La Folie

72
MEI 2013 LA FOLIE 1 FOLIE De nieuwe trend Een verhaal op je lijf Viva vintage! De jaren ‘60 zijn terug Opgebrand wanneer je jezelf verliest Studeer goedkoper in Berlijn Moeke wou geen vreemd volk in haar huis” mei 2013 € 3.95

description

La Folie is een lifestylemagazine van en voor jonge vrouwen met een subtiele focus op het financiële.

Transcript of La Folie

Page 1: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 1

F O L I EDe nieuwe trend

Een verhaal op je lijf

Viva vintage! De jaren ‘60 zijn terug

Opgebrand wanneer je jezelf

verliest

Studeer goedkoper in Berlijn

Moeke wou geen vreemd volk in haar

huis”

mei 2013 • € 3.95

Page 2: La Folie

2 LA FOLIE MEI 2013

Eindelijk is het zover. Maanden zijn we in blijde verwachting geweest en dit is het resultaat. La Fo-lie, het magazine van en voor vrouwen. “It’s a man’s world, but it would be nothing without a woman.” Dat is onze visie. La Folie betekent krankzinnigheid. Een naam waarover nagedacht is, want geef toe, welke vrouw heeft ze wél allemaal op een rijtje ?

De redactieleden van La Folie willen dicht bij hun lezeressen staan. Dit doen we door mensen waar-aan we ons kunnen spiegelen in deze editie te plaatsen. Bekende Vlamingen en Hollywoodsterren laten we op de achtergrond. Tijd om de echte vrouw in de spotlight te plaatsen. Studeren in Berlijn, voor het eerst samenwonen, op een simpele, maar lekkere manier koken: stuk voor stuk artikels die jullie kunnen inspireren. Want dat is wat we in de eerste plaats willen bereiken. We wer-pen tevens een blik op de nieuwe trends in modeland, laten jullie weten waarom je vaker met een glimlach door het leven moet gaan en geven jullie slimme doe-het-zelf tips. Met een subtiele focus op het budgettaire en het financiële geven we jullie een opstapje in het leven via onze ‘tips en tricks’. Het hoeft niet altijd moeilijk te zijn, zeker niet in de sterke schoenen die jullie dragen.

The mind behind La Folie bestaat uit drie studenten Journalistiek: Rani Merckx, Stephanie Naessens en Jade Van Lint. Het parcours naar het eindresultaat ging niet altijd van een leien dakje, maar dank-zij ons doorzettingsvermogen kunnen we jullie met trots ons eerste nummer voorschotelen.

Hopelijk onthaalt u ons magazine met evenveel enthousiasme als wij. Geniet ervan !

Edito

Page 3: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 3

MODE4 Zomertrend 2013: pastel palet9 Column: modellen op cocaïnedieet10 Duurzame fashion met lease a jeans

REPORTAGE12 Goedkoper naar school in Berlijn16 “Moeke wou geen vreemd volk in haar huis”26 Ongewenst zwanger: “Daar sta je dan met een positieve test in je handen”30 Test: hoe gemakkelijk zijn de items uit Rok en Rol na te maken?34 Gerecycleerde decoratie. Get inspired.

GEZONDHEID54 Burn-out: Wanneer je jezelf verliest60 Lach je tanden bloot62 Column: de anti-katerpil, het nieuwe wondermiddel ?

De cover

Model: Thea Van DammeFotografie: Jade Van LintLay-out: Stephanie Naessens

CULINAIR64 Goedkoop aan tafel: wortelsoep met curry en koriander versus bloemkoolgratin met puree en gehakt

TREND40 De comeback van vintage46 Column: Amaaaaaaazing nu ook op tv47 Repair Café48 Tatoeages: A story on my skin

In dit nummer

430

16

48

40

54

Page 4: La Folie

4 LA FOLIE MEI 2013

voxpop

Kleuren zijn ook deze zomer weer een must. Munt-groen, perzik en framboos zijn dé modekleuren dit seizoen. Bij de eerste lentezon kleurden de straten

van Mechelen al pastel.

PASTELPALET

tekst Stephanie Naessensfoto’s Jade Van Lint

MUST HAVE

Page 5: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 5

Annelien (18)

“Ik draag niet graag felle kleuren, dus dit muntgroen is ideaal voor

mij. Het licht mijn gezicht meteen op en is makkelijk combineer-

baar. Zo breng ik toch een beetje kleur in mijn outfit.”

T-shirt merk onbekend 29,95 euro

Page 6: La Folie

6 LA FOLIE MEI 2013

Mara (25)

“Mijn kleding moet niet te flashy zijn, maar ik hou wel van leuke accessoires die in het oog sprin-

gen. Zoals mijn sjaal : opvallend en kleurrijk, maar niet te overheer-send. Het geeft een extra touch.”

Sjaal Pieces 14,95 euro

Page 7: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 7

Fairouz (20)

“De pastelkleuren van deze zomer zijn helemaal mijn ding. Ik vond deze kleur extra speciaal, omdat het een mengeling van paars en

roze is. Het is zomers en valt eindeloos te combineren.”

Broek Zara 29,95 euro

Page 8: La Folie

8 LA FOLIE MEI 2013

Alizé (19)

“In de zomer hou ik van felle kleuren. Vooral dit pastel roze past perfect bij mij. Je kunt het met alles combineren : casual met een jeans

of chique met een kleedje. Met deze kleur val je gegarandeerd op.”

Blazer Zara 59,95 euro

Page 9: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 9

mode

Onze redactrice werpt een blik op de hui-dige mentaliteit van de modewereld.door Stephanie Naessens

“Schoon van ver, maar ver van schoon.” Een uitspraak die ty-peert hoe ik de catwalkmodellen van de grote modehuizen zie. Je hebt ze heus wel al eens gezien op televisie of in een modema-gazine. En ze hebben je ook waarschijnlijk wel al geïrriteerd met hun perfecte figuurtje.

In de kelder van ChanelEén voor één beweren ze het beloofde modellenland gevonden te hebben nadat ze op straat door een scout werden aangespro-ken. Maar heren, maak jullie geen illusies. Meiden met een size zero kom je niet zomaar tegen op straat. Ze worden gekloond in de kelders van Chanel, Dior en Versace. Misschien kneedt Karl Lagerfeld ze wel zelf, zodat hij uitermate tevreden kan zijn over hun figuur. Want de heer Lagerfeld heeft een zwak voor panlatten. Dat werd helaas duidelijk toen hij vorig jaar de Britse zangeres Adele zonder blikken of blozen ‘dik’ noemde. Zelf beweert hij dat zijn kledingstukken ‘niet tot hun recht komen’ bij gewone vrouwen met rondingen. En inderdaad, kle-dingstukken komen toch helemaal niet tot hun recht bij echte vrouwen met een maatje meer ? Kijk naar mij: mijn jeans komt niet tot zijn recht. En mijn t-shirt nog veel minder. Maar laat ze dragen door een vel-over-been-model die al vijf dagen niet meer gegeten heeft en leeft op een cocaïnedieet… Ja, dan zal die jeans wel tot zijn recht komen.

Dus alle meiden op de wereld: voor jullie heb ik één boodschap. Don’t go for zero. Ook jij niet, meneer Lagerfeld.

C O L U M N

Meisjes met een size zero vind je enkel op de catwalk. CC by 2.0 by Masaki-H

Page 10: La Folie

10 LA FOLIE MEI 2013

mode

Het Nederlandse bedrijf Mud Jeans komt op de proppen met het ‘lease a jeans project’. Voortaan kan je een jeans per maand huren voor een laag bedrag. Als de jeans ver-sleten is, breng je ze gewoon terug en wordt er een nieuwe broek van gemaakt. Zo wordt duurzame mode voor elke consument betaalbaar. door Jade Van Lint

lease a jeansDuurzame fashion met

© Mud Jeans

Page 11: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 11

Nederlander Bert Van Son kwam op de proppen met dit unieke concept. De broeken van Mud Jeans zijn te verkrijgen op de website of in hun verschillende vestigingen in Nederland. “Kies een jeans die bij je past, betaal eenmalig 20 euro instapkosten en stort daarna vijf euro huur per maand. Ben je de jeans beu ? Dan kan je ook overstappen op een nieuw model, waarna je die vijf euro per maand blijft betalen. Als de broek je goed bevalt, kan je ze ook gewoon houden. Dan tel je nog vier maanden vijf euro neer en is de broek van jou”, vertelt Bert Van Son in Het Laatste Nieuws. Mud Jeans sluit met haar klanten een leasingcontract af. Het contract loopt gedurende 12 maanden. Aan het einde heeft de klant drie opties: retour, ruilen of blijven dragen. Bij retour krijgt de klant statiegeld van 20 euro op de volgende aankoop. Maar hij kan zijn broek ook omruilen voor een nieuw exem-plaar.

Fa i r TradeDe broeken van Mud Jeans zijn volledig te recycleren. Bij het ontwerpen van de broeken wordt hier op voorhand al rekening mee gehouden. Mud Jeans maakt zich zorgen over het tekort aan grondstoffen. Met hun nieuwe jeansproject spelen ze hierop in en stimuleren ze het hergebruik van grondstoffen. “Als we onze wereld willen doen draaien, moeten we grondstoffen op-nieuw recycleren”, zegt Van Son in Het Laatste Nieuws.

De producenten die de kleding voor Mud Jeans maken, krijgen een eerlijke prijs. Bovendien is de kleding vrij van kinderarbeid. De gehuurde jeans biedt een aantal voordelen: de gespreide be-taling, de goedkope prijs en boven een gratis repairservice. Is je jeans kapot tijdens de huurperiode, dan zorgt Mud Jeans voor de reparatie.

Nog meer jeans…Replay, het Italiaanse jeansmerk, brengt een nieuwe denim handtas op de markt die voor 100 % uit ger-ecycleerde stoffen bestaat. Deze gerecycleerde stoffen zijn afkomstig van oude Replay jeansbroeken. Alle handtassen zijn met de hand gemaakt en worden vergezeld door een katoenen voering. Italiaans leder, afkomstig van oude riemen, wordt gebruikt voor de handvaten. Elk exemplaar heeft zijn specifieke eigen-heid door subtiele verschillen op vlak van kleur en effecten die van de oorspronkelijke jeans komen. Het idee kwam als een voortvloeisel om recyclage en de transformatie van de jeansstoffen te combineren. Deze tassen kan je verkrijgen in elke Replay winkel voor 79 euro, zowel voor mannen als vrouwen. RM

© Mud Jeans

Page 12: La Folie

12 LA FOLIE MEI 2013

Berlijn

GoEDkopEr naar school in BErlijn

Berlijn is op enkele jaren tijd de hipste stad van Europa geworden. Niet alleen kunst en mode is er populair, maar ook het onderwijsaanbod kent een groot succes. In het schooljaar 2012 - 2013 schreven 160.000 studen-ten zich in voor een opleiding in Berlijn. 16 % daarvan zijn buitenlandse studenten en dat is niet verwonder-lijk, aangezien je in Duitsland dikwijls geen inschrij-vingsgeld moet betalen.

door Stephanie Naessens

Page 13: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 13

In Vlaanderen hebben we een totaal van 28 universiteiten en hogescholen, netjes verdeeld per provincie. Berlijn daarentegen heeft op zich al vier algemene universiteiten, zeven universitei-ten van toegepaste wetenschappen, vier hogescholen voor kunst en 23 privé- hogescholen en universiteiten. Het totaal ligt er dus een pak hoger. Berlijn steekt jaarlijks ongeveer 1,5 biljoen euro in het verbeteren van hun onderwijsaanbod. Vooral de scholen voor toegepaste wetenschappen staan centraal en genieten van een uitstekende reputatie over de ganse wereld. Dat ontgaat ook de studenten niet.

Betaa lbaa r onderw ijsEen belangrijk criterium waar Berlijn aan voldoet, is dat het studentenleven betaalbaar is. Huurprijzen, onderwijs, ontspan-ning en eten kosten minder in vergelijking met andere Duitse en Europese steden. In Berlijn huur je een appartement voor on-geveer 600 euro per maand met gas en elektriciteit inbegrepen. In Vlaanderen lopen de prijzen voor een kot op tot 400 euro per maand. Een duidelijk verschil. Bovendien moeten Berlijnse stu-denten geen inschrijvingsgeld betalen voor een openbare school. Een privéschool daarentegen rekent wel geld aan, omdat ze van-zelfsprekend niet door de staat gesubsidieerd worden. Studenten van een openbare unief of hogeschool betalen per semester tussen de 150 à 300 euro voor een pakket waar schoolgeld en transport inbegrepen is. Sophie Bogisch, een 29-jarige studente

Human Resource Management aan de Hochschule für Technik und Wirtschaft, bevestigt dit: “Ik betaal niet echt inschrijvings-geld. De enige schoolkost die ik heb, is mijn vervoer. Daar betaal ik ongeveer 150 euro per semester voor. Zelfs mijn boeken zijn gratis. Je kunt ze gewoon in de bibliotheek gaan ontlenen of informatie opzoeken op internet.” In Vlaanderen betaal je al

Ik betaal geen inschrijvingsgeld.

Mijn enige schoolkost is

transport. Dat komt op 150 euro per

semester Sophie Bogisch

Sophie BogiSch: “Mijn apparteMent koSt al 600

euro per Maand. daaroM coMBineer ik School Met

werk.” © Jade Van Lint

Sophie Franken: “ik Studeer aan een privé-

hogeSchool. die koSten lopen vlug op tot

350 euro per Maand. © jade van lint

Page 14: La Folie

14 LA FOLIE MEI 2013

vlug 580 euro inschrijvingsgeld. Reken daar een boekenpakket, transportkosten en schoolbenodigdheden bij. Dan ben je al gauw minstens 1.000 euro per schooljaar kwijt. De kostprijs in de Berlijnse privéhogescholen is blijkbaar niet zo verschillend als de scholen bij ons. Sophie Franken (26), studente Marketing en Communicatie: “Mijn schoolrekening komt op 350 euro per maand. Dit komt omdat ik les volg aan de Fachhochschule für Oekonomie und Management, een privéhogeschool. Dan betaal je al gauw een pak meer. In die prijs is transport zelfs nog niet inbegrepen. Voor boeken betaal ik ongeveer rond de 40 euro per boek. Vergelijkbaar met de prijzen in Vlaanderen dus.”

School en werkSchoolgeld, op kot gaan, eten, drinken… Het kost allemaal handenvol geld. Hoewel veel Vlaamse jongeren een bijbaan-tje zoeken om hun foliekes te bekostigen, wordt de opleiding meestal nog door mama en papa betaald. In Berlijn is dit voor de typische student blijkbaar anders. Sophie Bogisch: “Ik moet werken om rond te komen. Mijn ouders betalen wel een deel van mijn studies, maar de rest moet ik betalen. Ik krijg ook een deel terugbetaald via een schoolbeurs. Maar ik moet natuurlijk ook huur betalen en eten en drinken kopen. Mijn appartement, dat ik deel met mijn vriend, kost al 600 euro per maand. Daarom werk ik vijf tot tien uur in de week. Niet meer, want anders valt het niet te combineren met school.”

