Zorgstandaarden

Zorgstandaarden zijn een recent fenomeen in de zorg voor chronisch

zieken en bedoeld om de zorg voor deze groep te verbeteren.

De kernwoorden van zorgstandaarden zijn: chronisch zieken,

patiëntenperspectief, multidisciplinariteit en zelfmanagement. In deze

MMCZ-wijzer wordt het begrip zorgstandaarden en de betekenis ervan

voor de praktijk toegelicht.

Een zorgstandaard:

▪ omschrijft hoe de zorg op een specifiek gebied volgens deskundigen ( patiënten,

zorgverleners en wetenschappers ) idealiter wordt uitgevoerd;

▪ stelt de norm voor goede zorg, en beschrijft de inhoud van de zorg, de bijpassende

organisatie daarvan en de indicatoren voor de kwaliteit van deze zorg.

De ambities hierbij van zorgstandaarden zijn:

▪ Het verbeteren van de (multidisciplinaire) zorg;

▪ Het afremmen van de toename van het aantal chronisch zieken;

▪ Het uitstellen van de leeftijd van de eerste manifestatie;

▪ Het voorkomen dan wel uitstellen van complicaties;

▪ Verbeteren van de kwaliteit van leven door zelfmanagement.

Ontwikkelde zorgstandaarden

De komende jaren zal steeds meer met zorgstandaarden worden gewerkt, het is van

belang dat docenten, studenten en zorgprofessionals hiermee vertrouwd zijn. Op

dit moment (najaar 2010) zijn er zorgstandaarden voor: diabetes mellitus, vasculair

risicomanagement en COPD. Verwacht worden zorgstandaarden voor: hartfalen,

depressie, dementie, artrose, astma, obesitas, CVA/TIA en kankerzorg.

Kenmerken en elementen van een zorgstandaard

Kenmerkend voor zorgstandaarden is dat zij:

▪ het complete zorgcontinuüm omvatten: preventie, vroegtijdige onderkenning,

diagnose, behandeling, educatie, zelfmanagement, revalidatie, begeleiding en

palliatie;

▪ een beschrijving geven van de inhoud van het multidisciplinair zorgproces en de

kwaliteitsbewaking;

Het lectoraat Mensen met chronische ziekten

(MMCZ) van Hogeschool Leiden geeft

regelmatig ‘wijzers’ uit, waarin op beknopte

wijze een bepaald onderwerp wordt toegelicht.

De primaire doelgroep is docenten, maar de

informatie in de MMCZ-wijzers is ook bruikbaar

voor studenten en zorgprofessionals.

 

Meer informatie over deze wijzers vind je op:

www.hsleiden.nl/lectoraten/

chronischeziekten/publicaties

MMCZ wijzer 5

Leaflet Stramien MMCZ Wijzers 5.indd 1 22-11-10 09:07

▪ indicatoren geven voor de uitkomst van zorg, proces en organisatie;

▪ een functionele beschrijving geven van de activiteiten (wat er gebeurt en niet wie dat doet);

▪ richtlijnen geven voor de aanspraken en de bekostiging van de betreffende zorg;

▪ beschreven zijn vanuit het patiëntperspectief.

Iedere zorgstandaard bevat minimaal de volgende elementen:

▪ De inhoud van de zorg. Deze wordt onderverdeeld in ziektespecifiek en generiek. Ziektespecifiek

beschrijft de norm voor adequate zorg in algemene termen, waar nodig wordt verwezen naar

specifieke richtlijnen en protocollen. Veel onderdelen zijn bij meerdere aandoeningen van

toepassing, en daarmee generiek. Een voorbeeld hiervan is de generieke module ‘Stoppen met

roken’.

▪ De organisatie van de zorg. Hier wordt de multidisciplinaire organisatie van de zorg beschreven,

waarbij het ketendenken centraal staat. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden worden

hierin uitgewerkt

▪ Kwaliteitsborging en –bevordering. Zorgstandaarden bevatten expliciete kwaliteitsindicatoren,

deze zijn onderverdeeld in: procesindicatoren (de uitvoering van het individuele zorgproces);

uitkomstindicatoren (de uitkomst van het individuele zorgproces) en structuurindicatoren (kwaliteit

van de ketenorganisatie).

Wat voegen zorgstandaarden toe?

Zorgstandaarden zijn om verschillende redenen een vernieuwing in de zorg. Zij bieden de

onderbouwing voor de multidisciplinaire zorg bieden waarop de patiënt moet kunnen rekenen.

Vernieuwend is ook dat preventie hierdoor integraal onderdeel uitmaakt van de zorg. Verder

is het bijzonder dat de uitkomsten van de zorg nu worden geëxpliciteerd in termen van

gezondheidsresultaten en maatschappelijk functioneren. Dit maakt de zorg meer transparant.

Daarmee zijn zorgstandaarden de basis voor de inkoop van ketenzorg en een instrument waarmee

zorginkopers en –aanbieders tot overeenstemming kunnen komen.

Al met al een grote stap voorwaarts, maar in de praktijk moet nog blijken hoe e.e.a. zal uitwerken.

Een nadeel is bijvoorbeeld dat ‘volledig’ inkopen nu nog niet mogelijk is, aangezien het preventieve

aspect nog niet geheel is uitgewerkt. Bovendien kunnen zorgstandaarden mogelijk leiden tot

minder keuzevrijheid voor de cliënt, als de aanbieder van hun keuze geen deel uitmaakt van het

gesloten ‘zorgstandaard-contract’ tussen de zorggroep (‘hoofdaannemer’) en de zorgprofessionals

(‘onderaannemers’).

November 2010

Zorgstandaarden

Leaflet Stramien MMCZ Wijzers 5.indd 2 22-11-10 09:07