Wij weten hoe h

et voe

lt .. .

Jaa

rgan

g 32 n

ummer 2

2e kwartaal 2016

KOMT EEN MAN BIJ DE DOKTER

KOM NAAR DE WORKSHOP-EN INSPIRATIEDAG

11 JUNI 2016

FREYA TEST...DE MANNENKAMER

FREYA TEST

COVERSTORYKOMT EEN MAN BIJDE DOKTER

NIET VERDER VERTELLEN

FREYA VECHT

TWEELUIK

FREYA EERT

50

4 45

.. w

ith o

r w

ithout

a b

aby,

you a

re v

alu

able

,you a

re lo

ved a

nd y

ou m

att

er…

1

Teks

t: N

aam

Naa

m F

oto

: S

tock

phot

o

Freya is de vereniging die zich bezighoudt met belangenbehartiging, voorlichting en hulpverlening aan mensen die te maken hebben met vruchtbaarheidsproblematiek. Het secretariaat is uitsluitend voor administratieve vragen bereikbaar op maandag tot donderdag van10.00-13.00 uur: 024 - 3010 350.

adres Postbus 620 - 4200 AP Gorinchemtelefoon 024 3010 350website www.freya.nle-mail secretariaat@freya.nl

Redactie: Cindy Cloïn, Angelie Kruijsen, Marjolein Grömminger, Inger van Oeveren, Angelique de Koning, Mario Flos, Mariette Reineke en Elja van der Laan

Vormgeving:www.designbyelja.nl

Omslagfoto:www.liefdevoordelens.nl

Illustraties en foto’s:M. Boomsma-Kloek, Martine van der Voort, Lot van den Akker en Elja van der LaanRE

DACT

IEINHOUD

EVEN VOORSTELLEN

FREYA EERT

3 Zijn mannen onmisbaar? 4 Coverstory: Komt een man bij de dokter8 Ervaringsverhaal: Ik wil best op de cover10 Lotgenoten på Frisör11 Geboorteberichten12 Aan de andere kant van de tafel14 Als verloskundige was het traject soms extra zwaar15 Mars en Venus16 Dromen, hopen, bidden17 Ik gun het iedereen zo18 Tweeluik20 Freya vertelt: zonnige berichten22 Themasessies23 Kom ook bij Freya24 In het nieuws26 Freya test: De mannenkamer29 Even voorstellen30 Man aan het woord34 Uitnodiging workshop- en inspiratiedag35 Uitnodigingvarenopeenfluisterboot39 Voor jou gelezen: baby in mijn hoofd40 Delen dat je allemaal in hetzelfde schuitje zit42 Leeftijdsgrens voor IVF omhoog?45 Freya vecht46 Mannen op Facebook49 Hadden we het maar eerder gezegd50 There can be miracles

18

29

26

17

Have hope

2

3

VOORWOORD

Binnenkort zijn mannen niet meer nodig. Of iets

nauwkeuriger geformuleerd: binnenkort is het sperma

van mannen niet meer noodzakelijk om zwanger te

kunnen worden. Het is Chinese onderzoekers namelijk

gelukt om muisjes te verwekken zonder dat daar

sperma aan te pas kwam.

Als we dit vertalen naar de toekomst, dan kunnen

stellen waarvan de man onvruchtbaar is een IVF-

behandeling ondergaan waarbij zaadcellen worden

gekweekt uit afgeschraapte huidcellen van de man. Het idee klinkt nogal

sciencefiction, maar wát een goed nieuws voor heel veel mensen! Een

onvruchtbare man die toch een genetisch eigen kindje kan krijgen. Al duurt

het nog zeker vijf jaar -en misschien langer- voordat de techniek op mensen

toepasbaar is (deze stamceltherapie moet nog uitvoerig getest worden).

Onmisbaar

Maar goed, al zijn mannen dan misschien niet meer per se nodig voor hun

sperma, op allerlei andere vlakken zijn mannen natuurlijk méér dan nodig.

Onmisbaar eigenlijk. Om bij uit te huilen, om mee te lachen, om de boel

te relativeren, om je letterlijk en figuurlijk te ondersteunen als dat nodig is.

Ik had het in elk geval zonder mijn vriend niet vol kunnen houden, al die

behandelingen en de pijn.

Deze keer staan in Freya Magazine jullie mannen centraal. Want

vruchtbaarheidsproblemen overkomen mannen net zo goed als vrouwen.

Misschien wordt er wat minder gepraat en is de impact van de behandeling

toch net even anders. Maar het verdriet is er wel degelijk. Hopelijk zorgt dit

nummer voor wat herkenning en steun. En dames, ook voor jullie natuurlijk.

Veel leesplezier.

Cindy Cloïn

Zijn mannen onmisbaar?

Fo

to:

ww

w.li

efde

voor

dele

ns.n

l

4

Teks

t: M

ario

Flo

s F

oto

: w

ww

.lief

devo

orde

lens

.nl

COVERSTORY

‘Aan mijn vrouw wordt altijd gevraagd hoe ze zich voelt, niemand vraagt: Hoe is het nu met jou?’ Deze reactie kreeg coach Marijke Linssen van een man toen ze in gesprek was met een stel met vruchtbaarheidsproblemen.‘Het is vast herkenbaar. Dus ik vraag altijd aan de man hoe het met hém gaat. Want vruchtbaarheidsproblemen hebben ook een grote invloed op hem.’

Jos (29) en Brenda lopen sinds twee jaar in het ziekenhuis; nog zonder succes. ‘Toen ik Brenda leerde kennen, werd ze gediagnostiseerd met PCOS. Ik volgde toen een opleiding en was nog niet bezig met kinderen, maar ik realiseerde mij wel dat ik misschien nooit kinderen zou kunnen krijgen. Uiteraard denk je daar over na, maar ik was er eigenlijk snel uit. Ik hou van Brenda en ik ben getrouwd met haar om de persoon die zij is. Het vruchtbaarheidsprobleem is geen reden om de relatie te beëindigen.’

Ook bij Remco (35) en zijn vrouw spelen vruchtbaarheidsproblemen een rol. ‘Toen het een aantal jaren geleden niet lukte om zwanger te worden, wilde mijn vrouw dat ik mijn zaad liet testen. Al snel bleek dat ik de ziekte van Klinefelter heb, een chromosoomafwijking waar ik mee ben geboren. De meeste mannen met dit syndroom produceren geen zaadcellen. Dan krijg je dus te horen dat je onvruchtbaar bent.’

Vruchtbaarheidsproblemen treffen mannen net zo vaak als vrouwen. Feit is dat, ongeacht bij wie ‘de oorzaak’ ligt (als dat al wordt vastgesteld), zowel de man als de vrouw moeten dealen met fertiliteitstrajecten, hoop en teleurstelling en ongewenste kinderloosheid. Toch hoor je vaker over hoe vrouwen worstelen met hun kinderwens. Vrouwen lijken veel meer naar buiten te treden, met vriendinnen te praten en elkaar op te zoeken op social media. Maar het gaat mannen net zo

Komt een man bij de dokter

5

COVERSTORY

goed aan. Al gaan zij er wel op een andere manier mee om.

Marijke Linssen spreekt veel stellen met vruchtbaarheidsproblemen en beaamt dat. ‘Iedereen is verschillend, maar bij mannen zitten de emoties vaak wat dieper verborgen. Mannen proberen vooral ook een steun te zijn voor hun vrouw, ze proberen de situatie te stutten. Al raakt het hen net zo goed dat het niet lukt om kinderen te krijgen. Doordat mannen vooral proberen te steunen, denken hun vrouwen nogal eens dat ze er minder moeite mee hebben. Dat hoeft zeker niet zo te zijn. Als je doorvraagt, kom je er achter dat er vaak heel veel emoties spelen. Mannen hebben de neiging om die emoties wat te onderdrukken. Het uitspreken naar elkaar dat je anders omgaat met de heftige gevoelens, kan al een hoop schelen. Doe je dat niet, dan loop je de kans dat je verwijderd raakt van elkaar. Dat je elkaar verliest in een relatie.’

‘De mannelijke manier’Roy (37) en Esther hoopten zes jaar geleden op een spontane zwangerschap, maar die bleef uit. Ze gingen naar de huisarts waar ze een schema kregen wanneer ze moesten vrijen. ‘Dat gaf nogal wat druk en was niet prettig’, vertelt Roy. Toen dat geen succes had, kreeg Esther een kijkoperatie. Er werd niets gevonden. Na zes keer IUI zijn we gestart met ICSI. Op de informatiebijeenkomst hoorden we: ‘Het is best zwaar.’ Maar ik dacht: ‘Kom maar op, laten we maar beginnen.’ Misschien is dat ook wel een beetje

de mannelijke manier. Sterk willen zijn, terwijl je zelf best onzeker bent. Dat beruchte kamertje vond ik al niets, maar als je dan ook nog je vrouw daar ziet liggen en ze zitten te prikken en te doen, dat vond ik echt moeilijk om mee om te gaan. Ik wil wel meer doen, maar dat kan niet. Als je dan uiteindelijk een terugplaatsing hebt, dan denk je: dit wordt hem! Helaas, ze was weer niet zwanger. Ze voelde het al voor de testdatum. Ik was uiteraard verdrietig, maar wilde dat niet laten zien. Ik wilde er voor Esther zijn. Na de tweede poging hadden we eindelijk de zo gewenste positieve test in handen. We konden ons geluk niet op! Maar na een paar weken bleek het een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Onze droom spatte uiteen en een operatie was nodig. We gaven de hoop niet op en hebben daarna nog verschillende behandelingen in Nederland en Duitsland gedaan, helaas nog steeds zonder succes.

‘Ik heb eigenlijk nooit mijn emoties geuit. Uit optimisme en om de moed

erin te houden.’

Roy heeft moeite met het verwerken van alle emoties. ‘Ik heb eigenlijk nooit mijn emoties geuit. Uit optimisme en om de moed erin te houden. Maar je komt jezelf uiteindelijk tegen. Ik had wel verdriet, maar ik had ook het gevoel dat ik het wel aan zou kunnen. Ik was eigenlijk alleen maar bezig met Esther. Ze had enorm veel pijn en verdriet van de buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Je weet dat er een kindje in haar

6

Fo

to:

ww

w.li

efde

voor

dele

ns.n

lCOVERSTORY

groeit, maar ook dat je het weer gaat kwijtraken. Een vreselijk moeilijke periode voor ons allebei. Maar ik maakte me vooral zorgen om de gezondheid van Esther.’

Mezelf eerst terug vindenRoy is nog niet klaar met de verwerking van de behandelingen. ‘In april hebben we besloten te stoppen. Uiteindelijk hebben we zo lang in de medische molen gezeten. Tijdens de behandelingen leef je tussen hoop en vrees waarbij het verstand het gevoel overheerst. De emoties kwamen bij mij pas toen we hadden besloten om te stoppen. Dan is er namelijk geen hoop meer.

Of we nog verder willen gaan met draagmoederschap of adoptie weet ik niet. Weer zo’n traject in… Ik sta er nog niet helemaal achter. Ik ben nog niet klaar met het vorige. In september merkte ik bij mezelf dat ik alleen maar piekerde. Ik ging over alles nadenken. Ik had niet alleen last van de kinderrijke omgeving waar we nu in wonen, maar ook van de leegte. Hoe ga ik nu verder? Ik twijfelde over mezelf en had weinig zelfvertrouwen. De positieve enthousiaste Roy was ineens weg. Ik moet mezelf eerst weer terugvinden. Maar ik ben gelukkig wel weer op de goede weg.’

Roy deelde zijn verhaal met ook anderen. ‘Ik ben altijd open geweest over ons traject. Mensen dicht om ons heen wisten het uiteraard, maar ik heb het ook bespreekbaar gemaakt op mijn werk. Ik werk als teamleider

bij een grote bank en mijn hele team wist het. Iedereen leefde enorm mee en dat gaf mij heel veel steun.’

‘Ik maak er soms zelfs grapjes over’

Ook Remco deelt zijn verhaal met de mensen om hem heen. ‘Iedereen weet het, dus dan kan iedereen er rekening mee houden. Deel het met zoveel mogelijk mensen, ik kan het iedereen aanraden. Ik schaam me niet voor mijn onvruchtbaarheid. Ik maak er soms zelfs grapjes over. Je ziet gewoon op internet dat je niet de enige bent. Ik voel me ook niet minder mannelijk omdat ik onvruchtbaar ben, mannelijkheid zit namelijk in meer dingen.’

Het feit dat Remco onvruchtbaar is, was voor hen niet het einde van hun kinderwens. ‘We hadden nog twee opties: adopteren of donorzaad. Adopteren was naar onze mening een vrij slopend en lang proces, dus wij hebben gekozen voor donorzaad. Ik was erg onder de indruk van het proces. Bij kunstmatige inseminatie met donorzaad (KID) vul je zo’n vijftien verschillende dingen in. Kleur ogen, lengte, opleidingsniveau, noem maar op. En dan rollen er een aantal donoren uit het systeem. Onze twee zoons zijn van dezelfde donor. Als ze dan later hun biologische vader willen vinden, is het dezelfde donor. Ideaal! Het insemineren is een wat mechanisch proces. Daarna moesten we,

Jos heeft de volgende tip: ‘Het is belangrijk dat je samen het traject doorloopt. Je kiest er samen voor, ga er dan ook samen doorheen. Deel het met elkaar en deel de mooie momenten samen. Het is geen vrouwending. Het raakt beide partners.’

Roy voegt daar aan toe: ‘Blijf je relatie op de eerste plek zetten en blijf met elkaar praten. Mijn relatie met Esther is voor mij altijd het belangrijkste gebleven. En wij probeerden er samen altijd iets speciaals van te maken. Elke keer als we naar Duitsland gingen voor een punctie, regelden we een hotel en waren we de avond van tevoren al in Düsseldorf. We maakten er een speciaal uitje van.’

Remco: ‘Voor mannen: deel je vruchtbaarheidsproblemen. Juist ook met je vrienden. Vrienden kennen je van een andere kant dan je vrouw. Ik vind het heel fijn als mannen mij advies geven. En echte vrienden weten hoe je bent. Vrouwen zou ik willen meegeven: trek het proces breder. Als het ziekenhuis het probleem van de vrouw heel groot maakt, dan maakt dat het stuk van de man ook heel klein. Dus de vrouw kan helpen om het breed te houden door de man er actief in te betrekken. En als je alles deelt met anderen, dan weten ze ook waar je in het proces zit.’

Tips voor en door mannen!

7

COVERSTORY

op doktersadvies, ook nog thuis vrijen en dat is ook helemaal niet mijn ding. Maar blijkbaar kan ook dit de kans op succes weer verhogen.’

Remco kijkt zonder al te veel moeite terug op de weg die ze hebben afgelegd. ‘Er zijn eigenlijk weinig dingen die ik echt moeilijk vond. Ik vind het wel moeilijk als ik denk aan wat mijn kinderen later zullen zeggen. Of ze misschien zeggen dat ik toch niet hun vader ben. Maar dat is dan ook het enige waar ik me een beetje druk om maak.