Ik ben 26 jaar en moet nog twee jaar studeren. Dat is langer dan de Vlaamse

studenten. Maar bij ons is het normaal om een bachelor én een

master te halen Sarah Kuster

Ook Sarah Kuster, een 24-jarige studente doven- en gebaren-taal aan de Humboldt-Universität, moet werken om te kunnen studeren. “Ik ben oorspronkelijk afkomstig van Keulen, maar kwam naar Berlijn om te studeren. Ik moest wel op zoek naar werk, want mijn ouders kunnen het zich niet veroorloven om mijn studies te betalen. In de week en in het weekend werk ik dus op een advocatenkantoor. Niets belangrijk hoor. Ik ben daar gewoon een helpende hand. Ook mijn appartement moet betaald worden. Ik woon in de omgeving van Kreuzberg, een populaire studentenwijk. De huurprijzen stijgen daar snel, dus ik moet werken om te kunnen overleven.”

Master a l s must -haveDe Berlijnse studenten doen langer over hun opleiding dan Vlaamse jongeren. Het feit dat ze moeten werken om hun stu-dies te bekostigen, kan één reden zijn. Daarbij komt ook nog dat de meeste studenten een appartement huren en dus niet op kot gaan zoals bij ons. Maar de meest voor de hand liggende reden is dat zij meer dan ooit kiezen voor een masteropleiding na het behalen van hun bachelor. Dat blijkt ook uit cijfers. In het schooljaar 2010-2011 behaalde 3,8 % van de Vlaamse studenten een master aan de hogeschool, 9,5 % deed dit aan de universiteit. In Duitsland ligt dit percentage veel hoger. In Berlijn alleen al gaat het om 18,7 % van de studenten in 2011. Ook Sarah gaat voor een master: “Ik zit nu in mijn derde jaar en daarna ga

Page 15: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 15

Berlijn

ik voor een master. Dat betekent dat ik in het beste geval nog 2,5 jaar moet studeren.” Zij is geen alleenstaand geval. Sophie Bogisch: “Ik ben nu aan de masteropleiding Human Resource Management bezig. Daarvoor heb ik mijn bachelor gehaald in Bedrijfskunde. In totaal heb ik dus vijf jaar gestudeerd, maar dat is echt wel een vereiste als je een goede job wilt.” Sophie Franken denkt er net hetzelfde over: “Ik heb eerst een bacheloropleiding gedaan van drie jaar en nu ben ik bezig aan mijn master. Die studie duurt nog twee jaar. Ik ben wel al 26, dus ik doe langer over mijn studies dan jullie. Maar bij ons is dat normaal. De meeste studenten behalen hier een bachelor en een master. Ik wil gewoon een leuke job vinden later en daar heb ik die master voor nodig.”

Op kroegentochtDe Gentse Overpoort, de Oude Markt in Leuven en ’t Zuid in Antwerpen zijn ongetwijfeld dé Vlaamse uitgaansbuurten waar studenten hun gang kunnen gaan. Ook Berlijn heeft zo’n wijken. Sophie Franken: “Kreuzberg is de place to be voor als je van uitgaan houdt. Het is één van de populairste studentenbuurten, dus entertainment gegarandeerd.” Sophie Bogisch en Sarah Kuster geven dan weer een andere top 3. Voor hen zijn Frie-drichshain, Mitte en Prenzlauerberg absolute toppers. Bogisch: “Kreuzberg is inderdaad een geliefde buurt, maar mijn voorkeur gaat vooral naar Friedrichshain. Ik heb het niet zo voor clubs met veel volk. Geef mij maar een bar waar je gezellig iets kan drinken.”

De Humboldt-Universität is een populaire school voor binnen- en buitenlandse studenten. CC by 2.0 by Ischias

Page 16: La Folie

16 LA FOLIE MEI 2013

wonen

“ Moeke wouvolk in

Page 17: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 17

A m y (21) k r e e g e e n h u i s vA n h A A r om A

Een huis kopen en samenwonen op 21-jarige leeftijd: het kan. Amy Dunkerley woont sinds 1 november 2012 samen met haar 24-jarige vriend Jiri in het huis dat ze van haar oma kreeg. Amy zit in haar laatste jaar kleuteronderwijs en heeft binnenkort een diploma in handen. Jiri is productiearbeider in het Bornemse farmaceuticabe-drijf Capsugel. Is het mogelijk om als student een huis te kopen en samen te wonen?

dooR Jade Van Lint

geen vreemdhaar huis ”

Page 18: La Folie

18 LA FOLIE MEI 2013

Amy ontvangt ons in de woonkamer van haar nieuwe huis in de Barelveldweg. Het huis is een typische halfopen oma-woning uit de jaren zestig in een rustige wijk. De gevel is bekleed met lang-werpige tegels in verschillende sombere kleuren. De oprit van kiezelstenen loopt naar de garage waarboven de woonkamer zich bevindt. Het grauwe weer doet de hele straat er maar som-ber uitzien. Typisch Vlaams. Het interieur bewijst het tegendeel:

de leefruimte is heel open en luchtig. De twee moderne donker-grijze zetels steken goed af met de keuze voor haar fel blauwe kussens. Den boven is verboden terrein. Amy’s vriend Jiri heeft net een nachtshift gehad en ligt boven te slapen. Tijd en ruimte om een gesprek te hebben van vrouw tot vrouw dus.Amy vertelt dat de beslissing om zo vroeg te gaan samenwonen eigenlijk vanzelfsprekend was: “Mijn vriend werkt al vanaf zijn negen-tiende en woonde nog steeds thuis. Hij woonde op een klein ap-partement samen met zijn broer, zijn moeder en zijn stiefvader. Jiri sliep daar samen met zijn broer op één kamer. Dat vond hij lastig en daardoor waren er thuis wat strubbelingen. Hij werd het echt beu daar en wou er koste wat kost weg. Logisch ook. Als

volwassen jongens op één kamer slapen is niet helemaal wat het moet zijn. Daarom hadden we het idee om te gaan samenwonen van zodra ik afgestudeerd ben.”

Kans geg repenMet een oma die zou verhuizen naar een rusthuis, ging er een wereld open voor Jiri en Amy. “Moeke wou haar huis niet verko-pen. Verhuren zag ze ook niet zitten, want ze wou geen vreemd volk in haar huis.” Het resultaat: Amy’s oma schonk het huis aan haar kleindochter. Jammer genoeg is een huis krijgen niet helemaal gratis. Amy moest schenkingsrechten betalen aan de staat. “We hebben die kans met beide handen gegrepen. Mijn moeder wou het huis niet, want ze had er al één. Als je twee huizen bezit, moet je ook extra belastingen betalen en dat zag mama niet zitten. Daarom besloot moeke het huis aan mijn zus en mezelf te geven. Omdat moeke het huis rechtstreeks aan ons schonk, heeft onze familie ook geen zotte kosten gedaan.” Met zotte kosten bedoelt Amy dat haar moeder in de eerste plaats schenkingsrechten aan oma zou betalen, en daarna zou Amy schenkingsrechten aan haar eigen moeder betalen. Om het re-latief gemakkelijk te houden, werd er in dit geval gewoon een generatie overgeslagen. “Ik heb samen met mijn zus zo’n 6.000 euro betaald voor het huis. Zolang oma leeft, is het huis van ons allebei, maar wonen Jiri en ik erin. Mijn zus werd mede-eige-naar omdat moeke ons allebei evenveel wou geven. Cru gezegd: zodra ze sterft, betalen we Chloë uit aan de helft van de waarde van het huis. ’t Is te zeggen: dan betaalt Jiri Chloë uit zodat we beiden eigenaar worden van ons huis”, zegt ze al lachend. “Ons moeke kan het geld van de huur die Jiri betaalt goed gebruiken”,

Onze familie deed geen zotte kosten

Ik sta nog steeds thuis gedomicilieerd

Amy toont met trots haar nieuwe keuken. © Stephanie Naessens

Page 19: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 19

zegt Amy serieus. Het is algemeen geweten dat in een rusthuis wonen niet goedkoop is. De gemiddelde rusthuisbewoner be-taalt ongeveer 1.500 euro per maand. “Met een pensioen van 1.200 euro kan oma haar verblijf in het rusthuis niet betalen”, vertelt ze.

Spaa rva rkent je v. s . k indergeldHoe kan het dat een studente als Amy dat allemaal kan beta-len ? Dat is ook wat Amy’s vrienden zich afvroegen toen ze hen het nieuws vertelde. Wel, gelukkig kon ze op een beetje hulp van buitenaf rekenen. Zo vertelt ze dat ze van haar moeder een goedgevulde spaarrekening kreeg. “Natuurlijk vulde ik die dan zelf nog aan met geld dat ik verdiende door te gaan werken als student. Ik hield steeds in mijn achterhoofd dat ik snel wou gaan samenwonen met Jiri, dat was een goeie motivatie.” Het lijkt wel

alsof Amy een grijze huismus is, maar in tegendeel: “Natuur-lijk kom ik nog buiten ! Er is altijd geld en ruimte om eens een pintje te gaan drinken”, giechelt ze. Amy hoeft niet alles alleen te betalen, Jiri springt ook hier en daar bij. “De meubels die hier staan, heeft Jiri allemaal betaald. De kosten die aan het huis zelf moeten gebeuren, die betaal ik. Als het moest mislopen tussen ons en ik wil dat Jiri verdwijnt, zit ik hier schoon zonder meu-bels”, zegt ze al lachend. Amy vertelt dat ze nog altijd thuis ge-domicilieerd staat waardoor haar moeder nog steeds kindergeld ontvangt voor een dochter die technisch gezien het huis al uit is. “Mama springt niet bij in de kosten voor het huis. Maar ze geeft me wel nog regelmatig geld om boodschappen te gaan doen of om te gaan shoppen. Ook het materiaal dat ik nodig heb voor mijn studies en mijn studie zelf betaalt mama.” Logischerwijs stopt deze mama-hulp jammer genoeg zodra Amy haar diploma in handen heeft.

Schoon préAmy’s vriend Jiri werkt bij het farmaceuticabedrijf Capsugel als productiemedewerker. “Mijn vriend werkt in een ploegensys-teem en dat verdient nu eenmaal goed. Hij verdient zo’n 2.400 euro netto per maand, afhankelijk van het soort shift dat hij

Het zat zo in mijn achterhoofd: ik wil

snel gaan samenwonen

heeft”, vertelt ze fier. Het koppel spaart met dat systeem af en toe ook wat geld uit: “Jiri eet regelmatig op het werk. Dat is mooi meegenomen, want dan hoef ik niet altijd te koken. Komt goed uit met al mijn schoolwerk.” Omdat Amy’s vriend de grote kost-winner is in huis neemt hij het betalen van de rekeningen en de huur voor zich. “Het is misschien raar dat we nog huur moeten betalen aan moeke, maar uiteindelijk moest Jiri thuis ook geld afgeven om er te wonen”, wist ze te vertellen. Het financiële as-pect van de zaak weet het koppel mooi te ‘verdelen’, maar hoe zit het met de taakverdeling in de Barelveldweg ? Een studente en een productiearbeider die gekke uren heeft, verdelen de taken als volgt: “Jiri kuist meestal, maar ik moet wel vaak achter zijn veren zitten. Hij zorgt ook voor de hond die we juist uit het asiel hebben gehaald. Koken doen we afwisselend, afhankelijk van

Mijn vriend betaalt de huur

Notaris Hilde Verholen geeft duiding bij Amy’s situatie.

“De oma van Amy schonk het huis vermoedelijk aan haar enige twee kleinkinderen, zijnde de kinderen van haar enige dochter, met voorbehoud van vrucht-gebruik. Er wordt in dat geval één generatie overge-slagen. Dat kan enkel omdat de mama van Amy enig kind is en ermee instemt dat het huis rechtstreeks naar haar kinderen gaat. De twee kleinkinderen die-nen later nog wel uit onverdeeldheid te treden, dat wil zeggen dat één van beiden het deel van de andere overneemt. Het is al bij al toch een dure operatie. Schenken en de gevolgen ervan zit moeilijker in el-kaar dan dat Amy laat uitschijnen. Voorbehoud van vruchtgebruik houdt ook in dat Amy’s oma het genot van het huis behoudt. Dat betekent dat ze het recht heeft om er zelf in te wonen – maar dat wil ze niet meer gezien haar leeftijd - of ze mag huur ontvangen. Of een schenking nuttig is, dient voor elk geval afzon-derlijk bekeken te worden. Het is meestal nuttig in-dien iemand meer dan één onroerend goed heeft. Een generatie overslaan, gaat enkel als er slechts één kind is of men een zeer rijke familie heeft.” 

Page 20: La Folie

20 LA FOLIE MEI 2013

zijn shiften. Op vrijdagnamiddag doen we samen de boodschap-pen. Dat is ons wekelijkse uitstapje.”

Troubles in pa rad iseOver strubbelingen in de relatie en kleine ergernissen vertelt Amy het volgende: “Af en toe is Jiri het echt beu dat ik nog aan het studeren ben. Een beetje logisch ook. De tijd die ik steek in mijn schoolwerk is de grootste struikelblok, omdat er nog van alles in het huis moet gebeuren. En schoolwerk neemt nu eenmaal veel tijd in beslag”, zegt ze. Bij schoolwerk hoort niet alleen lessen volgen, maar ook taken, opdrachten en stages. De stages werken het meest van al op Jiri’s zenuwen. “Als ik stage loop, dan ben ik de volledige zeven weken aan het werk en loop ik erbij als een zombie. Dan heeft Jiri absoluut niets aan mij. Hij heeft één keer per maand een weekend vrijaf. Maar ook in dat weekend heb ik schoolwerk. Hij zou graag hebben dat ik meer tijd voor hem vrijmaak. Binnenkort ben ik afgestudeerd en zal hij daar geen last meer van hebben”, vertelt ze opgelucht. Maar ook Amy ergert zich wel eens, zoals elke normale mens dat doet. “Het feit dat hij in een ploegensysteem zit, werkt soms op mijn systeem. Als hij net een nachtshift heeft gehad, komt hij thuis

om zes à zeven uur ’s morgens en gaat slapen. Daarna staat hij weer op om 13 uur. Jiri is altijd heel tam als hij ’s nachts gewerkt heeft en dan heb ik niks aan hem”, zegt ze met een pruillip.

En ze leefden…Nog lang en gelukkig ! Voor Amy en Jiri zitten er een paar lo-gische stappen aan te komen. Maar over trouwen is Amy wel héél kritisch: “Trouwen is dikke geldklopperij en al helemaal niets voor mij. Geef mij maar wettelijk samenwonen. Dat is al-lemaal wel heel mooi: een wit kleed en heel die ceremonie, maar een trouwdag is ook maar vluchtig en snel gepasseerd. Ik heb trouwens al twee ringen aan. Een derde ring is niet nodig”, lacht ze. Het koppel heeft een kinderwens maar wil die niet meteen in vervulling laten gaan. “Binnenkort begin ik te werken als kleuterjuf, maar we willen niet aan kinderen beginnen voor ik vast benoemd ben. Als je vast benoemd bent en je gaat op zwangerschapsverlof wordt je volledig uitbetaald. Voor niet-vast benoemde kleuterjuffen is dat jammer genoeg niet zo. Daarom willen we nog even wachten. Jiri wil ook geen kinderen voor hij 30 wordt, dus ik heb nog vijf jaar tijd om vast benoemd te wor-den. Op mijn 26e wil ik graag mijn eerste kindje.”

Amy en Jiri hebben net een hond uit het asiel geadopteerd. © Stephanie Naessens

Page 21: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 21

wonen

Ik ben slecht in sparen

Jongeren hebben het moeilijk op de vastgoedmarkt. Dat geldt ook voor de 25-jarige ergotherapeute Evi Pacqué. Ze woont nog steeds thuis maar vond het stilletjes aan tijd om op haar eigen benen te staan. Hoe moeilijk is het om als alleenstaande jonge vrouw een huis te kopen ?

ev i (25) g A At o p h u i z e n jAc h t

Page 22: La Folie

22 LA FOLIE MEI 2013

Voor ze naar de jiujitsu training moet, maakt Evi nog graag even tijd voor een gesprek over haar huizenjacht en waarom ze het huis uit wil.

