M a d e f o r b u i l d i n gb u i l t f o r l i v i n g

Krui s l in g s v er l i jMd h o u t

© KLH Massivholz GmbH

Uitgever en verantwoordelijke voor de inhoud: KLH Massivholz GmbHOplage: Kruislings verlijmd hout, versie 02/2013

De inhoud van deze brochure is het intellectuele eigendom van het bedrijf en auteursrechtelijk beschermd. Elke vorm van vermenigvuldiging is striktverboden en alleen mogelijk met schriftelijke toestemming van de uitgever.

C o l o f o n

i n h o u d

01 Productbeschrijv ing 02

02 Product voordelen – toePassingen 04

03 technische sPecificat ies 06

04 standa ardPl aten en Pl a atconstructie 07

05 technische goedkeuringen en certif icaten 09

06 oPPervl akten 10

07 oPPervl aktekwaliteit van klh massief houten Pl aten - uiterlijke kenmerken 11

08 kwaliteitsdefinit ies voor klh massief hout Pl aten 12

09 gebruiksa anwijz ing voor klh massief houten Pl aten in z ichtkwaliteit 14

0 1

verlijMing

Verlijmen gebeurt met oplosmiddelvrije en formaldehy-

devrije PUR-lijm die is getest en in overeenstemming is

met DIN 68141 en andere strenge criteria van MPA Stutt-

gart, en goedgekeurd voor de productie van dragende en

niet-dragende houten bouwelementen en speciale const-

ructies conform DIN 1052 en EN 15425.

De lijm wordt automatisch aangebracht over het ge-

hele oppervlak met een geoptimaliseerde hoeveelheid

lijm. Als gevolg van de hoge perskracht wordt een hoge

hechtingskwaliteit bereikt.

P r o d u C t b e s C h r i j v i n g

0 2

Kruislings verlijmd hout (Duitse afkorting: KLH) bestaat

uit lagen sparrenhout die kruislings over elkaar op ge-

rangschikt en op elkaar verlijmd zijn en met een pers-

kracht van 0,6 N/mm² tot grote massief houten elementen

zijn gevormd. Door de kruislingse configuratie van de

lengte-en dwarsrichting van de lagen wordt de uitzetting

en krimp van het hout in het vlak van de plaat minimaal

en worden de statische belastbaarheid en maatvastheid

aanzienlijk verhoogd.

Om schade door parasieten, schimmels of insecten uit

te sluiten, wordt in overeenstemming met de Europese

technische goedkeuring, technisch gedroogd hout met

een houtvochtigheid van 12% (+/-2%)

gebruikt om KLH massief houten platen te produceren.

Om onze hoge materiaalkenmerken te bereiken, worden

alle houten lamellen bij ons intern gesorteerd alvorens ze

worden gebruikt (aanvullend op de gebruikelijke kwa-

liteitscontrole).

Kruislings verlijMd hout

kruislings verlijmd hout

Ma XiMuM afMeting

Maximale lengte 16,50 m

Maximale breedte 2,95 m

Maximale dikte 0,50 m

Minimum productielengtes 8,25 m, in stappen van 5 cm

Geproduceerd breedten 2,40 / 2,50 /2,73 / 2,95 m

op aanvraag 2,25 m

P r o d u C t b e s C h r i j v i n g

0 3

Montage

De op maat gemaakte KLH massief houten elementen

worden geleverd aan de bouwplaats vlak voordat ze no-

dig zijn, en worden daar met behulp van een bouwkraan

in de kortst mogelijke bouwtijd geassembleerd door des-

kundige timmer- of bouwbedrijven.

De combinatie van traditie, goed onderbouwd vak-

manschap en state-of-the-art houtbouwtechnologie

maakt individuele constructies met blijvende waarde

en bijzondere aandacht voor milieu en energieverbruik

mogelijk.

CnC-Zagen

Het in de fabriek zagen en afwerken vindt plaats met be-

hulp van de modernste CNC-technologie. De basis daar-

voor vormen de door de opdrachtgever of het bouwbedrijf

vrijgegeven productie- en zaagplannen.

