kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय...

141

Transcript of kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय...

Page 1: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प
Page 2: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प
Page 3: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

eQmk'/ lhNnfsf] ljkb\ k'j{tof/L of]hgf @)&$

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfeQmk'/@)&$

k|sfzs

lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldlteQmk'/

lhNnf ;dGjo ;ldltsf] sfof{noeQmk'/

g]kfn /]8qm; ;f];fO6LeQmk'/ lhNNff zfvf

Page 4: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$-kl/dflh{t Pj+ cBfjlws_

Kf|sfzg ldlt M @)&$ c;f/

;xof]uL ;+:yfx?

lhNNff cu'jf ;xof]uL ;+:yf (DLSA): g]kfn /]8qm; ;f];fO6L, lhNnf zfvf, eQmk'/ .cGo ;xof]uL ;+:yfx? M l8=;L=P= g]kfn (DCA Nepal), emD;Lv]n, sf7df8f}+ .

M k|m]08\; ;le{; sfplG;n g]kfn (FSCN) .

sfo{bn ;b:ox? M!= hf}ag sf]h", lhNNff ;dGjo ;ldltsf] sfof{no, eQmk'/ .@= k|sfz 1jfnL, lhNNff ;dGjo ;ldltsf] sfof{no, eQmk'/ .#= k/z'/fd kf08], g]kfn /]8qm; ;f];fO6L, eQmk'/ .$= lbg]z yfkf, g]kfn /]8qm; ;f];fO6L, eQmk'/ .%= xl/ k|;fb ;fksf]6f, g]kfn /]8qm; ;f];fO6L, eQmk'/ .^= ;fGTjgf b]jsf]6f s]=;L, l8=l;=P= g]kfn, sf7df8f}} .&= h]=lj af]x/f, Pkm=P;=l;=Pg .

;jf{lwsf/ M lhNNff ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt, eQmk'/

Kf|sfzg k|lt M %)) k|lt

k|fljlws tyf k|sfzg ;xof]uL M lhNnf ;dGjo ;ldltsf] sfof{no, eQmk'/ .

Df'b|0f M lehg ckm;]6 k|];, eLd;]guf]nf, sf7df8f}+ .

Page 5: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

kq;+Vof M )&#÷&$rnfgL g+= ldlt M– @)&$÷#÷!%k|fKt kq;+Vof M

dGtAo

Kf|fs[lts / u}/k|fs[lts ljkb\af6 hf]lvddf k/]sf b]zsf cGo lhNnfx? Hf:t} eQmk'/ lhNnf klge"sDk, cfunflu, klx/f] / dfxfdf/L h:tf k|sf]kx?af6 c5'tf] /xg ;s]sf] 5}g .

lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltn] lhNnfn] dxz'; u/]sf ljleGg lsl;dsf k|sf]ksf ;d:ofx?nfO{;Daf]wg ub{} of]hgfa4 tj/af6 To:tf k|sf]kx?sf] lhNNffl:yt ;/f]sf/jfnf lgsfox?sf] ;lqmou/fO{ ljkb\ Aoj:yfkg ;DjGwL dxTjk'0f{ sfo{x? ub{} cfPsf] 5 .

k|sf]k Joj:yfkg;Fu ;/f]sf/ /fVg] lhNnf l:yt ;Dk"0f{ lgsfox?sf] ;fwg,;f|]t / Ifdtfsf] d"Nof+sgub{} lhDd]jf/ / ;xof]uL lgsfosf] :ki6 e"ldsf kl/eflift ul/ lhNNffdf 36\g ;Sg] k|sf]ksf] hf]lvdGo"lgs/0f u/L ljkb\ k'j{ ul/g] sfo{ / ljkb kZrft ul/g] sfo{x?nfO{ ;'Jojl:yt 9+uaf6 cuf8La9fpg æljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf @)&$ -kl/dflh{t tyf cBfjlws_Æ af6 ;xof]u k'Ug]cfzf Pj+ ljZjf; lnPsf] 5' .

o; ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf tof/Ldf ;xof]u k'¥ofpg' x'g] tyf cfkm\gf cd"No ;Nnfx/ ;'emfj lbg'x'g] lhNnfsf, /fhg}lts bnsf k|d'v tfy k|ltlglwx?, ;'/Iff lgsfosf k|d'vx?,;~rf/sdL{, lhNNffl:yt ljleGg ;+3—;+:yfsf k|ltlglwx? Nfufot ljz]if ;xof]u ug{'x'g] g]kfn/]8qm; ;f];fO6L eQmk'/ lhNNff zfvf, l8l;P g]kfn, PkmP;l;Pg nufot k|sfzgdf ;xof]u ug{'x'g]lhNNff ;dGjo ;ldlt, eQmk'/ / cGo ;/f]sf/jfnf ;Dk"0f{ ;xof]uL ldqx?df xflb{s s[t1tf 1fkgub}{ cfufdL lbgx?df oxFfx?af6 yk ;xof]u / ;'emfjsf] ck]Iff /fv]sf] 5' .wGojfb Û

========================k|d'v lhNNff clwsf/L

Pjd\ cWoIf, ljkb Joj:yfkg ;ldlteQmk'/

g]kfn ;/sf/u[x dGqfno

lhNnf k|zf;g sfof{noeQmk'/

Page 6: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

िज ला सम वय स म तको कायालय,भ तपरुभ तपरु

३ नं. देश, नेपाल .

प सं या: / ०७३/ ७४ िमित :२०७४।३।१६च.नं. :

वषय :- म त य ।

hlta]nf, hlxn] / hxfFklg kg{ ;Sg] cfsl:ds k|sf]knfO{ ljkb\sf] gfdaf6 a'lemG5 . g]kfn h:tf]e"agf}6 tyf km/s w/ftnLo cj:yf /x]sf] b]zdf k|fs[lts / ck|fs[lts k|sf]ksf] ;Defjgf a9L b]lvG5 .Ct' kl/jt{g ;Fu;Fu} cfpg] ljklQ lgoldt h:t} eO{;s]sf] 5, s]jn o;sf] dfqfdf km/s kb{5 . t/cfsl:ds ljklQnfO{ cf+sng ug{ g;lsg] sf/0faf6 g} To;kl5sf] cj:yf c:tJo:t x'g] ub{5 . g]kfnljkb\ hf]lvd /x]sf] If]qdf kg]{ x'Fbf o; lhNnf klg k|fs[lts / ck|fs[lts k|sf]ksf] cj:yfnfO{ gh/cGbfhug{ ;ls+b}g .

k"j{ tof/L / ;hutfsf] dfWodaf6 k|sf]knfO{ Joj:yfkg ug{ ;lsg] eP klg /f]Sg ;lsGg . tyfkLJoj:yfkg / k|lktsfo{ of]hgfsf] dfWodåf/f dfgjLo tyf ef}lts IfltnfO{ Go"gLs/0f ug{ ;lsG5 .

b}jL k|sf]k ;DaGwL P]g, lgodx?, ljkb\ ;DaGwL /fli6«o /0fgLlt, ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{of]hgf th"[df lgb]{lzsfn] l;hgn / cfsl:ds ljkb\sf] k|efjnfO{ Go"gLs/0f ug{sf nflu ;+/rgf /sfo{of]hgf agfpg lgb]{z u/] adf]lhd lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltn] ;/f]sf/jfnf ;j}sf] ;dGjo /;xsfo{sf] dfWodåf/f æljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf @)&$Æ th'{df u/L cufl8 NofPsf] 5 . x'gtMof] gofFF geO{ kl/dflh{t ?ksf] xf] . e"sDk @)&@ kl5sf] cj:yfnfO{ ;d]t o;df lrq0f ug{ vf]lhPsf] 5 .

jx' If]qLo / jx' ;/f]sf/jfnf o; sfo{of]hgfn] dfgjLo tyf ef}lts Ifltsf] Go"gLs/0fnfO{ ;xof]uk'¥ofpg'sf] cltl/Qm cfktsfnLg cj:yfdf If]qut sfo{ ljefhgsf] dfWodaf6 cf–cfˆgf] If]qsf]lhDd]jf/LnfO{ :ki6 kfg{ vf]lhPsf] 5 . o;n] cfufdL lbgdf yk kl/:s[t sfo{of]hgf agfpgdf cfwf/ aGg]ck]Iff /fv]sf] 5' .

o; kljq sfo{df lg/Gt/ ;+nUg tyf vl6g' ePsf ;Dk"0f{ JolQm, ;+3;+:yf / sd{rf/L ldqx?nufot cf–cfˆgf] tx / tKsfaf6 /fo ;'emfj tyf dfu{bz{g k|bfg ug'{x'g] ;Dk"0f{ dxfg'efjx? k|lt xflb{ss[t1tf 1fkg ub{5' .

sfo{of]hgfnfO{ l56f] l56f] tof/ ug{df k|]l/t ug]{ g]kfn /]8qm; ;f];fO6L, eQmk'/ zfvf tyf cGo;Da4 u}/;/sf/L ;+:yfx? k|lt cfef/ JoQm ub}{ ljåt ju{sf] /fo ;'emfj tyf k|ltlqmofsf] ;b}j ck]Iff;d]t u/]sf] 5' .

.................................w|'j k|;fb sf]O/fnf

:yfgLo ljsf; clwsf/L

Page 7: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

Page 8: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

zAb;+If]ku};; u}/ ;/sf/L ;+:yflh;; lhNnf ;dGjo ;ldltlhb}k|p; lhNnf b}jL k|sf]k p4f/ ;ldltlhjsf lhNnf jg sfof{nolhs[ljsf lhNnf s[lif ljsf; sfof{nolhk|fsf lhNnf k|fljlws sfof{nolhlzc lhNnf lzIff clwsf/Llhlzsf lhNnf lzIff sfof{nolhh:jfsf lhNnf hg:jf:Yo sfof{nolhe"sf lhNnf e";+/If0f sfof{nolhk;]sf lhNnf kz' ;]jf sfof{nog]/];f] g]kfn /]8qm; ;f];fO6Lg]skf g]kfn sDo'lgi6 kf6L{g] sf g]kfnL sfFu|];k|lhc k|d'v lhNnf clwsf/Ldljjfc dlxnf ljsf; tyf afnaflnsfclws[tdljjfsf dlxnf ljsf; tyf afnjflnsf sfof{no:yfljc :yfgLo ljsf; clwsf/L;k|lhc ;xfos k|d'v lhNnf clwsf/LARI Acute Respiratory InfectionCCCM Camp Coordination and Camp ManagementDCC District Coordination CommitteeDCA Danish Church AidDDRC District Disaster Relief CommitteeDTO District Technical OfficeDPHO District Public Health OfficeFCHV Female Community Health VolunteerGBV Gender Based ViolenceH/N Health and NutritionHW Health WorkerIEC Information, Education and CommunicationMIRA Multi Sectoral Initial Rapid AssessmentMoU Memorandum of UnderstandingNFI Non Food ItemsNGO Non-Governmental OrganizationNRCS Nepal RedCross SocietyORT Oral Re-hydration TherapyPCVA Participatory Capacity and Vulnearability AssessmentRRT Rapid Response TeamSAM Severe Acute MalnutritionSFP Supplimentary Feeding ProgrammeTLC Temporary Learning CenterVDC Village Development CommitteeVWASHCC Village Water Supply Sanitation and Health Coordination Committee.WASH Water Supply, Sanitation and Health PromotionWDO Women Development Officer

Page 9: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

ljifo ;"rLv08 !

!= ljkb\ k"j{tof/L of]hgfsf] af/]df ;+lIfKt hfgsf/L!=! k[i7e"ld !!=@ sfo{of]hgfsf] p2]Zo !!=# cWoog k|lqmofx?÷k|sfzgsf nflu canDag ul/Psf k|s[ofx? @

v08 @@=eQmk'/ lhNnfsf] ;+lIfKt kl/ro

@=! kl/ro #@=@ lhNnfsf] P]ltxfl;s k[i7e"ld #@=# lhNnfsf k|d'v wfld{s, P]ltxfl;s tyf ko{6sLo :ynx? #@=$ lhNnfsf hn ;Dkbf $@=% lhNnfsf] xfjfkfgLsf] cj:yf %@=^ lhNnfsf] e"–pkof]u %@=& lhNnfsf] /fhg}lts ljefhg ^@=* lhNnfsf] hg;+Vofsf] cj:yf ^@=( lhNnfsf] z}lIfs l:ylt ^@=!) lhNnfsf] :jf:Yo l:ylt ^@=!! lhNnfsf] oftfoft ;DaGwL cj:yf *@=!@ ljB't *@=!# l;+rfO{ *@=!$ vfg]kfgL *@=!% ;~rf/ *@=!^ ;'/Iff *@=!& jghËn (@=!* uf]/vf e"sDk @)&@ sf] c;/ (

v08 ##= eQmk'/ lhNnf / ljkb\sf] cj:yf

#=! eQmk'/ lhNnf / ljkb\sf] cj:yf !!#=@ k|fs[lts ljkb\ !!#=# eQmk'/ lhNnfdf x'g;Sg] ljkb\sf 36gfx? !!#=$ eQmk'/ lhNnfsf] ;+s6f;Gg gS;f+sg !@

v08 $$= ljifout ljkb\sf] k|s[ltsf] cfwf/df k|ltsfo{ of]hgf

$= ! ;xsfo{ ug]{ ;+:yf / ;b:ox? !#$= @ ljifout If]qx?sf] lgdf{0f !$$= # ljifout If]q tyf cu'jf tyf ;xof]uL ;+:yfsf] ;"lr !$$=$ lgsfout e"ldsf / lhDd]jf/L !%$=% ljifout If]qsf] p2]Zo, cg'dflgt of]hgf / cGo ljj/0f !(

$=%=! ;dGjo tyf ;"rgf Joj:yfkg If]q !($=%=@ vf]h tyf p4f/ If]q @%$=%=# vfB Pj+ lhljsf]kfh{g If]q #@$=%=$ vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf :jf:Yo k|j4{g If]q #%$=$=% :jf:Yo tyf kf]if0f If]q %)$=$=^ u}/vfB ;fdu|L tyf cf>o:yn -cfjf;_ If]q %%$=$=& lzIff If]q ^%$=$=* ;+/If0f If]q &)

Page 10: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\ k"j{tof/L tyf k|lsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$

v08 %sfof{Gjog tyf k'g/fjnf]sg /0fgLlt

%=! ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfsf] lqmofzLntf &^%=@ ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfsf] lgoldt ;dLIff tyf cBfjlws &^

cg';"rLx?cg';"rL ! M ljkb\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf–@)^* cBfjlwssf] nflu sfo{zfnf &&cg';"rL @ M g]kfn /]8qm; ;f];fO6L eQmk'/ lhNNff zfvfsf] kl/ro *!cg';'rL # M cfktsfnLg ;"rgf ug]{ lgsfox¿ *$cg';'rL $ M bfx;+:sf/ Joj:yf *&cg';"lr % M ljleGg u};;sf ;+:yfut Ifdtf *(cg';"lr ^ M eQmk'/ lhNNff leqsf v'Nnf If]qx? ($cg';"lr & M eQmk'/ lhNnfdf /x]sf c:ktfnx?sf] ljj/0f (%cg';"lr * M lhNnfleq ;~rflnt PDa'n]G; ;]jfx? (^cg';"lr ( M g]=/]=;f]=lhNnf zfvf cGtu{t tflnd k|fKt :jo+;]js tyf sd{rf/Lx?sf] ljj/0f (&cg';"lr !)M lhNnfleqsf ;fd'bflos ljBfnox?sf] ljj/0f !)!cg';"lr !!M lhNnfleqsf ;+:yfut ljBfnox?sf] ljj/0f !)%cg';"lr !@M eQmk'/ lhNnf leq /x]sf :yfgLo txsf k|d'vx?sf] ;Dks{ gDa/ !!@cg';"lr !#M eQmk'/ lhNnfl:yt lqmofzLn /fhg}lts bnsf k|d'vx?sf] ljj/0f !!$cg';"lr !$M lhNnfsf] kfZj{lrq !!&cg';"lr !%M ljifout If]q cg';f/sf] k'g/fjnf]sg tyf cBfjlws ug]{ sfo{tflnsf !@$cg';"lr !^M lhNnfsf] >f]t gS;fx? !@%

Page 11: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

1

v08 !

!= ljkb\\ k"j{tof/L of]hgfsf] ;+lIfKt hfgsf/L

!=!= k[i7e"ldg]kfnsf] sdhf]/ e"agf]6, df};d kl/jt{gn] bf]xf]/L/xg] 36gfx¿, k|fs[lts >f]tsf] cToflws ljgf;, cJojl:ytj;f]jf;, tLa| hg;+Vof j[l4, aghËn dflysf] k/lge{/tf, cAojl:yt ;+/rgfTds lasf; -u|fld0f ;8sx¿tyf k"jf{wf/x¿_, ;Defljt ljkb\\sf] ;fdgf ug]{ Ifdtfsf] sld tyf hf]lvd ;fy} k|sf]ksf] k|efjsf] hgr]tgfsf]sld h:tf sf/0fx¿n] g]kfn k|fs[lts ljkb\\sf] b[li6n] pRr hf]lvddf /x]sf] 5 . o;sf] cltl/Qm g]kfn ;lqmoSeismic Belt dfly cjl:yt ePsf]n] e"sDkLo k|efjsf b[li6af6 g]kfnsf

w]/}h;f] efux¿ hf]lvdk"0f{ :yfgdf /x]sf 5g\ . e"sDksf] pRr hf]lvdsf] :s]n MMI IX / XI df k/]af6g]kfnsf] ;Dk"0f{ e"efu e"sDk hfg] ;+efljt If]qleq kb{5 eg] dWo e"efu clt hf]lvd If]qleq kb{5 .;ª\s6f;Ggtf / hf]lvdsf ;DaGwdf ul/Psf] cWoog-o'=Pg=l8=lk÷la=l;=lk=cf/, @))$_ cg';f/ e"sDksf];fk]lIfs ;ª\s6f;Ìtf (Vulnerability) sf b[li6af6 g]kfn ;+;f/sf ;a} eGbf a9L hf]lvddf /x]sf b]zx¿dWo]P3f/f}+ :yfgdf /x]sf] 5 / To;}u/L csf]{ k|lta]bg -ljZj a}s+, @))%_ n] g]kfnnfO{ k|fs[lts ljkb\\sf nflupRr hf]lvddf juL{s/0f u/]sf] 5 .

o; kl/k]|Ifdf ljleGg txx¿ s]Gb| b]lv ;d'bfo :t/;Dd ljkb\\ Aoj:yfkgsf] If]qdf cg]sf} k|of;x¿ x'g' h¿/L5 . ljutsf cg['ejx¿ tyf ljkb\\ Aoj:yfkgsf] If]qdf ljsl;t gLlt / cjwf/0ffx¿sf] ljkb\\ k"j{ tof/L tyfk|ltsfo{ of]hgfsf] dxTj tyf cfjZoStf ckl/xfo{ ePsf] s'/f dx;'; ul/Psf] 5 . dfgjLo b'3{6gfx¿ sdu/fpg] ultljlwx¿ dWo] ljkb\\ k"j{ tof/L Pp6f dxTjk'0f{ ultljlw xf] . o:tf hf]lvdsf cj:yfx¿nfO{dWogh/ ub}{ g]kfn ;/sf/n] k|sf]ksf k|efjx¿nfO{ Go"g ug]{ p2]ZonfO{ cfkm\gf] k|d'v k|fyldstfsf] If]qdf/fv]sf] 5 / ;f]xL cg'¿k of]hgf th'{df ug]{ tyf laBdfg of]hgfx¿nfO{ cBfjlws ug]{ sfo{nfO{ lg/Gt/tflbPsf] 5 . of] sfo{sf]nflu g]kfn ;/sf/n] laleGg /fli6«o tyf cGt/fli6«o u}/ ;/sf/L lgsfox¿, /]8qm;cleofg / o;sf c+ux¿, /fi6« ;+3Lo lgsfox¿ ;Fu ;dGjo / ;xsfo{ u/L k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfth'{df ug]{ /0flgtL cjnDag u/]sf] 5 .

ljkb\\sf] ;dodf k|eftLj|tnfO{ ;xof]usf] cfjZostf kb{5 Tof] cfjZostf s'g} Ps lgsfoaf6 dfq k'/f ug{;lsb}g . o; ;]jfnfO{ cem} r':t b'¿:t ¿kdf nlIft ;d"x;Dd k'¥ofpg ;a} ;/sf/L / u}/ ;/sf/Llgsfox¿sf] ;xof]u x'g h¿/L 5 . o; lhDd]jf/LnfO{ jfF8kmfF8 ug{ lnlvt b:tfj]hsf] cfjZostf dx;';ePsf] x'gfn] / ;/sf/L lgsfosf] laz]if e"ldsf axg ug]{ clek|fon] ljkb\\ k"j{tof/L of]hgf k|sfzg ul/Psf]xf] . dfgjLo / k|fs[lts ljkb\\af6 hf]lvddf k/]sf g]kfnsf ljleGg lhNnfx¿dWo] etmk'/ lhNnf klg Ps xf] .;do, kl/l:ylt / ef}uf]lns ljljwtfsf] cfwf/df o; lhNnfdf e'sDk, klx/f], cfufnflu / dxfdf/L ljkb\\sfk|d'v k|sf]k x'g\ eg] cl;gf, jf9L, ;'Vvf, v8]/L, cflb ;xfos k|sf]k x'g\ . ljkb\\sf d'Vo cfGtl/s sf/0fhgr]tgf jf ;"rgf hfgsf/Lsf] sdL, nfk/jfxL, cflb x'g\ eg] dfgjLo sfj' eGbf jflx/sf sf/0fx¿ JffXokIfx¿ x'g\ .

ljkb\\ Joj:yfkgsf k|foM b'O{j6f r/0f x'G5g\ . klxnf] r/0f ljkb\\ cl3 ul/g] Joj:yfkg xf] / h;nfO{ k"j{tof/Ljf k"j{ ;r]tgf elgG5 eg] bf]>f] r/0fdf ljkb\\\ kl5sf] p4f/ tyf /fxt jf k'g{:yfkgf / k'glg{df0f sfo{ ul/g]nufgL / k|ltkmn eGbf ljkb\\ k"j{ ul/g] Go"gLs/0f / k"j{tof/L sfo{ ^ u'0ff ;:tf] / k|efjsf/L x'G5 eGg] s'/fljleGg cWoogx¿n] b]vfPsf 5g\ . oBkL ljkb\\nfO{ s'g} ;fjwfgL jf nufgLn] hf]lvd d'St agfpg eg] s7Lg5 t/ klg ljkb\\ k"j{ ul/g] Go"gLs/0f / k"j{tof/Lsf sfo{x¿nfO{ dxTjsf ;fy sfof{Gjog ul/g'kb{5 / oxLdfGotfsf ;fy o; of]hgfsf] tof/L ul/Psf] xf] .

!=@= sfo{of]hgfsf] p2]Zo

ljkb\\ k"j{, ljkb\\ kl//x]sf] ;dodf / ljkb\\ kl5 ug'{ kg]{ sfo{x¿sf] k"j{tof/L ug]{ . ljkb\\ k|efljtx¿nfO{ tTsfn p4f/ tyf /fxt ;]jf k'¥ofpg ;/n kfg]{ . sfo{of]hgfdf lhDd]jf/L af]s]sf ljleGg ;3+;:yfx¿sf] sfo{ k|ultsf] ;dLIff ug]{ .

Page 12: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$2

ljleGg lgsfo tyf ;+3;:yfx¿ aLr ;dGjo u/L sfo{qmdnfO{ PsLs[t ¿kdf cufl8 n}hfg] . sfo{of]hgf k|sfzg u/L ;DaGwLt lgsfox¿nfO{ ljt/0f ug]{ .

!=#= cWoog k|lqmofx¿÷k|sfzgsf nflu canDag ul/Psf] k|s[ofx¿ljkb\\sf] If]qdf sfd ug]{ lgsfox¿sf nflu tof/ ePsf] dfgjLo 3f]if0ff -:k]mo/_ kqn] lglb{i6 u/]sf] dfu{lgb]{zg / Go"gtd dfkb08 cg';f/sf] k|lqmofnfO{ of]hgf tof/ ug{ sfo{zfnfdf cjnDag ul/Psf] 5 ;fy}o;df c¿ ;dfj]z ug'{ kg]{ ljifo a:t'nfO{ klg ;d]6\g] k|of; ePsf] 5 . vf;u/L of] b:tfj]h tof/ ubf{b]xfosf] k|lqmof ckgfOPsf] lyof] .

lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt etmk'/sf] cfof]hgf df g]kfn /]8qm; ;f];fO6L etmk'/sf] ;xof]udflhNnfdf k|sf]k k"j{tof/L 5nkmn ul/ sfo{of]hgf tof/ ul/of] .

lhNnf ;dGjo ;ldltsf] sfof{no etmk'/n] lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt;+u ;dGjo u/L k|sfzgsfo{ ;DkGg ug]{ .

ljkb\\sf]] If]qdf sfd ug]{ ljleGg ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfx¿af6 k|sfzgsf nflu ;"rgf;+sng ul/Psf] .

lhNnf ljkb\\\ Joj:yfkg of]hgf tof/Lsf] lhNnfsf] j:t'ut ljZn]if0f -Situation Analysis of theDistrict for the Preparation of District Disaster Preparedness Plan, af6 kl/df0ffTds tYofÍ

lnOPsf] 5 .

lhNnfdf /x]sf ;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L ;+3 ;+:yfaf6 g]kfn ;/sf/ u[x dGqfnosf] ljkb\\Joj:yfkgsf] nflu lhNnf:t/Lo k"j{tof/L of]hgf dfu{bz{g @)^^ sf] ;|f]t ;fwgsf] cf+sng kmf/dg+=# / k|ltsfo{df ;xof]u ug]{ Ifdtf / ;xof]u ;fdfu|L cf+sng kmf/d g+=$ af6 ;/f]sf/jfnf ;+3;+:yfx¿sf] Ifdtf ;+sng tyf ljZn]if0f ul/Psf] 5 .

;fljs lhNnf ljsf; ;ldltaf6 uflj; :t/Lo k|sf]ksf] tTjsf] klxrfg tyf o;sf] dfkg / ljkb\\:ynsf] klxrfg tyf cf>o:yn Pj+ k|sf]ksf tTjsf] kl/df0ffTds tYofÍ lnOPsf] 5 .

lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf] a}7sdf k6s–k6s 5nkmn ePsf] 5 . of] of]hgfdf /x]sf cf7} If]qsf] a}7s j;L If]qut of]hgf kl/dfh{g ePsf] 5 . of] of]hgfnfO{ clGtd ¿k lbgsf nflu @)&# kmfu'g dlxgfdf ;/f]sf/jfnf lgsfox¿sf nflu

cfjZos ;'emfj / ;Nnfxsf nflu k7fO{ k|fKt ;'emfjx¿ ;d]t ;dfj]z ul/Psf] 5 . lhNnf ljkb\\ Joj:yfkg ;ldltsf] cu'jfO{df ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf cBfjlws ug{ ldlt

@)&$ ;fn a}zfv ( / !) ut]] w'lnv]ndf sfo{zfnf uf]i7L cfof]hgf ul/Psf] lyof] .

lhNnf:t/df ag]sf] ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf @)^( bf];|f] k6s cBfjlws ul/+b}5 . o; of]hgfdf;dfj]z ul/Psf] ljifoa:t' cfpFbf lbgdf ;d]t ;do–;dodf kl/dfh{g ul/g]5 . sltko cj:yfdf Pp6}lsl;dsf] tYofÍ klg cnu–cnu ;|f]taf6 k|fKt ePsf] sf/0fn] s]lx km/s k/]sf x'g ;S5g\ . h] ePklg yf]/};dodf tof/ ul/Psf]n] o;df sltko q'6L / sdL sdhf]/L x'g ;Sb5g\ . sltko If]qsf tYofÍx¿ cfpFbflbgdf ;d]t k|fKt x'g ;Sg] ePsf] / h¿/L tYof+snfO{ dWofjlw d"Nof+sgsf] a]nfdf ;d]t ;dfj]z u/L of]sfo{of]hgf b:tfj]hnfO{ k"0f{tf lbg] k|of; ul/g]5 .

Page 13: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$3

v08 @

@= eQmk'/ lhNnfsf] ;+lIfKt kl/ro

@=! kl/roeQmk'/ d'n'ss} ;fgf] lhNnf xf] . !!( ju{ lsld If]qkmnsf] eQmk'/nfO{ ef}uf]lns ¿kdf k"j{df sfe|]knf~rf]s,klZrddf sf7df8f}+ / nlntk'/, pQ/df sf7df8f}+ / sfe|]knf~rf]s, blIf0fdf nlntk'/n] 3]/]sf] 5 . g]kfnsf]dfglrqdf dWodf~rn ljsf; If]q cGtu{t sf7df8f}+ pkTosfsf] tLglhNnfdWo] o; eQmk'/ lhNnf ljz]if u/Lwfld{s, ;f+:s[lts, k'/ftftLj|s / snfsf] b[li6sf]0fn] b]zs} Ps w/f]x/sf] ¿kdf /x]sf] 5 .g]kfn clw/fHosf] dfglrqdf *%°@!’ b]lv *%°#@’ k"jL{ b]zfGt/ / @&° #^’ b]lv @&° $$’ pQ/L cIff+z ;Ddkm}lnPsf] 5 . o; lhNnfsf] k"j{df sfe|]knf~rf]s klZrd /pQ/df sf7df8f}+ / blIf0fdf nlntk'/ lhNnfkb{5 .of] lhNnfsf] If]qkmn !!( au{ ls=dL=/x]sf] 5 . o;sf] k"j{ klZrd nDjfO{ !=^ ls=dL= / pQ/ blIf0frf}8fO{ !!=@ ls=dL= /x]sf] 5 . o; lhNnfsf o;sf] ;/b/ prfO{ ;d'Gb| ;txaf6 !,##! dL prfOdf /x]sf] 5 .o; lhNnfsf];a}eGbf cUnf] e'efu gu/sf]6 xfO6nfO{ dflgG5 h:sf] prfO{ @,!^% ld6/ 5 . of] lhNnf/fhwfgLsf7df8f}+af6 !# ls=dL= k"j{df kb{5 . ef}uf]lns agfj6sf] b[li6sf]0fn] of] lhNnf pkTosfsf c¿ b'O{lhNnfx¿l;t ldNbf]h'Nbf] 5 . lhNnfleqsf] hdLgsf] 9fn k"j{jf6 qmdzM klZrdlt/ le/fnf] kb}{ uPsf] 5 .o;lhNnfsf] ;a} vf]nf tyf gbLx¿ k"jL{ ;Ldfgfsf] 8f+8fx¿af6 pTklQ eO{ klZrddf uP/ d'Vo gbLdgf]x/fdf ldNg hfG5g\ .

@=@ lhNnfsf] P]ltxfl;s k[i7e"ldo; lhNnfsf] P]ltxfl;s k[i7e"ldtkm{ lgofNbf eQmk'/sf] gfdf+s/0f ;DaGwdf ljleGg lznfn]v / k|df0fx¿sfcfwf/df ljZn]if0f ubf{ lnR5jLsfnLg /fhf dfgb]jsf] kfnfdfb]jkf6gdf /x]sf] /Tg ;+3sf] clen]vdf …vf]kfËÚu|fdsf] pNn]v ePsf] 5 eg] eQmk'/sf]vnf5]+ 6f]ndf ePsf] clen]vdf …v[kfËÚ u|fd pNn]v ePsf] kfO{G5 .o;}sf cfwf/dfeQmk'/nfO{ Vjk, vf]k eGg] rng rn]sf] cg'dfg 5 h'g rng xfn;Dd klg g]jf/L efiffdfoBlk5+b}5 . csf]{ P]ltxfl;s k|df0f cg';f/ la=;+= !*(@ lt/ eQmk'/ gu/nfO{ eb|ufp+ eGg] gfd k|rngdf /x]sf]klg b]lvG5 . o;} eb|u|fd zJbsf cfwf/df efbufpF /xg uPsf] eGg] csf]{ cg'dfg klg 5 . eQmk'/df ljleGgb]jb]jLx¿sf b]jfno, dlGb/, d7, lty{:ynx¿ htftt} ePsf] / dlGb/df s'+lbPsf] g]kfnL z}nLsf] snfTdssf}zn Pj+ ;f+:s[lts tyf wfld{s efjgfdf cf]tk|f]t ePsfn] / eQmk'/sf afl;Gbf Hofb} wdf{Tdf ePsfn] >L #h'4 zDz]/af6 ;fljs gfd efbufp+sf] ;§f eQmx¿sf] k'/ cyf{t zx/ eQmk'/sf] gfdfs/0f ePsf] b]lvG5 .