Praten over je gevoelens?Ook Jos deelt hun vruchtbaarheidsproblemen met anderen. ‘Ik ben er eigenlijk heel open in. Ik heb het ook op het werk met mijn collega’s gedeeld en dan blijkt eigenlijk pas hoeveel mensen hiermee te maken hebben. Nu ik er zo over nadenk, praat ik er met name met vrouwen over. Sommige vrienden of familieleden praten er wel erg gemakkelijk over: ‘Dan doe je toch gewoon IVF!’ Met die mensen hoef ik er dus verder ook niet over te praten.’Maar vertellen over het feit dat je kinderwens vervullen niet zomaar lukt, is iets anders dan vertellen wat dat nu écht met je doet.

Volgens Marijke doen mannen dat minder uitgebreid dan vrouwen. Jos herkent dat. ‘Ik praat eigenlijk nooit met mannen over ‘mijn’ gevoelens. Zelfs niet met mijn beste vriend. We praten over werk en over andere dingen die spelen, maar nooit over gevoelens. Als ik er met Brenda over praat, dan praat ik ook niet zozeer over mijn gevoelens. Maar meer over het feit dat we misschien nooit kinderen kunnen krijgen. Ik doe dat alleen wel op de momenten die ik zelf uitzoek. Momenten waarop zij er minder last van heeft. Ik voel altijd de behoefte om sterk te zijn en er voor haar te zijn. Als zij een goede dag heeft en ik het wat moeilijker heb, kan ik me even laten gaan. Ik heb het eigenlijk altijd over de gevolgen en de oorzaken, maar niet over het gevoel. Ik mis het niet. Ik heb er niet zo’n behoefte aan. Ik zoek liever uit wat kan helpen. Ik zoek graag naar oplossingen en mogelijkheden.’

8

Op de cover van dit mannen-nummer staat Peter (41). Hij reageerde meteen enthousiast op de oproep van Freya voor een covermodel. Hij en zijn vrouw Kim (32) willen graag een kindje, maar tot nog toe is die wens onvervuld.

‘Het is een mooi moment, de dag waarop je besluit dat je samen kinderen zou willen. Maar intussen hebben we al vier jaar die wens en is dat mooie moment een heel verhaal aan het worden, waarvan we de afloop nog niet kennen. In het eerste jaar dat we probeerden om zwanger te raken, bleek Kim een erg onregelmatige cyclus te hebben. Na onderzoek werd ontdekt dat dit komt doordat ze PCOS heeft. Dat was natuurlijk een flinke teleurstelling, al kregen we wel te horen dat er mogelijkheden waren om haar cyclus met hormonen weer terug in het ritme te krijgen.

We besloten dat we het eerst op een andere manier wilden proberen. We verdiepten ons in gezond eten en Kim ging Ayurvedische kruiden gebruiken. Ook ging ze naar een acupuncturist. Zelf stond ik er helemaal achter dat we op deze manier probeerden ons lichaam gezonder te maken. In hoeverre het écht geholpen heeft, blijft moeilijk te duiden. Kim heeft tegenwoordig wel een meer regelmatige cyclus, maar tot een zwangerschap heeft het helaas nog niet geleid.’

‘Het probleem lag dus bij ons allebei’

‘Ruim twee jaar geleden overleed mijn vader plotseling. Onze kinderwens verdween daarmee naar de achtergrond, we waren er even niet meer zo mee bezig. Emoties en praktische zaken namen het leven van alledag over. Een tijdje na zijn overlijden heb ik Kim ten huwelijk gevraagd. De voorbereidingen voor onze trouwdag, waar we veel tijd en energie in hebben gestoken, zorgden voor een goede afleiding en hebben geleid tot een onvergetelijke dag. Afgelopen zomer trad het verlangen naar een kindje weer op de voorgrond en zijn we toch weer naar het ziekenhuis gegaan, waar nieuwe onderzoeken zijn gedaan. Daar bleek dat mijn zaad ook niet van de beste kwaliteit was. Dat was schrikken, het probleem lag dus bij ons allebei. Oftewel, een extra grote uitdaging om zwanger te raken. We hebben nu zes IUI-pogingen gedaan. De ene keer was de kwaliteit van mijn zwemmers goed genoeg, maar de andere keer weer niet.

We staan nu voor de keuze of we voor IVF gaan. We willen daar goed bij stilstaan en bewust kiezen. Het is niet zomaar iets. Past het bij ons? We trekken gelukkig echt als team op, daar ben ik heel trots op. Het maakt het proces, hoe lastig het ook is, ergens ook heel erg mooi. Misschien komt dat wel door de intensiteit ervan en dat niets, maar dan ook niets vanzelfsprekend is in het leven. Laat staan (nieuw) leven creëren.

Onze vrienden en familie weten dat we vruchtbaarheidsproblemen hebben. Het is niets om je voor te schamen. Daarom wilde ik best op de cover van Freya Magazine staan. Het is een mooie manier om te laten zien dat we het proces waar we inzitten durven te omarmen. In alle openheid. Waarom niet?’

ERVARINGSVERHAALTe

kst:

Cin

dy C

loïn

Fo

to:

ww

w.li

efde

voor

dele

ns.n

l

“Ik wilde best op de cover van Freya Magazine staan. Het is een mooie manier om te laten zien dat we het

proces waar we inzitten durven te omarmen.In alle openheid. Waarom niet?”

9

10

Teks

t: M

ario

Flo

s F

oto

’s:

Priv

ébez

it

Lotgenoten på FrisörVanmiddag is het eindelijk zover. Voor het eerst in twintig jaar naar een nieuwe kapper! Sinds januari wonen we namelijk in Zweden en het is niet echt gebruikelijk om elke twee maanden naar Nederland te vliegen voor de kapper. Ik verwacht een saai bezoek met oppervlakkige gesprekjes over het weer, want zoveel Zweeds spreek ik nog niet. Om half zes heb ik een afspraak bij één van de acht kappers in ons kleine dorp. Ik ben ruim op tijd en kan dus nog ‘lekker’ tien minuten tussen de twee Ipaddende kinderen in de wachtkamer zitten.

Eenmaal in de stoel begin ik in mijn beste Zweeds te vertellen wat mijn kapperswensen zijn en de kapster gaat vrolijk aan de slag. Als ik vertel dat we vijf weken in Zweden wonen, is ze even stil. ‘Vijf weken pas? En dan spreek je al zo goed Zweeds! Zijn jullie met de hele familie hiernaartoe verhuisd?’ Ik vertel dat we 28 uur Zweedse les in Nederland hebben gehad, nadat we vorig jaar besloten om naar Zweden te emigreren. ‘Mijn vrouw en ik dan, want kinderen hebben we nog niet’. Ik vertel ook dat dat voor ons niet gemakkelijk is en dat we daarvoor het ziekenhuis nodig hebben. Ik dacht: meteen maar even checken hoe het hier met de taboes zit.

Goed onderwerpMaar ik heb een goed onderwerp aangesneden. Want de kapster gaat snel over in het Engels (dat praat toch net iets makkelijker dan het Zweeds) en ze begint uitgebreid te vertellen. Wat blijkt namelijk: ze kan zelf geen kinderen krijgen. Bingo! Het ijs is gebroken, ik kan lekker achterover zitten en zij kan helemaal los. ‘Dat vind ik nou fijn, jij begrijpt tenminste hoe het is’. ‘Bij ons in de familie zegt iedereen: moeten jullie niet eens aan kinderen beginnen? Iedereen doet maar alsof het de normaalste zaak van de wereld is, maar wij hebben ons er helaas bij moeten neerleggen dat het niet lukt.’ Enzovoort.

En zo tover je je saaie kappersbezoek om in een diepgaand lotgenotencontact. Het is tot nu toe in Zweden niet anders dan in Nederland. De tijd vliegt voorbij en na drie kwartier knippen staat er alleen nog her en der een sprietje haar rechtop. Veel valt er niet meer te kammen. Maar goed, misschien was het wel weer eens tijd voor een nieuw kapsel.

#manager #getrouwd #woont in zweden #35 jaar #(nog) geen kinderen (1 sterretje) #ICSI

#muziek maken en luisteren #fotografie #veel in de natuur #houdt van avontuur

#geniet van elk moment #lekker eten #positief #nog meer ICSI #voldoende koffie en wijn

MANNENZAKEN

11

GEBOORTEBERICHTEN

3 januari 2016 Jesse, zoon van Raoul en Dineke Koolen, Rotterdam

15 januari 2016 Lauren, dochter van Mark en Maaike Kloosterman, zusje van Benjamin, Driebergen-Rijsenburg

20 januari 2016 Hannah, dochter van Mark en Kim Beks-Peerenboom, Eindhoven

21 januari 2016 Ponyo, dochter van Mark en Bette Opfer-Ruting, Amsterdam

1 februari 2016 Mette, dochter van Niels en Aletta van Tent, zusje van Vesper, Amsterdam

18 februari 2016 Tibor, zoon van Demian van der Reijden en Marlous Stout, Utrecht

26 februari 2016 Aron, zoon van Nico en Marjolein Onstein, Boskoop

In onze postbus en via e-mail ontvangt Freya regelmatig geboortekaartjes. Ieder kind, of het nu dankzij een medische behandeling, via adoptie of spontaan is gekomen, willen wij een eigen plekje in het magazine geven. Wij wensen hen op de eerste plaats een goede gezondheid toe en bovenal veel geluk samen met ouders en eventuele broers en zussen.Helaas komt naast de blijdschap van een geboorte ook wel eens het verdriet van afscheid nemen voor. Hen willen wij veel sterkte toewensen in deze moeilijke tijd.

Geboorteberichten

Ook jouw geboortekaartje is van harte welkom bij de redactie. Stuur het per post naar:

FreyaPostbus 6204200 AP Gorinchem

Zit er een speciaal verhaal achter je ge-boortekaartje dat je graag met ons wilt delen? Geef dit dan aan bij je kaartje en we nemen contact met je op.

12

Meestal zie je hen ‘aan de andere kant van de tafel’. Professionals, artsen, therapeuten, verpleegkundigen. Mensen die je vragen stellen, die je behandelen of begeleiden bij jouw (afgesloten) kinderwens. Vandaag stelt Freya Magazine de vragen. Deze keer:Miriam van Kreij. Zij begeleidt mensen die eens of vaker een miskraam hebben gehad. Wat doe je precies voor werk? ‘Ik begeleid vrouwen die ooit een miskraam hebben gehad en help hen deze ervaring te helen. Elk kind doet ertoe en ook ongeboren kinderen hebben recht op een plekje. Het doet de vader, de moeder en eventuele andere kinderen

Aan de andere kant van de tafel

Teks

t: M

arie

tte R

eine

ke F

oto

’s:

Sto

ckph

oto

en P

rivéb

ezit

AAN DE ANDERE KANT VAN DE TAFEL

13

goed dat ook kinderen die er maar heel kort waren een plek krijgen, waarmee ze in verbinding kunnen staan. Juist als je het aangaat, al is er verdriet, wordt het leven lichter.

Eén op de vier vrouwen heeft ooit te maken gehad met een miskraam, dat zijn veel vrouwen. In mijn begeleiding ontdekken vrouwen hoe je je moeder kunt voelen van het kind (of de kindjes) die je verloren hebt. Het gaat dus ook over onzichtbaar en niet vervuld moederschap. Ik werk graag met familieopstellingen, een ervaringsgerichte methode. Mijn ervaring is dat het rust geeft als een ieder zijn eigen plek heeft. In mijn begeleiding werk ik aan de hand van vijf bewezen stappen. Hierdoor ontstaat vrede met de situatie en vertrouwen in de toekomst. Ook wordt dan duidelijk welke keuze je wilt maken voor een eventueel nieuw traject en of je een nieuwe zwangerschap aandurft bijvoorbeeld.’

Waarom heb je dit beroep gekozen? ‘Mijn hart gaat uit naar de ongeboren kinderen. Ze verdienen een plek. Omdat ik zie dat iemand beter functioneert als de ervaring van een miskraam een plek krijgt. Ik heb zelf geen miskramen gehad, ik heb twee gezonde kinderen, dus ik heb wel even getwijfeld. Moet ik dit wel doen? Maar ik krijg juist terug van vrouwen dat ik heel betrokken en vol aandacht kan begeleiden, zonder dat eventuele eigen emoties in de weg gaan zitten.’

Wat vind je bijzonder aan wat je doet? ‘Wat ik heel fijn vind is dat iemand in heel korte tijd veel resultaat bereikt, en dat er veel meer rust ontstaat. Mensen kunnen er echt vrede mee krijgen. Ze denken van tevoren soms dat dit niet mogelijk is. De mensen die bij mij komen gaan allemaal lichter de deur uit dan dat ze binnen komen. Het voelt heel dankbaar en eervol dat ik daarin zo dichtbij mag komen. Verder is het heel fijn dat ik iets kan doen voor stellen die in een vruchtbaarheidstraject terugplaatsingen hebben gehad die niet tot een zwangerschap hebben geleid. Ook díe embryo’s doen ertoe. En embryo’s in de vriezer van het ziekenhuis zijn ook van belang.’

Zijn er dingen die je soms lastig vindt, en waarom? Hoe ga je daar mee om?‘In de begeleiding vind ik niets lastig, maar ik vind het wel lastig als vrouwen het niet aandurven. Dat ze bang zijn om het verdriet op te rakelen bijvoorbeeld. Ik kan het oprecht jammer vinden dat ze het niet aandurven om het aan te gaan, te onderzoeken en een plek te geven, omdat het juist zoveel verlichting geeft. Maar het is natuurlijk niet aan mij om mensen te overtuigen. Ik schrijf elke twee weken een artikel in mijn nieuwsbrief en dat helpt vrouwen ook om er vertrouwen in te krijgen dat het echt werkt.’

Wat voor tip zou je onze lezers willen geven?‘Ga het verdriet en het gemis aan, verzwijg het niet, onderdruk het niet, dat kost zoveel energie. Zoek de hulp die bij je past.’

Kijk op de site van Miriam voor haar gratis e-boek ‘De 5 misverstanden rond miskramen’. www.mirremaan.nl

‘Mijn hart gaat uit naar de ongeboren kinderen’

AAN DE ANDERE KANT VAN DE TAFEL

14

Alles was goed. Wat het ook nog eens extra bijzonder voor ons maakte, was dat we niet wisten dat het een jongetje zou zijn. Het was zo gaaf dat het een verrassing was.

Het geboortekaartje vonden mijn man en ik allebei stoer, daar houden we wel van. Het gedichtje betekent veel voor ons. Jesse is uit onze dromen, uit onze liefde en uit Gods handen gekomen. We ervaren dat echt zo. Inmiddels is Jesse alweer een paar maanden oud. De tijd vliegt. We genieten enorm van ons vrolijke mannetje. We zijn allebei stapelverliefd!