De nauwkeurigheid van het zagen ligt in het bereik van

toleranties in de bouw - volgens DIN 18203/Deel 3 voor

wand-, vloer-, plafond- en dakelementen van houtmateri-

alen. Bovendien kan voor elementmaten van > 1 m² van

een nauwkeurigheid van +/- 2 mm uitgegaan worden voor

standaard zaagwerkzaamheden en plaatsoorten en bij een

houtvochtigheid van 12%.

Zie ook de door ons aangegeven toleranties bij het zagen

van platen op www.klh.at

oPPervlaKKen

KLH massief houten platen worden standaard aangebo-

den in niet-zicht, industriezicht- en woonzichtkwaliteit.

Speciale oppervlakken kunnen worden geleverd op aan-

vraag. Zie voor verdere informatie, evenals informatie

over de kwaliteit van de respectievelijke oppervlakken

de volgende pagina‘s en op www.klh.at

toePassingsgebieden

KLH massief houten platen worden gebruikt als dragen-

de, versterkende elementen, maar ook als niet-dragende

elementen.

• Vrijstaande huizen en rijtjeshuizen

• Woongebouwen met meerdere verdiepingen

• Openbare gebouwen

• Hotels en restaurants

• Bejaardentehuizen

• Scholen en kinderdagverblijven

• Kantoor- en administratieve gebouwen

• Evenementenhallen

• Industriële en commerciële gebouwen

• Verbouwingen en uitbreidingen

• Bruggen

• …

P r o d u C t v o o r d e l e n - t o e P a s s i n g e n

0 4

ProduCtvoordelen

• Ecologisch duurzaam bouwmateriaal

• Aanbevolen voor ecologisch bouwen

• Positieve milieubalans

• Gezond, behaaglijk binnenklimaat

• Massief houten constructie met blijvende waarde

• Vrijheid in architectuur

• Flexibel ontwerp zonder een rasterpatroon

• Combineerbaar met staal, glas en andere materialen

• Uitstekende statische eigenschappen

• Economisch omgaan met ruimte dankzij slanke

onderdelen

• Technisch goedgekeurd en CE-gecertificeerd bouw-

product

• Productieproces met kwaliteitscontrole

• Geprefabriceerde elementen met een hoge maatn-

auwkeurigheid

• CNC-gestuurd zagen van de elementen

• Levering direct op de bouwplaats

• Eenvoudig te installeren

• Korte bouwtijd

• Droge bouwmethode

• Gebouwen zijn in korte tijd klaar voor bewoning

0 5 Archi tec t : SBA Archi tek t DI O l i ver Seindl Fotograf Theny

P r o d u C t Grootformaat massief houten plaat bestaand uit kruislings verlijmde houten lamellen

P r o d u C t n a a M / M e r K Kruislings verlijmd hout (KLH)

a a n v u l l e n d e P r o d u C t o M s C h r i j v i n g X -Lam, Cross Laminated Timber (CLT), BSP (Brettsperrholz)

g e b r u i K Bouwelementen voor wanden, plafonds en daken

d u u r Z a a M h e i d Bruikbaarheidklassen 1 en 2 volgens EN 1995-1-1

h o u t s o o r t e n Vuren (grenen, dennenhout, alpenden en andere houtsoorten op aanvraag)

P l a a t s t r u C t u u r 3, 5, 7, of meer lagen naargelang constructieve vereisten

l a M e l l e n Dikte 10 tot 45 mm, technisch gedroogd, op kwaliteit gesorteerd en in zwaluwstaartverbinding (met extra interne sortering om conformiteit aan onze hoge materiaaleisen te waarborgen)

s t e r K t e K l a s s e C 24 volgens EN 338, maximaal 10% C16 is toegestaan (volgens ETA-06/0138)

v e r l i j M i n g Formaldehydevrije PUR-lijm, volgens EN 301, erkend t.b.v. dragende en niet-dragende bouwdelen voor binnen en buiten

P e r s d r u K Minimaal 0,6 N/mm²

h o u t v o C h t i g h e i d s g r a a d 12% (+/- 2% ) bij levering

M a X i M u M a f M e t i n g e n Lengte 16,50 m / breedte 2,95 m / dikte tot 0,50 m

r e K e n b r e e d t e n 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 m

a f w e r K i n g s l a a g / K w a l i t e i t e n Niet-zicht (NSI) / industriezicht (ISI) / woonzicht (WSI)

g e w i C h t 5,5 kN/m³ volgens EN 1991-1-1:2002 t.b.v. constructieve berekeningen500 kg/m³ voor het bepalen van het transportgewicht