@=# lhNnfsf k|d'v wfld{s, P]ltxfl;s tyf ko{6sLo :ynx¿b/af/ rf]seQmk'/sf] b/jf/ rf]s g]kfnL snf s[ltsf] nflu Ps k|bz{gL :yn ag]sf] 5 . oxf+ 7"nf–;fgf b]jnx¿,dlGb/x¿, b/jf/sf efux¿, rf]sx¿ OToflb cf–cfˆgf] snfTds ljz]iftfsf k|tLssf] ¿kdf /x]sf 5g\ .logLx¿df l;+x–9f]sf, lrq ;+u|xfno, :j0f{åf/, e"kltGb| dNnsf] ;flns, 7"nf] 306f, snfs[ltn] el/k"0f{ krkGg‰ofn cflb pNn]vgLo 5g\ . b/jf/sf (( rf]sx¿dWo] d'Vo rf]s l:yt tn]h' ejfgLsf] dlGb/klg cfˆg} ljz]iftf af]s]sf] 5 .Goftkf]n dlGb/Goftkf]n cyf{t kf‘rtNn] 5fgf ePsf] of] dlGb/ sf7df8f}+ pkTosfsf] ;aeGbf cUnf] b]jn xf] . 6f}d9L 6f]ndf/x]sf] o; b]jn /fhf e"ktLGb| dNnn] lj=;+= !&^% df lgdf{0f ePsf] xf] . o;sf] ghLs}sf] Ps e}/j Hofb} pu|:jefjsf] x'+bf ;f] e}/jnfO{ ;+oddf /fVg e}/jn] klg dfGg' kg]{ b]jtf :yfkgf ug{sf] lgldQ of] dlGb/agfOPsf]xf] elgG5 .e}/jgfy dlGb/Goftkf]n b]jnsf] k"jL{ efudf /x]sf] of] dlGb/ /fhf hutHof]lt dNnsf] kfnfdf agfOPsf] lyof] . of] dlGb/pkTosfleq kfOg] c¿ e}/jsf dlGb/x¿eGbf cnUu} lsl;dsf] 5 . o; dlGb/df s'+lbPsf d"lt{x¿ klg Hofb}uxlsnf tyf efjfTds 5g .of] dlGb/sf] 5fgfsf] ;jeGbf dflyNnf] 6'Kkfdf ;ftj6f uh"/x¿ 5g\ . o;sf]tNnf] tNnfdf ;fgf–;fgf kf‘rj6f ;'gsf ‰ofnx¿ 5g\ . dflysf] ;'gsf] 5fgf To;eGbf dflysf uh"/x¿ tyflkQnsf l;+xx¿n] o;nfO{ lgs} cfsif{s agfPsf 5g\ . o; dlGb/leqsf] e}/jnfO{ aif]{gL la:s]6 -a}zfv !ut]_sf lbg /ydf /fvL hfqf dgfOG5 .

Page 14: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$4

bQfqo dlGb/of] dlGb/ klg sfi7d08k h:t} Pp6} ¿vaf6 ag]sf] eGg] ljZjf; ul/G5 . oIfdNnn] O{= !$@& df gfPsf] o;dlGb/sf] 7Ls cufl8 Pp6f eLd;g]sf] dlGb/ 5 .tLg tNn] 5fgf ePsf] of] dlGb/sf] d'Vo 9f]sfdf b'O{j6f9'Ëfsf s't'jx¿ kfnf]jl;/fv]sf 5g\ . dlGb/ cufl8 cUnf] 9'Ëfsf] vDafdfly /flvPsf] u¿8n] o;dflji0f'sf] d"ltsf] ;Í]t u/]tfklg o;nfO{ lzjsf] cjtf/ dfGb5 . dlGb/sf] ghLs}P p6f do"/kÎL ‰ofn tyfljleGg snfs[ltn] ;hfOPsf] Pp6f k"hf/L d7 klg /x]sf]5 .gjb'uf{ dlGb/cfˆg} k|sf/sf] dxTj /fVg] Pp6f rf]ssf] dWoefudf p7fO{Psf] of] dlGb/ zx/sf]pQ/ efudf cjl:yt /x]sf] 5/ o; dlGb/leq b'uf{sf] d"lt{ - eujtL cjtf/ _/flvPsf] 5 . of] dlGb/ c¿ zx/df gePsf]n] eQmk'/sf] dfqge}sg c¿ zx/sf]dflg;x¿ ;d]t k"hfcfhf ug{ cfp+5g\ .rf+u'gf/fo0f dlGb/eQmk'/ zx/jf6 pQ/lt/ s/Lj$=* lsnf]ld6/ 6f9f afudtL gbLsf] lsgf/df / bf]nflu/L 8f+8fsf] 6'Kkfdf cjl:yt of] dlGb/ lhNnfe/Lsf];aeGbf k'/fgf] lnR5ljsfnLg s[lt eg]/ dflgPsf] 5 . o; dlGb/nfO{ g]kfnsf] dlGb/dWo] ;aeGbf gd"gfsf]¿kdf lng ;lsG5 .;"o{ljgfos dlGb/ s/Lj !=^ lsnf]ld6/ blIf0f hËnsf] 5]pdf cjl:yt of] u0f]z dlGb//fhf lji0f'b]j adf{n] agfPsf x'g\ elgG5 . k|fs[lts b[li6sf]0fn] clt ;'Gb/ of] 7fp+df k"hfkf7 ug{ / agef]hug]{x¿sf] eL8 nfUg] ub{5 .cGo dlGb/dfly pNn]v ul/Psf dlGb/x¿ afx]s cf–cfˆg} ljz]iftf ePsf] c¿ y'k|} dlGb/x¿ 5g\ h:t} lgnaf/fxL,dxfsfnL, OGb|fo0fL, dxfd~h'>L, ;/:jtL :yfg, a|Dxfo0fL, af/fxL, ;'a0f]{Zj/, kz'kltgfy OToflb .

@=$ lhNnfsf] hn ;DkbfoxfF 7"n–7"nf :yfoL ¿kdf aif}{e/L aUg] gbLx¿ gePtfklg aLraf6 ju]sf] xg'dGt] / sf7df8f}+ lhNnfnfO{5'6\ofpg] dgf]x/f gbL o; lhNnfsf d'Vo gbLx¿ x'g\ . o;afx]s log} gbLx¿df ldNg] ;fgf–7"nf ;xfosvf]nfx¿ o; lhNnfleq 5l/P/ /x]sf 5g\dgf]x/f gbL MlhNnf leq jUg] ;a}eGbf nfdf] / 7"nf] gbLsf] ¿kdf /x]sf] dgf]x/f gbL o; lhNnfsf] pQ/L k"j{ l:yt dxfb]jkf]v/L 8f+8faf6 lg:s]/ sf7df8f}+ / eQmk'/ lhNnfsf] ;Ldfgf aGb} klZrdlt/ jUb5 eg] ;/fªrf]ssf] s]xL k"j{k'u]kl5 of] gbL blIf0f–klZrd df]8]/ nf]sGynL k'u]kl5 xg'dGt] gbLdf uP/ ldNb5 . To;kl5 Pp6} gbL eO{zÎd"n bf]efgdf afudtL gbLl;t ldNg hfG5 .xg'dGt] gbLlhNnfsf] k"jL{ ;Ldfgfl:yt dxfb]j kf]v/L 8f+8faf6 pTklQ eO{ of] vf]nf gu/sf]6 / afu]Zj/L 8f+8fsf] dWo–efuaf6 klZrdlt/ au]/ ;'8fn k'u]kl5 of] blIf0f–klZrd lbzfdf jUb5 . To;kl5 eQmk'/ zx/sf]blIf0fefujf6 ;Lwf klZrd au]/ emLs'rf eGg] 7fp+g]/ k'u]kl5 of] dgf]x/f gbLdf ldNg hfG5 . d'xfgb]lvcGt;Dd of] gbLsf] nDjfO s/Lj @! lsnf]ld6/ 5 . lhNnfsf] dWoefu eP/ jUg] of] gbLdf ;fgf–7"nfw]/} vf]nfx¿ ldNg cfp+5g\ .cGo vf]nfx¿dfly pNn]lvt b'O{ gbLx¿ afx]s lhNnfsf k"j{ / blIf0fsf 8f+8fx¿af6 pTklQ eO{ xg'dGt] gbLdf ldNg] ;fgf7"nf ;xfos vf]nfx¿ dWo] v;fª v';'ª, k"mnaf/L, bf]v'{,r+v', b'u]{ / rf/v08] k|d'v 5g\ . b'u]{ vf]nfn] s]xLxb;Dd eQmk'/ / nlntk'/lhNnfsf] ;Ldfgfsf] sfd lbPsf] 5 . o;df eQmk'/ lhNnftkm{af6 ldNg cfpg];xfosdf rf/v08] / nlntk'/af6 au]/ cfO{ o;df ldNg] uf]bfj/L vf]nfx¿ x'g\ .v;fª v';'ª vf]nf eQmk'/zx/sf] pQ/–k"j{ l:yt 5flnª 8f+8faf6 pTklQ eP/cfPsf] 5 .laleGg kf]v/L tyf hns'08x¿o; lhNnf 5l/P/ /x]sf ljleGg kf]v/Lx¿ dWo] l;4kf]v/L, efh'kf]v/L,sdnkf]v/L, gMkf]v/L k|d'v 5g\ .eQmk'/ gu/ If]qdf /x]sf wfld{s / P]ltxfl;s kf]v/Lx¿sf] laa/0fqm=;+= kf]v/Lsf] gfd j8f g+= If]qmkmn - au{ kmL6 _! Rofxfl;+x k'v' ! @!))@ h]nf k'v' @ !*))# ;nf+ k'v' # $&@%$ nfduM k'v' # $)))% a]vM k'v' $ %^)&

Page 15: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$5

^ Sjf708f} k'v' $ !)%))& oft' axf/] k'v' $ #&%))* Uj+u k'v' $ @$))( ef]nf k'v' % ^)))!) gfu k'v' % ^)$*!! c‘rf k'v' % #&@$!@ v‘rf k'v' ^ ^))$!# xfb k'v' & !^))!$ un;L k'v' * !%))!% ofnf5]+ Rof;L k'v' !) %$*&!^ Jof;L !) !#^%!& Jof;f} !) ^$)!* n}sf] k'v' !! !@))!( s'df/L k'v' !! ##))@) Vof]M k'v' !! !!&%@! b'O+rf k'v' !! !^))@@ d+unf5] k'v' !# *))@# e08fMk'v' !# *)))@$ b]udgf k'v' !$ !!%^@% d+unlty{ k'v' !$ @)))@^ OGb|fo0fL k'v' !% #^))@& OGb|fo0fL k'v' !% !@@%@* Jof;L k'v' !% @@%@( sfnbx k'v' !% @*(#) drfkmf]+u k'v' !% —#! t]vfrL k'v' !^ ^%*)#@ gM k'v' !& –## tM k'v' !& !$@(@^#$ efh'of k'v' !& !^**@)#% /fgL k'v' !& —

@=% lhNnfsf] xfjfkfgLsf] cj:yfo; lhNnfsf] w]/}h;f] efu ;dlztf]i0f k|sf/sf] xfjfkfgL kfO{G5 . udL{ dlxgfdf sl/a o; lhNnfdf ;/b/jflif{s jiff{ &*=#@ ld=ld= /x]sf] 5 eg] clwstd tfkqmd ;/b/ #%°;]N;Lo; / Go"gtd tfkqmd ;/b/ –@°;]N;Lo; ;Dd k'Ub5 .dlxgf clwstd tfkqmd-;]=u|]=_ Go"gtd tfkqmd-;]=u|]=_ ;/b/ jiff{ -ld=ld=_dlxgfclwstd tfkqmd-;]=u|]=_ Go"gtd tfkqmd-;]=u|]=_ ;/b/ jiff{ -ld=ld=_

@=^ lhNnfsf] e"–pkof]uo; lhNnfsf] s"n If]qkmn dWo] *) k|ltzt v]tLsf nflu pko'Qm 7xl/Psf] / af+sL hdLg gbLgfnf, eL/ kfvfcflbn] 9flsPsf] 5 . o; lhNnfdf vfBfGg afnLx¿ wfg ds} / ux'+ nfO{ lnOG5 eg] gub] afnLtkm{ f, cfn',sf+qmf], km;L{, sfpnL, uf]ne]+8f, rd;'/,kfn'Ëf] / n;'g k|d'v x'g\ .If]qkmn -j=ls=ld=_ If]qkmn -Ü_s[lif If]q !)@=$) *)=#(jghª\un @!=@) !^=^$emf8L !=^@ !=@&a;f]af; If]q tyf ;+:yfut @=@!cGo )=)^ )=)%

Page 16: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$6

@=& lhNnfsf] /fhg}lts ljefhgo; lhNnfdf eQmk'/, dWok'/ lydL, rfFu'gf/fo0f / ;"o{ljgfos gu/kflnsf u/L $ j6f gu/kflnsf /x]sf] 5 .o;}u/L o; lhNnfdf @ j6f ;+;bLo lgjf{rg If]q /x]sfsf 5g\ .

@=* lhNnfsf] hg;+Vofsf] cj:yf

o; lhNnfsf] hg;+Vof @)^* ;fnsf] /fli6«o hgug0ff @)^* cg';f/ # nfv $ xhf/ ^ ;o %! hg;+Vof/x]sf] eQmk'/df ! nfv %$ xhf/ * ;o *$ -%)=*@ k|ltzt_ k'¿if / ! nfv $( xhf/ & ;o ^& hgf -$(=!* k|ltzt_ dlxnf 5g\ . To;df cfl>t hg;+Vof (* xhf/ # ;o ^$ -#@=@( k|ltzt_ 5 . !)#=$@n}+lus cg'kft 5 eg] hg;+Vof j[l4b/ #=)! k|ltzt 5 . %) xhf/ *^ 3/w'/Ldf ^* xhf/ ^ ;o #^ kl/jf/5g\ . cf};t 3/kl/jf/ ;+Vof $=$$ / hg3gTj @ xhf/ % ;o ^) k|tLj|u{ lsld 5 . ufpFsf] t'ngfdf gu/df%$=! k|ltzt a9L 5 . /f]huf/Lsf nflu lhNnfsf !) xhf/ @ ;o !% hgf ljb]zdf 5g\, h;df * xhf/ &&k'¿if / @ xhf/ ! ;o #* dlxnf k5{g\ . oxfF a;f]jf; ug]{ ljleGg hfthftL dWo] g]jf/ hftLsf] k|d'v :yfg/x]sf] 5, h'gzx/L If]qdf a9L s]Gb|Lt 5g\ eg] u|fdL0f If]qdf a|fXd0f, If]qL, g]jf/, tfdfË nufotcGohghftLx¿ a;f]jf; ub{5g\ . hftLo ljljwtfsf] sf/0fn] ubf{ ;d'bfo cg'¿k af]lng] dft[efiffx¿dfljljwtf kfOG5 tyflk ;a}eGbf a9L g]kfnL efiff /x]sf] 5 eg] wfld{s b[li6n] lxGb' / af}4 oxfFsf] d'Vo wd{ xf] .

dfgj jif{ ljsf; k|tLj|]bg @)!! cg';f/ eQmk'/jf;Lsf] cf};t cfo' &!=## jif{ 5 . eQmk'/sf] dfgj ljsf;;"rsf+s )=%(%, dfgj ul/aL ;"rsf+s @(=(, n}+lus ljsf; ;"rsf+s )=%&* / dfgj ;zQmLs/0f ;"rsf+s)=^$% 5 . hgu0fgf cg';f/ pd]/ ;d"x cfwf/df eQmk'/sf] hg;+Vof !$ jif{;Dd &% xhf/ % ;o @%-@$=&( k|ltzt_, !% b]lv %( jif{sf @ nfv ^ xhf/ @ ;o *& -^&=&! k|ltzt_, ^) jif{eGbf dflysf @@xhf/ * ;o #( hgf -&=%) k|ltzt_ 5g\ . wd{cg';f/ lxGb' @^ xhf/ & ;o ^$ hgf -*&=*% k|ltzt_, af}4@& xhf/ ( ;o *@ hgf -(=!* k|ltzt_, lqmlZrog % xhf/ ( ;o ** -!=(& k|ltzt_, O:nfd ! xhf/ %;o ^ -)=$( k|ltzt_, ls/fFtL ! xhf/ ! ;o ^& -)=#* k|ltzt_ / cGo # ;o ^% -)=!@ k|ltzt_ 5g\ .

@=( lhNnfsf] z}lIfs l:ylt

o; lhNnfsf] zx/L If]qdf kof{Kt dfqfdf z}lIfs ;'ljwfx¿ pknJw 5g\ eg] kxf8L / b'u{d :yfgdf t'ngfTds¿kdf sdL b]lvG5 . hgu0fgf @)^* cg';f/ *!=^* k|ltzt ;fIf/tf /x]sf] eQmk'/df k'¿if ;fIf/tf ()=$*k|ltzt / dlxnf ;fIf/tf &@=^% k|ltzt 5 . k|fylds txsf] v'b egf{ b/ (* / lzIfs ljBfyL{ cg'kft !M!@5 . ljBfno tx -!–!)_ sf] v'b egf{ b/ *@, lzIfs ljBfyL{ cg'kft !M@@ 5 . tfldd k|fKt lzIfs k|ltzt*% 5 . o:t} eQmk'/df ;fd'bflos / ;+:yfut u/L k"j{k|fylds, k|fylds, lgDg dfWolds, dfWolds, pRrdfWolds / SofDk; u/L & ;o $( ;+:yf 5g\ . To;df ;fd'bflostkm{ #)% / ;+:yfutdf $$$ /x]sf 5g\ .;fd'bflos k"j{ k|fylds, k|fylds, lgDg dfWolds, dfWolds, pRr dfWolds / SofDk; qmdzM !^^, ^@, #&,@%, !#, @ 5g\ . To;}u/L ;+:yfuttkm{ k"j{ k|fylds, k|fylds, lgDg dfWolds, dfWolds, pRr dfWolds /SofDk;df qmdzM @#%, #*, @&, !@$, !! / ( j6f 5g\ .

@=!) lhNnfsf] :jf:Yo l:ylto; lhNnfdf ;/sf/L c:ktfn # j6f, d]l8sn sn]h tyf l/;r{ ;]G6/ !, lglh :jf:Yo ;+:yf *, k|fylds:jf:Yo s]Gb| @, :jf:Yo r}ls !( j6f, zx/L :jf:Yo s]Gb| % j6f, ufpF3/ lSnlgs ;+Vof $% j6f /x]sf 5g\ .lhNnf hg:jf:Yo sfof{no cGtu{t @)% hgf :jf:YosdL{ sfo{/t 5g\ .

@=!)=! lhNnfdf pknJw :Jff:Yo ;+:yfx¿• eQmk'/ c:ktfn• dfgj cË k|Tof/f]k0f s]Gb|• eQmk'/ SofG;/ c:ktfn• /fli6«o Ifo/f]u s]Gb|• l;l4 :d[lt dlxnf tyf afn c:ktfn

Page 17: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$7

• 8f= Ojfd'/f d]df]l/on c:ktfn• g]kfn sf]l/of d}qL c:ktfn• g]kfn d]l8sn sn]h b'jfsf]6• ldt]/L c:ktfn• ;ld6 c:ktfn• ld8 l;l6 c:ktfn• gful/s ;fd'bflos c:ktfn• dWok'/ l7dL c:ktfn• sf7df8f}+ SofG;/ s]o/, tfynL• lhNnf hg:jf:Yo sfof{no

l;=g+= c:ktfnsf] gfd, :yfg /;Dks{ g+=

;/sf/L÷lghL

a]8 ;+Vof PDa'n]G;;+Vof

d]l8sntflnd k|fKtsd{rf/L

8f=;+Vof s}=

1 eQmk'/ c:ktfn, b'wkf6L,kmf]=g+=^^!)&(*

;/sf/L 75 2 30 25

2 eQmk'/ SofG;/ c:ktfn,b'wkf6L, kmf]=g+^^!$$#),^^!!%#@

;/sf/L 75 2 38 15

3 8f= O{jfd'/f c:ktfn, eQmk'/!&, ;Nnfwf/L, kmf]=g+=

lghL 51 1 10 15

4 /fli6o Ifo/f]u s]Gb|,d=ly=g=kf= !$, kmf]=g+=^^#)&)^

;/sf/L 2

5 sf]l/of g]kfn d}qL c:ktfn,d=ly=g=kf= 14, kmf]=g+=

lghL 55 2 20 50

6 l;l4 :d[lt afn c:ktfn,e=g=kf kmf]=g+̂ ^!@($%=

lghL 100 2 10

7 ;'o{ljgfos kf]ln lSngLs,e=g=kf= !$, ;'o{ljgfos,kmf]g g+̂ ^!)^(%=

lghL 6 5 10

8 dWok'/ :jf:Yo s]Gb|, e=g=kf=kmf]g g+= ^^#!*!@

;/sf/L 1 1 1

9 gful/s ;fd'bflos c:ktfn,d=ly=g=kf !%= u¶f#/,

kmf]g g+ ^^#&&))=

55 2 7 32

10 k|fylds :jf:Yo s]Gb|,blwsf]6, kmf]g g+= ^^#)&!^

;/sf/L 3 - 1 1

11 k|fylds :jf:Yo s]Gb|,rf+u'gf/fo0f

;/sf/L 3 2 1 1

Page 18: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$8

@=!! lhNnfsf] oftfoft ;DalGw cj:yfo; lhNnfdf w]/}h;f] If]qdf ;8s oftfoftsf] ;'ljwf /x]sf] b]lvG5 . eQmk'/ ;Nnf3f/L b]lv sf7df8f}+ !#ls=ld=, gu/sf]6 @) ls=ld, rfFu'gf/fo0f ^ ls=ld, ag]kf !# ls=ld, w'lnv]n !& ls=ld= sf] b"/Ldf /x]sf] 5 .o; lhNnfsf] ;8ssf] cj:yf lgDgfg';f/ /x]sf] 5 . !% lsld c/lgsf] /fhdfu{;d]t u/L lhNnfsf !)%=^*lsld ;8s sfnf]kq] 5 . o:t} @$!=)@ lsld v08l:dy, !))=)@ lsld sRrL ;8s 5 . b'O{ n]gdfq} ePsf]sf7df8f}+sf tLgs'g]b]lv eQmk'/sf] ;"o{ljgfos;Ddsf] (=! lsld ;8s lj:tf/kl5 ^ n]g ePsf] 5 .

@=!@ ljB'to; lhNnfsf] $ j6} gu/kflnsfsf] ;a} If]qdf ljB't ;]jf pknJw ePsf] 5 . aflif{s k|fKt o'lg6 ^@^&%,@%#/x]sf] 5 eg] aflif{s ljqmL o'lg6 @#^#^,$#( /x]sf] 5 . k|lt u|fxs k|lt dlxgf ljB't vktM *@=%* o"lg6k|ltu|fxs jflif{s ljB't vkt M (()=(^ /x]sf] 5 . &=* lsnf]jf6 ;f}o{ phf{ ljB'tLs/0f ;d]t ePsf] 5 .

@=!# l;+rfO{o; eQmk'/ lhNnfsf] s"n If]qkmn dWo] *) k|ltzt e"ld v]lt of]Uo /x]sf] 5 . !! xhf/ ( ;o x]S6/If]qkmndWo] !! xhf/ ! ;o ^ x]S6/ v]tLof]Uo hldg 5 . To;dWo] * xhf/ && x]S6/df v]tL ul/G5 . !@dlxgf l;Flrt x'g] hldg @ xhf/ ^ ;o @) x]S6/ 5 . cf+lzs l;Flrt x'g] hldg # xhf/ @ ;o &! x]S6/ 5 .cl;Flrt If]qkmn @ xhf/ ! ;o *^ x]S6/ 5 . s"n v]tLof]Uo hldg dWo] s/Lj #) k|ltzt hlt ;fgf 7"nfl;+rfO{ cfof]hgf ;+rfng eO{ l;+rfO{sf] Joj:yf ePsf] 5 eg] af+sL e"ld cfsfz] jiff{df g} lge{/ /x]sf] 5 .

@=!$ vfg]kfgLlhNnfsf] ;+k"0f{ lhNnfjf;LnfO{ :jR5 vfg]kfgL pknJw u/fpg] p2]Zon] @)^* b]lv eQmk''/nfO{ v'Nnf lb;fd'QmlhNnf agfpg] cleofg ;'¿ eO{ @)&) ;fndf v'Nnf lb;fd'Qm lhNnf 3f]if0ff eO{ ;s]sf] 5 . kl/0ffdtMeQmk'/ /fhwfgL pkTosfsf] v'Nnf lb;fd'Qm x'g] klxnf] lhNnf;d]t ag]sf] 5 . lhNnfdf Jojl:yt vfg]kfgLaf6nfeflGjt 3/w'/L ;+Vof $ xhf/ & ;o &^ -(@=&^ k|ltzt_ 5 . lghL wf/f ePsf 3/kl/jf/ ;+Vof !* xhf/ !;o *( 5g\ . k|To]s 3/w'/Ldf zf}rfnosf] Joj:yf 5 .

@=!% ;~rf/o; lhNnfsf] ;a} g=kf=x¿df 6]lnkmf]g ;'ljwf pknJw e} /x]sf] 5 . o; lhNnfdf df]jfOn ;]jfn] cem ;xhePsf] 5 eg] eQmk'/, u7\7f3/, gu/sf]6 / g+v]n PS;r]~h cGtu{t 6]lnsdsf $ j6f PS;r]Gh / @^ xhf/ $;o *^ nfOg Ifdtf pknAw 5 . @! xhf/ $ ;o $( 6]lnkmf]g ljt/0f ePsf] 5 . OG6/g]6;]jf lj:tf/eO;s] klg eQmk'/df cem} x'nfs ;]jf ;~rfngdf 5 . ! lhNnf x'nfs sfof{noaf6 x'nfs ;]jf jfx]s c¿cfly{s ;]jfx¿ x'nfs art a}+s, dlg c8{/ ;]jf, ljdf ;]jf klg pknJw u/fp+b} cfPsf 5g\ . To:t} * Onfsfx'nfs / !# cltl/Qm x'nfs ;]jf klg pknAw 5g\ .

@=!^ ;'/Iffo; lhNnfdf g]kfnL ;]gf,g]kfn k|x/L / ;z:q k|x/L af6 ;'/Iff k|bfg ul/b} cfPsf] 5 . lhNnfsf /x]sf ;'/Ifflgsfox¿sf] ljj/0f o; k|sf/ /x]sf] 5g\ .-s_ g]kfnL ;]gf

l;=g+= g]kfnL ;]gf ljifout If]q ;Dks{ JolQmsf] gfd/ kb

6]lnkmf]g g+= glk|m

! >L jL/bn u0f,;'o{lagfos

eQmk'/ lhNnf cd[t sfhL u'¿ª 9840051300 1/499

-v_ g]kfn k|x/Ll;=g+= g]kfnL ;]gf ljifout If]q ;Dks{ JolQmsf] gfd

/ kb6]lnkmf]g g+= glk|m

1 d=g=k|=k/L;/ eQmk'/k|=p=

eQmk'/ lhNnf ;a} ls/0f /f0ff 98512155556617131,

1/110

Page 19: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$9

-u_ ;z:q k|x/L

l;=g+= g]kfnL ;]gf ljifout If]q ;Dks{ JolQmsf] gfd/ kb

6]lnkmf]g g+= glk|m

1 ;=k|=an u'X]Zj/L u0f,b'jfsf]6

eQmk'/ /fh' dxh{g 98512720346630529

1/393

@=!& jgh+uno; lhNnfdf s"n e"—efusf] s/Lj !$=$$Ü cyf{t @!@$=(@ x]S6/ jg If]q 5 . %* ;fd'bflos jg pkef]Qmf;d"xnfO{ x:tfGt/0f eO;s]sf] 5 . k|d'v u}/sfi7 jg k}bfj/sf ¿kdf ;'uGwjfn, ;'gfv/Lx¿, l6d'/, u'hf]{,nfOsf]kf]l8od, wl;+u/], lgufnf]nufot 5g\ . eQmk'/df wfld{s jg !, sa'lnotL jg !, lghL jg @ 5g\ .sf7df8f}+, eQmk'/, nlntk'/ / cf;fk;sf] lhNnfdf ln+uf] p7fpg] hfqfnfO{ cfjZos ¿v lrQkf]nsf] h+unaf6sfl6G5 . To:t} u/L lghL jgsf] If]qkmn $& /f]kgL /x]sf] 5 .

@=!* eQmk'/df uf]/vf e"sDk @)&@ sf] c;/

@=!*=! uf]/vf e"sDklj=; @)&@ ;fn a}zfv !@ ut] lbgsf] !!M%^ ah] uPsf] &=^ /]S6/ :s]nsf] uf]/vf e"sDk lj=; !(() ;fnsf]dxfe"sDk kl5sf] 7'nf] Pa+ ljgf;sf/L e"sDk xf] . o; e"sDkn] uf]/vfsf] af/kfs / ;f] b]lv k"j{ bf]nvf;Ddsl/j !$) lsnf]ld6/sf] If]qdf hldgd"gL b/f/ pTkGg u/L 7'nf] dfgjLo / ef}lts Iflt u¥of] . e"sDksf]xfOkf];]G6/ ;fk]lIft ¿kdf sd ulx/fO{ -!% ls=dL_ df /x]sf]n] e"sDksf] sDkg hldgsf] ;txdf al9 g} x'guof] . cd]/LsL ef}ule{s ;e]{ (USGS) n] k|j]usf] cfwf/df tLj|tf pRRtd VIII ;Dd k'u]sf tYof+s k|:t'tu/]sf] 5 . ;fy} sf7df08f}, ;fFv', eQmk'/ Pj+ a'ËdtL If]qdf cToflws Iflt ePsf]n] tLj|tf VIII eGbf clws/x]sf] x'g;Sg] cg'dfg ul/Psf] 5 . lj=; !(() ;fnsf] dxfe"sDk eGbf uf]/vf e"sDksf k/sDkgx¿zlQmzfnL / nfdf] ;do;Dd uO/x\of] . ljz]iftM uf]/vfb]lv bf]nvf;Ddsf] If]qdf k/sDkgx¿ ;3g ¿kdfdfkg ul/Psf] 5 . k/sDkgx¿ b/f/ If]qeGbf aflx/ sf7df08f} pkTosf jl/kl/ klg dfkg ul/Psf] 5 . Uff]/vfe"sDksf] b/f/ If]qdf Ps jif{df rf/ DofUg]ro"8 eGbf 7'nf $&% j6f k/fsDkgx¿ UfPsf 5g\ / xfn;Dd klgk/sDkx¿ Hffg] qmd hf/L 5 .

@=!*=@ Iflt tyf gf]S;fgLljutsf e"sDkn] h:t} uf]/vf e"sDksf] klg ax'If]q c;/ b]lvof] . e"sDkn] b/f/ If]qdf xhf/f} klx/f] lgDTofof],hldgdf wfFhf kmf6] / s]xL xb;Dd t/nLs/0f klg eof] . oL ;dli6ut c;/x¿n] hgwgsf] 7'nf] gf]S;fgeof] . sf7df08f} pkTosfdf xf]rf 3/x¿df sd Iflt x'g k'Uof] . pkTosfdf e"sDkn] hldgnfO{ nfdf] cjlw -# b]lv ^ ;]s]08_ df al9 sDkg uPsf]n] cUnf ;+/rgfx¿Df al9 Iflt k'Ug uPsf] xf] . t/ r§fgL kxf8x¿dfsDkg al9 ePsf] / 6f]kf]u|flkmsn c;/ b]lvPsf]n] 8fF8fdf /x]sf 3/x¿ k|fo ;a} k"0f{¿kdf Ifltu|:t x'g k'u] .Uff]/vf e"sDk af6 :jb]zL / ljb]zL u/L hDdf * xhf/ (&) hgfsf] d[To' ePsf] lyof] h;dWo] pkTosfdf !xhf/ &%) / pkTosf aflx/ & xhf/ @@) hgf lyP . eQmk'/df #!# hgfn] Hofg u'dfpg k'u] . d[To' x'g] s'nAolQmx¿ dWo] %^ k|ltzt dlxnf tyf $$ k|ltzt k'¿ifx¿ lyP . s"n d[To' x'g] x¿df @* k|ltzt Ho]i7gful/sx¿ lyP . e"sDkdf kl/ @@ xhf/ #)@ hgf 3fOt] ePsf lyP . eQmk'/df 3fOt] x'g]sf] ;+Vof @ xhf/!)! /x]sf] lyof] .Ef"sDkaf6 OF6f, 9'Ëf / df6f]n] ag]sf, sdhf]/ hu ePsf, k'/fgf, k|fljlws ¿kdf sdhf]/ 3/x¿ al9 Iflt tyfgf]S;fgL x'g k'u]sf lyP . e"sDkaf6 s"n !) nfv &@ xhf/ (# lghL 3/x¿df Iflt k'u]sf] lyof] . tL dWo] &nfv &# xhf/ (% 3/x¿ k"0f{ ¿kdf Iflt ePsf lyP / @ nfv (* xhf/ ((* 3/x¿ cf+lzs ¿kdf IfltePsf lyP . eQmk'/df @* xhf/ %)* 3/ k"0f{ Iflt ePsf lyP eg] ( xhf/ %$ 3/x¿ cf+lzs ¿kdf IfltePsf lyP .Ef"sDkaf6 ljBfno, :jf:Yo ;+:yf, lhNnff ljsf; ;ldlt, gu/kflnsf, ufFp ljsf; ;ldlt, x'nfs, k|x/Lsfof{no nufPtsf ;fj{hlgs sfof{nox¿df Aofks Iflt ePsf] lyof] . e"sDkn] eQmk'/sf ;fF:s[lts tyfwfld{s ;Dkbfx¿df c;/ u/]sf] lyof] .

