Klassieke Zaken Magazine februari 2012

Een tijdschrift voor liefhebbers van klassieke muziek

Uit

gav

e va

n d

e v

eren

igin

g k

lass

ieke

za

ken

32s

te j

aa

rga

ng

feb

rua

ri 2

012

nr.

1

keert terug naar Bach

www.klassiekezaken.nl

exclusieveaanbieding

KLASSIEKEZaKen adviesprijs*

22,95 15,95 Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 23 maart 2012.

Johann sebastian bachCantatas: ICh habe genug (bWV 82), gott soll alleIn meIn herze haben (bWV 169),

naCh dIr, herr, Verlanget mICh (bWV 150),bekennen WIll ICh seInen namen (bWV 200), komm, du süsse todesstunde (bWV 161),

sChlage doCh, geWünsChte stunde (bWV 53, ComponIst nIet zeker) Andreas Scholl, Kammerorchester Basel

decca 478 2733 121 570 vKZ

andreas scholl keert terug naar jeugdliefde Bachbach, cantates, andreas scholl: het lijkt een rijtje waarin het ene vanzelfsprekend uit het andere voortvloeit. toch heeft het werken aan Ich habe genug en Gott soll allein mein Herze haben de countertenor meer dan gebruikelijk aange-grepen. het bracht hem terug bij zijn eerste kennismaking met de muziek van bach, als negenjarig koorknaapje bij de kiedricher Chorbuben. bachs Johannes-Passion stond op het programma, scholl werd op slag verliefd op de muziek en begreep intuïtief dat deze ervaring zijn leven zou veran-deren. de ontroering van destijds klinkt door in elk van de cantates die hij als wereldster op zijn nieuwe cd zingt. mooi om daarvan getuige te mogen zijn.

CO

LOFO

Nfo

to D

ECC

A/J

Am

Es m

Cm

illA

nfo

to: A

liA

Vo

Xfo

to: B

EnJA

min

EA

loV

EgA

foto

: Co

sim

o f

ilip

pin

i fo

to m

ArC

o B

org

grE

VE

foto

mA

rCo

Bo

rgg

rEV

E

DEzE mAAnD

2725james

ehnes ontdekt bartók

18maurizio pollini wordt 70

met izhar eliasnaar parijs

14 in memoriam montserrat

andreas scholl

keert terug

naar de basis

christina pluhartokkeltgoddelijk 12

6

32e jaargang, nummer 1 - februari 2012Winkelprijs € 3,25

Dit tijdschrift wordt geproduceerd door BCM b.v. te Eindhoven in opdracht van de uitgever Vereniging Klassieke Zaken, onder verantwoordelijkheid van Henriëtte Zrour, Soestdijkerstraatweg 21, 1213 VP Hilversum (tevens redactieadres), tel. 035-6229370, e-mail: [email protected]

hoofdredacteur

Biëlla Luttmer

aan deze aflevering werkten mee Marcel Bijlo, Joep Christenhusz, Arjan van Dijk, Hein van Eekert, Hans Heg, Frans Jansen, Paul Janssen, Basia Jaworski, Merlijn Kerkhof, Doron Nagan, Andrew van Parijs, Jan Peter Raat, Katja Reichenfeld, Wenneke Savenije, Oswin Schneeweisz, Jos van der Zanden

eindredactie

Guido van Oorschot

vormgeving

Marjanne Gielen, Sandra Koopmans, Nicole Lennards

cover

Andreas Scholl (foto: DECCA/James McMillan)

KLASSIEKE ZAKEN verschijnt twee- maandelijks in een oplage van 45.000 stuks. Het tijdschrift wordt verspreid via de dealers van de Vereniging Klassieke Zaken en aan de Klassieke Zaken Clubleden.

ledenadministratie

BCM abonnementenservice, Postbus 1392, 5602 BJ Eindhoven. Tel 0900-2022708 (€ 0,10 per minuut) www.bcm.nl

stopzetten abonnement

Opzegging van het lidmaatschap kan uitsluitend schriftelijk en dient ten minste acht weken voor het verstrijken van de jaarlijkse termijn te geschieden. Prijswijzigingen lidmaatschap voorbehouden.

Zoveel mogelijk is getracht rechthebbenden van foto’s te achterhalen. Zij die in verband hiermee niet zijn benaderd kunnen contact opnemen met de uitgever.

De in dit magazine gerecenseerde cd’s zijn uitsluitend geselecteerd op kwaliteit.

Prijswijzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden.

©2012 Vereniging Klassieke Zaken. Het volgende magazine verschijnt: 23 maart 2012

4 februari 2012

klAssiEkE zAkEn

Biëlla Luttmer

exclusieve aanbieding 3 andreas scholl gaat solo in Bach

klassieke zaken aanraders10 pluhar & jaroussky verkennen Zuid-Amerika10 Montserrat Figueras herdacht door Jordi Savall11 john cage zijn complete werk voor piano11 Maurizio pollini geeft zijn allereerste Chopin vrij

boxaanbieding52 elly aMeling de Nederlandse nachtegaal pakt uit

artikelen6 andreas scholl hervindt zijn jeugdliefde Bach12 christina pluhar tokkelaarster pur sang14 Montserrat Figueras mediterrane zangeres17 collegiuM & aMphion slaan de handen ineen18 izhar elias speurt in Parijs naar Debussy20 riMski-korsakov schreef het operasprookje Kitesj22 edo de waart strijkt neer bij deFilharmonie25 jaMes ehnes stort zich op Bartók27 Maurizio pollini meesterpianist wordt 7029 claudio abbado verricht wonderen in Luzern30 bruno cocset hervindt de vroegste cello

rubrieken4 coloFon5 van de redactie9 berichten31 de beste klassieke cd’s49 hans hegs coluMn50 puzzel51 klassieke zaken specialisten

Op 5 januari is Maurizio Pollini 70 geworden. Zijn Nederlandse fans kunnen zijn verjaardag samen met hem vieren op 29 januari. Dan geeft hij in de serie Meesterpianisten een recital in de Grote Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw. Klassieke Zaken biedt voor de speciale gelegenheid een bijzondere opname aan van de Études van Chopin uit de beginjaren van Pollini. Die is pas nu, 51 jaar na dato, door de maestro vrijgegeven. Je vraagt je af waarom hij daar zo lang mee heeft ge-wacht. Ten tijde van de registratie was hij een tiener die net het Chopin Concours had gewonnen en met de dirigent Paul Kletzki Chopins Eerste pianoconcert had opgenomen. Met dank aan zijn leraar Carlo Vidusso, Chopinkenner bij uitstek, was Pollini als een oudemu-ziekvorser gaan graven in de notentekst van de Études. Hij kwam tot opzienbarende conclusies. Speelaanwij-zingen van de componist die als onlogisch of onspeel-baar golden, en daarom werden genegeerd, kregen in Pollini’s uitvoeringen een plek. Dat maakt de cd die nu beschikbaar komt nog specialer.Nog altijd circuleert in liefhebberskringen een nog curieuzere, illegale opname van Pollini die als jongetje van een jaar of vijf-tien zijn eerste concert geeft in Milaan. Ook daar speelt hij een selectie uit de Chopinetudes maar een officiële uitgave van dit document is niet te verwachten. Aan de kleine misslagen, vuiltjes in het oog van de meester, wil hij niet worden herinnerd.Op zijn latere, beroemd geworden opname uit de jaren zeventig zijn die oneffenheden verdwenen, maar is ook de jeugdige puurheid afgenomen. Alleen daarom al is het goed dat we nu eindelijk kunnen kennismaken met de Pollini die Arthur Rubinstein, juryvoorzitter van het Chopin Concours 1960 de uitspraak ontlokte: ‘Die jongen kan beter pianospelen dan alle aanwezigen hier in de zaal.’ Een mooiere aftrap voor een wereldcarrière kun je je niet voorstellen.

Foto

: pet

er a

rno

bro

er

Meesterpianist

Op vertoon van de clubledenpas krijgen clubledenextra korting.

De 70-jarige Pollini gééft

een cadeau

van de redactie

Zie voor de speciale aanbieding pagina 11

5 februari 2012 www.klassiekezaken.nl

en verder

Eigenlijk valt er niet zoveel te zeggen over Andreas Scholl. Luister naar de Aria ‘Ich habe genug’ uit de gelijknamige cantate BWV 82, waarmee zijn jongste cd opent, en je bent verkocht. Zelfs als je niets van zijn hoge mannenstem moet hebben, smelt je weg bij zoveel kracht, vanzelfsprekendheid, souplesse en over-tuiging. De ‘Rolls Royce onder de coun-tertenoren’ is hij al eens genoemd. En ook Fanfare Magazine oordeelde een tijdje geleden luid en duidelijk: “Er zijn meer goede countertenoren dan ooit. Maar eentje steekt er met kop en schouders bovenuit, zoals Caruso een eeuw geleden boven alle tenoren: Andreas Scholl.”Zo is het maar net. Al helemaal als Scholl muziek zingt van de componist die hem het meest na aan het hart ligt: Johann

Sebastian Bach. Dat doet hij op zijn nieuwe cd Bach Cantatas, begeleid door de musici van het Kammerorchester Basel onder leiding van Julia Schröder. Vreemd genoeg is het de eerste keer dat Scholl voor Decca een solo-cd opneemt met werk van Bach. En dat terwijl de combinatie toch voor de hand ligt. In het cantate- en passiedomein is Scholl im-mers een geliefde counter. Niet voor niets zingt hij op 26 maart onder leiding van Christoph Prégar-dien de altpartijen van de Johannes- Pa ss ion i n het A m s t e r d a m s e Concertgebouw.Het is trouwens ook het werk waar-mee z i jn l ie fde voor Bach ooit be-gon. Als negenjarige jongen zong Scholl de Johannes al mee als l id van de K iedricher Chorbuben, het jongenskoor uit zijn Duitse geboorteplaats. “Ik zal nooit vergeten met hoeveel intensiteit we zongen en hoe enthousiast we waren in de laatste regels van het slotkoraal”, zegt Scholl over die ervaring. Sindsdien is hij altijd bezig geweest om Bach te begrijpen en onder de huid te kruipen van zijn mu-ziek. Bij de eerste en tot nu toe enige keer dat Andreas Scholl solocantates van Bach opnam – in 1997 registreerde hij met Philippe Herrewege voor Harmonia

Mundi de cantates BWV 170, 54 en 35 – dreigde hij nog af te haken. “Ik ben niet goed genoeg voor deze Bach”, zo ver-woordde hij zijn twijfel. Terwijl Scholl ook toen toch al een countertenor was om rekening mee te houden. Dat was Andreas Scholl eigenlijk al sinds zijn vijftiende, nadat hij tijdens zijn stembreuk gewoon met zijn kopstem door was blijven zingen. Het pakte geluk-kig uit. Zijn docente aan de koorschool

liet haar pupil voorzingen bij countertenor Herbert Klein. Die adviseer-de hem naar Londen of Ba-zel te gaa n. Scholl stuurde een opna me

naar René Jacobs, die destijds les gaf aan de Schola Cantorum Basiliensis – en de rest is geschiedenis. Scholl studeerde vijf jaar in Bazel, zong nog zo’n vier jaar mee in de ensembles van zowel Jacobs als Herreweghe en was toen klaar voor het grote werk. Dat be-slaat inmiddels vele gebieden. Purcell, Händel, Vivaldi, Pergolesi, maar ook oude volksliedjes en Oswald von Wolken-stein, de merkwaardige middeleeuwse singer/songwriter die centraal stond op een van zijn jongste cd’s en tijdens geënsceneerde concerten die Scholl in

Voor het eerst in bijna vijftien jaar waagt Andreas Scholl zich weer aan de solocantates van Johann Sebastian Bach. Voor de beroemde countertenor bevatten ze de beste en moeilijkste muziek die hij zich kan voorstellen. Bij Bach moet Andreas Scholl zich voor honderd procent geven, elke keer weer.

Met kop en schoudersAndreas Scholl keert terug naar zijn jeugdliefde Bach

6 februari 2012

Bach accepteert geen

compromissen

januari gaf in Rotterdam, Eindhoven en Utrecht.En nu dan eindelijk weer Bach: de can-tates Ich habe Genug BWV 82 en Gott soll allein mein Herze haben BWV 169, plus nog wat losse aria’s en recitatieven. Scholl voert ze op 5 februari live uit in het Amsterdams Concertgebouw. Prachtig natuurlijk, en dat is de cd ook. “De solo-cantates voor altus zijn de beste maar ook moeilijkste in het oeuvre van Bach”, zegt Scholl. “Hij moet destijds heel goede vocalisten hebben gehad, want de stem lijkt in deze cantates wel instrumentaal gedacht. De lijnen klinken als geschre-ven voor een hoboïst die met circulaire ademhaling speelt. Dat is meteen het probleem voor de vocalist: je hebt nau-welijks tijd om adem te halen.”Bach accepteert geen compromissen, weet Andreas Scholl. Hij moet zich voor de volle honderd procent geven, elke keer weer.

Paul Janssen

Met kop en schouders

OP 5 februari zingt andreas schOll cantates van Bach

in het amsterdamse cOncertgeBOuw.

OP 26 Maart treedt hiJ aan in Bachs JOhannes-PassiOn.

Kaarten ziJn te Bestellen via cOncertgeBOuw.nl, Of

0900-6718345.

Andreas Scholl keert terug naar zijn jeugdliefde BachcOververhaal

7 www.klassiekezaken.nl februari 2012

JOhann seBastian BachCantates

Andreas Scholl (countertenor),Kammerorchester Basel o.l.v. Julia Schröder

decca 478 2733 / 121 570 vKztiJdeliJK sterK verlaagd in PriJs, zie Pagina 3

fOtO

: dec

ca

/ Jam

es mc

milla

n

C O D A E X N E D E R L A N DPrinsengracht 171015 DK AmsterdamT +31 (0) 20 612 9724

CARL MARIA VON WEBERClarinet Concertos & ConcertinoHorn ConcertinoCollins / Stirling City of London Sinfonia / Michael CollinsCHAN 10702

GABRIEL FAURECello SonatasAlban Gerhardt / Cecile LicadCDA 67872

CD OF THE MONTH

CHANNEL CLASSICSNIEUWE UITGAVEN

TCHAIKOVSKY / PROKOFIEVRussian Generations 3Ruysdael QuartetCOBRA 0033

PJOTR ILJITSCH TCHAIKOVSKYSymphonie No.1 / Marche SlaveRussian National OrchestraMikhael PletnevPTC 5186381

PJOTR ILJITSCH TCHAIKOVSKYViolin Concerto/Valse-Scherzo/...James Ehnes / Sydney SymphonyVladimir AshkenazyONYX 4076

GRIEG / BRAHMSString Quartet Op.27Clarinet Quintet Op.115Hagen QuartetMYR 007

WILLEM JETHSMonumentoKCO / Radio Philharmonisch Orkest Doelen Kwartet / Spanjaard / Tausk KTC 1437

MAX REGERThe Romantic Violin Concerto Vol.11Tanja Becker-Bender / Konzerthausorchester Berlin / Lothar ZagrosekCDA 67892

EUROARTS

CD OF THE MONTH

FEBRUARI

Abbado conducts Mahler and realised a dream

T i j d e l i j k v e r l a a g d i n p r i j s

LSO MET VEEL VOORDEEL

ANTONIO VIVALDISacred works for soprano & concertosElin Manahan Thomas / FlorilegiumCCS 32311

IGOR STRAVINSKYRite of Spring / Firebird Suite

Scherzo/ TangoBudapest Fesival Orchestra / Iván Fischer

CCS 32112

Inclusief recent herontdekt � uitconcert ‘Il gran mogul’

Leverbaar vanaf 20 februari 2012

WOLFGANG AMADEUS MOZARTDie Zauber� oteGroisscock / Pirgu / Teatro alla ScalaRoland BoërOA 1066 • DVDOA BD7099 • BLURAY

NIEUWE UITGAVEN DVD & BLURAY

PORTRAITLuciano PavarottiEA 2058918

J.S. BACH - JESU MEINE FREUDEBach ContextueelKTC 1440 • BOEK + CD

BACH CONTEXTUEEL

EErbEtoon aan John CagEZonder experiment geen vernieuwing, zal de jonge John Cage (1912-1992) hebben gedacht. Na de Tweede Wereldoorlog zocht de Amerikaan naar wegen om mu-ziek opnieuw uit te vinden. Vergelijkbaar met beeldend kunstenaars als Jackson Pollock en Willem de Kooning introduceer-de hij toeval als uitgangs-punt voor zijn werken. Ge-tallen die met behulp van een computer werden gege-ne ree rd , I Tjing en dob-belstenen be-paalden de lengte van tonen en de dynamiek van een klank. Nu, honderd jaar na de geboorte van Cage, brengt de pianist Steffen Schleiermacher de complete pianowerken van de componist en denker uit. 18 cd’s heeft hij volgespeeld met de pianocyclus Music of Change, The Perilous Night en andere werken voor een piano die door de componist vaak zo werd bewerkt dat de klank er onherkenbaar door veranderde.

DutCh harp FEstivalReal men play the harp, zegt de trailer van het Dutch Harp Festival. Het wordt van 27 maart tot 1 april voor de tweede maal in Utrecht gehouden. Aanjager en artistiek leider is Remy van Kesteren, een jonge, inderdaad mannelijke harpist die in 2009 werd verkozen tot Nederlands Muziektalent van het jaar en bekend werd doordat hij speelde ter gelegenheid van de doop van Prinses Amalia. Van Kesteren (1989) is er vroeg bij. Al op zijn tiende ging hij naar het Utrechts Conservatorium en op zijn zestiende debuteerde hij met het Nederlands Kamerorkest in het Concertgebouw. In maart verschijnt de eerste cd van Remy van Kesteren. Daarop speelt hij werken van Bach, Sjostakovitsj, Smetana, Holliger en Renié.

pianist alExis WEissEnbErg ovErlEDEnBegin januari overleed Alexis Weissenberg, de van oorsprong Bulgaarse pianist die het grootste deel van zijn leven in Frankrijk woonde. Hij is 82 jaar geworden. Weissenberg, geboren in Sofia, gaf op zijn achtste zijn eerste concert. In de oorlog belandde hij met zijn moeder in een concentratiekamp. Met zijn accordeonspel wist hij een kampbewaarder zo te vertederen dat die hem samen met zijn moeder liet ontsnappen. EMI heeft een cd-box met opnamen van Weissenberg uitgebracht. Daarop speelt de sprankelende, flamboyante pianist werken van onder meer Bach, Mozart, Beethoven, Tsjaikovski, Rachmaninov, Schumann, Brahms en Gershwin.Alexis Weissenberg, The Champagne Pianist, EMI 50999 6790862 2, 10 cd’s.

MEt korting naar hEt rEsiDEntiE orkEstUitgaan in Den Haag wordt nog aantrekkelijker. Op een aantal concerten van het Residentie Orkest, kamermuziekavonden en andere evenementen krijgen leden van de Klassieke Zaken Club een korting van 20% op de toegangsprijs. De korting geldt alleen voor losse kaarten, niet voor abonnementen en series. Voor het eerste concert in deze actie heeft de jonge Spaanse dirigent Pablo Heras-Casado een romantisch programma samengesteld. Naast Beethovens Ouverture voor Goethes Egmont klinkt voor de pauze het Celloconcert van Robert Schumann. Vooral het sonore middendeel ervan is een wonder van schoonheid. Solist is de in Noorwegen geboren meestercellist Truls Mørk, die als eerste Scandinaviër finalist werd van het Tsjaikovski Concours in 1982. Heras-Casado dirigeert tot slot Strauss’ imposante symfonische gedicht Ein Heldenleben.

vrijdag 10 februari 2012, 20.15 uurzondag 12 februari 2012, 14.15 uurDr. Anton PhilipszaalPrijzen zonder korting: 1e rang €41,00 / 2e rang €36,00 / 3e rang € 22,00

Foto

: Mig

uel

Peñ

alv

er

Berichten

9 februari 2012 WWW.klassiEkEzakEn.nl

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

27,95NU SLECHTS 21,95

KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

19,95NU SLECHTS 14,95

Los PájAros PErdidos, thE south AmEricAN ProjEctChristina Pluhar, Philippe Jaroussky, L’Arpeggiata

VirgiN cLAssics 509996 7851621 / 121 573 VKZ

LA Voix dE L’émotioNo.a. Moesorgski, De Falla, PärtMontserrat Figueras (sopraan)

AVsA 9889 / 121 571 VKZ

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51. * Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 23 maart 2012.

CHriSTiNa PLUHar viNdT mET PHiLiPPE JaroUSSky goUd iN zUid-amErikaChristina Pluhar, harpiste en muzikaal leider van l’arpeggiata, kijkt over de grenzen heen. op haar nieuwe cd Los Pájaros Perdidos (de verloren vogels) vermengt ze muziek uit Paraguay, Chili, Venezuela en argentinië met afrikaanse ritmes en invloeden uit de europese barok. er komen exotische broertjes van de harp en de gitaar aan te pas, zoals de arpa llanera, de cuatro, de bandolin, requinto en charango. De countertenor Philippe Jaroussky zingt het melancholieke lied waarnaar de cd is vernoemd, maar ook de minder bekende stemmen op de cd zijn met zorg gekozen. De grootste verrassing komt van de voormalige danser Vincenzo Capezzuto, die met zijn lichte altstem moeiteloos overeind blijft.

Jordi SavaLL NEEmT waardig afSCHEid vaN moNTSErraT figUEraS ‘De stem van de emotie’ doopte Jordi savall de dubbel-cd die hij uitbracht ter nagedachtenis aan zijn vrouw Montserrat Figueras. Het is een waardig eerbetoon geworden aan de Catalaanse so-praan die 35 jaar lang vooral de kringen van de oude muziek met haar gloedvolle, sensuele stem verwarmde. Curieus zijn haar uit-stapjes naar werken van Moesorgski, De Falla en arvo Pärt. ook die zijn op cd gezet en door savall voor deze productie geselec-teerd. Voor elk van de jaren die haar carrière duurde heeft hij een track uitgezocht. Zo is zijn liefdevol samengestelde dubbel-cd een persoonlijke herinnering geworden voor iedereen die Montserrat Figueras in het hart heeft gesloten.

cLubLEdEn

10% KortIng

cLubLEdEn10% KortIng

2 SAcdLuxE EdItIE


KLASSIEKEZAKEN adviesprijs* KLASSIEKEZAKEN adviesprijs*

99,95 19,95nU sleCHTs nU sleCHTs 49,95

JohN CAgEComplete pianowerken

Steffen Schleiermacher (piano)MDg 6131731-2 / 121 574 VKZ - 18 CD

FréDériC ChopiNÉtudes op. 10 en op. 25

Maurizio Pollini (piano)SBT 1473 / 121 575 VKZ

AANrADErS

Honderd jaar geleden werd John Cage geboren, de meest radi-cale amerikaanse componist van zijn tijd. klassieke muziek vond hij kitsch en rijp voor deconstructie. Hij bouwde instrumenten van remtrommels, wieldoppen en andere auto-onderdelen en maakte van een gewone huiskamerpiano een prepared piano. met het Chinese boek I Tjing in de hand kreeg het toeval een plaats in onder meer Music of Change. de duitse pianist en componist steffen schleiermacher heeft de complete pianowerken van Cage vastgelegd op 18 cd’s. Zo kan iedereen kennisnemen van de intri-gerende klankwereld van The Perilous Night of de cyclus Sonatas and Interludes – belangrijke muziekschakels in de twintigste eeuw.

eindelijk! na een Halve eeUw geefT Pollini zijn eersTe CHoPinPlaaT vrijeindelijk is het zover. ter ere van de zeventigste verjaardag van maurizio pollini geeft de grootmeester van de piano zijn eerste officiële opname van de Études van Chopin vrij. 51 jaar hebben pianoliefhebbers moeten wachten. toen pollini de berucht virtuoze werken vastlegde, had hij net het Chopin Concours in warschau gewonnen de wereld verdrong zich rond de excen-trieke tiener uit milaan. niemand begreep waarom hij versprei-ding van de Études tegenhield. dat raadsel is met het uitkomen van deze bijzondere cd helaas niet opgelost. wel horen we feno-menaal spel van een jongeman die met Chopins notentekst om-gaat als een gewetensvolle oudemuziekvorser.

