Themabijeenkomst studiekeuzecheck levert waardevolle inzichten op; de huidige stand van

zaken en praktijkvoorbeelden.

In de eerste helft van de themabijeenkomst op donderdag 3 december werd de huidige stand van

zaken met betrekking tot de studiekeuzecheck bij Inholland besproken. Na een welkomstwoord van

Marij Urlings, directeur van het domein Onderwijs & Innovatie, trapte Rutger Kappe de bijeenkomst af.

Rutger, sinds september jongstleden lector studiesucces bij Inholland, presenteerde hier een door de

onderzoekslijn ontworpen landkaart studiekeuzecheck. Deze digitaal tool bevat informatie over de

daadwerkelijke skc-activiteiten die hogescholen door het land heen ondernemen en kan geraadpleegd

worden ter informatie en inspiratie. Drie activiteiten zijn kenmerkend voor de studiekeuzecheck: een

digitale vragenlijst, een middag op de opleiding en een individueel gesprek. Door de vrijheid die

opleidingen hebben om het proces vorm te geven, was in het eerste jaar na invoering van de

studiekeuzecheck grote variatie in de middelen waar opleidingen gebruik van maakten. Op basis van

de informatie uit de landkaart lijkt het erop dat meer uniformiteit ontstaat in de manier waarop

hogescholen vorm geven aan de studie keuzecheck, wat veelal voorkomt is de combinatie van een

online test en een activiteit op de locatie.

“Heeft de invoer van de studiekeuzecheck effect?”, was het onderwerp waar Zuke van Ingen

vervolgens op in ging. Zuke liet zien dat na invoering van de studiekeuzecheck hogeschoolbreed

sprake is van een daling van uitval onder studenten van 3% en een toename van het gemiddeld

aantal behaalde EC’s. Deze verandering kan volgens Zuke niet zonder meer worden toegeschreven

aan de invoering van de studiekeuzecheck. Interessant is het dan ook om het effect van de

studiekeuzecheck per opleiding te bekijken. Aan de hand van trendanalyse heeft Zuke laten zien bij

welke opleidingen, na invoering van de studiekeuzecheck, een stijgende lijn en waar een dalende lijn

in het studiesucces van studenten zichtbaar is. Ook benadrukte hij dat op basis van cijfers te zien is

dat studenten met een positief advies het structureel beter doen dan studenten met een ‘positief,

mits..’ of negatief advies.

Vertegenwoordigers van het NOA gaven daarna een presentatie over een aanvulling op hun

psychologisch testinstrument dat door verschillende opleidingen wordt ingezet. Het invullen van de

capaciteiten- en motivatietest door de student resulteert in een persoonlijk profiel dat wordt gebruikt bij

het advies aan een student om al dan niet aan de opleiding te beginnen. Het NOA heeft het

instrument aangevuld met een reflectievragenlijst, waarbij een student kan aangeven in hoeverre hij of

zij zich herkent in de uitslag. Deze feedback kan als uitgangspunt dienen voor het matchingsgesprek

en voor het vervolgtraject van studieloopbaanbegeleiding in het eerste jaar.

In het tweede deel van de themabijeenkomst werden praktijkvoorbeelden gegeven. Riet de Jong

vertelde over haar ervaringen bij de opleiding pedagogiek. Riet was aanvankelijk sceptisch over de

verplichte invoering van de studiekeuzecheck. Omdat opleidingen de vrijheid kregen om zelf vorm te

geven aan de skc, heeft haar mening bijgesteld. Inmiddels is ze enthousiast over het concept. De

opleiding pedagogiek maakt gebruik van een online test en organiseert een hele dag op de opleiding

waarbij zowel een algemeen informatief gedeelte plaatsvindt als persoonlijk gesprek met elke student.

Studenten met een negatief advies krijgen een gesprek van 20 minuten met een docent, studenten

met een positief advies krijgen een gesprek van 10 minuten met een speciaal daarvoor getrainde

ouderejaars student.

De studiekeuzecheck van de opleiding pedagogiek onderscheid zich sterk van hun

voorlichtingsactiviteit proefstuderen. Bij proefstuderen staat kennismaking met de opleiding en de

werkvormen die gehanteerd worden centraal, de studiekeuzecheck is daarentegen sterk gericht op de

toekomstige beroepsuitoefening van studenten. Andere opleidingen kunnen hier een voorbeeld aan

nemen, studenten van verschillende opleidingen geven vaak terug dat ze veel overlap ervaren in het

programma tijdens proefstuderen, meeloopdagen en de studiekeuzecheck.

Ook de opleiding communicatie in Den Haag legt tijdens de studiekeuzecheck sterk de nadruk op

beroepsoriëntatie en maken bij de dag op locatie gebruik van ouderejaars studenten. Abdul Kara,

verantwoordelijk voor de inrichting van de skc aldaar, vertelde over zijn ervaringen. Ter ondersteuning

van het creëren van juiste verwachtingen over het beroepsbeeld wordt bij de opleiding communicatie

de praktijk letterlijk in de klas gehaald. Mensen uit het werkveld worden gevraagd om een workshop te

geven zodat studenten een beeld krijgen wat ze na afloop van de studie zoal kunnen doen. Na afloop

gaan studenten uiteen in groepjes van 10/12 potentials, onder begeleiding van 4 studenten. De

kleinschalige aanpak en het laagdrempelige en intensieve contact met studenten wordt als waardevol

ervaren. De opleiding heeft vorig jaar geëxperimenteerd met kringgesprekken, maar heeft besloten

hier vanaf te zien. Het bleek in praktijk niet mogelijk om een dusdanig vertrouwelijke sfeer te creëren

waarin potentials aangemoedigd werden om (persoonlijke) informatie en motivatie omtrent hun

studiekeuze toe te lichten.

Anneke Postma vertelde als externe spreker over de aanpak van de Haagse Hogeschool. Opleidingen

van de Haagse Hogeschool zijn verplicht om een korte online skc aan te bieden. Naar aanleiding van

goede ervaringen worden door opleidingen steeds vaker persoonlijke intakegesprekken gevoerd en

‘meet & match’ bijeenkomsten georganiseerd, maar dit is nog niet overal het geval. De presentatie van

Anneke ging specifiek in op het koppelen van de informatie die uit de online tool beschikbaar komt

naar benodigde opleidingsspecifieke competenties. Door deze koppeling te maken wordt in kaart

gebracht over welke competenties een aankomend studenten vooral moet beschikken en kan

beoordeeld worden of dit op basis van het profiel uit de online tool voldoende aanwezig. Het is een

manier om het advies aan een student meer op maat te maken en beter te onderbouwen.

Marij Urlings besloot de bijeenkomst met een plenaire gedeelte en vroeg de aanwezigen naar hun

ervaringen en de opbrengst van de bijeenkomst. Geconcludeerd werd dat het wenselijk is om met

betrokkenen bijeen te blijven komen om ervaringen te delen, het is hiervoor niet noodzakelijk om de

projectstatus te behouden. De ervaringen van mensen zijn veelal positief en er ontstaan onderlinge

initiatieven om bij elkaar te kijken en van elkaar te leren. Ook de domeindirecteuren worden van harte

uitgenodigd om eens aanwezig te zijn bij een studiekeuzecheck van een opleiding, om zo met eigen

ogen te zien hoe dit er in praktijk uitziet.