K r i M P in het vlak (breedte/lengte) 0,01% per % verandering van de houtvochtigheid, in dikte 0,24 % per % verandering van de houtvochtigheid

w a r M t e g e l e i d i n g λ = 0,13 W/(m*K) volgens EN ISO 10456

w a r M t e C a P a C i t e i t cp = 1600 J/(kg*K) volgens EN ISO 10456

d i f f u s i e w e e r s t a n d μ = 25 tot 50 volgens EN ISO 10456

l u C h t d i C h t h e i d KLH massief houten platen kunnen in het algemeen als luchtdichte laag beschouwd worden. Aansluitingen, verbindingen en openingen zijn adequaat af te dichten

b r a n d C l a s s i f i C a t i e Euroklasse D-s2, d0

a f b r a n d s n e l h e i d Volgens ETA - 06/0138

t e C h n i s C h e s P e C i f i C a t i e s

0 6

Klh - standa ardPlaten en Pla atConstruCtie

s t a n d a a r d P l a t e n e n P l a a t C o n s t r u C t i e

0 7

Speciale plaatstructuren zijn op aanvraag beschikbaar. Door toepassing van dubbele lagen kan bijvoorbeeld de stijfheid

van de plaat in de lengte of de breedte verder worden verbeterd. De brandwerendheid van de KLH massief houten

platen kan ook worden beïnvloed door aanpassing van de opbouw en kan eventueel worden verbeterd met betrekking

tot specifieke projecteisen.

D E K L A A G I N R I C H T I N G V A N D E D W A R S R I C H T I N G V A N D E P L A A T D D ( W A N D )

nominale dikte in lagen lamelstructuur [mm] standaard plaatbreedte Plaatlengtein mm d l d l d [m] maximaal [m]

KLH 57mm 3s DD 19 19 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

* KLH 88mm 3s DD 27 34 27 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 94mm 3s DD 30 34 30 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 100mm 3s DD 30 40 30 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

* KLH 120mm 3s DD 40 40 40 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 95mm 5s DD 19 19 19 19 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 128mm 5s DD 30 19 30 19 30 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 140mm 5s DD 19 40 22 40 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 158mm 5s DD 30 34 30 34 30 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 180mm 5s DD 30 40 40 40 30 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

* KLH 200mm 5s DD 40 40 40 40 40 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

D E K L A A G I N R I C H T I N G V A N D E L E N G T E R I C H T I N G V A N D E P L A A T ( P L A F O N D / D A K )

nominale dikte in lagen lamelstructuur [mm] standaard plaatbreedte Plaatlengtein mm l d l d l d l [m] maximaal [m]

KLH 60mm 3s DL 19 22 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 78mm 3s DL 19 40 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 90mm 3s DL 34 22 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 95mm 3s DL 34 27 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 108mm 3s DL 34 40 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

** KLH 120mm 3s DL 40 40 40 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 95mm 5s DL 19 19 19 19 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 100mm 5s DL 19 21,5 19 21,5 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 117mm 5s DL 19 30 19 30 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 125mm 5s DL 19 34 19 34 19 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 140mm 5s DL 34 19 34 19 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 145mm 5s DL 34 21,5 34 21,5 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 162mm 5s DL 34 30 34 30 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 182mm 5s DL 34 40 34 40 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

** KLH 200mm 5s DL 40 40 40 40 40 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 201mm 7s DL 34 21,5 34 22 34 21,5 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 226mm 7s DL 34 30 34 30 34 30 34 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 208mm 7ss DL 68 19 34 19 68 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 230mm 7ss DL 68 30 34 30 68 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 248mm 7ss DL 74 30 40 30 74 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

** KLH 260mm 7ss DL 80 30 40 30 80 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

** KLH 280mm 7ss DL 80 40 40 40 80 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

KLH 247mm 8ss DL 68 21,5 68 21,5 68 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

** KLH 300mm 8ss DL 80 30 80 30 80 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

** KLH 320mm 8ss DL 80 40 80 40 80 2,40 / 2,50 / 2,73 / 2,95 16,50

Opmerking

Standaardtypen plaat zonder enig kenmerk zijn verkrijgbaar in niet-zicht kwaliteit, industriezichtkwaliteit en woonzichtkwaliteit.