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 23 maart 2012.

14,95

al HeT Pianowerk van de radiCale mUziekvernieUwer joHn Cage

cLubLEdEn

10% KortIng

cLubLEdEn

€5,-KortIng 18 Cd box

Foto

: Ma

rco

bo

rgg

rev

e

tango en Fandango

L’ArpeggiAtA, de sprAnkeLende groep vAn ChristinA pLuhAr, verkent op z’n jongste Cd de reLAtie tussen spAnje en zuid-AmerikA. vAn een bArokke geesteLijke die de fAndAngo dAnst, bLijkt het mAAr een kLeine stAp nAAr de Argentijnse tAngokoning Astor piAzzoLLA.

Christina Pluhar smeedt uitersten aan elkaar

februari 2012 12

op zondag 19 februari zingt

c o u n t e r t e n o r p h i l i p p e

Jaroussky ‘s Middags een

händelprograMMa in het

aMsterdaMse concertge-

bouw. kaarten ziJn verkriJg-

ba ar v ia w w w.co ncert

gebouw.nl, oF 0900-6718345.

kiJk voor de speciale lezers-

aanbieding op pagina 16.

tinië, Chili, Paraguay en Venezuela en het Europese Spanje, dat weer een war-me invloed heeft ondergaan van de Arabische en joodse wereld. Het biedt Pluhar de mogelijkheid haar liefde voor diverse exotische snaarinstrumenten uit te leven op instrumenten als de arpa llanera (een harp met een bijna door-schijnend metaalachtig geluid), de bandolin (een kruising tussen een banjo en een mandoline), de cuatro (een kleine viersnarige gitaar) en de charango (de kleine gitaar uit het Andesgebergte).De muziek vliegt vrolijk van hot naar her en heeft als verbindend element de aanstekelijke latin-ritmes die in een meer rudimentaire vo r m i n S p a n j e a l eeuwenlang een be-langrijke rol spelen. Voor die link staat de Fandango van P a d r e A n t o n i o Soler (1729 -1783) symbool. Juist door-dat dit werk bijna aan het einde van de cd staat, krijgt al het voorgaande perspec-tief. Zo klinken in de populaire Argen-tijnse en Venezolaanse volksliederen opeens de onzekere reizen door van de missionarissen en emigranten die Zuid-Amerika wel even zouden veroveren en bekeren. En horen we tot in een tango van Astor Piazzolla de fusie tussen de verfijnde ritmische patronen van de in-heemse bevolking en de wetten van de Europese kunstmuziek. Die tango van Piazzolla, Los pájaros perdidos, krijgt hier extra reliëf door de stem van Philippe Jaroussky. Zonder af-breuk te doen aan de mooie prestatie van vocalisten als Lucilla Galeazzi en Raquel Andueza, weet Jaroussky (net als op Via Crucis, zijn eerste samenwerking met L’Arpeggiata), de tracks waaraan hij bij-draagt te verheffen tot kleine juweeltjes

van vocale vertelkunst. Daarmee bewijst de Franse countertenor zijn status als een van de beste en meest gevraagde zangers van zijn generatie. Dat hij in zijn overvolle schema, dat hem op 19 februari met het Freiburger Barokorchester en een mooi Händelprogramma naar het Amsterdamse Concertgebouw brengt, tijd maakt voor en volle aandacht geeft aan de projecten van Pluhar, zegt veel over het belang, de intelligentie en de musiceervreugde ervan. Jaroussky geeft daarbij niet alleen Piazzolla’s tango maar ook meesterlijke volksliedjes als Ay! Este azul en Duerme negrita een

overtuigingskracht mee die je direct doet geloven dat er

nooit mooiere liedjes zijn geschreven.

Het is een vorm van programmeerkunst en briljante timing dat Pluhar en con-

sorten na zo’n mo-ment de betovering met

aanstekelijke ritmes ver-breken, zonder de sfeer en de

vreugde van de hele cd geweld aan te doen. Op zo’n manier valt zelfs het overbekende en h ier door Raquel Anduezza sensueel gezongen Besame mucho – ooit geïnspireerd door een aria uit de opera Goyescas van Enrique Granados – als vanzelfsprekend op zijn plaats.

Paul Janssen

PhiliPPe Jaroussky

levert JuweeltJes

van vocale vertelkunst

EEen oude-muziekensemble dat Besame mucho uitvoert en een countertenor die Piazzolla zingt: kan het gekker? Ach, als ene Christina Pluhar zich ermee bemoeit vormen zulke uitstapjes de gewoonste zaak van de wereld. Dan wil zelfs een ster als Philippe Jaroussky zijn stem wel be-schikbaar stellen voor een aantal tracks. Pluhar en haar ensemble L’Arpeggiata zijn immers synoniem met even wonder-lijke als vanzelfsprekende combinaties van stijlen, vormen en tijdperken. Sinds de oprichting in 2000 heeft het ensemble de oude-muziekwereld ver-overd met een energieke mix van vro-lijk snarenspel en intelligente dwars-verbanden. Men schakelde aanspre-kende gastmusici in, zoals de zangers Marco Beasly, Nuria Rial en Philippe Jaroussky, maar ook een keur aan vooraanstaande volksmusici die zich met veel plezier voor Pluhars karretje la-ten spannen. Cd’s als La Tarantella, Los impossibiles en het recente Via Crucis zijn mooie voorbeelden van projecten die reiken van de renaissance tot mu-ziek van vandaag. Dat de volksmuziek daarin vaak een cruciale rol speelt is gezien de belangrijkste instrumenten die Pluhar speelt – harp, gitaren en de theorbe – niet zo gek. Harp- en gitaar-achtige instrumenten hebben in folk immers altijd een belangrijke rol ge-speeld. Dat is ook weer duidelijk te horen op de jongste loot aan Pluhars stam: Los pájaros perdidos (de verloren vogels). De cd ont-leent zijn naam aan een tango van Astor Piazzolla en dat vertelt meteen een deel van het verhaal. Pluhar en haar metge-zellen richten hun pijlen op de relatie tussen het Latijns-Amerika van Argen-

cross-over

februari 2012 www.klassiekezaken.nl 13

los PáJaros PerdidosL’Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar,

m.m.v. Philippe Jaroussky (countertenor)virgin classics 7851621 / 121 573 vKZ

KiJK voor de sPeciale aanbieding oP Pagina 10

Met Montserrat Figueras heeft de muziekwereld een zangeres verloren die vijfendertig jaar lang een volkomen authentiek geluid liet horen, dat diep wortelde in de Spaanse en Catalaanse muziektradities. Ze is absoluut onvervangbaar. Haar echtgenoot Jordi Savall heeft onder de titel La voix

de l’émotion een muzikaal monument van formaat voor haar opgericht: een dubbelcd met vijfendertig opnamen die de hele carrière van Montserrat Figueras bestrijken. Veel daarvan is afkomstig uit de rijke catalogus van Savalls eigen label AliaVox, maar ook andere labels verleenden hun medewerking aan deze collectie. Zo zijn er ook opnamen uit de Reflexeserie van EMI (waarin de eerste platen van Hespèrion XX verschenen), en de Documentaserie van Deutsche Harmonia Mundi (waarvoor Montserrat Figueras begin jaren tachtig een aantal pla

Op 23 november vorig jaar overleed op 69jarige leeftijd Montserrat Figueras, een zangeres die als weinig anderen het authentieke geluid vertegenwoordigde op het terrein van de oude muziek. Met haar echtgenoot Jordi Savall richtte ze in 1975 Hespèrion XX op, het eerste ensemble dat echt werk maakte van het herontdekken van Spaanse muziek uit middeleeuwen, renaissance en barok. Dat terrein was nog nauwelijks ontgonnen en Hespèrion XX zette dan ook meteen de toon: zó hoorde Spaanse muziek te klinken. Met haar heldere maar tegelijk ook donkere stem was Montserrat Figueras al vanaf haar eerste optredens in Nederland een openbaring. De muziekpers kwam superlatieven te kort. Haar concert in de Kleine Zaal van het Amsterdamse Concertgebouw met Spaanse hofmuziek en sefardische liederen, in het Holland Festival van 1977, is legendarisch. De dubbellp met ongeveer hetzelfde programma die in 1978 verscheen, werd een bestseller. Wie deze plaat nu hoort, wordt nog steeds overrompeld door de frisheid van die uitvoeringen. Vooral Figueras’ vertolkingen van de liederen van de in 1492 uit Spanje verdreven Joden (de sefardim) kerfden vanaf het eerste moment diep in de ziel. En dat was nog maar het begin!

ten met Italiaanse muziek opnam). Die serie werd overigens verzorgd door musici van de Schola Cantorum Basiliensis, het opleidingsinstituut voor oude muziek in Bazel waar Figueras en Savall beiden hebben gestudeerd, en waar de basis werd gelegd voor Hespèrion XX. Ook vertegenwoordigd op

La voix de l’émotion zijn opnamen uit de jaren negentig die eerder verschenen bij het Franse label Astrée. In 1998 startte Savall met zijn eigen label AliaVox en bij de millenniumwisseling veranderde hij de naam van zijn ensemble in Hespèrion XXI. Inmiddels waren er meer ensembles rond Figueras en Savall: de Cappella Real de Catalunya en het barokorkest Le Concert des Nations. De zang van Montserrat Figueras is door de jaren heen eigenlijk nauwelijks veranderd. Oudere zangeressen worstelen vaak met een verande

Ze klonk helder en zwoel tegelijk. Als geen ander gaf de Catalaanse sopraan Montserrat Figueras klank aan de oude muziek uit landen rond de Middellandse Zee. Haar echtgenoot Jordi Savall heeft nu een cd-monument opgericht voor deze unieke zangeres.

Een monument voor Montserrat Figueras (1942-2011)

Stem vol emotie

postuum

14 februari 2012

Montserrat Figueras streelde langs de noten

Met haar steM

rende stem, maar vo o r Mo nt s e r r a t Figueras is dat nooit een item geweest. Het gevoileerde en zwoele dat haar stem zo kenmerkt, had ze ook aan het begin van haar carrière al, evenals de gave om fluisterzacht te zingen, als het ware langs de noten te strelen met haar stem. Jordi Savall heef t een prachtige bloemlezing sa-mengesteld, waarin we bovendien enkele uitstap-j e s v a n M o n t s e r r a t Figueras naar modern re-pertoire horen. Op een cd met wiegenliedjes nam ze ook liederen op van Moesor-gski, de Falla en Arvo Pärt, en die zijn ook in deze col-lectie vertegenwoordigd. Een prachtig monument voor een zangeres die ons zoveel mooie momenten heeft nagelaten.

Marcel Bijlo

www.klassiekezaken.nl februari 2012 15

la voix de l’éMotionMontserrat Figueras, diverse ensembles o.l.v.

Jordi Savallaliavox avSa9889 / 121 571 vKZ (2 Sacd’S)

KijK voor de Speciale aanBieding op pagina 10

Met korting naar PhilippeJAROUSSKY

Eénmalig optreden van de wereldberoemdecountertenor. Samen met het al even beroemde Freiburger Barockorchester zal hij aria’s uit beroemde Händel-opera’s ten gehore brengen.(o.a. Giulio Cesare, Ariodante, Agrippina en Alcina).

LEZERS-AANBIEDING!Lezers van Klassieke Zaken kunnen met korting1e rangsplaatsen bestellen voor € 57,50 [i.p.v. € 75,-]

Reserveer via de Concertgebouwlijn 0900 - 6718345 o.v.v. “Klassieke Zaken Jaroussky”(€ 1,- p/g), dagelijks bereikbaar van 10.00 - 17.00 u.

www.fredluiten.nl

met o.a.

Amaryllis Dieltienssopraan

Christophe Dumauxcountertenor

Collegium Vocale Gent - © Michiel Hendrickx

LEZERS-AANBIEDING!Lezers van Klassieke Zaken kunnen met korting1e rangsplaatsen bestellen voor € 57,50 [i.p.v. € 75,-]

Reserveer via de Concertgebouwlijn 0900 - 6718345 o.v.v. “Klassieke Zaken Collegium Vocale”(€ 1,- p/g), dagelijks bereikbaar van 10.00 - 17.00 u.

met o.a.

BIJNA 25% KORTING!OP DEZE TWEE GEWELDIGE CONCERTEN

Händel – Dixit Dominus enConcerto Grosso, op. 6 nr. 2

Vivaldi – G loria en Nisi Dominus

Collegium Vocale Genten Musica Amphion

Zondagmiddag 19 februari 2012, 14.15 uurin de Grote Zaal van Het Concertgebouw, Amsterdam

Zondagmiddag 18 maart 2012, 14.15 uur in de Grote Zaal van Het Concertgebouw, Amsterdam

vechter een belangrijke pijler van het repertoire. Ook in organisatorisch opzicht is er veel ver-anderd. Zo programmeert impresario Fred Luiten tegenwoordig een succesvolle vocale barokserie in de Grote Zaal van het Concert-gebouw, een plek waar je veertig jaar geleden nog nauwelijks barokmuziek met oude instru-menten hoorde. Vorig jaar koppelde Luiten in een door hemzelf samengesteld concert – met Purcells opera Dido and Aeneas – Collegium Vocale aan het Nederlandse instrumentale ensemble Musica Amphion onder leiding van Pieter Jan Belder. Musica Amphion, waarin leden van het Frei-burger Barockorchester en het Orkest van de Achttiende Eeuw regelmatig meespelen, tim-mert de laatste jaren aan de weg met bijzon-dere cd-opnamen en concerten. Zo werden de complete werken van Corelli en alle kamer-muziek van Purcell opgenomen. Bovendien

startte het en-semble onlangs samen met het Gesualdo Con-sort een project rond de cantates van Bach. De samenwer-

king van Musica Amphion en Collegium Vo-cale beviel zo goed dat ook dit jaar beide en-sembles de handen ineen slaan, deze keer in een programma met muziek van Händel en Vivaldi.Händel schreef in zijn jonge jaren in Rome een aantal psalmzettingen speciaal voor een Car-melietenklooster dat over een uitzonderlijk goed koor beschikte. In het Dixit Dominus dat

op 18 maart in het Concertgebouw zal klin-ken, heeft het koor dan ook een groot aandeel. Ook het bekende Gloria van Vivaldi kent veel aansprekende koorpassages en bovendien een paar prachtige solistische gedeelten. Deze laatste komen voor rekening van sopraan Amaryllis Dieltiens, in Nederland onder meer al te horen bij De Nederlandse Bachvereni-ging, en de Franse countertenor Christophe Dumaux, die al eens schitterde bij De Neder-landse Opera. Hij zingt onder meer Vivaldi’s virtuoze zetting van Nisi Dominus. Dat Händel en Vivaldi beiden enorm productief waren als operacomponist is ook goed te horen in hun kerkmuziek. Theatrale middelen worden niet geschuwd en ieder psalmwoord krijgt de juis-te dramatische lading. Het Dixit Dominus van Händel en het Gloria van Vivaldi worden zel-den op één avond uitgevoerd. Deze combina-tie verleent het concert van 18 maart dan ook een extra feestelijk tintje.

Marcel Bijlo

Met veel succes prograMMeert iMpresario fred luiten al jaren een barokserie in het aMsterdaMse concertgebouw. nu sMeden Musica aMphion en collegiuM vocale gent een nederlandsvlaaMs verbond in een bijzonder prograMMa rond händel en vivaldi. zondag 18 maart 2012, 14.15 uur aMsterdaM, concertgebouw, grote zaal. kaarten via www.fredluiten.nl, of 09006718345

Musica aMphion en collegiuM

Vocale gent slaan de handen ineen

Veertig jaar geleden zag het baroklandschap er heel anders uit dan nu. Van een vocale barokserie in het Amsterdamse Concert-gebouw was bijvoorbeeld nog lang geen sprake. Met een aantal gelijkgestemden uit Gent richtte Philippe Herreweghe in 1970 het Collegium Vocale op, een klein flexibel koor dat zich aanvankelijk uitsluitend richtte op het repertoire uit de renaissance en de barok. Sa-men met Ton Koopman, die toen net zijn ei-gen barokorkest Musica Antiqua Amsterdam had opgericht (waaruit later the Amsterdam Baroque Orchestra zou voortkomen), ging Herreweghe aan de slag met de grote werken van Bach en Händel in kleine bezetting. Er moest veel worden uitgezocht. Ervaring op dit gebied was er nauwelijks en de technische problemen met oude instrumenten waren nog lang niet opgelost. Bovendien: je stond met je barokorkestje niet zomaar in een grote con-certzaal, daarvoor verkeerde de histo-rische uitvoerings-prakt ijk nog te veel in de marge. Maar gaandeweg stroomde het pu-bliek toe en konden de kerken waar deze revolutionaire uitvoerin-gen klonken de belangstelling nauwelijks aan. Met deze experimenten, want dat waren het begin jaren zeventig nog, stonden Koopman en Herreweghe aan de basis van de bloeiende oude-muziekpraktijk in Nederland en Vlaan-deren. Collegium Vocale bestaat nog steeds en kent nu verschillende subafdelingen voor mu-ziek uit verschillende periodes. De barok blijft

Virtuoze barok

Collegium Vocale

Foto

: Myr

iaM

dev

rien

dt

concert


johann SeBaStian BachMIS IN b

Collegium Vocale Gento.l.v. Philippe Herreweghe

lPh 004

muziek een gitaar die veel nuances heeft. Mijn bouwer had allang geen instrument meer gemaakt met de houtsoort die ik wilde, dus bood hij aan een prototype te maken. Dat in-strument was zo fantastisch dat ik het meteen heb gekocht. De bouwer zei: als ik een betere heb gemaakt, mag je hem komen ruilen. Maar die nieuwe was lang niet zo mooi als deze. Door al die klankkleurverschillen is de gitaar

uitermate geschikt voor het repertoire van deze cd. Het gaat bij die Debussyachtige stukken namelijk bij uitstek om de kleur.”Behalve klassiek repertoire op een modern instrument speelt Elias ook barokgitaar. Tijdens zijn studie specialiseerde hij zich bovendien in gitaarmuziek van de vroege 19de eeuw. In concerten laat hij graag zijn verschillende instrumenten horen; Elias heeft er elf. “Maar je moet dan wel concessies doen. Zo is het voor moderne gitaar fijn als je wat langere nagels hebt. Omdat de snaren strak-ker gespannen staan moet je iets meer kracht zetten. Nu zijn mijn nagels te lang voor de barokgitaar en klinkt het te pinnig. Dan zoek ik naar andere oplossingen, door mijn vingers minder te krullen bijvoorbeeld.”Aan de Nederlandse conservatoria worden

“Als ík het al oersaai vind om de hele avond naar één gitarist te luisteren die op één instru-ment speelt, wat kun je dan verwachten van mensen die zelden een gitaar horen?” De vraag wordt gesteld door Izhar Elias (1977), de winnaar van de Nederlandse Muziekprijs 2010, die voortdurend op zoek is naar nieuwe manieren om zijn instrument over het voet-licht te brengen. Hij speelt kamermuziek, geeft concerten met film en maakte een muziekvertelling rond gitaartranscripties van Rossini’s opera Semiramide. Ondertussen oogst hij lovende kritieken met zijn nieuwe cd Hommage à Debussy.Misschien wekt de titel de indruk dat Elias muziek van Debussy heeft bewerkt voor gitaar, maar in werkelijkheid staat er geen noot van de Franse componist op de cd. Elias: “Het zijn bijna allemaal stukken die in Parijs zijn gecomponeerd, in een tijd waarin de geest van Debussy er nog rondzwierf.” Het start-punt is de Homenaje a Debussy van de Spaanse componist Manuel de Falla uit 1920. Joaquín Rodrigo, ook een Spanjaard, schreef op zijn beurt een hommage aan De Falla. Verder speelt Elias stukken van Heitor Villa-Lobos, Joaquín Turina en Francis Poulenc. “Poulenc zette zich juist weer af tegen Debussy. De cd vertelt dan ook een echt verhaal.”Een ander Frans element is het instrument waarop Elias speelt. “Ik zocht voor deze

veel gitaristen opgeleid, maar uiteindelijk ko-men er maar weinig bovendrijven. Izhar Elias is een uitzondering. “Ik denk dat het deels komt door de onbekendheid van het publiek met het instrument, maar ook door de hou-ding van gitaristen. Veel collega’s spelen repertoire dat vaak alleen bekend is onder gitaristen. Ik speel juist veel kamermuziek, daarmee breng ik de gitaar bij mensen die

normaal nooit gitaar horen. En met blokflui-tist Erik Bosgraaf speel ik barokmuziek, maar we laten ook nieuwe stukken componeren.”Ook in zijn spel onderscheidt Elias zich van medegitaristen. Dat komt volgens hem voor-al door de interpretatielessen die hij volgde bij Kees Hendrikse, voormalig violist van het Koninklijk Concertgebouworkest. “Van hem heb ik leren denken in lijnen. Je kunt veel leren van een gitarist, maar dan gaat het vooral om techniek. Als strijker kun je veel makkelijker een melodie mooi fraseren. Een gitarist kan als je een moeilijke maat speelt begrijpen dat die moeilijk is, maar als iets volgens Kees heel mooi legato moest klinken, dan had hij daar geen boodschap aan. Dan zei hij: je zoekt maar een oplossing. Het probleem voor een gitarist is dat je niet zo veel kunt doen tussen

Izhar ElIas duIkt In hEt ParIjs van ClaudE dEbussy

KleurrijKe gitaarIzhar ElIas nam voor zIjn dErdE solo-Cd ComPosItIEs oP dIE wErdEn gEïnsPIrEErd door dE klankwErEld van ClaudE dEbussy. ook dE stad ParIjs Is EEn bIndEndE faCtor. “zulkE stukkEn vragEn bIj uItstEk om klEur.”

interview

18 februari 2012

“dE gItaar Is slEChts EEn mIddEl om muzIEk tE latEn klInkEn”

twee tonen. Die sterven weg. Je moet suggere-ren dat die tonen doorklinken, in elkaar over-lopen. En dat kun je heel goed van een violist leren, die legt de nadruk op wat er tussen de tonen gebeurt.” Elias’ muzikale voorbeelden zijn dan ook niet per se gitaristen. Zo is hij een groot bewonde-raar van de Portugese pianiste Maria João Pires. “Ik vind het heel belangrijk dat je je instrument kunt ontstijgen, de gitaar is slechts een middel om muziek te laten klin-ken. Daarom denk ik dat mensen die niets van gitaar weten mijn muziek ontzettend goed kunnen beoordelen.”

