Landelijk protocol omgaan met Aziatische duizendknopen · PDF file Landelijk protocol...
date post
08-Oct-2020Category
Documents
view
0download
0
Embed Size (px)
Transcript of Landelijk protocol omgaan met Aziatische duizendknopen · PDF file Landelijk protocol...
Landelijk protocol omgaan met
Aziatische duizendknopen
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 2 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
Colofon
Auteurs: Jelle Faber 1, Joyce Penninkhof 2, Luuk de Vetten 3, Martijn Boosten 2
1 Aequator Groen & Ruimte
2 Stichting Probos
3 Geofoxx milieu expertise
Jaar: 2019
Plaats van uitgave: Ede
Uitgevers: Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos, Geofoxx milieu expertise
Overname, verveelvoudiging of openbaarmaking van deze uitgave is toegestaan mits met duidelijke bronvermelding.
Overname, verveelvoudiging of openbaarmaking is niet toegestaan voor die gedeelten van deze uitgave waarvan duidelijk is dat de auteursrechten liggen bij derden en/of zijn voorbehouden.
De uitgevers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 3 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
Inhoudsopgave
Leeswijzer ................................................................................................................................................4
Infoblad A: Herkenning duizendknoop ....................................................................................................5
Infoblad B: Communicatie over duizendknoop .......................................................................................8
Infoblad C: Voorkomen verspreiding duizendknoop bij maaiwerkzaamheden ................................... 10
Infoblad D: Voorkomen verspreiding duizendknoop bij grondwerk .................................................... 13
Infoblad E: Voorkomen verspreiding duizendknoop door groenafval ................................................. 19
Infoblad F: Omgaan met duizendknoop in wegbermen ....................................................................... 21
Infoblad G: Omgaan met duizendknoop op oevers, keringen en dijken .............................................. 25
Infoblad H: Omgaan met duizendknoop op of langs het spoor ........................................................... 29
Infoblad I: Omgaan met duizendknoop in natuurgebieden ................................................................. 33
Infoblad J: Omgaan met duizendknoop in openbaar groen ................................................................. 37
Infoblad K: Omgaan met duizendknoop in verhardingen .................................................................... 41
Infoblad L: Omgaan met duizendknoop op of bij kunstwerken en constructies ................................. 44
Infoblad M: Voorkomen verspreiding duizendknoop op nieuwbouwlocaties ..................................... 47
Verantwoording .................................................................................................................................... 50
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 4 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
Leeswijzer
Voor u ligt het Landelijk protocol Aziatische duizendknopen. Dit protocol heeft tot doel om een uniforme aanpak te bieden waarmee verspreiding van Aziatische duizendknopen wordt voorkomen. Het protocol is in 2019 in samenspraak met een brede gebruikersgroep is opgesteld (zie Verantwoording).
Het protocol bestaat uit 13 losse infobladen die ook via www.bestrijdingduizendknoop.nl/protocol apart gedownload kunnen worden. Deze 13 infobladen zijn ingedeeld in drie categorieën:
Infobladen met algemene informatie (herkenning en communicatie)
Infobladen met handreikingen voor veel voorkomende werkzaamheden (maaibeheer, grondwerk
en afvoeren van groenafval)
Infobladen met handreikingen voor verschillende locatietypen (wegbermen, oevers, openbaar
groen, kunstwerken, etc.)
In de verschillende Infobladen wordt doorverwezen naar andere relevante infobladen. De bepalingen in het protocol moeten opgevat worden als een verplichting, tenzij expliciet aangegeven staat dat het om een aanbeveling gaat.
http://www.bestrijdingduizendknoop.nl/
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 5 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
Infoblad A: Herkenning duizendknoop
In Nederland komen drie soorten Aziatische duizendknopen algemeen voor: de Japanse
duizendknoop, de Sachalinse duizendknoop en de Boheemse duizendknoop. Alle drie deze soorten
veroorzaken schade aan natuur, infrastructuur, openbaar groen en bouwwerken. Ze verspreiden zich
via stengeldelen en wortelstokken.