Standaardtypen plaat gekenmerkt met ** in niet-zicht en industriezichtkwaliteit, gekenmerkt met * alleen in niet-zicht kwaliteit.

0 8Archi tec ten + : DI Sonja Hohengasser, DI Jürgen P. Wirnsberger

E U R O P E S E T E C H N I S C H E G O E D K E U R I N G E T A - 0 6 / 0 1 3 8

B O U W T E C H N I S C H E G O E D K E U R I N G V O O R D U I T S L A N D Z - 9 . 1 - 4 8 2

T E C H N I S C H E G O E D K E U R I N G V O O R F R A N K R I J K A T - 3 / 1 2 - 7 3 1

T E C H N I S C H E G O E D K E U R I N G V O O R S P A N J E A I T I M 3 1 - 0 1

K W A L I T E I T S M A N A G E M E N T C o n f o r m I S O E N 9 0 0 1 : 2 0 0 8

M I L I E U B E H E E R C o n f o r m I S O E N 14 0 0 1 : 2 0 0 4

M I L I E U P R O D U C T V E R K L A R I N G ( E P D ) C o n f o r m I S O 14 0 2 5

P E F C - G E C E R T I F I C E E R D

D O W N L O A D E N V A N C E R T I F I C A T E N

Alle goedkeuringen en certificaten kunnen worden gedownload op www.klh.at.

Op verzoek sturen we ze u graag in gedrukte vorm toe.

t e C h n i s C h e g o e d K e u r i n g e n e n C e r t i f i C a t e n

0 9

KLH massief houten platen zijn verkrijgbaar in ‚niet-zicht‘

(NSI), ‚industriezicht‘ (ISI) en ‚woonzicht‘ (WSI) kwaliteit,

afhankelijk van de toepassing en het gebruik. Speciale

oppervlakken en/of andere soorten hout zijn beschikbaar

op aanvraag.

Het uiterlijk van de houtkwaliteit aan het oppervlak wordt

beschreven in de volgende tabel, „Oppervlakte kwaliteit

van KLH massief houten platen - kenmerken“.

De hieronder genoemde kwaliteitsdefinities voor opperv-

lakken in zichtkwaliteit verwijzen in het algemeen naar

platen met een enkel zichtbaar oppervlak. Platen met

twee zichtbare vlakken in gelijke en/of andere afwer-

kingen (bijv. ISI/WSI - een kant industriezicht, een kant

woonzicht) zijn beschikbaar op aanvraag en na een con-

sult.

Houd er rekening mee dat kleine beschadigingen bij dub-

belzijdige uitvoering van zichtvlakken als gevolg van de

manipulatie van de elementen niet uitgesloten kunnen

worden.

Let op de relevante informatie op de volgende pagina

• Kwaliteit van het oppervlak van KLH massief houten platen - ken-

merken

• Kwaliteitsdefinities voor KLH massief houten platen

• Instructies voor het gebruik van KLH massief houten platen in zicht-

kwaliteit

Deze informatie en de kwaliteitsdefinities kunnen ook worden gedown-

load op www.klh.at

o P P e r v l a K K e n

1 0

Archi tec t : Hiendl Schineis Archi tek tenpar tnerschaf t

Eckhar t Mat thäus Fotograf ie

KenMerKen oPPervlaKteKwaliteit

a b C

Houtsoortenmengsel niet toegestaan niet toegestaan; bij vuren 10%

dennen toegestaan

toegestaan

Uiterlijk en kleur in kleur en structuur

gelijkmatig

in kleur en structuur

grotendeels gelijkmatig

geen eisen

Knoesten Gezonde, vast vergroeide

knoesten bij vuren tot 40 mm

doorsnee toegestaan, enkele

zwarte knoesten toegestaan

Gezonde, vast vergroeide

knoesten en enkele

zwarte knoesten toegestaan

toegestaan

Deuvels toegestaan toegestaan toegestaan

Harskanalen enkele tot

3 mm x 40 mm toegestaan

enkele tot

5 mm x 60 mm toegestaan

toegestaan

Herstelde harskanalen toegestaan toegestaan toegestaan

Ingegroeide schors niet toegestaan enkele toegestaan toegestaan

Scheuren enkele scheuren in het

oppervlak toegestaan

enkele

scheuren toegestaan

enkele

scheuren toegestaan

Mergstraal enkele tot 400 mm

lengte toegestaan

toegestaan toegestaan

Drukhout enkele plekken toegestaan toegestaan toegestaan

Aantasting door insecten niet toegestaan niet toegestaan enkele kleine gaten van niet

actieve larven toegestaan

Verkleuring(blauw, bruin) niet toegestaan lichte verkleuring toegestaan toegestaan