Merlijn KerKhof

Izhar ElIas duIkt In hEt ParIjs van ClaudE dEbussy

KleurrijKe gitaar

www.KlassieKezaKen.nl

hoMMage à DebussyDE Falla, RoDRIgo, TuRIna E.a.

Izhar Elias (gitaar)brilliant ClassiCs 9246

foto

eriC riC

hM

on

D

blazers. Nikolaj Rimski-Korsakov geeft zijn ongerepte hoofdrolspeelster de helft van de wel heel erg lange titel van zijn voor-laatste opera: De legende van de onzicht-bare stad Kitesj en van het meisje Fevron-ja. En terecht: Fevronja is een heldin van het zuiverste water, die zich in het tijdsbe-

Ze is een kind van de natuur, het meisje Fevronja. Voor haar is de grote, boze we-reld ver weg. Ze wordt muzikaal geboren tussen fluisterende violen, die op Wagne-riaanse wijze het geruis en geritsel van bomen en gras schilderen, en de virtuoze vogelzang van een scala aan fraaie hout-

stek van een enkele avond aan haar bos-rijke omgeving onttrekt en zich inzet voor het geluk van maar liefst twee tenoren.Fevronja krijgt haar sprookjesprins Vse-volod al direct in het eerste bedrijf, maar ze leven niet lang en gelukkig. Zijn komst in haar bestaan is juist het begin van al-lerlei problemen. Vsevolod – zo typisch voor een tenor – heeft het feitelijk te druk voor zijn verloofde. Een bende briesende Tataren probeert namelijk gehakt te ma-ken van de stad Kitesj en zijn inwoners. Het is aan Fevronja om niet alleen weerstand

glinsterend wonder

de nederlandse Opera brengt een russisch juweel Op de planken: ‘de legende van de Onzichtbare stad kitesj en het

meisje FevrOnja’. het stuk met de lange titel, dat is gecOmpO-neerd dOOr nikOlaj rimski-kOrsakOv, kent veel tOverachtig

mOOie muziek.

repe

titi

eFo

to’s

: Ha

ns

va

n d

en B

og

aa

rd

februari 2012 20

Hij beweegt zich met Fevronja in Rimski’s kleurrijke muzikale wereld, met zingende paradijsvogels, onwrikbare Tataren en dansende beren, en steden die verdwijnen onder een magische gouden mist. We ho-ren Rusland in de imposante basstem-men, de grote koorpartijen en de robuuste melancholie van de melodieën. Maar de componist verplaatst ons tegelijkertijd naar een omgeving die boven tijd en ruim-te uitstijgt: onwezenlijkheid en realiteit gaan hier hand in hand.Over dit alles wordt in de nieuwe productie van De Nederlandse Opera geregeerd door de bas Robert Holl. Als vorst Joeri – de vader van Vsevolod – bewandelt hij voor het eerst in zijn carrière het podium van het Muziektheater in Amsterdam. Het is een stukje geïnspireerde casting in een ge-inspireerde repertoirekeuze: Rimski-Kor-sakovs opera is een groot glinsterend won-der. Het is een sprookjesavontuur – in wreedheid en in schoonheid – dat het de moeite waard maakt om de veiligheid van de leunstoel te verruilen voor een avond of middag aan het Waterlooplein.

Hein van eekert

te bieden aan de notabele onderdanen van haar toekomstige echtgenoot (die op de komst van de eenvoudige bruid reageren met het moordend gemene dedain van een stel losgeslagen sociëteitsleden), maar ook om de vijand op afstand te houden.Ze wordt daarbij van de wal in de sloot ge-

holpen door de an-dere tenor: Grisj-k a , een t ussen zelfbehoud en zelf-destructie schui-mende, cynische

alcoholist. Uit overlevingsdrang en met opgekropte woede tegen de wereld pleegt hij verraad. Grisjka is met zijn muziek vol bittere spot en duistere angst geen mooie, maar wel een diep menselijke figuur. On-danks zijn minpunten voel je als toeschou-wer intens met hem mee.

glinsterend wonder

Rimski -Korsakov: De legende van de onzichtbare stad Kitesj en het meisje Fevronja Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. Marc AlbrechtRegie Dmitri Tsjernjakov, première 8 februari 2012Overige voorstellingen 11, 14, 17, 20, 23, 26* februari en 1 maart 2012, Het Muziektheater AmsterdamAanvang 18.30/*13.30, einde ca. 23.00/*18.00 Kaarten 020 - 6255455, www.dno.nl

rimski-korsakov componeerde een wreed en schoon sprookjesavontuur

februari 2012 21

opera

Vvan deFilharmonie kreeg hoefde ik er daarom ook niet lang over na te denken. Het is een fantastisch orkest waar ik al eer-der mee heb samengewerkt. De ‘klik’ was er vanaf het eerste moment. We deden in 2008 een programma met muziek van Stravinsky en Adams. Daar denk ik nog met veel plezier aan te-rug. Het was wederzijds een zeer inspirerende samenwerk ing. Ik vind het ook leuk om het repertoire waarmee ik in mijn l a nge loopbaa n heb kennisgemaakt mee te nemen naar België.”Als chef zal De Waart minimaal twaalf weken per jaar voor het orkest staan en hij zal zich vooral gaan bezighouden met het gro-te symfonische repertoire. De Vlamingen kunnen hun geluk niet op. En begrijpelijk, want De Waart is een vak-man pur sang die al bij vele orkesten heeft gezorgd voor grote kwaliteitsverbetering.

Vanaf dit seizoen is Edo de Waart chef-dirigent van deFilharmonie, het Vlaamse symfonieorkest dat in Antwerpen is geves-tigd. Hij volgt er Jaap van Zweden op, die furore maakt in Dallas en de rest van de Verenigde Staten. In een videogesprek op de website van deFilharmonie licht De Waart zijn keuze toe: “Ik wilde nog een-maal een langere vaste verbintenis met een orkest aangaan. Gezien mijn leeftijd is het waarschijnlijk de laatste keer dat dat mo-gelijk is.” De Waart is nu zeventig. De afgelopen ja-ren werkte hij als chef in Hong Kong, maar aan dat contract kwam een eind. De Waart: “Ik wilde weer dichter bij Neder-land zijn en als Nederlander voel ik mij in Antwerpen thuis. Het is een soort relaxed Amsterdam. Ik heb genoeg tijd in vlieg-tuigen doorgebracht. Toen ik het aanbod

Lang geleden trok hij het Rotterdams Philharmonisch Orkest uit het slop en daarna volgden langdurige verbintenissen met onder meer het Radio Filharmonisch Orkest, het San Francisco Symphony Orchestra, Minnesota Orchestra, Sydney Symphony Orchestra en de Hong Kong

Philharmonic. Met de komst van De Waart

vond deFilharmonie het ook t ijd worden voor een eigen label waarop concer ten k u n nen worden ‘versneden’ tot cd’s. Het is een

trend: een beetje or-kest heeft tegenwoordig

zijn eigen label, vooral voor promotiedoeleinden.

Het Filharmonie-label rust op drie pijlers: een serie onder de naam Bel-gian Boutique (met topstukken uit het Belgische repertoire), Cutting Edge (met hedendaags werk), en dan is er nog de A-L is t met het g rote sy m fon i sche orkest repertoire, veelal onder leiding van Edo de Waart. De eerste cd’s die onlangs

Na omzwervingen over de hele wereld keert Edo de Waart terug naar de Lage Landen. Hij is neergestreken in Antwerpen, waar deFilharmonie maar al te graag profiteert van zijn ervaring. Op de eerste cd staat Eine Alpensinfonie van Richard Strauss.

Edo de Waart begint als chef in Antwerpen

Vakman pur sang

22 februari 2012

“De Alpensinfonie is overwelDigenD,

mAAr tegelijk ook hypersubtiel”

verschenen bevatten werk van onder meer Wim Henderickx, Jef Maes en Arthur Meulemans onder leiding van de eerste gastdirigent, Martyn Brabbins. A-List opent met Eine Alpensinfonie van Richard Strauss. Edo de Waart: “Dit was het eerste werk dat ik dirigeerde bij het or-kest na mijn benoeming als chef. Ik vind het dus ook een gepast begin voor het nieuwe label. Ik heb in mijn leven veel Strauss ge-daan: de grote opera’s, alle grote orkestwer-ken. Ik ben een bewonderaar van zijn oeu-vre. De Alpensinfonie is overweldigend, maar tegelijk ook hypersubtiel. Het is een goede, solide basis om te vertrekken. Wie deze berg heeft beklommen is goed uitge-rust om de wereld te verkennen. De Alpensinfonie laat zien dat Strauss een enorm goede observator was. Hij heeft hartstoch-telijk gehouden van het landschap rond München. Dat kan niet anders. Anders kun je daar niet zo’n mooi stuk over schrijven.”Inderdaad: in Eine Alpensinfonie beschrijft Richard Strauss op magistrale wijze een tocht van 24 uur door de Alpen. Jodel-motieven, blatende schapen, zachtjes stro-mende bergbeken, dwaaltochten door het kreupelhout, hoosbuien en onweer in de bergen: het wordt allemaal op subtiele, ro-mantische en geniale wijze door Strauss ver-klankt. Het is bovendien een grootschalig werk waarvoor de gemiddelde orkestbezet-ting flink moet worden aangevuld (alleen al achter het podium schrijft Strauss achttien koperblazers voor). Een kolfje naar de hand van een ervaren maestro als Edo de Waart.

Oswin schneeweisz FOtO

: ber

t h

uls

elm

an

s

interview


richard straussEInE ALpEnSInfonIE

Vlaamse Symfonieorkesto.l.v. Edo de Waart

rFP 001

maes rOsseau meulemansConCERtEn

Vlaams Symfonieorkesto.l.v. Martyn Brabbins

rFP 002

wim hendericKXtEJAS En oRkEStWERkEnVlaams Symfonieorkesto.l.v. Martyn Brabbins

rFP 003

advertorial

jDe CanaDese violist James ehnes heeft ziCh gestort op Béla Bartók. onlangs versChenen De vioolConCerten, nu melDt hiJ ziCh met muziek voor viool en piano. Die hoor Je zelDen zo authentiek uitgevoerD.

profiel


Béla BartókWerken voor viool en piano

James Ehnes (viool), Andrew Armstrong (piano)Chandos Chan10705

BACHIch habe genug BWV 82

Gott soll allein mein Herze haben BWV 169

Bekennen will ich seinen Namen BWV 200

Komm, du süsse Todesstunde BWV 161

HOFFMANNSchlage doch, gewünschte Stunde BWV 53

CONCERTEN5 FEBRUARI Concertgebouw AmsterdamBACH Cantates26 MAART Concertgebouw Amsterdam BACH Johannes Passion

TIJDELIJK STERK IN PRIJS VERLAAGD BIJ DE KLASSIEKE ZAKEN SPECIALIST

Uni_DECCA_Scholl_VKZ_links.indd 1 20-12-11 11:23

TOp 29 januari speelt MauriziO pOllini in de

serie Meesterpianisten werken van

BeethOven en ChOpin.

COnCertgeBOuw, aMsterdaM,

kaarten kunt u Bestellen via

www.Meesterpianisten.nl Of 0900-6718345.

allround meesterschap dus. En niet te vergeten: een onvoor-waardelijke overgave aan heden-daagse muziek. Boulez, Nono, Maderna – hun partituren wor-den door Pollini gekoesterd. “Hedendaagse muziek is een rare term, want zo duiden we nu zelfs muziek aan die zowat hon-derd jaar oud is. We zijn zo ont-zettend gericht op het verleden. Nooit eerder in de muziekge-schiedenis was dat het geval, al-tijd speelde men muziek van de eigen tijd. Zo hoort het ook: re-pertoire actueel houden is van fundamenteel belang.” Weinig pianisten van naam voe-gen zo enthousiast de daad bij het woord. Maurizio Pollini heeft nog altijd een open oor voor het eigentijdse. Met als gevolg dat menig componist speciaal voor hem muziek schrijft. Nono’s …sofferte onde serene…, Manzoni’s Masse: Omaggio a Edgard Varèse en Sciarri-

no’s Vijfde sonate zijn bekende voorbeelden. Inmiddels k iest de 70-jarige zorgvuldig zijn recitals uit. Enkel de meest gerenommeerde concertinstellingen mo-gen hem contracteren. En daarom maakt Pol-lini op 29 januari op-

nieuw zijn opwachting in de serie Meesterpi-anisten in de Grote Zaal van het Amsterdam-se Concertgebouw. Een verjaarsconcert waarop de maestro laat horen hoe je ook al-weer Chopin en Beethoven speelt.

JOs van der zanden

Toen een interviewer hem kort geleden vroeg naar zijn opvattingen over de tempo-schommelingen van het rubato, antwoordde Maurizio Pollini: “Een rubato is goed als het oprecht is. Indien het niet doorleefd is, dan voelt het onoprecht. Daarom kan ik ook geen lesgeven op dat gebied.” Wat volgens de meesterpianist net zo min kan worden onderwezen, zijn pauzes tussen de delen. “Vaak heeft bijvoorbeeld Beethoven een belangrijke link bedacht tussen twee de-len, een verbinding die pas duidelijk wordt juist met de kwaliteit van de pauze. Als musi-cus wil je dat overdragen.”Het zijn opmerkingen met gewicht. Eigenlijk zegt Pollini dat muzikaliteit niet is op te roe-pen of af te dwingen. Je wordt ermee geboren.Dat gebeurde wat hem zelf aangaat precies zeventig jaar geleden, op 5 januari 1942 in Milaan. En geluk hád hij: een welgesteld milieu, kunstzinnig, enigszins alternatief ook. Op z’n zevende wist het knaapje al dat het pianospel zijn toe-komst zou worden. Tien jaar later won hij in Ser-geno het Ettore Pozzoli Concours en in War-schau het Chopin Con-cours. Daarna begon de zegetocht.Ingehouden pathos, trouw aan het noten-beeld, een gereserveerde benadering van het klassieke repertoire: dat werd Pollini’s credo. Vanaf het klavier kreeg hij gaandeweg de be-hoefte om het orkest aanwijzingen te geven, waaruit een dirigentschap voortkwam. Aan-vankelijk bescheiden, maar inmiddels ook op het terrein van de symfonie en de opera. Een

Ingehouden pathos, trouw aan de noten, een gereserveerde kIjk op het klassIeke repertoIre: dat zIjn de kwalIteIten van de legendarIsche pIanIst MaurIzIo pollInI. In de aMsterdaMse serIe Meester-pIanIsten vIert hIj zIjn 70ste verjaardag.

Pollini, de legendarische pianist, wordt 70

allround meester

Pollini heeft nog altijd

een oPen oor voor het

eigentijdse

the art Of MauriziO pOllini MOZArT, BEETHOVEN,

CHOPIN, STrAVINSky E.A. Maurizio Pollini (piano)

dg 4779529 (3 Cd’s)

fOtO

: deu

tsC

he

gra

MM

Oph

On

pOrtret

27 www.klassiekezaken.nl februari 2012

BRILLIANT CLASSICS - HET BUDGETLABEL UIT NEDERLANDWWW.BRILLIANTCLASSICS.COM

NU VERKRIJGBAAR OP BRILLIANT CLASSICS

Pizzetti Complete Piano Works

Giancarlo Simonacci piano2CD9202

TchaikovskyTchaikovsky Edition

Richter, Gilels, Oistrakh, Kogan,Kissin, Rozhdestvensky,

Mravinsky, Simonov, Fedoseyev60CD, CD-ROM

93980

Jehan Alain Complete Organ Works

Jean-Baptiste Robin orgel3CD

94233

Bartók Complete Works for Violin Vol. 1Early Works and Transcriptions

Antal Zalai vioolJózsef Balog piano

1CD9236

Stradella Italian Arias

Harmonices MundiClaudio Astronio dirigent

2CD94258

Galuppi Complete Harpsichord Concertos

Roberto Loreggian klavecimbelEnsemble ConSerto Musico

2CD 94161

J.S. Bach Concertos for Recorder

Erik Bosgraaf blokfluitEnsemble Cordevento

1CD94296

Hommage à Debussy

Izhar Elias gitaar1CD9246

Telemann 36 Fantasies for Harpsichord

Andrea Coen klavecimbel3CD

94228

Strauss Richard Strauss Edition

Rudolf Kempe, Karl Böhm,Herbert von Karajan, Wolfgang Sawallisch

35CD, CD-ROM9249

Rebay Quartets for guitar, flute and strings

G. Noqué gitaar, A. Fernández-Cueva fluit, R. Galindo viool,

P. M. Torres altviool, J. Villalba cello1CD9250

The Martyred Virgins

Schola Cantorum Karolus MagnusStan Hollaardt dirigent

1CD94314

Adv. KlassiekeZaken 00549 30-12-2011 14:34 Pagina 1

In 2003 blies hij het idee nieuw leven in van een festivalorkest waarin topmusici de be-langrijkste stoelen bezetten. Zo kwamen voor Mahlers Zevende symfonie topsolisten als klarinettiste Sabine Meijer, fluitist Emma-nuel Pahud, hoboïst Albrecht Mayer en cel-liste Natalia Gutman het orkest versterken. De afgelopen jaren bracht het label Euroarts enkele live-opnames van dit Lucerne Festival Orchestra uit op dvd. Tot en met maart zijn zeven dvd’s met symfonieën van Mahler, on-

der leiding van Abbado, met korting ver-

krijgbaar. Wie daaraan nog niet genoeg heeft, kan al-t i jd nog op

You Tube te-recht waar ver-

schillende filmpjes zijn te zien waarop Abbado met het

festivalorkest repeteert. Mahlerianen mogen deze dvd’s in elk geval niet missen, want het zijn stuk voor stuk weer-galoze uitvoeringen. Abbado geldt niet voor niets als een van de grote Mahlerspecialisten. Hij voelt de nuances van dit repertoire haar-fijn aan en het is moeilijk voorstelbaar dat je bijvoorbeeld de Vijfde of Derde symfonie er-gens anders spannender en subtieler te horen

Tribchen, 25 augustus 1938. In het park te-genover Richard Wagners voormalige villa nabij Luzern in Zwitserland komt een opmer-kelijk gezelschap bijeen. Arturo Toscanini, Bruno Walter, de crème de la crème van het muziekleven is aanwezig. Al even bijzonder is het orkest dat plaatsneemt. Het bestaat uit leden van het Orchestre de la Suisse Roman-de, aangevuld met topmusici waaronder die van het befaamde Bush Quartet. Om hun concert ongestoord te laten verlopen, zijn on-gekende maatregelen getroffen. Het vliegverkeer en fabrieken in de omgeving zijn stilgelegd. Het festivalterrein is door hon-derden politiemannen afge-grendeld. Ouders wordt verzocht hun kinderen niet buiten te laten spelen. Zelfs honden moeten op last van het gezag binnen blijven. Dan betreedt Toscanini de bok en klinken de eerste noten van Wagners Siegfried-Idyll. Het is een van die momenten in de geschiedenis waarvan de impact nog decennia later merk-baar is. Want wat in het neutrale Zwitserland begon als een vrijstaat voor musici die niet langer in nazi-Duitsland wilden of konden werken, is tegenwoordig een gerenommeerd festival onder leiding van dirigent Claudio Abbado.

krijgt. Het zijn stuk voor stuk grootse uitvoe-ringen, waarin juist de innerlijke kracht van de muziek tot leven komt. En dan zijn deze opnamen ook nog eens span-nend om naar te kijken. Strijkstokken die diep in de snaren grijpen; orkestmusici die elkaar na afloop van het concert in de armen vliegen; de expressie op het gezicht van Abbado wan-neer hij het bekende Adagietto dirigeert; de man die een traantje wegpinkt na een prach-tige uitvoering van de Rückert-Lieder door Magdalena Kozená; de bloemenregen die op de musici neerdaalt: kijk, en luister, en waan je in het pluche van Luzern.

Oswin schneeweisz

OOit begOn het als een muzikale wijkplaats tegen de nazi’s. tegenwOOrdig is het festival van het zwitserse luzern vermaard vanwege de Orkestmuziek Op hOOg niveau. ClaudiO abbadO, muzikaal leider en dirigent, haalde vOOr mahler de beste kraChten binnen.

histOrisChe abbadO

fOtO

: LU

ceR

ne

fest

iVA

L, f

Red

tO

ULe

t

Mahlerianen Mogen deze

uitvoeringen niet Missen


LUzeRn

GUstAV MAhLeRSYMFONIEëN NRS. 2, 3, 4, 5, 6, 7 EN 9

Lucerne Festival Orchestra o.l.v. Claudio Abbado

eUROARts

EEerst maar eens een misverstand uit de weg ruimen: de viola da gamba, opnieuw in zwang geraakt dankzij de oude-muziekbe-weging, is geen vroege voorloper van de cello. Het instrument maakt namelijk deel uit van een andere familie en valt eerder te karakteriseren als een aangestreken gitaar. De viola da gamba heeft zelfs lange tijd náást de cello bestaan en was favoriet onder de adel. Maar welk instrument kunnen we dan wel aanwijzen als de voorloper van de cello? De Franse cel-l ist Bruno Cocset geeft het antwoord op een zeer f raa i vormgegeven cd met de titel: La Nascita del Violoncello, ofwel ‘de geboorte van de cello’.Het begon allemaal met de uitvinding van een met koper- of zilverdraad omwonden darmsnaar met een kleinere diameter dan gebruikelijk, die niettemin goed bleef klin-

ken in de diepe regis-ters. Daardoor kon-den lage instrumenten een kleiner formaat krijgen en werden ze niet enkel meer ge-bruikt als bas of als begeleidingsinstru-ment. De eerste cello’s droegen namen als violone, bassetto en basso di violino.