“Als 25-jarige wil ik graag op mijn eigen benen staan en mijn eigen ding doen thuis, zonder supervisie van mijn ouders. Het is niet dat ik thuis word buiten-gesmeten, absoluut niet. Mijn ouders voorzien me van kost en inwoon zolang het nodig is. We hebben wel één regel: de kinderen zouden het huis uit moeten in het jaar dat ze 25 worden”, vertelt ze al lachend. “Mama en papa maken nu eenmaal regels en op de duur heb je het

Sociaa l woonkred ietEvi werkt al een paar jaar en woont nog steeds thuis. Veel ouders vragen een klei-ne bijdrage voor kost en inwoon maar in dit huishouden is dat niet echt het geval: “Ik heb ongelofelijk veel chance gehad dat ik geen deel van mijn loon moest afstaan. Mijn maaltijdcheques gaf ik wel altijd af, maar dat is maar een kleine moeite. Doordat ik thuis niets moest betalen, had ik een beetje meer ruimte om te be-ginnen sparen. Al ben ik absoluut niet de beste spaarder. Eigenlijk heb ik een gat in mijn hand”, bloost ze. Niemand kan met een spaarboekje alleen een huis kopen. Daarom ging Evi eens langs bij de banken om te horen wat ze haar kon-den bieden. “Wat de banken me konden lenen, was niet al te vet. De lening die voor mij berekend werd, was veel te laag voor het budget dat ik wou uitgeven. Als ergotherapeut verdien je geen bakken geld. Bovendien wil ik alléén een huis kopen en daarvoor kan je ook geen grote leningen aangaan”, zegt ze teleurgesteld. Een lening bij de bank was dus een no go. Evi hoorde dat een vriendin van haar moeder een huis kocht via Sociaal Woon-krediet. “Bij hen kon ik 80.000 euro meer lenen dan bij de bank. Om te lenen bij

gehad met die regels en wil je je plan trekken. Mijn ouders zijn heel blij dat ik alleen ga wonen, ze willen niet liever. Ze willen ook graag op hun gemak zit-ten met hun tweetjes”, giechelt ze. Last van het lege nestsyndroom hebben de ouders van Evi duidelijk niet. Ook al is ze de jongste en de laatste die het huis uit gaat. “Natuurlijk zijn ze ook blij dat het kind dat ze hebben grootgebracht op haar eigen benen kan gaan staan. Mama en papa zullen zeker niet in een zwart gat vallen als ik weg ben. We hebben elk ons eigen leven nu. Vaak zijn mijn ouders zelfs minder thuis dan ik, met al hun hobby’s die ze uitoefenen.”

Mijn ouders smijten me niet buiten

maar ik wil toch graag op mijn eigen benen staan

Mama en papa zullen zeker niet in een zwart gat vallen

als ik weg ben

Evi Pacqué: “Mijn ouders zijn heel blij dat ik alleen ga wonen.” © Jade Van Lint

Page 23: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 23

groter uitzien dan ze eigenlijk zijn. De grootte van het huis staat er wel altijd bij vermeld in vierkante meter, maar toch is het altijd moeilijk om me daar iets bij voor te stellen. Soms valt het huis dat je gezien hebt op internet écht tegen”, zegt ze teleurgesteld. “Ik ben op zoek naar een huis waar ik nog een beetje in kan verbouwen om er mijn eigen stijl aan te geven zodat het helemaal van mij is. Op de sites van immokantoren staat er regel-matig bij een huis dat het te renoveren is. Maar renoveren is een ruim woord. Dat gaat van daken vervangen tot kleine her-

het sociaal woonkrediet moet je voldoen aan een paar criteria. Je moet het huis alleen kopen, er moeten verbouwingen in het huis gebeuren en je loon mag niet meer zijn dan hun opgegeven richtloon.” Evi voldeed aan alle criteria en kon dus op zoek naar een huis voor een groter budget dan dat ze aanvankelijk in haar hoofd had. “Bij het Sociaal Woonkrediet kan je lenen tot 198.000 euro. Hoger niet, want dan gaat de instelling ervan uit dat je wel iets alleen kan kopen. Het sociaal woonkrediet heeft een budget dat ze elk jaar kunnen uitdelen aan mensen die het nodig hebben. Als dat budget op is,

moet je wachten tot het jaar erna om te kunnen lenen.” Evi staat er niet helemaal alleen voor. Ook mama en papa steken graag een handje toe. “Mijn ouders heb-ben al laten merken dat ze me zouden sponsoren. Maar echt heel duidelijk zijn ze hier nooit in geweest. Ik weet niet of ze bedoelen dat ze me geld zullen geven of dat ze bijvoorbeeld huishoudspullen voor me zullen kopen.”

St ru ikelblokkenNiets is wat het lijkt, dat is ook zo tijdens Evi’s huizenjacht. “Het gebeurt heel vaak dat de huizen op het internet er veel

De lening die voor mij

berekend werd, was veel te

laag voor het budget

dat ik wou uitgeven. Daarom ging ik aankloppen bij het sociaal woonkrediet

Evi: “Het gebeurt vaak dat de huizen op internet er veel groter uitzien dan in werkelijkheid.” © Jade Van Lint

Page 24: La Folie

24 LA FOLIE MEI 2013

stellingswerken. Aan sommige huizen is echt nog heel veel werk.”

DroomhuisEvi was jaren lang bij de scouts en is een echt natuurmens. “Mijn toekomstig huis moet zeker een tuin hebben. Mijn ideale droomhuis is aan de rand van de stad, zodat ik nog veel rust en stilte heb. Niet helemaal op den buiten, maar ergens waar ik niet te ver moet zoeken naar een winkel”, zegt ze. “Eigenlijk zou ik graag in een buurt wonen zoals die waar ik nu woon. Vlak bij Mechelen, maar in een rustige wijk. Het huis waar ik in wil wo-nen moet minstens drie kamers hebben. Ik ben een gestructureerde persoon. Mijn vrienden noemen me zelfs licht autis-tisch. Elke kamer heeft zijn functie. Ik wil niet dat ik mijn was moet laten drogen in de woonkamer. Dat kan ik niet aan in mijn hoofd”, grapt ze. “Dat wil niet zeg-gen dat de benedenverdieping niet open mag zijn. De kamers mogen zeker in el-kaar overlopen. De slaapkamers zijn om in de slapen en de waskamer dient om de was omhoog te hangen. Zo hoort het nu eenmaal”, zegt ze overtuigend. Evi’s

toekomstige huis mag geen ruwbouw zijn maar moet zo goed als afgewerkt zijn zodat ze nog enkele kleine aanpassingen kan doen. “Ik wil zeker geen grote kosten meer hebben aan isolatie, daken, vloeren of verwarming. Ik wil gewoon volledig zelf de inrichting van de kamers kunnen beslissen. Ergens een tussenmuur plaat-sen of wat kleinere herstellingswerken zie ik wel zitten.”

On holdEvi’s huizenjacht wordt voor een jaartje stilgelegd. Ze heeft besloten om terug te gaan studeren. Een jaar geen inkomen

hebben maakt het Evi onmogelijk om haar lening af te betalen. “Sinds kort heb ik besloten om te stoppen met werken. Ik krijg een jaar onbetaald verlof om terug te gaan studeren. Mijn toekomst-plannen om een huis te kopen worden dus even aan de kant geschoven.” Haar allergrootste droom heeft ze nooit kunnen waarmaken. Evi wou dolgraag Interieurvormgeving studeren, maar de technische kant van de richting schrikte haar wat af. “Toch heb ik er spijt van dat ik het nooit geprobeerd heb. De ge-dachte knaagde nog altijd in mijn hoofd, nu moet ik het doen anders komt het er zeker niet meer van. Ik wil dolgraag Inte-rieurvormgeving met Ergotherapie com-bineren. Klinkt raar, maar het bestaat echt”, lacht ze. “Vanuit mijn opleiding heb ik kennis van woningaanpassingen voor mensen met een beperking. Ik wil bijvoorbeeld graag samenwerken met een architect om aangepaste woningen te maken die naar design en smaak zijn vormgegeven van de cliënt. Want dat is nu niet altijd het geval. Nu ga ik eerst mijn droom waarmaken en daarna kan de huizenjacht weer beginnen.”

Ouders staan borgJongeren hebben het moeilijk op de vastgoedmarkt. Banken zijn niet zo happig op jongeren die komen aankloppen voor een le-ning om huis te kopen. Immotheker Filip Gysbrechts geeft een woordje uitleg.

“Jongeren hebben het moeilijk omdat de kostprijs van het onroerend goed heel hoog is. Ze zijn net aan het werk en hebben nog niet genoeg kapitaal om een lening aan te gaan. Banken kennen sinds de crisis ook niet zo gemakkelijk meer kredieten toe. Daar-bij komt dan nog eens dat ze het minimuminkomen waarover ontleners moeten beschikken, hebben opgetrokken. Vroeger gaf de bank sneller kredieten waarbij de notariële kosten mee ontleend werden. Tegenwoordig zijn de banken daar veel strenger in geworden en moet de ontlener al deze kosten zelf ophoesten. De ontlener moet over een groot deel eigen spaarcenten beschikken, zo’n 20.000 à 30.000 euro. Dat is voor de meeste jongeren niet vanzelfsprekend. Zonder hulp van de ouders wordt het bijna onmo-gelijk om een lening aan te gaan. De banken nemen geen genoegen meer met een gewone borgstelling door de ouders. Ze eisen dat steeds meer ouders mede-eigenaar worden van het huis en de lening mee afbetalen. Dat is eigenlijk een probleem, want de nieuwe regel zorgt ervoor dat bij het overlijden van de ouders, de jongeren successierechten moeten betalen om het stuk dat de ouders af-betaalden te erven, zodat ze het huis volledig bezitten. Het is vaak de enige manier voor jongeren om aan een lening aan te gaan en onroerend goed te kopen.”

Nu wil ik eerst mijn

droom waar maken

door Jade Van Lint

Page 25: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 25

Page 26: La Folie

26 LA FOLIE MEI 2013

Liesbeth werd ongewenst zwanger en koos voor een abortus

Daar sta je dan met een positieve test in je handen

mijn verhaal

Een zwangerschap is één van de mooiste momenten in het leven. Vele vrouwen zijn dolenthousiast wanneer ze horen dat ze een kindje verwachten. Maar niet iedereen staat te popelen om mama te worden. Wat doe je als je zwanger ge-raakt en het kindje is eigenlijk niet gewild? Het overkwam Liesbeth (21). Zij koos voor een abortus en getuigt over deze periode.

Page 27: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 27

CC by 2.0 by Sean McGrath

Page 28: La Folie

28 LA FOLIE MEI 2013

Pass ioneelVoordat ze Michiel ontmoette, bestond Liesbeths liefdesleven enkel uit losse flirts. Haar langste relatie duurde welge-teld vier weken. Maar met Michiel wou ze het er wel op wagen. Het koppel over-brugde de afstand en was vastbesloten om er iets van te maken. “Ik was echt tot over mijn oren verliefd op Michiel. Twee uur moest ik op de trein zitten om hem te zien, maar dat was geen enkel probleem. De relatie was heel intens. We zagen el-kaar maar om de drie weken, dus onze ontmoetingen waren altijd nogal, euh, passioneel”, gaat Liesbeth verder.

Pi l vergetenNa twee maanden begon het jonge kop-pel alsmaar onvoorzichtiger om te sprin-gen met anticonceptie. Ze vertrouwden elkaar en hadden het gevoel dat er niets kon mislopen. Liesbeth nam immers de pil. “Ik nam de pil, maar ik was niet echt strikt. Het gebeurde dikwijls dat ik ze vergat te nemen. Soms zelfs twee dagen na elkaar. We vrijden dus onveilig, maar Michiel wist dit niet. Ik zag er ook niet veel problemen in. De eerste keer dat ik mijn pil vergat, was ik wel ongerust. Maar de keren nadien was die grote pa-niek er niet. Ik dacht altijd: bwa, ik ben ze nog al eens vergeten te nemen en toen was er niets aan de hand. Dat zal nu ook wel zo zijn”, vertelt Liesbeth.

Maar plot s…“Mijn maandstonden kwamen altijd heel regelmatig. Maar plots bleven ze uit. Ik begon na te denken en te rekenen. En toen kwam het besef dat ik onveilig ge-vreeën had en dat ik dus wel eens zwan-ger zou kunnen zijn. Ik probeerde mezelf

Velen associëren een ongewenste zwangerschap nog dikwijls met een tienerzwanger-schap. Maar in de realiteit komt een ongewenste zwangerschap op elke leeftijd voor. Uit cijfers van het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid (SENSOA) blijkt dat in 2009 14 % van meisjes onder 20 jaar een zwangerschap heeft afgebroken. Slechts 5 % van de zwangerschapsafbrekingen gebeurt bij 40-plussers. De leeftijdsgroep van 20 tot 40-jarigen blijkt de koploper met maar liefst 81 %.

Tot die categorie behoort ook Liesbeth Vermeulen. Het meisje in kwestie wil liever anoniem blijven, vandaar dat ze haar verhaal vertelt onder een alias. Niemand in haar omgeving weet dat ze een abortus heeft gehad en ze wil dat dit zo blijft: “Wat gebeurd is, is gebeurd. Ik heb het toen aan niemand verteld uit schrik voor negatieve reacties. Ik wou gewoon geen gedoe. Mijn keuze voor een abortus stond vast, dus ik had geen behoefte voor onnodig drama. De enige reden waarom ik mijn verhaal nu vertel, is om duidelijk te maken dat je zelf de keuze moet maken. Er zijn zoveel andere meisjes die hetzelfde meemaken als ik heb meegemaakt. En velen worden beïnvloed om het kindje te houden, ook al zijn ze er niet klaar voor. Ik wil laten zien dat abortus geen taboe is.”

Ser ieuze one -n ight - s t andLiesbeth geraakte zwanger op 20-jarige leeftijd. Op dat moment had ze een relatie met Michiel die tevens 20 jaar was. Ze leerden elkaar kennen op een festivalweide. “We zagen elkaar voor het eerst op Rock Herk. We hadden gemeenschappelijke vrienden en zo zijn we aan de praat geraakt. Het was geen liefde op het eerste gezicht, maar ik vond hem wel een knappe jongen. Hij was volledig mijn type. We hebben ons die avond goed geamuseerd. Beetje gepraat, gedronken, geflirt en voor ik het wist, lag ik in zijn tent”, vertelt Liesbeth. Wat begon als een one-night-stand mondde uit in een vaste relatie. Michiel nam enkele weken later terug contact op met haar via MSN. “Ik had niet ge-dacht dat ik hem nog zou horen of zien, maar blijkbaar was hij aan mijn e-mailadres geraakt. We hebben eerst wekenlang gechat en toen besloten we om nog eens af te spre-ken. Dat was niet evident, want ik ben van Antwerpen en Michiel woont in Neerpelt. Toen we elkaar terugzagen, voelde ik vlinders. Ik had nog nooit een serieuze relatie ge-had. Ik was zelfs nog nooit echt verliefd geweest, maar bij hem voelde ik wel iets”, aldus Liesbeth.

