.lochem.nl