Aziatische duizendknopen zijn meerjarig planten en worden afhankelijk van de soort 1,5 tot 6 m hoog.
Duizendknopen vormen dichte vegetatiehaarden. De roodbruin gevlekte holle stengels bestaan uit
compartimenten. Tussen de stengelcompartimenten zitten de zogenaamde knopen waaraan de plant
zijn naam ontleent. De stengels zijn stevig, maar gemakkelijk af te breken. Stengeldelen kunnen vanuit
de knopen weer uitgroeien tot een nieuwe plant.
Overzicht belangrijkste kenmerken van de drie Aziatische duizendkopen
Duizendknoop vormt kruipende wortelstokken die een diepte van 3 meter kunnen bereiken en
waarin energiereserves opgeslagen zitten waarmee de plant in het voorjaar weer uitloopt. Kleine
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 6 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
stukken van de wortelstokken kunnen uitgroeien tot een nieuwe plant. De wortelstokken liggen over
het algemeen kort onder het maaiveld (tot circa 1 meter diep). In gebieden met hoge
grondwaterstanden komen diepgaande wortelstokken niet voor. De wortelstokken hebben een
kenmerkende oranje kleur.
Wortels duizendknoop (Foto’s links en rechts: Luuk de Vetten, Foto midden: Bureau Stadsnatuur Rotterdam)
Tegen de winter sterven alle bovengrondse delen van de plant af. In het voorjaar komt de plant in
lange rechte scheuten weer op en wordt de haard opnieuw gevormd. Ontkiemende of opnieuw
uitlopende duizendknopen zijn rood van kleur. Als de scheut verder groeit ontstaan jonge, licht
zigzaggende stengels met aan weerszijden om en om bladeren langs de stengel. De plant bloeit in
augustus en september met crèmewitte (soms wit-roze) kleine bloemen. De planten kunnen zaden
vormen, maar dit gebeurt in Nederland vooralsnog sporadisch. De zaden zijn enkele millimeters
groot, zwart glanzend en ‘gevleugeld’.
Op de laatste pagina van dit infoblad worden de verschillende ontwikkelingsstadia van de
duizendknoop met foto’s geïllustreerd.
Duizendknopen kunnen op vrijwel alle in Nederland voorkomende bodems groeien. Alleen op zeer
natte plekken komen de soorten niet voor. Duizendknopen verdragen zware beschaduwing matig, de
hoogte en het aantal stengels nemen dan af, maar de plant blijft wel in leven. De soorten komen
vaak voor in wegbermen, dijken, beekoevers, taluds langs watergangen, plantsoenen en op plaatsen
waar puin en/of tuinafval gestort is.
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 7 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
Ontwikkelingsstadia van de Aziatische duizendknopen
Duizendknoop Scheut met rode knop (april)
Opgerolde (rode) bladeren beginnen zicht te spreiden
(april)
Blad kleurt groen (met rode nerf) als de scheut groeit (mei-
juni)
Bladeren staan afwisselend op de stengel (zig-zag)
Crème-witte bloemen aan het einde van de stengel (aug-sept)
Zaden (sept-okt) In de winter valt het blad af en
kleurt de holle stengel bruin
Landelijk protocol Aziatische duizendknopen
Versie: 14 oktober 2019 Landelijk protocol voorkomen verspreiding duizendknoop 8 Aequator Groen & Ruimte, Stichting Probos & Geofoxx milieuexpertise
Infoblad B: Communicatie over duizendknoop
Communicatie binnen eigen organisatie
Voor een eenduidige aanpak van Aziatische duizendknopen is bewustwording en kennisontwikkeling
van belang bij alle relevante afdelingen en personen in de organisatie. Denk hierbij aan afdelingen en
personen verantwoordelijk voor groenbeheer, natuurbeheer, beheer van infrastructuur en wegen,
waterbeheer, vastgoed en grondzaken (pacht, uitgifte grond, ontwikkeling terreinen), juridische
zaken (verantwoordelijkheden, conflicten).
Interne bewustwording over de problematiek en aanpak van duizendknopen kan op verschillende
manieren worden gecreëerd. Organiseer bijvoorbeel