Uit onze liefde,uit onze dromen,uit Gods handen,ben jij gekomen.

Wie weet is het zover De bevalling ging goed. Het grappige is dat ik behoorlijk eigenwijs was. Voor mijn man was dit lastig, want die wist ook niet of het nou echt begonnen was, of niet. De dag van de bevalling waren we bij mijn ouders om ze gelukkig nieuwjaar te wensen. En ja, ik had harde buiken en weeën. Mijn moeder en man hadden het wel door, maar ik wilde het niet te veel laten merken. Ik heb zelfs nog een uitgebreid toetje gemaakt.

Na de koffie zei mijn man: laten we maar naar huis gaan want wie weet is het toch begonnen. Ik vond het eigenlijk niet nodig, want zoals ik zelf altijd zeg: ‘Als je nog kunt eten ben je niet aan het bevallen’.

Omdat ik nog net geen 37 weken zwanger was, besloten we dat het toch verstandig was om even de verloskundige te bellen. Toen ze bij ons kwam had ik al vijf centimeter ontsluiting. Thuis bevallen kon niet omdat ik nog geen 37 weken was. We zijn naar het ziekenhuis gegaan waar ik werk en daar hebben twee vriendinnen en een andere lieve collega de bevalling begeleid. Binnen drie uur is Jesse geboren, wat een wonder!!!

Op jonge leeftijd wist ik al dat ik graag moeder wilde worden. Helaas moesten we om verschillende redenen, van zowel mijn man (operaties als kind, verminderde zaadkwaliteit) als mezelf (PCOS), het medische traject in. Heel pittig vond ik dat. Vooral omdat ik zelf verloskundige ben en na een tegenvaller gewoon weer aan het werk moest. Het was af en toe knap lastig, omdat ik op die momenten juist even niet met zwangerschappen en bevallingen bezig wilde zijn. Wat als het nooit lukt? Gelukkig kreeg ik, naast de steun van mijn man, familie en vrienden, ook veel steun van mijn collega’s. Natuurlijk had ik wel eens momenten waarop ik dacht: ‘Ik stop met dit werk, ik moet wat anders zoeken. Wat als het nooit lukt?’ Maar juist dan sleepten mijn collega’s me er doorheen, door net even die arm om me heen te slaan of op een bepaalde manier naar me te kijken als ik met tranen in mijn ogen een bevalling had begeleid.

Na 2,5 jaar in het medische traject raakte ik zwanger bij onze eerste IVF-poging. Hoe bijzonder was dat! Mijn man en ik waren dolgelukkig en we hebben gestraald van oor tot oor. Was het tijdens het traject soms een nadeel om als verloskundige te werken, nu was het juist een voordeel. Ik kreeg namelijk veel echo’s omdat mijn collega’s het zo leuk voor me vonden. Hier genoot ik enorm van.

Als verloskundige was het traject soms extra zwaar

Teks

t: D

inek

e F

oto

: P

rivéb

ezit

VERHAAL ACHTER HET KAARTJE

15

COLUMN

‘Vrouwen, je kén beter kippen houwen’, hoorde ik een tijd geleden een rasechte Utrechtenaar zeggen. ‘Hallo’, dacht ik meteen. Zo ken ik er ook wel eentje, maar dan over het mannelijke C. Laten we bijvoorbeeld de titel van het boek van Yvonne Kroonenberg er eens bij pakken: ‘Het zit op de bank en het zapt...’ Need to say more?Rick en ik komen echt van een andere planeet. Wat zeg ik, van een ander universum. Waar ik beslissingen intuïtief en op mijn gevoel neem, trekt mijn lief zich hiervoor bij voorkeur eerst terug in zijn studeerkamer. Of zoals hij het zelf noemt: zijn ‘man cave’. Euh ja, je leest het goed. Even voor de beeldvorming. Dit is een zolderkamer die volgepropt is met een bureau, een Formule 1 bureaustoel (OMG!), een oude Chesterfield bank, kasten vol boeken over kunstmatige intelligentie en twee grote canvassen van dames in hun Eva-kostuum. En natuurlijk zijn beste vrienden: de privélaptop, de desktop en de IMac.

Wanneer ik een vraag heb waar hij niet meteen een antwoord op heeft verdwijnt hij naar boven. Na een paar uur (of langer, dat ligt aan de vraag) komt Dokter Google terug met een weloverwogen antwoord, verwerkt in een Excel-verslag dat hij heeft opgeleukt met grafieken en staafdiagrammen. Bewonderend lees ik zijn verslag, soms snap ik het maar half. Als alfa ben ik namelijk meer van de woorden dan van zijn bèta-cijfers. Maar ach, als de uitkomst onderaan de streep overeenkomt met mijn gevoel, ben ik tevreden.

Toch zijn er van die dagen dat ik kriegel word van zijn analytische kijk op zaken. Zoals vandaag. We zijn met onze vierde ICSI-poging bezig en tijdens zo’n traject vind ik het knap lastig om gevoelsdingen in ons kinderwenstraject ook analytisch of realistisch te zien. Ik vraag mij hardop af hoeveel kans van slagen onze poging heeft. Ik heb namelijk ergens gelezen dat 50 procent van de vrouwen in verwachting is na drie pogingen. Als ik op mijn Janboerenfluitjes redeneer heb ik bij onze vierde poging 67 procent kans op een baby. ‘Dat is best veel’, vertel ik Rick optimistisch nadat hij na een half uur van zolder komt. Interessante berekening’, zegt hij en gooit daarmee roet in het eten. ‘Als we jouw sommetje volgen dan zou iedereen na zes pogingen 100 procent kans hebben op een baby. Dat is natuurlijk niet zo, Pip. De kans dat onze vierde poging slaagt, is zelfs kleiner dan 16,67 procent’, legt hij met twee decimalen achter de komma uit, terwijl hij mij zijn berekening toont.

En net voordat ik een snibbige opmerking wil maken, omdat ik niet zit te wachten op een negatieve wiskundige uitleg schiet me ineens het verhaal van een vriendin te binnen. Zij en haar man gingen naar de voorstelling ‘Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus’. Erg gelachen en veel wederzijds begrip was haar conclusie. Als Rick niet kijkt, glip ik zijn ‘Man cave’ in en bestel twee kaartjes. Tijd voor iets niet-medisch.

Tijd voor elkaar. Tijd voor iets leuks!

Pip woont samen met haar vriend

Rick. Ze zijn gek op elkaar én hun

leven. Hun hobby’s en interesses

lopen uiteen van studiofotografie

tot grafische kunst, van feesten

in Ibiza tot culinaire uitstapjes

door heel Nederland. Na veel

vruchtbaarheidsbehandelingen

hebben ze (nog) geen kinderen. Pip

vindt de balans tussen werk, privé

en behandelingen lastig. Ze besloot

daarom een time-out van haar werk

te nemen. Hier vertelt ze wat haar

bezighoudt en waar ze zich over

verwondert.

Mars en Venus.. .

Teks

t: P

ip Il

lust

ratie

: Lot

van

den

Akk

er

16

ERVARINGSVERHAAL

Als ik er aan denk dat ik over een paar weken zwanger zou kunnen zijn, krijg ik verliefde kriebels in mijn buik. Ik voel me altijd heel bijzonder en trots als ik het ziekenhuis uitloop. Misschien wordt dit ons kindje…

Het is aan mensen die het nooit hebben meegemaakt bijna niet uit te leggen hoe je je voelt als je weet dat er net een klein dingske is teruggeplaatst. Iets dat uit kan groeien tot een mooi en lief mensje van ons twee, waar we zo erg naar verlangen. In de auto op weg naar huis vragen we ons stilletjes af of het een jongetje of een meisje is, op wie het misschien gaat lijken, hoe we het zullen noemen en welke kleur het kamertje wordt. We weten het precies. Want dit hebben we al zo vaak besproken...

‘Wat zou ik stralen, feller nog dan de zon’

Toch houden we hoop, we geven nooit op. Wat zou ik stralen, feller nog dan de zon, bij de gedachte dat ik het kindje van mijn grote liefde draag. Mijn man zou trots naar mij kijken en zijn handen om mijn buik leggen. Mijn buik vasthouden en vertellen dat wij, jouw papa en mama, ontzettend veel van je zullen houden. Het lijkt me zo’n speciaal gevoel... Ons zoontje heeft korte donkerblonde haartjes, hij heeft de ogen van papa en ziet er stoer uit. Ons dochtertje heeft lange blonde haren met pijpenkrulletjes, kleine bolle wangetjes en blauwe ogen net als haar mama! Ze hebben elke dag een lach op hun gezicht.

Dromen hopen bidden. Maar tegelijkertijd voel ik me op de terugweg onzeker en machteloos. Want er is een kans dat het ook deze keer weer niet zo mag zijn. En dan voel ik me afschuwelijk, zo intens verdrietig. Voor mij was je al een kindje, een wondertje, samengesmolten met de genen van ons twee. Het is zo ontzettend moeilijk. Wat als er geen zoon of dochter komt? Geen naam op een mooi kaartje, geen ooievaar in de tuin? Dat moeten we samen opnieuw verwerken. We zullen ons dingske nooit vergeten, we geven het een plaatsje in ons hart en branden een kaarsje. Voor ons is er weer een vlindertje bij gekomen, dat kun je zien op onze muur. En in de hemel weer een mooi klein sterretje. We houden elkaar stevig vast. Nog iets steviger. We steunen elkaar in deze moeilijke tijd.

Na een tijdje pakken we de draad weer op, althans we doen ons best. Dat gaat met ups en downs en we zeggen: Het komt goed, hoe dan ook. Want dat moet! En we houden hoop…

Dromen,hopen,bidden.

Teks

t: F

emke

Fo

to:

Sto

ckph

oto

17

Van niet zelf durven bellen naar Freya – ‘Ik was jaloers op mijn man toen hij een uur met een lotgenoot sprak’ – tot waar ze nu staat, als directeur van Freya. José Knijnenburg verbeeldt het als een lange weg: ‘Een weg, soms met klinkers, soms geasfalteerd, waar verschillende kruispunten en nieuwe vergezichten langskomen. Er gebeuren veel mooie, maar ook wel eens nare dingen onderweg. Nog steeds ben ik benieuwd naar wat er om de volgende hoek tevoorschijn komt!’

In 1988 wordt José lid van Freya en in 1989, via IVF, moeder van Richard en Juliette. ‘Wat een rijkdom’, zegt ze daarover. Helaas heb je gezondheid niet voor het kiezen: haar zoon hield aan de moeilijke bevalling een fysieke handicap over. Maar haar blijdschap en dankbaarheid overheersen. ‘Ik gun het iedereen zó om een kind op de wereld te mogen zetten en begeleiden naar volwassenheid.’

Internet bestaat niet als ze start als vrijwilliger in de jaren negentig. Ze biedt lotgenoten datgene waar ze zelf niet om durfde te vragen: een luisterend oor en informatie via de telefoon. José: ‘Zo waardevol voor beide partijen, want zij kunnen hun verhaal kwijt en ik leer te luisteren, ik doe kennis op en merk hoe verschillend mensen zijn. En ik leer ook mijn eigen proces te verwerken.’Informatie over behandelingen is er nauwelijks, van patiëntgerichtheid heeft niemand gehoord en Freya heet nog ‘Nederlandse Vereniging voor ReageerbuisBevruchting’. Stap voor stap groeit Freya uit naar een gerespecteerde landelijke patiëntenorganisatie. José groeit mee, doet steeds meer dingen die ze eerder voor onvoorstelbaar hield, zoals lezingen houden voor een volle congreszaal artsen en strategische gesprekken voeren met bijvoorbeeld politici, hoogleraren en vertegenwoordigers van allerlei organisaties.

‘Ik doe dit werk vanuit mijn diepe wens om iedereen geluk in het leven te laten ervaren’

Veel vrijwilligers komen en gaan, steeds nieuwe besturen, inzichten, initiatieven, activiteiten, professionals en behandelmogelijkheden. Met bijbehorende (ethische) dilemma’s. ‘Freya is altijd in beweging en slaat steeds nieuwe wegen in, maar altijd weloverwogen’, stelt José.Voor haar vele jaren op bevlogen en betrokken wijze vormgeven aan Freya, wil het bestuur haar waardering voor José uiten door haar erelid te maken van de vereniging waarmee ze zo onlosmakelijk verbonden is. Tijdens de Freya-dag op 2 april werd zij daarom verrast met deze bijzondere huldiging.José: ‘Er zijn veel mensen nodig om Freya draaiend te houden, zonder alle vrijwilligers en collega’s ben ik gewoon José. Ik ben ontzettend vereerd met de blijk van waardering die het erelidmaatschap is. Ik doe dit werk vanuit mijn diepe wens om iedereen geluk in het leven te laten ervaren. Zelfs als dat zonder kind moet. Ik heb prachtig werk en vind het een eer dat ik dat mag doen!’

‘Ik gun het iedereen zó’

FREYA EERT

Teks

t: P

atric

ia R

oobo

l Fot

o: w

ww

.lief

devo

orde

lens

.nl

18

‘Wij horen het als eerste als er een nieuwe poging is’

‘Ik vind het heel lastig dat het niet lukt om zwanger te worden. Wat bij mij erg speelt, is een gevoel van falen. Dat ik mijn vrouw niet kan geven wat zij het allerliefste wil. Ik ben van mezelf een redelijke zwartkijker, dus ik zie altijd wel beren op de weg. Dit trek ik mij persoonlijk aan. Het gevoel dat ik iets niet kan, voert voor mij wel de boventoon. Dat maakt het niet altijd even gezellig en voor onze relatie ook niet altijd even gemakkelijk. Dan heb je dus ook weleens momenten waarop je elkaar even niet zo lief vindt.

We zijn nu met ICSI bezig, en dat is onze laatste mogelijkheid. We zijn begonnen met IUI, maar dat zag er al snel kansloos uit. We hebben nu vier ICSI-behandelingen gehad. Eentje sloeg aan, maar de zwangerschap was niet blijvend.

Je hebt geen controle over dingen, dat is wel duidelijk geworden. Ik merk dat ik wel in bepaalde opzichten opener ben geworden. We hebben een besloten facebookgroep aangemaakt voor onze familie en vrienden om hen op de hoogte te houden van ons traject, zodat ze weten wat er speelt.

Het leven gaat door, maar het wordt er niet gemakkelijker op. Je bent eigenlijk continu bezig met je kinderwens en het traject. Het is wachten totdat je kan beginnen met een behandeling en dan weer afwachten of je zwanger bent of niet. Die wachtweken zijn best pittig.