Rot niet toegestaan niet toegestaan niet toegestaan

Spinthout bij grenen en lariks toegestaan

smalle stroken van 20% van

de lamellenbreedte

toegestaan toegestaan

Kwaliteit van de

oppervlakteafwerking

enkele kleine fouten in

het hout toegestaan

enkele fouten in het hout

toegestaan

geen eisen

Nabewerking van het oppervlak toegestaan toegestaan toegestaan

o P P e r v l a K t e K w a l i t e i t v a n K l h M a s s i e f h o u t e n P l a t e n - u i t e r l i j K e K e n M e r K e n

1 1

niet-ZiCht Kwaliteit in vuren (nsi)

KLH massief houten platen in niet-zicht kwaliteit zijn

geschikt als dragende elementen die over het algeme-

en na de montage betimmerd worden. Er zijn dus geen

bijzondere eisen aan het uiterlijk van het oppervlak. Hout-

sortering gebeurt op basis van de sterkteklasse C 24 uit-

gevoerd met een gering aandeel C 18.

industrieZiChtKwaliteit in vureneenzijdig uitgevoerd (isi)

KLH massief houten platen in industriezichtkwaliteit zijn

geschikt voor industriële gebouwen met lage eisen qua

oppervlakken (bijvoorbeeld als plafondelementen in in-

dustriële gebouwen). Industriezichtkwaliteit is niet ge-

schikt voor zichtbare oppervlakken in woongebouwen.

Het uiterlijk van het oppervlak komt overeen met de

uiterlijke kenmerken uit klasse B van de tabel „Kwaliteit

van het oppervlak van KLH massief houten platen -

kenmerken“.

De lamellen hebben soms zwaluwstaartverbindingen,

afhankelijk van de oriëntatie van de deklaag (DL/DD).

Het oppervlak is geschaafd, gefreesd en selectief licht ge-

schuurd; enkele ruwe plekken en kleine stukjes eruit zijn

mogelijk als gevolg van het schaven. Voor het behandelen

van het oppervlak met verf, lak, etc., raden wij het gebruik

van woonzichtkwaliteit aan. De maximale voegbreedte bij

een houtvochtigheid van 12% (+/- 2%) is 4 mm. De breed-

te van de lamellen is aan de fabrikant voorbehouden.

industrieZiChtKwaliteit in vuren, volledig geschuurd, eenzijdig uitgevoerd (isi , geschuurd)

Oppervlaktekwaliteit als voor ISI, met het verschil dat het

oppervlak geschaafd en volledig geschuurd is.BELANGRIJK Wij raden ten zeerste af om uit kostenoverwegingen industriezichtkwa-liteit in plaats van woonzichtkwaliteit voor zichtbare oppervlakken in woonruimten te gebruiken. Informeer alle betrokkenen bij het project en geef de kwaliteitsdefinitie door indien nodig.In de montageprijs dient een kleine post voor nabewerking mee te wor-den genomen.

K w a l i t e i t s d e f i n i t i e s v o o r K l h M a s s i e f h o u t e n P l a t e n

1 2

woonZiChtKwaliteit in vuren,eenzijdig uitgevoerd (wsi)

KLH massief houten platen in woonzichtkwaliteit zijn ge-

schikt voor gebruik als permanent zichtbare oppervlak-

ken in woongebouwen.

Voor DD-platen in woonzichtkwaliteit worden gelami-

neerde eenlaagsplaten gebruikt. Voor DL-platen, worden

in de breedte verlijmde lamellen met zwaluwverbinding

gebruikt. Het oppervlak wordt geschaafd en geschuurd.