Page 20: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$10

@=!*=# Vff]h, p4f/ tyf /fxtEf"sDk uPsf] ! 306f leq} vf]h tyf p4f/ sfo{df g]kfnL ;]gf, g]kfn k|x/L / ;z:q k|x/L ann] vf]h tyfp4f/ sdf08 kf]i6 v8f u/L k|efjsf/L ¿kdf k|ltsfo{ ;'¿ u/] . b]zsf ;'/IffsdL{ Pjd\ ;a{;fwf/0f afx]sk|ltsfo{df #$ b]zsf !#$ cGt{/fli6«o vf]h tyf p4f/ 6f]nLn] ;xof]u u/] . eQmk'/df klg e"sDk kZrft\;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L lgsfoaf6 cfcfkm\gf] Ifdtf cg';f/ k|ltsfo{sf sfdx¿ cuf8L a9fOof] . g]kfnL;]gf, g]kfn k|x/L, ;z:q k|x/L tyf g]kfn /]8qm; ;f];fO6L nufPtsf ljkb\\sf cj:yfdf tt\sfn k|ltsfodfvl6g] ;+:yfx¿sf] e"ldsf klg ;¥xfgLo lyof] .

@=!*=$ l;sfO{ tyf ;'emfjx¿ M!= :yfgLo :t/df hglgjf{lrt ;/sf/sf k|ltlglwx¿ gePsf] tyf k|efjsf/L ¿kdf lhNNffdf tof/ ePsf]

lhNNff ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf cg'¿k sfo{ ug{ ;d:of ePsf]n] of]hgf cg'¿k jflif{s ¿kdfs[lqd 36gf cEof; ;+rfng ul/g' kg]{ ,

@= vfBfGg, cf}iflw, OGwg cflbsf] e08f/0fsf] Aoj:yfsf] nflu k|To]s gu/kflnsfdf uf]bfd3/ :yfkgf ug{' kg]{#= eQmk'/ lhNNffsf $ j6} gu/kflnsfsf k|To]s j8fx¿df sDtLdf %) kl/jf/nfO{ k'Ug] u}/ vfB /fxt

;fdu|Lsf] e08f/0f ul/g' kg]{ .$= Kf|To]s j8fdf j8fut ¿kdf ljkb\\ Aoj:yfkg ;ldlt u7g u/L ;d'bfosf dflg;x¿nfO{ ljkb\\ k"j{tof/L

of]hgf tof/ u/L To; cg'¿k tt\sfn k|ltsfo{ ug{ ;Sg] k|fylds pkrf/s tyf vf]h tyf p4f/sf:jo+;]js /]8qm; ;f];fO6L tyf cGo u}/ ;/sf/L ;+3;+:yf ;+u ;dGjo u/L tof/ ug{'kg]{,

%= ljkb\\ k|ltsfo{ ubf{ Ps4f/ k|0ffnLnfO{ s8fO{sf ;fy lgod agfO{ nfu" ug{' kg]{ .^= ljkb\\ k"j{tof/Lsf lqmofsnfkx¿nfO{ gu/kflnsf, j8f, ;d'bfo:t/d} ;~rfng ug{'kg]{ .

-;fef/ M uf]/vf e"sDk @)&@ cg'ej / l;sfO{_

Page 21: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$11

v08 #

eQmk'/ lhNnf / ljkb\\sf] cj:yf

#=!= eQmk'/ lhNnf / ljkb\\\sf] cj:yfetmk'/ lhNnfsf] ljkb\\sf] Oltxf; x]g]{ xf] eg] d'Vo u/L e'sDk klx/f]], cfufnflu, dxfdf/L, qmdzM /x]sf]b]lvG5 . lhNnfsf] e"–agf]6nfO{ x]bf{ pQ/L efudf s]lx jl9sf] le/fnf]kgf /x]sf] 5 . o;/L ljifoj:t'xsf] Paca:yfsf] cWoog ubf{ of] :ki6 x'G5 ls o; lhNnf ljkb\\sf] ;Defjgf dWo] e"sDksf] b[li6sf]0faf6 ;+j]bgzLndflgG5÷b]lvG5 . csf]{lt/ tLj| hg;+Vof j[l4, j;fO{ ;/fO{, k'/ftg s[lif k]zfsf sf/0f hldg dfly rfk a9\b}u}/x]sf] 5 .

ljutsf jif{x¿nfO{ x]g]{ xf] eg] o; lhNnfsf] laleGGf uflj;x¿df cfunfuL, v8]/L tyf dxfdf/Lsf] ljkb\\km}lnPsf] kfOG5 . o;/L 36\g] ljkb\\sf] ;dodf k|efljt JolQm tyf ;d"bfonfO{ ;xof]usf] cfjZostf kb{5 /;xof]u sfo{nfO{ hlt ;Sbf] l56f] / 5l/tf] u/fpg' kb{5 . h;n] ubf{ yk Iflt x'g af6 arfpg ;lsof]; .ljkb\\ Joj:yfkgsf k|foM b'O{j6f r/0f x'G5g\ . klxnf] r/0f k|sf]k cl3 ul/g] k"j{tof/L / Go"lgs/0fsf sfo{x¿kb{5 eg] bf]>f] r/0fdf ljkb\\ kl5sf] p4f/ tyf /fxt, k'g{:yfkgf / k'glg{df0f sfo{df ul/g] sfo{x¿ kb{5g\ .o; ljkb\\sf] If]qdf o; lhNnfdf lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt, g]kfn /]8qm; ;f];fO6L nufot ljleGg;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;+:yfx¿sf] ;xeflutf /x]sf] b]lvG5 . lo ;a} ;+:yfx¿sf] nufgL ljkb\\ Go"lgs/0f tyf/fxt tyf påf/sf If]qdf ul/g] u/]sf]] b]lvG5 / ljkb\\ kZrft ;a} ;+:yfx¿ cf–cfˆg} t/Lsfaf6 sfo{ u/L/x]sf]jt{dfg cj:yf 5 . ;a}sf] hgzlQm tyf cfly{s, ef}lts ;|f]tnfO{ ;dGjo tyf ;+:yfut u/L ljkb\\sf] If]qdfof]hgfa4 ¿kdf nufgL u/]df jif]{gL x'g] wghgsf] IfltnfO{ sd ug{ 6]jf k'Ug] 5 eGg] s'/fdf s;}sf] b'O{ dtgxf]nf . To;}n] o; lhNnfsf] ljkb\\ k"j{tof/L of]hgf tof/ ug{ cfjZos /x]sf] b]lvG5 h;n] ;xof]unfO{Plss[t ub{} cem k|efjsf/L agfcf];\ .

#=@= k|fs[lts ljkb\\o; lhNnf e"sDk, klx/f], af9L, cfunfuL], r6\ofË, v8]/L, clgsfn h:tf ljljw k|s[ltsf ljkb\\af6 ;+s6f;Ggcj:yf /x]sf] 5 . o;sf cltl/Qm dxfdf/L, b'3{6gf, h:tf ljkb\\sf 36gfx¿ klg x'g] u/]sf] kfOG5 . o;/L o;lhNnfsf jfl;Gbfx¿n] jif]{gL k|fs[lts tyf u}/ k|fs[lts ljkb\\sf 36gfx¿sf] ;fdgf ul//xg' k/]sf] 5 .

#=#= etmk'/ lhNnfdf x'g ;Sg] d'Vo ljkb\\sf 36gfx¿

#=#=!= e'sDk (Earthquake)k[YjL leq eO/xg] xnrnn] ubf{ k'YjL jflx/ s'g} efudf hdLgsf] ;tx xnrn x'Fbf cg'ej ul/g] wSsf e'sDkxf] . ljutsf] Oltxf; x]bf{ lj=;+ !((), @)$% / @)&@ ;fnsf] e'sDkdf o; lhNnfdf lgs} g} hgwgsf] IfltePsf] lyof] .

#=#=@ klx/f] (Land slide)jiff{bsf] ;dodf ctLj|[li6sf sf/0f gbL gfnfx¿df ;fjLssf] eGbf j9L dfqfdf kfgL k/L] jxfj tLj|| ¿kdfcfpgfn] klx/f] cfpF5 . o; lhNnfsf] ljz]if u/L pQ/L If]qsf le/fnf] hUufdf e"–Ifo eO{ klx/f] hfg yfN5 .klx/f]af6 ;do ;dodf ljleGg uflj;x¿ k|efljt x'g] u/]sf 5g\ .

#=#=#= cfunfuL (Fire)o; lhNnfsf k|foM 3/x¿ k'/fgf sRrL, v/ jf k'm;sf] 5fgf x'g', 3gf j:tL x'g' cflb sf/0fn] vf; ul/ r}qj}zfvdf j9L / cGo dlxgdf l56k'm6 ¿kdf cfunfuLsf 36gfx¿ x'g] ub{5g\ . o;af6 x/]s cf=j=sf]wghgsf] Iflt x'g' / hLjg c:t Jo:t x'g'sf] ;fy} slxn]sfFxL dfgjLo Iflt klg x'g] u/]sf] cj:yf 5 .

Page 22: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$12

#=#=$=dxfdf/L (Epidemic)w]/} JolQmx¿nfO{ Ps} ;do Ps} lsl;dsf] /f]u nfu]df x'g] dxfdf/L cGtu{t emf8fkvfnf, x}hf, ¿3f /lgdf]lgof, hl08; h:tf /f]ux¿ dxfdf/Lsf] ¿kdf b]vf kb{5g\ . vf; ul/ jiff{ ofdsf] ;dodf kmf]xf]/ vfg]kfgL/ hgr]tgfsf cefj h:tf sf/0fn] ubf{ o:tf /f]ux¿ km}lnPsf] b]lvG5 .

#=#=%= v8]/L / clgsfn (Drought & Famine)o; lhNnfsf] clwsf+z e"–efudf l;+rfOsf] sdL ePsf]n] a]nfa]nfdf kfgL gkgf{n] k6s k6s o; lhNnfn]v8]/Lsf] ;d:of ;fdgf ug{' k/]sf] cj:yf 5 . ;fy} clwsf+z :yfgLo jfl;Gbf s[lifdf lge{/ /x]sfn] clgsfnsf];fdgf ug'{ gkfnf{ eGg ;lsGg .

#=#=^ cfFwLj]x/L÷xfjfx'/L (Storm)kmfug' b]lv a}zfvsf] ;dodf cfFwLj]x/L rln lgs} g} dfgL;x¿ 3/jf/ ljlxg eO wghgsf] Iflt x'g] u/]sf]kfOG5 .

#=#=&= r6ofË (Thunderbolt)jiff{ ofdsf] ;dodf r6ofËjf6 klg hgwgsf] Iflt eO/x]sf] / x'g] u/]sf] kfOG5 .xfn r6ofËsf6 w]/}hgwgsf] Iflt ;d]t ePsf] kfOPsf] 5 .

#=#=* cGo (Other)xjfO tyf ;8s b'3{6gfsf] klg pRr hf]lvd /x]sf],jt{dfg cj:yfdf hnjfo" kl/jt{gsf] sf/0f ljleGg;d:ofx¿ pTkGg x'g] cj:yfx¿ cfPsf 5g\ . h+unsf] ljgf; tyf nfdf] v8]/Lsf sf/0f kfgLsf d'xfg ;'Sg] /vfg]kfgLsf] cefj x'g] ;d:of a9\b} uO{ /x]]sf]5 . o;sf ;fy} O6fe§fsf sf/0f jftfj/0fLo k|b'if0f x'gfn]ljleGg lsl;dsf 36gf tyf /f]ux¿jf6 dflg;x¿ kLl8t eO{ c;/sf] ;fdgf ul/ /fVg' k/]sf] 5 .

Page 23: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$13

v08 $

ljifout ljkb\\sf] k|s[ltsf] cfwf/df k|ltsfo{ of]hgf

$=!= ;xsfo{ ug{] ;+:yf / ;b:ox¿ljkb\\ k"j{tof/L tyf ;xof]usf] If]qnfO{ yk k|efjsf/L, kf/bzL{ tyf dfgljo ;xof]u ug]{ lgsfox¿nfO{hafkmb]xL agfO{ ljkb\\ ;xof]udf lhNnfdf cjl:yt ;/sf/L, u}/ ;/sf/L, cGt/fli6«o tyf ;fd'bfoLs ;3+;+:yfx¿ aLr k|efjsf/L ;xsfo{ ug]{ u/L lhNnfdf sfo{/t ;/sf/L lgsfox¿, cGt/fli6«o, /fli6«o tyf :yflgou}/ ;/sf/L lgsfox¿ ;b:o /xg] ul/ Ps ljkb\\ k"j{tof/L tyf ;xof]u ;+hfnsf] lgdf+{0f ul/g] 5 . o;;+hfndf lgDg ;+3 ;+:yfx¿ ;b:o x'g]5g\ .l;g+=

;+:yfsf] gfd ;Dks{ Aoltm sfof{no kmf]g g+= ;Dks{ kmf]g g+=

1 lhNnf k|zf;g sfof{no b|f]0f kf]v/]n ^^!$$#& (*%!@!&&&&2 lhNnf ;dGjo ;ldlt w|'jk|;fb sf]O/fnf ^^!$*@^ (*%!!*$*@^3 >L jL/bn u0f, ;"o{ljgfos cd[tsfhL u'¿ª %)(@@&% (*$))%!#))4 dxfgul/o k|x/L kl/;/ ls/0f /f0ff ^^!&!#! (*%!@!%%%%5 g]kfn /]8qm; ;f];fO6L dgf]h s'df/ yfkf ^^!@@^^ (*%!)!&%!%6 lhNnf hg:jf:Yo sfof{no s]zj kl08t ^^!^)!) (*%!!@)(&#7 lhNnf vfg]kfgL tyf

;/;kmfO{ l8lehg sfof{nolzj]Gb| emf

%)(@#$*(*%!@)##$*

8 lhNnf jg sfof{no kml0fGb| kf]v/]n ^^#)*!! (&%%))))^$9 ;z:q k|x/L an, b'jfsf]6 /fh' dxh{g ^^#)%@( (*%!@&@)#$10 lhNnf s[lif ljsf; sfof{no k"0f{ 9'Ëfgf %)(@@!& (*%!!$@(*!11 lhNnf kz' ;]jf sfof{no lblnk s'df/ b]phf ^^!))@@ (*%!!%)&!*12 lhNnf lzIff sfof{no ch'{g axfb'/ /fodfemL ^^!$$)! (*%!@))#!!13 3/]n' tyf ;fgf pBf]u

sfof{nol;tf/fd v8\sf %)(@^(^ (*%!!*%*(@

14 dlxnf tyf jfnjflnsfsfof{no

lgnf s'df/L l3ld/] ^^!##$( (*%!!*)*$(

15 g]kfn ljB't k|flws/0f ljqmd s'df/ cdfTo ^^!!)(* (*%!))^^@^16 g]kfn 6]lnsd lg/g ah|frfo{ ^^!)))) (*%!)$)^$)17 h'4 af¿0f oGq ljho k|;fb wf}e8]n ^^!@#*@ (*%!!%)(!#18 hn pTkGg k|sf]k lgoGq0f

sfo{no;Gtf]ifs'df/ rf}w/L ^^!*%%)

19 l8lehg ;8s sfo{no u'¿ k|;fb clwsf/L ^^!@)&$ (*%!@!@@&$20 eQmk'/ g= kf= /f]lxt/fh kf]v/]n ^^!))&^ (*%!@&%!!!21 dWok'/ lydL g=kf sdn 1jfnL ^^#!$)% (*%!)@&%^^22 rfFu'gf/fo0f g=kf= nf]sgfy e';fn ^^!$*)( (*%!!$!*!&23 ;"o{ljgfos g=kf= o1 axfb'/ vqL ^^!@!(# (*%!@&&!!!24 eQmk'/ pBf]u afl0fHo ;+3 /fh'dfg ah|frfo{ ^^!!#$* (*$!@*%%&&25 eQmk'/ c:ktfn 8f= ;'wf b]jsf]6f ^^!)!(*

gf]6M ;dGjofTds e"ldsfsf] nflu lhNnf ljkb\\ Joj:yfkg ;ldlt / o; ;+hfnnfO{ ljkb\\ k"j{tof/L tyf ;xof]usf] If]qdf sfo{/t;+3 ;+:yfx¿sf] Ps cgf}krf/Ls ;femf sfo{ ;+hfnsf] ¿kdf ljsf; u/L o;sf] sfo{x¿nfO{ hLjGt /fVg 5'6} ljwfg tof/ ul/sfof{Gjfogdf Nofpg] .

Page 24: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$14

ljkb\\ k"j{tof/L tyf ;xof]usf] If]qnfO{ k|efjsf/L agfpg lgDg sfo{bn agfO{ ;a} sfo{ bnx¿n] lgoldt sfo{ug]{ 5g\ .

b|'t /fxt ;xof]u sfo{bn M ;+ef/t+q (Logistic) sfo{bn M

;+of]hs vf]htnf; tyf p4f/ g]kfnL ;]gf, k|x/L tyf ;z:q k|x/L

;+of]hs b|'t cfjZostf klxrfg Ifltsf]

;d"x

g]kfn 6]lnsd

;+of]hs :jf:Yo ;]jf ;d"x oftfoft ;ldltx¿

;+of]hs tof/L vfB tyf kf]if0f ;d"x ;8s l8lehg

;+of]hs vfg] kflg tyf ;/;kmfO{ ;d"x laB't k|flws/0f

;+of]hs u}/ vfB tyf cfjf; ;d"x O{R5's u}/ ;/sf/L lgsfox¿

;+of]hs lzIff ;d"x

;+of]hs ;+/If0f ;d"x

;+rf/ ;+oGqx¿

$=@= ljifout If]]qx¿sf] lgdf{0f (Cluster Formation)

ljkb\\\sf] ;dodf pko'Qm k|ltsfo{ Pj+ dfgjLo ;xof]usf] nflu laleGg ljifout If]q -Cluster_ x¿sf] lgdf{0fu/L laifout bIftf ePsf If]qut ;b:ox¿ ljkb\\ k'j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf th'{df uf]li7df klxrfgul/Psf] lyof] . k|To]s ljifout If]q (Cluster) sf] g]t[Tj k|bfg ug]{ lgsfosf] cu'jfO{df lgoldt If]qut a}7sa;L cf cfkm\gf] If]qsf] sfo{ ljefhg u/L lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf] a}7sn] ljkb\\ k|ltsfo{sf nfluljkb\\ k"j{tof/L of]hgf lgdf0f{ u/]sf 5 .eQmk'/ lhNnf txdf If]qut ¿kdf g]t[Tj k|bfg ug{] If]qut sfo{;d"x sf] cu"jf ;+:yf (Cluster Leads)

;d]tsf] ;'emfjdf dfgjLo ;xof]usf ultljlw ;~rfng ug{ lgDglnlvt If]qut (Sectoral) ;ldlt u7gul/Psf 5g\ .!_ ;dGjo tyf ;"rgf Aoj:yfkg@_ vfB Pj+ lhlasf]kfh{g#_ u}/ vfB tyf cf>o:yn$_ vf]h tyf p4f/%_ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO^_ :jf:Yo tyf kf]if0f&_ lzIff*_ ;+/If0f

$=# laifout If]q tyf cu'jf tyf ;xof]uL ;+:yfsf] ;"lr

eQmk'/ lhNnf cGt{ut lhNnfsf ljleGg txx¿df If]qut ¿kdf g]t[Tj k|bfg ug]{ ;DalGwt lgsfox¿(Cluster Leads) ;Fu ldnL dfgjLo ;xfotfsf ultljlwx¿ ;~rfng ug{sf] nflu lgDglnlvt ljifoutIf]qx¿ (Clusters) u7g ;fy} ltgsf] Ifdtf dfkg ug'{sf ;fy} tL If]q;Fu ;DjlGwt cGo ;xof]uL lgsfox¿sf]la:t[t ljj/0f lgDg cg';f/ /x]sf] tof/ ul/Psf] 5 .

;+hfn ;+of]hs

Page 25: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$15

qm= ;+ If]q (Clusters) g]t[Tj k|bfg ug]{lgsfo (Cluster

Leads)

kmf]g g+ / Od]n ;xof]uL ;+3 ;+:yf-Cluster members_

! ;dGjo / ;"rgfJoj:yfkg-Coordinationand InformationManagement _

lhNnf k|zf;gsfof{no, eQmk'/

^^!$$#& lh;;, g]kfn k|x/L, g]kfn ;]gf, lhNnflzIff sfof{no, lhNnf :jf:Yo sfof{no,g]kfn /]8qm; ;f];fO6L (NRCS), kqsf/dxf;+3, lhNnf l:yt /fhg}lts bnx¿,/fli6o cg';gwfg sfof{no .

@ vf]htnf; tyfp4f/-Search andRescue)

g]kfnL ;]gf dxfgu/Lo k|x/L kl/;/, ;z:q k|x/L an,lhNnf k|zf;g sfof{no, g]kfn kqsf/dxf;+3, g]kfn /]8qm; ;f];fO6L (NRCS)

# vfB Pj+lhljsf]kfh{gsfo{qmd -Food &Livelihood _

lhNnf s[lif ljsf;sfof{no

lhNnf ;dGjo ;ldlt, lhNnf kz' ljsf;sfof{no, pBf]u jfl0fHo ;+3, g]kfn /]8qm;;f];fO6L

$ cfktsflng cfjf;tyf u}/ vfB;fdfu|L-Shelter/NFRI_

g]kfn /]8qm;;f];fO6L lhNnfzfvf eQmk'/

lhNnf ;dGjo ;ldlt, hnpTkGg k|sf]klgoGq0f l8lehg sfof{no, lhNnf jgsfof{no, lhNnf lzIff sfof{no, dWok'/lyld gu/kflnsf / eQmk'/ gu/kflnsf .

% vfg]kfgL, ;/;kmfO{/ :jf:Yo k|jw{g-WASH_

lhNnf vfg]kfgLtyf ;/;kmfO{l8lehg sfof{no

lhNnf ;dGjo ;ldlt, lhNnf k|fljlwssfof{no, lhNnf hg:jf:Yo sfof{no, dlxnfljsf; sfof{no, g]kfn /]8qm; ;f];fO6L(NRCS)

^ :jf:Yo tyf kf]if0f-Health andNutrition_

lhNnf hg:jf:Yosfof{no

lhNnf c:ktfn,k|fylds :jf:Yo s]Gb|, x]Nykf]i6, g]kfn /]8qm; ;f];fO6L (NRCS)

& lzIff -Education_ lhNnf lzIffsfof{no

g]kfn /]8qm; ;f];fO6L (NRCS), kqsf/dxf;+3,dlxnf lasf; sfof{no, o'g];]km /;]km b lrN8«]g g]kfn .

* ;+/If0f -Protection_

dlxnf ljsf;sfof{no

lhNnf afnsNof0f ;ldlt, lhNnf lzIffsfof{no / g]kfn /]8qm; ;f];fO6L .

$=$= lgsfout e"ldsf tyf lhDd]jf/L

;+:yfsf] gfd k|d'v lhDd]jf/AolQm tyf ;+ks{g+j/

lhDd]jf/L Ifdtf s}lkmot

lhNnf k|zf;gsfof{no

– k|d'v lhNnfclwsf/L

– ;xfos k|d'vlhNnf clwsf/L

– ;dGjo– ;+rf/– vf]h tyf p4f/ sfo{df

;'/Iff lgsfosf]kl/rfng ug]{

– ;dGjo ug{ DDRCkl/rfng

– ;'/Iff lgsfox¿ -g]kfnL ;]gf, ;z:qk|x/L _ kl/rfng -%)) eGbf a9L_

– NDRC ;Fu ;dGjoug{ ;Sg]

– x/]s dfgljo sfo{ ug]{;+:yfsf ;Dks{AolQmnfO{ Aojxfl/stflnd lbg' kg]{

– vf]h tyf p4f/sfo{dfkl/rfng x'g] ;'/IffsdL{nfO{ tflnd tyfcfjZos ;fdfu|Lx¿pknAw u/fpg kg]{

g]kfn /]8qm;;f];fO6L

– ;efklt – k|jGwsf/L e"ldsf lgjf{xug]{

– @%)) kl/jf/sfnflu NFRI Stock

– lhNnfdf /x]sf:jo+;]jsx¿nfO{

Page 26: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$16

– u}/ vfB;fdfu|Lx¿sf]Aoj:yfkg

– ;'rgf ;+sng tyf;j]{If0fdf :jo+;]jskl/rfng ug]{

– Ifltsf] ljj/0f ;+sngug]{

– ljkb\\sf] ;dodfLogistic Aoj:yfkgug]{

– cfktsflng cfjf;tyf aGbf]a:tL

/x]sf] .– @ j6f PDa'n]G;

/x]sf]– ! j6f /Qm ;+sng

Eofg– k|jGwsf/L e"ldsf

lgjf{x ug]{– k|fylds pkrf/

tflnd k|fKt:jo+;]jsx¿zfvfx¿df pknAw

– !%)) k|fyldspkrf/ ug{ ;Sg]:jo+;]jsx¿

– ! j6f e08f/0f u[x– !) nfvsf] Aofhaf6

;+rflntcfktsflng sf]ifpknAw

– !)^ hgf DDRT,!^ hgf NDRT, #hgf RDRT , !hgf MFR/CSSR,@ hgf PHIE

cBfjlws ¿kdf /fvLk'gtf{hsL tflnd;+rfng ug'{kg]{ .

– ;Dk'0f{ :jo+;]jsx¿nfO{cfkt\sflng cj:yfdfug'{kg]{ ;xof]u /cfrf/;+lxtf ;DaGwdfhfgsf/L u/fpg] .

– /]8qm; tyf /]8lqm;]G6;f];fO6Lsf] cfwf/e'tvf]h tyf p4f/ tyf/fxt ;DalGw lgb]{lzsfsf] cBfjlws hfgsf/L

– jflif{s ¿kdf ljkb\\;DaGwL s[ltd 36gfcEof; u/fO{ k"j{tof/Lsf ¿kdf dfgj;+;fwg tof/Lcj:yfdf /fVg]

lhNnf ;dGjo;ldlt

– :yflgo lasf;clwsf/L

– ;dGjo– cfjf; tyf k'g:yfkgf– k'gMlgdf{0f

– $ gkf / cGtu{tsf#& j8fx¿nfO{;dGjo ug{ ;Sg]

– :yfgLo ljsf;sf]ifaf6 cfktsflng;xof]u sf]ifsf]¿kdf kl/rfg ug{;Sg] ;DefjgfePsf]

– gu/kflnsf ;FuePsf] ;|f]t /;fwgsf] k|of]u ug{;lsg] cj:yf/x]sf] .

– l:yltsf] cBfjlwsgePsf] .

– sd{rf/Lx¿nfO{cfef/e't ljkb\\Joj:yfkg tyfk|fylds pkrf/;DalGw tflndlbg'kg]{ .

– sd{rf/Lx¿nfO{ ;d]tcfkt\sflng cj:yfdfdfgjLo ;xof]uug'{kb{5 eGg] s'/fhfgsf/L u/fpg'kg]{ .

lhNnf hg:jf:Yosfof{no

– sfof{no k|d'v – :jf:Yo tyf kf]if0f – @ ;/sf/L÷ !cw{;/sf/L c:ktfn

– ( j6f gLlhc:ktfn

– @ j6f PHC– !( j6f :jf:Yo

rf}sL ePsf– =!% hgf l;cx]j

kl/rfng ug{;lsg] .

– % j6f zx/L :jf:Yos]Gb|

Page 27: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$17

– @&(hgf d=:jf=;]=kl/rfng ug{ ;lsg]

– ! j6f DRRTCenter df tyf@! j6f RRTCentre df nfluemf8fkvfnf / Antibiotic c}fiflw uf]bfdu/]sf]]

– @ PDa'n]G; lhNnfc:ktfndf /x]sf

eQmk'/gu/kflnsf

– k|d'v÷pkk|d'v – aGbf]a:tL– k'gMlgdf{0f– ;dGjo

– cfkt\sflng ;xof]sf]nflu sf]ifsf] Joj:yf

– cfkm\gf] dftfxtdf/x]sf sd{rf/Lx¿nfO{cfktsflngcj:yfdf k|of]u ug{;lsg] .

– ;a} j8f sfof{notyf j8fx¿dfsd{rf/LnfO{:jo+;]jssf] ¿kdfk|of]u ug{ ;lsg]]

– ;dGjo a}7ssf]nflu tyfcfktsflnge08f/0fsf]nflu xntyf e08f/ u[xk|of]u ug{ ;lsg]

dWok'/ lydLgu/kflnsf

– k|d'v÷pkk|d'v – aGbf]a:tL– k'gMlgdf{0f– ;dGjo

rfFu'gf/fo0fgu/kflnsf

– k|d'v÷pkk|d'v – aGbf]a:tL– k'gMlgdf{0f– ;dGjo

;"o{ljgfosgu/kflnsf

– k|d'v÷pkk|d'v – aGbf]a:tL– k'gMlgdf{0f– ;dGjo

lhNnf s[liflasf; sfof{no

– lhNnf s[lif lasf;clws[t

– vfBfGg tyflhljsf]kfh{g

^ j6f =s[lif ;]jfs]Gb|lhljsf]kfh{gsf]nflucfjZos >f]tAoj:yfkg ug{;dGjo ug{ ;Sg]

– cfktsflng ;xfotfsf]ifsf] Aoj:yf tyfk|fjwfg gx'g'

– ;]jfs]Gb|x¿df cfjZos;fdfu|L tyf laplhgsf]e08f/0f Aoj:yf gx'g'

lhNnf lzIffsfof{no

– lhNnf lzIffclwsf/L

– cfktsflng lzIff – * j6f >f]tAolQmx¿nfO{kl/rfng ug{ ;Sg]

– :yflgo k|efljt If]qjf glhssf] If]qsflzIfslzlIfsfx¿nfO{:jo+;]jssf] ¿kdfkl/rfng ug{ ;Sg]

– cfktsflng lzIff;+rfngsfnflulzIfs lzlIfsf k|of]uug{ ;Sg]

– cfktsflng lzIff;xfotf sf]ifsf] Aoj:yftyf k|fjwfg gx'g'

– :yflgo k|efljt If]q jfglhssf] If]qsf lzIfslzlIfsfx¿nfO{:jo+;]jssf] ¿kdfkl/rfng ug{ ;Sg]

– cfktsflng lzIff;+rfngsfnflu lzIfslzlIfsf k|of]u ug{ ;Sg]

dlxnf tyfafnaflnsf

– sfof{no k|d'v – dlxnf tyf afnaflnsf;+/If0f

– :yflgo tyf /fli6«o:t/df ;+/If0f If]qdf

– cfktsflngkl/l:ytLdf ;d'x

Page 28: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$18

sfof{no sfd u/L/x]sf ;+3;+:yf ;Fu ;DaGw/x]sf] / ;dGjo u/Lsfd ug{ ;Sg] .

– :yflgo :t/df ePsfdlxnf ;d'xnfO{kl/rfng ug{ ;Sg]

kl/rfng tyf ;xfotsf]ifsf] Aoj:yf gx'g'

– dlxnf ;d'xx¿nfO{cfktsflng cj:yfdf;+/If0fdf sfd ug{Ifdtf lasf;sf] sfdug{ cfly{s tyfk|fljlws If]qdf cefj

lhNnf vfg]kfgLtyf ;/;kmfO{l8lehg sfof{no

– l8lehg k|d'v – vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf;dGjo

– vfg]kfgL tyf;/;kmfO{sf] If]qdfsfd ug]{ ;+3;+:yf;Fu nuftf/ ;dGjoe}/x]sf]

– ;+:yf;Fu s]xL kfgLz'l4s/0f ug]{cf}ifwLx¿ e08f/0f/x]sf] .