Mijn schoonvader Ron is erg begaan met ons en ons traject en zijn deur staat altijd open. Toen we vertelden dat we zwanger waren was hij erg blij maar nog wel terughoudend, wat natuurlijk logisch is. En toen dat mis ging, was hij samen met ons erg verdrietig. Dat laat hij dan ook gewoon zien en hij laat ons dat ook zijn. Het is daardoor allemaal erg open en eerlijk. Dat is fijn en geeft je het gevoel dat je jezelf kan en mag zijn. We zien elkaar regelmatig en helpen elkaar daar waar nodig is. Ik mag me gelukkig prijzen met zulke schoonouders en dat doe ik dan ook.’

Harold wil dolgraag een kindje met zijn vrouw Laura, maar tot op heden is deze wens nog niet in vervulling gegaan. Harold is de schoonzoon van Ron. Ze steunen elkaar door dik en dun.

Harold

‘Ik vind het heel lastig dat het niet lukt om zwanger te worden. Wat bij mij erg speelt, is een gevoel van falen. Dat ik mijn vrouw niet kan geven wat zij het allerliefste wil. Ik ben van mezelf een redelijke zwartkijker, dus ik zie altijd wel beren op de weg. Dit trek ik mij persoonlijk aan. Het gevoel dat ik iets niet kan, voert voor mij wel de boventoon. Dat maakt het niet altijd even gezellig en voor onze relatie ook niet altijd even gemakkelijk. Dan heb je dus ook weleens momenten waarop je elkaar even niet zo lief vindt.

We zijn nu met ICSI bezig, en dat is onze laatste mogelijkheid. We zijn begonnen met IUI, maar dat zag er al snel kansloos uit. We hebben nu vier ICSI-behandelingen gehad. Eentje sloeg aan, maar de zwangerschap was niet blijvend.

Je hebt geen controle over dingen, dat is wel duidelijk geworden. Ik merk dat ik wel in bepaalde opzichten opener ben geworden. We hebben een besloten facebookgroep aangemaakt voor onze familie en vrienden om hen op de hoogte te houden van ons traject, zodat ze weten wat er speelt.

Het leven gaat door, maar het wordt er niet gemakkelijker op. Je bent eigenlijk continu bezig met je kinderwens en het traject. Het is wachten totdat je kan beginnen met een behandeling en dan weer afwachten of je zwanger bent of niet. Die wachtweken zijn best pittig.

Mijn schoonvader Ron is erg begaan met ons en ons traject en zijn deur staat altijd open. Toen we vertelden dat we zwanger waren was hij erg blij maar nog wel terughoudend, wat natuurlijk logisch is. En toen dat mis ging, was hij samen met ons erg verdrietig. Dat laat hij dan ook gewoon zien en hij laat ons dat ook zijn. Het is daardoor allemaal erg open en eerlijk. Dat is fijn en geeft je het gevoel dat je jezelf kan en mag zijn. We zien elkaar regelmatig en helpen elkaar daar waar nodig is. Ik mag me gelukkig prijzen met zulke schoonouders en dat doe ik dan ook.’

Harold

Harold wil dolgraag een kindje met zijn vrouw Laura, maar tot op heden is deze wens nog niet in vervulling gegaan. Harold is

de schoonzoon van Ron. Ze steunen elkaar door dik en dun.

Teks

t: M

arie

tte R

eine

ke F

oto

’s:

ww

w.li

efde

voor

dele

ns.n

lTWEELUIK De deur bij mijn schoon ouders staat altijd open

19

‘Ik heb drie kleinkinderen van mijn zoon. Harold heeft al een dochter, dus zij is mijn vierde kleindochter geworden toen Harold met mijn dochter Laura trouwde. Hun traject levert wisselende emoties bij me op, je probeert ze maximaal te steunen als het even niet mee zit of als het niet lukt. Maar je hebt er ook verdriet om. Wij zijn vanaf het moment dat ze naar een dokter zijn gegaan op de hoogte gehouden. We zijn voor allebei een klankbord als ze erover willen praten. Ze delen het met heel veel mensen, zoals dit wellicht tegenwoordig gebruikelijk is. Dan krijg je dat veel mensen gaan vragen hoe het gaat en als het niet goed gaat, dan moet je al die mensen vertellen dat het niet goed gaat. Dat wordt steeds zwaarder en we merken dat ze nu toch wat meer naar ons toe komen, om het samen te verwerken, in plaats van het publiek te maken naar de hele vriendenkring toe. Wij horen het altijd als eerste als er een poging is. Ze hadden eerst een besloten facebookgroep, dat vonden wij wat apart want dat roept ook veel vragen op. Maar goed, wij merken daarin nu ook dat zij hierin wat terughoudender zijn geworden en wat meer gedoseerd de informatie delen.

De meest recente teleurstelling voor ons allemaal was toen ze rond de kerst kwamen vertellen dat Laura zwanger was, dat het gelukt was. Twee weken later kregen we te horen dat het toch mis is gegaan. We dachten weer opa en oma te worden en je wilt hen steunen, maar je hebt ook je eigen verdriet. Dat hakt er behoorlijk in. Je wilt zelf soms ook een potje janken. We hebben veel steun aan elkaar. We hopen dat zij elkaar maximaal weten bij te staan. Dat klinkt misschien raar, maar met dit soort dingen moet je in je relatie alle kracht bijzetten.

We weten niet of het gaat lukken, eerst maar eens alle behandelingen doorlopen en tja, waarom zou het niet lukken? We blijven positief, dat sowieso. Tuurlijk gaat het lukken!Wij hebben twee kinderen, we zijn een hecht gezin en we wonen allemaal in dezelfde plaats en zien elkaar vaak. We zijn dichtbij en je kan zo even een arm om iemand heen slaan. En als iemand wil huilen, dan is er ook een schouder. En dat is heel belangrijk. Het valt niet mee maar we blijven positief. Ze zijn nog jong en laten we hopen dat we over een jaar een prachtig kleinkind erbij hebben.’

Ron

‘Wij horen het als eerste als er een nieuwe poging is’

TWEELUIKDe deur bij mijn schoon ouders staat altijd open

20

KOPTITEL

Ik hoor de verwachting van de weerman: ‘Zaterdag temperaturen tot plaatselijk 20 graden’, de eerste echte lentedag dit jaar. De jaarlijkse Freya-dag met Algemene Leden Vergadering gaat bijna altijd gepaard met een heerlijk lentezonnetje. Hoe groot is dan de verleiding om níet naar Bunnik te gaan, maar lekker in de tuin te werken of deze dag elders buiten door te brengen? Voor mij is dat natuurlijk geen kwestie, want ik ben er gewoon. Maar gelukkig waren alle mensen die zich hebben aangemeld er ook.

Tijdens de ledenvergadering heeft het bestuur verantwoording afgelegd over het afgelopen jaar en namen we afscheid van onze voorzitter Nienke Huitsing. Ze heeft zich zes jaar ingezet binnen het bestuur, ondanks dat het voor haar privé roerige tijden waren. Petje af dat je dat toch volhield Nienke. Dank voor je inzet en het ga je goed!

Het vertrek van Nienke betekent dat we vanaf 2 april een nieuwe voorzitter hebben: Patricia Roobol. Zij stelt zichzelf verderop in het magazine aan jullie voor. Met deze bestuurswijziging bestaat het bestuur naast Patricia uit Elja van der Laan, Antoinette Lammers en Aletta van Tent. Helaas nog slechts vier personen, terwijl onze statuten voorschrijven dat er minimaal vijf bestuursleden moeten zijn. Wij gaan onverminderd door met onze zoektocht naar uitbreiding van het bestuur en zodra we iemand gevonden hebben zal er een bijzondere ALV worden gehouden, zodat we de leden kunnen vragen om de kandidaat tot bestuurslid te benoemen.

Zonnige berichten

Tijdens de Freya-dag reikten we ook de Freya Awards 2016 uit. In totaal werden 1164 enquêtes ingevuld. De winnaars zijn het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg en Nij Barrahûs Wolvega. Zij doen hun werk heel goed, want het is niet voor het eerst dat zij als meest patiëntvriendelijke kliniek, in de categorieën IVF-kliniek en algemene fertiliteitskliniek, uit de bus komen. Van beide klinieken kwamen tien teamleden de prijs in ontvangst nemen. Het podium was haast te klein. Feestelijk en leuk!

Na deze uitreiking kwam Loes van de Laar van de Stichting ‘A Pin for your Thoughts’ het podium op om onze nieuwe voorzitter een donatie te overhandigen. Vanuit haar Stichting verkoopt ze een speciaal voor dit doel ontwikkeld speldje. Daarmee heeft ze het mooie bedrag van 1000 euro opgehaald. Wij zijn heel blij dat Freya de ontvanger mag zijn! We gaan dit geld besteden aan de ontwikkeling van een ‘startersmagazine’, bedoeld voor mensen die net beginnen met vruchtbaarheidsbehandelingen.

Hierna werd ik totaal verrast door het bestuur: vanwege mijn 25-jarig jubileum vraagt het bestuur de leden om mij te benoemen tot erelid. De aanwezige leden stemmen in en ik voel me hiermee zeer vereerd! Elders in dit magazine meer hierover.

FREYA VERTELTTe

kst:

Jos

é K

nijn

enbu

rg F

oto

: w

ww

.lief

devo

orde

lens

.nl

21

COLOFON

Naast al deze ‘bestuurlijk getinte’ activiteiten was het programma gevuld met twee interessante lezingen, een informatiemarkt, twee prachtige ervaringsverhalen en aansluitend lotgenotencontact. Dat zijn natuurlijk de belangrijkste zaken voor de aanwezige belangstellenden en een warm bad van begrip en herkenning!

Ben of ken je iemand die… ? Tot slot vraag ik jou, beste lezer: BEN of KEN je iemand met bestuurservaring die tot onze doelgroep behoort en die wat voor Freya zou willen betekenen? Neem dan contact op! (bestuur@freya.nl). Uiteraard eerst voor een vrijblijvend gesprek. Als dat van beide kanten positief wordt ervaren, kun je wellicht toetreden tot ons bestuur en volgt er een periode om proef te draaien. Geen bestuurservaring? Ook dan kun je een zinvolle bijdrage doen aan ons werk: meld je aan als vrijwilliger. Niet alleen nuttig, maar ook heel leuk en leerzaam.

Ik wens jullie een – in alle opzichten - zonnig vervolg van lente en zomer.

José

P.S. Nog een leestip: het Freya jaarverslag staat online. Misschien vind je het leuk om eens te zien wat Freya zoal doet. Veel van ons werk speelt zich op de achtergrond af.

ColofonFreya is de vereniging die zich bezighoudt met belangenbehartiging,

voorlichting en hulpverlening aan mensen die te maken hebben met

vruchtbaarheidsproblematiek.

Het secretariaat is uitsluitend voor administratieve vragen

bereikbaar op maandag tot donderdag van 10.00-13.00 uur:

024 - 3010 350.

adres Postbus 620 - 4200 AP Gorinchem

telefoon 024 3010 350

website www.freya.nl

e-mail secretariaat@freya.nl

Bestuurvoorzitter Patricia Roobol

penningmeester Antoinette Lammers

secretaris Elja van der Laan

lid Aletta van Tent

directeur alg. zaken José Knijnenburg

RechtenNiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar

gemaakt zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van

het bestuur van Freya. De redactie behoudt zich het recht voor

ingezonden kopij aan te passen of niet te plaatsen. Ingezonden

brieven en andere bijdragen geven niet noodzakelijkerwijs de

mening van het bestuur weer. Sommige auteurs kiezen ervoor een

pseudoniem te gebruiken.

LidmaatschapHet lidmaatschap kan elke maand starten en wordt aangegaan voor

onbepaalde termijn. De contributie is per jaar verschuldigd. Er is

een opzegtermijn van een maand: het lid dient 1 maand voor het

verstrijken van zijn/haar lidmaatschapsjaar schriftelijk op te zeggen.

Leden die hun lidmaatschap niet tijdig schriftelijk of per e-mail

hebben opgezegd, zijn daarom contributie voor het nieuwe jaar

verschuldigd. Je wordt lid door overmaking van €36,-, buitenland

€44,- op IBAN: NL55INGB0000598005 BIC: INGBNL2A t.n.v.

Freya, Gorinchem. Het lidmaatschap is geldig voor twee personen.

Bij elektronische betaling graag je adres vermelden. Opzeggingen

en adreswijzigingen uitsluitend schriftelijk (postbus 620, 4200

AP Gorinchem) of per e-mail (leden@freya.nl), vermeld s.v.p. je

lidnummer.

Vragen over lidmaatschap: leden@freya.nl

Meer informatie is te vinden op www.freya.nl

DisclaimerFreya informeert haar leden graag over alles wat

speelt op het gebied van vruchtbaarheidsproblemen en

vruchtbaarheidsbehandelingen. Er wordt op dit gebied

meer aangeboden dan wat in de reguliere geneeskunde als

wetenschappelijk aantoonbaar effectief is gebleken. Freya ziet

het als haar taak hierover te informeren. Dit betekent niet dat

Freya achter deze behandelingen staat of ze aanbeveelt; het doel

is zuiver te informeren en ervaringen te delen. Freya geeft geen

kwaliteitsgarantie voor de in advertenties aangeboden producten en

diensten.

22

Van harte welkom op onze kleinschalige themasessiesWe zijn er trots op dat het Netwerk Psychosociaal Therapeuten samen met Freya regionale themabijeenkomsten verzorgt voor mensen met een onvervulde kinderwens. Samen met deze professionals biedt Freya laagdrempelige en kleinschalige themasessies aan, verspreid door het land.

Bekijk hieronder het programma voor de twee helft van 2016. Voor meer informatie en aanmelding ga je naar de Freya website. De bijeenkomsten staan in de agenda.

Hoe zorg ik goed voor mezelf?Door: Ineke Heesterbeek26 mei, 19.30 – 21.30 uur, Alkmaar

Een kinderwens en je omgevingDoor: Simone Hoogeveen7 juni, 19.30 – 21.30 uur, Maastricht

Samen verder, verlies van een droom die betekenis gaf aan je toekomstDoor: Gryt Helfferich22 september, 20.00 – 22.00 uur, Alkmaar

Hoe ga je om met alle keuzes rond je kinderwens?Door: Ineke Heesterbeek6 oktober, 19.30 – 21.30 uur, Leiden

De impact van ongewenste kinderloosheid op je dagelijks levenDoor: Joke Vermue13 oktober, 19.30 – 21.30 uur, Zwolle

Overal baby´sDoor: Wilma Potze19 oktober, 19.30 – 21.30 uur, Rijen (bij Breda/Tilburg)

Als de kinderkamer leeg blijftDoor: Judith Kooij3 november, 19.15 – 22.00 uur, Amersfoort

Hoe vinden we steun bij elkaar: de impact van kinderloosheid op je relatieDoor: Joke Vermue10 november, 19.30 – 21.30 uur. Arnhem

Duurzaam… Traject! Hoe houden we ons staande?Door: Rita Jaberg24 november, 20.00 – 21.30 uur, Hulst

Een onvervulde kinderwens en de kwaliteit van je relatieDoor: Gryt Helfferich17 november, 20.00 – 22.00 uur, Leeuwarden

Hoe ga je de feestdagen in?Door: Simone Hoogeveen6 december, 19.30 – 21.30 uur, Maastricht

THEMASESSIES

23

FREYA ZOEKT

Kom ook bij Freya

Vormgever Freya Magazine

Vier keer per jaar verschijnt het Freya Magazine. De opmaak wordt verzorgd door onze vaste vormgeefster Elja, maar zij zou dit voortaan graag samen met iemand anders oppakken. Heb jij ervaring met vormgeving (Adobe InDesign, en bij voorkeur ook Photoshop en Illustrator)? Vind je het leuk om samen met de redactie steeds weer een geweldig magazine, met volop ruimte voor eigen ideeën en ontwerpen, in elkaar te zetten?