De kleinere instrumenttypes werden niet zelden da spalla (aan de schouder) bespeeld, terwijl de grotere exemplaren da gamba (tussen de knieën) werden gehouden. En wat de musicus van de 17de eeuw betreft: die speelde meestal de verschillende types door elkaar heen. Aangezien dit instrumentarium de tand des tijds niet heeft overleefd, worden de werken op La Nascita del Violoncello uitge-voerd op zeven moderne kopieën die tussen

2000 en 2009 werden g e b o u w d d o o r Charles Riché.Het al lervroegste manuscript dat spe-ciaal was bedoeld voor de cello dateert uit 1698 en is afkom-

stig van Domenico Gabrielli, in zijn tijd ook bekend als Minghino del Violoncello (‘de kleine Domenico van de cello’). Van zijn hand horen we verschillende ricercari: eenvoudige, maar o zo luisterrijke korte werken. Met

name de solostukken dragen een welhaast improvisatorisch karakter en zijn van een licht soortelijk gewicht. De duetten zijn vaak indrukwekkende hoogstandjes van muzikale stuurmanskunst. Naast muziek van Gabrielli vinden we op deze cd onder meer werken van Giuseppe Jacchini (een leerling van Gabrielli) en Giovanni Battista Vitali. Met name Jacchini grossiert in zijn sonates met de meest fraaie uitgesponnen melodielijnen en een zangeri-ge, soms bijna geaffecteerde stijl die al vooruit lijkt te wijzen het Italiaanse belcanto. Bologna 1689...La Nascita del Violoncello is een prach-tige uitgave, niet in de laatste plaats door het uitstekende spel van cellist Bruno Cocset en zijn medemusici van het ensemble Les Basses Réunis. Een cd om te koesteren.

Oswin schneeweisz

La nascita deL ViOLOnceLLOWERkEN VAN o.A. GABRIELLI,

JACCHINI EN VItALIBruno Cocset (cello), Les Basses Réunies

agOgiQue agO001

De geboorte van De cello

De eerste cellomuziek verscheen in 1689. De Franse cellist Bruno Cocset lichtte het doopceel van een instrument dat spoedig de viola da gamba zou verstoten.

De Duetten zijn hoogstanDjes

van muzikale stuurmanskunst

FOtO

: aLe

ssa

nd

ra g

aLL

erO

n

nieuw

30 februari 2012

cd-besprekingen


orkest

ermanno Wolf-ferrariTriptychon op.19; Arabeske op.22; Diverti-mento op.20; Venezianische Suite op.18Münchner Rundfunkorchester o.l.v. Ulf Schirmercpo 777 567-2 (sacd)

Dat Ermanno Wolf-Ferrari heen en weer werd geslingerd tussen zijn moeder-land Italië en zijn vaderland Duitsland is ook muzikaal goed te horen. Nu eens overheerst het lichtvoetige en belcantoachtige, dan weer tapt hij uit een plecht-statiger, serieuzer vaatje. Deze cd concentreert zich op late orkestmuziek van de man die als operacomponist bekend werd, maar eigenlijk al tijdens zijn le-ven in de vergetelheid is geraakt. Het was in de jaren dertig dat hij de Tripty-chon, Venetiaanse Suite en het speelse Divertimento componeerde, in de nada-

gen van zijn carrière. Het grote publiek wist hij er niet meer mee te bereiken, ofschoon het historisch gezien in een conser-vatief idioom is vervat: tonaal, laatromantisch, met slechts

hier en daar een brutale uithaal. Van expressionisme, atonaliteit of andere nieuwlichterij distantieerde Wolf-Ferrari zich, maar evenzeer van nationaal-socialistisch populisme. Op verzoek van de Beierse Omroep ontfermde diri-gent Ulf Schirmer zich over deze handvol veronachtzaamde werken, die vooral bewijzen hoe kleurrijk en origineel Wolf-Ferrari kon orkestreren. Hij was in de wieg gelegd voor filmmuziek, waaraan hij dan ook meer dan eens een bijdrage leverde. Een sacd met een prachtige klankbalans, zoals altijd bij de Bayerische Rundfunk.

Jos van der Zanden

orkest

pierre-alain Jaffrenoudiverse werkenNouvel Ensemble Moderne, Ensemble Orchestral ContemporainaEoN aEcd 1112

De hedendaagse Franse componist Pierre-Alain Jaffrenou komt uit de ‘elek-tronische’ school van Pierre Schäfer en dat hoor je. Zijn muziek beweegt zich op het randje van elektronische en instrumentale muziek en kenmerkt zich door een rijkdom aan details. Klanken transformeren in een oogwenk. Niet zelden is er sprake van een grote ritmische verscheidenheid. De muziek van Jaffrenou spreekt tot de verbeelding, maar kent ondanks de muzikale rijkdom ook een zekere mate van bloedeloosheid. In werken als For Three (voor cello,

trombone, percussie en en elektronica) en Propos (voor sopraan, mezzoso-praan en acht musici) weet Jaffrenou de aan-

dacht van de luisteraar echter toch steeds vast te houden door de onverwachtte klankcombinaties en grillige textuur. Jaffrenous grossiert in tegenstrijdighe-den. Zijn stijl is complex én eenvoudig, poëtisch maar tegelijkertijd ook kil en afstandelijk. En juist in die dubbelzinnigheid schuilt de aantrekkingskracht. De muziek van Jaffrenou wordt vaak op buitenlokaties uitgevoerd. Zijn mu-ziek kent dan ook een grote ruimtelijke dimensie. Luister naar een recent werk als Chronorhythmie (uit 2008). Het is alsof je een kathedraal binnenstapt en wordt overweldigt door de architectuur. De uitvoering van Nouvel Ensemble Moderne en Ensemble Orchestre Contemporain is prijzenswaardig.

osWin schneeWeisZ

orkest

anton brucknerVierde symfonie (Romantische)London Symphony Orchestra o.l.v. Bernard HaitinkLso LivE Lso 0716 (sacd)

Strak houden - loslaten - aantrekken - de teugels weer laten vieren - individu-ele instrumenten niet de kans geven om als kikkers uit de kruiwagen te sprin-gen - de teamgeest bewaren. Als het niet om zulke hoogstaande muziek ging - Bruckners Vierde - zou je menen dat het een spelletje is, de dirigeerkunst van Haitink. Een vermakelijk spel om een groep door de wol geverfde musici te wijzen op een gemeenschappelijk doel. Alles klinkt bij Haitink zo gemakkelijk, zo vanzelfsprekend. Hij heeft Bruckners triolenkathedraal natuurlijk ook al zo’n vijf decennia lang in de vingers en kan elke noot, rust en voordracht-streepje inmiddels dromen. Iemand van zijn kaliber gaat vanzelfsprekend op zoek naar een onderliggende laag, hij ontstijgt het gewone dirigeren. Je hebt dan ook het gevoel dat Hai-tink met elke muzikale frase wel tien kanten op kan. Hij zet de materie naar zijn hand en ontwijkt elegant de bekende Bruckner-valkuilen, zoals te snel je kruit verschieten. Bij welke dirigent hoor je zulke synchrone pizzicato’s (tweede deel) en zulke ingehouden pianissimo’s? Het maakt deze uitvoering van juni 2010 in de Londense Barbican Hall tot een echt tijdsdocument: Bernard Haitink toen, daar, zó.

Jos van der Zanden

De elektronische rijkdom van Jaffrenou

Wolf-Ferrari’skleurrijkeorkestmuziekHaitink maakt van

Bruckner Vier een grandioos

document

orkest

ludWig van beethovenSymfonie 2 en 3Nederlands Symfonie Orkesto.l.v. Jan Willem de VriendchaLLENgE cLassics cc72532 (2 cd’s)

Van jongs af aan leed hij aan ongefundeerde woedeaanvallen. Had Beethoven zijn ‘raptus’, dan bleef je beter uit zijn buurt: een ongeleid projectiel was hij dan, de onredelijkheid zelve. Een dergelijke Beethoven klinkt bij Jan Willem de Vriend. Alles tintelt, staat in vuur en vlam. Neem meteen al die opmaat van het allereerste akkoord van de Tweede. Een langzame inleiding, maar zelfs daar al agressiviteit, nota bene in een subtiel Adagio. De Vriend fêteert de dia-bolische Beethoven. Hij laat diens trompetten knetteren, maakt van pauken-slagen gemene plaagstootjes, laat dissonanten schuren, verruwt opzettelijk wat naar het dansante neigt. Staccato’s worden niet weggemoffeld, je hoort een ongecensureerd takketakketak. De Derde (‘Eroica’) is wat dit aangaat nog een overtreffende trap. Alles is zo ongepolijst als maar mogelijk. Soms sloeg Beet-hoven woedend met volle vuist op het klavier, schreeu-wend: ‘Ik hóór niets!’ Dát is de Eroica bij het Nederlands Symfonie Orkest, één en al opwinding, venijn, blootlig-gende zenuwen. Misschien een beetje té hier en daar. Het maakt extra indruk vanwege de schitterende orkestklank: deze cd is weergaloos mooi opgenomen, overal is het caleidoscopische coloriet te volgen. Minpuntje: de zwakke tekst en het klungelige Engels in het boekje.

Jos van der Zanden

Bij De Vriend is Beethoven een en al opwinding en venijn

cd-Besprekingen

32 februari 2012

concert

grieg, rachmaninovOrquestra Gulbenkiano.l.v. Lawrence FosterSa Chen (piano)PTC 518644 (SACD)

Het Chinese pianowonder Lang Lang heeft het al vaak uitgelegd: “Ik ben boven komen drijven uit miljoenen Chinese pianostudenten die allemaal de top willen bereiken.” Zo volgden er op Lang Lang in rap tempo meer unieke Chinese pianotalenten, waaronder de dromerige Chopinspeler Yundi Li en de verbluffend virtuoze en eigenzinnige Yuja Wang, die inmiddels ook allebei een internationale carrière hebben. Isaac Stern voorspelde al in 1980 in zijn docu-mentaire From Mao to Mozart dat er steeds meer talent uit China zou komen.

China is op muziekgebied booming, zodat het nie-mand zal verbazen dat er alweer een Chinese pia-niste is komen bovendrij-ven: Sa Chen (1979) uit

Chongqing. In 2005 sleepte ze een prijs in de wacht op de Van Cliburn Inter-national Piano Competition, bij welke gelegenheid ze door de Amerikaanse meesterpianist Emmanuel Ax werd uitgeroepen tot ‘a briljant pianist’. In 2008 werd Sa Chen exclusief gecontracteerd door het Nederlandse label Pen-taTone, waar onlangs haar eerste cd met het Griegs Pianoconcert en het Twee-de pianoconcert van Rachmaninov verscheen. De levendig door het Or-questra Gulbenkian o.l.v. Foster begeleide Sa Chen, vertolkt deze romantische pianomuziek feilloos en met een bewonderenswaardig inlevingsvermogen.

Wenneke savenije

orkest

richard straussRichard Strauss Editiondiverse orkesten en ensemblesBrilliAnT ClASSiCS 9249 (35 CD’S + CD-rom)

Mozart, Haydn en Tsjaikovski: van deze componisten bracht het Brilliantlabel lijvige verzamelalbums uit. Richard Strauss moet er nu in 35 cd’s aan geloven en wederom is het resultaat aanbevelenswaardig. De oude opnames klinken nog zo vitaal en eigentijds alsof ze gisteren werden gemaakt. Luister naar de Rosenkavalierwalsen, gespeeld door de Staatskapelle Dresden onder leiding van Rudolf Kempe. Zelden heb ik een uitvoering gehoord die zich zo op het scherpst van de snede afspeelt: alsof god met de duivel danst. De combinatie Dresden en Kempe is ook verantwoordelijk voor de grote orkestwerken als Eine Alpensinfonie en Don Juan. Het zijn stuk voor stuk legendarische opnames die nog niets van hun glans verloren hebben en dat geldt ook voor Salome (met

Gwynneth Jones en Fischer Dies-kau), Elektra met Allesandra Marc en Der Rosenkavalier met Schwarz-kopf. Tot zover de highlights. De Strauss Edition bevat ook veel on-bekend en minder vaak uitgevoerd

repertoire en dan hebben we het met name over de kamermuziek, want wan-neer hoor je nu in de concertzaal de trio’s, duetten en sonates? Luister naar de Klavierstücke, het Strijkkwartet in A (weergaloos mooi gespeeld door het Sinnhoffer-Quarttet) of de Cellosonate in F en je beseft dat Strauss in het he-dendaagse muziekleven wel heel eenzijdig wordt belicht.

osWin schneeWeisz

concert

haydn, hummel, nerudaTrompetconcertenRomain Leleu (trompet), Baltic Chamber Orchestra o.l.v. Emmanuel Leducq-BaromeAPArTé APo25 (2 CD’S)

Wie het trompetconcert van Haydn op cd zet heeft lef. Immers, dat werk is al duizend en één keer opgenomen en de oude registratie van de legendarische trompettist Maurice André is nog steeds een ijkpunt. Deze nieuwe opname die trompettist Romain Leleu heeft gemaakt met het Baltic Chamber Orchestra onder leiding van Emmanuel Leducq-Barome heeft echter wel degelijk be-staansrecht. Hier krijgt het trompetconcert een extreem hoge aaibaarheids-factor. Ik vind het spel van André wel gewaagder en daardoor uitdagender. Bij Leleu, die bijvoorbeeld zeer spaarzaam omgaat met zijn vibrato, klinkt het soms wat netjes. Maar qua frasering en klankschoonheid valt er op zijn spel weinig aan te merken. Leleu speelt het trompetconcert in drie verschillende versies: één met een door hemzelf geschreven solocadens, één met de solocadens van de Poolse componist Witold Lutoslawski en één versie met de solocadens die Karlheinz Stock-hausen ooit voor zijn zoon Markus schreef. Een goed initiatief, want bij mijn weten werden al die verschil-lende versies nooit eerder op één cd geregistreerd. Verder vinden we op deze uitgave de trompetconcerten van Hummel (1787-1837) en Neruda (1707-1780), oftewel muziek uit de gouden eeuw van de trompet.

osWin schneeWeisz

De complete Richard Strauss op 35 cd’s

Sa Chen, nieuw pianotalent uit ChinaRomain Leleu:

trompetspel met grote

aaibaarheid

orkest

Willem jethsScale, Intus trepidare, Meme e.a.Concertgebouworkest o.l.v. EdSpanjaard; Radio Kamer Filharmonie o.l.v. Otto Tausk; Doelen KwartetET’CETErA KTC 1437

Willem Jeths koestert naar eigen zeggen een voorliefde voor de laatromanti-sche muziek. Dat blijkt ook uit deze nieuwe release van Et’cetera, waarop vier werken van de Nederlandse componist zijn samengebracht. Zo speelt hij in het orkeststuk Scale – le tombeau de Mahler (2010) driftig leentjebuur bij de Weense fin-de-siècle-reus. Vingerwijzingen naar Mahlers symfonische oeuvre rijgen zich aaneen tot een indringend in memoriam, dat meesterlijk wordt vertolkt door Ed Spanjaard en het Concertgebouworkest. Voor zijn derde strijkkwartet, Intus trepidare (2003), tapte Jeths uit een ander Weens vaatje. Ritmische snippers en spook-achtige melodieflarden klonteren gaandeweg samen tot een thema dat afkom-stig blijkt uit de Lyrische Suite van Alban Berg. Dat Jeths de fijne kneepjes het componistenvak leerde van Tristan Keuris, is te horen in het dubbelconcert Meme (2006), voor twee altviolen en orkest. Net als zijn vroegere leermeester weet Jeths een heel werk lang te boeien met slechts een handjevol akkoorden en motieven. Die worden telkens in nieuwe orkestrale kleurnevels gehuld en har-den naar het eind toe uit in een magische tweespraak tussen de twee solo-in-strumenten. Ook in het recente Monument to a Universal Marriage klinken echo’s van Keuris, in het bijzonder diens Klarinetkwintet.

joep christenhusz

Willem Jeths levert orkestrale

kleurnevels en ritmesnippers

cd-besprekingen


concert

Max regerVioolconcert in A op. 101; Twee Romancen voor viool en orkestTanja Becker-Bender (viool), Konzerthausorchester Berlin o.l.v. Lothar ZagrosekHyperion CDA 67892

Het is tamelijk verwonderlijk dat Regers Vioolconcert in A op. 101 zelden of nooit wordt uitgevoerd. Ik zeg ‘tamelijk’, omdat in dit monumentale werk van bijna een uur de viool onophoudelijk aan het woord is in een steeds maar door-kabbelende eindeloze melodie. Dit vereist wel enige concentratie van de luis-teraar. Regers Vioolconcert roept duidelijk dat van Brahms in herinnering, vooral wat orkestklankkleur en ritmiek (triolen) betreft. Maar de spannende, laatromantische harmonieën die zich op de grens van de tonaliteit bevinden, zijn helemaal Reger. Juist dit aspect van Brahms-met-een-slok-op, om het wat oneerbiedig te stellen, maakt dit werk aantrekkelijk en zeker geschikt voor de concertzaal. De opname van violiste Tanja Becker-Bender met het Kon-zerthausorchester Berlin o.l.v. Lothar Zagrosek (nr. 11 in de serie The Roman-

tic Violin Concerto) breekt op grootse wijze een lans voor deze com-positie. De soliste be-schikt over een mooie toon, haar spel is opval-lend lyrisch en haar

techniek feilloos. Zagrosek leidt het orkest in zijn belangrijke, symfonische rol trefzeker en met veel kleur en nuance. Op de cd ook twee mooie Romancen voor viool en orkest op. 50.

doron nagan

concert

antonín dvorákVioolconcert, Romance, Vier romantische stukkenHrachya Avanesyan (viool), Sinfonia Varsovia o.l.v. Augustin DumayFugA LiberA Fug 588

De jonge, in België gevestigde Armeense violist Hrachya Avanesyan beschikt over een zilverachtige klank en een soepele techniek. Het zijn de middelen bij uitstek waarmee de wendbaarheid van Dvoráks gedachtewereld kan worden weergegeven, evenals de quasi-improvisatorische passages in diens Vioolcon-cert. Het werk is het minst gespeelde van de grote romantische vioolconcerten, waarschijnlijk omdat het karakter van deze muziek vraagt om een musicus met een uitgesproken affiniteit met de grillige en vluchtige sfeer. Met gemak volgt

Avanesyan de steeds weer ver-vloeiende ideeën en zijn spel klinkt heerlijk jong. Violist Avanesyan bevat alle beloften voor een toekomst waarin hij misschien nog zal winnen aan

diepte en gewicht. Het af en toe wat zwaar aangezette orkest uit Warschau onder leiding van Augustin Dumay overstemt soms de kwikzilverige omspe-lingen van de solist, maar samen met zijn pianopartner Marianna Shirinyan, eveneens afkomstig uit Armenië, komt hij volledig tot zijn recht in de Vier ro-mantische stukken op. 75. Het is een werk om verliefd op te worden en zeker muziek die aansluit bij een jong en snel ontvlambaar gemoed. In het aangrij-pende Vierde stuk, oorspronkelijk Elegie geheten, is het bijvoorbeeld goed zwelgen in liefdesverdriet.

katja reichenfeld

concert

victor herbertSerenadeMaximilian Hornung (cello), Südwestdeutsches Kammerorchester Pforzheim o.l.v. Sebastian TewinkelCpo 77 576-2

Het is een vraag die in veel relaties vroeg of laat actueel wordt: wat doen we als er kinderen komen? Wie gaat minder werken? Degene met het laagste uur-loon? Stel, je heet Victor Herbert, je bent cellovirtuoos en componist, maar je hebt er moeite mee dat jouw echtgenote het in artistiek opzicht beter doet dan jijzelf en ook nog eens aan-zienlijk meer geld incasseert. Dan denk je terug aan die goede oude tijd in het Stutt-garter Hoforchester, waar je de aantrekkelijke sopraan Therese Förster tegen het lijf liep en je jezelf heel even de gelukkigste man op aarde voelde. Waarna twee impressario’s van de Metropo-litan Opera uit New York haar kwamen ophalen voor een operacarrière in de Nieuwe Wereld en jij mee mocht op de boot. De echtelijke strijd om muzikale aandacht eindigde – voorspelbaar – in het voordeel van de man. Wat voor Victor Herbert echter geen garantie bleek voor eeuwige roem. Zijn type ‘Un-terhaltungsmusik’ raakte uit de tijd en steeds minder orkesten wisten er raad mee. Des te groter is de prestatie van het Südwestdeutsches Kammerorchester Pforzheim om Herbert uit het moeras der vergetelheid te onttrekken. Sebas-tian Tewinkel zet zijn handtekening: in koeieletters!

andrew van parijs

Avanesyan klinktheerlijk jongin Dvorák

Spannende harmonieën in het Vioolconcertvan Max Reger

Nieuwe kansen voor de vergeten cellist

en componist Victor Herbert

concert

carl friedrich abelMusic for flute and stringsGeorgia Browne (fluit), Nordic AffectbriLLiAnt CLAssiCs 94304

Wie Carl Friedrich Abel zegt, denkt aan Johann Christian Bach, zijn compag-non in de Londense Bach-Abel-concerten. Voordat Abel echter richting En-geland vertrok had hij er al een heel muzikaal leven op zitten. En behalve de viola da gamba, waarop hij excelleerde, hoorden ook fluit, viool, klavecimbel en hoorn tot zijn muzikale domein. Daarmee vormde hij overigens geen uit-zondering, multi-instrumentalisme was zowel een gewoonte als een vereiste in de 18de eeuw. Dat zijn compositorische wortels in Dresden liggen, waar Jo-hann Joachim Quantz en Pierre-Gabriel Buffardin de fluit tot een enorm po-pulair instrument maakten, laat zich ook op deze opname nauwelijks ontken-nen. De galante stijl, gelardeerd met ‘empfindsame’ elementen, typeert Abels muzikale wereld. Daar is het goed toeven met de fluitiste Georgia Browne en het ensemble Nordic Affect. Een ronde orkestklank met een stevig fundament voorziet deze uitvoe-ring van een mooie diepte, terwijl beweeglijke soli en smaakvolle or-namentiek het feest compleet ma-ken. Het Fluitconcert in G ademt rococo, terwijl het dramatische Fluitconcert in e terugverwijst naar de Itali-aanse barok. Dresden, de muzikale smeltkroes van weleer, waar oude schoe-nen niet werden weggegooid, zelfs al had men allang nieuwe…

andrew van parijs

Fluitconcerten van Abel: beweeg-

lijk en smaakvol

cd-Besprekingen

34 februari 2012

vocaal

Johannes BrahmsWerken voor koor en orkestAnn Hallenberg (alt), Collegium Vocale Gent, Orchestre des Champs-Elysées o.l.v. Philippe HerreweghePHI LPH 003

Na dertig 30 jaar Harmonia Mundi heeft Philippe Herreweghe zijn eigen cd-label PHI opgericht. Hierop verschijnen opnames van Collegium Vocale Gent en het Orchestre des Champs-Elysées. Het accent ligt op illuster koorreper-toire en groot symfonisch werk. Eerder verschenen Mahlers Vierde symfonie en de motetten van Bach. Nu volgt Brahms’ muziek voor koor en orkest, uit-

gezonderd zijn Requi-em. Omdat de van huis uit protestante maar naar het agnosticisme afbuigende Brahms juist voor zijn symfoni-sche koorwerken tek-

sten nam die het menselijk lot behandelen, is het niet vreemd dat Warum ist das Licht gegeven den Mühseligen hier ook klinkt. In het eerste deel van dit onbege-leide motet klinkt het citaat uit bijbelboek Job dat God zijn wegen voor de mens bedekt houdt. Een klein stapje naar het Schicksalslied, waarin het er lang he-mels aan toegaat maar koor en orkest toch moeten geloven aan de woeste gol-ven en klippen van het aardse bestaan. Ann Hallenberg is fenomenaal in de Altrapsodie en ze wordt heroïsch bijgestaan door de heren van Collegium Vocale Gent in hun gang naar een onbewolkte hemel. Laten we hopen dat de schikgodinnen uit het Gesang der Parzen gunstig gestemd blijven over PHI!

arJan van diJk

vocaal

Johann seBastian BachCantatas vol. 50Blažíková, Blaze, Türk, Kooij, Bach Collegium Japan o.l.v. Masaaki SuzukiBIS SA1941 (SAcd)

Het blijft een wonder dat Bach zijn enorme hoeveelheid kerkcantates in een bestek van slechts zes jaar heeft gecomponeerd, namelijk in de periode 1723-29. Het onvermoeibare Bach Collegium Japan en zijn oprichter Masaaki Su-zuki bereiken met deel 50 bijna het einde van hun complete opname, die ze konden maken dankzij het avontuurlijke en opnametechnisch briljante Zweedse label BIS. Voor het seizoen 1728-29 toonzette Bach een complete cantatecyclus van tekstdichter Picander, die eerder de tekst voor de Matthäus-Passion had geleverd. Voor de koorliefhebber is dit kerkelijk jaar wat teleurstel-lend, want Bach leefde zich in de Picandercantates vooral uit op solisten en orkest, het koor meestal beperkend tot de bekende homofone slotkoralen.