– dd{t;+ef/sf]nfluk|:tfjgf k7fO{Psf]

– hu]8f sf]if tyfcfktsflng sf]ifsf]k|aGw gx'g'

pBf]u afl0fHo;+3

– cWoIf – vfB ;fdfu|L, – Aofkf/Lx¿n]:jMO{R5fn] ;fdu|Ltyf cfyL{s ;xfotfug{ ;Sg]

– Aofkf/L au{ ;Fu;xof]u p7fpg ;Sg]

– lhNnfdf /fd|f] k|efjePsf]

/fhg}lts bnx¿ – bnsf k|d'vx¿ – ;dGjo– :jo+;]js kl/rfng

– of]hgf th'{df ug{tyf sfdnfO{cg'udg u/L;DalGwt lgsfonfO{;'emfj lbg ;Sg]

– /fhg}lts bnsfsfo{stf{nfO{:jo+;]jssf] ¿kdfk|of]u ug]{ cj;/

– /fhlgtLs lg0f{olng ;/sf/nfO{bjfa lbg ;Sg]

– /fhg}ltsg]t[TjdfePsf AolQmx¿nfO{k|sf]k Aoj:yfkgsf]1fg tyf l;k lasf;ug'{ kg]{ .

h'4 af¿0f oGq – sfof{no k|d'v – cfunflu lgoG0f – e'sDk kZrftcfunfuLsf 36gfx'g;Sg] ePsf] xF'bfjf¿0f oGq nfO{k|of]u ug{;Sg] .

– kfOk tyf hgzlQmnfO{ cBfjlws ug'{kg]{

– kfgLsf] ;|f]t /cfkt\sflng cj:yfdfa}slNks af6f]x¿sf]klxrfg ug'{kg]{ .

Page 29: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$19

$=% laifout If]qsf] p2]Zo, cg'dflgt of]hgf tyf cGo ljj/0fx¿

$=%=! ;dGjo tyf ;"rgf Joj:yfkg (Coordination and Information Management) If]q :lhNnf k|zf;g sfof{no eQmk'/ljkb\\ Joj:yfkg ;DaGwdf cGo ;DalGwt If]qx¿ aLr ;dGjo ug{ ljkb\\ ;DaGwL ;"rgf ;+sng, ljZn]if0f /clen]vLs/0f u/L lg/Gt/ ¿kdf ;/f]sf/jfnf lgsfo aLr ;"rgf ;Dk|]if0f, ;dGjo, ;xsfo{ Pjd\ ;fe]mbf/L ub}{ljkb\\sf] k|efjsf/L k|ltsfo{ ug]{ p2]Zo o; If]qsf] /x]sf] 5 . lhNnf k|zf;g sfof{non] o; If]qsf] g]t[Tjug]{5 . o; If]qdf sfo{ ug]{ b]xfo adf]lhdsf lgsfox¿ /x]sf 5g\ .

;dGjo tyf ;"rgf Aoa:yfkg If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0fqm=; ;:yf jf sfof{no k|sf]k ;Dks{

AolQmsf] gfdKfb df]jfOn sfof{nosf]

6]lnkmf]g! lhNnf k|zf;g sfof{no b|f]0f kf]v/]n

nIdL b]jLxf]dfufO{|

k|=lh=c=;=k|=lh=c

(*%!@!&&&&(*%!!$##*%

^^!%%(%

@ lhNnf ;dGjo;ldltsf] sfof{no

w|'jk|;fb sf]O/fnfk|sfz 1jfnL

:yf=lj=c=af=p=tyf h=k=clws[t

(*%!!*$*@^(*$!*@(!^%

^^!$*@^

# /fli6«o cg';Gwfg lhNnfsfof{no

;Gtf]if a:g]t cg';Gwfgclws[t

(*$!!!%^*@

# g]kfnL s+fu|]; b'n{e yfkf ;efklt (*%!)$#*%!$ g]=s=kf=Pdfn] /fh]Gb| /fhynf cWoIf (*$!#($&%#% g]=s=kf=dfcf]jfbL -s]Gb|_ b]a]Gb| >]i7 cWoIf (*%!!^))(%^ /fli6«o k|hftGq kf6L{ lbg]z >]i7 cWoIf (*%!)$&&)*^ g]=d=ls=kf= /d]z yfkf>]i7 cWoIf (*%!!(@$($& ;+3Lo ;dfhjfbL kmf]/d ;'/]Gb| k|wfg cWoIf (*%!!^)!)** g]=s=kf=dfn] dgf]h yfkf ;lrj (*^)^^@)*!( /fli6«o hgdf]rf{ lzjx/L vgfn cWoIf (*%!!((%%!!) g]skf ;+o'Qm s[i0f kxf8L cWoIf (*$!)&#%@)!! gofF zlQm kf6L{ cf]d k|;fb jfUn] cWoIf (*%!!$(^^&!@ g]skf dfcf]jfbL -rGb_ s'zn jf]u6L cWoIf (*%!)&)@(#!# /fli6«o hgd'lQm kf6L{ lbnaxfb'/ tfdfË cWoIf (*%!)@^@!$!$ g]skf -qmflGtsf/L

dfcf]jfbL_>Ls[i0f ;'n' cWoIf (*%!!&)*#*

!% g]kfn /fi6«;]js k"j{sd{rf/L

uf]s0f{ bfxfn cWoIf (*$!&()%&&

!^ eQmk'/ gkf ;'lgn k|hfklt k|d'v (*%!)&***% ^^!))&^!& dWok'/ gkf dbg ;'Gb/ >]i7 k|d'v (*%!)(@**& ^^#%&)$!* rfFu'gf/fo0f gkf ;f]d ld> k|d'v (&%!))!&$$ ^^!$*)(!( ;"o{ljgfos gkf af;'b]j yfkf k|d'v (*%!)(%^$^ ^^!@!(#@) g]kfn /]8qm; ;f];fO6L dgf]h s'df/ yfkf

k/z'/fd kf08]

;efklt

dGqL

(&%!)!*@$$,(*%!)!&%!%(*$!#@)#*$

)!^^!@@^^

Page 30: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$20

qm=; ;:yf jf sfof{no k|sf]k ;Dks{AolQmsf] gfd

Kfb df]jfOn sfof{nosf]6]lnkmf]g

@! aL/ bn u0f ;'o{ljgfos cd[tsfhL u'?Ë k|d'v ;]gfgL %)(@!%^@@ dxfgu/Lo k|x/L kl/;/ ls/0f /f0ff k|x/L pkl/Ifs (*%!@!%%%% ^^!$*%@@# ;z:q k|x/L jn

b'jfsf]6/fh' dxh{g k|x/L pkl/Ifs ^#)%@(

@$ lhNnf lzIff sfof{no ch{'g axfb'//fodfemL

lh=lz=c, (*%!@))#!! ^^!$$)!

@% lhNnf hg:jf:Yosfof{no

s]zj kl08t jl/i7hg:yf:Yoclws[t

(*%!!@)(&# ^^!^)!)

@^ g]kfn kqsf/ dxf;+3 k'is/ a'9fyf]sL ;efklt kqsf/dxf;+3

(*$()&%^!@

@& eQmk'/ c:ktfn 8f= ;'wf b]jsf]6f d]=;'= ^^!)&(*@* l8l;P g]kfn s[i0ff sfsL{ dfgjLo ;xfotf

sfo{qmd clws[t(*%!)!&(@^ %%@$*)*

%%!#%)%;dli6ut p2]Zo M ljkb\\sf] cj:yfdf ;a} If]qx¿df ;dGjo sfod u/L k|efjsf/L ¿Kdf Iflt Go"gLs/0f,p4f/, /fxt Joj:yfkg ub}{, ;"rgf k|jfxsf j}slNks pkfox¿ klxrfg ug]{ tyf ;"rgfx¿nfO{ ljZn]if0f u/L;DjlGwt If]qx¿df pknAw u/fO{ k|ltsfo{ nfO{ ;'lglZrt ug]{ .of]hgfsf] lj:t[t p2]Zox¿ M

lhNnf, gu/kflnsf tyf g=kf j8f txdf ;"rgf tyf ;dGjo ;ldlt u7g ug]{ . tLg b]lv kfFrlbg leq Multi-Cluster Initial Rapid Assessement, MIRA 6f]nLnfO{ ;lqmo

u/fO{ ef}lts tyf dfgljo Iflt / kLl8tx¿sf] ljj/0f tof/ ug]{ . ljkb\\sf] cj:yfdf ;"rgf k|jfxsf] j}slNks pkfox¿ Satellite phone/VHF/UVF set) klxrfg

ul/ ;"rgf k|jfx ;'lglZrt ug]{ . ljleGg ;f]tjf6 k|fKt ;"rgfnfO{ ;+sng tyf ljZn]if0f u/L ;DjlGwt If]qnfO{ ;dod} pknAw

u/fpg] . dfgjLo ;xfotf sfo{nfO{ k|efjosf/L agfpg oyflz3 ;dGjo j}7s jl; cfaZos lg0f{o ug]{ dfgjLo p4f/ tyf /fxt ;DaGwdf lgoldt ¿kdf k|efjsf/L cg'udg u/L ;DjlGwt

If]qx¿,lgsfonfO{ k[i7kf]if0f ug]{ .ljkb\\af6 x'g;Sg] ;Defljt r'gf}tL Pj+ c;/

;fj{hlgs k"jf{wf/x¿ -;8s, k'n, laB't cfk"lt{, ;~rf/, vfg]kflg_ gi6 eO{ cfjfudg cj¿4 x'g;Sg] .

;"rgf k|;f/0f k|ljlwx¿ cj¿4÷ gi6 eO ;"rgf k|jfxdf sl7gfO x'g :fSg] . ljkb\\jf6 If]lt ePsf] ef}lts tyf dfgljo If]ltsf] tYofÍ ;+sngdf sl7gfO{ ;DalGwt ;fem]bf/ ;+:yfx¿;Fu ePsf] ;|f]t -vfB, u}/ vfB, ef}lts, hgzlSt_ sf] klxrfg /

Aoj:yfkgsf] ;d:of cfjf; tyf JolQmut ;DklQ c:yfoL ¿kdf Iflt, afn–jflnsf, dlxnf, j[4–j[4f tyf ckfËtf

ePsf JolSt yk k|efljt x'g] . sdhf]/ tyf hf]lvddf /x]sf ;+/rgf Iflt eO dfgljo Iflt -d[To' tyf 3fOt]_ x'g ;Sg] .

dfgjLo ;xof]usf dfkb08 cfJfZostf cg';f/ ;dGjo j}7s a:g] . ;dGjo a}7s / lg0f{osf af/]df ;Djw kIfnfO hfgsf/L u/fpg]

Page 31: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$21

hf]lvddf k/]sf ;d'x tyf hg;+VofnfO{ Gofof]lrt ¿kdf p4f/ ;fdu|Lsf] ljt/0f tyf ;xof]u ug]{ cj:yf tyf cfjZostfsf] cfwf/df /x]/—ld/f (MIRA) 6Ld kl/rfng ug]{ . klxnf] xKtfdf kl/l:yltsf af/]df b}lgs ¿kdf k|tLj|]bg tof/ ug]{ . cfjZostf cg';f/ o;

sfo{nfO lg/Gt/tf lbg] . ;DalGwt s]lGb|o / If]qLo ljkb\\ Joj:yfkg ;ldlt;Fu lgoldt ¿kdf ;dGjo

ug]{ . :yfgLo ljkb\\ Joj:yfkg ;ldltnfO ;lqmo agfpg] . lzlj/ Joj:yfkgsf] ;dGjo Pj+ cg'udg ug]{ / ;f] ;DaGwdf ;Da4 kIfnfO{ hfgsf/L lbg] . k|fKt ;'rgf / dfgjLo ;xof]usf] sfo{nfO{ ;DalGwt lgsfodf k|tLj|]bg u/L yk ;xof]usf]

cfjZostf kg]{ ePdf To;sf] ;'lglZrtf ug]{ . ;+rf/ dfWodx¿nfO{ cfjZostf cg';f/ ;"rgf pknAw u/fpg] .

cfktsflng k|ltsfo{ ;DaGwL ultljlw, -cfktsflng kl/l:ylt_ sf] cjlwdfqm=;=

lqmofsnfk lhDd]jf/L lgsfo nfut -¿=_ slxn] ;Dd s}lkmot

! lhNnf ljkb\\ Joj:yfkg;ldltn] ;DalGwt If]qsfCluster x¿;+u ;dGjoa}7s cfof]hgf ug]{

ljkb\sf] ;"rgf ;+sngtyf kl/l:yltnfO{ljZn]if0f ug]{

lg0f{o cg';f/lhDd]jf/Lsf] afF8kmfF8ug]{

ljkb\\ k|efljt If]qdfp2f/ tyf /fxtsfo{qmd ;Grfng ug{;a} If]q -Cluster_ nfO{;s[o ug]{ u/fpg]

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg;ldlt eQmk'/

!= ljkb\\ ;'¿eP kl5 hlt;Sbf] rf8f] .@= klxnf] ;ftlbg ;Dd k|ltlbg#= bf];|f] xKtfb]lv Ps Pslbg lj/fP/

@= ljkb\\ k|efljtnfO{tTsfn vf]h, p2f/ //fxt sfo{qmd ;~rfngu/L cfwf/e't dfgjclwsf/sf] ;'lglZrttfub} dfgjLo ;xof]uug]{ .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg;ldlt, eQmk'/,g]kfn /]8qm;;f];fO6L, ;'/Ifflgsfox¿

@$ 306f leq

# ;'/lIft :yfgdf a;]sflkl8tx¿sf nflucfjZos vfB tyf cGo;fdfu|L pknAw ePsf]gePsf] hfgsf/L lng]

36gf k|efjLt If]qsf3fO{t]sf] p4f/sf];'lglZrttf ub}{ k|fyldspkrf/ / cGo pkrf/sf]k|jGw ug]{ .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg;ldlt,g]kfn /]8qm;;f];fO6L, :jf:Yo;+:yfx¿

klxnf] a}7skl5, ljkb\\ sf]k|s[lt cg';f/sfo{ cuf8La9fpg] .

Page 32: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$22

$ Ifltsf] k|f/lDes ;"rgf

;+sng ug]{

, /]8qm; /

;'/Iff lgsfo

oyfzSo rf8f]

$=! ljkb\\ k|efljt If]qdf Ifltsf]ljj/0f ;+sng ug{ Plss[tl6d (MIRA) kl/rfng ug]{

# b]lv % lbgleq

$=@ ;+slnt tYofÍ ljZn]if0f /

;+k|]if0f Pj+ k[i7kf]if0f ug]{

sfo{ bn # b]lv % lbg

leq

$=# k|tLj|]bgsf cfwf/df sfo{of]hgf tof/ ul/ sfo{Gjogug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

oyf;Sof] l56f]

$=$ ;DalGwt ;a} ;/sf/L,u}/;/sf/L tyf ljefudfhfgsf/Lsf nflu (MIRA) sf]lgisif{ pknAw u/fpg] /;xof]u dfu ug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

# b]lv % lbg

;Dd

% klxnf] xKtf;Dd x/]s lbg;+rf/ dfWodnfO{ ;"rgfpknAw u/fpg]

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

lgoldt

^= k|To]s ljkb\\ k|efljt If]qdf:jod ;]js g]kfnL ;]gf,g]kfn k|x/L,;z:q k|x/L ,g]kfn /]8qm; ;+u /x]sf]VHF , UHF Radio nfO{k|of]u ug{ ;lsg] .

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

@$ 306f leq

& lhNnfdf pknAw p4f/ ;]jf,Ifdtf, p4f/ ;fdfu|Lsf]k|ofKttfsf] ;'lglZrttf ub}{;ldIff ug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

# lbg leq

* lHfNnfdf /x]sf cfkt\sflngcj:yfdf p4f/ tyf /fxtsf]nflu cfjZos kg]{ ljleGg>f]tx¿sf] kl/rfngsf] nfluIf]qut cfktsflngof]hgfsf] ;ldIff ug]{ .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg;ldlt / ;a}If]qut ;d'xCluster

# lbg leq

( ljkb\\ jf6 k|efljt 3fOt]sf]p4f/ k|fylds pkrf/ ub}{yk pkrf/sf] ;'lglZrttfug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

cfjZostf

cg';f/

!)= jf:tljs la:yflkt olsgu/L kl/ro kqsf] Joj:yfug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

cfjZostf

cg';f/

Page 33: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$23

!!= lhNnf ;dGjo ;ldltsf];"rgf s]Gb|nfO{ ljkb\\Joj:yfkg ;"rgf s]Gb|sf]¿kdf ;d]t :yflkt u/fpg]

lhNnf ;dGjo

;ldlt

lgoldt

!@= Hff]lvddf /x]sf ;d'xx¿sf]klxrfg nufot klxnf] #)lbgsf nflu tTsfnLgdfgljo ;xof]usf] nflu;xof]uL lgsfox¿ ;+u;Demf}tf ug]{ / ljt/0fJoj:yf nfO{ k|efjsf/Lagfpg] .

DDRC / ;a}Cluster

oyf;So rfF8f],! b]lv %lbg;Dd

!# Dffgljo ;xof]usf] cg'udgug]{ / ;'wf/sf nfluk[i7kf]if0f pknAw u/fpg] .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg;ldlt

k|To]s xKtf;fy}lgoldt

!$ ljkb\sf] sf/0fn] ;+rf/cj¿4 ePdf ;+rf/sfa}slNks ;fwgx¿ k|of]u ug]{/ a}slNks ¿kdf g]kfnL;]gf, g]kfn k|x/L / ;z:qk|xLsf ;+rf/ ;]6x¿ dfkm{t;+rf/ ug]{ .

lHfNnf ljkb\\

Joj:yfkg

;ldlt

tTsfn}

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L;DaGwL ultljlw

qm=;= lqmofsnfk lhDd]jf/ lgsfo nfut -¿=_ slxn] ;Dd! Joj:yfkg tyf ;dGjo ;DalGw Joj:yf

!=!k"j{ tof/L ;DaGwdf lhNnfsf If]qutlgsfo;Fu ;dGjo a}7s ul/ 5nkmnug]{

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

cfjZostfcg';f/

!=@

k"j{tof/L tyf ;xof]u;DaGwLultljlwsf nflu ;Dks{ JolQmsf]gfd tyf ;Dks{ 7]ufgf tof/ ug]{,ljkb\df k|of]u x'g] ;+rf/sf a}slNks;fwgx¿, pks/0fx¿ kQf nufpg]

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

;fpg

!=#k|To]s If]qsf] e"ldsf tyf lhDd]jf/LafF8kmfF8 ug]{ .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

kl/l:yt cg';f/

!=$k"j{tof/L tyf dfgljo ;xof]u;DaGwL ultljlwsf nflu sfo{bnu7g ug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg ;ldlt

;fpg

@lhNnf l:yt ljleGg ;+3 ;+:yfx¿sf]>f]t ;fwg tyf hgzlQmsf] klxrfgug{ gSzf+sg ug]{

sfo{bn ;fpg

#gSzf+sgsf] cfwf/df ;|f]t / ;fwggk'u x'g] cj:yf ePdf dflyNnf]lgsfodf dfu ug]{

lhNnf ljkb\\

Joj:yfkg ;ldlt

oyf;So

$lhNnf ;dGjo ;ldlt;Fu ;dGjoul/ lhNnf ;dGjo ;ldltsf] ;"rgf

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt,

ebf} ;Dd

Page 34: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$24

s]Gb|nfO{ ljkb\\ Joj:yfkg ;"rgfs]Gb|sf] ¿kdf klg k|of]u ug{ Joj:yfldnfpg] / cfjZos kg]{ ef}lts;'ljwfsf] Joj:yf ug]{

lhNnf ;dGjo ;ldlt/ g]kfn /]8qm;

%;a} Cluster sf cfktsflngof]hgfnfO{ cg'df]bg ug]{

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

kmfu'g dlxgfsf]clGtd ;ftf

^cg'df]lbt cfktsflng of]hgfnfO{u[x dGqfno / cGo ;/f]sf/jfnf;Dk"0f{ lgsfox¿nfO{ hfgsf/L lbg]

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

r}q dlxgf

&ax' If]lqo k|f/lDes b|'t n]vfhf]vf -MIRA_ ;Grfng M

&=!MIRA ;Grfngsf nflu sfo{bnu7g ug]{

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

ebf} ;Dd

&=@ld/f ;Grfngsf nflu ;a} If]q;Fu;dGjo ul/ 6f]nLsf] ;b:ox¿klxrfgsf ;fy gfdfjln tof/ ug]{

sfo{bn ebf} ;Dd

&=#

MIRA sf] nflu tflnd, uf]i7L;+rfng ul/ bIf hgzlQm tof/ug]{ .

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt÷Cluster ;d"x,ljleGg ;+3 ;+:yf

ebf} ;Dd

*

af9L, klx/f] tyf e'sDkLo b[li6sf]0fn]clt hf]lvd 7fpFx¿ klxrfg u/L;DalGwt If]qut hfgsf/L ÷ tYofÍ;+sng ug]{

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

ebf} ;Dd

(;+s6fpGd'v If]qsf] gSzf tof/ ug]{ lHfNnf ljkb\\

Joj:yfkg ;ldlt /sfo{ bn

;dGjo a}7sjf6

!)ljkb\\ k|efljt If]qnfO{ pRr, dWod /lgDg u/L jlu{s/0f ug]{

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

r}q dlxgf

!!;"rgf ;DaGwL tYof+s ljZn]if0fug{sf nflu logistic ;kf]6{ sf]Joj:yfkg ug]{

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt/;+3÷;+:yf

kl/l:ylt cg';f/

!@

;a} ;/f]sf/jfnfx¿;Fu ;dGjosf;fy ;d'bfonfO{ nlIft u/L ljkb\\Joj:yfkgsf] nflu k"j{ tof/L;DaGwdf hgr]tgfd"ns sfo{qmd;Grfng ug]{

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt ,Cluster÷;+3 ;+:yf

kmfNu'g b]lvc;f/;Dd

!#

;a} If]q cGt/utsf ;+3 ;+:yf jf;/f]sf/jfnfx¿nfO{ cfjZos dfqfdfcfktsflng kl/l:yltdf k|efljt x'g;Sg] JolQmx¿sf] cfwf/df ;fdfu|Lsf]df}Hbft /fVg] Joj:yf ldnfpg] .

lHfNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

efb| Df;fGt;Dd

!$k"j{ tof/L of]hgfsf] cg'udg ug{sfnflu sfo{ of]hgf agfpg]

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

lgoldtcfjZos cg';f/

!%lhNnf :t/df cfktsflng sf]ifsf]k'g/fjnf]sg ul/ sf]ifsf] :yfkgf /Joj:yfkg ug{ kxn ug]{

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt

lgoldt

Page 35: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$25

!^

ljkb\\ ;DalGw hgr]tgf clej[l4 ug{kf]i6/, kDKn]6 cflb tof/ ul/ ljt/0fug]{ . ;fy}, :yflgo Pkm Pd / kqklqsfaf6 ljkb\\ Joj:yfkg ;DalGwhgr]tgf hufpg] .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt /sfo{ bn, If]qutk|d'v, kqsf/x¿

lg/Gt/

!&

p4f/ tyf /fxt ljt/0fsf] nflucfjZos hgzlQm Joj:Yffkg

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldlt ,lh;;, g]kfn /]8qm;,;'/Iff lgsfo

cfjZostfcg';f/

!*

hf]lvdo'Qm If]qx¿sf] :yflgo :t/dfJoj:yfkg ;ldlt u7g ul/ k"j{tofl/ ;DalGw ultljlw tyfhgr]tgfd'lv sfo{qmd ;+rfng ug{lhNnf ;dGjo ;ldlt / ;/f]sf/jfnflgsfox¿;Fu ;dGjo ul/ Joj:yfkgug]{ .

lhNnf ljkb\\Joj:yfkg ;ldltlhNnf ;dGjo ;ldlt,g]kfn /]8qm;

!(ljkb\sf] af/]df ;'rgf ;+sng u/Lhgr]tgf clea[l4 ug]{ .

g]kfn /]8qm; / lhNnfk|;fzg sfof{no /;/Iff lgsfox¿

lgoldt

$=%=@ vf]h tyf p4f/ (Search and Rescue) If]qM dxfgul/o k|x/L sfof{Nfo

ljkb\\\sf] ;do jf ljkb\\ kl/;s]k5L ljkb\\ jf6 k|efljt JolQmx¿nfO{ lz3|fltlz3| p4f/ u/L ;xh tl/sfn] ;'/lIft:yfg;Dd k'¥ofpg' o; If]qsf] ;dli6ut p2]Zo /x]sf] o; vf]h tyf p4f/ If]qsf] cu'jfO ;+:yf g]kfn k|x/L/x]sf] 5 eg] cGo ;b:ox¿ lgDgfg';f/ /x]sf 5g .

vf]h tyf p4f/ If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0f Mqm=;= ;:yf jf sfof{no kmf]sn AolQmsf]

gfdkb df]jfOn sfof{nosf]

6]lnkmf]gs}lkmot

! lhNnf k|zf;gsfof{no, eQmk'/

nIdLb]jL xf]dfufO{+ ;xfosk|=lh=c=

9851143385 6614437

@ d=g=k|=k/L;/eQmk'/ k|=p=

ls/0f /f0ff k|x/L pkl/Ifs 9851215555 6617131

# aL/bn u0f,;"o{ljgfos

cd[tsfhL u'¿Ë k|d'v ;]gfgL 9801826758 5092275

$ ;z:q k|x/L an,b'jfsf]6

/fh' dxh{g ;z:q k|x/L

pkl/Ifs

(*%!@&@)#$ ^^#)%@(

% /fli6«o cg';GwfglhNnf sfof{no

;Gtf]if a:g]t cg';Gwfgclws[t

(*$!!!%^*@

^ g]kfn /]8qm;;f];fO6L

k/z'/fd kf08] dGqL 9841320348 66112266

ljkb\\\ ;DaGwL kl/l:ylt M ljkb\\\af6 x'g;Sg] ;Defljt dfgjLo c;/ e'sDksLo b[li6n] g]kfn ljZjsf] !! cf} :yfgdfg kg]{ / sf7df08f}+ pkTosfdf eQmk'/ lhNnf pRr

hf]lvddf /x]sf]n] o; lhNnfsf clwsf+; k'jf{wf/ / 7'nf] ;+Vofdf dfgjLo Iflt sf] ;Defjgf . gu/kflnsf If]qsf k'/fgf ;+/rgf / ;fu'/f] jf6f]sf] sf/0fn] ;dodfg} p4f/ ug{ sl7gfO{ kg{;Sg] .

Page 36: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$26

lghL Pj+ ;fj{hlgs k"jf{wf/x¿ -;8s, k'n, laB't, cfk"lt{, ;~rf/_ gi6 cfjf; tyf JolQmut ;DklQ c:yfoL ¿kdf Iflt, afn–jflnsf, dlxnf, j[4–j[4f tyf km/s lsl;dn]

;Ifd -ckfË_ d'Vo ¿kdf k|efljt x'g] u/L dflg;x¿ lj:yfkg x'g] . :yfgLo :t/df /x]sf clwsf+; ;a} lgsfox¿ k|efljt x'g'sf ;fy} ;'/Iff lgsfosf kf]i6x¿ k|efljt x'bf

c;'/Iffsf] jftfj/0f ;[hgf x'g] . slRr, df6f]n] ag]sf ;+/rgf Iflt x'bfF JolQmsf] cj:yf kQf gnfUg' jf k'l/g' o:tf] cj:yfdf vf]h tyf

p4f/ ug{ sl7g x'g] . e'sDk kLl8t k|lt x'g] lx+;f / cGo ck/flws ultljlwx¿ -n'6kf6, rf]/L, xTof 8s}lt, ckx/0f, anTsf/_

a9g' . ;+/If0fsf ;jfnx¿ e'sDk, cfufnflu tyf klx/f] h:tf ljkb\\sf] ;dodf j[l4 x'g] u/]sf] h:t}dfG5] x/fpg],

afnaRrf j]kQf x'g] To:t} s]xL n'6kf6 h:tf 36gfx¿sf] plrt Joj:ykfg ug'{kg]{ . dflg;n] cfkm\gf] b}lgs hLjg lgjf{xsf] nflu cfjZos kg]{ clt cfjZos ;dfgsf] cfk"lt{df cj/f]w

cfpg' . :yflgo JolQmx¿df tTsfn p4f/ tyf /fxt ;fdu|Lsf] ;fy} cfjZos kg]{ tflnd / hgr]tgfsf] ljsf;

gePdf cfkt\sflng cj:yfdf ;xh p4f/ tyf /fxt k|efljt x'g;Sg] x'bf dfgjLo Iflt cToflws x'g;Sg] .

ljleGg k|sf]kdf kg'{ eGbf klxn]g} ;'rgf lbg] ;fwgx¿ h:t} cfufnlu, e'sDk, dxfdf/L klx/f] / 8'jfgh:tf If]qx¿dfkg]{ ;Sg] Early Warning sf] cfw'lgs ;~rf/ ;fwgx¿ pknAw gePsf] kl/l:ytL ;jleGglgsfox¿ jLr ;dGjo x'g g;Sbf p4f/ tyf /fxt k|efasf/L x'g g;Sg] .

vf]h tyf p4f/

d'Vo ljkb\\sf] lsl;d e"sDk, cfunfuL, dxfdf/L, af9L tyf klx/f], / ;8s b'3{6gf .

If]qut p2]ZoM ljkb\af6 x'g] IfltnfO{ Go'lgs/0f ug{ cfjZos k"j{ tof/L of]hgf ug{' tyf ljkb\af6 k|efljtJolQmx¿nfO{ p4f/ ul/ ;'/lIft :yfg;Dd k'¥ofO{ dfgjLo ;xfotfsf] ;'lglZrttf ug{' .

of]hgfsf] ;dli6ut p2]Zo M ;j} ;'/Iff lgsfo ljr ;dGjofTds 9+udf kmf}h kl/rfng ug{' . ;+efljt dfgljo Iflt sd ug{ ljkb\\df k/]sfx¿nfO{ p4f/ ul/ ;'/lIft :yfgdf :yfgfGt/0f ug{' . vf]h tyf p4f/ sfo{ hf/L /fVg' .

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L ;DaGwL ultljlw

vf]h tyf p4f/ If]qsf] cfktsflng k|ltsfo{ of]hgf

;a} k|sf/sf] cfksflng kl/l:yltsf] nflu nfu' x'g] k"j{ tof/L ;DalGw ultljlw lgDgcg';f//x]sf %g\ .

lgoldt ¿kdf ;a} ;b:ox¿sf] ;xefuLtfdf ;dGjofTds j}&s ;~rfng ug]{ ljktsf] k|sf/ cg';f/ ljz]if tflnd k|fKt hgzlQm ;lxtsf] p$f/ ^f]nL u&g ug]{,kl/lzi^ ÆsÆ adf]lhd tflnd ;~rfng ug]{ / tflnd k|fKt hgzlQmsf] ;'lr tof/ ul/cWofjlws ug]{ ljz]if tflndsf nflu kxn ug]{, ljleGg ;+# ;:yfx¿n] cfof]lht ljkb\ ;DalGwtflnddf ;xefuL x'g] .