Ik nam de pil, maar ik was niet erg

strikt. Ik dacht dat er mij niets kon

overkomen

Liesbeth: “Na ongeveer zeven minuten verscheen het resultaat: ‘Proficiat, je bent zwanger’. Ik stond compleet aan de grond genageld.” CC by 2.0 by Klaus Hoffmeier

Page 29: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 29

eerst nog ervan te overtuigen dat het niet waar was, dat ik me iets inbeeldde. Of dat het uitblijven van mijn maandstonden wel een andere reden zou hebben.” Liesbeth zette de gedachte uit haar hoofd en ging zonder aarzelen verder met haar leven. Tot ze op een ochtend geconfronteerd werd met de realiteit: “Zoals altijd werd ik wakker om 6 uur om naar school te gaan. Maar toen ik opstond, voelde ik mij heel slecht. Ik was enorm misselijk en moest zelfs overgeven. Op dat moment kon ik niet langer ontkennen. Ik moest wel zwanger zijn.”

‘Hongerkes’De weken voordien had Liesbeth te kampen met andere zwangerschapssymptomen zo-als vermoeidheid en vreetbuien. Maar ook die aanwijzingen sloeg ze eerst in de wind. “Het was toen een drukke periode. Ik had veel werk voor school en at onregelmatig. Ik dacht dat mijn vermoeidheid en hongerkes daar aan te wijten waren.” Liesbeth kon niet langer ontkennen dat er iets aan de hand was. Haar ochtendmisselijkheid hield ze angstvallig verborgen voor haar ouders. Diezelfde dag deed ze een zwangerschapstest. “Ik studeerde toen ik Antwerpen, dus ben ik daar een test gaan kopen. In het dorp bij ons zoiets gaan halen, was geen optie. Iedereen kent elkaar hier. Ze zouden vlug achter mijn rug praten. Na school heb ik de test gedaan. En na ongeveer zeven minuten ver-scheen het resultaat: ‘Proficiat, je bent zwanger.’ Twee streepjes. En daar sta je dan met een positieve test in je handen. Ik stond compleet aan de grond genageld.”

Na de grote shock herpakte Liesbeth zich. Zoals elk meisje had ze zich ooit wel eens afgevraagd wat ze zou doen als ze ongepland zwanger bleek te zijn. “Ik heb geen enkele seconde de gedachte gehad dat ik het kind zou houden. Als 20-jarige al een kind op de wereld zetten ? No way. Bovendien studeer ik nog en wonen de vader en ik nog niet eens samen.”

Gebroken ha r tToen ze vernam dat ze zwanger was, stond Liesbeth voor de moeilijke keuze of ze het zou vertellen aan Michiel. Ze wist immers zeker dat ze een abortus wou en was bang dat Michiel het kind misschien wel wou houden. Maar op die moeilijke vraag, kwam snel een antwoord. “Michiel begon zich alsmaar afstandelijker te gedragen. Meestal zagen we elkaar om de drie weken, maar plots werd zelfs dat te veel voor hem. In het weekend ging hij dikwijls weg zonder mij. Via onze gemeenschappelijke vrienden kreeg ik dan te horen dat hij niet vies was van geflirt met andere meisjes. Ik confron-teerde hem ermee, maar hij ontkende niet eens. Hij gaf zelfs toe dat hij mij bedrogen had”, zegt Liesbeth.

Tijd dr ing tLiesbeth verbrak de relatie meteen. Ondertussen was ze al negen weken ver in haar zwangerschap. Ze besefte dat ze snel moest ingrijpen, want in België is een abortus toe-gelaten tot 12 weken. Liesbeth vertelt hoe het allemaal in zijn werk ging: “Ik maakte zo snel mogelijk een afspraak met de abortuskliniek in Antwerpen. Eerst moest ik op ge-sprek komen. Een psychologe vraagt je dan waarom je de zwangerschap wil beëindigen en polst of je er wel 100 % achter staat. Wat me opviel, is dat ze heel begripvol was. Ze probeerde me niet te beïnvloeden of te pushen om het aan mijn ouders te vertellen. De week erop vond de ingreep plaats. In België is het wettelijk verplicht om de patiënt een week bedenktijd te geven. Op woensdagmiddag gebeurde het. Het enige wat ik me van de ingreep herinner, is dat het fysiek ontzettend pijnlijk was. Ik moest zelfs nadien nog even op een ziekenbedje gaan liggen om even te bekomen.”

Geen woordAmper twee uur later stapte ze weer de trein op naar huis. Alsof er niets gebeurd was. Nooit heeft ze tegen haar ouders iets verteld. Zelfs haar beste vriendin wist tot voor kort niet wat er gebeurd was. “Ik had niet de nood om het met iemand te delen. Zelfs mijn liefdesverdriet om Mi-chiel heb ik alleen verwerkt. Ik ben nogal een binnenvreter, dus voor mij hoeft al dat praten niet. Enkel mijn beste vriendin weet het nu. Ik weet dat zij mij nooit zou veroordelen” En Michiel ? “Met Michiel heb ik alle contact verbroken. Eén keer heeft mij nog eens gecontacteerd, maar ik ben er niet op ingegaan. Dat is een afge-sloten hoofdstuk, net zoals die abortus.”

Geen spij tHet is ondertussen een jaar geleden dat Liesbeth een abortus had. Maar spijt heeft ze nooit gehad. “In de eerste plaats koos ik voor een abortus omdat ik niet klaar was om mama te worden. Maar toen Michiels bedrog en onvolwassen gedrag boven kwam, wist ik met zeker-heid dat ik de juiste keuze gemaakt had. Ik heb geen enkele seconde spijt gehad. Het kan misschien heel koel lijken, maar ik zag dat kindje als een probleem dat opgelost moest worden. Veel mensen zullen mijn reactie niet snappen en mij als harteloos beschouwen. Maar ik vind niet dat ik egoïstisch gehandeld heb. In-tegendeel. Ik wist dat ik dat kindje niet het leven zou kunnen geven zoals hij of zij dat verdient”, aldus Liesbeth. Op de vraag of ze in de toekomst kinderen wil, is ze nogal voorzichtig: “Ik ben wel van plan om ooit mama te worden, maar vraag me niet wanneer. Ik heb ondertus-sen al negen maand een relatie met een geweldige jongen, maar hij is ook nog niet klaar voor kinderen. Ik studeer nog, dus ik wil eerst mijn diploma halen en aan werk geraken. Ik vind ook dat je als koppel nog enkele jaren moet genieten van elkaar voor je aan kinderen begint. Als dat allemaal gebeurd is, zien we wel”, lacht Liesbeth.

door Stephanie Naessens

Page 30: La Folie

Stap1

Stap2

Stap3

Stap4

Stap5

Stap6

Page 31: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 31

decoratie

Van serviet tottafelpompon

Nodig• servietten • schaar • touw of vuilbaksluiter • veel geduld •

Haal de lagen van de servietten voorzichtig uit elkaar. De meeste servietten heb ongeveer vier lagen.

Leg de lagen van de servietten nauwkeurig op elkaar. Zorg ervoor dat je de kleuren van de verschillende lagen afwisselt.

Vouw de servietten tot een har-monica en bindt de harmonica vast in het midden met een vuil-baksluiter of een touwtje.

Knip de uiteinden van de har-monica langs beide kanten in punten, voor een mooi eindre-sultaat.

Trek de servietten weer uit elkaar, tot ze een pluizige bol vormen.

Ziezo, de pomon is klaar en kan gebruikt worden als tafeldecora-tie tijdens een etentje...

Stap1

Stap2

Stap3

Stap4

Stap5

Stap6

Op televisie lijkt het allemaal wel heel gemakkelijk. Maar hoe haalbaar is het de items uit het Vitaya programma Rok en Rol na te knutselen ? La Folie deed de test.

De tes t

Het leek niet al te moeilijk in het begin. Maar toch, servietten uit elkaar prutsen, het is niet iedereen gegeven. De rest van het stappenplan verliep vlot en was niet moeilijk uit te voeren. Al leek het eind-resultaat op de site van Rok en Rol veel mooier dan onze gefaalde paasdecoratie. Het is eerder een kleuterwerkje dan een origineel knutselidee voor volwassenen...

Voor meer info: www.vitaya.be/rokenrol

tekst Jade Van Lint

foto’s Stephanie naeSSenS

Page 32: La Folie

32 LA FOLIE MEI 2013

decoratie

Nodig• oud servies • glas • verf • schaar •

plakband met leuke prints • penselen • papier voor sjablonen • water •

Maak een sjabloon voor de te-kening op je borden. Teken het eerst op papier en snij het daarna uit. Plak het sjabloon op het bord.

Kleur het sjabloon voorzichtig in met verf. De soort verf is niet-belangrijk, het servies wordt aan het einde nog vernist.

Doe voor het kleine bord net hetzelfde maar met een andere tekening.

Kleur het sjabloon voorzichtig in met verf.

Neem een glas en versier het met gekleurde plakband. Tot het glas gedecoreerd is naar smaak.

Zieso, het servies kreeg een nieuw leven! Vergeet je eindre-sultaat niet te vernissen. Anders is je zorgvuldige werk nutteloos geweest.

Stap1

Stap2

Stap3

Stap4

Stap5

Stap6

La Folie magazine nam de proef op de som en testte nog een Rok en Rol item uit. Het is tegenwoordig in de mode om je servies een eigen touch te geven.

De tes t Het ‘pimp je servies idee’ is een enorm leuk gegeven. Maar beeld je eens in dat je een volledig servies zo onder handen zou nemen. Daar ben je wel even mee bezig. Als je er de tijd en de zin voor hebt, des te beter natuurlijk !

Het eindresltaat viel beter mee dan verwacht. Echter, hoe het glas met de plakband erop waterproof zal gemaakt worden, valt nog af te wachten ! Leuk idee om je eens op een regenachtige zondag-namiddag mee bezig te houden. Vergt wel wat nauwkeurigheid.

tekst Jade Van Lint

Voor meer info: www.vitaya.be/rokenrol

foto’s Stephanie naeSSenS

Pimp jeservies

Page 33: La Folie

Stap1

Stap2

Stap4

Stap5

Stap6

Stap5

Stap3

Page 34: La Folie

34 LA FOLIE MEI 2013

Gerecycleerde decoratieGet inspired

Materiaal hergebruiken maar het een an-dere functie geven: het is een echte hype geworden. Met wat creativiteit kan je een bestaand voorwerp omtoveren tot een woon-accessoire die zeker aandacht zal trekken. Vandaag gaan we creatief besparen met kant, glas en karton.

Tekst en foto’s Rani Merckx

EEN kAArsMANDDecoraties uit kant geven een romantische toets in huis.

Wat heb je nodig ?☑ Een ballon

☑ Behanglijm

☑ Schaar

☑ Kaarsen

☑ Kranten

☑ Tafellakens of onderzetters uit kant

Page 35: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 35

decoratie

Instructies1 Plaats op de krantenpapier je onderlegger of laken uit kant

2 Meng de behanglijm met een beetje water en roer krachtig tot je een dikke brij krijgt

3 Bestrijk de stukjes stof met voldoende behanglijm en plak deze op de ballon

4 Wacht enkele uren en prik de ballon kapot

5 Knip waar nodig de vorm van het mandje bij

Page 36: La Folie

36 LA FOLIE MEI 2013

decoratie

kArTONNEN klOkDecoratie uit karton is goedkoop en recycleerbaar. Een zelfgemaakte klok zal er zeker voor zorgen dat je nooit meer te laat komt.

Wat heb je nodig ?☑ Karton

☑ Klokmechanisme

☑ Potlood

☑ Passer

☑ Pizzames of ander snijmateriaal

Page 37: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 37

Instructies1 Teken het ontwerp van de klok op het

karton

2 Teken vervolgens in het midden van de klok twee cirkels met je passer

3 Snijd een kleine cirkel uit in het mid-den van deze twee cirkels en zorg dat het gat groot genoeg is voor je klokme-chanisme

4 Snijd de klok uit het karton met iets scherps

5 Bevestig het mechanisme

Page 38: La Folie

38 LA FOLIE MEI 2013

BOTTlE lAMps

Echte sfeermakers en makkelijk te maken.

Wat heb je nodig ?☑ Glazen flessen of bokalen

☑ Lamp, indien mogelijk een spaarlamp

☑ Een boor

☑ Gekleurde spuitlak

☑ Een fitting voor de lamp met kabel

Page 39: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 39

decoratie

Instructies 1 Teken de omtrek van de fitting af op het dek-

sel van de fles

2 Boor de vorm van de fitting uit het deksel

3 Plaats de fitting in de fles door het deksel

4 Spuit de fitting en het deksel met de gekleur-de spuitlak

5 Laat dit alles een halfuurtje drogen

6 Draai de lamp in de fitting en dicht het dek-sel van de bokaal

Page 40: La Folie

40 LA FOLIE MEI 2013

© Jade Van Lint

Page 41: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 41

De termen vintage en retro zijn niet meer weg te slaan uit de modewereld. Of het nu uit een tweedehandswinkel komt of uit de kleerkast van de bomma: alles van vroeger is hip en trendy. Maar waarom zijn we zo geïnteresseerd in kleding die al eens ge-dragen is? En vanwaar komt de benaming vintage?

door Stephanie Naessens

De comeback van vintage

Page 42: La Folie

42 LA FOLIE MEI 2013

vintage

Er wordt gesproken van een opkomst van vintage, maar eigenlijk is dit nooit weggeweest. We zitten in een herop-leving en dat zie je aan de toename van tweedhandswin-

kels. Zelfs grote modeketens als Zara, Mango en H&M spelen in op de hype door hun kleren een retrolook te geven.

Popu la i re ja ren ’60 erot iekHoewel de termen vintage en retro door elkaar gebruikt wor-den, hebben deze toch een heel andere betekenis. “Vintage is een benaming die specifiek wordt gebruikt voor de originele stukken uit de jaren ’60 tot het begin van de jaren ’80. Denk bijvoorbeeld aan de typische oranje lampen uit de jaren ’70. Retro is eerder de namaak of de heruitgave van de spullen van vroeger.”, aldus Fanny Van Elsen. Zij is de trotse uitbaatster van de Mechelse Blender, een winkel waar je terecht kunt voor al-les wat vintage is. Kleding, juwelen, meubelen en zelfs Playboys zijn er te vinden. Dat laatste blijkt trouwens een heel populair item. “De Playboys zijn één van de best verkopende dingen met Kerstmis of verjaardagen. Vrouwen komen bijvoorbeeld om een exemplaar van het geboortejaar of de geboortemaand van hun man. Daar is totaal geen gêne rond. Het is gewoon een leuk heb-beding voor de mannen”, aldus Fanny.

Jong geleerd, oud gedaanZeven jaar geleden begon Fanny met haar winkel. Al van kleins af aan was ze geïnteresseerd in oude spullen. Een uit de hand ge-lopen passie? “Rond mijn 12 à 13 jaar begon het allemaal. Ik ver-zamelde vooral robots in alle kleuren. Al op jonge leeftijd ging ik met mijn ouders naar rommelmarkten en zo is het eigenlijk allemaal ontstaan. Ik merkte dat er veel vraag was naar vintage. Mensen vroegen mij waar ik mijn spullen vandaan haalde of ze zeiden dat ze zelf nooit zoiets vonden, dus op die manier ben ik met mijn winkel begonnen.”, vertelt ze.