Het uiterlijk van het oppervlak komt overeen met de uiter-

lijke kenmerken uit klasse AB van de tabel „Kwaliteit van

het oppervlak van KLH massief houten platen - kenmer-

ken“. De maximale voegbreedte bij een houtvochtigheid

van 12% (+/- 2%) is 2 mm. Alle overgangen van de breed-

teverbindingen van de platen worden afgeschuind tijdens

het zaagproces van de plaat.

woonZiChtKwaliteit invuren, oppervlak geborsteld, eenzijdig uitgevoerd (wsi, geborsteld)

Oppervlaktekwaliteit als voor WSI, met het verschil dat

het oppervlak geschaafd en geborsteld is.

BELANGRIJK

Elementen die worden geproduceerd in woonzichtkwaliteit vereisen spe-ciale zorg. Kijk met het oog daarop en voor informatie over de installatie van zichtbare oppervlakken op www.klh.atIn de montageprijs dient een kleine post voor nabewerking mee te wor-den genomen.

K w a l i t e i t s d e f i n i t i e s v o o r K l h M a s s i e f h o u t e n P l a t e n

1 3

Werkplanning/Binnenarchi tec tuur: Kar l Dreer GmbHArchi tec t/Ontwerp: Bembé Fel i x en Sebas t ian Del l inger

Dirk Wilhelmy

g e b r u i K s i n s t r u C t i e s v o o r K l h M a s s i e f h o u t e n P l a t e n i n Z i C h t K w a l i t e i t

algeMene inforMatie over hout als bouwMateria al

Hout als bouwmateriaal grijpt terug op een eeuwenou-

de traditie, en wordt zeer gewaardeerd vanwege zijn ei-

genschappen en het daarmee samenhangende binnen-

klimaat. Comfort, welzijn, een gevoel van veiligheid en

harmonie met de natuur zijn - naast de positieve effecten

op het milieu - belangrijke argumenten voor zowel parti-

culiere als publieke opdrachtgevers.

hout is altijd unieK

Hout heeft onder meer hygroscopische eigenschappen

en is niet homogeen in structuur en uiterlijk - elke hou-

ten lamel is daardoor uniek. Dankzij technologische voo-

ruitgang en de meest uiteenlopende productietechnieken

heeft hout nu veel verschillende toepassingsmogelijkhe-

den - zij het als 50 jaar oude, direct verweerde dakspaan

op een dak, als een statisch effectieve draagconstructie

van een 8 verdiepingen tellend gebouw of als het fijnste

fineer met een dikte van 0,8 mm voor de meubelindustrie.

Hoe hout ook wordt verwerkt en geproduceerd, de eigen-

schappen ervan blijven altijd hetzelfde.

effeCten van de hYgrosCoPisChe eigensChaPPen

De hygroscopische eigenschap is enerzijds een essentiële

factor voor een comfortabel binnenklimaat, maar ander-

zijds ook verantwoordelijk voor het veranderen van het

volume van hout bij absorberen of vrijkomen van vocht.

Dit heet het uitzetten en krimpen van hout.

verandering van houtvoChtigheid en de effeCten oP het ZiChtbare oPPervlaK

Bij de productie van KLH massief houten platen is het pro-

ces van het uitzetten en krimpen tot een vrijwel verwaar-

loosbare mate verminderd door het kruislings lijmen van

technisch gedroogde houten lamellen met een houtvoch-

tigheid van 12% (+/- 2%).

Tijdens de montagefase of de ruwbouwfase zijn KLH

massief houten platen onderhevig aan seizoensinvloeden

en de klimaatschommelingen op de bouwplaats. Daarom

kan, afhankelijk van de duur van deze fase, de houtvoch-

tigheid van KLH massief houten platen dus variëren.

Zodra een gebouw wordt gebruikt, zal de houtvochtig-

heid van de KLH massief houten platen zich aanpassen

aan een gemiddelde van ongeveer 8-11%, afhankelijk van

de luchtvochtigheid die heerst in het gebouw.

Dit proces, dat tot 3 jaar kan duren, heeft geen invloed

op het draagvermogen van de elementen. Het kan echter

resulteren in een visuele wijziging in het uiterlijk van het

oppervlak als gevolg van de eigenschappen van hout als

natuurlijk bouwmateriaal. Er kunnen scheuren en/of voe-

gen ontstaan.

interaCtie tussen Pla atstruCtuur, belastbaarheid en de diKte van de deKlaMel

KLH massief houten platen worden gebruikt als bouw-

elementen voor wanden, plafonds en daken. Als zodanig

vervullen ze daarmee ook de statische en structurele

fysische eisen.