Page 37: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$27

ljkb\ Joj:yfkgsf nflu ljz]if ;fdfu|Lx¿sf] Listing ul/ operational xfntdf /fVg] /kl/lzi^ ÆvÆ adf]lhd yk cfjZos / gk'u ;fdfu|Lsf] lgSof}{n ul/ dfu ug{] . ljktsf] k|sf/ cg';f/ lhNnfsf ;+efljt vt/f If]q Marking ul/ vt/fsf] d'Nof+sg ul/of]hgf cWofjlws ug]{ lhNnfdf x'g ;Sg] ljkb\nfO{ dWogh/ ul/ vf]h tyf p$f/ of]hgf tyf ;'/Iff of]hgftof/ / cWofjlws ug]{ Line of Communication clear ug{sf nflu :yfg ljz]ifdf pko'Qm cfjZos *f]h/,:sfO{e]^/ cflb cg'dfg ug]{, lhNnfaf^ pknAw x'g ;Sg] ;fdfu|Lsf] nflu cfjZos kxn ug]{ ljkb\df kl/ #fOt]nfO{ l%^f] pkrf/sf nflu glhssf] :jf:Yo s]Gb| mark ug]{ Dead Body Management sf nflu cfjZos zjjfxg tyf zj /fVgsf nflu pko'Qm&fp+ mark ug{], zj sfg'gL k|lqmof kZrft\ ;DjlGwt cfkmGtnfO{ a'emfpg] cfjZos k|lqmof kZrft\ j]jfl/;] zjnfO{ Joj:yfkg ug{ pko'Qm :yfg tyf Electronic

Crematorium sf] Joj:yf ug]{ lj:yflktx¿nfO{ ;'/lIft :yfg;Dd n}hfgsf nflu >f]t ;fwg tyf j}slNks dfu{;lxtsf] of]hgf th{'df ug]{ /fxt ;fdfu|Lx¿ e)*f/)fsf nflu Ware House Mark ug]{ cfktsflng cj:yfdf k|of]u ug{ ;lsg] j}slNks :yn dfu{sf] klxrfg, p$f/ tyf /fxt;fdfu|L Heli lifting ug{ Helipad mark ug]{ vf]h tyf p$f/ sfo{df kl/rflnt kmf}h jLr ldnfk sfod ug{ j}slNks ;fwg ;lxtsf]of]hgf agfpg];/f]sf/ jfnf lgsfo tyf ;+:yfx¿;+u t'¿Gt ;Dks{ sfod ug{sf nflu j}slNks ;~rf/sf;fwgsf] ;d]t of]hgf cWofjlws ug]{ .ljkb\\sf]#^gf

kZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]

k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]

k"j{tof/L sfo{

k|ltsfo{sf nflu;Daf]wg ug{

>f]tsf] pknAwtf

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/L

sfo{sf nflucg'dflgtnfut

e'sDkklxnf] lbg k|fKt ;'rgfsf]

cfwf/df vj/Reporting

cfktsflngcj:yfdf ;xof]unflu cfpg x'g]ljb]zL ;'/Iffkmf}hnfO{ cfjZos;dGjosf nflu;Dks{ JolQm dfs{ug]{ . ljleGg;dodf e'sDkaf^aRg] pkfo ;DalGwhgr]tgf d'nssfo{qmdx¿ ;~rfngug]{ . e'sDkcfPsf]] jvtdf;j{;fwf/)f hgtfnfO{;';'lrt u/fpg tyf;'/Iffsf] cg'e'lt tyfdgf]jn a(fpg :yfg

kmf}hkl/rfngsf nfluoftfoftsf];fwgsf] sld

x/fO{/x]sf JolQm vf]Hgtflnd k|fKtsniffer dog tyfljz]if ;fwgsf]sld

Line ofCommunicationclear ug{ :yfgljz]ifdf pko"Qm*f]h/,:sfO{e]^/sf] sld

zj

k|=lh=c=,

;'/Ifflgsfok|d'v

g]kfn/]*qm;;f];fO{^L

cfjZostfcg';f/ kmf}hkl/rfngsfnflu cfjZosoftfoft ;fwgef*f vr{

cfjZostfcg';f/ *f]h/,:sfO{e]^/ ef*fvr{

;+o'Qm kmf}hkl/rfng

#fOt] p$f/k|f/lDes Iflt

cf+sngx/fO{ /x]sf

JolQmx¿sf] ljj/)f;+sng ul/ vf]h sfo{hfl/ /fVg]

k|efljtx¿sf]wg ;DklQsf] ;'/Iffk|bfg ug]{

/fxtljt/)fdf ;xof]u ug]{

k"j{ klxrfgul/Psf :yfgdf zj;+sng / ;'/Iff k|bfg

Page 38: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$28

Line ofCommunication clearug]{

ljz]ifsf] efiff,;+:s[lt cg';f/ bf]efif];lxt cfjZos cGo;fwg, Mega Phone

tof/L xfntdf /fVg] e'sDksf]jvt >[hgf x'g;Sg] vfBfGg, vfg]kfgL cefjnfO{dWogh/ /fvL;/f]sf/jfnflgsfo;+u ;dGjo/fVg] hf]lvd:yfgsf] !fg ePsf]JolQm dfs{ ug]{ ;fy}Map df ;d]t dfs{ug]{

Mangagement sfnflu ;fwgsf]Joj:yf

DebrisManagement sfnflu :yfg ljz]ifcg';f/sf] ;fwgsf]sld

;dGjofTdsj}&s

bf]>f] lbg

vff]h tyfp$f/ hf/L

eUgf jz]ifdfk'l/PsfnfO{ ljz]if^f]nL dufO{ p$f/hf/L ug]{

;xof]usfnflu ljb]zaf^ cfPsf;'/Iff kmf}hsf] Ifdtfa'lem ;f]xL d'tfljscfjZos If]qdfv^fpg] / ;Dks{JolQm ;d]t ;'/Ifflgsfoaf^ v^fpg]

k"j{ klxrfgul/Psf :yfgdfk|efljtnfO{:yfgfGt/)f, ;'/Iffk|bfg ug]{ .

klxnf] xKtf

vf]h tyfp$f/ hf/L

cfjZosk|lqmof kZrft\ j]jfl/;]zj k"j{ klxrfgul/Psf :yfgdfJoj:yfkg

Jojl:yt¿kdf ;+slnt /fxte)*f/)f tyf ;'/Iff

/fxtlat/)fdf ;'/Iff k|bfgug]{

klxnf]dlxgf

lh)f{ejgx¿nfO{ k|fyldstfcg';f/ eTsfpg]

DebrisManagement df;xof]u ug]{

lj:yflktx¿nfO{ c:yfoL jf;sf]Joj:yfsf nfluhgzlQm ;xof]u ug]{

c:yfoL af;df;'/Iff k|bfg ug]{

Page 39: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$29

cfunfuL

klxnf]lbg

kmf}h kl/rfng,*dsn,kfgL^of+sL, Fire

Extinguisher tyfcGo pkfo k|of]uul/ Iflt sd ug]{pkfo cjnDag

cfunfuLlgoGq)fsf nflucfjZos *dsn,kfgL +̂ofsLx¿klxrfg ug]{ yk kfgLsfnflu kfgLsf] >f]tx¿klxrfg ug]{ Fire FightingEquipment operationalxfntdf /x]sf] Plsgug]{ ;do ;dodfFire Fighting l/x;{nug]{ Fire Fightingkmf}hsf] ;'/Iffsf nflucfjZos l/k|m];/tflnd ;~rfng ug]{ cGo;/f]sf/jfnflgsfox¿;+u ;d]t;dGjo ul/ Fire

Fighting ;DalGwtflnd lgoldt ¿kdf;~rfng ug]{ ;j{;fwf/)fhgtfsf nflu jg*(]nf] /f]syfdsfnflu hg r]tgfd'ns sIff ;~rfngug]{

kmf}hkl/rfngsf nflutof/L xfntdf

;do;dodf tflnd;~rfng

pknAwGo'gtd vf]h tyfp$f/ ;fdfu|Ltof/L xfntdf

kmf}hkl/rfngsf nfluoftfoftsf];fwgsf] sld

Line ofCommunicationclear ug{ :yfgljz]ifdf pko"Qm*f]h/, :sfO{e]^/sf]sld

zjMangagement sfnflu ;fwgsf]Joj:yf

k|=lh=c=,

;'/Ifflgsfok|d'v

g]kfn/]*qm;;f];fO{^

cfjZostf cg';f/kmf}h kl/rfngsfnflu cfjZosoftfoft ;fwg ef*fvr{

#fOt] p$f/k|f/lDes Ifltcf+sngx/fO{ /x]sfJolQmx¿sf]ljj/)f ;+sngul/ vf]h tyfp$f/ sfo{ hfl//fVg]k|efljtx¿sf] wg;DklQsf] ;'/Iffk|bfg/fxt e)*f/)ftyf ;'/Iff k|bfgug]{/fxt ljt/)fdf;xof]u ug]{k"j{ klxrfgul/Psf :yfgdfzj ;+sng /;'/Iff k|bfg ug]{Line ofCommunicationclear ug]{;dGjofTds j}&s

bf]>f]lbg

;+slnt /fxtJojl:yt ¿kdfe)*f/)f tyf;'/Iff k|bfg ug]{/fxt ljt/)fdf;xof]u tyf;'/Iff k|bfglj:yflktx¿nfO{c:yfoL jf;lgdf)f{sf] nfluhgzlQm ;xof]uug]{lh)f{ ejgx¿nfO{k|fyldstf cg';f/eTsfpg]DebrisManagement df

Page 40: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$30

;xof]u ug]{

dxfdf/L

klxnf]lbg

k|fKt ;'rgfsf]cfwf/df vj/Reporting

kmf}hnfO{rgfvf] Pj+ tof/L/fVg] . JolQmut;'/IFfsf nflucfjZos ;fdfu|L ;lxtdxfdf/L lgoGq)Fsfclt cfjZos ;fdfu|Ltof/L xfntdf /fVg] . kmf}hnfO{dxfdf/L lgoGq)F;DaGwdf oy]i^;}$flGts, Jojxfl/s!fg lbg] . dxfdf/LlgoGq)Fsf k|ljlwx¿af/] hfgsf/L u/fpg] ;+j]bglznIf]q dfs{ ug]{ EarlyWarning,Survilliance/Monitorsf] Joj:yf ug]{ .

kmf}hkl/rfngsf nflutof/L xfntdf

pknAwGo'gtd vf]h tyfp$f/ ;fdfu|Ltof/L xfntdf

kmf}hkl/rfngsf nfluoftfoftsf];fwgsf] sld

zjMangagement sfnflu ;fwgsf]Joj:yf

k|=lh=c=,

;'/Ifflgsfok|d'v

g]kfn/]* qm;

kmf}h kl/rfngsfnflu cfjZosoftfoft ;fwgsf]ef*f;+o'Qm kmf}h

kl/rfng;+j]bglzn:yfgnfO{ :yflgok|zf;g;+u;dGjo u/Llgif]wLt IF]q#f]if)Ff ug]{dxfdf/LkLl*tx¿nfO{ k"j{klxrfg ul/Psf]&fp+df Pslqtul/ c:yfoL j]zagfpg]tYof+s ;+sngug]{pknAw :jf:Yosld{x¿ kl/rfngul/ cGo :jf:Yolgsfo;+u JointMedical Camp:yfkgf ug]{cfjZo cf}ifwLpks/)F ;lxt;fgf] :jf:Yopkrf/ ^F]nLu&g u/Lkl/rfng ug]{

aRg] pkfox¿Aff/] ;j{ ;fwf/)fhgtfnfO{ ;';lrtug]{

afl(÷klx/f]÷*'jfg

klxnf] lbg

k|fKt ;'rgfsf]cfwf/df vj/Reporting

;+j]bglzn If]q dfs{ug]{ . EarlyWarning,Survilliance /Monitor sf]Joj:yf ug]{ . kmf}hnfO{

kmf}hkl/rfngsf nflutof/L xfntdf pknAwGo'gtd vf]h tyfp$f/ ;fdfu|Ltof/L xfntdf

k|=lh=c=,

;'/Ifflgsfok|d'v

g]kfn /]*qm;

cfjZostf cg';f/kmf}h kl/rfngsf nflucfjZos oftfoft;fwg ef*f vr{;+o'Qm kmf}h

kl/rfngvf]h tyfp$f/ hf/Lljktdfk/]sfnfO{

Page 41: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$31

;'/lIft :yfgdf :yfgfGt/)f

tflnd lbO{rgfvf] Pj+ tof/L/fVg] .

JolQmut ;'/IFfnufot cfjZosvf]h tyf p$f/;fdfu|L ;lxtkmf}h tof/Lxfntdf /fVg] .

kmf}hkl/rfngsf nfluoftfoftsf];fwgsf] sld

x/fO{/x]sf JolQm vf]Hgtflnd k|fKtsniffer dog tyfljz]if ;fwgsf]sld

Line ofCommunicationclear ug{ :yfgljz]ifdf pko"Qm*f]h/, :sfO{e]^/sf]sld

zjMangagement sfnflu ;fwgsf]Joj:yf

tYof+s ;+sngug]{ljktdf k/]sfJolQmsf] kfn'[jfhgfj/, wg;Dkltsf] jrfpug]{cfjZos cf}ifwLpks/)Fdf;lxt ;fgf]:jf:Yo pkrf/^F]nL u&g u/Lkl/rfng

bf]>f] lbg

vf]h tyfp$f/ hf/Lyk cfjZos;fdfu|LcfjZos ePdfdfu ul/ k|of]uug]{ljktdf k/]sfJolQmsf] kfn'[jfhgfj/, wg;Dkltsf] jrfpug]{/fxt ;fdfu|Lljt/)fdf;xof]u ug]{zj Joj:yfkgug]{

klxnf] xKtf

tYof+s ;+sngtyf cBfjlwsug]{/fxt ;fdfu|Lljt/)fdf;xof]u ug]{c:yfoL ^x/flgdf)f{df;xof]u ug]{

;8s b'36{gf

klxnf] lbg

k|fKt ;'rgfsf] cfwf/df vj/Reporting

p4f/sf cltcfjZos ;fdfu|Lx¿tof/L xfntdf /fVg] cfjZos

d]l8sn ;fdfu|L ;lxtd]l8sn 6f]nL tof/Lxfntdf /fVg] .

kmf}hkl/rfngsfnflu tof/Lxfntdf

k|=lh=c=,

;'/Ifflgsfok|d'v

cfjZostf cg';f/kmf}hkl/rfngsfnflu cfjZosoftfoft ;fwgef8f vr{

kmf}h kl/rfng#fO{t] p$f/b'#{^gf :yn secure

ug]{b'#{^gf :yn glhs

Page 42: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$32

pko'Qm :yfgdflgoGq)F sIF -Incident

Control Point_ v*Fu/L ;f] sIFdfd]l*sn Aid Post

v*F ug]{

b'3{6gfp4f/sf k|ljlwx¿;DaGwdf oy]i6;}4flGts Pj+ Jojxfl/s1fg lbg] . ;fy} ;do;dodf l/x;{n ug]{ . b3{6gf p4f/

sfo{ l56f] / tlt{af/ug{{ cfjZostf cg';f/p4f/, d]l8sn, ;'/Iffcflb v8f ug]{ .

g]kfn/]* qm;

Zfj Joj:yfkgLine of

communication clearug]{tYof+s ;+sng ug]{#fOt]sf] ;fdfgx¿

cfkmGtnfO{ a'emfpg]JoJ:yf ug]{

$=%=#= vfB Pj+ lhljsf]kfh{g (Food & Livelihood) If]q – lhNnf s[lif ljsf; sfof{novfBfGgsf] ;Dk|e'TjnfO{ dxTj lbb}M k|To]s gfu/LsnfO{ vfB ;DalGw xs x'g]5 , k|To]s gfu/LsnfO{ vfBa:t'sf] cefjdf hLjg hf]lvddf kg]{ cj:yfaf6 ;'/lIft x'g] xs x'g]5 elg g]kfnsf] ;+ljwfg @)&@ n] ;d]t;'lglZrt u/]sf] cj:yfdf s'g} klg sf/0faf6 eQmk'/ lhNnfsf hgtfdf ljkb\ k/]sf] ;dodf pknAw x'g'kg]{dfgjLo ;xof]usf] dxTjk"0f{ ;fwg vfBfGg xf] . vfB If]qn] ljkb\\ -e'sDk_ k|efljt tyf kLl8t JolQmnfO{Go"gtd dfkb08 cg';f/sf] vfBfGg pknAw u/fpg ;xof]u ug'{k5{ / vfBfGgdf ljkb\\df k/]sf ;a}sf] ;dfgkx'Fr sfod u/fpg' o; If]qsf] bfloTj x'g]5 .$=%=#=! e"sDkaf6 kg]{ k|efjsf] ;Defljt kl/b[Zo

o; lhNnfsf $ gu/kflnsfsf #))) 3/kl/jf/sf sl/j !%))) dflg; lj:yflkt x'g]5g\ /pgLx¿nfO{ vfBfGgsf] cefj x'g]5 .

ckfª\utf ePsf JolQm, ;'Ts]/L, ue{jtL dlxnfnfO{ kf]if0fo'Qm vfBfGgsf] cefj x'g]5 .

e"sDksf sf/0f k;nx¿ aGbx'g]5g\, ;8sdf s]xL cj/f]w cfpg]5g, ljB't\ cfk"lt{ aGb x'g]5g\, ;~rf/dfWodx¿df cj/f]w cfpg]5, 9'jfgLsf ;fwg kfpg ufx|f] h:tf ;d:ofn] vfBfGg 9'jfgL / cfk"lt{Joj:yfkg r'gf}tL k"0f{ x'g]5g\ .

$=%=#=@ If]qut p2]Zo e'sDkaf6 lj:yflkt dflg;nfO{ hLjg ofkgsf] nflu cfjZos kg]{ vfB;fdu|L pknAw u/fpg' vfBfGgdf ;a}sf] ;dfg'kflts kx'Fr sfod u/fpg', ;'Ts]/L, cfdfsf] b"w vfg] aRrf, s'kf]if0fdf k/]sf afnaflnsf, a'9fa'9L, ue{jtL, ckfª\utf ePsf

JolQm, ue{jtL dlxnfh:tf ;+j]bgzLn cj:yfdf /x]sf ;d'bfonfO{ kf]if0fo'Qm vfBfGg pknAw u/fpg'vfB tyf s[lif (FOOD_ If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0f M

qm=;= gfd kb ;+:yf 6]lnkmf]g g+=-sfof{no_

df]jfOn g+=- sfof{no_

!= k"0f{ 9'+ufgf a=s[=lj=c= lh=s[=lj=sf= %)(@@!& (*%!!$@(*!@ k|eft s'df/ emf a=k=lj=c= lh=k=;]=sf= ^^!))@@ (*%!!%)&!*# ch'{g axfb'/ /fodfemL lh=lz=c= lh=lz=sf= ^^!$$)! (*%!@))#!!$ kml0fGb| kf]v/]n lh=j=c= lh=j=sf= ^^!)#!! (&%%))))^$% /fh'dfg ah|frfo{ sfo{qmd clws[t p=af=;+= ^^!##$( (*$!@*%%&&^ ;Ltf/fd v8\sf 3/]n' clws[t lhNnf 3/]n' sfof{no (*%!!*%*(@& gLnf l3ld/] d=lj=c= dlxnf tyf

jfnjflnsf sfof{no(*%!)&%^^#

Page 43: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$33

& cg'kf s]=;L= k|aGws s[lif ljsf;a}s÷g]kfn a}+s ln=

(*%!!^!*!!

* dx]z >]i7 cWoIf lhNnf ;xsf/L ;+3 (*%!)%!#^)( k|]dnfn >]i7 l8lehg clws[t ;xsf/L l8=sf= (*$!#^!)$^!) pQd ;fksf]6f cWoIf lh=s[=; ;+3 (*%!)^^&)!!! k/z'/fd kf08] dGqL lh=/]=;f]= (*$!#@)#*$!@ k|sfz 1jfnL phf{ tyf

jftfj/0f clws[tlh;; (*$!*@(!^%

!# afnd's'Gb ;'jfn cWoIf u};; dxf;+3 (*%!)&*&#&!$ lza]Gb| emf l8lehg k|d'v lh= vfg]kfgL tyf

;/;kmfO{ sfof{no(*%!@)##$*

!% clgtf a:g]t s[ifs k|ltlglw s[ifs ;d"x dxf;+3 (*$!(%*&$%

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L ;DaGwLultljlwMvfB ;'/IfftyflghLsf]kfh{g (food _If]q

qm=;+= k"j{tof/L ultljlw lhDd]jf/ lgsfo nfut ¿= ;dofjlw

! vfBfGg If]qsf ;b:o;Fu k|f/lDes hfgsf/LcGts{[ofTds uf]li7

lh/];f]sf] ;dGjodfIf]q k|d'v

@%,))) >fj0f

@ Joj:yfkg tyf ;dGjo ;DaGwL a}7ssf]cfof]hgf ug]{ / ut jif{sf] sfo{of]hgfsf]k'g/fjnf]sg ug]{

lh=s[=lj=sf= !%,))) Effb|

# vfBfGg ljt/0f sfo{bn u7g ug]{ If]q k|d'v $))) k|ydrf}dfl;s

$ ax'If]q b|"t n]vfhf]vfsf] nflu JolQm tf]Sg] /tflnddf ;xefuL u/fpg]

If]q k|d'v tyf lh/];f] !%,))) rfn' cfj

% tof/L vfBfGgsf] e08f/0f tyf cfkt\sfnLgcfk"lt{sf] Joj:yf ldnfpg]

lh=/]=;f]= tyf vfBIf]q

@) nfv lgoldt

^ tof/L vfBfGgsf] ahf/ pknAwtf klxrfg ug]{ /ljkb\\sf a]nf vfBfGg k;n vf]Ng tof/ /fVg]

p=af=;+=, lh=3=sf= /If]q k|d'v

!,))) lgoldt

& vfBfGgsf] u'0f:t/ lgoGq0f tyf ;'lglZrttfsf]nflu u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefu;Fu ;dGjou/L k/LIf0f ug]{

If]q k|d'v !) xhf/ lgoldt

* :jf:Yo tyf kf]if0f If]q;Fu ;dGjo u/L ^dlxgfb]lv % jif{d'lgsf afnaflnsf, a"9fa"9L,ue{jtL tyf ;'Ts]/L dlxnfnfO{ kf]if0fo'QmvfBfGgsf] cfjZos kl/0ffd df}Hbft /fVg]

lh=/]=;f]= tyf If]qk|d'v

% nfv lgoldt

( vfBfGg sfo{qmddf hgr]tgf clej[l4sf nfluk||rf/d"ns tyf 1fga4{s ;fdu|Lsf] aGbf]j:t ug]{

If]qk|d'v, tf]lsPsf];b:o

Ps nfv k|yd rf}dfl;s;Dd

!) tof/L vfBfGgsf ;xof]uL ;+:yfx¿ tyf cGo;Da4 lgsfox¿;Fu ;dGjo ug]{

lh;; tyf If]q k|d'v !%,))) k|yd rf}dfl;s;Dd

!! k|tLj|]bg tof/Lsf nflu ;b:o tf]Sg] If]q k|d'v )) t]>f]rf}dfl;s

!@ !))) 3/ kl/jf/nfO{ ljkb\ ;dodf v]tLlgoldt ug{] ljifodf cGt/ls|of uf]li7 ;+rfng-hgr]tgfd"ns_

lh s[ ;xsf/L ;+3, lhs[ lj sf

() xhf/ k|ydrf}dfl;s

!# ;d"x ;xsf/L dfkm{t u'0f:t/Lo t/sf/L lj¿jfpTkfbg ug{ tof/ ug]{

If]q k|d'v ! nfv bf]>f]rf}dfl;s

Page 44: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$34

vfB ;"/Iff tyf lhjLsf]kfh{g If]qsf] k|ltsfo{ of]hgf

ljkb\\sf]36gf

kZrftsf]cjlwe'sDk

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLg

sfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf;Daf]wgug{ ul/g]

k"j{tof/L sfo{

k|ltsfo{sf nflu;Daf]wg ug{

>f]tsf] pknAwtf

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/L

sfo{sf nflucg'dflgtnfut ¿=

klxnf]lbg

cfkm\gf] If]qsf] ;Defljthfgsf/L ;+sng ug]{

;j};b:ox¿nfO;";"lrt ug]{

lh=s[=lj=sf= lh=s[=lj=sf= !),)))

vfBfGgsf] ;|f]t ;+sng ljj/0fsf] tof/L #) nfvbf]>f] lbg != vfB If]qsf] cfkt\sfnLg

a}7ssf] cfof]hgf ug]{@=vfBfGgsf] ;|f]t ;+sng#= ljkb\ ;DalGwhfgsf/L;ª\sng ug]{/ vfBfGgsf] cfjZostf

klxrfg ug]{$= ljt/0f-vfBfGg_

ljj/0fsf] tof/L

lhDd]jf/LafF8kmfF8pBf]u, :6f]/r':t b'¿:t/fVg]

lh=b}=p=; /]8qm;

lh=s[=lj=sf=

lh=b}=p=;

/]8qm; ;f];fO6Llh=s[=lj=sf=,lh=b}=k|=p=;=

lh=b}=p=;

#) nfv

!) xhf/

@) nfv

klxnf]xKtf

k|efljt If]qsf] cg'udg tyflg/LIf0f / k|f/lDesb|"t n]vfhf]vf ug]{

lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf=

lh=s[=lj=sf=,lh=b}=k|=p=;=

%,))) .

lj:yflktnfO{ p4f/ u/L/flvPsf] If]qsf] lg/LIf0f /vfBfGgPj+ kz' cfxf/f sf]cfjZostf klxrfg ug]{ .

vfBfGg k;nx¿;'rf¿ /fVgDDRCdf cg'/f]wug]{

lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf=,

lh=s[=lj=sf=,lh=b}=k|=p=;=

%,))) .

dfkb08 cg'¿k vfB ;fdu|Lljt/0fsf] Joj:yf ldnfpg]

vfBfGg Pj+cf}ifwL k;nx¿;'rf¿ /fVgkxn ug]{

lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf

%,))).

klxnf]dlxgf

!=afnLgfnLsf] gf]S;fgLsf]ljj/0f

@=cfkt\sfnLg ;dosf] nflutof/L vfgf ,sk8f, kz' cfxf/Pj+ cf}ifwL ljt/0f ug]{

lh=k=;]=sf= af^kz" cfxf/f,cf}ifwLsf] ;|f]tklxrfg ug]{;|f]tx¿sf]hfgsf/L ;+sng

lh=s[=lj=sf=lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf=,lh=#=sf=,lh=b}=k|=p=;=, g]/];f]

lh=s[=lj=sf=

lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf=,

&) nfv!) nfvkz'@) nfv

%) nfv

;dGjo If]q;Fu ;Dks{ u/Lax'If]qut k|f/lDes b|"tn]vfhf]vfsf] k|tLj|]bg tof/ ug]{

lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf=,

lh=s[=lj=sf=,lh=k=;]=sf=,

@) xhf/

bf]>f]dlxgfe"sDksf]xsdf

DfgjLo ;xof]usf nflu tof/LvfBa:t' / vfB ;fdfu|Lsf];+ro u/L e08f/0f ug]{

!%)))dflg;sf] nfluvfB :6f]/ tof/ug]{

lh=b}=p=;= /]8qm; /]8qm; ;f];fO6L #) nfv

#))) lj:yfkLt hgtfdWo]eQmk'/sf] xsdf sl/j @%))3/kl/jf/ s[ifs x'g'x'g]5 , aLp,dnsf] Aoj:yfkg x'g]

;d"x ;xsf/Ltof/L

b}=p=;= If]q k|d'v !) nfv

Page 45: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$35

$=%=$ vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf :jf:Yo k|a{4g (WASH) If]q

o; If]qsf] d'Vo lhDd]jf/Ldf ljkb\\jf6 k|efljt kl/jf/sf] hLjgofkg ;'rf¿ ug{ cTofjZos vfg]kfgL, :jf:Yotyf ;/;kmfO;Fu ;DalGwt Go"gtd ;]jfx¿sf] ;'lglZrt ug{] / pgLx¿;+u ;DalGwt ljleGg /f]ux¿ km}lngglbg pko'Qm /f]syfdsf pkfo ;d]t ckgfpg pko"Qm kxn ug]{ /x]sf] 5 . eQmk'/ lhNnfsf] lhNNff vfg]kfgLtyf ;/;kmfO l8lehg sfof{nosf] cu'jfOdf u7g ul/Psf] o; If]qsf cGo ;b:ox¿ lgDg /x]sf 5g .

vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf :jf:Yo k|jw{g If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0f

qm=;= ;:yf jf sfof{no kmf]sn AolQmsf]gfd

kb df]jfOn sfof{nosf]6]lnkmf]g

! vfg]kfgL tyf;/;kmfO l8lehgsfof{no

lzj]Gb| emf l8=Kf|d'v (*%!@)##$*)!%)(@#$*

@ lhNnf ;dGjo;ldltsf] sfof{no

w|'j k|;fbsf]O/fnf

:yfgLo ljsf;clwsf/L

(*%!!*$*@^ ^^!$*@^

# g]kfn /]8qm;;f];fO6L

dgf]h s'df/yfkf

;efklt (*%!)!&%!% )!^^!@@^^

$ eQmk'/ gu/kflnsf /f]lxt /fhkf]v|]n

sfo{sf/L clws[t (*%!@&%!!!

% dWok'/ l7dL g=kf= sdn 1jfnL sfo{sf/L clws[t (*%!)@&%^^^ ;"o{ljgfos g=kf= o1 axfb'/ vqL sfo{sf/L clws[t (*%!@&&!!!& rfFu'gf/fo0f g=kf nf]sgfy e';fn sfo{sf/L clws[t (*%!!(!)^** dlxnf tyf

afnaflnsfsfof{no

gLnfs'df/Ll3ld/]

Df=lj=c (*$!$^)*$^ ^^!##$(

( lhNnf lzIff sfof{no ch'{g axfb'//fodflem

lhNnf lzIff clwsf/L (*%!!*%@#% )!^^!&!#!

!) lhNnf hg:jf:Yosfof{no

s]zj kl08t sfof{no k|d'v (*%!!@)(&# )!^^!)*%(

!! vfg]kfgL tyf;/;kmfO pkef]Qmfdxf;+3 eQmk'/

;l/tf s'Fj/ lhNnf cWoIf (*)#&$^!)^

!@ sf7df08f} pkTosfvfg]kfgL lnld6]8

;'/]Gb| lxdfno sfof{no k|d'v (*$(!**@(! )!^^!)@#%)!^^!)(&(

!# o'lg;]km cl0f{lgtf df:s]>]i7, n'gfs]z/L s+;fsf/

jf; clkm;/ (*$!$!)((!,(*)@)@(@^&

)!%%@#@))

!$ o'=Pg=Xoflj6\of6\ /fh]z dfgGw/ jf; sf]l8g]6/ (*%!)#%&^@ )!%%@&(%@

!^ cS;kmfd ljh' 8+uf]n jf; l6d ln8/ (*%!!$*)!% )!%%@*!$^!& o'jf s[ofsnfk

;dfh -;f]of_x/L >]i7 l8=O=l8= (*$!**$#*@ )!%)(@*^(

Page 46: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$36

qm=;= ;:yf jf sfof{no kmf]sn AolQmsf]gfd

kb df]jfOn sfof{nosf]6]lnkmf]g

!* Pkm= P;=l;=Pg= ;"o{ axfb'/ yfkf cWoIf (*%!)(*&$$ )!%@)!$(&!( jftfj/0f /

hg:jf:Yo ;+:yf-PGkmf]_

k|zGgdfg k|wfg l;=l8=cf/=cf/=Dofg]h/ (*$!@@!#@* )!$$^&!%!

@) ldghL{ zf/bf g]kfnL lkmN8 sf]l8{g]6/ (*%!@@%@!@ )!%%%%&!$@! l8=;L=P=g]kfn l;l;n clwsf/L sfo{qmd l6d ln8/ (*%!!^$#^@

ljkb\\\;DaGwL kl/l:ylt M k|sf]kaf6 x'g;Sg] ;Defljt dfgjLo c;/ lj:yflkt kl/jf/x¿sf] ;+Vof 7'nf] eO :jR5 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{sf ;'ljwfx¿ tTsfn cfjZos

x'g]] .

e'sDk tyf cGo k|sf]ksf sf/0fn] xf]rf] :yfgdf /x]sf If]qx¿df ;'/lIft vfg] kfgLsf] d'xfgx¿df Ifltx'g], Ogf/ tyf s'jfx¿ b"lift x'g], k'l/g] / aUg] .

jftfj/0f b"lift x'g] u/L zf}rfnox¿ el/g]], ;]km\6L 6\ofÍL km'6g], kfgLsf d'xfgx¿ b"liftx'g] /;/;kmfO{sf ;fdfu|Lx¿sf] cefj x'g] .

;'/lIft kfgLsf] cefj tyf b"lift jftfj/0fn] ubf{ emf8fkvfnf tyf x}hf h:tf kfgLhGo /f]ux¿km}nLguO{ dfxfdf/Lsf] hf]lvd a9\g] .

e'sDkaf6 g=kf= leqsf ;Dk"0f{ vfg]kfgLsf kfO{k tyf 6+sLx¿ gi6 x'guO{ vfg]kfgLsf] r/d cefjx'g;Sg] To:tf] cj:yfdf ljkb\\ k|efljtn] b'lift kfgLsf] k|of]u ug{ afWox'g] .

;dli6ut p2]Zo M ljkb\\sf] cj:yfsf sf/0f cyjf k|ofKt r]tgf tyf >f]t ;fwgsf] cefasf] kmn:j¿k vfg]kfgL tyf

;/;kmfO{;Fu ;DalGwt Ifltsf] Aoj:yfkg tyf kfgLhGo /f]ux¿ km}ng glbg] / km}ng] cj:yf cfPdfTo;sf] /f]syfd ug]{ .

ljlzi6 p2]Zo M ljkb\\sf] sf/0fjf6 lj:yflkt ;d'bfosf tyf JolQmx¿sf] nflu, To;df klg lzlj/df a:g] dflg;x¿sf

nflu ;'/lIft vfg]kfgL, :jf:Yo lzIff tyf c:yfoL ¿kdf AolStut ;/;kmfO{sf ;'ljwfx¿df kx'FrpknAw 5 eÌ] s'/f ;'lglZrt ug]{ .

lj:yflkt dflg;x¿nfO{ cfwf/e"t :jf:Yo ;DaGwL ;fdu|L pknAw u/fOPsf] 5 / vfg]kfgL, ;/;kmfO{tyf :jf:Yo;Fu ;DalGwt Jofjxfl/s k|rngx¿sf af/]df plrt ¿kdf hfgsf/L pknAw u/fOPsf] 5eÌ] s'/f ;'lglZrt ug]{ .