En lijkt het jou leuk om jouw kennis en ervaring in te zetten voor Freya? Stuur vrijblijvend een mailtje naar vacature@freya.nl.

Misschien ben je al een tijdje lid van Freya, misschien pas net (of nog niet?). Misschien zit je middenin allerlei behandeltrajecten, misschien gaan jullie verder zonder kinderen of is jullie kinderwens toch nog uitgekomen. Hoe dan ook is een onvervulde kinderwens iets wat veel impact heeft. Soms je leven lang. Freya probeert als belangenvereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen informatie te bieden en een luisterend oor te zijn. We willen het contact tussen lotgenoten bevorderen, het taboe doorbreken en ons inzetten voor jullie belangen.

Dit alles kan niet zonder vrijwilligers. Zonder vrijwilligers zijn we nergens. Er zouden bijvoorbeeldgeen bijeenkomsten georganiseerd worden en er zou geen Freya Magazine verschijnen. Vrijwilligers zijn onmisbaar voor onze vereniging, maar daarnaast is het vooral ook gewoon heel leuk en gezellig om vrijwilliger te worden bij Freya. We zijn allemaal enthousiaste ervaringsdeskundigen die vanuit persoonlijke betrokkenheid iets willen doen voor Freya, op uiteenlopende gebieden.

Wat kun je doen?Lijkt het jou ook leuk om voor Freya aan de slag te gaan? Dan komen we graag met je in contact! We hebben vacatures binnen verschillende commissies, waaronder:• Vormgever Freya Magazine• Moderatoren voor besloten fora

Zit er geen geschikte vacature bij voor je, maar wil je je toch graag inzetten? Ook dan komen we graag in contact om samen te bekijken waar jouw capaciteiten het beste tot hun recht komen. De functieomschrijvingen voor de verschillende vacatures vind je op onze website www.freya.nl.

• Medeorganisator Freya bijeenkomsten• Bestuurslid

Organisator bijeenkomsten

Het is heel fijn om een paar keer per jaar mensen te ontmoeten die weten hoe jij je voelt omdat je (nog) geen kinderen hebt. Je hart kunnen luchten, ervaringen delen, leren hoe je om kunt gaan met je onvervulde kinderwens. De commissie bijeenkomsten van Freya organiseert verschillende bijeenkomsten en activiteiten voor iedereen die behoefte heeft aan contact. We zoeken een enthousiaste organisator die zijn of haar hand niet omdraait voor het regelen van zo’n bijeenkomst, uiteraard samen met ons. Is het vinden van een sfeervolle locatie, het bedenken van bijzondere activiteiten en het regelen van goede sprekers iets voor jou? Aarzel niet en laat het ons weten via vacature@freya.nl.

Vacatures uitgelicht

24

AneVivo: IVF-bevruchting in de baarmoeder

In Engeland is nog een andere nieuwe fertiliteitstechniek ontwikkeld. Hierbij vindt de bevruchting van de eicellen niet meer plaats in het

laboratorium, maar in de baarmoeder zelf. De kans op zwangerschap zou gelijk blijven, maar het risico op latere gezondheidsproblemen

neemt af.

Bij AneVivo (de naam van de nieuwe methode) worden een klein buisje met sperma van de vader en een eicel van de moeder in de

baarmoeder gebracht. Het voordeel hiervan is een kortere blootstelling aan externe factoren. Omgevingsfactoren leiden mogelijk tot genetische

defecten en andere gezondheidsproblemen en dit risico wordt door middel van deze methode verkleind. Helemaal weggenomen wordt dit risico niet, want het buisje moet uiteindelijk nog wel uit de baarmoeder

verwijderd worden.

Een ander bijkomend voordeel van AneVivo is dat het vele malen goedkoper is dan de huidige IVF-procedure. Op dit moment gebruiken

privéklinieken in Engeland de techniek al. Wanneer er op grotere schaal mee is getest, gaan ook de reguliere ziekenhuizen AneVivo toepassen.

IN HET NIEUWS

Augment: meer kans voor oudere vrouwen

Een nieuwe IVF-techniek in Groot- Brittannië kan de kans voor vrouwen van 40 jaar en ouder om zwanger te raken, aanzienlijk vergroten. Ook jongere vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen kunnen baat hebben bij deze nieuwe methode. Naarmate we ouder worden neemt de kans op een zwangerschap af. Dit is ook zo wanneer men gebruikmaakt van bijvoorbeeld IVF. De kans op een succesvolle IVF-behandeling is ongeveer 31 procent bij vrouwen onder de 35 jaar. Vrouwen van 38-39 jaar hebben 21 procent kans om zwanger te worden na IVF en in de leeftijd van 43-44 jaar is dit percentage gedaald naar 5 procent. Vrouwen van 44 jaar en ouder hebben nog maar 2 procent kans om zwanger te raken. Met de nieuwe IVF-techniek, Augment genoemd, worden oudere cellen als het ware weer jong gemaakt. Dit doet men door delen (zogenaamde mitochondriën) van onrijpe eicellen te injecteren in rijpe eicellen die gebruikt worden voor IVF. Oudere mitochondriën zijn vaak de reden van het mislukken van een IVF-poging en door middel van Augment kunnen de oudere eicellen verjongd worden. Inmiddels heeft één vruchtbaarheidskliniek in Engeland officieel toestemming gevraagd om deze nieuwe techniek toe te passen. Zij willen met twintig vrouwen een pilotstudie beginnen en, indien succesvol, meerdere vrouwen op deze manier behandelen. In Nederland is het nog niet mogelijk deze techniek toe te passen.

FertiliteitsnieuwsTe

kst:

Ang

eliq

ue d

e K

onin

g F

oto

: S

tock

phot

o

25

Eerste baby na eierstokweefseltransplantatie

In het LUMC onderging een vrouw een succesvolle transplantatie van eierstokweefsel. Inmiddels is zij de moeder van een gezonde baby.

De vrouw leed aan kanker en daarvoor is zij enkele jaren geleden geopereerd. Hierbij hebben artsen ook één van haar eileiders

weggehaald en daarvan de buitenschil, met daarin onrijpe eicellen, ingevroren. Ruim drie jaar later is dit weefsel ontdooid en teruggeplaatst

in de eierstok die achterbleef. De eicellen zijn hierna gaan rijpen en uiteindelijk werd de vrouw, met behulp van IVF, zwanger.

Jonge vrouwen die voor kanker behandeld moeten worden, kunnen door deze behandeling onvruchtbaar raken. Zij krijgen vaak het aanbod

om hun eicellen in te laten vriezen, maar omdat een operatie vaak snel moet plaatsvinden, is er geen tijd om de eierstokken hormonaal te stimuleren. Hierdoor kunnen er minder eicellen ingevroren worden. De

transplantatie van eierstokweefsel is hiervoor een goed alternatief.

Wereldwijd zijn er momenteel 60 kinderen geboren na deze behandeling, in Nederland was deze vrouw de eerste.

Rectificatie wachttijd eiceldonatieIn het vorige Freya Magazine stond in een artikel over zaad- en eiceldonatie dat de wachtlijst voor eiceldonatie in Nederland één tot twee jaar is. Dit geeft een rooskleurig beeld, de wachttijd bij een eicelbank kan veel langer oplopen. De één tot twee jaar is gebaseerd op de wachttijd met een eigen donor en donorprogramma’s van enkele klinieken.

IN HET NIEUWS

26

Teks

t: M

ario

Flo

s en

Den

nis

Fra

nkhu

isen

Fo

to’s

: w

ww

.lief

devo

orde

lens

.nl

26

FREYA TEST...

De Mannenkamer

27

FREYA TEST...

Mannen die met hun partner in het ziekenhuis terechtkomen voor een fertiliteitstraject kunnen er meestal niet omheen: de mannenkamer. De beruchte kamer waar het zaad geproduceerd moet worden. Is het voor een ziekenhuis mogelijk om hier een enigszins ’aantrekkelijke’ plek van te maken?

De Freya-mannen gingen op pad en geven van een aantal klinieken hun testoordeel.

RadboudUMC Nijmegen

Helemaal in de verste uithoek van het RadboudUMC in Nijmegen, twee trappen naar beneden in een hoekje in de kelder, bevindt zich de fertiliteitsafdeling. Het is in de buurt van de kinder- en gynaecologieafdeling, wat een minpuntje kan zijn, want soms moet je langs de zwangere buiken. Eenmaal beneden kom je in de wachtkamer, maar je moet rechts een lange gang door om bij het beruchte kamertje te komen. In Nijmegen zijn twee kamertjes beschikbaar, dus er is altijd een kamer vrij. De ruime kamer is voorzien van een wasbak, een TV, een bank en een stapel pikante lectuur. Er staan ook twee manden met lege potjes (dus aan potjes geen gebrek). De deur kan veilig op slot, maar het licht is alles behalve sfeervol (TL). De kamers liggen om een hoek, ver buiten het zicht van de wachtkamer. Anderen kunnen dus niet weten waar je naartoe gaat en/of de tijd bijhouden. Een prima kamertje met alles erop en eraan, maar zonder sfeer! Om de hoek kun je je volle potje inleveren bij de zaadbalie.

Score:ligging: 9beschikbaarheid: 9comfort/sfeer: 7kwaliteit lectuur: 7Totaal: 8

UMC Utrecht

In dit ziekenhuis is de route naar de fertiliteitsafdeling goed te vinden. Helemaal achteraan op de afdeling bevindt zich de zogeheten herenkamer. Wanneer je binnenkomt heb je het idee dat je op een stoffige zolderkamer bent, ergens in 1985. Er staat een klein lederen bankstel met een salontafel. Er is een ouderwetse TV aanwezig met DVD-speler en er liggen enkele erotische magazines die zeker al een jaar of drie oud zijn. Het is moeilijk je hier op je gemak te voelen, terwijl dat, ondanks de spanning, misschien wel zou moeten. Handdoeken zijn er in overvloed, evenals reinigingsmiddelen om de boel naderhand schoon te maken. De verlichting is erg slecht. Er is over nagedacht en men heeft geprobeerd een soort van sfeerverlichting te creëren, maar dit is faliekant mislukt. Het is er te donker en allesbehalve sfeervol. Na de daad begint ’the walk of shame’ richting de balie van het laboratorium die gelukkig aan de overkant van de herenkamer is. Slechts enkele stappen dus.

Score:Ligging: 9Beschikbaarheid: 9Comfort/sfeer: 3Kwaliteit lectuur: 5Totaal: 6,5

28

FREYA TEST...

AZM Maastricht

De fertiliteitsafdeling is wat lastig te vinden. Want het is een klein gangetje dat aan beide zijden uitkomt op een grote wandelgang. Dus je moet weten waar je moet zijn. In dit kleine gangetje zit ook de ‘wachtkamer’. De ‘wachtkamer’ is eigenlijk meer een rijtje stoelen aan de zijkant van het gangetje. De ‘wachtkamer’ wordt wel aan beide kanten afgesloten door een geblindeerde glazen deur. Dus je zit niet helemaal ‘op straat’. Tussen de stoelen in de wachtruimte is een deur, hier moet je naar binnen voor je afspraken. Mocht je het beruchte kamertje willen gebruiken, dan kom je hier dus ook weer naar buiten. Met een potje onder je arm. Iedereen in de wachtkamer weet dus precies wat er gaat gebeuren (en hoe lang het duurt)! Rechts om de hoek zit het kamertje. De deur kun je afsluiten, maar het voelt niet echt stabiel. Een minpuntje voor de gemoedsrust. De kamer daarentegen is voorzien van alle gemakken. De TV staat aan, er is een wasbak, een ligbed en er ligt voldoende lectuur. De verlichting is ook erg sfeervol. Eenmaal klaar, mag je weer met je volle potje door de wachtkamer terug naar de spreekkamers. Faciliteiten dus prima! Maar qua ligging slecht.

Score:ligging: 5beschikbaarheid: 6comfort: 9kwaliteit lectuur: 7Totaal: 7-

ISALA Zwolle

De auto parkeren is lastig als je tijdens het spreekuur komt, want soms staat er een wachtrij bij de slagboom. Niet zo prettig voor de eicellen op je passagiersstoel. Bij binnenkomst kun je met de lift of met de trap naar de 2e etage. Het is wel iets fijner om met de trap te gaan om te voorkomen dat er iemand bij je instapt op de eerste etage. Aangekomen op de tweede verdieping loop je met de koffer langs de wachtruimte en dan kom je aan het einde van de gang bij de vriendelijke dames om de koffer af te geven, papieren in te vullen en het potje op te halen.Er is helaas geen tijd voor een kopje koffie. De hokjes liggen om de hoek dus gelukkig ziet niemand je lopen met je potje. In het hokje staat een stoel waarop je kunt gaan zitten of je kunt gebruik maken van het passend rode bankje. De verlichting is fel en dit gaat duidelijk ten koste van de sfeer, dus verlichting gaat uit. Het kost je veel tijd om te weten te komen hoe de videoapparatuur precies werkt. Gelukkig is er dan ook voldoende lectuur waarbij je niet moet nadenken hoe vaak deze ‘onder handen’ zijn geweest. Ben blij dat er voldoende washandjes en handdoeken zijn om het ‘schoon’ achter te laten en als je klaar bent ben je weer vrij snel bij de vriendelijke dames. Nu is er tijd voor een heerlijk bakje koffie!

Score:Ligging: 6Beschikbaarheid: 8Comfort/ Sfeer: 6Kwaliteit lectuur: 7Totaal: 7

29

Teks

t: P

atric

ia R

oobo

l en

Mar

jole

in G

röm

min

ger

Fo

to:

Priv

ébez

it

Even kennismaken met de nieuwe voorzitter van Freya

Ik ben Patricia Roobol. Ik ben getrouwd met Willem en we hebben twee dochters. Ik ben jurist en wandelcoach. Vanaf 2 april neem ik de taak van bestuursvoorzitter van Freya op me. Een hele verantwoordelijkheid!