Prettige uitzon-dering is de ope-ning van Man singet mit Freu-den vom Sieg

BWV149, waarin het koor van het Bach Collegium overtuigend en goed ver-staanbaar de overwinning van aartsengel Michaël op de draak viert. Ich lebe, mein Herze BWV145 heeft twee prachtige duetten, waarin de gelovige ziel langs de lijnen van het Hooglied intiem is met Jezus. Voor de opening van Ich liebe den Höchsten BWV174 nam Bach het openingsdeel van het derde Bran-denburgse Concert. Ich geh und suche BWV49 opent als een heus orgelconcert.

arJan van diJk

vocaal

Leoš JanácekKoorwerkenCappella Amsterdam o.l.v. Daniel ReussHMc 902097

Leoš Janácek modelleerde de melodieën van zijn opera’s naar de ritmes en in-tonaties van de Tsjechische taal. Aan dat idioom ging echter een lange ontwik-keling vooraf, die prachtig wordt geschetst op deze nieuwe cd van Cappella Amsterdam. In november 2010 werd deze onder leiding van chef-dirigent Daniel Reuss in de Waalse Kerk van Amsterdam opgenomen. Op de cd ko-men koorwerken uit verschillende periodes aan bod. Janácek was een groot bewonderaar van Antonín Dvorák en in 1877 en 1884 bewerkte hij zes van Dvoráks Moravische duetten voor koor en piano. Het contrast tussen deze koorliederen in de romantische traditie en de negentien eigenzinnige Kinder-rijmpjes uit 1926 kan welhaast niet groter. In die stukken, gebaseerd op volks-vertellingen, horen we Janáceks op spraak gebaseerde melodieën terug, maar ook de spitsvondige in-strumentatie waar de componist om bekend staat: een ocarina en speelgoedtrommel pas-seren de revue. Het zestien minuten durende, voortkabbelende Otce Náš (Onze Vader), hier in de versie met harp en harmonium, staat stilistisch op zich. Janácek is veelzijdiger dan menigeen denkt en Cappella Amsterdam leent zich uitstekend voor deze anthologie. Het koor produceert een heldere, verfijnde klank. Dirigent Daniel Reuss laat het stromen.

merLiJn kerkhof

Masaaki Suzuki graaft verder in de Bachcantates

Fenomenale, heroïsche Brahms van Herreweghe fenomenaal en heroïsch

Cappella Amsterdamop dreef in koormuziek

concert

Louis-ferdinand héroLdPianoconcerten nrs. 1 t/m 4Angéline Pondepeyre (piano), WDR Rundfunkorchester Köln o.l.v. Conrad van AlphenTALenT dOM 3810 20+21 (2 cd’S)

Louis-Ferdinand Hérold was tot zijn vroegtijdige dood in 1833 ( 42 jaar) een fameuze operacomponist in Parijs (26 opera’s). Weinigen weten echter dat hij zijn weg begon als viool- én pianovirtuoos. In 1810 won hij zelfs de eerste prijs op een pianoconcours, met een eigen compositie nog wel. Hérold schreef dan ook meteen daarna, tussen 1811 en 1813, vier pianoconcerten. En laat de ken-nismaking nu eens een aan-gename zijn. Onder invloed van het opkomende belcanto kregen pianopartijen in pia-noconcerten veel langere, melodieuzere lijnen die rijk versierd waren en die hun culminatie vonden in Chopins concerten. Ook Hérolds werken wijzen die kant op. Terwijl het Eerste pianoconcert in het eerste deel nog veel aan Mozart doet denken, tonen de andere concerten al een grotere hang naar romantiek. Hérolds Derde heeft een chopinesk eerste deel en een prachtig en uniek Andante voor piano en vi-oolsolo. Het Vierde pianoconcert staat werkelijk al dicht bij Chopin in zijn dramatische lyriek! Pianiste Angéline Pondepeyre en het WDR-orkest uit Keulen onder de Nederlandse dirigent Conrad van Alphen doen uitstekend werk met hun genuanceerd en meeslepend spel. Een prachtig document.

doron nagan

Aangename kennismaking met Louis-Ferdinand

Hérold

cd-besprekingen


vocaal

berlioz, Wagner, Mahler Les nuits d’été, Wesendonck-Lieder, Rückert-LiederMarie-Nicole Lemieux (alt), Daniel Blumenthal (piano)Cypres Cyp8605

Het blijft boeiend wanneer overbekende werken die al talloze malen zijn opge-nomen opnieuw worden vastgelegd door opkomend talent. Zo was daar in 2000 de eerste cd van de Canadese alt Marie-Nicole Lemieux met liedcycli van Berlioz, Wagner en Mahler, die nu wordt heruitgebracht. Het was voor de destijds 25-jarige zangeres een gewaagde onderneming om haar debuut te wijden aan romantisch repertoire dat qua interpretatie en diepgang de nodige ervaring vereist. Maar Lemieux, die dat jaar de eerste prijs won van het presti-gieuze Koningin Elisabeth Concours, doorstond de vuurdoop met glans. En dat resulteerde in een intiem recital dat de luisteraar een blik gunt op de ziel van de componist. Samen met bege-leider Daniel Blumenthal koos Lemieux consequent voor de oorspronkelijke pia-noversie (terwijl de latere be-werkingen voor orkest na-tuurlijk veel bekender zijn geworden). Een goede keuze, want de subtiele klavierbegeleiding onderstreept niet alleen het persoonlijke karakter van deze muziek, maar ook de potentie die Lemieux toen al in zich had.

Frans Jansen

Marie-Nicole Lemieux gunt blik op

de ziel van Berlioz, Wagner en Mahler

vocaal

Felix MendelssohnChristus op. 97, Cantates choralesPiau, Butter, Getchell, Accentus, Ensemble Orchestral de Paris o.l.v. Laurence EquilbeyNaïve v 5265

De muziekgeschiedenis bevat kwellende ‘onvoltooiden’, zoals het Requiem van Mozart en Mahlers Tiende symfonie. Vrijwel onbekend is dat Felix Men-delssohn in zijn stervensjaar 1847 werkte aan het oratorium Christus, dat een drieluik met zijn Elias en Paulus moest vormen (een idee van de Duitse ambas-sadeur in Londen, die ook het libretto schreef). Mendelssohns muzikale vor-ming door Friedrich Zelter had Bach als voorbeeld en de harmonisering van koraalmelodieën was dan ook dagelijkse kost. Jong geleerd is lang bewonderd en dus kwam het in 1829 tot de beroemde heropvoering van Bachs Matthäus-Passion onder Mendelssohns leiding. Christus moest, in navolging van Händels Messiah, een brede muzikale kijk op Jezus’ leven geven. Koningin Victoria noteerde in haar dagboek dat het Mendelssohn aan moed ontbrak het stuk te voltooien en nu resten slechts gedeel-tes uit de eerste twee delen, die han-delen over geboorte en lijden. De voorbeeldige uitvoering onder Laurence Equilbey doet ons knarse-tanden over wat ontbreekt... ‘Ihr Töchter Zions’ grijpt in sfeer terug op de opening van Bachs Matthäus, maar hoe ongelofelijk anders klinkt het met pizzicato strijkers die de huilende gelo-vigen verklanken! En waarom zingen oratoriumverenigingen nooit de zeer zingbare en dramatische koraalcantate ‘O Haupt voll Blut und Wunden’ ?

arJan van diJk

vocaal

scott, vaughan WilliaMs Songs of Quest and InspirationRobbert Muuse (bariton), Micha van Weers (piano)ChalleNge ClassiCs CC72527

Het blijft opmerkelijk hoe sommige kunstenaars in vergetelheid raken, maar tientallen jaren later hernieuwd in de belangstelling komen te staan. Het over-kwam de Britse componist, schrijver en dichter Cyril Scott (1879-1970). In zijn jonge jaren werd hij alom geroemd vanwege zijn door het impressionisme

geïnspireerde modernistische harmonieën en vrije ritmiek. Bijnamen als ‘de vader van de moderne Britse muziek’ en ‘de Engelse Debussy’ beves-tigden deze reputatie. Na 1930 werd hij echter vrij ab-rupt genegeerd door het muzi-

kale establishment, en pas sinds enkele jaren is Scott terecht bezig aan een se-rieuze comeback. Zo nam de Nederlandse bariton Robbert Muuse dertien spiritueel getinte liederen van hem op (alle wereldpremières), gecombineerd met werk in dezelfde sfeer van Scotts beroemde tijdgenoot Ralph Vaughan Williams. Een goede zaak, want nu maken hopelijk veel mensen kennis met Scotts wonderschone muzikale wereld van ‘Blackbird’s Song’, ‘An Eastern Lament’ en ‘Water-Lilies’. Bijkomend pluspunt is dat Muuse een ervaren lied-zanger is die ook in dit onbekende repertoire overal weet te overtuigen. Net als begeleidster Micha van Weers, die hem prachtig completeert.

Frans Jansen

Mendelssohnsonvoltooide

‘Christus’

Robbert Muuselaat onbekende Britse liederen schitteren

advertentie

36 februari 2012

kamermuziek

Franz Benda VioolsonatesLeila Schayegh (viool), Václav Luks (klavecimbel), Felix Knecht (cello)Glossa GCD 922507

Naast componisten/violisten als Biber en Pisendel kent de barok nog een grootheid die de viool van een omvangrijk oeuvre heeft voorzien: de van oor-sprong Tsjechische Franz Benda (1709-1786). Hoewel hij ook symfonieën en concerten heeft gecomponeerd, bestaat zijn belangrijkste nalatenschap uit zo’n honderdvijftig vioolsonates waarin deze grondlegger van de Duitse viool-school zijn instrumentale kunst heeft vastgelegd. De nog altijd voornamelijk in manuscript bestaande werken voor viool en basso continuo bieden een breed scala aan stemmingen en technieken, met virtuoze hoekdelen en prachtig zang-rijke langzame middendelen waarin het Italiaanse belcan-to niet ver weg is. Leila Schayegh leerde het vak van gloedvol barokviool spelen in Ensemble 415 van Chiara Banchini en gaat nu haar eigen weg met een briljante vertolking van vier van Benda’s sonates en een prachtig Adagio. Schayegh kan daarbij dankzij de Staatsbibliothek zu Berlin beschikken over een manuscript uit 1760, waarin niet alleen vierendertig sonates van Benda staan, maar ook partijen met uitgeschreven versieringen. Of deze van Benda zelf zijn is niet duidelijk, maar het zou zomaar kunnen. En dat maakt deze cd des te meer tot een aangenaam luistervinkje spelen bij een soirée aan het hof van Frederik de Grote, waar Benda concertmeester was.

Paul Janssen

vocaal

liszt, Gesualdo, MarenzioAnnées de pèlerinage, madrigalenRagna Schirmer (piano), Amarcord (zang)Berlin ClassiCs 0300121BC (3 CD’s)

De 200ste verjaardag van Franz Liszt (1811-1886) heeft een gestage stroom recitals en cd’s opgeleverd. De krachtige en suggestieve opname van Années de Pèlerinage door de Duitse pianiste Ragna Schirmer behoort ongetwijfeld tot de meest bijzondere. Allereerst omdat de getalenteerde Schirmer, die al eerder voor haar opnames van Haydn en Händel werd bekroond met de Echo Klas-sik, op haar driedubbel-cd verder kijkt dan alleen maar Liszt. Om duidelijk te maken dat de componist tijdens zijn omzwervingen in Zwitserland en Italië

inspiratie zocht bij de renais-sance, heeft ze haar opname van Années de pèlerinage verrijkt met madrigalen van Gesualdo en Marenzio, sereen gezongen door vocaal ensemble Amar-cord. In begeleidende dagboe-knotities geeft Schirmer aan in

hoeverre ook zijzelf zich laat inspireren door deze oude Italiaanse meesters, terwijl ze zich al spelend soepel laat meevoeren door de vaak duivelse notencas-cades van Liszt. Zo is een uniek dagboek in klank, woorden en beelden ont-staan, waarin Liszt niet alleen naar voren komt als de grootste pianovirtuoos van zijn tijd, maar ook als een zoeker die gewetensvol alle muzikale grenzen verkende.

Wenneke saveniJe

Ragna Schirmer plaatst Lisztnaast het Italiaanse madrigaal

Luistervinkje spelen met Franz Benda

Nieuwste releases nu overalverkrijgbaar!

Domenico Mazzocchi, Scherzi Musicali, Nicolas Achten

Anthonius Divitis - Antoine de Févin

Ensemble Organum, Marcel Pérès

Johann Sebastian Bach, Collegium Vocale Gent, Philippe Herreweghe

distributie www.outhere-music.com

LPH

004

ALP

HA

184

AE

CD

121

6

Outhere_Klassieke Zaken_janv 2012_02:Mise en page 1 5/01/

advertentie

cd-besprekingen


kamermuziek

grieg, brahmsStrijkkwartet op. 27, Klarinetkwintet op. 115Hagen Quartett, Jörg Widman (klarinet)MYRIOS MYR007

Dertig jaar na hun oprichting in 1981 begint het nog altijd ‘jong’ ogende Duit-se Hagen Quartett tot de ‘arrivés’ onder de beroemde strijkkwartetten te be-horen. Dit oerdegelijke strijkkwartet had van origine enigszins de neiging het repertoire met zilveren mes en vork op te dienen. Maar in de afgelopen decen-nia heeft het familiekwartet (met Lukas Hagen als primarius, zijn zus Vero-nika Hagen op altviool, broer Clemens Hagen op cello en alleen de tweede violist Rainder Schmidt van buiten de familie) zich steeds meer vrijheid weten

te verwerven. Een vrijheid die enerzijds kan leiden tot bijna maniakaal gedreven uitvoerin-gen van ‘ruige’ stukken als Beethovens Grosse Fuge, maar

die anderzijds ook de melancholieke bezonkenheid mogelijk maakt waarmee het Hagen Quartet op deze nieuwe cd ter ere van hun dertigjarig jubileum het Klarinetkwintet van Brahms vertolkt. In een prachtige dialoog met klarinet-tist Jörg Widman opteert de familie-Hagen voor delicate toonvorming, soe-pele timing, een natuurlijke balans tussen de stemmen, vrij en organisch ade-mende melodielijnen, weidse horizonnen en vooral bezonken emoties. Ook in de het Strijkkwartet op. 27 van Grieg worden onstuimige passages vol passie en vuur afgewisseld met sensitieve lyriek. Het is de vrucht van jarenlang sa-menspelen en ademen als één lichaam.

Wenneke savenije

kamermuziek

Francesco maria Zuccari CellosonatesMusica PerdutaBRIllIant ClaSSICS 94306

Ik zeg: “Zuccari”. U zegt: “Wie?” Ik zeg: “Francesco Maria Zuccari.” U zegt: “Wie is dat nu weer? De nieuwe Andrea Bocelli?” Nee dus, al moet gezegd worden deze Zuccari net als Bocelli een goede neus had voor melodieën die het hart raken. Francesca Maria Zuccari leefde van 1694 tot 1764. Hij was werk-

zaam als organist en kapel-meester in Rome, Padua en Assisi. Veel meer is van de man niet bekend. Sterker nog: het is zelfs niet duidelijk of de cellosonates die recen-telijk ontdekt werden in As-sisi daadwerkelijk geschre-ven zijn door de man in kwestie. Het is immers ook

mogelijk dat hij daar werkte als kopiist. Vooralsnog krijgt Zuccari echter het voordeel van de twijfel en daarom siert zijn naam de cover van deze nieuwe cd. Het betreft een registratie van tien onbekende cellosonates, uitgevoerd door het in barokmuziek gespecialiseerde ensemble Musica Perduta en Renato Cri-suolo. Het zijn luisterrijke werken die – geheel in Italiaanse stijl – met gevoel voor grandeur worden uitgevoerd. Zuccari was echter geen Vivaldi. Zijn mu-ziek luistert lekker weg, maar biedt ook weinig verrassingen.

osWin schneeWeisZ

kamermuziek

schumann, brahmsPianokwartettenMozart Piano QuartetMDG 943 1712-6 (SaCD)

Tussen talloze strijkkwartetten en andere kamermuziekensembles is het gen-re van het pianokwartet op de vingers van één hand te tellen. Veel werd er niet geschreven voor de combinatie van viool, altviool, cello en piano, ook al heb-ben componisten als Mozart, Brahms en Schumann zich ermee bezig gehou-den. Maar het in 2000 in Duitsland opgerichte Mozart Piano Quartet vormt een gunstige uitzondering. Pianist Paul Rivinius, violist Mark Gothoni, altvi-olist Hartmuth Rohde en cellist Peter Hörr, allen prijswinnaars van belang-rijke internationale concoursen en stuk voor stuk gedreven meesters op hun instrument, besloten uit liefde voor het genre de handen in elkaar te slaan, met prachtige live-opnamen tot gevolg. Op hun nieuwste cd staan werken van Schumann en Brahms die virtuoos, gloedvol en intens worden vertolkt. Alleen al de bezielde uitvoering van Schumanns Pianokwartet doet je bijna vergeten dat het om een cd gaat, zó krachtig en spontaan wordt er gemusiceerd. Ook de samen-klank en onderlinge balans is van een uitzonderlijke schoonheid, voortbou-wend op de romantische traditie van de grote strijkers uit het verleden. In het Pianokwartet op. 25 van Brahms stromen en vloeien de noten als gouden lava, en diens droevige Andante op. 60 doet denken aan herfstbladeren in de zon.

Wenneke savenije

Francesco MariaZuccari hijst celloconcerten in een weelderig Italiaans gewaad

De Hagens ademenals één lichaam

Pianokwintet van Brahms stroomt als gouden lava

kamermuziek

Telemann, schaFFraTh, ZelenkaA Fagotta SoloJérémie Papasergio (fagot), Syntagma Amici RICeRCaR 314

Invloeden uit het buitenland veranderden het Duitse muziekleven in de 17de eeuw ingrijpend. Nadat het Italiaanse vioolvirtuozendom in Dresden voet aan de grond had gekregen, zorgde de opheffing van het Edict van Nantes voor een toestroom van uit Frankrijk gevluchte Hugenoten richting de Duitse steden en vorstendommen. Een verjongingskuur voor het Duitse instrumentarium was daarmee in gang gezet. Zo stelden Franse dubbelrietinstrumenten com-ponisten voor nieuwe uitdagingen met hun grotere bereik het evenwichtiger timbre. Het gevolg was een stortvloed aan kamermuziek voor blaasinstrumen-ten, eventueel aangevuld met strijkers. Dresden werd met componisten als Jan Dismas Zelenka en Johann David Heinichen hofleverancier – wat wil je ook met een hoforkest met daarin een dubbel bezette blazersgroep? Zelenka’s trio-sonates behoren tot de top van het kamermuziekrepertoire, dankzij fraai uitgewerkte fagotsoli, waar-mee dat instrument uit de schaduw trad van de beleidende continuo-groep. Als iemand wist hoe hij zon-der veel moeite het beste uit elk in-strument kon halen, was het Georg Philipp Telemann. Fagottist Jérémie Papasergio demonstreert met volle overtuiging alle mogelijkheden van zijn instrument, waarbij de warme, volle klank elke luisteraar zal verrassen.

andreW van parijs

Verrassende klanken komen uit Papasergio’s

barokfagot

cd-Besprekingen

38 februari 2012

piano

enrique granadosGoyescas, Valses PoéticosLuis Fernando Pérez (piano)Mirare Mir 138

Wie ooit in Madrid op de bovenste verdieping van het Prado langs de oogver-blindende schilderijen van Goya (1746-1828) heeft gedwaald, weet dat het heldere licht en de krachtige kleuren van zijn fantasierijke doeken door vrijwel

geen andere schilder zijn geëvenaard. Goya’s werk, dat het immense terrein bestrijkt tussen staatsieportretten van de Spaanse adel en duistere taferelen uit de onderwe-reld, spat bijna uit elkaar

van passie, emotie en kracht. De Spaanse componist Enrique Granados, zelf ook een verdienstelijk schilder, liet zich in 1909-1910 door de doeken van Goya inspireren tot een meesterwerk voor piano solo. Goyescas: Granados probeerde daarin niet alleen het werk van Goya maar ook Madrid in klank te vatten. Mis-schien moet je als pianist wel Spaans zijn om helemaal door te kunnen dringen tot de essentie van deze muziek, die beroemd werd dankzij de markante ver-tolkingen van wijlen Alicia de Larrocha. Zij was, samen met Carlotta Garriga, de belangrijkste leraar van de in 1977 in Madrid geboren pianist Luis Fer-nando Pérez. Op zijn Granados-cd laat hij Goyescas en Valses Poéticos met flair en authentieke Spaanse ‘oerkracht’ herleven.

