DocumentatieWoningbouw

34 ArchitectuurNL #02 / 2008

1

0_ar02 18-02-2008 13:06 Pagina 34

Het voormalige rangeerterrein op het Westerdokseiland heeft plaats gemaaktvoor een modern stedelijk landschap met een hoge bebouwingsdichtheid eneen combinatie aan functies. Het eiland maakt deel uit van de ZuidelijkeIJoever en vormt de verbinding tussen de noordelijk gelegen Silodam en hetStationseiland in het zuiden. Het is een opvallende locatie die grenst aan hetweidse water van het IJ en slechts door het spoor gescheiden wordt van dehistorische binnenstad. Het merendeel van de vereiste 900 woningen wordtondergebracht in vier bouwblokken. La Grande Cour, het meest zuidelijkgelegen project, is het resultaat van de samenwerking tussen drie architecten-bureaus en is inmiddels grotendeels bewoond.

Mascha van Damme

Meyer en Van Schooten tekende voor de stedenbouwkundige opzet van LaGrande Cour en voerde de supervisie. Er is gebruik gemaakt van de maximalehoogte aan de dijkzijde. Om het overvolle programma kwijt te kunnen, is aanelk van de drie binnenhoven een woontoren toegevoegd, die uit het complexoprijst en over de straatwanden heen knikt. Door het materiaalgebruik en deafwisseling van verticale volumes sluit de nieuwbouw aan bij de compactbebouwde binnenstad met smalle bakstenen herenhuizen, en door de af-metingen bij de industriële relicten en werkgebouwen op de westelijke eilanden.De bebouwing krijgt hierdoor als het ware twee gezichten. La Grande Courheeft bij de eerste aanblik een eenduidig uiterlijk doordat rondom dezelfdedonkere baksteen is gebruikt. De verschillende gezichten worden vooralbepaald door de geleding van gevels. Het complex heeft aan de oostzijde eendoorlopende gevelwand met inpandige loggia’s waardoor het oogt als eenrobuust, gesloten bouwblok dat zich kan meten met de weidsheid van het IJ.Aangezien het gebouw de footprint volgt van het rangeerterrein, is deze gevellicht geknikt.

35 ArchitectuurNL #02 / 2008

La Grande Cour AmsterdamMeyer en Van Schooten Architectende Architekten Cie. Heren 5 architecten

1 Zicht vanuit zuidvleugel in hof met toren van

de Architekten Cie., daarachter is de blau-

we toren van Heren5 zichtbaar

2 Situatie 1:6000

3 Zicht op het Westerdokseiland vanaf het IJ,

v.l.n.r. de torens van Meyer en Van Schooten

(grijs), de Architekten Cie (aluminium) en

Heren5 (blauw)

Westerdok

Westerdoksdijk

IJ

2

3

0_ar02 18-02-2008 13:07 Pagina 35

37 ArchitectuurNL #02 / 2008

De westelijke gevel kijkt uit over Westerdok met zijn woonboten en de op eensteenworp afstand gelegen Prinsengracht. Hier zijn houten balkons aan degevel bevestigd met metalen trekstangen die refereren aan het havenkarakter.Deze zijde heeft een meer verticale geleding die deels is te danken aan deraamindeling, maar evenzeer wordt bepaald door de afwisseling in de hoogte.De zeven verdiepingen tellende gevelwand wordt op twee plaatsen onderbro-ken door lagere delen met slechts drie verdiepingen, die de beschouwer eenkijkje bieden in het interieur van het complex.

De hand van de meesterDe grote gemene deler van de verschillende blokken is de semi-openbarebinnenruimte, die een complexe stedelijke binnenwereld herbergt. Elk bureaumocht een deel van het complex met binnenhof en toren ontwerpen. Ondanksuniforme schil van het bouwblok is het handschrift van de verschillendebureaus goed te herkennen. Het kenmerkende element van Meyer en VanSchooten, in het meest zuidelijke deel van het complex, zijn de verspringendeglasvlakken in de vensters. Diepliggende ramen, gevat in antraciet grijzesponningen, worden afgewisseld met glasvlakken in de gevelwand. Het doorde Architekten Cie. ontworpen middendeel heeft betonnen randen om entussen de brede vensters. Heren 5 paste in het noordelijke deel hoge vensterstoe met goudkleurige sponningen en een Frans balkon. Ook in de gevel-behandeling van de torens kunnen de drie architectenbureaus worden onder-scheiden. Meyer en Van Schooten paste door en door grijs gekleurde cement-vezelplaten toe met een smal horizontaal metaalprofiel. Op de toren en degevels in de cour van de Architekten Cie zijn aluminium platen toegepast. De ramen in deze gevels worden afgewisseld door Trespa panelen. Heren 5hebben een speciaal vervaardigde, glanzend blauw geglazuurde baksteengebruikt voor het metselwerk van de gevels, dat in de toren is voorzien vanverticale, verdiepte groeven.