Als ervaringsdeskundige met vruchtbaarheidsproblemen weet ik wat het met je doet als je niet weet of je ooit kinderen zult krijgen. Ik vind het een eer om samen te werken met de vrijwilligers, medewerkers en het bestuur van Freya en me in te zetten voor de belangen van onze leden. Graag ontmoet ik jullie op één van onze bijeenkomsten of op de fora van onze prachtige, nieuwe website.

Patricia Roobol

Vrijwilliger in het zonnetje

Brendo, vrijwilliger commissie Bijeenkomsten

Hoe lang ben je al vrijwilliger bij Freya en waarom?‘Ik ben nu al 2,5 jaar vrijwilliger van Freya. In het begin heb ik getwijfeld. Freya is altijd op zoek naar nieuwe vrijwilligers en vooral mannen staan niet in de rij. Joyce, mijn vrouw, is al langere tijd vrijwilliger en ik hielp haar er wel eens mee. Toen besloot ik om me toch maar aan te melden. Niet voor haar, maar vooral ook voor mezelf. Freya is er voor vrouwen én mannen.’ Wat doe je precies bij Freya?‘Ik ben vrijwilliger bij de commissie bijeenkomsten. Wij organiseren de evenementen. We zoeken naar mooie locaties voor de bijeenkomsten, onderhouden contact met de sprekers en regelen alles wat er bij komt kijken.’ Wat vind je het leukste aan dit werk?‘Dat wat ik georganiseerd heb een geslaagde dag wordt. Een geslaagde dag is dat er veel mensen zich opgeven voor een bijeenkomst en dat mensen hun ervaringen kunnen delen.’ Waarom zou je het anderen aanraden?‘Je bent met een club mensen die allemaal deelgenoten zijn en het voelt goed om voor anderen iets te betekenen. Het is fijn dat er ruimte is voor goede gesprekken, dat er erkenning en herkenning is. Maar dat er zeker ook gelachen mag worden.’

EVEN VOORSTELLEN

Klaar met kinderloosheid

Mijn kinderloosheid is geen zwakte, maar mijn kracht!

Maarten:• is 34 jaar

• is geboren en getogen in Eindhoven• is getrouwd met Lydia (37)

• heeft één PESA- en één TESE-behandeling ondergaan

• is onvruchtbaar• weet sinds november 2014 dat hij

kinderloos blijft

30

Teks

t: A

ngel

ie K

ruijs

en F

oto

: P

rivéb

ezit

Mijn kinderloosheid is geen zwakte, maar mijn kracht!

Ik geloof dat je je eigen geluk bepaalt en dat geluk niet afhangt van externe factoren. Zelfs als die factoren zo extreem zijn als ongewenste kinderloosheid. Mijn leven houdt daar niet door op: ik had een gelukkig leven voordat we aan kinderen ‘begonnen’, en dat leven gaat verder nu we kinderloos blijven. Een leven met of zonder kinderen is niet de factor die mijn levensgeluk bepaalt. Verdriet en geluk gaan best samen, net als rouw en vertrouwen in de toekomst. Ik kijk vanuit een open en positieve visie naar onze kinderloosheid, maar dat is niet altijd gemakkelijk. Want hoe benader ik het positief zonder dat ik mijn eigen emoties, of die van een ander bagatelliseer? Mijn vrouw Lydia heeft het bijvoorbeeld veel moeilijker dan ik, zij zit nog midden in een rouwproces. Vraag ik haar wat zij positief vindt aan onze kinderloosheid dan antwoordt ze direct: ‘Niets’.

Het ligt aan mij: ik ben onvruchtbaarDe drang om een gezin te stichten zat er bij mij niet zo in. Lydia had dat veel sterker, ik heb lang moeten wennen aan het idee dat we ‘aan kinderen begonnen’. Spontaan zwanger worden lukte niet en onze huisarts verwees ons door naar het ziekenhuis. Uit de standaardonderzoeken bleek al snel dat het probleem bij mij lag: er werden geen zaadcellen aangetroffen in mijn sperma. Ik onderging een PESA-behandeling, maar daar kwam niets uit. Een jaar later – we stelden de behandeling uit omdat het te veel onrust veroorzaakte en ik er best tegenop zag – onderging ik een TESE-behandeling. Daar bracht de dokter het slechte nieuws: ‘We hebben geen levende zaadcellen kunnen vinden’. Op dat moment wisten we dat het klaar was. Het voelde als een harde klap in mijn gezicht: de TESE was onze laatste optie om samen kinderen te krijgen.

Geluk bij een ongelukHoe verdrietig ook, we wisten nu wel meteen waar we aan toe waren. Wij hadden ‘het geluk’ van een relatief kort traject. De spanning en onzekerheid die een vruchtbaarheidstraject met zich meebrengen, liggen achter ons. Het lijkt me slopend om steeds opnieuw te moeten kiezen tussen doorgaan met behandelen, of een leven zonder kinderen. Die keuze is nu voor ons gemaakt. Ik zie dat als een geluk bij een ongeluk. Ik heb veel respect voor mensen die deze keuze telkens opnieuw moeten maken.

Waarom ik onvruchtbaar ben, weet ik niet. Dat is frustrerend. Ik voelde me altijd gezond, maar in één keer werd ik patiënt zonder te weten waarom. Het zoeken naar de oorzaak hoort bij mijn rouwproces: ik wil uitleg geven aan het feit dat ik geen kinderen kan maken. Aangetast in mijn mannelijkheid voel ik me absoluut niet. Andere opties als donorzaad en adoptie hebben we ook besproken, maar die leveren bij mij veel weerstand op. Dan zit mijn mannelijke trots mij wel eens in de weg. Ik twijfel soms aan mijn keuze om deze opties niet te ontdekken. Ook omdat mijn vrouw veel verdriet heeft van het idee dat we nooit samen kinderen zullen hebben. Dat vind ik moeilijk. Ik gun het haar dat ze er, relatief gezien, net zo makkelijk mee omgaat als ik.

Bewust samen leuke dingen doenZodra we wisten dat er geen kinderen kwamen, heb ik besloten daar geen zwakte van te maken: ik maak er mijn kracht van! Ik ben minder gaan werken, zodat ik meer tijd aan mijn relatie kan besteden. En ik ben vrijwilliger geworden bij Freya. Als ik zelf geen kinderen kan maken, kan ik wel andere mensen helpen die met hetzelfde probleem worstelen. De grootste uitdaging voor mannen is om op één lijn te komen met hun partner. Wij mannen denken en praten te veel in oplossingen, terwijl we er soms alleen maar hoeven te zijn voor onze partners.

31

KLAAR MET KINDERLOOSHEID

32

KLAAR MET KINDERLOOSHEID

‘We hoeven soms alleen maar liefdevol te luisteren’

Mijn vrouw en ik hebben uiteenlopende hobby’s, maar we zoeken bewust naar gemeenschappelijke interesses. Dat vinden wij erg belangrijk. Elk jaar zoeken we iets nieuws. Een paar jaar terug zijn we bijvoorbeeld begonnen aan een duikcursus. Nu verheugen we ons telkens weer op onze duikvakanties en om dat met elkaar te delen. Dat hadden we niet gedaan als er kinderen waren. We doen bewust dingen samen om onze relatie leuk te houden. Nieuwe gemeenschappelijke doelen missen we nog wel. Daar zijn we allebei nog niet klaar voor. Maar er komt zeker een moment waarop we samen met iets aan de slag gaan.

Kinderloos blijven heeft zijn voordelenTuurlijk zitten er ook positieve kanten aan kinderloosheid. Zo denk ik dat een leven zonder kinderen veel minder zorgen met zich mee brengt. Toch zijn die positieve kanten voor veel mensen niet bespreekbaar. Er rust nog een zeker taboe op kinderloosheid. Door mijn verhaal te delen (ook tijdens de Freya-dag red.) hoop ik dat het voor anderen gemakkelijker wordt om erover te praten. Ik hoop dat het gemakkelijker wordt om de positieve kanten van kinderloosheid in te zien en te omarmen. Ook voor mijn vrouw. Zij maakt zich zorgen over de toekomst en vraagt zich regelmatig af hoe het moet als we straks bejaard zijn en geen kinderen hebben. Ik geloof dat er tegen die tijd wel een robot voor ons zorgt. Of denk ik dan toch te veel in oplossingen?

‘Er rust nog een zeker taboe op kinderloosheid. Door mijn verhaal te delen hoop ik dat het voor anderen

gemakkelijker wordt om erover te praten’

MESA, PESA en TESE

De behandelingen bij een man zijn voornamelijk gericht op het verkrijgen van zaadcellen uit de bijbal via een chirurgische ingreep. De ingreep is alleen zinvol

wanneer er zaadcellen worden aangemaakt, maar deze niet in het sperma komen vanwege een obstructie of verstopping (bijvoorbeeld ontstaan door een infectie).

De procedure kan onder algehele narcose (MESA) of via lokale verdoving (PESA). Na verdoving wordt met een klein naaldje in de bijbal geprikt en wordt

er zaad opgezogen. Een laborant bekijkt direct of er levende zaadcellen zijn gevonden. TESE is een variant op MESA, maar in dit geval worden de zaadcellen uit de teelbal verkregen. Dit gebeurt omdat er geen zaadcellen in de zaadleiders

zijn gevonden, of wanneer deze ontbreken.

Lees meer op www.freya.nl/kinderwens/vruchtbaarheidsbehandelingen.

33

KOPTITEL

Teks

t: N

aam

Naa

m F

oto

: S

tock

phot

o

34

Illu

stra

tie:

Sto

ckph

oto

UITNODIGING FREYA-DAG 11 JUNI

Kom naar de FreyaInspiratie- en workshopdag Zaterdag 11 juni, Ede

Zowel in de ochtend als in de middag bepaal jíj je eigen programma. Door de verscheidenheid aan activiteiten is er voor elk wat wils en weet je zeker dat je kunt uitkijken naar een waardevolle en inspirerende dag met lotge-noten!

Je kunt onder andere deelnemen aan de volgende sessies:

Workshop ‘Er mogen zijn als vrouw’ door Mariette Reineke Workshop Fitnessblender door Judith Pasmans Workshop ‘Ritueel afscheid nemen’ door Maya Meerbeek Workshop Creatief schrijven voor Ronald BelkegaWorkshop Fertiliteitsyoga door Ellen van der Valk Workshop Fotografie door Gaby Ermstrang

“Op de website www.freya.nl tref je het volledige aanbod aan. Je leest daar alle overige informatie én je kunt je daar aanmelden. Enkele workshops hebben een maximum aantal deelnemers, dus wacht niet te lang en meld je snel aan!”

Ben jij creatief met je

handen?

Met taal?

Hou je van lekker actief

bezig zijn? Of gaat

jouw voorkeur juist uit

naar ontspannende

activiteiten?

Op de Freya inspiratie-

en workshopdag kan het

allemaal!

Kom ook

Inspiratie- en workshopdag

35

UITNODIGING FREYA-DAG 10 SEPTEMBER

Welkom op een dagheerlijkontspannenvarenopeenfluisterbootZaterdag 10 september, Giethoorn!

Zie jij het voor je? Wij wel! Op zaterdag 10 september gaat Freya een heerlijke dag varen in het prachtige waterdorp Giethoorn. En jullie zijn van harte welkom!

Niet voor niets wordt Giethoorn het Venetië van Nederland genoemd. De waterwegen kronkelen kriskras door dit schilderachtige dorpje. Op zaterdag 10 september organiseert Freya hier een bijzondere lotgenotendag. Na de eerste kennismaking - onder het genot van koffie/thee en iets lekkers - gaat iedereen aan boord van een fluisterboot.

Onderweg zoeken we samen een mooie plek om te picknicken. Laat je verrassen door de heerlijke hapjes, drankjes en andere lekkernijen uit de zogenaamde ‘streekmand’. Natuurlijk biedt deze informele gezamenlijke maaltijd een mooie gelegenheid om met elkaar te praten over alles wat jullie bezighoudt. Op het gebied van jullie (nog) onvervulde kinderwens maar ook daarbuiten.

Wil je meer weten over deze dag? Op onze website lees je alle informatie én kun je je aanmelden.

Een heerlijke zwoele najaarsdagFluisterbootjes glijden door het waterRitselende rietpluimenKronkelende slootjesPittoreske bruggetjesEen goedgevulde picknickmandEn natuurlijk: fantastisch

gezelschap!

Kom ook

Heerlijk ontspannen varen op een fluisterboot

Sit and relaxEven een film of serie kijken met je vriendin of vrienden is heerlijk en zorgt voor de nodige ontspanning. Morgen weer verder met wat er moet gebeuren.

36

Teks

t: C

indy

Clo

ïn F

oto

’s:

ww

w.li

efde

voor

dele

ns.n

l

Drink and enjoy Neem af en toe de tijd voor een avond uit met je vrienden. Beetje bijpraten, biertje erbij. Misschien gaat het over werk, voetbal of vakantie, maar ook jullie vruchtbaarheidsproblemen mogen best besproken worden. Proost!

37

Looking goodVoor vrouwen is winkelen een goed antwoord op heel wat rotgevoelens. Dat ligt voor jou misschien net even anders. Maar goed voor de dag komen zorgt er bijna altijd voor dat je je ook weer beter voelt.

38

39

Teks

t: J

udy

Kre

ft

Baby in mijn hoofdHet begint met de wens om samen met haar man een gezin te stichten. Als dat niet zo snel blijkt te lukken, verandert haar leven steeds meer in een moeizame worsteling met die kinderwens.

In het boek ‘Baby in mijn hoofd’ vertelt Ellen van der Valk haar persoonlijke verhaal. Over het prille, romantische begin, de groeiende zorgen en angst, de hoop en steeds weer de teleurstelling. Over mooi weer spelen naar de buitenwereld, terwijl het vanbinnen noodweer is. ‘Op dit moment ben ik dus niet mijn meest stabiele zelf. Sterker nog… Ik ben eigenlijk één grote, labiele bende!’ Over het ondergaan van de IUI- en IVF-behandelingen en de keuze om daarmee te stoppen. En over de wanhopige zoektocht naar een oplossing en naar rust in haar hoofd. Het wordt één grote les in loslaten, vertrouwen en dankbaarheid.

Wat is écht belangrijk?Wat een aangrijpend boek heeft Ellen geschreven over haar medische traject en de zoektocht naar zichzelf! De twijfels, onzekerheid en angsten zijn zo invoelbaar en herkenbaar. Maar haar verhaal is zeker ook krachtig en vol met humor. Als het zo gewenste kindje maar niet komt, gaat Ellen op zoek naar zichzelf. Wat is écht belangrijk in het leven? Zij vindt haar rust in yoga en meditatie en geeft zelfs haar baan op, omdat dit niet is wat ze wil en ze er niet gelukkig van wordt. Ze verdiept zich in fertiliteitsyoga en een gezonde lifestyle ter ondersteuning van de kinderwens en heeft daar inmiddels haar werk van gemaakt. Een boek dat je pákt en je in één ruk uitleest. Met een glimlach en een traantje, zeker in het nawoord, waar ze haar (nog) ongeboren kind bedankt voor alles wat ze over zichzelf heeft geleerd. Bijzonder!