Fanny beschikt ondertussen over twee ruimtes in het Bruulcen-ter. “Zelf haal ik mijn spullen zowat van overal. Vroeger voor-namelijk van rommelmarkten en tweedehandswinkels, maar ondertussen heb ik al wat connecties. Mensen die hun huis leeg-maken of ouderen die verhuizen naar een appartement kunnen mij altijd contacteren. Ik vind ook dingen op het internet. Het is heel ruim eigenlijk.”

Kwa l itei t sversch i lVoor Fanny zijn vintage-items vanop een afstand te herkennen. Maar voor een leek kan het onderscheid tussen vintage en retro moeilijk zijn. “Het verschil tussen vintage en retro is te zien aan de kwaliteit. Vroeger was de afwerking veel beter dan nu. Het materiaal was heel anders. De namaak lampenkappen van tegenwoordig kun je bijvoorbeeld met één hand buigen. Bij de echte vintage lukt dat niet. Nu maken ze van die typische made in China spullen.”, zegt Fanny.

Fanny Van Elsen: “Rond mijn 12 jaar begon mijn passie voor tweedehands.” © Stephanie Naessens

Het verschil tussen vintage en retro is simpel.

Vroeger was alles van betere kwaliteit. Nu vind je enkel van die made in China

spullen

Fanny Van Elsen

Page 43: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 43

Uniek in een oogopslagThea Van Damme, een 21-jarige studente Grafisch Ontwerp, heeft een boontje voor vintagekleding. Vroeger droeg ze steevast confectiekledij, maar sinds enkele jaren is ze een fervent vin-tageliefhebster. “Wat mij zo fascineert aan vintage is dat al die spullen al een leven hebben gehad. Een leven waar ik niks van weet. En juist dat is zo intrigerend. Eigenlijk koop je gewoon een deeltje uit het leven van iemand anders. Van iemand die je totaal niet kent en waarschijnlijk nooit zal kennen. Dat is een schone gedachte”, aldus Thea. De evolutie van massaproductie naar vintage had ook een persoonlijke reden: “Ik ben nogal een specialleke en ik was het beu dat andere mensen hetzelfde droe-gen als ik. Op straat zag ik wel altijd iemand die krak hetzelfde aanhad als ik. Ik voelde mij gewoon niet origineel genoeg. Met vintage weet je bijna zeker dat er maar één stuk van gemaakt is. Ik voelde me onmiddellijk unieker.”

Tegenwoordig is het een kwestie om zo uniek mogelijk voor de dag te komen. Fanny herkent die trend. “Als je in de H&M een truitje koopt, weet je dat op straat wel iemand met hetzelfde stuk zal tegenkomen. Met vintage heb je iets unieks in handen. Dat maakt het bij veel mensen zo aantrekkelijk om vintage te kopen”, vertelt Fanny.

Vroeger was vintage helemaal niet hip. Tweedehandskleding werd beschouwd als iets voor arme mensen die zich niets nieuws konden veroorloven. Maar dat idee is nu helemaal verdwenen. Dat merkt Fanny ook bij haar klanten: “De manier van denken

is veranderd. Vroeger hadden de mensen zo’n akelig idee over tweedehands. De gedachte dat spullen al eens gebruikt of ge-dragen waren, wekte nare gevoelens op. Mensen waren er wat vies van. Door kringlopen en tweedehandswinkels hebben ze ontdekt dat ze met weinig geld heel toffe dingen kunnen kopen. Mijn publiek is ruimer geworden tegenover een paar jaar gele-den. Vroeger kwamen er vooral prille dertigers langs, nu gaan hier mensen van 10 tot 80 jaar buiten.”

Pr ij skaa r t jeVintage mag dan wel uniek zijn, maar voor die originaliteit be-taal je ook een prijs. Een echt vintage designerstuk kost al gauw 300 euro. Duur voor een gebruikt oud item? “Ik zag onlangs een mooie blouse van Chanel uit de jaren ‘70. Heel basic, maar ze kostte wel 400 euro. Toen heb ik ze maar wijselijk laten liggen. Mocht ik genoeg geld hebben, zou ik het meteen kopen. Chanel is nu eenmaal een duur merk, dus 400 euro is eigenlijk geen geld.”, vertelt Thea.

Ik was het beu dat anderen hetzelfde

droegen als ik. Ik voelde mij gewoon niet

orgineel genoeg. Met vintagekleding ben je veel unieker

Thea Van Damme

Thea Van Damme: “Al die tweedehandsspullen hebben al een leven gehad. Dat fascineert mij zo.” © Jade Van Lint

Page 44: La Folie

44 LA FOLIE MEI 2013

Fanny heeft echter een heel andere visie op vintage. Zij vindt vooral de betaalbaarheid belangrijk. Af en toe zijn er designers-pullen te spotten, maar daar gaat Fanny niet specifiek naar op zoek. “Voor mensen die net gaan samenwonen en weinig budget hebben, is het leuk om alsnog goedkope tweedehandsspullen te vinden. Zo kan hun uitzet ook beginnen. Dat is gewoon het fijne aan vintage en tweedehands: voor weinig geld toch originele en toffe dingen kunnen kopen.”

Vintage versus ret roVintage designerstukken zijn dus betaalbaarder dan nieuwe, maar nog steeds duur. Daar spelen ketens H&M en Mango op in. Zij hebben dan wel geen echte vintage in handen, toch is dit een markt die ze niet konden laten liggen. Daarom kopiëren ze in hun collecties die retrolook. Maar is de echte vintagefan hiermee gediend? Thea reageert: “Het is leuk om de combinatie te maken tussen echte vintage en retro. Soms zitten er gewoon foute dingen tussen de tweedehandskleding. Daarom is het in-teressant om het echte met het valse te combineren. Vintage met een moderne toets dus.”

Fanny zit echter met gemengde gevoelens tegenover de copy-paste filosofie van de ketens: “Enerzijds is het positief dat vin-tage gekopieerd wordt, want dat wil zeggen dat het weer terecht in de mode is. Anderzijds vind ik dat die spullen weinig karak-ter hebben. Ketens doen aan massaproductie, dus de originali-teit gaat verloren. De stukken zijn niet meer uniek en net dat is het speciale aan vintage.”

Muziek bindtNiet enkel vintagekleding wint aan populariteit, maar ook de vinylplaten zijn terug van weggeweest. Na de cd en mp3 heb-ben de mensen de weg naar de platenzaak teruggevonden. Niels Reusens, mede-uitbater van de Mechelse platenzaak ‘The Vinyl Touch’, verklaart het succes van vinyl: “Alles uit het verleden komt vroeg of laat terug in de mode. Dat is altijd al zo geweest. Maar met muziek ligt dat anders. Kleding komt en gaat, afhan-kelijk van de laatste trends. Met muziek heeft iedereen wel een binding, dus die populariteit is niet zozeer afhankelijk van wat in is. Bovendien is een plaat toch veel mooier dan een gewone cd? Vinyl klinkt veel warmer. ”

Niels’ winkel The Vinyl Touch is recent verhuist naar een andere locatie. Dat verschil voelt Niels wel. © Stephanie Naessens

Page 45: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 45

Breed publ iekMuziek is dus geen modeverschijnsel. Iedereen heeft een bin-ding met muziek en dat merkt Niels ook in zijn cliënteel: “Wij trekken mensen van alle leeftijden aan. Op muziek kun je geen leeftijd plakken, dus op vinyl ook niet. Hier gaan mensen buiten van 16 jaar, maar evengoed 70-jarigen vinden hier hun goesting. Alles hangt af van je assortiment. Hoe breder je assortiment, hoe breder je publiek. We zitten wel net op een nieuwe locatie, dus tot hiertoe is er een groot verschil in toestroom. Maar ik maak me geen zorgen. De echte vinylliefhebber vindt altijd zijn weg wel.” Vinyl is dus voor iedereen, maar in de muziekgenres ziet Reusens wel een generatieverschil: “Ik merk wel dat het jon-gere publiek niet snel in de oude platen duikt. Er zijn natuurlijk twintigers die jazz kopen, maar dat is miniem. Het alternatieve-genre is het populairst bij de jongeren.”

Zelf ook op zoek naar vintage ?

❶ Madam Mim Hoogstraat 29 3000 Brugge

❷ Alternatief Baudelostraat 15 9000 Gent

❸ Blender Vintage Shop Bruulcenter Bruul 79 2800 Mechelen

❹ Gabriele Vintage Kartuizerstraat 27 1000 Brussel

❺ Hippo! Parijsstraat 27 3000 Leuven

❻ Paplou Dorpsstraat 37b 3500 Hasselt

Volgens Niels is vinyl geen modeverschijnsel: “Iedereen heeft een binding met muziek.” © Stephanie Naessens

Gepersona l i seerde mag ieAls je dacht dat je vinylplaten enkel in de onafhankelijke pla-tenzaak kan terugvinden, think again. Hifiketens zoals Media-markt en Saturn springen mee op de retrokar en bieden nu ook vinylplaten aan. Maar Niels meent dat die ketens geen bedrei-ging vormen voor zijn zaak. Zelfs niet nu er zich in november een Mediamarkt in zijn stad gaat vestigen. “Wij hebben het voordeel dat we ook tweedehandsplaten verkopen. In zo’n Me-diamarkt vind je alleen maar nieuwe platen. Daar is toch geen magie aan? Bij ons kun je in de bakken snuisteren en toevallig iets speciaals vinden, maar in een keten weet je wat je kunt ver-wachten. Bovendien zitten sommige klanten hier wel uren bin-nen. De Mediamarkt is nu niet bepaald de gezelligste plaats om uren binnen te staan. Een platenzaak binnengaan is niet zomaar iets gaan kopen. Het is een belevenis.”

Sommige klanten staan hier uren binnen.

Een platenzaak binnenstappen is niet zomaar

iets gaan kopen. Het is een belevenis

Niels Reusens

Page 46: La Folie

46 LA FOLIE MEI 2013

column

verstaan we ook gaan werken. Astrid schrijft een blog voor The Blonde & The Brunette maar eerlijk gezegd: ik heb haar nog nooit één stuk zien schrijven tijdens de afleveringen zelf. Dan nog maar te zwijgen over de kwaliteit van haar schrijfkunsten of het onderwerp van haar blog: mode. Mode, dat is waar As-trids leven volledig om draait. Ze is onder andere verslaafd aan de typische rode look van de ontwerper Louboutin, die te pas en te onpas in beeld komt. Ondertussen heeft ze ook haar eigen kledinglijn laten maken die totally Astrid is. Ja, inderdaad laten maken ! Heel haar leven kan misschien fake overkomen maar ik ben wel overtuigd dat de liefde van Astrid voor John oprecht is. Hoe moeilijk kan het zijn om verliefd te worden op een kale, rijke miljonair ?

Wie zat er nu te wachten op een radiopro-gramma met Astrid Bryan? Na drie seizoe-nen Astrid in Wonderland weten we toch al hoe het er in het fabulous Hollywood aan toe gaat. Astrid vindt het zelf heel erg cool en amazing dat ze het zo ver geschopt heeft. Maar nu ook nog een radioprogramma waar we haar schelle, nasale stem maar ook de mix van een Antwerps en Amerikaans ac-cent moeten aanhoren, ik weet het toch niet.Het radioprogramma op MNM houdt vast aan vaste waarden in Astrids leven. Zo komt haar vrijgezellige broer de Lau – die ze ook wel eens lul –  noemt op bezoek om te vertel-len over de spanningen die in Hollywood te voelen zijn met de nakende Oscaruitrei-king om de hoek. Gelukkig kreeg ze maar gedurende één week een uurtje radiotijd. Het programma is een mix van Astrids fa-voriete muziek en het reilen en zeilen in LA. Het concept rond Astrid Bryan wordt uitgemolken.De eerste paar afleveringen op televisie keek ik geamuseerd toe, maar op de duur zijn het altijd dezelfde items die terugkeren. Astrid showt (nogmaals) haar schoenencollectie. Ze probeert het pu-bliek van haar liefde voor den John te overtuigen met de meest onliefdevolle zoenen op televisie. Ze verplicht haar donuti om zijn hoofd als lekstok te laten dienen. Of ze gaat zich nog maar eens moeien met het leven van de Lau. Als John vraagt wat As-trid vandaag van plan is zegt ze dat ze lots of things to do heeft. Maar die lots of things draaien vaak gewoon uit op zonnebaden aan het zwembad met weinig om het lijf. Natuurlijk blijven de kijkcijfers van Astrid in Wonderland hoog. Astrid weet perfect wat ze moet doen om haar publiek tevreden te houden: als een barbie aan het zwembad gaan liggen. Onder lots of things to do

amaaaaaaazing nu ook op de radio

JVL

© SBS Belgium/Tim De Backer

Page 47: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 47

eco

De nieuwe weg naar duurzaamheid

Gratis en voor niets je spullen laten repareren met een drankje in de hand. Dat is het concept van een Repair Café. Vergeet elektrowinkels waar je wekenlang moet wachten op je toestel. Het initiatief is een teken van goodwill, want zowel de organisatie als de reparateurs verdienen er geen cent mee. Beetje naïef of een lichtpunt in tijden van crisis ?

Het idee komt overgewaaid uit Nederland. In 2009 nam Mar-tine Postma het heft in eigen handen en startte ze met dit initia-tief. Als rasechte milieuactiviste was ze de wegwerpmaatschap-pij beu. Ze wilde de burgers bewust maken van de toenemende afvalberg en hen een weg naar duurzaamheid bieden. Op 18 oktober 2009 vond het allereerste Repair café plaats. Een schot in de roos, zo bleek. Want vier jaar later heeft dit concept de rest van Europa bereikt.

Vlaamse samenwerk ingDe stichting Repair Café kent veel steun. In Vlaanderen is er sprake van een samenwerking met het Netwerk Bewust Ver-bruiken (NBV) die vanaf 2013 het concept gaan verspreiden. Het Repair Café werd eerst uitgetest in Vlaams-Brabant, maar ook de rest van Vlaanderen moet eraan geloven.

Drongen doet de tes tOp 13 mei konden de inwoners van Drongen voor het eerst kennismaken met het Repair Café. Geïnteresseerden stormden toe met textiel en zelfs fietsen, maar vooral de elektronica was populair. De echte helden van het verhaal zijn echter de repara-teurs. Angelo Meuleman, organisator van het Drongense Repair Café: “De reparateurs zijn allemaal vrijwilligers. De meesten hier zijn vrienden of kennissen van mij. Maar er zijn ook mede-werkers van het Repair Café in Gent aanwezig. De hele organi-satie is gratis, omdat we de mensen eigenlijk willen bijbrengen om spaarzaam om te gaan met materiaal. In plaats van je ka-potte spullen meteen weg te gooien, kom je er gewoon mee naar ons. Het draait niet om het geld. Spaarzaamheid en gezelligheid staan voorop.”

Verst and van zakenBij elke geslaagde reparatie wordt er met de bel gerinkeld. Mis-sie geslaagd dus. De bel rinkelt een aantal keer. Iets wat doet vermoeden dat deze reparateurs er wel degelijk iets van kennen. “Het klopt dat onze vrijwilligers in het dagelijkse leven een be-roep uitoefenen dat iets te maken heeft met wat ze hier proberen te herstellen. Bij de reparatie van de elektrische toestellen zijn er bijvoorbeeld elektriciens aanwezig. Maar het is geen vereiste. Alle hulp is welkom, professioneel of niet.”

Repair Café verovert Vlaanderen

door Stephanie Naessens

De eerste editie van het Drongense Repair Café was een groot succes. © Stephanie Naessens

Page 48: La Folie

48 LA FOLIE MEI 2013

rubriek

Page 49: La Folie

49 LA FOLIE MEI 2013

A storyon my skin

Kathleen, Brecht en Maaike delen hun verhaal met La Folie.