Verborgen stedelijk interieurIn de afzonderlijke binnenhoven wordt de identiteit van de verschillende bureauspas goed duidelijk. Via drie verdiept liggende entrees tussen de bedrijfruimtenin de plintkan het verborgen interieur van La Grande Cour worden betreden.Het aan de buitenzijde nauwelijks waarneembare hoogteverschil tussen dehavenkant en de dijk langs het IJ wordt in de hoven overbrugd. De cour vanMeyer en Van Schooten loopt langzaam op en is opgedeeld in strakke vakkenmet een geometrische belijning die parallel loopt aan de zuidelijke gevel. Degevelplaten zijn lichtgrijs getint en ook de bestrating is licht gehouden. Een grote

8

44

4

4

8

4 4

4

4

3

8

8

7

7

4

0_ar02 18-02-2008 13:08 Pagina 37

opening in de zuidelijke gevelwand moet voor voldoende daglichttoetredingzorgen, evenals de glazen wanden in de entreepartij. De galerijen zijn om die-zelfde reden met van boven tot onder doorlopende banen gaas afgezet. Zevormen een visuele sluier die rommeligheid op de galerij aan het oog kanontrekken, terwijl ze onder een schuine invalshoek juist zeer transparant zijn.De banen worden afgewisseld met een glazen borstwering. De sfeer in de cour van de Architekten Cie. wordt bepaald door de oranjebouncy-ground vloer. Deze veerkrachtige speelplaatsvloer geeft zelfs op demeest regenachtige dag een vrolijk schijnsel op de aluminium gevels. De oranjevlakken worden doorsneden door een slingerend pad van houten vlonders,die aan de havenzijde aflopen in een tribuneachtige trap. In het hof van Heren 5wordt het hoogteverschil trapsgewijs overbrugd. Langgerekte witte bloembakkenen bankjes scheiden het betegelde middenpad van de houten vlonders langs dedeuren. Het goud van de sponningen heeft hier plaats gemaakt voor wit en grijs.

Binnenste buitenruimteVanuit de hoven worden de woningen door verschillende trappenhuizen engalerijen ontsloten. Het woningaanbod varieert van sociale huur, vrije huur enkoopwoningen tot enkele penthouses in een mix die van te voren door degemeente is opgelegd. Bijna alle woningen hebben toegang tot een buiten-ruimte, hetzij in de vorm van een eigen balkon, inpandige loggia of dakterras ofop een van de drie openbaar toegankelijke terrassen. Het spel van verticale,horizontale en doorbroken bouwdelen die worden afgewisseld met transparanten gemetselde balkons, loggia´s en galerijen biedt verrassende zichtassen ineen stedelijk landschap en intieme inkijkjes in de collectieve ruimte.

Projectteam MvSA Jeroen van Schooten, Roberto Meyer, Kees Stoffels,Martien Borggreve, Jochem Heijmans, Choukri ElmoudniProjectteam Heren 5 Ed. Bijman, Jan Klomp, Bas Liesker, Merijn de Jong, Ingevan Mourik, Klaas-Hein VeenhofProjectteam de Architekten Cie. Branimir Mediç, Pero Puljiz, Oresti Sarafo-poulos, Willem Benschop, Paulos KinfuOpdrachtgever City Cour Combination VOF, Haarlem (=Bouwfonds MABontwikkeling en Smits Bouwbedrijf)Adviseur constructie Van Rossum Holding, AmsterdamAdviseur installaties Valk technisch adviesbureau, PuttenHoofdaannemer SBB Smit’s Bouwbedrijf, BeverwijkFacilitair bureau Atelier Bouwkunde, RotterdamStart bouw 2004Oplevering December 2007Bruto vloeroppervlakte 46.817 m2

Bruto inhoud 144.991 m3

Programma 253 appartementen (koop- en huurwoningen), 2500 m2 bedrijfs-ruimte, parkeergarage (263 pp)Woondifferentiatie 79 sociale huurwoningen turnkey voor Eigen Haard, 123huurappartementen voor Delta Lloyd, 30 AMH koopwoningen, 21 vrije sectorkoopwoningenBouwsom € 38.000.000 incl. installaties (€ 3.500.000), excl. inrichting enBTW (peildatum januari 2005)Stichtingskosten € 69.300.000Leverancier geëngobeerde hemelsblauwe stenen (bouwdeel Heren 5 archi-tecten) Wienerberger Heteren ZaltbommelFoto’s Jeroen Musch

Documentatie 38 ArchitectuurNL #02 / 2008

9 Aluminium gevelplaten en betonnen randen

om brede vensters kenmerken de hofgevels

van de Architekten Cie.

10 De zuidelijke cour (Meyer en Van Schooten)

11 Twee grote openingen in de zuidelijke gevel-

wand moeten voor voldoende daglicht-

toetreding in de hof zorgen

9 10

11

0_ar02 18-02-2008 13:09 Pagina 38