Wenneke savenije

kamermuziek

johann Wilhelm hässlerFantasieën, sonates en variatieMichele Benuzzi (klavecimbel)Brilliant classics 94293

Dat Mozart een beetje neerbuigend over hem deed, moeten we maar met een korreltje zout nemen. Wie aan de grond zit ervaart elke collega immers als een mededinger. In 1789 was dat Johann Wilhelm Hässler, die door Mozart de loef werd afgestoken aan het klavier en het orgel. ‘De akkoorden van Bach heeft hij in zijn geheugen, da’s alles. Er komt geen behoorlijke fuga uit zijn vingers’, al-

dus Mozart. Deze cd bewijst dat Hässler toch echt wel wat meer in zijn mars had dan van buiten geleerd werk. In zijn lange leven componeerde hij heel wat klaviermuziek, waar-van het grootste deel op klave-cimbel het best tot zijn recht

komt. Want hij mag dan nog hebben geleefd toen Schumann en Mendelssohn al rondliepen, Hässler was een echte exponent van de 18de eeuw. In de jaren zeventig en tachtig was hij het meest productief en uit die tijd stamt ook de hier gepresenteerde muziek. Mozart had wel gelijk: als je Hässlers fantasieën hoort, krijg je soms associaties met Bach. Klavecinist Michele Benuzzi permitteert zich nogal wat ritmische vrijheden, wat bij de fantasieën aanvaardbaarder is dan bij de pre-klassieke sonates. Hij speelt op een Falkener uit 1773, die een opgewonden, doordringende klank laat horen.

jos van der Zanden

piano

W. amadeus moZartKeyboard Music vol. 3Kristian Bezuidenhout (fortepiano)HarMonia Mundi HMu 907499

Ooit, nog niet eens zo lang geleden, was de fortepiano een instrument dat je zelden tegenkwam. Inmiddels, niet in de laatste plaats dankzij pleitbezorgers als Ronald Brautigam, Malcolm Bilson en Kristian Bezuidenhout, is het in-strument vrijwel ingeburgerd op de concertpodia. En terecht, want in handen van een excellent musicus vallen de noten van Mozart of Beethoven vanzelf op hun plek. Bezuidenhout is bij Harmonia Mundi al een tijdje doende het piano-repertoire van Mozart op de fortepiano te registreren. Nu verschijnt de derde cd met de sonates KV 332 en 333, de Fantasia in c en de Variaties op ‘Ein Weib ist das herr-lichste Ding’. Het klinkt allemaal even geraffi-neerd: vloeiend, speels, maar ook krachtvol. Bezuidenhouts Mozart is intiem, maar ook uit-dagend. Bij deze pianist doet elke noot ertoe. Hij geeft je het gevoel dat Mozart ‘zo en niet anders’ moet klinken. Als je dat kunt mag je jezelf een groot Mozart-interpreet noemen. Een heerlijke cd.

osWin schneeWeisZ

Hässler had meer in z’n mars dan Mozart dacht

‘Goyescas’ van Granados:Spaanse oerkracht

kamermuziek

Ferdinand reBayQuartets for guitar, flute and stringsGonzalo Noqué, Alicia Fernandez-Cue-va, Raúl Galindo, Pedro Michel Torres, Jacobo Villalba Brilliant classics 9250

Terwijl Arnold Schönberg de tonaliteit opgaf, bleef het overgrote deel van zijn componerende stadsgenoten in Wenen de functionele harmonieleer trouw. Onder hen Ferdinand Rebay, student van Robert Fuchs, de illustere leermees-ter van onder anderen Gustav Mahler, Jean Sibelius en Hugo Wolf. Na zijn afstuderen wordt Rebay in 1920 docent aan de Wiener Musikakademie, waar hij bevriend raakt met gitaardocent Jacob Ortner. Na een korte ‘inwerkperio-de’ waarin hij een aantal liederen met gitaarbegeleiding schrijft – zijn œuvre bestond tot dan toe uit symfonische werken, opera’s en oratoria – begint hij omvangrijkere kamermuziekwerken te componeren, waaruit een grote affini-teit blijkt met de gitaar. Zijn kwartetten in d (1925) en a, die gitarist Gonzalo Noqué voor Brilliant Classics heeft ingespeeld, geven blijk van een volwassen beh a nde l i n g van dit toch vooral Spaanse i n s t r u m e n t . Maar in Rebays post romant i-sche idioom lijkt de gitaar zich volkomen thuis te voelen. En zo, met z’n Weense strijkersklank, krijgt Rebays muziek een zweem van Spaanse curiositeit. Een fraai staaltje muzikale kruisbestuiving!

andreW van parijs

Ferdinand Rebay haalt de Spaanse gitaar naar Wenen

Geraffineerd, vloeiend, speels en krachtvol:

Kristian Bezuidenhout laat Mozart klinken

zoals het moet

cd-besprekingen


piano

claude debussy e.a.o.a. Etudes, Tombeau de DebussyJan Michiels (piano)Fuga Libera Fug590

Claude Debussy beaamde dat de twaalf Études voor piano die hij in 1915 com-poneerde veel verlangen van een pianist. Misschien is het wel de vereiste virtu-ositeit die ervoor heeft gezorgd dat deze stukken in de schaduw staan van de bekendere Préludes en Images. Een andere mogelijke verklaring ligt in het feit dat een buitenmuzikaal programma voor de Études ontbreekt: hier vind je

geen suggestie van ka-thedralen en nachte-lijke maneschijn, het is steeds een enkel inter-val of een pianistische geste. De Belgische pianist Jan Michiels

speelt deze meesterwerken op een Erard-vleugel uit 1892. Het instrument is qua geluid nog ver verwijderd van een moderne Steinway. De klank is licht, maar in de laagte wat dof. Voor Jan Michiels vormt dat geen belemmering om de nuances en subtiliteiten van de muziek uit te lichten. Hij treuzelt niet bij fraaie samenklanken, maar denkt vooruit en houdt vast aan zijn legato. De Études worden afgewisseld met andere late pianowerken en stukken uit de in 1920 uitgebrachte Tombeau de Debussy. Onder anderen Bartók, Stravinsky, de Falla en Dukas bewezen de in 1918 overleden Debussy met hun composities de laatste eer.

Merlijn kerkhof

piano

alkan, boëly, brahMs e.a. Werken voor pedaalpianoOlivier Latry (pedaalpiano)Naïve v 5278

Olivier Latry is de wereldwijd zeer gerespecteerde organist-titulair van de No-tre Dame in Parijs. Dat zijn naam nu verbonden is met een cd die louter uit pianomuziek bestaat, heeft alles te maken met het instrument waarop Latry speelt: de pedaalpiano. Dit instrument is een 19de-eeuwse rariteit: een nor-

male vleugel, uitgebreid met een compleet toetsenbord dat met de voeten wordt bediend. Door deze toevoeging komt de speelwijze overeen met die van het orgel. Vandaar dat Latry zich op deze cd sterk maakt voor zowel een historisch in-

strument, als speciaal voor de pedaalpiano geschreven werken. Het instru-ment, een Erard uit 1859 die in het bezit is geweest van Alkan, werd door de firma geschonken aan het Musée de la musique. Het heeft een klank tussen de fortepiano en de moderne concertpiano in, uitgebreid met een enorme bas-kant. En dat leidt een beetje tot scheef luisteren, want de speciaal voor de pe-daalpiano geschreven werken van componisten als Boëly, Alkan, Brahms, Liszt en Schumann klinken als statige orgelwerken die compleet met extra bassen op een piano worden gespeeld. Een klank die na enige gewenning vooral de romantische werken van Schumann en Liszt erg goed staat.

paul janssen

piano

Marcel WorMsMade in Holland: 17 new Dutch bluesMarcel Worms (piano)ZeFir records ZeF 9625

Al sinds 1996 reist Marcel Worms de wereld over en vraagt hij elke componist die hij ontmoet om een hedendaagse blues te schrijven voor piano. De teller staat op zo’n tweehonderd werken van componisten uit meer dan vijftig lan-den. Lange werken, korte werken, swingende stukken, complexe zaken, alles komt aan bod. Veel is al vastgelegd op cd en in 2006 kwam Worms met Red, White & Blues, een dubbel-cd geheel gevuld met blues van Nederlandse com-ponisten. Nu, met de vijftiende verjaardag van zijn mammoetproject, voegt hij er een nieuwe Nederlandse cd aan toe. Op Made in Holland staan zeventien nieuwe bluescomposities geschreven tussen 2008 en 2011. Ook nu is het een feest van herkenning en vervreemding. Zo speelt de van oorsprong Ameri-kaanse Elizabeth Gaskill in Blues for a busy night met de luie baspatronen van Jimmy Johnson, verwijst Geert Schoonbeek de Vlaming vooral naar schakeringen van de kleur blauw, gebruikt Roderik de Man de virtuositeit van jazzpianisten en dolt Guus Janssen met de slotmaten van de blues. Het is hierbij inmiddels onnodig te vermelden dat Worms alles virtuoos en met hoorbaar plezier speelt.

paul janssen

Organist Latry stort zich op de pedaalpiano

Debussy vol nuances op een oude Erard

En opnieuw speelt Marcel Worms

de Hollandse blues

piano

ludWig van beethovenPianosonates, deel 1François-Frédéric Guy (piano)Zig-Zag TerriToires ZZT 111101 (3 cd’s)

Er is muziek die zijn charme uitsluitend ontleent aan de uitvoeringspraktijk uit de tijd van ontstaan. Wie de salonstukjes van Fritz Kreisler over het voetlicht wil brengen, zal zich moeten verdiepen in het vioolspel van de vroege 20ste eeuw. Grote componisten als Beethoven schreven echter in een taal die voor zoveel interpretaties vatbaar is, dat elke musicus van enig formaat zich steeds weer uitgedaagd voelt. Zo speelt Ronald Brautigam in zijn onlangs voltooide serie opnamen van Beethovens pianowerken op kopieën van oude instrumenten, terwijl de Franse meesterpianist François-Frédéric Guy op de eerste cd van zijn geplande cyclus Beethoven recht wil doen op een moderne vleugel. Het oude instrumentarium maakt snellere tempi mogelijk en een grotere wendbaarheid in de dynamiek. Guy daarentegen maakt rijkelijk gebruik van rubato, adempau-zes en vertragingen om het verloop van de frases duidelijk te maken. De langzame delen zijn bij hem zeer langzaam en over het algemeen volgt hij de oudere opvattingen die hun bestaanrecht hebben behouden naast de nieuwere ideeën van de historische uitvoeringspraktijk. Ter-wijl Brautigam zijn publiek in direct contact met Beethoven lijkt te brengen, profileert Guy zich duidelijk als ‘interpretator’ en voorziet hij zijn Beethovenspel op romantische wijze van een persoonlijke signatuur.

katja reichenfeld

Romantische Beethoven van F.-F. Guy

cd-Besprekingen

40 februari 2012

barok

domenico gaBrielliLa Nascita del VioloncelloBruno Cocset (cello), Les Basses RéunisAgOgiQue AgO001

Wat een prachtige uitgave van Harmonia Mundi is dit! Een aanrader voor iedere oude-muziekliefhebber, maar ook voor elke liefhebber van de cello. Met de uitgave La Nascita del Violoncello gaat Harmonia Mundi terug naar de oorsprong van de cello. Naar het Bologna van de 17de eeuw, waar instrumen-tenbouwers een type snaar uitvonden dat geschikt bleek voor een laag strijkin-strument: de voorloper van de huidige cello. En dat het in de smaak viel is wel duidelijk: het waren niet de minste componisten die er muziek voor schreven. Op deze cd prijken bijvoorbeeld werken van Domenico Gabrielli. Verder ho-ren we composities van Giovanni Battista Vitali en Giuseppe Jacchini: ricer-

cares, sonates, passacaglia’s en een keur aan andere wer-ken. De vier korte sonates van Giuseppe Jacchini zijn betoverende juweeltjes, waarin de componist alle mogelijkheden van de voor-loper van de cello benut. De uitvoeringskwaliteit is hoog

en er wordt gespeeld op zeven verschillende instrumenttypes uit de 17de eeuw. De cd is voorzien van een fraai vormgeven boekwerk met veel illustraties van de instrumenten en hun bouw.

oswin schneeweisz

renaissance

Josquin des prezMissa De beata virgine, Missa Ave maris stellaThe Tallis Scholars o.l.v. Peter Phillipsgimel CDgim 044

Een zo helder mogelijke klank om alle nuances in de polyfonie bloot te leggen. Dat is wat Peter Phillips sinds 1973 met zijn zangers van The Tallis Scholars nastreeft. Het is een beproefd en succesvol recept: het Britse ensemble ver-

gaarde wereldfaam en sleepte vele prijzen in de wacht. Dit keer hebben de Tallis Scholars zich gewaagd aan twee canonische missen van Josquin des Prez, de beroemdste componist van de renaissance. Het betreft de gewichtige Missa De beata virgine, de

populairste miszetting uit Josquins tijd, en de Missa Ave maris stella. Voor de variatie is het Credo quarti toni toegevoegd, dat ook wel bekend staat als het Credo van Kamerijk. Omdat die compositie atypisch is voor het werk van Josquin, zijn er musicologen die zijn auteurschap in twijfel trekken. The Tallis Scholars zingen moeiteloos zuiver en weten de ruimte prachtig te vullen. Maar niet iedereen zal gelukkig zijn met de nogal ‘verticale’ benadering van de Brit-se zangers: in sommige passages lijkt het net alsof er een onhoorbare metro-noom mee tikt. Wie op zoek is naar karakterstemmen die al zingend de juiste samenklanken aftasten, moet niet bij de Tallis Scholars zijn. Voor wie zuiver-heid en helderheid de belangrijkste criteria vindt, is dit ensemble echter nog steeds het summum.

merliJn kerkhof

renaissance, barok

diversenLa Sublime Porte: Voix d’IstanbulHespèrion XXI o.l.v. Jordi SavallAliAVOx AVSA 9887 (SACD)

Dit is waarschijnlijk de laatste cd waaraan de eind vorig jaar overleden Mont-serrat Figueras nog heeft meegewerkt. Jordi Savall verloor met haar niet alleen zijn echtgenote, maar ook de spil waaromheen al zijn ensembles draaiden. Figueras en Savall koesteren beiden een grote fascinatie voor de muziek uit het Midden-Oosten en deze nieuwe uitgave is daarvan een exponent. Savall bracht mu-sici uit diverse landen samen om een beeld te geven van de muziek uit het Istanbul van de 15de tot en met de 18de eeuw. In deze periode deden zich in de westerse muziek grote veranderingen voor, van renaissance naar barok, maar de muziek die in Istanbul klonk laat zich moeilijk historisch plaatsen. De musici zijn afkomstig uit onder meer Arme-nië, Griekenland, Marokko en natuurlijk Turkije. Op een eerdere aan Istanbul gewijde cd van Jordi Savall klonken hoofdzakelijk tokkelinstrumenten, hier horen we ook fluiten en de Armeense duduk. Het is een bijzonder rietinstru-ment met meerdere pijpen, dat een prachtige zoemende klank voorbrengt. De muziek kent vele invloeden, Oost-Europees, mediterraan, Arabisch, en de door Savall met de grootst mogelijke zorgvuldigheid uitgekozen musici zijn allemaal van topklasse. Dit is gewoon weer een fantastische cd!

marcel BiJlo

The Tallis Scholars zingen een heldere, zuivere Josquin

Fraaie uitgave documenteert de geboorte van de violoncello

Jordi Savall verkent de straten

van Istanbul

middeleeuwen

hildegard von BingenO orchis ecclesiaEnsemble San Felice o.l.v. Frederico BardazziBrilliAnt ClASSiCS 94273 (CD + CD-rOm)

Hildegard von Bingen (1098-1179) was abdis van het klooster in Eibingen in het Rijnland. Eind vorige eeuw, toen haar negenhonderdste geboortedag werd herdacht, kwam ze sterk in de belangstelling te staan. Haar kruidenrecepten zijn nog altijd populair, om maar niet te spreken van haar muziek. De hymnen en sequensen die ze componeerde waren niet bedoeld voor gebruik in de kerk, maar meer voor uitvoering in de besloten ruimte van het klooster. De faam van Hildegard von Bingen als componiste was al tijdens haar leven groot. Van verschillende kloosters, zowel monniken als nonnen, kreeg ze opdrachten en haar muziek was in grote delen van Europa bekend. Het Italiaanse ensemble San Felice maakte een mooie keuze uit het rijke oeuvre en koos voor een bezetting met zangstemmen, vedel, gothi-sche harp en orgel. De zang-stemmen zijn krachtig, zowel solistisch als in ensemblever-band, en de associatie met engelenzang is hier dan ook niet zo duidelijk aanwe-zig als in andere uitvoeringen. Dit is meer een expressieve manier van zingen en de soms vreemde sprongen en wendingen in de muziek geven daar ook alle aanleiding toe. De cd gaat vergezeld van uitgebreide toelichtingen op cd-rom. Weer eens wat anders dan een boekje met te kleine lettertjes.

marcel BiJlo

Expressieve kijk op Hildegard

von Bingen

cd-besprekingen


barok

pieter bustijnIX Suites pour le clavessinSteven Devine (klavecimbel) Zefir Zef 9626

Bescheidenheid is een Nederlandse deugd, maar waarom? Luister naar de negen klavecimbelsuites van de Middelburger Pieter Bustijn (1649-1729) en je wordt vanzelf trots op deze componist en zijn stad. Hij werd hoog ge-schat door Duitse muziekcritici uit de 18de eeuw, zoals Johann Gottfried

Walther en Johann Tobias Krebs. Het ligt voor de hand dat Bustijn nog veel meer van dit soort fijnzin-nige klavecimbelwerken heeft gecomponeerd. Je gaat er bij het luisteren naar deze cd meteen naar verlan-gen. De tempoaanduidin-gen zijn afwisselend Frans en Italiaans, net als de mu-

ziek zelf, die valt onder de door Couperin geïntroduceerde term ‘les gôuts réunis’. Maar ook Georg Philipp Telemann zou bij de vermenging van stijlen vermoedelijk instemmend hebben geknikt. Bustijns suites werden trouwens in Amsterdam uitgegeven door Estienne Roger. En dan de uit-voering door Britse klavecinist Steven Devine: onvergetelijk! Bescheiden-heid siert de mens, maar Pieter Bustijn siert de suite.

Andrew vAn pArijs

barok

Antonio vivAldiConcerti grossi, opus 3Philharmonische Geigen Berlin o.l.v. Laurentius DincaMDG 308 1709-2

De herfst is alweer voorbij, maar Antonio Vivaldi’s ‘Herfst’ (opus 8) als tus-sendoortje op een cd die verder vooral bestaat uit concerten van de bundel L’Estro Armonico (opus 3) kan natuurlijk altijd. Nu gaat het bij deze opname niet om de originele concerten, maar om bewerkingen voor strijkorkest van de hand van de Berlijnse conservatoriumdocent Gerhard Tittel. In de oorspron-kelijke versie hebben de stemmen onder de soloviool ‘slechts’ een begeleidende functie. Tittel heeft de so-listische passages over de verschillende instrumen-ten verdeeld. Dat geeft een andere klankbeleving, hoe-wel de voor Vivaldi zo type-rende sprankelende trans-parantie is behouden. Het is even wennen om Vivaldi weer eens te horen op mo-derne instrumenten. Be-halve de gepronceerdere strijkersklank tonen de stemming en de intonatie aan hoe ons oor inmiddels gewend is geraakt aan een historisch geïnformeerde Vivaldi. Of ligt dat mis-schien aan het toch wat ruime vibrato van violist Laurentius Dinca?

Andrew vAn pArijs

Pieter Bustijn uit Middelburg schreef fijnzinnigeklavecimbelmuziek

Gemoderniseerde Vivaldi, die zijn

sprankelendetransparantie

behoudt

barok

johAnn christiAn schieferdeckerMusicalische ConcerteElbipolis Barockorchester HamburgChallenGe ClassiCs CC72531

Johann Christian Schieferdecker – wie? – was in zijn tijd een bekende organist en componist. Maar inderdaad, zijn naam is geheel in de vergetelheid geraakt. Schieferdecker (1679-1732) was een iets oudere tijdgenoot van Bach en Hän-del, twee componisten die destijds Buxtehude als organist in Lübeck wilden opvolgen. Maar ze zagen ervan af omdat ze dan met een bijzonder onaantrek-kelijke dochter moesten trouwen. Dat was voor Schieferdecker, leerling van Buxtehude, kennelijk geen probleem. Hij huwde de dochter en volgde de oude organist op. Tot dan toe had hij als klavecinist en componist aan de opera in Hamburg gewerkt. Uit die tijd stammen twaalf charmante suites, getiteld Musicalische Concerte. Zes van deze juweeltjes staan op de cd van het Elbipolis Barockorchester Ham-burg. Het zijn werkjes in de zogenaamde Franse stijl. De muziek is balsem voor de ziel, rustgevende klan-ken als medicijn tegen troebele tijden. Het Ham-burgse barokorkest speelt met goed gevoel voor smaak. Luister naar de verrassende opening van de Suite nr. 13, met de doffe, eentonige drum die een soort marche funèbre inleidt. Schieferdeckers mooie muziek is bij dit ensemble in uitstekende handen.

doron nAgAn

En Schieferdecker trouwde met

de dochter van Buxtehude

advertentie

cd-Besprekingen

barok

gallot, MoutonUne douceur violenteAnthony Bailes (luit)Ramée Ram 1104

De luit die in de late 17de eeuw in Frankrijk geliefd was, was een veel groter instrument dan de oudere renaissanceluit. Met z’n lange hals en rijk gonzende snaren werd de Franse theorbe aan het hof van de Zonnekoning bespeeld door grootheden als Robert de Visée, Jacques Gallot en Charles Mouton. Net als veel andere hofmusici componeerden deze luitisten hun eigen muziek, meest-

al in suitevorm. De koning wilde voor het slapengaan vaak een muziekje horen en dan kwam de luitist gewoon op de bedrand zitten spelen. Dat is ook de reden waarom deze lui-tsuites geen al te heftige of snelle delen bevatten. Maar

slaapverwekkend zijn ze geenszins, al helemaal niet in de uitvoeringen door Anthony Bailes. Zijn spel houdt het midden tussen dat van de introverte Hop-kinson Smith en de meer uitbundige Paul O’Dette. Bailes, al decennia actief als luitist en docent, maakte meer cd’s met dit repertoire en die zijn allemaal even prachtig. In Ramée, een label dat als weinig andere zijn nek uitsteekt met bijzonder repertoire, heeft hij een uitstekende partner gevonden. De theorbe is prachtig opgenomen en omdat het instrument in werkelijkheid vrij zacht klinkt, komt deze cd het best tot zijn recht bij een bescheiden afspeelvolume.

