Kleinschalige Vergisting

in Vlaanderen

2e Vlaams Vergisterforum – 19/09/2012

Lies Bamelis Greet Ghekiere

Jonathan De Mey

Bedrijfsvoorstelling

Bedrijfsvoorstelling

Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke - Beitem

• Innovatief en duurzaam agrarisch ondernemen

• Onderzoek en advies in land- en tuinbouw

• Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek

→ eigen vergistingsinstallatie (31 kWel)

• Degelijk advies en professionele oplossingen

• Analyses op water, plant, bodem en mest

• Innovatie (energie, water, aquacultuur, groene grondstoffen)

• Zorg voor milieu en landschap, aandacht voor buur en burger

Vergisting

Onopgelost afbreekbaar organisch materiaal(polymeren)

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Aminozuren, suikers Hogere vetzuren, alcoholen

Intermediaire producten (butyraat, propionaat,…)

Waterstof, koolstofdioxide

Acetaat

Methaan,koolstofdioxide

Hydrolyse

Acetogenese

Methanogenese

Acidogenese

Onopgelost afbreekbaar organisch materiaal(polymeren)

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Onopgelost afbreekbaar organisch materiaal(polymeren)

Eiwitten Koolhydraten Vetten

Aminozuren, suikers Langketige vetzuren

Intermediaire producten (butyraat, propionaat, alcoholen , …)

Waterstof, koolstofdioxide

Acetaat

Methaan,koolstofdioxide

Hydrolyse

Acetogenese

Methanogenese

Condities : - Anaëroob- Mesofiel (35 – 37°C) of

thermofiel (50 – 55°C)- HRT : 30 – 70 dagen- Stabiele voeding vereist

Output vergister : - Biogas (50 – 75 % CH4)

Naar WKK -> Electr. + Warmte

- Digestaat (± input)- Output = continu- Nutriënten : IN = OUT

Tendens

Bron: Biogas-E, 2011. Voortgangsrapport 2011 Anaerobe vergisting in Vlaanderen.

° Vergisting in kader van mestverwerking (66%) of afvalverwerking° Schaalvergroting

In agrarisch gebied installaties tot 60 000 ton/j

Tendens

Huidige “pijnpunten” grote installaties Gebrek betaalbare biomassatromen & logistiek Ruimtelijke ordening Aansluiting op elektriciteitsnet Arbeidsintensiteit & administratieve last

Daardoor meer vraag naar kleinere installatie welke geïntegreerd kunnen worden in het (landbouw)bedrijf

Aantal installaties in Vlaanderen, in werking of in opbouw gedurende de laatste 3 jaar (Voortgangsrapport 2011, Biogas-e vzw)

Tendens

Schaalvergroting => Relatieve kostenbesparing

° Lagere investeringskost /kWe geïnstalleerd vermogen° Lagere werkingskosten /kWhe° Betere positie op de biomassa-markt voor levering biomassa

Biolectric: 9.500 €/kWeMicroferm: 6.130 €/kWePortaferm: 15.000 €/kWe

Eder et al, BOKU, 2010

Wanneer kleinschalige vergisting?

Drijfveer: zelf voorzien in de energievraag van het bedrijf+ 0,19 €/kWh versus + 0,05 €/kWh

Voordelen maximaliseren door: - Zoveel mogelijk gebruik van eigen biomassa- Eenvoudig concept – weinig arbeid

Kleinschalige landbouwvergisters

Rendabiliteit kleinschalige landbouwvergisters

Case per case – aanpak + volledige kosten / baten in kaart brengen !

- Beschikbare (mest)opslag - Afzet mogelijkheden digestaat

(scheider, …)- Hoge actuele kosten elektriciteit- Energieprofiel (piekverbruik vs continu

verbruik)- Nuttige toepassing warmte binnen

bedrijf- …

Stand van ZakenSinds 2009 – 2010 diverse commerciële (demo)installaties:

Naam KWe Substraat

DU Portaferm 10 – 20 Mest

DU Enbea Bots 40 –> 190 Diverse ook met hoge DS-gehalte

DU Bebra 60 – 100 – 150 -190 Mest

DU Smack Eucolino 18 – 36 – 55 - 75 Diverse

DU Consentis CON2 Tot 75 Mest

VS Avatar Energy 13 -> 130 Mest

UK Marches Biogas 12 -> 500 Diverse

Nl HoSt Microferm 62 Mest (runderen)

Be Biolectric 10 (en groter) Mest

Be Greenwatt 100 Oogstresten

Piloot / 1e installaties

Portaferm (DU)

Bebra (DU)

Enbea Bots (DU)Consentis CON2 (DU)

Piloot / 1e installatiesSmack – Eucolino (DU)

Avatar Energy (VS)

Host – Microferm (NL)

Marches Biogas (UK)

Greenwatt (BE)

Stand van ZakenBiolectric (BE) • Enkel mest

• Max 64 000 kWhe / jaar• Terugdraaiende teller

Opvolging 2 installatie in praktijk:• Elektriciteitsproductie• Warmtebenutting: vergister ↔ eigen gebruik

warm water• Nodige arbeidsinzet• Staalname digestaat & mest: bemestingswaarde• 1 jaar: 2012-2013

Johan Hollevoet, Diksmuide Patrick Devreese, Gistel

Biogaspotentieel van biomassa

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

m³

bio

gas/t

on

vers

mate

riaal

Energiegewassen

Afval

Groenteafval

Aandachtspunten

DIGESTAAT• Opslag

• Niet onder de stalrooster (stalklimaat)• Indien externe opslag niet aanwezig -> impact op

rendabiliteit• Meststof : minder geur & efficiënter• Micro-vergister:

• Geen toevoeging van co-stromen -> kost afzet digestaat = kost afzet ruwe mest

• Pocket-vergister: • indien co-vergisting energie-gewassen ->

verhoogde nutriënten afzet (N & P)

AandachtspuntenWETGEVEND KADER1. Milieuvergunning2. Erkenning eindproduct

Input VLACO 1069 light (afzet in

Vlaanderen)

FOD (bij afzet bij

derden= handel)

bemerkingen

Energiegewassen Neen Neen Ja  

Bedrijfseigen mest Neen Ja (VLM) bij derden

Ja Want mest wordt verwerkt.