Titel: Baby in mijn hoofdAuteur: Ellen van der ValkISBN: 978-90-823292-1-6

VOOR JOU GELEZEN

in dat verhaal herkenden. Als onderdeel van het pad dat we aan het bewandelen zijn, was de Freya-dag een prettige herberg waar we even met ‘gelijkgestemden’ op adem konden komen. Onder en samen met mensen zijn die in hetzelfde schuitje zitten, zorgde voor een gevoel van verbinding. Ons verhaal delen met anderen en luisteren naar het verhaal van die anderen, maakte dat het een waardevolle dag was waar we met een ‘voldaan’ gevoel vandaan kwamen. Het was voor ons prettig om stil te staan bij ons proces en daar de tijd voor te nemen, samen met anderen. Peter

Op 2 april was het zover en organiseerden we het landelijke Freya-event. Een dag vol herkenning, verbondenheid en steun. Natuurlijk kunnen wij vertellen hoe we deze dag hebben beleefd. Maar dat kunnen onze gasten veel beter! In deze mannenspecial laten we graag een paar mannen aan het woord.

‘Een prettige herberg’Het was een mooie dag, waar we een fijn gevoel aan over hebben gehouden. Het luisteren naar het verhaal over keuzes maken voedde ons en het gaf ons een goed gevoel omdat we veel

‘Delen dat je in hetzelfde schuitje zit’

40

Teks

t: M

arjo

lein

Grö

mm

inge

r F

oto

: w

ww

.lief

devo

orde

lens

.nl

FREYA-DAG

‘Fijn om herkenning te vinden’Zo´n Freya-dag is fijn omdat veel vrouwen toch wel praten en ondertussen kun je als man ‘ongemerkt´ ook je verhaal delen. Wij mannen hebben misschien minder woorden nodig maar het is wel fijn om herkenning te vinden. Ik denk dat het interessant is om bij een volgende gelegenheid eens met een aantal mannen bij elkaar te gaan zitten. Ik denk dat we onderling ook andere ervaringen delen dan de vrouwen. Daarom was het ervaringsverhaal van Maarten zo goed. Mooi dat hij het mannenperspectief zo treffend heeft belicht.Rob

‘Het lijkt soms vooral een vrouwenprobleem, dat bleek hier niet zo te zijn´Voor ons was het de eerste keer op de Freya-dag, we waren erg benieuwd wat deze dag ons brengen zou. Ik was blij dat er nog veel meer mannen waren. Het lijkt soms vooral een vrouwenprobleem, dat bleek hier niet zo te zijn. Het mooiste van de dag vond ik toch wel het lotgenotencontact in de Samen Verder groep. Hoewel ik in deze groep de enige man was, vond ik het luisteren en delen met elkaar erg waardevol.Omdat wij al een aantal jaren ‘Samen Verder gaan’ vond ik het mooi om onze ervaringen te kunnen delen met anderen. Het heeft mij gestimuleerd om verder te denken over plannen die wij hebben om anderen met onze ervaringen te helpen. Als het maar enigszins kan, hopen wij er een volgende keer weer te zijn.Henk

41

FREYA-DAG

42

Leeftijdsgrens voor IVF omhoog?Veel van jullie zullen het verhaal van Tineke Geessink nog kennen. De Groningse beviel in 2011 op 63- jarige leeftijd van een gezonde dochter, Meagan. Dit gebeurde na een succesvolle IVF- behandeling met bevruchte eicellen van een jongere donor. Geessink werd hiermee de oudste moeder van Nederland en dit leverde, naast positieve berichten, ook een storm aan kritiek op. Geessink werd bij haar wens geholpen door Severino Antinori, een Italiaanse arts. In Nederland was een IVF-behandeling voor haar niet mogelijk, omdat de leeftijdsgrens hiervoor 45 jaar is. Daarmee is Nederland één van de meest behoudende landen ter wereld. Niet nodig, zeggen sommige artsen. Je kunt de leeftijdsgrens voor behandelingen met donoreicellen of ingevroren eicellen gemakkelijk verhogen. Freya sprak hier met een aantal wetenschappers over.

Er zijn diverse redenen waarom vrouwen pas op latere leeftijd moeder kunnen of willen worden. Allereerst is er natuurlijk de opkomst van de anticonceptiemiddelen, waardoor vruchtbaarheid meer ‘regelbaar’ is geworden. Daarnaast hebben vrouwen meer opleidings- en carrièremogelijkheden, waardoor zij pas op latere leeftijd gaan nadenken over een gezin. Maar met het stijgen van de leeftijd nemen ook de kwaliteit en de kwantiteit van de eicellen af, waardoor de kans op een zwangerschap kleiner wordt. Met donor- of ingevroren eicellen tellen deze bezwaren echter niet.

Wij spraken met Marcel Zuijderland (filosoof). Hij is één van de wetenschappers die zich duidelijk over dit onderwerp heeft uitgesproken. Zuijderland stelt dat er niets mis is met een verhoging van de leeftijdsgrens van IVF van 45 naar 50 jaar. ‘Op dit moment lijkt 53 tot 54 jaar me de uiterste grens. Dit is geen absolute grens. Als door medische en technologische innovaties onze levensverwachting de komende decennia significant stijgt, dan kan ook de maximale leeftijd voor een IVF- behandeling verder opschuiven. Het moet dan wel gaan om een toename van gezonde levensjaren.’ Het is volgens Zuijderland niet aangetoond dat oudere vrouwen ook meer risico’s lopen tijdens de zwangerschap: ‘Ik denk dat het risico op een kindje met een aangeboren afwijking niet groter hoeft te zijn dan bij reguliere zwangerschappen. Immers, vrouwen van tussen de 45- 50 jaar maken zelf al bijna geen eicellen aan en zouden dus gebruik moeten maken van donoreicellen. Deze zijn goedgekeurd door de vruchtbaarheidskliniek en dus ‘goed’.’

Teks

t: A

ngel

ique

de

Kon

ing

Illu

stra

tie:

ww

w.d

esig

nbye

lja.n

lWETENSCHAPPERS TEGENOVER ELKAAR

‘De vraag of de leeftijdsgrens omhoog kan is meer een morele dan een praktische vraag.’

43

De vraag of de maximale leeftijd voor het ondergaan van een IVF-procedure verhoogd moet worden, is niet zozeer een praktische vraag, maar veel meer een morele vraag. Veel mensen zijn namelijk van mening dat Geessink (de moeder uit de inleiding van dit artikel) onverantwoord en egoïstisch is geweest, door op haar leeftijd nog moeder te zijn geworden. Zuijderland is het hier niet mee eens: ‘Het morele argument dat kinderen hun ouders te jong verliezen, vind ik niet doorslaggevend. De vraag die in dit soort situaties beantwoord moet worden voor een kind is of het beter af zou zijn geweest als hij/zij niet geboren zou zijn. Dit zou je je eventueel kunnen afvragen voor kinderen die zijn geboren met een geestelijke en/of lichamelijke beperking, maar niet voor iemand die op haar dertigste zijn of haar ouders is verloren. Bovendien, als het overlijdensrisico als uitgangspunt telt, dan zouden mensen die gevaarlijke sporten beoefenen of drager zijn van een dodelijke ziekte, ook geen ouders mogen worden.’ Zuijderland haalt ook nog een onderzoek van de University of South Carolina aan, waaruit is gebleken dat het stressniveau van ouders die op latere leeftijd kinderen hebben gekregen niet anders is, dan van ouders die in de 30 waren.

LeeftijdsdiscriminatieDe bepaling dat vrouwen ouder dan 45 niet meer in aanmerking komen voor IVF is volgens Zuiderland dan ook meer leeftijdsdiscriminatie dan een gedachte in het belang van het kind.Niet iedereen is het eens met het standpunt van Zuijderland. Marli Huijer, arts en filosoof, is van mening dat de leeftijdgrens moet blijven. Uit ervaring weet zij hoe het is om op jonge leeftijd de ouders te verliezen. Mensen zijn sociale wezens die graag bij andere mensen willen horen, aldus Huijer. Familie is daarbij onmisbaar. ‘Ik vind het geen enkel probleem om tegen de natuur in te gaan. Maar ik ben er wel op tegen om kinderen op de wereld te zetten die het grootste deel van hun leven alleen op de wereld zullen zijn.’ 1

Het simpele feit dat het inmiddels mogelijk is om op latere leeftijd nog een IVF-behandeling toe te passen, wil niet zeggen dat we dat ook moeten doen: ‘Uiteraard kan het zo zijn dat mensen het als een groot gemis ervaren dat ze nooit kinderen krijgen. Maar dat de techniek zo ver gevorderd is dat we dit gemis met veel kunst- en vliegwerk kunnen opheffen, wil niet zeggen dat we het ook moeten doen.’ 1 Huijer vindt het voornamelijk lastig dat het meisje uit de inleiding op relatief jonge leeftijd geen familieband meer heeft.

Voor haar gevoel staat Meagan al bij haar geboorte op een achterstand. Door nieuwe technieken heeft haar moeder haar kinderwens kunnen vervullen, maar het meisje zelf zal haar verlangen naar een familie nooit kunnen verwezenlijken.

Verder is zij van mening dat het versoepelen van de leeftijdsgrens ook de commercialisering van eiceldonatie in de hand werkt. Op dit moment is het nog verboden in Nederland om tegen betaling organen, eicellen of sperma te doneren, maar in andere landen is hier een echte grootschalige handel in ontstaan. Huijer denkt dat het verhogen van de leeftijd (en daarmee ook de toenemende vraag naar eicellen) er toe kan leiden dat er in Nederland ook betaalde handel ontstaat.Zuijderland denkt dat dit wel mee zal vallen.

WETENSCHAPPERS TEGENOVER ELKAAR

44

Fo

to:

Sto

ckph

oto

WETENSCHAPPERS TEGENOVER ELKAAR

‘Op dit moment is het in Nederland niet toegestaan om eicellen en organen tegen betaling aan te bieden. Een aantal vruchtbaarheidsklinieken heeft de vergoeding die zij bieden wel iets verhoogd (dit was alleen een onkostenvergoeding) om toch een extra prikkel te geven. We zouden kunnen kijken of er nog meer mogelijkheden zijn om vrouwen een extra prikkel te geven, zonder het gelijk commercieel te maken. Hierbij kunnen we denken aan bijvoorbeeld een korting op de ziektekostenpremie. In Amerika is het wel mogelijk eicellen te doneren tegen betaling, maar het blijkt dat deze vrouwen dat niet voor het geld doen. Zij hebben juist een morele motivatie, namelijk een andere vrouw helpen met het krijgen van een kind. En ook belangrijk: voor veel vrouwen is de wens om een kindje te krijgen zo sterk, dat zij zich niet door de leeftijdsgrens laten weerhouden. Deze vrouwen gaan naar het buitenland en dit werkt het vruchtbaarheidstoerisme in de hand. We weten niet waar deze vrouwen terechtkomen en het is beter dat zij in Nederland behandeld kunnen worden.’

Tot slotDe meningen zijn dus verdeeld. Toch komt er nog dit jaar een besluit. Minister Schippers heeft de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie gevraagd om de leeftijdsgrens van 45 jaar te heroverwegen. De werkgroep die de NVOG heeft samengesteld om hierop te reageren, komt binnen een halfjaar met een beslissing.

1 “Filosofisch elftal”, in Trouw: 30-03-2011

45

Teks

t: C

ees

en A

nouk

Fo

to:

Sto

ckph

oto

NIET VERDER VERTELLEN

Omdat onze ouders onze relatie totaal niet zagen zitten én omdat we ons schaamden, hebben we heel lang voor ons gehouden dat het niet lukte om zwanger te worden. Zeven jaar leefden we met een geheim dat ons bijna elke dag bezighield.

Toen wij tien jaar geleden een relatie kregen, was er weinig gejuich in onze omgeving. Onze familie reageerde nogal negatief omdat we twintig jaar in leeftijd schelen. Voor ons geen reden om niet samen verder te willen. Sterker nog: we wilden ook samen een gezinnetje. We hebben dat om begrijpelijke redenen in eerste instantie aan niemand verteld. Maar ook niet in tweede instantie.

Ga eens langs de huisarts!Het lukte niet om zwanger te raken en we waren al van plan om naar de dokter te gaan. Tot we na zeven maanden plotseling een positieve test in handen hadden. Helaas eindigde dit na 12 weken in een miskraam. Het verdriet was groot. Zeker toen uit vervolgonderzoeken bleek dat het zaad van Cees eigenlijk niet voldoende was voor een spontane zwangerschap.

Vanaf dat moment begon ons ziekenhuistraject te lopen en kregen we ICSI-behandelingen. We begonnen de hoop op een eigen kindje al bijna te verliezen en dachten serieus na over pleegzorg. Hoewel onze ouders nog steeds niet erg positief tegenover onze relatie stonden, zei Anouks moeder op een gegeven moment: ‘Als je nog kinderen wilt, wordt het misschien tijd om eens wat te gaan proberen.’ We liepen al jaren de deur in het ziekenhuis plat, maar dat hebben we niet verteld. Wel zeiden we dat we inderdaad een gezinnetje wilden, maar dat het niet vanzelf ging. Anouks moeder gaf toen de tip om eens langs de huisarts te gaan. Voor die tip hebben we haar hartelijk bedankt…

BegripvolOok de ouders van Cees hebben we pas later ingelicht. Hen hebben we ook over de miskraam verteld en we hoorden toen dat zij vroeger ook verschillende miskramen hebben gehad. Ze waren dus eigenlijk heel begripvol. Nadat we het aan onze familie hadden verteld, gaf dat een enorm gevoel van opluchting. Er viel een last van onze schouders af. Vervolgens zijn we bij de eerstvolgende ICSI-poging zwanger geraakt. Het is zeker niet zo dat we denken dat deze ICSI-poging is gelukt omdat we het in onze omgeving hebben verteld. Maar het heeft er wel voor gezorgd dat we ons er veel fijner bij voelden. Achteraf gezien hebben we behoorlijk spijt dat we het niet eerder hebben gedeeld. Ons zoontje is inmiddels vijftien maanden en we zijn dolblij met hem. We zijn nu bezig voor een tweede kindje. Iedereen mag het nu weten, wij schamen ons er niet meer voor.

ʻHadden we het maar eerder gezegd’

46

Teks

t: F

aceb

ookf

orum

Fo

to:

Sto

ckph

oto

MANNEN OP FACEBOOK

Ik voel me altijd een beetje de loser die er bij zit

Veel vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen zoeken elkaar graag op. Op fora, op Twitter of op al dan niet besloten Facebookgroepen. Een fijne manier om je gevoelens te delen met iemand die in hetzelfde schuitje zit. En soms komt er een man op het forum… Een kleine greep uit het gesprek dat volgt.