Marcel Bijlo

barok

johann seBastian BachBest of Bachdiverse uitvoerenden alpha 889 (6 cd’s + boek)

Voor wie nader wil kennismaken met de muziek van Johann Sebastian Bach brengt Alpha voor een aantrekkelijke prijs een luxueus vormgegeven box uit met een dwarsdoorsnede uit zijn omvangrijke oeuvre. Het label dook de ar-chieven in en stelde zes cd’s samen. Het bijgeleverde boekwerk in drie talen blijkt een rijk geïllustreerd naslagwerk, dat naast een biografie ook tal van muzikale en contextuele achtergronden bevat. De uitvoerenden zijn ba-rokspecialisten uit heden en verleden. Gezien de geografische herkomst van het label is het niet verwonderlijk dat het merendeel afkomstig is uit het Franstalige gebied, al komen ook klavecinist Gustav Leonhardt en bari-ton Max van Eg-mond voorbij. Een prachtig document, waarin het beste van Bach wordt ge-presenteerd en alle facetten van zijn veelzijdigheid aan bod komen. Extra vermelding verdient de laatste cd, waarop latere generaties de grote meester bewerken, variëren en herinstrumenteren. Luister hoe hij klinkt op de ma-rimba, of hoe met saxofoon op een jazzy manier op zijn muziek geïmproviseerd wordt. Het kan allemaal, want Bach is niet kapot te krijgen.

Frans jansen

Weelderige kennismakingmet de wereld van Bach

Luitmuziek voor koningLodewijk

Bernard Haitinkvoltooit Beethovencyclus

21, 24 en 28 februari 201220.15 uur Grote Zaal

sponsor 21 februari:concertgebouw.nl

advertentie

cd-besprekingen


barok

bach en zonenPianoconcertenSebastian Knauer (piano), Zürcher Kammerorchester o.l.v. Sir Roger NorringtonBerlin ClassiCs 0300270BC

Berlin Classics combineert de grote Johann Sebastian Bach met twee van zijn meest begaafde zonen, Carl Philipp Emanuel en Johann Christian. Dat resul-teert in een opname met vier klavierconcerten die de contrasterende klankwe-relden van de late barok en vroege klassieke periode prachtig tot hun recht laten komen. Hoewel de stukken oorspronkelijk werden geschreven voor klavecim-bel of fortepiano, speelt de veelzijdige pianist Sebastian Knauer hier alles op

een moderne Steinway. Doet hij daarmee de au-thenticiteit van de 18e eeuw geweld aan? Dat is allang geen issue meer. Tegen-woordig is het belangrijker dat je kennis hebt van zaken als articulatie en ornamen-tatie volgens historisch ver-antwoorde principes. Bij

Knauer is dat piekfijn in orde. Vermoedelijk is hij daarin gecoacht door vete-raan Roger Norrington, die zich al decennialang toelegt op de Originalklang. De 77-jarige Brit is sinds vorig jaar dirigent van het Zürcher Kammerorches-ter. Met zijn staat van dienst weet hij als geen ander oude muziek levendig en boeiend te vertalen naar de hedendaagse uitvoeringspraktijk. Klasse!

Frans Jansen

barok

georg Friedrich händelAppolo e Dafne e.a.Cantus Firmus Consort o.l.v. Andreas ReizeCpo 777 228-2

Appollo e Dafne is een lange cantate, je zou het ook een mini-operaatje kunnen noemen. Toen hij als jongeling in Italië werkte schreef Händel veel van dit soort cantates. Hij legde er de basis mee voor zijn hele compositorische carri-ère. Recitatieven en aria’s wisselen elkaar in hoog tempo af. Händel compo-

neerde zulke stukken, die in lengte en bezetting onderling sterk konden verschillen, voor uitvoeringen in kleine kring in de Romeinse paleizen en later in de Napolitaanse theaters. Appollo e Dafne heeft al duide-lijk een Napolitaanse toets, zoals in het duetje tussen Ap-

polo en Dafne dat verrassend veel lijkt op het duet van Zerlina en Massetto uit de eerste akte van Mozarts Don Giovanni. Het Duitse Cantus Firmus Con-sort, met twee uitstekende vocale solisten, koos voor een opzet waarbij de twee helften van de cantate worden gescheiden door instrumentale muziek die Händel schreef voor een Dafne-ballet. Dat was duidelijk geïnspireerd op de Franse hofdansmuziek, terwijl hij de cantate juist modelleerde naar het voor-beeld van Alessandro Scarlatti. Beide dragen onmiskenbaar het stempel van de Duitser Händel, die zo jong als hij was al een eigen geluid had gevonden.

Marcel biJlo

barok

Johann Friedrich FaschOrchestral works vol. 2Tempesta di MareChandos Chan 783

Johann Friedrich Fasch werd door zowel Bach als Händel hogelijk geprezen om zijn originele muziek. Met de hoeveelheid werken die we van hem kennen, is hij bovendien een geduchte concurrent voor Georg Philipp Telemann. Net als Telemann schreef Fasch honderden orkestwerken. Van dit enorme oeuvre is nog maar een fractie op cd opgenomen, maar de belangstelling voor Fasch zit duidelijk in de lift. Zijn muziek is dan ook aantrekkelijk materiaal voor ba-rokorkesten, al was het maar omdat Fasch in veel van zijn orkestwerken alle instrumenten gelijkelijk met soli bedeelt (en het dus niet zoekt in virtuoos so-lowerk met begeleiding). Dat is opnieuw een overeenkomst met Telemann, die niets moest hebben van die aanstellerige Italiaanse vioolconcerten. Het en-semble La Tempesta di Mare uit Philadelphia koos voor zijn tweede cd werken die nog niet eerder zijn opgenomen. Het orkest beschikt in alle instru-mentgroepen over uitsteken-de musici, die de vondsten van Fasch goed laten uitkomen. In elk deel is er wel weer een ander groepje instrumenten dat op de voorgrond treedt. Hopelijk laat een derde cd niet lang op zich wachten. Met het orkest-werk van Fasch kunnen ze nog jaren verder.

Marcel biJlo

Een mini-operaatjeuit de jonge jaren van Händel

Knauer & Norrington:voor al uw BachMet Fasch kunnen

barokorkesten nog jaren vooruit

barok

dieterich buxtehudeComplete klavecimbelwerkenSimone Stella (klavecimbel)Brilliant ClassiCs 94312 (4 Cd’s)

Dat Dieterich Buxtehude veel meer schreef dan orgelmuziek is de laatste jaren, vooral dank zij de inspanningen van Ton Koopman, steeds duidelijk gewor-den. Als orgelcomponist is Buxtehude van groot belang geweest, maar hij werd lange tijd louter beschouwd als een wegbereider voor Johann Sebastian Bach. En dat terwijl Buxtehude zelf zo’n veelzijdig en briljant componist was! Zijn complete klavecimbelwerk past op vier cd’s en bestaat voor het merendeel uit suites in Franse stijl. Duitse componisten, onder wie natuurlijk ook Bach, hielden erg van de uit Frankrijk geïmporteerde suitevorm, waarin langzame en snelle dansen elkaar afwisselen. Maar Buxtehude schreef ook een aantal opmerkelijke variatiewerken. Hoe meesterlijk hij dat deed, bewijst de variatie-reeks over La Capricciosa, een melodietje met de eenvoud van ‘alle eendjes zwemmen in het water’. Buxte-hude bouwt er een magistrale reeks variaties op. Deze kunst was geliefd bij de Duitse kla-viercomponisten, die hem had-den afgekeken bij Jan Pieters-zoon Sweelinck. De in 1981 in Florence geboren Simone Stella is een uitstekende klavecinist die zowel met de Franse suites als met de eveneens contrastrijke variatiereeksen goed raad weet. Dit is een prachtige productie die Buxtehudes meesterschap alle recht doet.

Marcel biJlo

Simone Stella kan uit de voeten

met Buxtehude

44 februari 2012

barok

Johann SebaStian bachJohannes-Passion BWV 245Cantus Cölln o.l.v. Konrad JunghänelAccent Acc 24251 (2 cd’s)

Vorig jaar rond deze tijd verschenen maar lieft drie topuitvoeringen van Bachs Johannes-Passion. En hier is er alweer een! Cantus Cölln werkt in al zijn uitvoe-ringen met een enkelvoudige vocale en instrumentale bezetting. Dat is mis-schien even wennen: het majestueuze openingskoor dat je het drama in moet

zuigen, klinkt nu uit veel min-der kelen. Maar die behoren wel toe aan de zangers van Cantus Cölln en dat is al meer dan twintig jaar een van de beste vocale barokensembles. Discussies over grote of kleine bezetting zijn trouwens van alle tijden en Bach zelf wor-stelde er ook al mee. Hans-Jörg Mammel zingt de rol van Evangelist betrokken, maar

trekt de aandacht niet te veel naar zich toe. Dat is een kwaliteit die niet iedere tenor is gegeven en Mammel is dan ook veelgevraagd voor deze partij. De uitvoering als geheel heeft een felle dramatiek maar kent in de aria’s ook prach-tige rustpunten. Wie vorig jaar met pijn en moeite een keuze heeft gemaakt, kan er nu dus nog een aan zijn collectie toevoegen.

Marcel biJlo

barok

Johann SebaStian bachConcerts avec plusieurs instrumentsCafé Zimmermann o.l.v. Céline Frisch en Pablo ValettiAlphA 811 (6 cd’s)

Het Franse ensemble Café Zimmermann, genoemd naar het Leipzigse kof-fiehuis waar Bach vaak speelde, werkt al een aantal jaar aan een serie cd’s met Bachs concerten en orkestwerken. De zes losse delen zijn nu samengebracht in een prettig geprijsde box met uitgebreid tekstboek. Daarin zitten alle Bran-denburgse concerten en orkestsuites, de vioolconcerten en het merendeel van de klavecimbelconcerten. Café Zimmermann koos er niet voor om alle con-certen in alle versies op te ne-men. Bach werkte bijvoor-beeld zijn vioolconcerten om tot klavecimbelconcerten, maar die arrangementen ho-ren we hier niet. Wél opgeno-men is de versie voor oboe d’amore van het vierde Klavecimbelconcert en dat is maar goed ook! Want zelden hoor je zo’n mooie solist op dit moeilijke rietin-strument. Café Zimmermann is een ensemble dat van opschieten houdt. Die voortvarendheid, gekoppeld aan een grote instrumentale beheersing, doet je als luisteraar op het puntje van je stoel zitten. De instrumenten zijn van dichtbij opgenomen en dat heeft als voordeel dat in de concerten voor meer klavecim-bels precies te horen is welk instrument wat speelt. Daardoor wordt nog eens extra duidelijk hoe ongelofelijk knap Bach die stukken heeft gecomponeerd.

Marcel biJlo

Een Bach die houdt van opschieten

En alweer een Johannes-Passiondie behoorttot de top

De gepassioneerde uitwisseling tussen de “ziel” van de viool en

het orkest is de vrucht van deze mooie ontmoeting tussen twee

grote kunstenaars van onze tijd.De opname van Isabelle Faust

en Claudio Abbado heeft een primeur; nog niet eerder is

onder leiding van Claudio Abbado Beethovens vioolconcert in D

groot op. 61 opgenomen. Naast het vioolconcert van Beethoven

staat ook het vioolconcert van Alban Berg (‘To the Memory of an Angel’) op deze CD van de Maand.

CD H

MC

902

105

© M

arco

Cas

elli

Nir

mal

Isabelle Faust Claudio Abbado

BERGBEETHOVEN

VioolconcertenIsabelle Faust, viool

Orchestra Mozartonder leiding van

Claudio Abbado

Deze uitgave is verkrijgbaar bij uw klassieke zakenspecialist of via http://beneluxstore.harmoniamundi.com/

harmoniamundi.comSinds kort ook op uw smartphone & iPhone

VAN DE MAAND

CD

NL_Abbado_Klassieke.indd 1 20/12/11 11:00

advertentie

cd-besprekingen


opera

Franz schrekerIrreloheSadnik, Greiner, Denschlag, Morouse e.a., Chor der Theater Bonn, Beethoven Orchester Bonn olv Stefan BlunierMDG 937 1687-6

Het verhaal van Franz Schrekers opera Irrelohe lijkt nog het meest op dat van een horrorfilm. De heren van het kasteel Irrelohe zijn vervloekt. Op hun huwe-lijksdag worden ze waanzinnig en ze verkrachten een maagd – een vloek die ze aan hun eerstgeboren zoon doorgeven. Alleen vlammen kunnen die vloek ontkrachten. En die vlammen komen er natuurlijk, aan het eind, wanneer de mooie Eva graaf Heinrich verkiest boven de bastaard Peter. Peter is de eerstge-boren zoon van de verkrachter. En Heinrich blijkt zijn halfbroer te zijn. Uitein-

delijk komt alles goed en op weg naar die ontknoping is het ronduit sidderen, huiveren en genieten. Tenminste, wel als je van Schrekers muziek houdt. Die klinkt typisch naar de jaren

twintig van de vorige eeuw: lange, uitgesponnen lijnen en welhaast onver-bloemde erotiek. Franz Schreker wordt de laatste jaren steeds vaker uitge-voerd. Ook zijn opera’s beginnen repertoire te houden en daar ben ik maar al te blij om. Ook het operahuis Bonn heeft zich gemengd in de heersende Schre-kerrevival. Vorig jaar werd Irrelohe live opgenomen en dit jaar voeren ze in Bonn Der Ferne Klang op. Als die voorstelling net zo goed wordt (wat een fan-tastisch orkest hebben ze daar!), kan ik alleen maar hopen dat de technici van het label MDG die cd weer mogen opnemen.

basia Jaworski

barok/wereldmuziek

diversenOdisea Negra: El mar de las memoriesLa Chimera o.l.v. Eduardo EgüezNaïve e 8931

Er zijn van die cd’s die een verhaal vertellen dat vele eeuwen en vele continen-ten omvat. Die de gemeenschappelijke wortels van de mensheid op intrige-rende wijze blootleggen. Zo’n cd is Odisea Negra, een project van de Argen-

tijnse gitarist Eduardo Egüez en zijn ensemble La Chime-ra. Egüez vroeg zich af hoe het kwam dat hij zich overal in Zuid-Amerika thuisvoel-de. Toen hij in Frankrijk Ivan Garcia ontmoette, bleek die in Afrika hetzelfde te heb-ben. Het werd het begin van een zoektocht naar eeuwen-

oude cross-over. Naar de invloed van Afrikaanse ritmes in de Europese en Zuid-Amerikaanse kunstmuziek uit de 17de eeuw, of de versmelting van Ara-bische, Afrikaanse en Europese elementen in de westerse en Latijns-Ameri-kaanse volksmuziek. Het resultaat is een adembenemende muzikale reis waarin een jacaras van Santiago de Murcia uit de 18de eeuw naadloos overgaat in een hedendaagse joropo. Een volksliedje uit Senegal keert terug naar 17de-eeuwse samenzang. Wie aan het einde van deze inspirerende cd niet de hele wereld wil omhelzen, draagt oorkleppen.

paul Janssen

opera

TsJaikovski, rachmaninov e.a.Slavic HeroesMariusz Kwiecien (bariton)HarMoNDia MuNDi HMW906101

Mariusz Kwiecien is hot. Speciaal voor deze jonge Poolse bariton werd ooit de barihunks-site opgericht. Toch, hoe ik zijn charisma en de acteerprestaties ook bewonderde, zijn stem liet mij meestal koud. Maar kleine jongens worden groot en de waarheid moet nu maar eens op tafel: ik heb mij vergist! Toen ik zijn Onjegin in de regie van Tsjernjakov zag, gaf ik mij gewonnen. En nu, bij zijn eerste solo-cd, buig ik het hoofd uit diepe bewondering. Allereerst is er de re-pertoirekeuze. Naast zijn grootste glansrollen (Onjegin en Król Roger van Szymanowski) zingt Kwiecien voornamelijk onbekende schatten uit Slavische opera’s. Wel-licht kent u de aria’s uit Sadko en Mazeppa en, vooruit, Halka. Maar heeft u ooit gehoord van Smetana’s Certova ste-na? Of van Verbuum no-bile van Moniuszko? Dat bedoel ik ! En buiten de repertoirekeuze hebben we te maken met een stem die klinkt als een klok. Mooi, warm, aantrekkelijk. Ook het Poolse radio-orkest onder leiding van Łukasz Borowicz klinkt voortreffelijk.

basia Jaworski

Jacaras of joropo: Eduardo Egüezomhelst de hele wereld

Schrekers ‘Irrelohe’: horror en erotiek

Mariusz Kwiecien, de hunk onder

de baritons, ontdekt Slavische

operaschatten

barok/wereldmuziek

diversenMare NostrumMontserrat Figueras, Lior Elmaleh, Hespèrion XXI o.l.v. Jordi Savallaliavox avSa9888a+B (2SacD’S eN Boek)

In november 2011 bereikte ons het trieste nieuws van de dood van Montserrat Figueras, een diva die met geen ander kan worden vergeleken. De Catalaanse zangeres stofte een onbekend, allang vergeten repertoire af en zelfs met de benaming ‘Callas van de oude muziek’ doe je haar tekort. Met haar zeer her-kenbare, warme stem, haar voordracht en inleving heeft zij immers de muziek verrijkt met ontelbare schatten uit het verleden – en in een moeite door de fol-klore van zijn soepjurken ontdaan. Het laatste project van Montserrat Figu-eras, zoals altijd ondernomen samen met haar man, de vermaarde gambist en dirigent Jordi Savall, was een fictieve reis langs de kusten van de Middel-landse Zee, van Armenië en Turkije tot Israël en Marokko. De muziek die ze vonden kwam terecht op twee sacd’s, met een bijgeleverd boek vol illustraties en teksten in verschillende talen. Wat dat aangaat maakt het eigen label van Figueras en Savall, AliaVox, z’n reputa-tie opnieuw meer dan waar. Maar minstens zo mooi is de muziek zelf, die verhaalt van de eeuwenlange wisselwer-king tussen christenen, joden en moslims. Een van de mooiste uitgaven van het afgelopen jaar.

basia Jaworski

Montserrat Figueras, onvergetelijke diva

opera

Antonio ViVAldiTeuzzoneSolisten, Le Concert des Nations o.l.v. Jordi SavallNaïve OP 30513 (3 cds’)

We hebben van behoorlijk wat componisten al de complete recordings beleefd. Maar wat Naïve van plan is met Vivaldi spant de kroon. Vijftien jaar is er uitge-trokken om op ruim honderd cd’s het complete oeuvre uit te brengen. De Bi-bliotheca Nazionale in Turijn verzorgt de noten, gebaseerd op Vivaldi’s per-soonlijke muziekbibliotheek. Een enorme klus, zeker als je aan al die opera’s denkt. Dit is alweer deel 16, met een prachtopname van de minder bekende opera Teuzzone. Het libretto speelt zich af aan het keizerlijke hof in China, wat Vivaldi tot al-lerlei exotische kleurnuances inspireerde. Een kolfje naar de hand van Jordi Savall, die hier Le Concert des Nations dirigeert. Vivaldi’s gewaagde akkoordprogressies, dissonanten en ongewone sonoriteiten, zoals in de cavatina ‘Ove giro il mesto sguardo’, worden door hem extra aangezet. Het zijn passages die doen denken aan de ‘Winter’ uit de Vier Jaargetijden, even snerpend en kortademig. Sopranist Paolo Lopez, die sinds 2006 flink aan de weg timmert, zet de muziek volledig naar zijn hand. Vivaldi maakte het zich overigens gemakkelijk door hele aria’s uit vroegere werken over te zetten - net zoals Bach den Händel dat deden. Who’s to know?

Jos VAn der ZAnden

opera

BenJAmin BrittenA Midsummer Night’s DreamLondon Philharmonic Orchestra, Trinity Boys Choir o.l.v. Ilan VolkovGFOcd 013-06 (2 cd’s)

In april 1960 voltooide Benjamin Britten zijn opera A Midsummer Night’s Dream. Hij had er slechts zeven maanden voor nodig gehad De bijzondere in-strumentatie geeft blijk van Brittens ongekende muzikale verbeelding; zo plaatste hij een klavecimbel tegenover een harp en celesta. Voor de hoofdrol van Oberon zocht hij naar een onaards stemgeluid. Britten koos voor Alfred Deller, in de vorige eeuw verantwoordelijk voor de renaissance van de coun-tertenor. In deze Glyndebourne-productie uit 2006 wordt de rol vertolkt door

Bejun Mehta. Mehta is in-dringend en expressief van begin tot eind. De cast, die verder onder anderen be-staat uit Íride Martínez (Ty-tania), Timothy Robinson (Lysander) en Kate Royal

(Helena), is zeer overtuigend, maar de show wordt gestolen door de (in 2006) elf jaar oude Jack Morlen als Puck. Een gesproken rol. Door tijdsdruk had Britten geen librettist in kunnen schakelen, hij liet de tekst van Shakespeare daarom vrijwel volledig intact. Shakespeares verzen zijn muziek op zich en de jonge Morlen reciteert met veel bravoure. De bijgeluiden vanaf de bühne zijn in deze live-registratie soms hinderlijk, maar het lieflijke slotkoor ‘Now until the break of day’ maakt alles goed.

merliJn KerKhof

Indringende ‘Midzomernacht’ van Benjamin Britten

En nu duikt Jordi Savall op met een

opera van Vivaldi

Nikolaj R

imski-K

orsakov

Ne

de

rland

s Ph

ilharm

onisch

Orke

st

8 feb

— 1 m

rt 20

12

De legende van de onzichtbare stad Kitesj en het

meisje Fevronja

T 020 625 54 55www.dno.nl

advertentie


cd-dVdbesprekingen

wereldmuziek

diVersenCorazón & HuesoMelingo World Village WVF 479064

Daniel Melingo heeft van zichzelf een legende gemaakt. Zo presenteert hij zichzelf althans. En misschien is dat niet helemaal ten onrechte. In Engeland heet hij inmiddels ‘the man who’s making tango seriously cool’. En in het va-derland Argentinië is hij een held die tango en popmuziek dichter bij elkaar brengt. Melingo maakte in zijn jonge jaren als gitarist en saxofonist furore in de Argentijnse popmuziek, met bands als Los Twist en Los Abuelos de la

Nada. Daarnaast werd hij onsterfelijk als presentator van een tv-programma waarin rockmusici hun eigen draai gaven aan de tango. Dat is precies wat Melingo doet. Met zijn band heeft hij

al verschillende cd’s aan het belangrijkste erfgoed van Argentinië gewijd, en met Corazón & Hueso (hart en bot) gaat hij in die lijn verder. Tango’s vol in-vloed uit de populaire muziek, gezongen met zijn doorrookte whiskystem. Melingo brengt de dagen en de stijl van Horacio Ferrer terug en voegt iets wezenlijks toe aan de hedendaagse tango in Argentinië. Wie houdt van de even lome als snijdende melancholie van de tango, gecombineerd met poëtische en soms surrealistische teksten over leven en liefde, heeft aan Corazón & Hueso een warmbloedig uurtje.

paul Janssen

opera dvd

giacomo pucciniTurandotGuleghina, Licitra, Iveri, Faria e.a. Coro e Orchestra dell’Arena di Verona o.l.v. Giuliano Carella, regie Franco ZeffirelliBelair BaC066

Ik kijk en luister naar Salvatore Licitra en kan mijn tranen niet bedwingen. Hij is nooit mijn geliefde tenor geweest, maar de wetenschap dat je kijkt en luistert naar zijn waarschijnlijk laatste opname (in september 2011 verongelukte Lici-tra op Sicilië), maakt oordelen lastig. De productie is een good old Zeffirelli, met alles erop en eraan, maar de sfeer in Verona is om jaloers op te worden zo mooi.