Steeds vaker worden verhalen vereeuwigd op de huid met inkt en naald. Wat vroeger alleen weggelegd was voor de zeemannen is in-

middels een grote trend geworden. Met eigen ontwerpen in de hand kunnen we de tijd van schaars geklede vrouwen, hartjes en kaarten

definitief uitzwaaien.

tekst en foto’s Rani Merckx

tatoeage

Page 50: La Folie

50 LA FOLIE MEI 2013

kATHlEEN lAMi (25) woont momenteel in Vilvoorde en werkt bij Altimate als Sales Oracle. Ondanks dat haar tatoeages een verhaal met zich meedragen, is het belangrijk dat deze ta-toeages niet zichtbaar zijn aangezien ze soms naar evenementen gaat of klanten bezoekt. Kathleen liet haar eerste tatoeage plaat-sen op haar onderbuik toen ze in 2006 in Thailand verbleef als uitwisselingsstudente. In een school in het Noordoosten kreeg ze Thais en Chinees. Daarnaast was ze ook leerkracht Engels en Wiskunde.

Het verhaa l“Mijn eerste tatoeage heb ik laten tatoeëren op mijn onderbuik. Het is een tribal waarvan de binnenkant een hartje vormt. Van-uit dit punt vertrekken verschillende stekels en punten. De pun-ten gaan zichtbaar verder dan de stekels. Het hartje staat voor de gebroken relaties in mijn leven en de stekels voor de slechte en negatieve ervaringen in mijn leven. Niet alleen kommer en kwel uiteraard, de puntjes staan voor de positieve momenten in mijn leven en deze strekken zich meer en verder uit dan de stekels. Met een moraal in gedachte dat na een slechte relatie niet de negatieve momenten het belangrijkste zijn, maar dat je de goede momenten moet koesteren.”

“Drie weken na mijn eerste tatoeage heb ik een tweede laten plaatsen op mijn linkerborst. Toen we op een massagekamp wa-ren, zijn enkele vrienden en ik naar een shoppingcenter gegaan en daar was toevallig een tattooshop. Ik wist al wat ik wou en ben enkele dagen later teruggekeerd naar die tattooshop en heb mijn tweede tatoeage laten zetten. De zeven sterren refereren naar mijn geloof. Ze staan voor de hemel en het aantal verwijst naar de schepping van de aarde, dat zeven dagen duurde. Ik heb deze tatoeage laten plaatsen op mijn borst omdat dit het dichtst bij mijn hart ligt.”

“Mijn derde tatoeage heb ik laten zetten in België in 2009 op mijn linkerpols. Het was een aandenken aan mijn verblijf in Thailand. De tekst ‘Aîm’ geschreven in het Thais, verwijst naar mijn bijnaam toen ik voor één jaar als studente in Thailand verbleef. Mijn echte naam, Kathleen Lami, kenden ze niet. Ze gaven mij een Thaïse naam en deze was zeer lang. Iedereen ge-bruikt daar een bijnaam omdat het uitspreken van een Thaïse naam veel moeite kost. De bijnaam krijg je aan de hand van je karakter en mij noemde ze ‘Aîm’, dit betekent gelukkig. Ik was

Het is uiteindel ijk mijn l ichaam, mijn keuze

Kathleen Lami

Page 51: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 51

tatoeage

natuurlijk zeer vereerd dat ze mij als een gelukkig en vrolijk iemand omschreven. Ik vond mijn pols de geschikte plaats voor deze tatoeage aangezien de aders in mijn pols leiden naar mijn hart. Ik heb bewust gekozen om geen kleur te verwerken in mijn tatoeage aangezien deze met de jaren vervagen en zo hun puur-heid verliezen.”

Waarom een t a toeage?“Ik wilde altijd al een tatoeage die verwees naar mijn verleden en waarachter een verhaal schuilt. Aangezien ik in 2006 in Thailand verbleef en dat toen ‘mijn thuis’ was, had ik geen reden meer om geen tatoeage te plaatsen. Het plaatsen van mijn eerste tatoeage werd dus niet positief onthaald door mijn ouders bij mijn aankomst. Sommigen vonden mijn tatoeage mooi, anderen dan weer niet. Smaken verschillen nu eenmaal en zo’n persoon-lijke keuze moet gerespecteerd worden. Tatoeages worden vaak als ordinair beschouwd, terwijl dit iets eigen is van een persoon en hun verhaal blootlegt. De tatoeages geven me dan ook de nodige steun om tijdens moeilijke momenten door te zetten. Ik maakte me geen zorgen over het plaatsen van de tatoeage, wel was ik kordaat op het vlak van hygiëne. Ik heb in Thailand extra moeten betalen omdat ik een nieuw potje en steriele naald prefereerde. Inkt met je huid vereeuwigen doe je niet in een opwelling, hier denk je nu eenmaal goed over na. Bij een gere-nommeerde en kwalitatieve tatoeëerder moet je op voorhand een afspraak maken. Dit geeft je de kans om bij bedenking het afspraak nog af te zeggen. De basisbeginselen van mijn ontwerp waren er al, ik heb het een beetje gewijzigd en mijn creatief kantje bovengehaald.”

Toekomstplannen“Ik ben zeer tevreden over mijn tatoeages en zou graag in de toekomst nog enkele willen. Op dit moment denk ik aan twee of zelfs drie nieuwe. Voor de eerstvolgende ben ik me al gaan informeren. Het idee is er al maar waar ik deze wil plaatsen is nog niet zeker. Ik speel al heel lang dwarsfluit en ik zou graag ergens een solsleutel willen zetten. Mijn ouders, voornamelijk mijn geraakten direct in paniek. Volgens haar komt de tatoeage sowieso als ik over informeren spreek. Maar eenmaal je begint, kan je niet stoppen. Het is vooral de stap naar de eerste tatoeage die moeilijk is. Tatoeëren is misschien een vorm van zelfver-minking maar het is uiteindelijk mijn lichaam, mijn keuze.”

BrECHT BlANCkAErT (21) woont in Diegem en werkt als loodgieter bij Bvba De Wit Charly in Zaventem. Hij liet zijn eer-ste tatoeage plaatsen in juli 2012.

Page 52: La Folie

52 LA FOLIE MEI 2013

voor iedereen. Voor het plaatsen van de tatoeage had ik geen schrik aangezien ik naalden gewoon ben omdat ik af en toe bloed geef aan het Rode Kruis. Het voelde in het begin wat ongemakkelijk maar al bij al viel dit goed mee. Het hangt ui-teraard af van waar je een tatoeage laat plaatsen. De kostprijs van mijn tatoeage bedraagt 250 euro, dit is niet goedkoop maar ik had het ervoor over.”

Moei l i jk om te s toppen“Ik ben ervan overtuigd dat ik nog een tatoeage ga laten zet-ten. Momenteel ben ik over mijn tweede tatoeage aan het nadenken en deze zal zeker niet de laatste worden vermoed ik. Eenmaal je begint is het moeilijk om te stoppen. Mensen die vol staan met tatoeages zullen dit gevoel ook al ervaren hebben. Zolang er een verhaal achter schuilt, vind ik het geen probleem dat anderen volstaan met tatoeages. Het is iets kunstmatig, net als maquillage voor vrouwen. Waarom zouden tatoeages dan wel een probleem vormen ?”

 

MAAikE VAN DEN BAlCkE (23) woont in Vilvoorde en werkt als kleuterleidster in de Radar in Laken. Ze heeft haar lijfspreuk letterlijk op haar lichaam vereeuwigd met naald en inkt op 14 september 2011.

Het verhaa l“Mijn eerste tatoeage heb ik laten tatoeëren op de binnenkant van mijn rechterarm. Ik vond deze plek het meest geschikt aan-gezien ik deze ook makkelijk kan zien. Mijn tatoeages zijn sym-bolen die staan voor de horoscopen van mijn gezin en mezelf. In het midden zie je het symbool van de Waterman, dat is mijn horoscoop. Daarrond heb je de tekens van Boogschutter, Stier en Leeuw. Deze zijn de horoscopen van mijn gezin. De symbo-len staan in verbinding met elkaar door de knoop waar ze in staan. De tatoeëerder mocht zijn creatieve kant bovenhalen voor de tatoeage. Wel heb ik de figuren opgezocht op het internet en gezegd hoe deze geplaatst moesten worden. De moraal hierach-ter is dat ik door mijn gezin gevormd ben en dat zij mij gemaakt hebben tot de persoon die ik nu ben. Ze betekenen alles voor mij.”

Waarom een t a toeage?“Ik wilde altijd al een tatoeage en voornamelijk omdat mijn vader er één had. Op het moment dat de tatoeëerder ging begin-nen, heb ik wel even snel nagedacht over de mogelijke gevolgen en de reacties van de mensen. Maar dat ging snel voorbij. Mijn moeder vond het minder fijn dat ik een tatoeage ging laten zet-ten. Ik zeg het haar liever op voorhand dan dat ik een tatoeage laat zetten achter haar rug. Uiteindelijk waren de reacties van mijn omgeving wel positief. Tatoeages zijn tenslotte persoonlijk en je laat iets speciaals op je lichaam zetten. Ondanks dat deze persoonlijk is, heb ik er geen probleem mee dat hij zichtbaar is

Mijn tweede tatoeage za l zeker niet de laatste zijn

Brecht Blanckaert

Page 53: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 53

Het verhaa l“Mijn tatoeage is net boven mijn rechterlies geplaatst. Deze is nog net zichtbaar met mijn slip aan. De tatoeage vormt een ster met de initialen H.G.L en daarnaast staat nog een ster. De initi-alen staan voor hoop, geluk en liefde. Ik heb dit laten tatoeëren omdat het mijn levensspreuk is. Je hebt volgens mij voorname-lijk hoop, geluk en liefde nodig om te kunnen overleven in de maatschappij. Arm of rijk zijn, laat je niet altijd toe te overleven. Je hebt uiteindelijk hoop nodig op geluk en liefde. Deze zorgen er namelijk voor dat de mens, ondanks elke tegenslag, er altijd bovenop komt. De sterren naast de initialen staan voor een ein-deloos leven. Ze zijn ter nagedachte geplaatst voor de mensen die gestorven zijn in mijn leven.”

Waarom een t a toeage?“Ik wilde al heel lang een tatoeage. Het idee om eentje te plaat-sen kwam er toen ik 16 jaar was. Het ontwerp van mijn tatoeage heb ik uiteindelijk gemaakt toen ik 17 jaar was. Pas op mijn 22 jaar heb ik mijn tatoeage laten plaatsen. Dat getuigt wel over het lange nadenken over mijn tatoeage. Het tatoeëren zelf vond ik niet zo pijnlijk. De betekenis erachter heeft, psychologisch ge-zien, een lange periode veel met me gedaan. Het voelde als een soort verwerkingsproces en gaf me moed in moeilijke periodes. Ik heb ze laten zetten in september en in datzelfde jaar is mijn opa één dag na mijn verjaardag overleden. Mijn tatoeage gaf me toen steun, ook al bevat het geen echte krachten. Eén jaar later kreeg ik te horen dat mijn meter weer kanker heeft. Op zo’n moment ga je toch nadenken. Wat heb je nu aan geld als je on-geneeslijk ziek bent? Je hebt voornamelijk hoop, geluk en liefde nodig om zo’n moeilijke periode door te komen. Mijn omgeving heeft niet echt kunnen reageren op mijn tatoeage. Ik ben name-lijk niet van het principe om deze te laten zien aan iedereen. Het is iets persoonlijks en hiervoor heb ik hun mening niet nodig. Uiteindelijk moet je naar jezelf kijken en een ander niet beoor-delen. Mijn ouders weten het pas sinds november vorig jaar en hebben deze nog steeds niet gezien.”

“Een t a toeage voor mijn opa“Na het plaatsen was ik zeer tevreden over mijn tatoeage. Ik zou heel graag in de toekomst nog enkele tatoeages zetten. Sinds het overlijden van mijn opa ben ik bezig met het maken van een volgend ontwerp.”

Je hebt voornamelijk hoop, geluk en l iefde nodig in het leven

Maaike Van den Balck

Page 54: La Folie

54 LA FOLIE MEI 2013

Wanneer je jezelf verliest

Je hebt slaapproblemen, je voelt je opgebrand en je ziet overal tegenop. Het zijn allemaal symptomen van een burn-out die zich zowel lichamelijk als geestelijk uiten. De ziekte kan zowel je werkprestaties als je omgeving beïnvloeden. Christel Huysmans (47) kan hierover meespreken.

Tekst en foto's Rani Merckx

Page 55: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 55

Burn-out betekent letterlijk opgebrand zijn en zo voelt ook 0,8 procent van de Belgische werknemers zich. De ziekte werd vroeger gekoppeld aan mensen die zwak zijn, maar deze theorie wordt afgebroken aangezien

meer en meer mensen een burn-out krijgen. Uit een onderzoek van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid (2010) is gebleken dat 19.000 mensen bij hun bedrijfsarts op controle gin-gen aangezien ze te kampen hadden met een burn-out. Werkne-mers die te perfectionistisch zijn, een slechte werkomgeving en slechte collega’s hebben of die alleen nog maar leven voor hun carrière hebben de meeste kans om de ziekte te krijgen. Volgens Inge Huygen, een professionele coach omtrent burn-outs, treedt een burn-out voornamelijk op binnen de zorgsector en in be-roepen waar je onrechtstreeks te maken krijgt met slachtoffers. Inge startte vier jaar geleden een samenwerking met het Euro-pean Institute for Intervention and Research on Burnout (EI-IRBO). “Uit ervaring merken we dat een burn-out aanvankelijk voorkomt bij verplegers, dokters en politiemensen”, aldus Inge. Maar sinds een aantal jaren is er een merkbare stijging aan het aantal burn-outs bij andere beroepen. “Tegenwoordig grijpt een burn-out meer om zich heen. Zo vallen managers, kaderleden en politici eraan ten prooi.”

CHrisTEl HUYsMANs (47) kreeg 12 jaar geleden een burn-out. Christel werkte op dat moment in een grootkeuken tot op een gegeven moment de hele werksfeer veranderde door de komst van een nieuwe baas. Alhoewel Christel zeven jaar lang dit beroep uitoefende, voelde ze zich steeds slechter in de situatie. “Ik had geen ruzie met mijn collega’s maar er was ook geen bepaalde klik”, aldus Christel. “De stress en het feit dat sommige collega’s voorgetrokken werden, deden mij niet goed”. Maar hier stopte het niet voor Christel. In diezelfde periode kreeg haar man een hersentumor. Een gebeurtenis die, in com-binatie met haar werkproblemen, zwaar op haar schouders te-rechtkwam.

Geen besefEen burn-out krijg je niet zomaar. Het komt met de jaren door verschillende gebeurtenissen die zwaar wegen op de mensen. Er zijn echter wel een aantal zaken die erop kunnen wijzen dat iemand een burn-out heeft. Mensen met een burn-out beseffen niet dat ze iets mankeren, met als gevolg dat er dan ook weinig aandacht aan wordt besteed. “Op het moment zelf besefte ik niet

dat ik iets voorhad. Ik was gewoon moe en wou niet naar buiten gaan”, zegt Christel. Maar de toestand van Christel verbeterde niet. Ze kon zichzelf niet meer vertonen in het openbaar aange-zien ze geen zin had om te praten met de mensen. “Ik ben altijd een spontaan iemand geweest, dus deze gevoelens waren wel vreemd. Op een gegeven moment stond ik te wachten in een win-kel en ben ik vervolgens huilend buiten gelopen omdat ik het niet meer aankon”, aldus Huysmans.