;Dk"0f{ pks/0f -aflN6g, du, 5fGg] sk8f, Uoflng, ;fa'g, lkpg] kfgL z'4Ls/0fsf ;fdfu|L h:t}-Snf]l/g, AnLlrª kfp8/_ sf ;'ljwf pknAw u/fOPsf 5g\ / lj:yflkt dflg;x¿ a:g] lzlj/x¿df

;kmf–;'U3/ (cleanliness)sfod ug{ ltgsf] ;zQmLs/0f ul/Psf] 5 eÌ] s'/f ;'lglZrt ug]{ .

vfg]kfgL tyf ;/;kmfOsf If]qdf dfgjLo k|ltsfo{sf Go"gtd dfkb08M!= pkTosfsf lhNnfx¿df ljkb\\\kl5 klxnf] xKtf;Dd kfOkåf/f cyjf glhssf] vfg]kfgL of]hgf ljleGg

vfg]kfgL of]hgf;Fu ;DaGw sfod u/L vfg] kfgL e08f/0f ul/g] 6\ofÍLåf/f k|ltlbg k|tLj|olQm Go"gtd %ln6/ kfgL pknAw u/fpg] / klxnf] $ xKtfleq k|tLj|olQm k|ltlbg pknAw u/fOg] kfgLsf] kl/df0fnfO{ !%ln6/ k'¥ofpg] .

Page 47: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$37

@= lzlj/df a:g] lj:yflkt dflg;x¿, 3/ tyf JolQmut ;DklQ gi6 ePsf JolQmx¿sf nflu kfgL ;Íngug{sf nflu afN6Lg / kfgL z'4 ug{sf nflu #) lbgsf] nflu k'Ug] ul/ vfg]kfgL z'4 ug]{ 6\ofAn]6 (Tablets)

pknAw u/fpg] / wldnf] kfgL ;kmf ug]{ Joj:yf ug{] .#= lzlj/df a;f]af; ug]{ lj:yflkt dflg;x¿sf nflu pko'Qm ;/;kmfO Pj+ dlxnfx¿sf nflu g'xfpg]

c:yfoL ;'ljwf, c:yfoL rkL{ -dlxnf, ckf+u / afnd}qL_ -x/]s %) JolQmsf nflu Ps rkL{ / klxnf]xKtfleq x/]s @) JolQmsf nflu Ps rkL{sf b/n] ;f]nfO{ a9fpg] u/L_ sf] lgdf{0f ug]{ .

$= lzlj/df a;f]af; ug]{ k|efljt dflg;x¿nfO{ :yflgo :jo+ ;]jL Pa+ o'jf, /fhlglts bn, :yflgo lgsfo,lhNnf :jf:Yo tyf vfg]kfgL sfof{nosf sd{rf/L, ;fem]bf/ u}/–;/sf/L ;Ë7g, dlxnf ;fd'bflos :jf:Yo:jo+;]js Pj+ /]8qm;sf :jo+;]jsx¿;Fu ldnL xfOlhg ls6 (Hygiene kits) ljt/0f ug]{ / hg:jf:Yok|jw{g;DaGwL ultljlwx¿ -kfgL z'4 kfg]{ plrt tl/sf, zf}rfnosf] plrt k|of]u / hf]lvd k"0f{ cj:yfdf;fa'g kfgLn] xft w'g]_ ;~rfng ug]{ .

%= Ps¿ktfsf nflu lhNnf cfktsflng of]hgfnfO{ /fli6«o cfktsflng of]hgf;Fu d]n vfg] u/L tof/ kfg]{ .

cfktsflng k|ltsfo{ (Response);DaGwL ultljlw -cfktsfnLg kl/l:yltsf] cjlwdf !%)))kl/jf/sf] nflu_

qm=;=

;xof]u ultljlw lhDd]jf/Llgsfo

nfut-¿_ slxn] ;Dd s}lkmot

! ;''rgf ;+sng tyf kl/l:yltnfO{cBfjlwsug{ WASHCluster sf]a}7s cfof]hgfug]{

WSSDO /WASHcluster/ @$ 306fdf

!)))) 36gf 36]sf] @$ 306fleqdf,lbgsf] Ps k6s & lbg;Dd,To;kl5 xKtfsf] b'O{ k6s/ cfjZostfg';f/

WSSDO

@ WASH cluster sf ;+:yfx¿sf]If]lqotyf s]Gb|Losfo{fno;Fu;dGjoug]{

WASH ClusterWSSDO/UNICEF/UNHABIAT bf];|f] lbgsf]j}7sdf

ljkb\\sfsf/0f pTkGg36gfsf] @$ 306fleqdf,

# WASH Clustersf ;b:ox¿sf]sfo{ ljefhgug]{ ug]{

WASH Cluster WASH cluster bf];|f] lbgsf] j}7sdf%))) bf];|f] lbgsf] a}7sdf All clustermembers

$ cGoCluster (Health, Education,Protection);Fu ;dGjoul/ sfo{of]hgfagfpg]

WASH Cluster DDRC t];|f] lbg j}7s%))) bf];|f] lbgsf] a}7sdf

% Point Of Use (POU) sf] ;fdfgx¿ –Aquatablets, Aquaguard, Piyus)x¿ k7fO{ ljt/0f ug]{ .

WASH ClusterMembers,NRCS, DDRC

%)))) b'O{ lbgleq

^ Kit 5 dfkm{t vfg]kfgLsf] k|j4g ug]{ NRCSBhaktpur

@%))) b'O{ lbgleq

& ljkb\\ k|efljt If]qdf lkpgkfgLsf] j}slNks Jo:yfkg ug]{ -hf/, ldg/n af6/, kfgL 6\of+sL,kf]v/L _

WASH Cluster @))))) b'O{ lbgleq -vfg]kfgL tyf;/;kmfO{sfof{no,/]8qm;, ;f]of,OGkmf],o'lg;]km,FSCN)

* k|efljt If]qdf ;/;kmfO{ ;DjGwLIECMaterial x¿ k|bfgug]{, xftw'g]lzIff ;DjGwLcled'vLs/0f, ;/;kmfO{k|j{wg ;DjGwLtflndx¿sf] cfof]hgfug]{

DPHO, SOYA $),))) b'O{ lbgleq

( kfgLsf] z'¢Ls/0f ug]{ tflnd tyf;fdfu|L ljt/0f ug]{

WASHCluster/Municipality

$)))) klxnf] xKtf

Page 48: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$38

!) cfjZostf cg';f/ dlxnf,afnaflnsf, czQm, ckf‹nfO{pko'Qmx'g] ul/ PIT rlk{sf] tyfdlxnfx¿sf nflu g'xfpg] 7fpFsf]klxrfg u/L Aoj:yfkg ug]{

WSSDO,WASHCluster/Municipality

#&%)))) klxnf] xKtf !%)))kl/jf/sf] nfluk|lt kl/jf/@%)) sf b/n]

!! Coordination Clustern] pknAwu/fPsf] tYofÍcg';f/ k|ltkl/jf/! sf] b/n] Hygiene Kit ljt/0fug]{

WASH Cluster @!,$),))) klxn]f xKtf vfg]kfgL tyf;/;kmfO{sfof{no,/]8qm;, ;f]of,OGkmf],o'lg;]km,FSCN

!@ Hygiene Promotion (Hand

Washing/Safe water)sf nflu;Defljt u}=;=;= tyf ;+:yfklxrfg / 5gf}6 ul/cled'lvs/0f kl/rfng ug]{Hygiene Promotionsf nflu IEC;fdfu|L ljt/0f ug]{, Hygiene

Promotionsf nflu dfOlsª, ;8sgf6s / :yflgo PkmPdsf]dfWodaf6 k|rf/ k|;f/ ug]]{

WASH Cluster/Municipality

!)))) klxn]f xKtf vfg]kfgL tyf;/;kmfO{sfof{no,/]8qm;, ;f]of,OGkmf],o'lg;]km,FSCN

!# lzlj/ If]qsf] kmf]x/d}nfJoj:yfkgsf nflu ;ldlt u7gu/L lzlj/ If]qsf]lgd{nLs/0f(Disinfection)ug]{ .

WASHCluster/Municipality

#^))) klxn]f xKtf gu/kflnsf,j8f sfof{no,6f]n ;'wf/;ldlt

!$ lzlj/ x6]kl5 ;f] If]qsf]kmf]x/d}nfJoj:yfkg(Decomissioning ofWASH facilities)ug]{

WASHCluster/Municipality

%),))) lzlj/ x6]sf] bf]>f]xKtf

gu/kflnsf,j8f sfof{no,6f]n ;'wf/;ldlt

!% cg'udg÷k[i7 kf]if0f tyf ;'wf/ug'{sf ;fy} cfjZostfcg';f/Lesson Learn Workshopsf]cfof]hgf ul/ cg'ejsf] cfbfgk|bfg ug]{ .

WASH

Clustersf]klxnf] xKtfsf]j}7sdf

@%))) bf]>f] xKtf b]lvcfjZostfadf]lhd

lgoldt

WASHCluster

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L ;DaGwL ultljlw -ljkb\\÷;Í6sfnLg kl/l:ylt eGbf klxn]_

qm=; k"j{tof/L ;DjlGwUfltljlw

lhDd]jf/ lgsfo nfut-¿_

;do cjlw s}lkmot

! DWASHCC sf]lgoldt a}7s

DWASHCC !@)))) k|To]s dlxgfsf] klxnf]cfOtjf/

DWSSDO

@ WASH Cluster sfyk ;b:ox¿sf]k'g/fjnf]sg ul/k'g{u7g ug]{

WASH Cluster lgoldt a}7sjf6 WASH CLUSTER

# WASH Cluster sf]TOR agfpg]

WASH Cluster %))) h]i7 dlxgfleq WASH CLUSTER

$ WASH Cluster sf]j}7s a;L cktsflng

WASH Cluster j}zfv dlxgfdf DWSSDO/WASHClsuter Sectreterat

Page 49: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$39

of]hgf ;DaGwdfDDRC nfO{ hfgsf/Lu/fO{ cg'df]bg ug]{

% WASH Clustersf;b:ox¿sf] sfo{ljefhgug]{

WASH Cluster a}zfvdlxgfdf WASH Cluster

^ WASH Clustersf;b:ox¿nfO{ MIRAsf] tflnd sfo{qmd;Grfng ug]{]{ . -k|To]sgu/kflnsfdf ! j6f #lbg] tflnd_

DWASHCC %),))) Ps aif{ leq-gu/kflnsf / Uf};;sf];xof]udf_

WASH Cluster

& cGo Cluster -Health,Protection,Education) ;Fu;dGjo u/L Ps csf{sfsfo{qmdx¿nfO{;dfof]hg ug]{

WASH Cluster lgoldtcfjZostfadf]lhd

* WASH Cluster sf;+:yfsf] ;|f]t ;fwg tyfIfdtfsf] gSzf+sg ug]{

WASH Cluster j}zfvdlxgfdf

( clt cfjZos vfg]kfgL tyf:jf:Yo ;/;kmfO{ ;DaGwL;fdfu|Lx¿sf] hu]gf{ ul/e08f/0f ug]{]{]]{ / Aoj:yfkg .(HDPE pipe, watertanks, Pan, Bucket,Mug, PVC Pipes,Hygiene kit, Cement)

WASH Cluster %))))) a}zfvdlxgfdf lhNNff vfg]kfgL tyf;/;kmfO{ sfof{no,g]kfn /]8qm;;f];fO6L,OGkmf],,cS;kmfd ;f]of,o'lg;]km,FSCN

!) WASH ;fdfu|Lx¿ tyfPoU/ ltgsf] k|of]u jf/] j8f:t/sf] :jo+;]jsx¿nfO{ tflnd;+rfngug]{(FCHV, Teacher,Volunteers, Health PostIn-charge, UsersCommittee )

WASH Cluster @,))))) lgoldt lhNnff vfg]kfgL tyf;/;kmfO{sfof{no,/]8qm;, ;f]of,OGkmf],o'lg;]km

!! JolQmut tyf ;fd'bflos;/;kmfO{ / kfgL z'l4s/0f,xfO{lhg ls6 ;DalGw;d'bfonfO{ cled'vLs/0fug{ u|fld0f dlxnf:jf:Yosfo{stf{nfO{kl/rfngug]{

WASHCluster/HealthCluster

!))))) cfjZostfadf]lhd lhNnff vfg]kfgL tyf;/;kmfO{ sfof{no,lhNNff hg:jf:Yosfof{no

!@ e'sDk tyf cGo k|sf]kaf6x'g;Sg] vfg]kfgLsf]cefjnfO{ Wofgdf /fvLtTsfn vfg]kfgL pknAwu/fpg ;Sg] 6]+s/;Knfo;{x¿sf] ;'rL /fVg]

WSSDO a}zfv sf7df08f} pkTosfvfg]kfgL lnld6]8,eQmk'/ lhNNff 6\of+s/Aoj;flo ;+3

d'Vo ljkb\\sf] lsl;d e"sDk, cfunfuL, dxfdf/L, af9L tyf klx/f], / ;8s b'3{6gf .

Page 50: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$40

ljkb\\\;DaGwL kl/l:ylt M k|sf]kaf6 x'g;Sg] ;Defljt dfgjLo c;/ lj:yflkt kl/jf/x¿sf] ;+Vof 7'nf] eO :jR5 vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{sf ;'ljwfx¿ tTsfn cfjZos

x'g]] .

e'sDk tyf cGo k|sf]ksf sf/0fn] xf]rf] :yfgdf /x]sf If]qx¿df ;'/lIft vfg] kfgLsf] d'xfgx¿df Ifltx'g], Ogf/ tyf s'jfx¿ b"lift x'g], k'l/g] / aUg] .

jftfj/0f b"lift x'g] u/L zf}rfnox¿ el/g]], ;]km\6L 6\ofÍL km'6g], kfgLsf d'xfgx¿ b"liftx'g] /;/;kmfO{sf ;fdfu|Lx¿sf] cefj x'g] .

;'/lIft kfgLsf] cefj tyf b"lift jftfj/0fn] ubf{ emf8fkvfnf tyf x}hf h:tf kfgLhGo /f]ux¿km}nLguO{ dfxfdf/Lsf] hf]lvd a9\g] .

e'sDkaf6 g=kf= leqsf ;Dk"0f{ vfg]kfgLsf kfO{k tyf 6+sLx¿ gi6 x'guO{ vfg]kfgLsf] r/d cefjx'g;Sg] To:tf] cj:yfdf ljkb\\ k|efljtn] b'lift kfgLsf] k|of]u ug{ afWox'g] .

If]qut p2]ZoM ljkb\\sf] cj:yfsf sf/0f cyjf k|ofKt r]tgf tyf >f]t ;fwgsf] cefasf] kmn:j¿k vfg]kfgL tyf

;/–;kmfO{;Fu ;DalGwt Ifltsf] Aoj:yfkg tyf kfgLhGo /f]ux¿ km}ng glbg] / km}ng] cj:yf cfPdfTo;sf] /f]syfd ug]{ .

ljlzi6 p2]Zo M ljkb\\sf] sf/0fjf6 lj:yflkt ;d'bfosf tyf JolQmx¿sf] nflu, To;df klg lzlj/df a:g] dflg;x¿sf

nflu ;'/lIft vfg]kfgL, :jf:Yo lzIff tyf c:yfoL ¿kdf AolStut ;/;kmfO{sf ;'ljwfx¿df kx'FrpknAw 5 eÌ] s'/f ;'lglZrt ug]{ .

lj:yflkt dflg;x¿nfO{ cfwf/e"t :jf:Yo ;DaGwL ;fdu|L pknAw u/fOPsf] 5 / vfg]kfgL, ;/;kmfO{tyf :jf:Yo;Fu ;DalGwt Jofjxfl/s k|rngx¿sf af/]df plrt ¿kdf hfgsf/L pknAw u/fOPsf] 5eÌ] s'/f ;'lglZrt ug]{ .

;Dk"0f{ pks/0f -aflN6g, du, 5fGg] sk8f, Uoflng, ;fa'g, lkpg] kfgL z'4Ls/0fsf ;fdfu|L h:t}-Snf]l/g, AnLlrª kfp8/_ sf ;'ljwf pknAw u/fOPsf 5g\ / lj:yflkt dflg;x¿ a:g] lzlj/x¿df

;kmf–;'U3/ (cleanliness)sfod ug{ ltgsf] ;zQmLs/0f ul/Psf] 5 eÌ] s'/f ;'lglZrt ug]{

>f]t dfkgk|sf]ksf] k|sf/ k|efljt

cg'dflgt3/w'l/

k|ltsfo{ sf] nflu>f]tsf]

cfj:ostf

>f]tsf]pknawtf

>f]tck|ofKttf

ck|ofKt >f]tsf]k|fKtLsf] nflu;Defljt lgsfo

e'sDk !%))) &&)#&@) %#(@^)$ @#!!!!^ WSSDO,NRCS,OXFAM, SOYA,FSCN,DCA, UNICEF,FSCN, UN-HABITAT

cfunfuL %) &)))) $())) @!))) WSSDO,NRCS,OXFAM, SOYA,FSCN,DCA, UNICEF,FSCN, UN-HABITAT

Dfxfdf/L !%))) !#()))) ^%%))) &#%))) WSSDO,NRCS,OXFAM, SOYA,FSCN,DCA, UNICEF,FSCN, UN-HABITAT

jfl9 klx/f] #)) *%%))) $))))) $%%))) WSSDO,NRCS,OXFAM, SOYA,FSCN,DCA, UNICEF,FSCN, UN-HABITAT

Page 51: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$41

vfg]kfgL, ;/;kmfO{ tyf :jf:Yo k|j{wg (WASH) If]qsf] k|ltsfo{ of]hgfljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:ydful/g]cfktsflngsfo{-ljkb\\sf]k|s[ltdfcfwfl/t_

cfkt\sflngcj:yf;+jf]wg ug{ul/g]k"j{tof/Lsfo{

k"j{tof/L sfo{;+jf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'Vo lhDd]jf/lgsfo

k|To]s k"j{tof/L sfo{sfnflu cg'dflgt nfut

klxnf]lbg

DDRC meeting df;xefuL

WASH ClusterAf}7s

DDRC cluster ;+u;dGjo a}7s

Initial RapidAssessment /

k|f/lDes tYofÍ;+sng ug{ WASHcluster sf;+:yfx¿sf] If]lqotyf s]Gb|Lo sfo{fno;Fu;dGjoug]{

;Dk"0f{Sn:6/x¿sf] kmf}gg ck8]6ePsf] x'g]5 .

;Dk"0f{ Sn:6/x¿sf] kmf]g gck8]6 ePsf] .

WSSDO/Cluster/UN-HABITAT

!#))

bf]>f]lbg

WASH Clustersf ;b:ox¿sf]sfo{ ljefhgug]{ug]{ /

cGo Cluster(Health,Education,Protection);F

u ;dGjoul/sfo{ of]hgfagfpg]

ax'If]lqok|f/lDes b'|tn]vfhf]vf

MIRA cf}hf/sf

k|ltx¿ pknAw

IRA af6

k|fKt tYofÍlain]if0f ug]{/ sfo{of]hgfagfpg]

k|f/lDes b'|tn]vfhf]vfMIRAcf}hf/x¿sf]Joj:yfePsf] x'g]5 .

MIRA sf]af/]dfk|lzIf0f /kl/rfng;~rfngul/Psf]

MIRA sf]af/]df k|lzIf0f/ kl/rfng;~rfnggePsf] .

UN-HABITAATFSCN/NRCS/

UNICEF/WSSDO/

Minergy/SOYA

Oxfam ,Enpho

^%))))

Page 52: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$42

u/fpg] / kmf/fdtyf lgb]{lzsfljt/0f_

MIRA sf] af/]dfk|lzIf0f /kl/rfng

x'g]5 .

kfgL hGo /f]usf]dxfdf/L km}lngglbg, Bladder Tank,T-11 Tank andPolyethene TankInstallment,Aquatablets,Aquaguard, Piyuslat/0f ug]{

kfgLz'l4s/0fsfug{] ;fdu|Ltyf Knfli6sjfN6L, hucfbLe08f/0fePsf] x'g]5 .

;|f]tsf nflulhNnf;/f]sf/jfnf;+u ;dGjoug]{

kfgLljt/0fsfnflu6of+s/sf]Joj:yf x'g'kg{] .

;fdu|L tyfKnfli6s jfN6L,hu cfbLe08f/0f ePsf] .

cfktsflngcj:yfdf lkpgof]Uo vfg]kfgLtyf cGok|of]hgsf] nflukfgLsf] Joj:yfug{sf] nflu l6!! 6\ofªsL !!3gdL6/, sf]e08f/0f ePsf],jnf8/ 6\ofªsL,Aquatablets,Aquaguard,

Piyussf]e08f/0f ePsf],

DWSSDO/Oxfam,ENPHO/U

NICEF/

@)))@!^ -cS;kmfd÷PGkmf]åf/fk|]l;t sG6]Gh]G;L :6s;DjlGw clen]vdfpnn]v ul/P cg';f/sf]l6 !! 6\ofªsL !!3gdL6/ / jnf8/6\ofªsL sf] nfut d"Nohf]l8Psf]_ .

Kit 5 dfkm{tvfg]kfgLsf] k|j4gug]{

Kit 5e08f/0fePsf] x'g]5 .

NRCS @%)))

ljkb\\ k|efljt If]qdflkpg] kfgLsf]j}slNks Jo:yfkgug]{ - hf/, ldg/naf6/, kfgL 6\of+sL,kf]v/L _

ljkb\\k|efljtIf]qdftTsfnvfg]kfgLsf]cefj x'gglbgvfg]kfgL;Da¢lgsfox¿;+u ;dGjoul/ vfg]kfgLljt/0f ;'¿ug]{

kfgL ljt/0fsfnflu 6of+s/sf]Joj:yf x'g'kg{] .

OXFAM/UNICEF

/WSSDO

!#))))

Page 53: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$43

k|efljt If]qdf;/;kmfO{

;DjGwLIECMaterial x¿ k|bfgug]{,

xftw'g] lzIff;DjGwLcled'vLs/0f,;/;kmfO{ k|j{wg;DjGwLtflndx¿sf]cfof]hgfug]{

k|efljtIf]qdfvfg]kfgzLty ;/;kmfO{k|j{¢gsf]nflu;d'bfodf/x]sf :jo+;]jsx¿nfO{cled'lvs/0ftflnd k|bfgug]{

k|efljt If]qdfvfg]kfgzL ty;/;kmfO{k|j{¢gsf] nflu;d'bfodf /x]sf:jo+;]jsx¿nfO{cled'lvs/0ftflndk|bfgul/Psf] .

SOYA/NRCS/FSCN

@^)))

klxnf]xKtf

pknAw tYofÍcg';f/k|lt kl/jf/ !sf] b/n] HygieneKit k|efljtx¿nfO{kfos kg]{ :yfgdfpko'Qm k|b{zg(Demonstration);lxt ljt/0f ug]{

k|lt kl/jf/! sf] b/n]HygieneKit e08f/0fePsf] x'g]5

!$)) kl/jf/sf]nflu

Hygiene Kite08f/0f ePsf].

UUNICEF/OXFAM

/ENPHO

@&*@^%)

HygienePromotion (HandWashing/Safewater) sf nflu;Defljt u}=;=;=tyf ;+:yfklxrfgug]{ / 5gf}6 ul/cled'lvs/0fkl/rfngug]{HygienePromotionsf nfluIEC ;fdfu|Lljt/0fug]{, HygienePromotion sf nfludfOlsª, ;8s gf6s/ :yflgoPkmPdsf]dfWodaf6 k|rf/k|;f/ ug]]{

;d'bfo:t/dflqmofsnfkx¿ ;+rfngug]{, ;d'bfo;'xfpbf] >Job[io;fdu|Lx¿sf]ljt/0f ug]{ /dfOlsª,;8s gf6s/ :yflgoPkmPdsf]dfWodaf6k|rf/ k|;f/ug{

vfg]kfgL tyf:jR5tfk|j{¢gsfsfo{qmdx¿;~rfngsf]nflu tflndk|fKt hgzlQmsf]pknJw x'g'kg]{ .

/]l8of] kqklqsf dfkm{thgr]tgfd"nssfo{qmdx¿k|rf/ k|;f/ ug'{kg{].

SOYA/FSCN/ENPHO and allClusterMemebrs

^%,))))

k|efljt If]qdf v'nflbzf lk;fa x'gglbgsf] nflu

;dGjoIf]qaf6 k|fKttYofÍ

%)) kl/jf/sf]nflu c:yfoLzf}rfnosf]

UNICEF/Oxfam/NRCS

&&*%%$

Page 54: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$44

c:yfoL zf}rfnolgdf{0f ug]{ _kfFr3/w'/L a/fa/ b'O{j6f, ! dlxnf !k'¿ifsf nflu_

;+sng ug]{/ ;f]lxcfwf/df al9eGbf al9:yflgo;fdfu|Lsf]pkof]u ul/dlxnfafnaflnsfd}lq zf}rfnolgdf{0fePsf]x'g]5.

;fdfg, !* yfgl8;]jn6f]On]6,@ yfgc:yfoLzf}rfnosf];fdfg gu/sf]6gu/kfnLsfdf /% yfg ;f]ofdfe08f/0f ePsf]

klxnf]

dlxgf

lzlj/ If]qsf]kmf]x/d}nfJoj:yfkgsf nflu;ldlt u7g u/Llzlj/ If]qsf]

lgd{nLs/0f(Disinfection)ug]{ .

k|efljtIf]qdf lzlj/Joa:yfkg;ldltagfpg],of]hgfagfpg] /kmf]xf]/d}nfJoa:yfkgug]{

All ClusterMembers/Municipalities

HygienePromotion (HandWashing/Safewater cled'vLs/0f,;/;kmfO{ k|j{wg;DjGwLtflndx¿sf]cfof]hgfug]{

vfg]kfgLtyf:jR5tfsf];Gb{edfhf]lvdk'0f{:yfgsf]klxrfg ul/HygienePromotion(HandWashing/Safe watercled'vLs/0f, ;/;kmfO{k|j{wg;DjGwLtflndx¿sf]cfof]hgf ug]{

!#))))

Page 55: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$45

bf]>f]dlxgf

lzlj/ x6]kl5 ;f]If]qsf] kmf]x/d}nfJoj:yfkg, c:yfoL;f}rfnox¿(Decomissioningof WASHfacilities)ug]{

WASHfacilities sf]Decomissioning;DalGwGuidelineagfpg],

sfo{ of]hgfagfpg], ;|f]t/ ;fwgsf]kl/rfngug]{ .

WASHfacilities sf]Decomissioning sf nflur'gfsf] Joj:yfug'{ kg]{ .

jf; Sn:6/sf;b:o ;+:yfx¿

^%)))

cfkTsfnlg cj:yfdflgdf{0f ul/Psfvfg]kfgL tyf;/;kmfO{sf;+/rgfx¿ ;d'bfodfx:tfGt/0f ug]{

;d'bfo:t/Lo;ldltagfpg],Ifdtf clej[l¢ug]{, dd{t;Def/sf]sfo{ of]hgfagfpg] /x:tfGt/0fug]{

x:tfGt/0fsf];dodf ul/g'kg]{

cg'udg÷k[i7 kf]if0ftyf ;'wf/ ug'{sf;fy}cfjZostfcg';f/Lesson LearnWorkshop sf]cfof]hgf ul/cg'ejsf] cfbfgk|bfg ug]{ .

cfkTsflngcj:yfdf;+rflntvfg]kfgL,;/;kmfO{tyf :jR5tfk|j{¢g;DalGwsfo{qmdx¿sf] cg'udgug]{, d'NofÍgug]{,k[i7kf]if0fk|bfg ug]{,clen]v/fVg],LessonLearnWorkshopsf] cfof]hgful/

^%)))

Page 56: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$46

cg'ejsf]cfbfg k|bfgug]{

cfunfuL

klxnf]lbg

;''rgf ;+sngtyf kl/l:yltnfO{cBfjlwsug{WASH Clustersf] a}7scfof]hgfug]{

;"rgf;ª\sngtyfkl/l:yltljZn]if0f,sfo{ tyflhDd]jf/LafF8kmf8,

;xof]lu;+:yfsf]klxrfg.

All Clustermembers

%)))

bf];|f]lbg

cfjZostfcg';f/ vfg]kfgLtyf ;/;kmfO{sfo{qmd ;+rfngug]{

lkl8tkl/jf/nfO{lkpg of]Uovfg]kfgLljt/0f ug]{,cfjZostfg';f/ c:yfoLzf}rfnolgdf{0f ug]{,hflvdk'0f{cj:yfb]lvPsf]v08df:jR5tfk|j{¢gsflqmofsnfkx¿ ;+rfngug]

^%)))

kfgLhGo /f]usf] dxfdf/L

klxnf]lbg

vfg]kfgL tyf;/;kmfO{ If]qsf]WASHCLUSTER sf]j}7s cfJxfg

WASHCLUSTERsf ;b:o;+:yfx¿sf]cfktsflng

Initial RapidAssessment6f]nLsf] ljj/0fcWofjlws ug'{kg]{

^%))) WSSDO/DPHO

Page 57: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$47

ug]{, lhNnfhg:jf:Yosfof{no;+u;dGjodfcfjZofQmf

cg';f/ InitialRapidAssessment6f]nLsf] kl/rfngug]{

cj:yfdfkl/rfng x'g]sd{rf/L /;DjlGwt;+:yfsf];Dks{ gDj/cWofjlwsul/Psf]

bf];|f]lbg

k|f/lDestYofªsjf6cfPsf dxfdf/Lk|efljthg;+Vofsf]cfwf/df RRT,:jofd;]sx¿,dlxnf :jf:Yo:jod ;]ljsfx¿kl/rfng ug]{,hLjghn ljt/0fug]{,lkpg] kfgL;'l4s/0f ug]{waterdisinfectantx¿ ljt/0f ug]{

#))) Kofs]6hLjghn,vfg]kfgL;'l4s/0fsf;fdfu|L, -Aqua Tab8000 Pcs,WaterDisinfectantPo!wder for500 hhs)jfN6Lg,hucflbe08f/0ful/Psf] .

lhNnfhg:jf:Yosfof{no,/]8qm;,;f]ofnufotsf;=:yfx¿sf];dGjodf

RRT,

:jofd;]sx¿,dlxnf :jf:Yo:jod;]ljsfx¿sf];Dks{ gDj/cWofjlws ul/g'kg]{

%))))) DPHO/WSSDO/ENPHO/NRCS/SOYA/FSCN

t];|f]lbg

k|efljt If]qsf]hf]lvdk"0f{:yfgsf] vfg]kfgLkl/If0f ug]{ .

vfg]kfgLkl/If0f ug]{hgzQmL /kfgL kl/If0fls8cWofjlws/fVg'kg]{ .

vfg]kfgL kl/If0fug]{ hgzQmL /kfgL kl/If0fls8sf] nfluvfg]kfgL ljefu/ ENPHO;+u;dGjo ug'{kg]{ .

!))))) DWSS/DWSSDO/ENPHO and otherWASH clustermembers

rf}yf]lbg

k|efljt If]qdf;~rflntvfg]kfgLcfof]hgfsfk|0ff{nLx¿dfChlorinatitionug]{

Chlorine sf]e08f/0f ug'{kg]{

Chlorine sf]e08f/0fsf] nfluvfg]kfgL ljefu/ cGo;/f]sf/jfnf;+:yfx¿;+u;dGjo ug'{ kg]{

%)))) DWSS/DWSSDO/ENPHO and other WASHcluster members

Page 58: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$48

klxnf]xKtf

vfg]kfgL;/;kmfO{ tyf:jR5tf ;DjgwLsfd ug]{ ;+3;+:yfx¿cfjZostfcg';f/ kl/rfngug]{ ,:jod;]jsx¿nfO{,k|efljt If]qsfljBfnosflzIfsx¿nfO,dlxnf :jf:Yo:jofd;]ljsfx¿nfO{ vfg]kfgL;/;kmfO{ ;DjGwLtflnd lbg] /hf]lvdk"0f{:yfgx¿dfhg:jf;Yok|jw{gsflqmofsnfkx¿>Jo b[Zo;dfu|LsfdfWodjf6;~rfng ug]{ .

lhNnf lzIffsfof{no;+u;dGjou/LlhNnfdf /x]sfljBfnox¿sflzIfs /sd{rf/Lx¿sf]ljj/0f clen]v/fVg' kg]{

^%)))) DEO/DPHO/DWSSDO/NRCS and otherCluster members

k|efljt Ifqdf;~rflntvfg]kfgL tyf;/;kmfO{ ;DjGwLsfo{qmdsf]cg'udg tyfd'Nofªsg ug]{

@%))) DDDRC and clusterMembers

jf9L klx/f]

klxnf]lbg

lhNnf b}ljsk|sf]k p4f/;ldlt;+u;dGjo ug]{,If]ltsf] ljj/0f;+sng ug]{ /k|efljt If]qdf

WASHCLUSTERsf ;b:o;+:yfx¿sf]cfktsflngcj:yfdfkl/rfng x'g]

MIRA tflnd;~rfnggePsf] .