Stefan Even voorstellen. Ik ben Stefan. Ik ben lid geworden van de besloten groep van Freya op Facebook. De reden is om ook de stem, de emotie of het verhaal van de mannelijke kant te laten horen. Een andere reden is om mijn vriendin beter te kunnen steunen en nog beter te laten voelen dat ik er voor haar ben. Dat we dit samen doen. Nog een reden. Om mensen in deze groep een hart onder de riem steken na een tegenslag, luisterend oor te bieden en ervaringen delen. Of misschien nog wel belangrijker: Informatie vergaren en leren van een ander!

47

MANNEN OP FACEBOOK

Teleurstelling op teleurstelling.Als het bij jezelf (partner) niet lukt en bij een ander wel. Dubbele gevoelens, dubbel verdriet. Hoe ga je hier mee om? Vaak komen we berichten op Facebook tegen van bekenden die super gelukkig en blij zijn omdat ze zwanger zijn. Facebook wissen? Mensen uit je lijst knikkeren? Allemaal gedachten die voorbij komen, maar de gouden tip zit er niet bij.Vandaag weer getuige geweest van een verdrietige vriendin die zich gesloopt voelt na zo’n bericht. Hoe ga ik hier mee om? NIET. Ik kan daar niet mee omgaan. Ik stop mijn gevoel weg, slik de brok in m’n keel weg en troost op mijn manier mijn vriendin. Mijn gevoel komt later wel…En jullie? Hoe lossen jullie dit onderling op?

Lotte Welkom hier! Als je goed kijkt, zul je hier ook meer mannen vinden. Alleen zijn ze (vaak) wat stiller dan alle meiden. Wij gaan er hier ook anders mee om. Mijn man heeft er vaak wel minder gevoelens erbij dan ik. Communicatie blijft het belangrijkste...

Stefan Communicatie genoeg. Heeft je man minder gevoelens of laat hij het minder merken, zoals ik?

Lotte Beide denk ik. Waar ik natuurlijk elk pijntje, plopje of krampje voel, voelt hij niets. Daardoor ben ik er meer mee bezig dan hij. Maar ondanks dat hij wel een kletskous is, praat hij er ook minder over. Ook als ik erover praat is hij kortaf etc. Soort zelfbescherming denk ik.

Stefan Ja, het niet willen uitbarsten in verdriet, denk ik.

Lotte Ja, dat ook. Zit bij mannen toch meer ingebakken dat ze niet mogen huilen enzo. Meer dan bij vrouwen, die mogen instorten. Wat me als man ook moeilijk lijkt, is dat wat de oorzaak ook is, de vrouw alles moet ondergaan en je als man vaak hulpeloos toekijkt.

Stefan Ja, klopt. Ik voel me altijd een beetje de loser die er bij zit. Een beetje ja knikken en thats it! Maar je partner pijn zien lijden bij een HCG. Of haar gezicht na een miskraam. Al het verdriet… Daar breekt iedere man van.

Marissa Ik heb er toch moeite mee dat een man zich heeft aangemeld in deze groep. Niets persoonlijks want ik ken je niet, maar hier worden veel vrouwelijke, persoonlijke dingen besproken. Zijn er meer mannen die in deze groep zitten? Misschien een tip om een eigen mannengroep te starten. Tuurlijk begrijp ik dat partners ook hun emoties kwijt willen, maar ik denk dat dit niet de juiste plek is. Daarom vond ik deze groep zo veilig. Nu zal ik terughoudend zijn in mijn vragen en reactie geven. Nogmaals niets persoonlijks. Ik hoor graag je reactie. Groet

Stefan Hoi Marissa. Ik begrijp jouw punt en respecteer je mening. De reden dat ik hier ben is dezelfde als die van jou. Een kinderwens en het niet slagen van die wens. Ik begrijp ook dat er soms berichten voorbij komen die erg privé of ‘vrouwelijk’ zijn. En ik een man ben. Maar ook als ik problemen met mijn zaad zou hebben ben ik bereid dit te plaatsen, als mij dit zou helpen. Het gaat om het steunen en delen van ervaringen. Ik denk dat de mannen hier voorbij het stadium zijn om lacherig te doen of opgelaten te voelen bij een bericht over het vrouwelijk lichaam. Nogmaals, ik snap jouw punt. Hoop dat je die van mij (ons mannen) ook begrijpt.

Bert Ik heb, als man van, wel degelijk gevoelens over het traject, maar dat zijn gevoelens van onmacht. Je hebt maar een rol (invloed?) op een klein gedeelte van het traject, maar het heeft een grote impact op je leven en dat van je vrouw. Je hoort alles wat ze voelt, maar je voelt het zelf niet. Dat maakt dat je je als man machteloos voelt. En dat uit je niet. Het enige wat je dan kan doen is je vrouw/partner zo goed mogelijk ondersteunen. Eerlijk is eerlijk, ik heb in het eerste traject wel wat steekjes laten vallen. Maar al doende leert men.

Corinne Ik had al eerder gereageerd op je post. Maar ik wilde even aangeven dat ik naar aanleiding van jouw verhaal hierover heb kunnen praten met mijn vriend. Hij beaamde wat jij zei, dat hij het er ook moeilijk mee heeft, dat hij dit niet altijd kan of wil uiten maar dat het gevoel er wel degelijk is. Hij vond het voorheen nogal raar en als ik hem dan vroeg naar zijn gevoel werd hij boos of raakte hij in zichzelf gekeerd. Hij riep dan weleens: Ik woon toch niet samen met een psycholoog? Wat dan resulteerde in bonje of stilzwijgen. Heel vervelend...

48

MANNEN OP FACEBOOK

Maar naar aanleiding van jouw verhaal hebben we een heel goed gesprek gehad en ik denk dat hij opgelucht is dat zijn reacties(of zijn gebrek eraan) volkomen normaal zijn… Ik wil je bedanken voor je openheid en ik hoop nog vele (herkenbare) stukken van je hier tegen te komen.

Stefan Iedereen bedankt voor deze mooie reacties. Al is het voor sommige mannen erg moeilijk om hun emoties te delen met hun partner. Ik hoop dat ik op deze manier meer mannen kan aansporen om hun verhaal te doen. Niet omdat mensen dat dan kunnen lezen, maar meer zodat ze ook hun ei kwijt kunnen.

Stefan voelt zich inmiddels al aardig thuis op het forum. ‘Ik plaats niet zoveel berichten en houd mij een klein beetje op de achtergrond. Af en toe probeer ik opbeurend te reageren of stel ik een vraag. Ik zou mannen die moeite hebben om hun gevoel kwijt te kunnen zeker aan te raden om in de groep te komen. Want van je afschrijven kan erg opluchten.’

Freya op Facebook

Algemene, openbare pagina van Freya:

www.facebook.com/FreyaNL

Daarnaast heeft Freya een aantal besloten pagina’s:

1. Een algemene besloten groep waar iedereen welkom is die over zijn (uitblijvende) kinderwens wil praten. www.facebook.com/groups/freyaNLbesloten/

2. Een groep bedoeld voor mensen die al een kind (of meer dan één) hebben en bij wie een volgende zwangerschap op zich laat wachten: www.facebook.com/groups/freyabeslotenmet/

3. Een groep bedoeld voor mensen die kinderloos zullen blijven: www.facebook.com/groups/BeslotenOK/

4. Een groep bedoeld voor mensen die in behandeling zijn voor een eerste kindje: www.facebook.com/groups/FreyaBesloten1eKindWens/

Wees welkom om mee te praten over jouw gevoelens. We wensen iedereen veel steun en (h)erkenning in deze groepen!

WAAR FREYA VOOR STAAT

Erkenning:Een vruchtbaarheidsprobleem is een medische aandoening

Taboe doorbreken:Begrip en erkenning vanuit de maatschappij

Maatwerk voor de patiënt:Voorkeur van patiënt centraal

FREYA VRAAGT:medisch onderbouwd

maatwerk voor de patiënt

FREYA BIEDT:expertise en ervaringsdeskundigheid

op het gebied van fertiliteitzorg

FREYA IS:een goede gesprekspartner

50

51

FREYA VECHT

‘Samen met jou zwanger worden’‘Freya vecht’ staat voor het werk van de commissie belangenbehartiging (BBH). BBH komt op voor de belangen van mensen met vruchtbaarheidsproblemen. Dit keer geeft Judith Pasmans, voorzitter van BBH, jullie een update over de zaken waarmee BBH zich de afgelopen tijd heeft beziggehouden.

Op de Freya-dag op 2 april in Bunnik zijn de Freya Awards 2016 aan de meest patiëntvriendelijke IVF-kliniek en algemene fertiliteitskliniek uitgereikt. Als beste kwamen respectievelijk het Elisabeth TweeSteden Ziekenhuis Tilburg en Nij Barrahûs Wolvega uit de bus. BBH is in het najaar van 2014 begonnen met het aanscherpen van de vragen van de enquête. Vervolgens konden patiënten die het afgelopen jaar in behandeling geweest zijn, hun mening geven over alle aspecten van de zorg in de kliniek waar ze behandeld werden. Dankzij de enquête weten we goed wat er bij onze achterban speelt. Alle klinieken ontvingen een mooi rapport met de resultaten, zodat ook zij op de hoogte zijn van wat hun patiënten waarderen en eventueel missen.

Verder richten we onze pijlen op de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. We hebben een brief opgesteld waarin we aan de politieke partijen uitleggen waar Freya voor staat. Freya staat voor maatwerk voor de patiënt. Wij vinden dat in de zorg de voorkeuren van de patiënt ten aanzien van vruchtbaarheidsbehandelingen het uitgangspunt moeten zijn. Gezamenlijke besluitvorming van de arts en de patiënt levert fertiliteitszorg op, waarbij de patiënt daadwerkelijk centraal staat. Goede informatievoorziening is daarbij van groot belang, evenals zelfmanagement van de patiënt.

Die voorkeur van patiënten voor maatwerk zien we ook terug bij de uitreiking van de Freya Awards. Patiënten van de klinieken die als meest patiëntvriendelijk worden beoordeeld geven aan hoezeer zij het waarderen als er naar hen geluisterd wordt. Over één van de winnende klinieken werd door een patiënt zelfs gezegd: ‘Ze hebben maar één doel, samen met jou zwanger worden!’ Dit werd met gelach ontvangen tijdens de uitreiking van de Awards, maar wel laat zien hoe zeer ‘gezamenlijkheid’ gewaardeerd wordt. Uit de commentaren bleek ook dat zij de behandelingen vaak toespitsen op de specifieke situatie van de wensouders. Als er goede redenen zijn om af te wijken van het vaste protocol dan gebruikelijk, dan staan zij daar voor open. Maatwerk zoals Freya dat graag ziet!

Teks

t: J

udith

Pas

man

s F

oto

: w

ww

.lief

devo

orde

lens

.nl

Mis hem niet!

Het volgende nummer staat vooral in het tekenvan taboes.

Het volgende nummer van het Freya Magazine ligt rond half september weer op de mat.

FREYA VECHT

TWEELUIK

FREYA EERT

Gezond Zwanger Praktijk geeft persoonlijk voedingsadvies en coaching:

• Bij een kinderwens

• Voor het verbeteren van je vruchtbaarheid

• Ter ondersteuning bij vruchtbaarheidsbehandelingen

• Na een miskraam

Gezond Zwanger Praktijkv o e d i n g e n v r u c h t b a a r h e i d

Wil jij de grip op jouw gezondheid, jouw vruchtbaarheid en jouw leven terug?

Gezond Zwanger Praktijk biedt ook een unieke vruchtbaarheidsdetox aan.

www.gezondzwangerpraktijk.nl

AdvertentieAdvertentie

Voor psychosociale begeleiding rondom vragen op het gebied van;

PRAKTIJK VOOR COACHING & BEGELEIDING

OP WEG (GEWEEST) NAAR VERVULLING VAN EEN KINDERWENS?

JOSÉ WELTEN

Panamakade 921019 AX Amsterdamtel: 020 - 4190240mob: 06 - 47430001

e-mail: j.c.welten@gmail.comwww.praktijkjosewelten.nl

Keuzes, grenzen en (relatie)problemenrondom vervulling van een kinderwens(Stil verdriet) t.g.v. miskramen en anderevormen van zwangerschapsverliesVerwerking van een onvervuld verlangenZingeving bij ongewenste kinderloosheidAngsten en negatieve (verlies)ervaringenrondom zwangerschap en bevallen

•

•

•••

Advertentie

Ook nieuwsgierig naar hoe wij u kunnen helpen met vrouwenklachten en onvruchtbaarheid bij vrouw en man? Of bent u benieuwd naar hoe wij u kunnen begeleiden bij IVF, ICSI of IUI?Kijk op www.acupuncturist.nl voor meer informatie. U kunt ook bellen +31 (0)6 54 20 40 45. We vertellen u graag over de mogelijkheden.

Lid NVA. Onze behandelingen worden door vrijwel alle zorgverzekeraars vergoed.

Advertentie

Jouw advertentie hier?

Informeer naar onze tarieven of scan de code.

Gouden sponsor

Sponsors in fertiliteitIn het werkveld van onvruchtbaarheid spelen vele partijen een rol. Ziekenhuizen, zelfstandige behandelcentra, psychosociale hulpverleners, de farmaceutische industrie, zorgverzekeraars, politiek, overheid en aanverwante organisaties.Freya deelt haar kennis over de beleving van de patiënt met vruchtbaarheidsproblemen met alle mogelijke partijen. Daarnaast vergaren wij kennis vanuit de andere invalshoeken door zoveel mogelijk contacten te onderhouden. Alle partijen hebben baat bij een sterke, maar onafhankelijke patiëntenvereniging.Om plannen te kunnen verwezenlijken is geld eveneens belangrijk. Daarom hanteren wij op basis van duidelijke afspraken het corporate sponsorship. De corporate sponsors ondersteunen ons met hun middelen (financieel, informatie, contacten) en wij bieden hen onze middelen (ervaringsdeskundigheid, verspreiding informatie).Bent u vanuit uw bedrijf geïnteresseerd in kennisuitwisseling met Freya en/of in ons corporate sponsorship?Neem dan contact op met José Knijnenburg, tel. 024-3010 350, secretariaat@freya.nl

Eugin

IVFspain Ferring b.v.

Irema

Zilveren sponsor

Bronzen sponsor

Goodlife Fertility b.v.

Vond je het fijn om dit magazine te lezen? Deel het dan met familie, vrienden en kennissen.

Of laat het met een persoonlijke boodschap ergens achter. Zo help je ons alle lotgenoten te bereiken en het taboe te doorbreken.

.......................................................................

..........................................................................................

......................................................................................

....................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

.....................................................

Mis het volgende nummer niet:

TABOE

Zet in je agenda

11 juni 2016

Inspiratie-en

workshopdag