De behandel ing Christel belde na het incident onmiddellijk een vriendin van haar. “Een goede vriendin van mij heeft uiteindelijk de dok-ter gebeld omdat ze vond dat het zo niet verder kon met mij.” Christel zelf wilde de dokter niet bellen aangezien ze er niet bij stilstond dat ze iets mankeerde. Mensen met een burn-out kun-nen het best professionele hulp inschakelen. Zo kunnen ze in eerste instantie altijd de huisarts contacteren. “Huisartsen zijn de beste aanspreekpunten aangezien zij een diagnose van een burn-out opstellen”, vertelt Inge Huygen. “Mijn huisarts kwam elke week één keer op visite om te zien hoe het met mij ging. Op een gegeven ogenblik zag hij geen verbetering in mijn toestand en kreeg ik pillen voorgeschreven”, aldus Christel. Huysmans' pillen sloegen echter niet aan en ze moest hierdoor drie soorten innemen. Pas bij haar vierde soort pil begon haar situatie te verbeteren. “Destijds nam ik een Sertralinepil in. Deze pillen hebben hetzelfde effect als een antidepressiva.” Sertraline moest ervoor zorgen dat Christel terug opgewekt kon rondlopen en de zin in het leven terugvond. Hetzelfde geldt bij een antidepres-sivum. “Ik moest één pilletje innemen per dag en op lange termijn voelde je de effecten van het pilletje. Je ging je niet onmiddellijk van de ene op de andere dag beter voelen.” Naast de huisarts kunnen mensen met een burn-out ook terecht bij een psycho-loog of therapeut. Hier wordt gewerkt rond andere overtuigin-gen, ander gedrag en wordt men op een terugkeer naar het werk voorbereid. Daarnaast wordt de problematiek van de persoon maar ook van het systeem waarin de betrokkene werkzaam is onder de loep genomen. Psychologen graven diep in je verleden en heden aan de hand van enkele simpele vragen. “De vertrou-welijke gesprekken met mijn psycholoog hielpen goed. Ze stelde op het eerste zicht gewone vragen maar via deze vragen kreeg ze heel veel uit mij waarover ik eerder niet had nagedacht.” Tijdens Christels gesprekken zijn er verschillende zaken naar boven gekomen, zaken die vastzaten door vroegere ervaringen. Maar

Ik had geen lEVENslUsT meer

Page 56: La Folie

56 LA FOLIE MEI 2013

burn~out

ook recente problemen zoals de sfeer op haar toenmalig werk en haar man die op dat moment een hersentumor kreeg, maakten het voor Christel moeilijk om sterk te blijven. Professionele hulp is essentieel voor de behandeling van een burn-out. De herstel-periode van een burn-out is afhankelijk van het individu en hangt ook af van hoe lang men gewacht heeft om er iets aan te doen. “Meermaals zien we dat de mensen gemiddeld drie tot zes maanden nodig hebben alvorens ze terug aan het werk kunnen. Er komen ook langere herstelperiodes voor die een jaar duren”, aldus Inge. De burn-out van Christel duurde drie a vier maan-den maar ze moest erna nog een hele tijd thuisblijven van de huisarts. “Ik moest eerst alles relativeren en op een rijtje plaatsen vooraleer ik terug de draad kon opnemen.”

De s igna lenEen burn-out kan zich zowel op lichamelijk , psychologisch als op sociaal vlak uiten. Het lichamelijk aspect gaat over een zichtbare verandering van het gedrag van de persoon. “Het is belangrijk dat de directe omgeving van de persoon in kwestie de veranderingen op tijd merken”, aldus Inge. “Zo kan iemand die doorgaans vrij optimistisch was zijn schouders laten hangen voor een lange periode. Of iemand die zeer attent en vriendelijk was tegenover zijn omstaanders, plotseling verandert in iemand die kortaf is en de neiging heeft om te roepen.” Deze signalen kwamen voor bij Christel. “Ik vertoonde mezelf niet meer bui-tenshuis. Enkel naar het toilet gaan of iets nemen om te drinken ging nog”. Mensen met een burn-out voelen zich voornamelijk oververmoeid en overspannen. Concentratiestoornissen en een verzwakt immuunsysteem kunnen ook tevoorschijn komen. Al deze signalen zijn echter afhankelijk van het individu zelf. “Ik voelde me zo moe, ik had geen zin meer om iets te doen. Naast het weggaan ging ook mijn eetlust achteruit, zo vermagerde ik twaalf kilo in drie maanden”, aldus Christel. Op mentaal vlak kunnen mensen met een burn-out aan geheugenverlies lijden of in een depressie terecht komen. “Ik kreeg enkele boekjes van de huisarts over depressies en burn-out, maar deze heb ik nooit gelezen aangezien ik volgens mezelf niets mankeerde.”

De omgev ingDe mensen in de omgeving spelen een zeer belangrijke rol om-trent de detectie van het veranderd gedrag van hun partner, ouder of vriend. “Het zijn de partners, kinderen of collega’s die de persoon kunnen helpen door de signalen opmerkzaam te maken”, aldus Inge. Ook kan de directe omgeving de betrok-kenen in kwestie helpen door hen aan te sporen om rustpauzes in te lassen of een huisarts te raadplegen. “Mijn familieleden merkten wel een verandering bij mij maar ze spraken mij hier-over niet aan, aangezien ik hen nadrukkelijk gevraagd had me gerust te laten”, vertelt Christel. Niet alleen bij de detectie van een burn-out maar ook bij het herstel van een burn-out neemt de directe omgeving een belangrijke rol in. Ze kunnen de men-sen mentaal ondersteunen, aansporen om buiten te komen en te bewegen op een rustige manier en tenslotte om de betrokkenen een hart onder de riem te steken wanneer zij dit nodig hebben. “Mijn man moest me mee uit wandelen nemen van de huisarts maar dit wilde ik niet”, zegt Christel. “Mijn man heeft me nooit

an s t ress naa r een burn -outEen burn-out vloeit voort uit een lange stressperiode.

“Stress is een normale menselijke reactie waarbij het ge-drag van het individu wordt aangepast ten gevolge van een onzekere situatie”, aldus Inge. De mate waarin men gevoe-lig is voor stress is voor een deel genetisch bepaald. “Ver-gelijk een stresssituatie met de eerste mens die in het woud een leeuw tegenkwam. De situatie bracht, op zijn minst, een stressreactie teweeg in het lichaam. In een fractie van een seconde moest de man beslissen of hij ging vechten, vluchten of stil ging blijven staan. Onze lichamen reage-ren op een gelijkaardige manier als we vandaag de dag een moeilijke opdracht krijgen die we nog nooit gedaan hebben”, vertelt Inge. Stress helpt ons overleven en beter te presteren door de adrenaline in het lichaam. “Na elke periode van positieve stress is het belangrijk dat de mensen een rustperiode inlassen om negatieve stress te voorko-men”, aldus Inge. Negatieve stress ontstaat wanneer we overmand raken door gebeurtenissen waarop we geen vat hebben. Wanneer deze stress blijft aanhouden zonder on-derbreking spreken we van chronische stress. “Chronische stress kan een aanleiding geven tot een burn-out, het is dus zeer belangrijk dat je de situatie onder controle krijgt”, zegt Inge. Uit onderzoek van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk is gebleken dat stress het tweede meest werkgerelateerde gezondheidsprobleem is in Europa. Het zou 22 procent van de Europeanen tref-fen.

Page 57: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 57

gepusht om mee naar buiten te gaan. Ik wou enkel met de auto rondrijden zodat ik de mensen niet moest aanspreken.” De man van Christel volgde goed op of ze wel degelijk de voorgeschre-ven medicatie innam.

TaboeIn onze westerse bedrijfscultuur heerst een sterke prestatie-drang, waarbij iedereen als een sterk en performant persoon wil overkomen. “Het taboe rond een burn-out in de zin van ‘er mag niet over gesproken worden’ verdwijnt alsmaar aangezien veel mensen tegenwoordig door een burn-out getroffen worden”, aldus Inge. Alhoewel dat veel betrokkenen in de media getuigen

over hun burn-out, rust er binnen de bedrijfsmuren soms een negatieve lading op het woord zelf. Vroeger werd het woord gelinkt aan zwakke mensen maar dit klopt niet. “In de praktijk zien we net het tegenovergestelde: de meest geëngageerde mensen vallen ten prooi aan een burn-out, precies omdat ze hun eigen grenzen een lange periode genegeerd hebben”, vertelt Inge. “Ik vind een burn-out geen taboe meer aangezien de meeste mensen mijn situatie al kennen”, aldus Christel.

nkele cijfers

Uit onderzoek van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (2010) is geble-

ken dat 51 % van de werknemers in Europa toegeeft dat er werk gerelateerde stress voorkomt in hun beroep. Het zijn vaker vrouwelijke werkgevers die deze stelling beamen. Zo geeft 54 % dit aan en 49 % bij de mannelijke werknemers. De mate waarin deze stress voorkomt is afhankelijk van de sector waarin mensen werkzaam zijn. Zo geeft 61 % van de werknemers in de gezondheidssector aan dat ze last hebben van stress. De meest voorkomende oorzaak van deze stress zouden jobonzekerheid of reorganisaties zijn. 72 % van Europa geeft dit aan. 69 % van de jonge werknemers tussen 18 en 34 geeft aan dat deze de twee hoofdoorzaken zijn. “Een ander onderzoek in 2010 van DR. C. Put van de KU Leuven geeft aan dat de Vlaamse economie jaarlijks 13 miljard euro verlies lijdt door de toenemende stress op het werk, de onzekerheid omtrent de tewerkstelling en de stress door de crisis”, bena-drukt Inge. Het Instituut (EIIRBO) waar Inge aan meewerkt merkt wel degelijk op dat in de westerse bedrijfswereld meer gedaan moet worden met minder mankracht. “Hierdoor is er een gebrek aan tijd voor erkenning van de prestaties en van de werknemers zelf met als gevolg dat mensen minder of zelfs geen arbeidsvreugde halen uit hun werk”, vertelt Inge. Het Europees Instituut pleit daarom voor een nieuwe aanpak van leiderschap en management. “Het menselijk aspect moet centraal staan en hier moet de nodige aandacht aan gegeven worden.” Uit cijfers blijkt namelijk dat de leidinggevenden niet voldoende doen voor hun werknemers in Europa om-trent stress. De directeur van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, Christa Sedlatschek, benadrukt dat maar liefst 41 % van de werknemers in Europa vinden dat er te weinig aandacht wordt besteed aan stress op de werkvloer.

Page 58: La Folie

58 LA FOLIE MEI 2013

reventietips

De bekende uitdrukking ‘voorkomen is beter dan genezen’ past ook in het plaatje van een burn-out. Zoals voordien aangegeven kan negatieve stress een aanleiding geven tot een burn-out. Het is uiteraard wel belangrijk dat er na langdurige stressperiodes een moment van rUsT EN ONTspANNiNG ingelast wordt. Nog voor een burn-out helemaal genezen is, kunnen er aantal signalen voorkomen van een opkomende burn-out. “Het is belangrijk dat je de siGNAlEN van je lichaam ernstig neemt en deze niet ne-geert”, vertelt Inge. Het workaholic gehalte moet verminde-ren en vervangen worden door realistische eisen tegenover jezelf. “Een BALANS op vlak van je werk en energie vinden voorkomt dat je vermoeid geraakt.” Perfectionisme is ook een grote boosdoener bij mensen die zeer prestatiegericht zijn. “Perfectionisme is altijd, overal, op alle vlakken dode-lijk. Wees MilD voor jezelf.” Het lichaam ontstrest door VOlDOENDE liCHAAMsBEWEGiNG op regelmatige basis. Dit houdt niet in dat je fanatiek moet beginnen sporten. “Zoek een vorm van lichaamsbeweging die je graag doet. Het is echter wel belangrijk dat de sport bij je past, anders hou je het niet vol.” Mensen die kampen met een burn-out zijn vaak gesloten tegenover hun directe omgeving. Het beste is om al je ErVAriNGEN en GEVOElENs te DElEN met je familie, goede vrienden en collega’s wanneer je dit nog kan. “Luister naar de goedbedoelde raad van je omgeving en vraag op tijd hulp wanneer je dit nodig acht.”

Na de behandel ingNa de behandeling van een burn-out keren de mensen terug naar hun werk met een andere instelling. “Ze brengen meer balans in hun werksituatie zonder de passie voor hun werk te schaden. Ze gaan sneller grenzen trekken door af en toe ‘nee’ te zeggen”, aldus Inge. Ze gaan stilstaan bij bepaalde zaken die hen gelukkig maakt en zaken die hun energie niet opslorpen Het is dan ook belangrijk om na een periode van intense stress een periode van rust in te lassen. Ook Christel last na haar her-stel rustpauzes in. “Mijn gezin en ik trekken regelmatig voor een weekend naar zee. Ideaal om eens uit te waaien”, vertelt Christel. Er is altijd een kans dat een burn-out terugkeert bij de betrokkene. Dit gebeurt voornamelijk wanneer men dezelfde fouten maakt als voordien. “Als men niet luistert naar de signa-len van zijn lichaam, kan een burn-out terug de kop op steken”, zegt Inge. Een korte periode na de behandeling voelde Christel de beginselen terugkomen. “De winterperiodes zijn voor mij het moeilijkste. Aangezien ik de gevoelens en aspecten van een burn-out al ervaren heb, laat ik ze niet langer aanslepen. Ik heb uiteindelijk een aantal maanden mijn medicatie terug moeten innemen.” Het werkt onmiddellijk op Christels eetlust wanneer ze zich terug slechter begint te voelen. “Ik verloor drie à vier kilo toen ik terug in mijn winterdipje zat aangezien ik enkel koffie en water dronk.” Christel beseft meer dan ooit hoe diep ze zat tijdens de periode van haar burn-out en dat wilt ze niet nog eens meemaken.

Een n ieuwe s t a r tMensen die hersteld zijn van een burn-out gooien het in hun job over een andere boeg. Het is niet nodig om van beroep te veranderen aangezien je eerst de problemen bij jezelf moet aanpakken. “De meeste betrokkenen keren terug naar hun oorspronkelijke job. Het workaholic aspect neemt dan meer ge-zonde proporties aan”, aldus Inge. Christel veranderde na haar burn-out van werk. “Ik had een ander beroep gevonden in een beenhouwerij vlak voor de feestdagen. Hier werd mij beloofd me te helpen maar daar kwam niets van in huis. Ik heb daar uiteindelijk een aantal weken gewerkt en achteraf heb ik mijn ontslagbrief gekregen”, vertelt Christel. Dit kwam hard aan bij Christel aangezien ze geen uitweg meer zag. Momenteel werkt Christel voltijds bij het OCMW als poetsvrouw. “Dit beroep valt heel goed mee en de mensen zijn ook super vriendelijk”, aldus Christel. Eén ding staat vast: Christel wil na alle gebeurtenissen meer genieten van het leven.