De zichtzijde als zodanig is een mogelijk aanvullend

esthetisch aspect.

1 4

Hoe dikker de randlamel of deklaaglamel, hoe hoger het

draagvermogen van het KLH-element. Dit is de reden

waarom voor oppervlakken in woonzichtkwaliteit de-

klaaglamellen van 19-34 mm worden gebruikt, afhanke-

lijk van het plaattype dat wordt gebruikt. Wat een positief

effect heeft op het draagvermogen kan een negatief effect

op het uiterlijk hebben vanwege mogelijke vorming van

scheuren of voegen.

In wezen geldt hetzelfde als in de meubelindustrie - hoe

dunner de randlamel of deklaaglamel, hoe uniformer het

uiterlijk van het zichtbare oppervlak.

Omdat KLH-elementen voornamelijk worden gebruikt

als dragende constructiedelen, kunnen zichtbare op-

pervlakken van KLH massief houten platen niet worden

vergeleken met zichtbare oppervlakken uit de meubelin-

dustrie.

sChoMMelingen in het binnenKliMa at

Als er schommelingen in het binnenklimaat zijn (bij-

voorbeeld verandering van de luchtvochtigheid of bin-

nentemperatuur), krijgt hout als bouwmateriaal een

compenserende functie - ofwel door vocht uit de lucht te

absorberen of door houtvocht aan de lucht af te staan.

In het geval van abrupte schommelingen kan het voorko-

men dat er meer vocht wordt afgegeven op het oppervlak

dan daadwerkelijk kan worden geleverd aan de buiten-

kant vanuit de kern van de plaat.

Dit leidt tot spanningen op het oppervlak, wat kan leiden

tot scheuren en/of voegen - afhankelijk van de dikte van

de randlamel of deklaaglamel. Vooral bij gebeitste op-

pervlakken in een lichte kleur (wit) kunnen scheuren en/

of voegen duidelijk zichtbaar zijn.

a anbevelingen van Klh MassivholZ gMbh

• Hout is een natuurlijk, niet-homogeen bouwmateriaal

- gelieve opdrachtgevers dienovereenkomstig te ad-

viseren

• De grootst mogelijke zorgvuldigheid is vereist bij het

hanteren en monteren van in het bijzonder KLH-ele-

menten met zichtbare oppervlakken

• Geef instructies voor alle daaropvolgende werkzaam-

heden tijdens de bouw

• Hoge schommelingen in het binnenklimaat moeten

zoveel mogelijk worden vermeden, zowel tijdens de

bouwfase als in het begin van het gebruik.

• Houd de luchtvochtigheid in het gebouw op 40 - 60 %

om 12 % (+/- 2%) houtvochtigheid in de KLH

massief houten platen te behouden (bijvoorbeeld door

het gebruik van luchtbevochtigers, kamerfonteinen,

planten, ...)

• De vorming van scheuren en/of voegen kan zelfs niet

worden uitgesloten als de grootste zorg wordt toege-

past bij de behandeling van KLH massief houten pla-

ten, vooral bij licht en/of wit gebeitste oppervlakken

kan een hiermee verband houdend ongewenste cont-

rast ontstaan.

O P M E R K I N G

Deze gebruiksaanwijzing is bedoeld voor architecten/planners en aannemers. Geef ook relevante informatie aan opdrachtgevers door of verwijs ze naar onze website www.klh.at

g e b r u i K s i n s t r u C t i e s v o o r K l h M a s s i e f h o u t e n P l a t e n i n Z i C h t K w a l i t e i t

1 5

n o t i t i e s

K l h M a s s i v h o l Z g M b h

A -8842 Katsch a. d. Mur 202 | Tel +43 (0)3588 8835 0 | Fax +43 (0)3588 8835 20

of f ice@klh.at | www.k lh.at

Uit l ie fde voor de natuur.

www.pefc.at

Bezoekadres KLH ( op afspraak)Landweerstraat-Zuid 93r

NL-5349 AK Oss / NetherlandsTel: 0031 (0) 412 63 50 08

Mob: 0031 (0) 6 20 90 54 06

klh@gebroedersvandoleweerdbv.com www.gebroedersvandoleweerdbv.com