DDRC/DistrictSecurity

offices/DWSSDand all cluster

members

^%))))

Page 59: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$49

cfjZoStfcg';f/ vfg]kfgLtyf ;/;kmfO{;DjGwL;xfotfsf] nfuL;DjlGwtlgsfox¿;+uof]hgf jgfpg] .

MIRA 6f]nL

kl/rfngsf]nfuL;dGjo ug]{ .

sd{rf/L /;DjlGwt;+:yfsf];Dks{ gDj/cWofjlwsul/Psf]

bf];|f]lbg

MIRA 6f]nLsf]k|tLj|]bgsf]cfwf/dfvfg]kfgLsf]Joj:yfkg ug]{ /c:yfoL;f}rfnox¿lgdf{0f ug]{

vfg]kfgLsfnflu /c:yfoL;f}rfnolgdf{0fsfnflu cfjZos;fdfu|Lx¿e08f/0ful/Psf]

DEO/DPHO/DWSSDO/NRCS andother Cluster

members

%)))))

k|efljt If]qdfhg:jf:Yosf]cj:yf ljZn]if0fu/L hf]lvdk"0f{:yfgx¿sf]klxrfg ug{] /pQm :yfgx¿dfhg:jf;Yok|j{4gsflqmofsnfkx¿>Jo b[Zo;dfu|Lsf (IEC)dfWodjf6;~rfng ug]{ .

vfg]kfgL;/;kmfO{;DjGwL(IEC);fdfu|Lx¿e08f/0ful/Psf]

vfg]kfgL tyf;/;kmfO{sf]If]qdf kl/rfngx'g] hgzQmLsf]clen]v /fVg'kg]{ / pQmhgzQmLsf]nfluIfdtf clej[l4tflnd ;~rfngug'{ kg]{ .

DEO/DPHO/DWSSDO/NRCS andother Cluster

members

@^))))

k|efljt Ifqdf;~rflntvfg]kfgL tyf;/;kmfO{ ;DjGwLsfo{qmdsf]cg'udg tyfd'Nofªsg ug]{

DDRC andCluster

members

#))))

Page 60: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$50

$=$=%=:jf:Yo tyf kf]if0f (Health and Nutrition) If]q – lhNnf hg:jf:Yo sfof{Nfo

cfkt\sfnLg cj:yf pTkGg ePsf] cj:yfdf ljz]ifu/L cTolws hf]lvddf /x]sf ;d"xsf]:jf:Yo Pj+ kfi]f0f ;DalGw cfjZostf e/kbf{] ¿kdf k"/f ug{ cfjZos Joj:yf ug{];dli6ut p2]Zo /x]sf] o; :jf:Yo tyf kf]if0f If]qdf lgDg adf]lhdsf ;:yfx¿sf] ;+nUgtf/x]sf] 5 . o; ljifout If]qsf] cu'jf ;+:yfdf lhNnf :jf:Yo sfof{no eQmk'/ /x]sf] 5 .

:jf:Yo tyf kf]if0f If]q (Health and Nutrition Cluster)If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0f

qqm=;+=

gfd Kfb ;+:yf 6]lnkmf]g g+=-sfof{nfo_

df]jfOn g+=-sfof{no_

!!

केशवराज पि डत व रजन वा य शासक

िज ला जन वा य कायालय ६६१०८५९ ९८५११२०९७३

@@=

मुख िड. . खानेपानी तथा सरसफाईकायालय

५०९२३४८

##=

मनोज कुमार थापा सभापती नेपाल रेड स सोसाइटी ६६१२२६६ ९८५१०१७५१५

$$=

डा. सधुा दवेकोटा मे.स.ु भ परु अ पताल ६६१०७९८

%%=

राजाराम तजले .अ. भ परु या सर अ पताल ९८४१३३४५७९

^^=

डा.र नसु दरलािसवा

इ चाज जन वा य के याि सङ ६६१०३१७ ९८४१५१४३०२

&&=

कैलाश साद दवे .अ. को रया नेपाल मै ी अ पताल ६६३३४४२ ९८४१३२८४७२

**=

राज ुजोशी यव थापक डा. इवामुरा अ पताल ६६१२६९५ ९८५१०२००५८

((=

ह र साद पोखरेल यव थापक िसि मिृत अ पताल ६६१०५७० ९८४१४२४९६०

!!)=

स तोष े ले.स. म यपरु अ पताल ६६३१६५८ ९८५१०४३७९९

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L;DaGwL ultljlw

k"j{tof/L ;DaGwL ultljlw lhDd]jf/ lgsfoNffu

t -¿_;do

cjlwसम यव एवं सचुना आदान दान िज ला जन वा य १००,००० आषाढ मसा त

मता िव लेषण िज ला जन वा य १००,००० ,,मता िवकास िज ला जन वा य ५००,००० ,,ोतको यव थापन िज ला जन वा य १,०००,००० भा

घाइते एवं िसिक तको यव थापन स वि धअिभमिुखकरण

िज ला जन वा य ,,

सामदुाियक सशि करण िज ला जन वा य १००,००० ,,वातावरणीय वा य िज ला जन वा य / सरसफाइ

िडिभजन कायालय१००,००० ,,

अनगुमन एवं िन र ण िज ला जन वा य २००,००० ,,

Page 61: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$51

o; lhNnfdf km}ng ;Sg] ;Defljt /f]u tyf dxfdf/L x'g] /f]ux¿sf] laa/0f

Diarrhoea, Typhoid, Cholera, , Hepatitis A, Dysentery, Dangaue Food poisoning, Injuries / Burn ARI- pneumonia/ Influenza Road Trafic Accident (RTA)

High Risk Group

New Born Baby Under 5 Children Malnutrition Children Lactating Mother Pregnant Mother Infectious Diseased person Chronic Diseased Person Severely Injured Cases STI/HIV Cases Adolecent People

ljkb\\\ ;DaGwL kl/l:ylt M;Defljt dfgjLo c;/ e'sDksf] sf/0f rf]6k6s nflu 3fOt] x'g], Roflko/ eUgfj]zdf d[To', cfufnflu tyf s/]G6

nfUg] ;Defjgf . ;¿jf /f]usf] k|sf]k M emf8fkvfnf, x}hf, cfpF, bfb'/f, cfFvf tyf 5fnf ;DalGw /f]u, :jf;

k|Zjf; ;DalGw /f]u :jf:Yo lSnlgs gi6 x'g' cyjf kx'Fr gx'g' . cf}ifwL tyf d]l8sn cf}hf/sf] xfgL gf]S;fgL ;'Ts]/L tyf k|;'tL ;DaGwL ;d:of of}g /f]u tyf Pr=cfO=le= P8;\ tyf Ifo/f]u km}lng] qmddf j[l4 ljkb\\\sf] sf/0fn] a9\bf] dfgl;s :jf:Yo ;d:of k|]if0fsf] nflu oftfoftsf] ;d:of lrlsT;s nufot :jf:Yo sdL{sf] sdL vfB ;fdu|Lsf] tLj| cefjsf] sf/0fn] ubf{ uDeL/ s'kf]if0f, x}hf tyf emf8f–kvfnfh:tf

/f]ux¿sf] hf]lvddf j[l4, :jf:Yo Pj+ ;fdflhs ;]jfx¿df 36\bf] kx'Fr, pkrf/fTds tyfcltl/Qm v'jfpg] sfo{qmd (Feeding Programme) df cj/f]w

cfs:dLs ;]jfsf] nfuL /utsf] cefj .

;dli6ut p2]Zo M

h:tf];'s} cfktsflng cj:yf k/] tfklg dfgj hLjg ;'/Iff tyf sNof0f (Human survival andwell-being), vf; u/L Psbd} hf]lvddf /x]sf ;d"xsf] :jf:Yo, k|hgg\ :jf:Yo tyf kf]if0f;DaGwL cfjZostfx¿ k"/f ePsf 5g\ egL ;'lglZrt ug]{ .

Page 62: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$52

ljlzi6 p2]Zo -:jf:Yo_ M emf8fkvfnf, x}hf, cf}nf] tyf cGo kfgLhGo Pj+ sL6hGo /f]ux¿sf] kof{Kt /f]syfd tyf

pkrf/ Ifdtf ;'lglZrt ug{sf lgldQ lhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{ ;xof]u ug]{ . c¿ b|'t n]vfhf]vf (Rapid Assessment) ;Fu PsLs[t ul/ :jf:Yo tyf kf]if0f -cj:yf tyf

;]jfx¿_ sf] b|'t ;j]{If0f IfdtfnfO{ ;'b[9 kfg]{ . /f]u k}mng uPsf v08df k|ltsfo{ tyf n]vfhf]vfsf nflu Ifdtf clej[l4 ug]{ . cfwf/e"t :jf:Yo ;]jfx¿df lg/Gt/ kx'Fr ;'lglZrt ug{ / :jf:Yo lzlj/sf] ;~rfng ug{ /

csf]{ lgsfodf k7fpg] ;+oGq (Referral Mechanism) sf] ljsf; ug{ lhNnf :jf:Yosfof{nonfO{ ;xof]u k'¥ofpg] .

kof{Kt cfktsflng cfk"lt{ / dfgj ;|f]tnufotsf ljifodf zL3| Ifdtf clej[l4sf nflulhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{ ;xof]u ug]{ .

ljlzi6 p2]Zo -kf]if0f_ M lj:yflkt dflg;x¿sf nflu k"/s vfgf v'jfpg] sfo{qmd (Supplementary Feeding

Programme - SFP) df kx'Frsf] dfWodaf6 ue{jtL tyf b"w v'jfpg] dlxnf Pj+ kfFrjif{d'lgsf s]6fs]6Lx¿df uDeL/ s'kf]if0fsf] j[l4nfO{ /f]syfd ug{ lhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{;xof]u ug]{ .

uDeL/ s'kf]if0f (Severe Acute Malnutrition - SAM) sf] pkrf/ tyf ;]jfdf lg/Gt/ kx'Fr;'lglZrt ug{ lhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{ ;xof]u ug]{

lg/Gt/ :tgkfg ;'lglZrt ug{ / cjfl~5t :tgkfgsf ljsNkx¿sf] ljt/0fdf /f]s nufpglhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{ d2t ug]{ .

le6fldg P sf] ljt/0f÷h'sf dfg]{ cf}iflw tyf k|efljt s]6fs]6Lx¿sf nflu vf]k;DaGwLultljlwx¿ ;'lglZrt ug{sf lgldQ lhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{ ;xof]u ug]{ .

ljlzi6 p2]Zo -k|hgg\ :jf:Yo_ M ue{jtL tyf ;'Ts]/L ;]jfx¿nfO{ k|efjsf/L u/fpg lhNnf :jf:Yo sfof{nonfO{ ;xof]u ug]{ . kl/jf/ lgof]hg, ;'/lIft dft[Tj, of}g /f]u tyf HIV/AIDS pkrf/ Aoj:yfkgsf] nfuL

cfj:os kg]{ ;fdu|L tyf cf}ifwLx¿sf] ;'lgZrttf ug]{ / ;]jfx¿ pknAw u/fpg] .

dfgjLo k|ltsfo{ ;DaGwL Go"gtd dfkb08 M

k|f/lDes n]vfhf]vf ;~rfng ul/Ps} ;dodf :jf:Yo;DaGwL lgu/fgL (Health surveillance)z'¿ x'G5 .

;d'bfosf] txdf /f]u tyf rf]6–k6ssf] pkrf/ ljBdfg k|fylds :jf:Yo ;]jfsf] k|0ffnLsf]dfWodaf6, :jf:Yo ;+:yf tyf ;d'bfox¿df pkrf/ tyf /f]syfd ug]{ / uDeL/la/fdLx¿nfO{ l;kmfl/z u/L cGo s]Gb|x¿ (Referral Centres) df k7fO{ cfktsflng :jf:Yo;]jf sfo{qmdsf] sfof{Gjog ul/g]5 .

l;kmfl/z u/L k7fOg] cGo s]Gb|x¿ (Referral centres) df s]Gb|x¿df k'Ugsf lgldQla/fdLx¿sf nflu pko'Qm oftfoftsf] k|jGw ul/g]5 .

Page 63: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$53

वा य तथा पोषण े को ितकाय योजनाljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]k"j{tof/L sfo{

k|ltsfo{sf nflu;Daf]wg ug{>f]tsf]pknAwtf

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sf nflucg'dflgtnfut

e'sDkklxnf] lbg सम वय एव ं सचूनाको आदान

दानछ िज ला जन वा य १००,०००

ोतको यव थापन छ िज ला जन वा य १०००,०००अव थाको िव लेषण छ िज ला जन वा य १००,०००घाइते तथा िसिक तकोयव थापन

मानव संसाधनको अपगु िज ला जन वा य ५००,०००

bf]>f] lbg पिहलो िदनमा शु वात ग रएका सवकैामको िनर तरतािनयिमत एवं अ याव यक यवा य सवेा

छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

िवशेष वा य सेवा मानव संसाधनको अपगु िज ला जन वा य २००,०००स वा रोगह को यव थापन मानव संसाधनको अपगु िज ला जन वा य्

एवं थािनय वा यसं था

१००,०००

klxnf]xKtf

पोषण छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

१००,०००

खोप सेवा छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

मनोसामािजक परामष सेवा मानव संसाधनको अपगु िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

िट.िब.।एच.आइ.भी. सेवा मानव संसाधनको अपगु िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

पिहलो ह ा जनन वा य सेवा छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

१००,०००

klxnf]dlxgf

स चािलत काय मह को आव यकता अनसुार िनर तरता

bf]>f]dlxgfe"sDksf]xsdf

पनुलाभको चरणमा ग रने स पणु आव यक कायह

cfu]fnfuL सम वय एव ं सचुनाकोआदान दान

छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

१००,०००klxnf] lbg

घाइते एवं अपागंको उपचार रयव थापन एवं ेषण

मानव संसाधनको अपगु िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

Page 64: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$54

bf]>f] lbg पिहलो िदनमा शु वात ग रएका सव ैकायह को िनर तरतासं मण रोकथाम छ िज ला जन वा य्

एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

सं ामक रोगह को िनय ण छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

१००,०००

klxnf]xKtf

घाइतेको उपचारको िनर तरतापोषण छ िज ला जन वा य्

एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

आधारभतु वा य सेवा छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

मनोसामािजक परामष Trained manpowerको अभाव

िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

२००,०००

Dfxfdf/L -सचुना संकलन-सं मणको ोतको पिहचान- ोतको प रचालन-सिक त िवरमीको वग करण एवंसमुिचत यव थापन

छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

५००,०००पिहलो िदन

दो ो िदन -सं मणको ोतको िनय ण-अनगुमन एवं िन र ण-पिहलो िदनका कायह कोआव यकता अनसुारकोिनर तरता

छ िज ला जन वा य्एवं थािनय वा यसं था

१००,०००

पिहलो ह ा -िवरामीको उपचारमा िनर तरता-पोषण स वि ध सेवा-आधारभतु वा य सेवा-मनोसामािजक परामश एवंयवहार प रवतन स वि ध िश ा

;8sb|'36gf

-सचुना संकलन- ोतको प रचालन-घाइतेको विगकरण एवंयव थापन

सम वय आव यक िज.ज. वा.का.,भ परु अ पताल

२००,०००

klxnf] lbg

bf]>f] lbg -घाइतेको उपचारमा िनर तरता-अनगुमन एवं िन र ण

klxnf]xKtf

-घाइतेह को उपचार एवंअनगुमन-अपगु ोतको यव थापन-िविभ न िनकायह को सम वयमासंभािवत कारणह को पिहचान

सम वय आव यक िज.ज. वा.का.,भ परु अ पताल

२००,०००

klxnf]dlxgf

-संभािवत कारणह कोाथिमिककरण

-यातायातसंग संग स वि धतयवहार प रवतन स वि ध िश ा

सम वय आव यक िज.ज. वा.का., १००,०००

Page 65: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$55

$=$=^ u}/ vfB ;fdfu|L tyf cf>o:yn–-cfjf;_(Non Food Items-NFI and Shelter) If]q

u}/ vfB tyf cf>o:yn If]qsf] d'Vo lhDd]jf/Ldf ljkb\\ k|efljtx¿nfO{ tTsfn cfaZos u}/ vfB;fdu|Lx¿ pknAw u/fpg cfjZos kxn ug]{ ;fy} ;'/lIft tyf Go"gtd dfgjLo dfkb08;lxt;fdflhs, ;f+:s[lts ¿kdf :jLsfo{ x'g] jf;:yfgdf ljkb\\af6 lj:yflkt JolQm tyf kl/jf/x¿sf] kx+'r;'lglZrt ug{] /x]sf] 5 . o; ljifout If]qsf] cu'jf ;+:yfsf] ¿kdf g]kfn /]8qm; ;f];fO6L lhNnfzfvf eQmk'/ /x]sf] 5 .

u}/ vfB ;fdfu|L tyf cfjf; If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0fqm=; ;:yf jf sfof{no k|sf]k kmf]sn AolQmsf]

gfdkb df]jfOn sfof{nosf]

6]lnkmf]g! g]kfn /]8qm;

;f];fO6Ldgf]h s'df/ yfkfk/z'/fd kf08]

;efkltdGqL

(*%!)!&%!%(*$!#@)#*$

)!^^!@@^^

@ lhNnf ;dGjo;ldltsf] sfof{no

w|'jk|;fb sf]O/fnf :yf=lj=c= (*%!!*$*@^ ^^!$*@^

# lhNnf lzIffsfof{no

ch'{g axfb'/ /fodfemL lh=lz=c (*%!!))#!! ^^!$$)!

$ lhNNff k|fljlwssfof{no

k'ik/Tg /+lht l;=l8=O{ (*%!@))^!# ^^!$*%$

% lhNnf jg sfof{no kml0fGb| kf]v/]n lh=j=c= (&%%)))^$ ^^#)*!!^ pBf]u jfl0fHo ;+3 /fh'dfg ahf{rfo{ sfo{sf/L

k|d'v(*$!@*%%&&

& eQmk'/ gu/kflnsf /f]lxt/fh kf]v/]n sfo{sf/Lclws[t

(*%!@&%!!! ^^!))&^

* dWok'/ lydLgu/kflnsf

sdn 1jfnL sfo{sf/Lclws[t

(*%!)@&%^^ ^^#!$)%

( dxfgu/Lo k|x/Lkl/;/ eQmk'/

ls/0f /f0ff k|=gf=p= (*%!@!%%%% ^^!&!#!

ljkb\\\ ;DaGwL kl/l:ylt M af9L, klx/f], cfunfuL, cl;gf, dxfdf/L, e'sDkaf6 x'g;Sg] ;DefljtdfgjLo c;/

;fj{hlgs k"jf{wf/sf] Iflt -;8s, k'n, ljB't\ cfk"lt{, ;~rf/, vfg]kfgL, uf=la=;= ;+3 ;:yfsf] ejg_ cfjf;sf] c:yfoL Iflt tyf d'Vo ¿kdf s]6fs]6L, dlxnf, j[4–j[4f / ljleGg lsl;dn] c;Ifd dflg;

-ckfË_ x¿sf] lj:yfkg;lxt JolQmut ;fdfgx¿sf] Iflt . ljBfnosf sIff sf]7f, k'ln; rf}sL tyf :jf:Yo s]Gb|x¿h:tf pknAw ;fj{hlgs ;+:yfx¿dfly

bafasf] l;h{gf . ;fd'bflos ;+:yfut :yfgx¿df c:yfoL cfjf;sf] pkof]u ubf{ ;fd'bflos :jf:Yo;DaGwL Jojxf/df

b]lvg] r'gf}tLx¿ . oftfoftsf ;fwg / kfl/jfl/s vfgf ksfpgsf] nfuL O{Gwgsf] cefa p4f/ /fxt ;fdflu|sf] cefj oftfoft k|efljt kz'k+lIfx¿sf] lagf; e'Ifosf ;d:ofx¿ hg wgsf] Iflt

Page 66: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$56

v]tLkftL gf]S;fgL vfg]kfgL tfy :jf:Yodf k|lts'n k|efj kfl/jf/Ls la5f]8 vfB;fdfu|Lx¿sf] cefj dfgljo :jf:Yodf c;/

;dli6ut p2]Zo M cfjf; M ;'/lIft tyf cf/fdbfoL a:g] 7fpFsf] k|flKtsf nflu ef}lts Pj+ k|fylds ;fdflhs

cfjZostfx¿df JolQm tyf kl/jf/x¿sf] kx'Fr ;'lglZrt ug]{ . oyf;Dej o; k|lqmofdf a9LeGbfa9L cfTd–lge{/tf tyf cfk}+m Joj:yfkg (Self-Management) nfO{ ;dfj]z ul/g]5 .

lzlj/ ;dGjo tyf lzlj/ Joj:yfkg M k|fs[lts ljkb\\\sf sf/0fn] 3/jf/ljxLg ag]sf dflg;xx¿sflgldQ :yfoL ;dfwfgsf] vf]hLsf nflu k|oTg ug'{sf ;fy} lj:yflkt JolQmx¿nfO{ dfgj cl3sf/sf]pkef]u ug{ ;Ifd kfg{sf lgldQ hLjg :t/ p7fO{ lzlj/x¿df hLjg :t/df ;'wf/ Nofpg] .

ljlzi6 p2]Zox¿ M df};d k|lts"n c;/x¿af6 ;+/If0f k|bfg ug{sf nflu dflg;x¿;Fu 5fgf ePsf kof{Kt 7fpF

x'g]5g . hn–jfo'af6 ;+/If0f k|bfg ug{sf nflu / ltgsf] dof{bf, ;'/Iff tyf sNof0f ;'lglZrt ug{sf nflu

k|efljt JolQmx¿;Fu kof{Kt sDan Pj+ n'uf x'g]5g\ . 3/fo;L efF8f–s'F8f tyf JolQmut :jf:Yosf nflu ;fa'g Pj+ ltgsf] dof{bf tyf sNof0fsf nflu

cf}hf/x¿df kl/jf/x¿sf] kx'Fr k'Ug]5 .

dfgjLo k|ltsfo{;DaGwL dfkb08 M!= cf};tdf Ps JolQmsf nflu #=%–$=% ju{ ld6/sf] 5fgf ePsf] If]q pknAw 5, cf};tdf %

;b:ox¿sf] Ps kl/jf/sf nflu sDtLdf klg $x% ld6/sf] 8f]/L;lxtsf] Knfl:6s l;6 /;xfotf ;fdu|L

@= sDandf dflg;x¿sf] kof{Kt kx'Fr 5 .#\ b'O{ jif{;Ddsf s]6fs]6Lx¿sf nflu sDtLdf klg Ps k"/f ;]6 sk8f 5 .$= dlxnf, s]6L, k'¿if tyf s]6fx¿sf] nflu sDtLdf klg Ps k"/f ;]6 sk8f 5 . o;sf

cltl/Qm, dlxnf tyf s]6Lx¿sf nflu lgoldt ;/;kmfO;DaGwL ;fdu|Lsf] cfk"lt{ ePsf] 5%= dflg;x¿;Fu pko'Qm 3/fo;L ;fdu|L 5M Ps ;]6 efF8f .^= lzlj/ aGb ug]{ / jlxu{dg /0fgLlt .&= lzlj/ v8f ug{sf nflu clu|d ¿kdf hldgsf] klxrfg ug'{kb{5 h'g hldg ;'/lIft tyf

SPHERE sf] dfkb08cg';f/ x'g'k5{ .*= cf>o ljBfno tyf ;fj{hlgs :ynx¿;Fu clu|d ¿kdf g} ;fe]mbf/L kq (MoU) df b:tvt

ePsf] x'g'kb{5 .(= lzlj/sf nflu of]hgf th'{df ubf{ g} ;f+:s[lts tyf ;fdflhs d"Nox¿ Pj+ kl/l:yltnfO{

Wofgdf /flvg'kb{5 .!)= lzlj/ v8f ug{sf nflu ljutdf k|of]u ul/Psf 7fpFx¿sf] /]s8{ .!!= gful/s ;dfh, ;/sf/ tyf ;fGble{s ;d"x;Fusf] k/fdz{df lzlj/sf] :yfkgf .!@= 5fgfsf] nfuL sf7 x'g' kg{] cf]5ofpgsf] nfuL Dof6 x'g'kg{] .

Page 67: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$57

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L ;DaGwL ultljlwqm=; k"j{tof/L ;DaGwL ultljlw lhDd]jf/ lgsfo Nffut -¿_ ;do cjlw s}lkmot! Gfu/kflnsf tyf j8fut

¿kdf ;fd'bflos ljkb\\Aoj:yfkg ;ldlt u7g tyfk'g{u7gsf] nflu k|fljlws;xof]u ug]{ .

/]8qm; tyf;/f]sf/jfnfx¿

# nfv *)xhf/

c;f]h d;fGt;Dd

@ lhNnf tyf :yfgLo;/f]sf/jfnfsf] Ifdtf tyf;|f]t gS;fª\sg ug]{

lhljJo;, g]=/]=;f]=,g]kfnL ;]gf, g]kfnk|x/L / ;DalGwt;/f]sf/jfnf

! nfv %)xhf/

@)&$ r}qd;fGt ;Dd

# ;/f]sf/jfnf;Fu kl/l:yltljZn]if0f / ;|f]t pknAwtfaf/]a}7s a;L 5nkmn ug]{

lhljJo;, If]qk|d'v, sfo{bn /u};;

&% xhf/ h]i7>fj0f,kf}if,r}q

$ ;+s6f;Gg If]q klxrfg ug]{ lhljJo;, If]qk|d'v, sfo{bn

! nfv @)&$ kmfu'gd;fGt

% ljkb\\ p4f/ sf]if a[l4 ug]{ /]8qm; tyf;/f]sf/jfnfx¿

!) nfv @)&$ c;f/d;fGt

^ lhNnf ljkb\ k"j{ tof/L tyfk|ltsfo{sf] ;ldIff tyfd"Nofª\sg a}7s

g]kfn /]8qm;;f];fO6L

#) xhf/ @)&$ kf}if

& Jf8fut ¿kdf ;fd'bflosljkb\\ k"j{tof/L of]hgf lgdf{0fug]{

/]8qm; tyfGfu/kflnsf

!( nfv @)&$ r}qd;fGt

* Tflnd k|fKt hgzlQmx¿sf]tYof+s cBfjlws ug]{,k'g{tfhuL tflnd ;+rfng ug]{-$ j6} gu/klfnsfdf_

/]8qm;, gu/kflnsf,j8f

!) nfv @)&$ kf}ifd;fGt ;Dd

( Kf|fylds pkrf/ tyf vf]htyf p4f/sf ;fdu|Lx¿j8fut-pkzfvf_ df df}Hbft/fVg] .

/]8qm; , gu/kflnsf $) nfv @)&$ r}qd;fGt ;Dd

bft[ lgsfosf];xof]udf;+rflntkl/of]hgfaf6

!) Aflif{s ¿kdf gu/kflnsf:t/df ljkb\\ ;djlGw s[lqd36gf cEof; ug]{ .

/]8qm; /gu/kflnsf

$ nfv @)&$ r}qd;fGt;Dd

!! :yfgLo :t/df :yflkt ljkb\\p4f/ sf]ifnfO{ Joj:yfkg ug{tyf o;nfO{ j[l4 ug{ kxn ug]{;fy} d'¶L bfg sfo{qmdnfO{k|f]T;fxg ug]{

/]8qm; tyf;/f]sf/jfnfx¿

^ nfv k|ltuflj;

lg/Gt/

!@ ljkb\\ k"j{tof/L tyf p4f/k|lzIf0f sfo{ -$ j6f _

lhljJo;, /]8qm; ^ nfv @)&$c;f]hd;fGt;Dd

!# ljkb\\ Joj:yfkg uf]i7L /]8qm;, lhljJo; c;f/ ;Dd!$ /]8qm;sf] lhNNff:t/Lo ljkb\\

k"j{tof/L of]hgf lgdf{0f/]8qm; @)&$ c;f]h

;Dd!% ;Defljt ljkb\\ k|efljt #

xhf/ kl/jf/sf nflu u}/ vfB;fdu|L ;+sng u/L e08f/0fug]{

lhljJo;,NRCS, sfo{bn

bft[lgsfosf];xof]udf;+rflntkl/of]hgfaf6

@)&$ c;f/d;fGt ;Dd

Page 68: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$58

!^ cfjf;sf ;fdu|L tyf Pg PkmcfO{ ljt/0fsf nflu cfjZosoftfoftsf] klxrfg tyfJoj:yfkgsf ;fy} :jod\;]jssf] klxrfg u/Lcled'vLs/0fug]{

lhljJo;, If]qk|d'v, NRCS,oftfoft ;]jf;ldltx¿

% nfv @)&$ c;f/d;fGt

u}/vfB ;fdu|L tyf cfktsfnLg cfjf; If]qsf] k|ltsfo{ of]hgfe"sDkljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]k"j{tof/L sfo{

k"j{tof/L sfo{;Daf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sf nflucg'dflgtnfut

klxnf] lbgbf]>f] lbg

lhNnf b}=k|=p=;=sf]a}7sdf ;xefuLclustera}7ssf];do tf]Sg], s]lGb|osfof{nonfO{hfgsf/L cf–cfˆgf]If]qaf6 Ifltsf]ljj/0fsf] k|f/lDescfFsng ;+sng ug]{

Focal Persontf]sg];b:ox¿sf];Dks{ ;"rLtof/L ug]{

;Dks{ ljR5]bx'g ;Sg]

/]8qm; %)))

;dGjo a}7ssf]cfof]hgf ;"rgfsf]

hfgsf/L /kl/l:yltsf]ljZn]if0f ug]{ .

sfo{of]hgfsf]tof/L ug]{ .

sfo{bnnfO{ ;s[okfg]{ .