Wanneer je de signalen van een

burn-out negeert, kan de burn-out terugkeren

Inge Huygen

Page 59: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 59

burn~out

Wilt u het hele onderzoek van het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk bekijken? Kijk dan op: http://osha.europa.eu/ Wilt u meer informatie over burn-outs? Kijk dan op: http://www.burnout-institute.org

Page 60: La Folie

60 LA FOLIE MEI 2013© Luke Lehr feld

A day without laughter is a day wastedCharlie Chaplin

© Melissa Segal

Page 61: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 61

psychoLach Het is algemeen geweten dat lachen gezond is. Maar toch zorgt de heden-daagse druk ervoor dat we soms ver-geten te lachen. “Opgroeien in onze maatschappij is veelal ‘dit mag niet, doe dat niet, dat kan niet’ en zo wor-den we nu eenmaal stroeve volwas-senen”, vertelt lachspecialiste Hika Lenaerts. La Folie geeft enkele voor-delen waarom je toch vaker je tanden zou bloot lachen. Net zoals de synoniemen van lachen uiteenlopend kunnen zijn, bestaan er ook verschillende definities voor het woord lachen. “Lachen is het al dan niet opzettelijk kort en krachtig in en uit ademen waarbij een lachgeluid wordt gemaakt met de mond”, vertelt Hika. Als we het moeten geloven lachen kinderen 400 keer per dag en volwassenen slechts 15 keer. “We hebben geleerd te leren volgens de waarden en de normen van de maatschap-pij waarin we op regelmatige basis moeten beslissen wat kan en niet kan”, aldus Hika. “Stel dat je een volwassene al huppelend door de straten ziet lopen, een kind mag en kan dit doen maar waarom een volwassene niet ?”

Oprecht vs gemaaktVolwassenen lachen dan wel vijftien keer per dag maar toch wordt er een onderscheid gemaakt tussen een oprechte en een gemaakte lach. “Baby’s lachen als ze echt blij zijn en volgens mij wordt er ook door volwassen gelachen als ze oprecht blij zijn, maar dat komt zelden voor”, aldus Hika. “Je lacht met een mop van je baas maar wanneer een collega dezelfde mop zou vertel-len, lijkt deze minder grappig.” Lachen is een middel geworden om iets te bereiken of om erbij te horen. Er zijn fysieke verschil-len tussen een oprechte en een gemaakte lach. “Bij een oprechte lach gaan voornamelijk de lachspieren in het gezicht in werking. Wanneer een persoon echt lacht, trekken de spieren rond de ogen samen en krijg je zo de lachrimpels rond de ogen.” Bij een gemaakte lach zou je deze uitstraling niet zien op het gezicht.

Psycholog i sche u it ingLachen kan een uiting zijn van frustratie, verveling, verlegen-heid en nog veel meer. “Het psychologisch effect kan uiteenlo-pend zijn en is voor ieder verschillend”, zegt Hika. “De ene voelt opluchting na het lachen terwijl de ander zich zelfzekerder gaat voelen. Het kan ook oude blokkades oprakelen met als gevolg dat er een emotionele terugslag van verdriet ontstaat.” Het feit dat je alleen bent of in een groep heeft een impact op wat lachen psychologisch met je doet.

Ant i - s t ress middelOp fysiek vlak brengt lachen heel wat in gang in het lichaam. Mensen die vaak lachen hebben minder kans om een stressaan-val te krijgen. Wanneer mensen lachen, komt het goed-gevoel-hormoon endorfine vrij. Deze stof reduceert de adrenaline, het stresshormoon, in ons lichaam. “Je voelt je beter en ontspannen aangezien er minder adrenaline en meer endorfine door je li-chaam stroomt”, aldus Hika.

Betere weers t and“Ziekte is een signaal van het lichaam dat er een disharmonie is tussen het lichaam en geest. Regelmatig lachen houdt het lichaam in conditie waardoor je geest en lichaam in harmonie blijven”, zegt Hika. Lachen zorgt ervoor dat het hart sneller gaat slaan waardoor het bloed beter rond stroomt. Dit heeft een positief effect op de hart-en bloedvaten. “De bloeddruk wordt gereguleerd met als gevolg dat men minder risico loopt op hart-ziekten”, vertelt Hika. Lachen is niet enkel goed voor het hart maar het maakt ook antistoffen aan waardoor we een betere weerstand krijgen tegen infecties en andere ziekten.

MooimakerRegelmatig lachen maakt je mooi. “Wanneer je veel lacht, acti-veer je veel spieren in je lichaam waaronder de buik en andere”, aldus Hika. “Bij het lachen worden deze spieren aangespannen en krijg je een strakkere buik.” Het zorgt er ook voor dat je een soepele huid krijgt aangezien je, naast de buikspieren, ook de kaakspieren gebruikt tijdens het lachen.

door Rani Merckx

je tanden bloot

Page 62: La Folie

62 LA FOLIE MEI 2013

column

Zeg maar vaarwel tegen de welbekende uitdruk-king "’s Avonds grote Jan, ’s morgens Dafalgan." Dafalgan moet namelijk plaats maken voor een nieuwe pil die je kater in enkele seconden zou wegwerken. Goed nieuws voor degenen die zich graag eens laten gaan en te diep in het glas heb-ben gekeken. Maar is de komst van deze pil wer-kelijk zo positief ?

De meeste feestbeesten maken het wel al eens mee na een avondje uit: de wallen, je oren suizen, de misselijkheid, de si-garettengeur op je kleren en in je haar. De dag erna wordt er gesmeten met voornemens zoals: “Ik ga nooit meer drinken” of “Dit is de laatste keer dat ik een druppel heb aangeraakt.” Deze voornemens worden enkele dagen later even snel vergeten als dat ze gezegd werden.

Stua r t L it t le en z i jn enzymenAmerikaanse wetenschappers ontwikkelden een pil die als te-gengif gebruikt kan worden tegen het alcoholgehalte in je bloed. Ze dienden een drankje toe, waarin twee enzymen zaten, aan de dronken Stuart Littles op het feestje. Het alcoholgehalte in het bloed van deze feestbeesten verminderde met bijna 35 pro-cent na drie uur. Ondanks dat de enzymen als een tweede lever zouden werken, wordt het nog even afwachten tot deze pil getest wordt op mensen. Eén van de twee enzymen zou waterstofper-oxide produceren, wat giftig en schadelijk is voor onze gezond-heid.

Alcoholmisbru ikMaar ik maak me niet alleen zorgen over de mogelijke bijwer-kingen van dit pilletje. Ik vrees dat wanneer deze pil op de markt verkrijgbaar is, de mensen hun verantwoordelijkheids-gevoel gaan verliezen. Ze gaan geen rem meer hebben in hun drankgebruik want: “Fuck it, ik pak morgen wel een pilleke”. Ook de buren die graag vroeg onder de wol kruipen, hebben het liever rustig ’s nachts. Ik betwijfel of jullie het aangenaam vinden om ’s nachts gewekt te worden door het gezang en het braakgeluid van enkele die-hards. Laten we dan maar zwijgen over de bepiste gevels.

Tweede Mot i l iumDeze pil kan als muziek in de oren klinken voor sommigen maar waarom moet alles nu in medicatievorm op de markt ge-bracht worden ? Helpt de anti-hangover deo van Axe dan niet ? Of de duizenden trucjes ‘hoe je het snelst en het best van je kater afgeraakt’. De komst van deze pil kan niet tegengehouden wor-den, wat ik jammer vind. Maar dan pleit ik wel voor het gebruik van voorschriften. We moeten al voor een Motilium naar de huisarts voor een voorschrift, door de mogelijke bijwerkingen van het pilletje. Laten we dit dan ook doorvoeren voor deze ‘anti-kater’ pil. Er moet gestopt worden met het zoeken naar een middel om een kater te bestrijden. Er zijn belangrijkere zaken die onderzocht moeten worden. Kijk eerst naar jezelf, uiteinde-lijk heb jij, als enige, je drankgedrag in handen.

proost !

Een anti-katerpil, het nieuwe wondermiddel ?

door Rani Merckx

Page 63: La Folie
Page 64: La Folie

© Jade Van Lint

Page 65: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 65

culinair

BloemkoolBloemkool kan je zo wat gedurende het hele jaar kopen. Maar als je de seizoenen trouw blijft, koop je je bloemkool best in de maanden april, mei, juni en juli. Let op dat je in de winkel geen te grote bloemkool koopt, want die heeft weinig smaak. Een bloemkool moet er het liefst mooi wit uitzien en mag niet te wollig zijn. Deze witte kool is lekker als hapje bij het aperitief, maar kan ook bereid gegeten worden. In Vlaanderen wordt ze het vaakst gecombineerd met aardappelen. De kool kan enkele dagen in de koelkast bewaard wor-den.

Bloemkoolgratin met puree en gehaktIng red iëntenVoor vier personen:1 bloemkool800 g gemengd gehakt boter gedroogde Provençaalse kruiden peper zout1 dl melk1 ei nootmuskaat1 kg aardappelen (loskokend)de kaassaus:5 dl halfvolle melk200 g gemalen kaas25 g boter nootmuskaat peper zout30 g bloem

Bereid ing1. Breng twee potten water aan de kook met telkens een snuif zout erin. De ene pot dient voor de aardappelen en de an-dere voor de bloemkool.   2. Schil de aardappelen en kook ze gaar.  3. Maak de bloemkool schoon. Snij het groene loof eraf en verdeel de kool in roosjes.  4. Kook de bloemkool gaar in kokend wa-ter. Let erop dat de bloemkool beetgaar gekookt wordt. (Controleer het resultaat al eens na 6 à 7 minuten. Met een beetje geluk is de bloemkool dan al gaar ge-noeg.)  5. Giet de beetgare bloemkool af en laat ze schrikken in ijskoud water zodat ze niet meer verder gaart. 6. Giet ook de gare aardappelen af en plet ze met een stamper tot puree.  7. Voeg een flinke klont boter toe aan de puree, samen met wat melk, een ei, wat nootmuskaat en een snuifje zout. Meng alles tot je een smeuïge puree krijgt.  

7. Zet een braadpan op een matig vuur en smelt er een klontje boter in.  8. Doe het gehakt in de braadpan en plet het even met een vork. Het gehakt mag niet te korrelig zijn. Laat het vlees goudbruin kleuren.  9. Voeg tijdens het bakken een snuifje Provençaalse kruiden toe, wat peper van de molen en een klein snuifje zout.  10. Neem een ruime ovenschaal en schep er een dikke laag aardappelpu-ree in.  11. Giet daarover het gebakken ge-hakt.  12. Maak een kaassaus en giet ze in de ovenschotel. Voor een krokante korst strooi je de rest van de gemalen kaas gelijkmatig over het gerecht.  13. Schuif de schotel onder de hete grill en gratineer. Zodra er zich een goudbruin korstje vormt, kan je het gerecht serveren.

idee:www.een.

be/program-

ma’s/dagelijkse

-kost

JVL

Page 66: La Folie

© Jade Van Lint

Page 67: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 67

WortelWortelen zijn het hele jaar door verkrijgbaar. Je kan ze zowel rauw, gekookt als gestoomd eten. Als je wortelen in de winkel koopt, kijk dan zeker na of ze stevig genoeg zijn en een gezonde oranje kleur hebben. De wortelen die bovenaan nog een beetje groen zijn, zijn nog niet rijp. Het loof bij busselwortelen moet een frisse groene kleur heb-ben. Je bewaart ze best in de koelkast. Ze blijven zo’n vijf dagen goed. De peen is lekker in combinatie met andere groenten of gewoon puur natuur.

Wortelsoep met curry & korianderIng red iëntenVoor vier personen:2 1⁄2 l kippenbouillon (of meer)12 dikke wortels4 selderstengels (en het onderste stuk van de selder)2 uien1 teentje look enkele blaadjes laurier enkele peterseliestengels enkele takjes tijm1 takje rozemarijn1 klontje boter peper zout

Bereid ing1. Spoel de groenten. Pel de uien en snij ze in grove stukken.

2. Zet een grote stoofpot op een matig vuur. Smelt er een klontje boter in.

3. Stoof de stukjes ui. Roer regelmatig en laat ze niet kleuren.

4. Pel de look en gooi het teentje ongesne-den bij de stukjes ui.

5. Snij het onderste deel van de selder. Snij er de bruine randjes af, verdeel het in stukken en laat deze meestoven. Dit stukje van de selder gooien we meestal weg, maar het zit boordevol smaak.Snij de selderstengels in grove stukjes.Schil de wortelen, verwijder de uiteindjes en snij ze in brede schijfjes. Laat de stuk-ken wortel en selder meestoven. Roer regelmatig.

5. Maak een ‘bouquet garni’ van enkele blaadjes laurier, een paar takjes tijm,

peterseliestengels en een grote tak rozemarijn. Bind de kruiden tot een tuiltje met keukentouw en gooi dit in de stoofpot.

6. Laat de groentemengeling nog even stoven en schenk er de bouillon bij.Zet het deksel op de pot en laat de soep ongeveer een uur pruttelen op een zacht vuur. (Wortelen zijn een harde groente, en dus moeten ze de tijd krijgen om volledig zacht te ko-ken.)

7. Verwijder het kruidentuiltje en mix de soep glad met de staafmixer.

8. Proef de soep en kruid ze met pe-per van de molen en wat zout. Voeg ook een beetje currypoeder toe naar smaak.

9. Zet er nog even de mixer in.

10. Om de afwerking volledig te ma-ken, leg je nog enkele blaadjes korian-der in het soepbord.

idee:www.een.

be/program-

ma’s/dagelijkse

-kost

JVL

Page 68: La Folie

68 LA FOLIE MEI 2013

Achter de schermen

Covermodel Thea werd in de watten gelegd door La Fo-lie. Een echte Martini in je hand terwijl ons redactielid Stephanie, aka assistente voor één dag, erop

toeziet dat alle stofjes van Thea’s rok verdwijnen.

Alles voor de show !

Elk begin is moeilijk, ook voor Thea. Eerst een beetje onwennig zoeken naar de juiste pose, maar geen probleem: de redactie grijpt naar de iPhone en zoekt naar voorbeelden.

De zoekterm ‘pin-up’ leverde alvast hilarische

beelden op.

Page 69: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 69

Zelfs Ratatouille, de poes kwam eens piepen.

Thea probeerde er nog een knap beeld

van te maken, maar helaas. Hij had er vandaag even geen zin in.

Redactielid Jade is flink aan het knutselen geslagen. Hmm, de laagjes van servietten uit elkaar halen, blijkt al niet zo simpel.

Page 70: La Folie

70 LA FOLIE MEI 2013

In een winkelcentrum in Berlijn vonden we enkele studenten die iets meer konden vertellen over het Berlijnse studentenleven.

Enkel die Duitse namen vonden we toch wat te

moeilijk. Dan maar zelf je naam opschrijven.

Een magazine maken is niet enkel hard werken.

In Berlijn mocht er ook wat plezier gemaakt worden in een plaatselijk restaurant.

Page 71: La Folie

MEI 2013 LA FOLIE 71

Tijdens het interview met Fanny Van Elsen snuisterde Jade met plezier eens

rond in de vintagewinkel.

What a job we have !

redactieRani MerckxStephanie NaessensJade Van Lint

EindredactieRani Merckx door Jade Van LintStephanie Naessens door Rani MerckxJade Van Lint door Stephanie Naessens

VormgevingCoördinatie: Stephanie NaessensRedactie: Rani Merckx, Jade Van Lint

Beeldbewerking coverJade Van Lint

Advertenties Rani Merckx

DrukkerijMichiels, Booischot

Met dank aan Renaat Bogaert, Sandra Busselot, Annick De Pauw, Werner Goossens, Eric Roosens, Luuk Sengers, Thea Van Damme, Peter Van Edom, Kris Vanhemelryck, Pieter Van Herreweghen en Jos Verhoogen.

Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, wor-den verveelvoudigd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden.

Colofon

Page 72: La Folie