Bedrijfseigen dierlijk OBA

Neen Ja (VLM en OVAM) bij

derden

Ja Melkproducten: onmiddellijk te

verwerkenBedrijfseigen plantaardig OBA

Neen Neen Ja  

Extern plantaardig OBA Ja Neen Ja Beperkte lijst stromen

Slibs ja Neen ja FAVV: bacteriologie

Extern dierlijk OBA WORDT NIET TOEGELATEN IN POCKETVERGISTER

Aandachtspunten

RISICOANALYSE• Geen ontploffing, wel brandbaar• Opletten met methaan en zwavel• Opletten met schuimvorming en waterlopen• Digestaatopslag niet onder roosters (best extern onder

gaskap)• Opmengen met mest : aparte analyse en code

DIGESTAAT SCHEIDING• Dikke fractie mest als strooisel. Dikke fractie digestaat?• Scheiding wordt belangrijk, zeker naar fosfornorm• Eventueel centrifuge bij biologieën : letten op

hygiënisatie• Mobiele scheider? Probleem van opslag

Aandachtspunten

FISCALITEIT • Forfait : wordt als landbouw beschouwd indien

stroomproductie voor eigen gebruik. Zoniet < 5580 € extra omzet

• Opletten verlies VLIF-steun (volledig bedrijf)• Aparte vennootschap is mogelijk aangewezen• Synergie op vennootschap en verhuur aan

melkveebedrijf? • Vraag eerst advies!BOUWKUNDIG – hoe bouwen?• Traditionele stal (kelder 2m diep)• Stal met ondiepe kelder (1m)• Stal met volle vloer• Stal met volle vloer + mestput

RekentoolsOnline rekenblad Pocketvergisting o.b.v. mest

www.enerpedia.be → Simulatie

terugverdientijd→ Kleine vergisters op

mest

Rekentools

Uitgebreide tool met landspecifieke templates

- Nadruk op landbouw covergisting- Keuze in biomassa- Verschillende subsidiekaders- Vooraf geïntegreerde parameters - Aanpasbare templates – up to date- Gratis ter beschikking op www.bioenergyfarm.eu - Afschrijvingen, exploitatie, …- Vier scenario’s (stroom, wkk, opwerking, injectie)

Resultaat = uitgebreide haalbaarheidsstudie

Rekentools

Rekenblad Pocketvergisting o.b.v. mest en eventuele co-stromen

- Toevoer verschillende voedingsstromen- Volledige investeringsanalyse (incl. systemen voor

warmtegebruik, digestaat opslag, …) - In kaart brengen verschillende opties voor verwerking

digestaat met bijhorende onkosten (MAP 4, …)- Verschillende afschrijvingstermijnen voor roterende &

vaste delen- Gedetailleerde opsomming exploitatiekosten- Jaarlijkse slijtage motor (daling efficiëntie) in rekening

gebracht- …

Resultaat = bedrijfsspecifieke KBA

Innovatie projecten

Doel: optimale conversie van biomassastromen naar

energie ‘Evaluatie verschillende conversieprocessen Benchmarking stimulerende en belemmerende elementen

in beleidskader verschillende NWE regio’s ‘Ontwikkeling regionale strategiën voor valorisatie

biomassa stromen Looptijd: 2011 – 2015 Financiering: EU-INTERREG IV.B. + Vlaamse overheden

INTERREG – ARBOR (Accelerating Renewable Energies through valorization of Biogenic Organic Raw Materials)

Hoofdpartners Vlaanderen

Ind. co-partner VlaanderenAanvullende stuurgroep

Innovatie projecten

Haalbaarheidsstudies kleinschalige vergisting op “andere biomassastromen” (witloofwortels, slibs, …)

Case-studies: - Vergisting op landbouwschaal- Vergisting op huisschaal

- Inventarisatie mogelijke biomassastromen- ontwikkeling piloten rond energetische

valorisatie oogstresten

Innovatie projecten

Demonstratie project inzake rationeel energieverbruik – Vergisting op boerderijschaal

- Doel: vergisting bedrijfseigen biomassa stromen met volledige integratie in het landbouwbedrijf

- Looptijd : 2012 - 2015- Financiering : Vlaams Energie Agentschap (VEA)- Hoofdaanvrager : IVACO cvba- Partners:

Conclusie

TROEVEN KLEINSCHALIGE VERGISTING:- Bijdrage doelstelling hernieuwbare energie (20 20 20)- Heeft potentieel te besparen op :

- Drukken energiefactuur- Uitsparen fossiele energie

- Veel minder NIMBY dan grootschalige vergisters- Veel minder administratie dan grootschalige vergisters

(geen externe stromen)- Merendeel inputstromen in eigen handen => onafhankelijk

van de marktprijs

MAAR REKEN JE NIET RIJK!! REKENTOOLS

Contact

Lies Bamelislba@dlv-innovision.be0499 14 08 58

Greet GhekiereGreet.Ghekiere@inagro.be 0499 56 59 77

Jonathan De MeyJonathan.De.Mey@biogas-e.be 0476 50 92 53