De maan licht op en je waant je midden in een sprookje. Zelfs al vind je Zeffirelli’s realistische aanpak en de decors iets te, één ding kan je hem niet ontzeggen: de perso-nenregie klopt en de in-teractie is altijd perfect getimed. De beelden zijn

ontegenzeggelijk prachtig en het blijft een fascinerend spektakel. Maria Gu-leghina is tegenwoordig de heersende Turandot en ze doet het zonder meer goed, maar ook zij is een dagje ouder geworden en er is een soort routine in haar stem en voordracht geslopen. Ik hoor ook een rafelig randje in haar hoogte. Luiz-Ottavio Faria is een zeer ontroerende Timur en Tamar Iveri een mooie, maar niet echt memorabele Liu.

basia Jaworski

opera dvd

Jean-baptiste lullyAtysSolisten, Les Arts Florissants o.l.v. William Christie, regie Jean-Marie VillégierFra 6 (2 dVd’s)

Tussen 1673 en 1687 componeerde Lully aan het hof van Lodewijk de Veer-tiende jaarlijks een opera. De Zonnekoning hield het meest van Atys (1676), een opera over de liefde tussen goden en stervelingen naar een libretto van Philippe Quinault. Atys is de eerste Franse tragedie waarin alles draait om de liefde. Als gunsteling van Célénus, de koning der Phrygiërs, moet Atys een groot feest voorbereiden vanwege de komst van godin Cybèle. Sanaride moet binnenkort met de koning trouwen, maar ze houdt van Atys, die op zijn beurt ook van haar houdt. Maar ook godin Cybèle is verliefd op Atys, zodat zich een intens drama ontvouwt waarin de titelheld tenslotte sterft. Dans en expres-sieve zang onderstrepen op poëtische wijze de gestileerde emoties, waaraan solisten als Bernard Richter (Atys), Stéphanie d’Oustrac (Cybèle) en Emma-nuelle de Negri (Sangaride) vleugels geven. Koor en orkest van Les Arts Flo-rissants o.l.v. William Christie en de dansers van Compagnie Fêtes Galantes brengen Lul-ly’s statige dansmuziek tot le-ven in een kleurrijke regie van Jean-Marie Villégier. De mo-numentale pracht en praal van Versailles herleeft in volle glorie op deze schitterende dvd, die niet alleen oog en oor, maar ook het hart weet te raken.

wenneke saVeniJe

Turandot in regie van good old Zeffirelli – met ontroerende Salvatore Licitra

Daniel Melingo koppelt pop aan tango

William Christie en ‘Atys’ van Lully: een succesverhaal

opera dvd

georg Friedrich händelAlcinaHarteros, Kasarova, Mühlbacher e.a., Les Musiciens du Louvre-Grenoble o.l.v. Marc Minkowski , regie Adrian Noblearthaus musik 101571 (2 dVd’s)

Jarenlang was hij leider van de Royal Shakespeare Company en het regisseren zit hem in het bloed. De Brit Adrian Noble weet alles van spanningsopbouw, geraffineerde decors, uitbeelding van emoties, lichteffecten. Van deze Alcina van Händel maakt hij dan ook een feest, vorig jaar optimaal gewaardeerd door de bezoekers van de Wiener Staatsoper. Het is een historische aankleding, maar Noble laat het verhaal zich voltrekken in een 18de eeuws Londens thea-ter. Dat kan omdat het om een ‘magische opera’ van Händel gaat, waarbij lo-catie en aankleding van ondergeschikt belang zijn. Het gaat bovenal om emo-tionele verwikkelingen en individuele verhoudingen tussen de protagonisten. Maar het oog wil ook wat, en daarom mag het een meesterworp worden ge-noemd dat alles rond een aristocra-tische dame is gesitueerd, de Du-chess of Devonshire. Zij en haar vrienden ‘spelen’ het theaterstuk Alcina. Zo ontstaat theater-in-thea-ter, ofwel barok gespeeld in de 18de eeuw. Het venijn spat er werkelijk vanaf. Alcina is een tovenares, een heks, en ook nog eentje die vergeefs om liefde (zeg maar gerust: seks) bedelt. Tijdens de uitvoerige balletten leeft Noble zich uit met schitterende lichteffecten.

Jos Van der Zanden

Adrian Noble leeft zich uit in Händels

toveropera ‘Alcina’

Alison BALSOM BBC Scottish Symphony Orchestra,Lawrence ReneSSeRAPH – Trumpet ConcertosAlison Balsom’s nieuwste opname met hedendaags repertoire bevat o.a. de wereldpremière van het trompetconcert ‘Seraph’ van James MacMillan. De Nederlander Lawrence Renes dirigeert.

6785

902

Royal Liverpool Philharmonic Orchestra, Vasily PeTRenKORACHMAninOV: Symphony no.3 / Caprice Bohémien / VocaliseVasily Petrenko leidt het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra in een compleet Rachmaninov-programma: zijn derde en meest expressieve symfonie, de Caprice Bohémien en de Vocalise.

6790

192

nu verkrijgbaar de mooiste nieuwe releases

emiclassics.com | youtube.com/emiclassics | twitter.com/emiclassics | facebook.com/emivirginclassics | spotify:user:emivirginclassics

7307

562

– 5C

D

Various artistsCLASSiCAL HiTS OF THe CineMADeze 5CD-box biedt 72 meesterwerken uit de filmhistorie. Van grote klassieke componisten (Mozart, Verdi) en succesvolle filmcomponisten (Williams, Morricone) tot onvergetelijke soundtracks (Titanic, James Bond). Leuk rond de Oscaruitreiking op 26 februari.

6784

192

– 2C

D

Various artists20th CenTURY CLASSiCS: CARL nieLSen (Vol. 2)Dit album is een van de 10 nieuwste releases in de 20th Century Classics-serie. De complete serie van 65 titels is tot eind maart 2012 in prijs verlaagd.

0883

282

Tine Thing HeLSeTHRoyal Liverpool Philharmonic Orchestra, eivand AADLAnDSTORYTeLLeREen mooi debuut van EMI Classic’s nieuwste aanwinst: de Noorse trompettiste Tine Thing Helseth. Ze speelt liederen van Strauss, Sibelius, Ravel, Canteloube en Weill en wordt begeleid door respectievelijk piano of orkest.

0886

582

– ve

rkrij

gbaa

r van

af 1

3 fe

b.

YUnDiTHe ReD PiAnOOp dit nieuwe album speelt Chopin-specialist Yundi verrassend repertoire uit zijn geboorteland, China. Op 8 maart geeft hij een concert in het Muziekgebouw Frits Philips in Eindhoven.

9076

652

– 2C

D

Gérard CAUSSÉJ. S. BACH: 6 Suites de dansesEen van ‘s werelds gekendste altviolisten speelt de 6 suites die Bach oorspronkelijk componeerde voor cello. Caussé doet dit samen met Laurent Terzieff, die tussen de suites gedichten voorleest van de dichter Rainer-Maria Rilke.

7314

392

– 2C

D +

DVD

Tenerife Symphonic Orchestra, Dirk BROSSÉOPen COnTinUUM – Live in TenerifeDeze live 2CD + DVD weerspiegelt een fenomenaal concert van de Belgische componist en musicus Wim Mertens in Tenerife met het Tenerife Symphonic Orchestra gedirigeerd door Dirk Brossé.

6804

032

– 2C

D

Various artistsCLASSiCAL 2012Met 45 tracks brengt deze 2½ uur durende 2CD de beste en meest populaire namen uit de EMI/Virgin Classics-catalogus. Happy Classical 2012!

MooisteRel_EMI_VKZ-JAN2012.indd 1 11-01-12 12:06


TToen Itzhak Perlman in 1972 zijn opname maakte van de Caprices van Paganini droeg hij die op aan Michael Rabin, de Amerikaan-se violist die in zijn tijd werd gezien als een nieuwe Jascha Heifetz. Dit etiket was natuur-lijk aardig voor zijn publiciteit, maar stelde tegelijkertijd een onmogelijke opgave. Je zult het maar moeten waarmaken. Aanvankelijk lukte het de nogal schuwe Rabin, geboren in 1936, heel goed. Hij speelde briljant, maak-te al op zijn veertiende zijn debuut in Carne-gie Hall en toerde in de jaren vijftig over de hele wereld.

Rabins carrière zou echter niet lang duren. Er kwam op tragische een einde aan in janu-ari 1972. Rabin was pas 35 en had al jaren niet meer in het openbaar gespeeld. Hoewel hij inderdaad net zo’n verbluffende virtuoos was als Heifetz, lukte het hem in het laatste decennium van zijn leven niet om fysiek en mentaal overeind te blijven. De druk van het hectische bestaan van een topmuzikant werd hem teveel. Hij raakte verslaafd aan medicij-nen en uiteindelijk ook aan drugs. Er was geen redden meer aan.

Er gingen geruchten dat hij een eind aan zijn leven zou hebben gemaakt. Andere bronnen meldden dat hij in zijn appartement in New York was uitgegleden en met zijn hoofd op een tafel terechtkwam. Hoe het zij: iedereen was ontzet. Hoe was het toch mogelijk dat zo’n groot talent slechts kortstondig kon schitteren? Wat resteert zijn de vele opnamen die Rabin tot en met 1960 in New York, Hol-lywood en Londen voor Capitol, Angel en EMI heeft gemaakt. En niet te vergeten de

gefilmde optredens die nu via YouTube zijn te zien. Fascinerende documenten.

Zijn leermeester Ivan Galamian zei dat hij nooit een betere leerling had gehad. Rabins zwakke punten? Die waren er niet! Als je de concerten van Paganini, Wieniawski, Tsjaikovski, Mendelssohn, Bruch en Gla-zoenov beluistert, hoor je een bijna onmen-selijke, genadeloze precisie. In de 24 Caprices van Paganini en twee solosonates van Ysaÿe hetzelfde beeld. In de korte uitsmijters van Ravel, Saint-Saëns en De Sarasate, plus de door Kreisler, Heifetz en Szigeti bewerkte bonbons, is Rabin onweerstaanbaar. Verbijs-terend virtuoos en intens muzikaal.

Toch biedt een re-cente EMI-box maar een beperkt zicht op zijn actie-radius. Rabin had Bartók ontdekt, die hij toevoegde aan de drie grote B’s: Bach, Beethoven en Brahms. Hij gaf eerste uitvoeringen van vi-oolconcerten van Richard Mohaupt en Paul Creston en wist ook hoe je met Schubert moest omgaan (zie dat helaas korte fragment

muzikale komeet

Column Hans Heg

Virtuoso opera FantasiesGLuCK, WIENIAWSKI, PRoKoFJEV E.A.

Marlene Hemmer (viool), Derrick Hemmer (piano)

DutCH reCorD Company DrC 111005/01

Bij RaBin hooR je een Bijna

onmenselijke, genadeloze pRecisie

Foto

: pet

er a

rno

Bro

er

Zolang de voorraad strekt, nu

22,95

Zolang de voorraad strekt, nu

14,95

young genius oF tHe ViolinMENDELSSoHN, PAGANINI, BRAHMS E.A.

Michael Rabin (viool)emi 6 79071 2(6 CD´s)

van een Carnegie Hallrecital op YouTube). Zijn bekentenis – “wij solisten zijn niets an-ders dan de slaaf van ons instrument” – kon-digde echter al het onheil aan dat hem nau-welijks tien jaar later zou treffen.

De jonge Nederlandse violiste Marlene Hemmer vergelijken met een fenomeen als Rabin is natuurlijk niet fair. Al vraagt ze er bijna om doordat ze op haar laatste cd in de-zelfde vijver vist met operabewerkingen van Paganini (Rossini), Wieniawski (Gounod) en De Sarasate (Bizet), aangevuld met een paar van die heerlijke arrangementen van Heifetz en Kreisler. Met haar broer aan de vleugel

slaat zij zich er met allure en st i j lvol door-heen, al mist ze het verbluffende e lan van een k o m e e t a l s Rabin. Het grote voordee l van Hemmers cd is

echter dat alles zo schitterend en mooi ruim-telijk klinkt. En dat is ook wat waard, zeker in vergelijking met de kale akoestiek die Mi-chael Rabin rond 1955 moest accepteren in de studio van Capitol in New York.

puzzelJan Peter Raat

DuovragenHieronder staan steeds twee vragen. Het antwoord op de eerste vraag levert een (begin)letter op. De plaats daarvan in de uiteindelijke oplossing hangt af van het antwoord op de tweede vraag, die het nummer van een symfonie geeft. Voorbeeld: Geboorteplaats van Mozart - “Grote symfonie”Antwoorden: Salzburg - 9de symfonie van SchubertIn het schema onderaan zou de S dan op plaats 9 terechtkomen.

1 ) Oostenrijks musicoloog, bekend om zijn Schubert-catalogus - “Romantische symfonie”2) Nachtstuk - Symfonie “le Soir”3 ) Vocaal-instrumentale compositie - Symfonie “pathétique”4 ) Italiaanse tempo-aanduiding voor “levendig” - Symfonie “ Rurale”5 ) Operatekstboek - Orgelsymfonie6 ) pianostuk van Ravel - Onvoltooide symfonie van Mahler7 ) Duits operacomponist - “lentesymfonie”8 ) Overbrengen van de ene naar de andere toonsoort - Symfonie “uit de nieuwe wereld”9 ) De voornaam van een legendarische Nederlandse alt - Symfonie “lobgesang”10) Muzikale stroming in de 19de eeuw - Symfonie ”Antartica”11) eredirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest - “Noodlotsymfonie”12) Italiaanse coloratuurmezzo - Symfonie “Het jaar 1905”

OplOSSINg puzzelKlassieke Zaken Magazine nr. 6-2011We hopen op een muzikale Sint en Kerst

pRIjS-wINNAARS

De prijswinnaars ontvangen een cd van Emmanuel Pahud. Met dank aan EMI.

Mw. B. weStRA-KeuleN, lOlluM

DHR. F. VAN SluIjS, MIDDelBuRg

Mw. w. weRNSeN, ‘S-gRAVelAND

Mw. H. peeReBOOM, DORDReCHt

DHR./Mw. B.H.g. BOSSINK, OlDeNzAAl

Mw. p. VAN wIjK, HeeMSKeRK

DHR./Mw. H. VeNNIK, BReDA

Mw. M. wORMgOOR- BOSCH, ARNHeM

DHR. DRS. R. gelDeRMANS, DeuRNe

Mw. e. VeRMeuleN, wAgeNINgeN

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

OplOSSINg

Stuur uw oplossing met naam, adres en/of e-mail-gegevens voor 1 maart 2012 naar: Vereniging Klassieke Zaken, Postbus 226, 1200 AE Hilversum. Onder de goede inzenders worden 10 cd's verloot van sopraan Olga Peretjatko.Met dank aan Sony.

50 februari 2012

Winkels met postorderservice

Alle besproken cd’s in het magazine zijn te allen tijde door de Klassieke Zaken Specialist te bestellen.

ALKMAAR Boekhandel Feijn Laat 47 / 072-5409944www.feijn.nl

ALMELOhilarius Broekhuis Koornmarkt 24 / 0546-456717www.boekhandelbroekhuis.nl

AMERSFOORTde algemene BoekhandelLeusderweg 184-188 / 033-4622222www.algemeneboekhandel.nl

AMSTELVEENde BijenkorF Cd aFd.Galerij 152 / 0900-0919www.vanleestklassiek.nl

AMSTERDAMBroekmans & Van PoPPel Van Baerlestraat 94 / 020-6751653www.broekmans.com

de BijenkorF Cd aFd.Dam 1 / 0900-0919www.vanleestklassiek.nl

Charles muziek Weteringschans 193 / [email protected]

ConCerto Utrechtsestraat 54-60 / 020-6245467www.concerto.nu

Fame musiC B.V. (magna Plaza) Nieuwezijds Voorburgwal 182 / 020 - 6382525www.fame.nl

APELDOORNnawijn en Polak BoekVerkoPers Marktplein 24 / 055-5212709www.nawijn-polak.nl

ARNHEM muziekhandel Bergmann Koningsstraat 19 / 026-4423014www.bergmann.nl

de BijenkorF Cd aFd.Ketelstraat 45 / 0900-0919 www.vanleestklassiek.nl

BERGEN OP ZOOMQuist Boekhandel Fortuinstraat 22-24 / 0164 240 232 www.quistboeken.nl

BREDAmuziekhandel sPronk Wilhelminastraat 24a / 076-521 5213www.muziekvanspronk.nl

CASTRiCuMBoekhandel sCholteW.C. Geesterduin / 0251-652533www.boekhandelscholte.nl

COEVORDENmusiC store Friesestraat 50 / 0524-517332www.musicstore.nl

DELFTmuziekhandel Van Buytene Binnenwatersloot 16 / 015-2123853www.cdklassiek.nl

DEN HAAGde BijenkorF Cd aFd.Wagenstraat 32 / 0900-0919www.vanleestklassiek.nl

DEN HAAGCaminada Alleen postorder / 070-3466277www.caminada.nl

Vanleest/PaagmanFrederik Hendriklaan 217 / 070-3383838www.vanleest.nl

DEVENTERde woestijnroos Kleine Overstraat 30-32 / 0570-642491www.woestijnroos.nl

DORDRECHTdordreCht klassiek Voorstraat 435 / [email protected]

DRiEBERGENCd artline V.o.F. Traaij 1-C / 0343-521532www.cdendvd.nl

EiNDHOVENBullit klassiek Heuvel Galerie 140 / 040-2465107www.bullitklassiek.nl

de BijenkorF Cd aFd.Piazza 1 / 0900-0919www.vanleestklassiek.nl

ENSCHEDEBoekhandel Broekhuis Marktstraat 12 / 053-4325210www.boekhandelbroekhuis.nl

ERMELOriemer & walinga Cd aFd. Stationsstraat 131 / 0341-552405www.riemer-walinga.nl

GRONiNGENBoekhandel Van der Velde A-Kerkhof 45-47 / 050-3125593www.boekhandelvandervelde.nl

het Carillon Oude Ebbingestraat 64 / 050-3123625www.hetcarillon.nl

Plato groningen Oude Ebbingestraat 41 / 050-3135055www.platomania.nl

HAARLEMBruno klassiek Gierstraat 50 / 023-5323240www.brunoklassiek.nl

HEERLENsmeets klassiek & jazz Akerstraat 5 / 045-5715550www.smeetsklassiek.nl

HENGELOBoekhandel Broekhuis Weemenstraat 45 / 074-2910267www.boekhandelbroekhuis.nl

’S-HERTOGENBOSCHPieter Van os Cd Snellestraat 44 / 073-6131150www.pietervanoscd.nl

KROMMENiEerwin Vermast Cd-dVd shoP Zuiderhoofdstraat 2 / 075-6216382www.erwinvermast.nl

LEEuWARDENBoekhandel Van der Velde Nieuwestad 57-59 / [email protected]

Poort Voorstreek 6 / 058-2123905www.poortmusic.nl

LEiDEN Firma Van luyken Breestraat 97 / 071-5120035 [email protected]

Plato leiden Vrouwensteeg 4-6 / 071-5149689www.platomania.nl

VelVet musiC Nieuwe Rijn 34 / 071-5128157www.velvetmusic.nl

MAASSLuiSmastersound Noordvliet 29 / [email protected]

MAASTRiCHTde BijenkorF Cd aFd. Achter het Vleeshuis 26 / 0900-0919www.vanleestklassiek.nl

MiDDELBuRGde drukkerij Markt 51 / 0118-886874www.drukkerijmiddelburg.nl

NiJMEGENBoekhandel roelants LUX, Marienburg 38-39 / 024-3221734www.roelants.com

kroese klassiek Molenstraat 126 / 024-3221346www.kroese-online.nl

OLDENZAALlansink hiFi, Video & Cd’s Grootestraat 20 / [email protected]

RODENBoekhandel daan nijman Heerestraat 87 / 050-5012967http://www.daannijman.nl

ROOSENDAALhet VerBoden rijk Passage 8-14 / 0165-529223www.verbodenrijk.nl

ROTTERDAMde BijenkorF Cd aFd.Coolsingel 105 / 0900-0919 www.vanleestklassiek.nl

Vanleest donner klassiekLijnbaan 150 / 010-4046100www.vanleestklassiek.nl

SNEEKBoekhandel Van der Velde Kruizenbroederstraat 36 / [email protected]

uTRECHTde BijenkorF Cd aFd.Sint Jacobsstraat 1a / 0900-0919www.vanleestklassiek.nl

BoudisQue ClassiQue Vredenburg 31 / 030-2394030www.boudisque.nl

VENLOsounds reCordshoP BV Parade 66 / 077-3510625www.sounds-venlo.nl

ZuTPHENmusiC all in Beukerstraat 24 / 0575-516444www.musicallin.net

ZWOLLEPlato zwolle Klokkensteeg 14 / 038-4225354www.platomania.nl

klassieke zakensPeCialisten

51 februari 2012 WWW.KLASSiEKEZAKEN.NL

Alleen verkrijgbaar bij de Klassieke Zaken Specialisten. Zie voor de complete lijst pagina 51. *Geadviseerde Klassieke Zaken-actieprijs, zolang de voorraad strekt of tot 23 maart 2012.

The DuTch NighTiNgaleBach, Mozart, SchuBert, Poulenc, DeBuSSy, Fauré, Beethoven, Mahler

Elly Ameling (sopraan)eMi icoN 5099967907328 / 121 572 VKZ (8 cD’s)

BoXaaNBieDiNg

Het mooiste van elly ameling, de nederlandse nacHtegaalelly ameling stopte in 1996 met haar zangcarrière. Sindsdien moe-ten we het hebben van de opnamen die zij haar vele bewonderaars heeft nagelaten. Die zijn tijdens haar veertigjarige loopbaan gelukkig volop gemaakt. op de cd-box The Dutch Nightingale zijn acht van haar dierbaarste componisten vertegenwoordigd: Bach, Mozart, Beethoven, Schubert, Mahler, Debussy, Fauré en Poulenc. Met the academy of St. Martin in the Fields zingt elly ameling Bachs can-tate Weichet nur, betrübte Schatten, met Irwin Gage liederen van Schu-bert, met Dalton Baldwin liederen van Fauré, Debussy en Poulenc, met het Pittsburgh Symphony orchestra het laatste deel uit Mahlers vierde symfonie – hoogtepunten uit een rijk gevuld zangersleven.

clubleden

€5,-korting

biedt u deze uitgave aan.

klASSiekeZaKeN adviesprijs*

34,95nU slecHts 27,95

8 cd box

Klassieke Zaken Magazine februari 2012

Documents

Transcript of Klassieke Zaken Magazine februari 2012