If]q (Cluster)k|d'v cyf{tg]kfn /]8qm;;f];fO6L /ljifout If]qsf;b:ox¿

k|efljt If]qsf]lg/LIf0f

b|'t ;j]{If0f -IRA)6f]nLv6fO ljj/0fcWofjlws ug]{

;DalGwtsfof{no,/]8qm;

* nfv

DDRTkl/rfng-vf]h tyf p4f/,NFRIJoj:yfkgk|fylds pkrf/,c:yfoL cfjf;_

cfjZos;fdu|Lsf]Joj:yf

vf]h tyf p4f/;fdu|L,JolQmut;'/Iffsf ;fdu|L

/]8qm; ! nfv

36gf :yfgdf Iflt /lkl8tx¿sf]cj:yfsf] af/]df b'|t;j]{If0faf6 n]vfhf]vfug{ Informationcollection and Need

;j]{If0faf6n]vfhf]vfsf]9fFrf tof/L ug]{

DDRT

pknAwtfdfsdL x'g]

If]q (Cluster)

k|d'v / If]qsf;b:ox¿,

# nfv *)xhf/

Page 69: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$59

Assessment) 6f]nLkl/rfng ug]{tYofÍ ljZn]if0f ul/nIo lgwf{/0f ug]{

sfo{bn DDRT;b:ox¿ @) xhf/

:yflgo afl;Gbf;Fu;dGjo ul/ ;'/lIft:yfgx¿sf] klxrfgug]{

sfo{bn, If]qsf;b:ox¿

k|f/lDes hfgsf/Lsf]cfwf/df -cGo If]q;Fuklg ;dGjo ul/_k|f/lDes dfgljo;xof]u pknAwu/fpg] /k|efljtx¿nfO{;'/lIft :yfgdf ;fg]{

sfo{bn, If]qsf;b:ox¿,/]8qm;sf:jo+;]jsx¿

bf]>f] lbg Cluster a}7scfktsflngcfjf;sf] nflutf]lsPsf] :yfgsf]cjnf]sg, /fxt;fdu|L ljt/0f

cfktsflngcf>o :yngS;fª\g, k"j{e08f/0f tyf;+:yfx¿sf];|f]t ;fwgcfFsng

vfg]kfgL tyfrkL{sf] WASH

Joj:yf%)kl/jf/sfnfludfqk"j{e08f/0fePsf]n] ck'u

lhNnf ;dGjo;ldlt tyfgu/kflnsf

! nfv

klxnf] xKtf cfktsflng cfjf;lgdf{0f tyf yk;fdu|L Joj:yfkg

k"j{ e08f/0fbIf hgzlQmJoj:yfkg

;x/L ljsf;sfof{no jfljefu, g]kfn/]8qm; ;f];fO6L

!) nfv

;'/lIft :yfgdfc:yfoL j;f]jf;sf] -lzlj/_ Joj:yf ug]{

aGbf]j:tLsf;fdfu|Lsf] sdL

sfo{bn !@ nfv

lj:tflktx¿nfO{kl/ro kqsf] Joj:yfug{ lhb}k|p; nfO{;xof]u ug]{

lj:yflkt x¿sf];xL tYof+s

lhljJo; sfo{bn

# nfv *)xhf/

lzlj/df u}/ vfB;fdfu|Lsf] ljt/0f ug]{-;'Ts]/L, ue{jtL,a[4a[4f, afnaflnsf,ckfËtf ePsfAolQmx¿nfO{ klxnf]k|fyldstf lbO{g]5 .jftfj/0f, wd{ /;+:s[ltnfO{ ;d]tljrf/ ul/g]5 .lzlj/df Aoj:yfkg;ldltsf] k|ToIf;xeflutfdf ljt/0fk|0ffnL sfod /flvg]5_

kof{Kt ;fdu|Le08f/0fdf sdL,#))) kl/jf/sf]nflu u|x| vfB;fdu|L e08f/0f

sfo{bn, If]qsf;b:ox¿,/]8qm;sf:jo+;]jsx¿

# nfv *)xhf/-bft[ lgsfosf];xof]udf;+rflntkl/of]hgfdfkm{t_

Page 70: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$60

If]qut ljj/0f tyfcfjzostf klxrfg

bIf hgzlQmcWofjlws ug]{

If]qut;b:ox¿

cfktsflng cfjf;df/x]sf lj:yflktkl/jf/x¿nfO{ NFRIljt/0f-xfOlhg ls6, r6fO{,ef8fs'8fF, em'n,n'ufkmf6f, r'Nxf],bfp/f, sf]Onf, 6'sLdf/f_ l:kmo/sf]dfkb08 cg';f/_

k"j{ e08f/0f @%)) kl/jf/sfnflu dfq} k"j{e08f/0f

;'/Iff lgsfo,g]kfn /]8qm;;f];fO6L

^ nfv

cfjf; agfpg];fdfu|L Aopj:yfkg–lqkfn, afF;, 8f]/L,sf]bfnf], aGr/f]_

sfo{bn,/]8qm;sf:jo+;]jx¿

@) nfv

cGo If]q -vfg]kfgL,:jf:Yo, lzIff, ;'/Ifflgsfo, ;DjlGwtINGO, NGOs ;+u;dGjo u/L dfgLo;]jf k|bfg ug]{,

;DjlGwt If]qsf]k|d'v

lgoldt

ljt/0f ul/Psf];fdu|Lsf] b}lgslhlG; /]s8{ /fVg],u'gf;f] Aoj:yfkg ug]{

/]s8{sf] nflu9fFrf tof/ ug]{,Uf'gf;f]Aoj:yfkgsf]nflu 3/b}nf],kqd~h';fsf]Aoj:yf

sfo{bn/]8qm;sftflnd k|fKt:jo+;]jsx¿

! nfv

Uf}x| vfB ;fdu|Lljt/0f k|0ffnL Pj+c:yfoL cfjf;lzlj/sf] lgl/If0f /cg'udg

sfo{bn/]8qm;sftflnd k|fKt:jo+;]jsx¿

k|To]s xKtf

kl/l:ytL ;ldIff tyfd"Nof+sg ul/k|tLj|]bg tof/ ug]{

sfo{bn/]8qm;sftflnd k|fKt:jo+;]jsx¿

k|To]s xKtf

klxnf]dlxgf

klxnf] xKtf ul/Psf]sfo{nfO{ lg/Gt/tf

dfly n]lvPcg';f/

dfly n]lvPsf]cg';f/

dfly n]lvPcg';f/

kms]{sf lj:yflktkl/jf/x¿sf] ljj/0f;+sng -af9Lsf]xsdf_

ljj/0f ;+sngkmf/d 5kfO.

ljj/0f ;+snggePsf] kmf/dlgd{f0f gePsf]

/fli6«o If]qutcu'jf ;+:yf

bf]>f] dlxgfe"sDksf]xsdf

k'g :yfkgf /k'glg{df{0f If]q;Fu;dGjo u/Llj:yflktx¿nfO{kmsf{pg kxn ug]{

k'g:yf{kgf /k'glg{df{0fIf]q;Fu ;dGjoug]{

ljkb\\ k"j{k'g:yf{kgf /k'glg{df0f{ If]qsf]lgis[otf

;x/L ljsf;sfof{no jfljefu, g]kfn/]8qm; ;f];fO6L

Page 71: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$61

lg/LIf0f tyfcg'udgaf6 k|fKtvf8n kl/k"lt{ ug{;DalGwt If]q;Fu;dGjo ug]{

ljj/0f ;+sngtyf ljZn]if0ftflnd

ljj/0f ;+sngljlwdfPs¿ktf

/fli6«oIf]qutcu'jf

af9L klx/f]ljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]k"j{tof/L sfo{

k"j{tof/L sfo{;Daf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sf nflucg'dflgtnfut

klxnf] lbg lhNnf b}=k|=p=;=sf]a}7sdf ;xefuLclustera}7ssf] ;dotf]Sg], s]lGb|osfof{nonfO{ hfgsf/Lcf–cfˆgf] If]qaf6Ifltsf] ljj/0fsf]k|f/lDes cfFsng;+sng ug]{

Focal Person

tf]sg];b:ox¿sf];Dks{ ;"rLtof/L ug]{

/]8qm; % xhf/

k|efljt If]qsf]lg/LIf0f

b|'t ;j]{If0f -IRA)6f]nLv6fO ljj/0fcWofjlws ug]{

;DalGwtsfof{no,/]8qm;

* nfv

bf]>f] lbg DDRT kl/rfng-vf]h tyf p4f/,NFRI Joj:yfkgk|fylds pkrf/,c:yfoL cfjf;_

cfjZos;fdu|Lsf]Joj:yf,lj:yflktx¿nfO{;'/lIftcfjf;sf]Aoj:yfkg

vf]h tyf p4f/;fdu|L,JolQmut;'/Iffsf ;fdu|L,u}/ vfB /fxt;fdu|L

/]8qm; ! nfv

bf]>f] lbg Cluster a}7scfkt\sflngcfjf;sf] nflutf]lsPsf] :yfgsf]cjnf]sg, /fxt;fdu|L ljt/0f

cfkt\sflngcf>o :yngS;fª\g, k"j{e08f/0f tyf;+:yfx¿sf] ;|f]t;fwg cfFsng

vfg]kfgL tyfrkL{sf] WASH

Joj:yf%)kl/jf/sfnfludfqk"j{e08f/

lhNnf ;dGjo;ldlt tyfgu/kflnsf

! nfv

klxnf] xKtf cfktsflng cfjf;lgdf{0f tyf yk;fdu|L Joj:yfkg

k"j{ e08f/0fbIf hgzlQmJoj:yfkg

;x/L ljsf;sfof{no jfljefu, g]kfn/]8qm;;f];fO6L

!) nfv

lj:yflktkl/jf/x¿sf] btf{

hgzlQmsf]ljj/0fJoj:yfkg

uflj;, gkf,;'/Iff lgsfo,g]kfn /]8qm;;f];fO6L

If]qut ljj/0f tyfcfjzostf klxrfg

bIf hgzlQmcWofjwLs ug]{

If]qut;b:ox¿

Page 72: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$62

cfktsflng cfjf;df/x]sf lj:yflktkl/jf/x¿nfO{ NFRI

ljt/0f

k"j{ e08f/0f %) kl/jf/sfnflu dfq} k"j{e08f/0f

;'/Iff lgsfo,g]kfn /]8qm;;f];fO6L

^ nfv

bf]>f] xKtf klxnf] xKtf ul/Psf]sfo{nfO{ lg/Gt/tf

dfly n]lvPcg';f/

dfly n]lvPsf]cg';f/

dfly n]lvPcg';f/

kms]{sf lj:yflktkl/jf/x¿sf] ljj/0f;+sng -af9Lsf]xsdf_

ljj/0f ;+sngkmf/d 5kfO .

ljj/0f ;+snggePsf] kmf/dlgd{f0f gePsf]

/fli6«o If]qutcu'jf ;+:yf

lg/LIf0f tyfcg'udgaf6 k|fKtvf8n kl/k"lt{ ug{;DalGwt If]q;Fu;dGjo ug]{

ljj/0f ;+sngtyf ljZn]if0ftflnd

ljj/0f ;+sngljlwdfPs¿ktf

/fli6«oIf]qutcu'jf

cfunfluljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]k"j{tof/L sfo{

k"j{tof/L sfo{;Daf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sf nflucg'dflgtnfut

klxnf] lbg lhNnf b}=k|=p=;=sf]a}7sdf ;xefuLclustera}7ssf] ;dotf]Sg], s]lGb|osfof{nonfO{hfgsf/L, cf–cfˆgf]If]qaf6 Ifltsf]ljj/0fsf] k|f/lDescfFsng ;+sng ug]{

Focal Person

tf]sg];b:ox¿sf];Dks{ ;"rLtof/L ug]{

/]8qm; %)))

k|efljt If]qsf]lg/LIf0f

b|'t ;j]{If0f –-IRA) 6f]nLv6fO ljj/0fcWofjlws ug]{

;DalGwtsfof{no,/]8qm;

* nfv

DDRT kl/rfng-vf]h tyf p4f/,NFRIJoj:yfkgk|fylds pkrf/,c:yfoL cfjf;_

cfjZos;fdu|Lsf]Joj:yf,lj:yflktx¿nfO{;'/lIftcfjf;sf]Aoj:yfkg

vf]h tyf p4f/;fdu|L,JolQmut;'/Iffsf ;fdu|L,u}/ vfB /fxt;fdu|L

/]8qm; ! nfv

bf]>f] lbg Cluster a}7scfkt\sflngcfjf;sf] nflutf]lsPsf] :yfgsf]cjnf]sg, /fxt;fdu|L ljt/0f

cfkt\sflngcf>o :yngS;fª\g, k"j{e08f/0f tyf;+:yfx¿sf] ;|f]t;fwg cfFsng

lhNnf ;dGjo;ldlt tyfgu/kflnsf

! nfv

klxnf] xKtf cfkt\sflng cfjf; k"j{ e08f/0f Gfu/kflnsf, !) nfv

Page 73: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$63

lgdf{0f tyf yk;fdu|L Joj:yfkg

bIf hgzlQmJoj:yfkg

j8f , g]/];f]

lj:yflktkl/jf/x¿sf] btf{

hgzlQmsf]ljj/0fJoj:yfkg

uflj;, gkf,;'/Iff lgsfo,g]kfn /]8qm;;f];fO6L

%) xhf/

If]qut ljj/0f tyfcfjzostf klxrfg

bIf hgzlQmcWofjwLs ug]{

If]qut;b:ox¿

cfktsflng cfjf;df/x]sf lj:yflktkl/jf/x¿nfO{ NFRIljt/0f

k"j{ e08f/0f ;'/Iff lgsfo,g]kfn /]8qm;;f];fO6L

^ nfv

Dfxfdf/Lljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]k"j{tof/L sfo{

k"j{tof/L sfo{;Daf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sf nflucg'dflgtnfut

klxnf] lbg lhNnf b}=k|=p=;=sf]a}7sdf ;xefuLCluster a}7ssf] ;dotf]Sg], s]lGb|osfof{nonfO{hfgsf/L cf–cfˆgf]If]qaf6 Ifltsf]ljj/0fsf] k|f/lDescfFsng ;+sng ug]{

Focal Person

tf]sg];b:ox¿sf];Dks{ ;"rLtof/L ug]{

/]8qm; %)))

k|efljt If]qsf]lg/LIf0f

b|'t ;j]{If0f(IRA)6f]nLv6fO ljj/0fcWofjlws ug]{

Tfflnd k|fKt:jo+;]js

;DalGwtsfof{no,/]8qm;

* nfv

bf]>f] lbg DDRT kl/rfng,EmergencyHealth,PHIE tflndk|fKt hgzlQmkl/rfng

JolQmut;'/Iffsf ;fdu|L,

/]8qm; ! nfv

bf]>f] lbg Cluster a}7scfkt\sflngcfjf;sf] nflutf]lsPsf] :yfgsf]cjnf]sg,

;+:yfx¿sf] ;|f]t;fwg cfFsng

vfg]kfgL tyfrkL{sf] WASHJoj:yf %)kl/jf/sfnfluk"j{e08f/0f

lhNnf ;dGjo;ldlt tyfgu/kflnsf

! nfv

klxnf] xKtf k|efljt If]qdf;/;kmfO{ ;DjGwLIEC Material x¿k|bfgug]{, xftw'g]lzIff

k"j{ e08f/0fbIf hgzlQmJoj:yfkg

Vffg]kfgL tyf;/;kmfO{sfof{no, lhNnfhg:jf:Yosfof{no, g]kfn

! nfv

Page 74: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$64

;DjGwLcled'vLs/0f,;/;kmfO{ k|j{wg;DjGwLtflndx¿sf]cfof]hgfug

/]8qm;;f];fO6L

If]qut ljj/0f tyfcfjZostf klxrfg

bIf hgzlQmcWofjwLs ug]{

If]qut;b:ox¿

;8s b'3{6gfljkb\\sf]36gfkZrftsf]cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdful/g] cfktsfnLgsfo{ -ljkb\\sf]k|s[ltdf cfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;Daf]wgug{ ul/g]k"j{tof/L sfo{

k"j{tof/L sfo{;Daf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'VolhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sf nflucg'dflgtnfut

klxnf] lbg lhNNff 6«flkms k|x/Lsfof{no, lhNNff k|x/Lsfof{no / :yfgLoc:ktfn;+u ;dGjou/L Ifltsf] ljj/0fsf]k|f/lDes cfFsng;+sng ug]{ ,t'¿Gtp2f/ 6f]nLkl/rfngsf] nfluAoj:yf ldnfpg] .

First Aid

/ PDa'n]G;sf];'rL tof/ u/L;Dks{ug]{, Kf|fyldspkrf/sf:jo+;]jsnfO{vj/ ug]{,

tTsfntflndk|fKt:jo+;]jssf]pknAwtf

/]8qm;, lhNNff6«flkms k|x/Lsfof{no,c:ktfn

%)))

b'3{6gf:yndftt\sfn k|fyldspkrf/ 6f]nL tyfPDa'n]G; k7fpg] .

k|fylds pkrf/;fdu|L tof/ug]{ .

lhNNff k|x/Lsfof{no,/]8qm;

! nfv

First Aid :jo+;]jskl/rfng,Emergency Healthtflnd k|fKt hgzlQmkl/rfng-vf]h tyf p4f/,k|fylds pkrf/,c:yfoL cfjf;_

k|fylds pkrf/;fdu|L tyfk|fyldspkrf/snfO{tt\sfn vj/ug]{

Page 75: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

65

$=$=&= lzIff (Education) If]q

lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt lzIff Sni6/, eStk'/n] ;+s6f;Gg ljb\ofno tyf afnaflnsfnfO{ nlIftu/L ljkb\ Joj:yfkgsf nflu k"j{tof/L, k|ltsfo{ / k"g{nfesf sfo{qmdx¿ ub}{ cfPsf] 5 . o; jif{sf]dg;'g tyf cGo ;dodf x'g ;Sg] ;Defljt ljkb\\x¿ af6 x'g;Sg] hf]lvdnfO{ Go"gLs/0f ug{ To;sf]k"j{tof/L / k|efjsf/L k|ltsfo{ ug'{ cfjZos 5 . k|efjsf/L k"j{tof/L / k|ltsfo{ sf nflu ljleGg ;/sf/Ltyf u}/;/sf/L ;+3;+:yf;Fu cfjZos ;dGjo ug{ tyf ljBfno kl/jf/nfO{ ;'/lIft /fVgsf nflu of]of]hgf tof/ ul/Psf] 5 . If]qsf ;a} ;b:ox¿sf] ;xeflutf tyf lj1x¿sf] ;Nnfx kZrft o;nfO{clGtd ¿k lbOg]5 .

If]qut p2]ZoM

o; of]hgfn] k|fslts ljkb\sf sf/0f k|efljt ePsf ljBfnox¿sf afnaflnsfx¿sf] k7gkf7gnfO{lgoldt /fvL afnaflnsfsf] lzIff cfh{g ug{ kpg] g};lu{s clwsf/sf] /Iff ug{ cfjZos Joj:yf/ aGbf]a:t ug]{5 .

of]hgfsf] ;dli6ut p2]Zo M ljkb\\nfO{ Wofgdf /fvL tYofª\s ;ª\sng / ljZn]if0f ug]{ / plrt k"j{tof/Lsf] ;'lglZrttf ug]{ . ;+s6fled'v If]qsf] klxrfg ug]{ / To;sf cfwf/df tof/Lsf nflu cfjZos aGbf]a:tL ug]{ . ljkb\\ k"j{tof/L of]hgf agfpg] of]hgf sfof{Gjogsf nflu ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfo;Fu ;dGjo / k}/jL ug]{ ljkb\\sf] ;dodf / kl5 ul/g] lqmofsnfksf] tof/L ug]{ .

lzIff If]qsf] ;Dks{ JolQm tyf ;+:yfsf] ljj/0f Mqm=;+= Gffd Kfb ;+:yf 6]lnkmf]g g+=

-sfof{nfo_df]jfOn g+=-sfof{no_

! ch'{gaxfb'/ /fofdfemL lhlzc lhNnf lzIff sfof{no ^^!##$( (*%!@))#!!@ s]za k|;fb kl08t lhNnf

hg:jf:Yo k|d'vlhNnf hg:jf:Yosfof{no

^^!^)!) (*%!!@)(&#

#= k|ltlglw O;fg ^^!@^^!$= lh lj v8\sf Pg KofJ;g eQmk'/%= >L s[i0f s];L KofJ;g eQmk'/^= u+ufw/ xf8f g]kfn lzIfs ;+3&= k|ltlglw g]=/f=lz= ;+u7g*= /fdk|;fb Gof}kfg] clvn s]lGb|o lzIfs

;+u7g(= k|ltlglw g]kfn /fli6«o lzIfs

kl/ifb\!)= lgnfs'df/L l3ld/] dlxnf tyf

jfnjflnsf sfof{no^^!##$(

!!= k|ltlglw eQmk'/ SofDk; ^^!)@))!@= ;+ud rfln;] o';]k g]kfn (*$#&%%*^%!#= /hgL dxh{g jN8{ lehg (*$!*)^^(!!$= hLjgfy ltdlN;gf afnljsf; ;dfh *$$!($^@$(!% ljj]s zdf{ kf}8\ofn o'lg;]km (*)@)#(%(^÷

(*%!!@(*@%

Page 76: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$66

!^ sljtf l/hfn WOREC (*$!%$@$*(!& k/z'/fd kf08] /]8qm;, eStk'/ (*$!#@)#*$!* l;h{gf zfSo PGkmf] (*$!((!)@*!( ;'dg 9'+u]n l;lj; (*^)!#&(%)@) l/tf tfdfª ;]e b lrN8«]g (*$!(!)@!(@! /g'nfe lu/L ;Dd'gt g]kfn (*%!)$(^&!@@ dl0f/fd k|wfg r'rL kmfpG8];g (*!*((!))%@# of]u]Gb| rf}nfufO{ ljsNk 1fg tyf

ljsf; s]Gb|(*$!@^##)@

@$ ljBf;fu/ kf08] l;lj; (*%!!%(((!@% dbg 9f]8f/L Splash Nepal )!^(!$%^@ (*$%!@$#*(

ljleGg lsl;dsf ljkb\df kfg]{ c;/sf] k|ltsf/ Pj+ ;'/Iff ckgfpg k'j{tof/L ug]{ .

cg'dflgt cj:yf M 7'nf] ;+Vofdf laBfyL{x¿ k|efljt x'g;Sg]e"sDksf k|efjn] ubf{ ljBfnox¿sf] ejg eTsg ;Sg]ljBfno ejgx¿ / lzIf0f÷l;sfOsf ;fdu|Lx¿sf] gi6 lzIfs÷ljBfyL{x¿ 3fOt]x¿ ÷hgsf] Iflt

ljBfnox¿;Dd kx'Fr gx'g'

ljBfnodf Iflt x'gfn] lzIffdf cj/f]w

cfGtl/s ¿kdf lj:yflktx¿sf nflu k|efljt gePsf ljBfnox¿ cfjf;sf] ¿kdfkl/0ft x'G5g\ . cfltYo k|bfg ug]{ ljBfno (Host schools) sf] k9fOdf cj/f]w

s]6fs]6L tyf lzIfsx¿df ljkb\\sf] dgf]j}1flgs c;/n] u'0f:t/Lo l;sfO Pj+ l;Sg]

klqm[ofdfly k|efj kf5{ .

ljBfno ejgx¿ / lzIf0f÷l;sfOsf ;fdu|Lx¿sf] gi6

lzIfs÷ljBfyL{x¿ 3fOt]x¿ x'g' ÷hgsf] Iflt

ljBfnox¿;Dd kx'Fr gx'g'

ljBfnodf Iflt x'gfn] lzIffdf cj/f]w

cfGtl/s ¿kdf lj:yflktx¿sf nflu k|efljt gePsf ljBfnox¿ cfjf;sf] ¿kdf

kl/0ft x'G5g\ .

s]6fs]6L tyf lzIfsx¿df ljkb\\sf] dgf]j}1flgs c;/n] u'0f:t/Lo l;sfO Pj+ l;Sg]

klqm[ofdfly k|efj kf5{

cfktsflng kl/l:yltsf] k"j{tof/L ;DaGwL ultljlwk"j{tof/L ;DaGwL ultljlw lhDd]jf/ lgsfo Nffut -¿_ ;do cjlw

;dGjo a}7s -If]qsf ;a} ;b:ox¿sf];xelutfdf k"j{tof/L ;DaGwL 5nkmn,ljZn]if0f ug]{ / cfkt\sfnLg z}lIfssfo{bn u7g ug]{_

If]qsf ;+of]hs tyf;b:o ;+:yfx¿

!),))) k|To]s @dlxgfdf !k6s

;a} ljkb\\sf ¿kn] hf]lvdk"0f{ If]qsfljBfno, ljBfyL{ / lzIfssf] tYofª\s;ª\sng / ljZn]if0f ug]{

lhlzsf tyf ;DalGwtljBfnox¿

#,)),))) h]7 dlxgf leq

dxTjk"0f{ sfuhftsf] ;'/Iff tyf Aoj:yfkgof]hgf agfpg] -cfjZossf nflu dfq_

lhlzsf tyf ;DalGwtljBfnox¿

!,)),))) h]7 dlxgf leq

;a} ljkb\\ / o;sf] c;/af6 aRgsf] nflu If]qsf ;+of]hs tyf #,)),))) h]7 dlxgf leq

Page 77: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$67

k"j{tof/Lsf] af/]df ;r]tgf sIff ;+rfngug]{ -Teachers' DRR TOT_

;b:o ;+:yfx¿

ljkb\\df kl/rfng ug{sf nflu sIffut /ljBfnout 6f]nL tof/ ug]{ / lhDd]jf/LafF8kmfF8 ug]{

lhlzsf tyf ;DalGwtljBfnox¿

c;f/ !% ut]leq

ljBfnodf cfkt\sflng gS;f+sg ug]{-lgsf;dfu{, e]nf x'g] 7fFp_ / ;a}n] b]Vg]7fFpdf /fVg]

If]qsf ;+of]hs tyf;b:o ;+:yfx¿

!,%),))) c;f/ !% ut]leq

k|fylds pkrf/ tflnd / afs;sf] Joj:yfug]{

ljBfno / /]8qm; !@,)),))) c;f/ d;fGtleq

ljkb\\ k"jf{Eof; sIff ;+rfng ug]{ If]qsf ;+of]hs tyf;b:o ;+:yfx¿

#,)),))) k|To]srf}dfl;sdf !k6s

dgf]k/fdz{ tflnd If]qsf ;+of]hs tyf;b:o ;+:yfx¿

#,)),))) h]7 dlxgfleq

c:yfoL l;sfO s]Gb| lgdf{0f of]hgf -sl/j#) ljBfnosf nflu_

lh=lz=sf=, ejglgdf{0f sfof{no,u}/;/sf/L ;+3;+:yf

#),)),))) clZjg dlxgfleq

8sdL{, l;sdL{, OlGhlgo/ tyf cGok|fljlwssf] ;"rL agfpg]

lh=lz=sf=, ejglgdf{0f sfof{no,u}/;/sf/L ;+3;+:yf

>fj0fdlxgfleq

cltl/Qm l;sfO ;fdu|Lsf] Joj:yf ug]{ lh=lzsf= / ljBfno !%,)),))) efb| dlxgfleq

ljkb\\sf] 36gfkZrftsf] cjlw

ljkb\\sf] cj:yfdfu/Lg] cfktsfnLg

sfo{ -ljkb\\sf] k|s[ltdfcfwfl/t_

cfktsfnLgcj:yf ;+jf]wg

ug{ u/Lg]k"j{tof/L sfo{

k"j{tof/L sfo{;+jf]wg ug{vf8nsf]klxrfg

d'Vo lhDd]jf/lgsfo

k|To]sk"j{tof/Lsfo{sfnflu

cg'dflgtnfut

e"sDk

klxnf] lbg k|efljt If]qsf] ;"rgf;+k|]if0f tyfcjnf]sg

ljkb\\ k|efljtJolQmx¿sf]k|fylds pkrf/

ePsf ejg /lgdf{0f ug'{kg]{ ejgsf]t'ngf ug]{

lh=lz=sf

bf];|f] lbg Ifltsf] klxrfg u/L/fxt k'g:yfkgfsf]of]hgf tof/L ug]{j}7s j:g]

/fxt ;fdu|Lsf]cfjZostfklxrfg / ;|f]tsf]vf]hL

ljBfyL{sf]k7g kf7gsfnflucfjZos;fdu|L /gk'u ;fdu|Lklxrfg

:yfgLo lgsfo

klxnf] xKtf ;xof]uL lgsfojLr;xof]u sfo{sf]jf+8kmf+8

lhDd]jf/Ljf+8kmf+8

yk cfjZos;fdu|Lsf]Joj:Yff

/]8s|;

Page 78: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$68

klxnf] dlxgf ljBfnosf] k7gkf7glgoldt u/fpg]

;fdu|L 9'jfgLljt/0f

cfj:osGo'gtd;fdu|Lsf]Joj:yf

If]qsf ;b:ox¿

;f] eGbf j9L

klx/f]

klxnf] lbg ufp lzIff;ldlt÷ljJo; j}7s

j:g]

hf]lvdsf]ljZn]if0f jf

;'rgf ;+sng

;xof]uL;+:yfx¿sf]

IfdtfljZn]i0f

lj=Jo=;=

bf];|f] lbg 36gf :yndf 6f]nLv6fO b|'t ;a]{If0f

u/fpg]

lj:yflktx¿nfO{af;:yfgsf]

Joj:yf ldnfpg5nkmn ug]{ .

c:yfoL

;d'bfosfnflu

cfj:oQmfklxrfg

ufplzIff;ldlt÷;|f]ts]Gb|

klxnf] xKtf 36gf :yndf 6f]nLv6fO b|'t ;a]{If0f

u/fpg]

cGo lgsfox¿;+u ;dGao ul/:yfoL jf:f:yfgsf

nflu >f]tsf]vf]lh

ljBfnolg/LIfs tyf;|f]tJolQmx¿

klxnf] dlxgf lj:yflktx¿sfjfnjflnsfx¿sf]k9fO{sf] Joj:yf

ldnfpg]

yk ;xof]u;fdfu|L ;+sng

ug]{

cfjZos;fdu|Lsf]k|ofKttfsf]

ljin]if0f ug]{

lhlzsf

bf];|f] dlxgf

t];|f] dlxgf

;f] eGbf j9L lhNnf :yLt;+s6fled'v If]qx¿dfcf>o:ynsf nflu7fpF klxrfg ug]{ .

;DefljtljBfno ;+:yfsf]clen]v tof/L

ug]{

;DefJotfcWoog ug]{

lhlzsf //]8qm;

cfunfuL

klxnf] lbg ljkb\sf] :yfgsf]cjnf]sg u/L Ifltsf]l;dfIf]q klxrfg ug]{

cfunfuL /f]syfd/ o;sf k|efjljifodfdflg;x¿nfO{;r]tgf km}nfpg]

cfunfuLjf6jRg] pkfo;DjGwLr]tgfkm}nfpg]

ljBfno

bf];|f] lbg Ifltsf] klxrfg u/L/fxt k'g:yfkgfsf]of]hgf tof/L ug]{j}7s j:g]

/fxt ;fdu|Lsf]cfjZostfklxrfg / ;|f]tsf]vf]hL

k7gkf7gsfnflucfjZos;fdu|L /gk'u ;fdu|Lklxrfg

:yfgLo lgsfo

Page 79: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$69

klxnf] xKtf ;xof]uL lgsfojLr;xof]u sfo{sf]jf+8kmf+8

lhDd]jf/Ljf+8kmf+8

yk cfjZos;fdu|Lsf]Joj:Yff

/]8s|;

klxnf] dlxgf ljBfnosf] k7gkf7glgoldt u/fpg]

;fdu|L 9'jfgLljt/0f

cfj:osGo'gtd;fdu|Lsf]Joj:yf

lh=lz=sf

;f] eGbf j9L Iflt ePsf ;fdu|Lsf]k'glgdf{0f Joj:yfkg

cfunfuLjf6 jRg]pkfox¿sf]hfgsf/L k|zf/0f

hyfefjL;nfO{sf]k|of]u, jgdfcfuf] jfNg]sfo{ /f]Sg]

ljBfno ;d'bfo

ljkb\\ k/]sf] klxnf] xKtfleq lzIff;DaGwL ;'ljwf / lzIffdf ;+nUg JolQmx¿sf af/]df b|'tn]vfhf]vf (Rapid Assessment) ;~rfng ug]{,

lhNnf lzIff sfof{no / :yfgLo If]qut ;b:ox¿ (Cluster Members) ;Fusf] ;dGjodftyf k|efljt ;d'bfox¿ ;Fusf] k/fkz{df k|efljt÷cfGtl/s ¿kdf lj:yflkt afn–aflnsfx¿sf] lzIffnfO{ hf/L /fVgsf lgldQ c:yfoL ¿kdf l;Sg] 7fpF kQf nufpg] .

oyf;So rfF8f]M klxnf] rf/ xKtf leq, Go"gtd k"jf{wf/;lxt ljBfno hfg] afn–aflnsfx¿sf lgldQ c:yfoL ¿kdf l;Sg] 7fpF tyf ;–;fgf afn–aflnsfx¿sf nflu;'/lIft 7fpF v8f ug]{ .

ljBfnox¿ k'gM v'nf u/fP/ / lzIf0f–l;sfOsf ;fdu|L pknAw u/fP/ / cw{–;+/rgfut(Semistructured) dgf]/~hgsf ;fdu|Lsf] Joj:yf ldnfP/ k9fO hf/L /fVg] / lzIfstyf ljBfyL{x¿sf] k'gM PsLs/0f k|f/De ug]{

ljBfno aflx/ /x]sf afn–aflnsfx¿ c:yfoL ¿kdf v8f ul/Psf l;Sg] 7fpFdf egf{ul/Psf 5g\ cyjf ltgsf] lzIffsf nflu j}slNks Joj:yf ul/Psf] 5 eÌ] s'/f ;'lglZrtug]{

k|efljt aflnsfx¿sf lgldQ lgoldt lzIff k|0ffnLdf ltgnfO s|dz ;DalGwt kfb}{n}hfg]

k|efljt jfnjflnsfx¿nfO{ ljkb\sf] k|s[lt cg';f/ pQm If]qsf jfnjflnsfx¿sf] IfltePsf] z}lIfs ;fdfu|Lsf] cfwf/df ljt/0f ul/g] z}lIfs ;xof]u ;fdu|Ldf Go"gtd lgDg;fdu|Lx¿ ;dfj]; u/LPsf] x'g]5 .s= :s'n emf]nf yfg !v= :s'n kf]zfs Ps ;]6u= sflk -¿=!@ k|lt uf]6f_ Ps bh{g3= Hof]d]6«L aS; yfg !ª= k]G;Ln -O/]h/ / s6/ ;lxt_ a§f !r= kf7\o k':ts ! ;]65= snd @ j6f

ljkb\sf] cj:yfdf cfktsfnLg cf>o :yn Joj:yfkg tyf ljkb\jf6 x'g] lzIff If]qsf];Defljt Ifltsf] ljj/0f /fVgsf nflu lhNnfdf /x]sf ;Dk'0f{ ljBfnox¿s]f ljj/0fcBfjlws /fVg] .

ljkb\sf] ;dodf k|efljt x'g ;Sg] @))) ljBfyL{x¿sf] nflu cfj:os Go'gtd z}lIfs;fdfu|Lx¿ df}Hbft /fVg] .

c:yflo ¿kdf slDtdf @ :yfgdf ljBfnox¿ ;+rfng ug{sf nflu cfj:os kg]{ lqkfn,rs, 8:6/, u'lGb|÷r6fO{, sfnf]kf6L cflb ef}lts ;fdfu|L df}Hbft /fVg] tyf >f]t s]Gb|:t/df k|lt s]Gb| !) hgf lzIfsnfO{ kl/rfngsf nflu tof/L cj:yfdf /fVg] .

df}Hbft /flvPsf z}lIfs ;fdfu|L tyf ef}lts ;fdfu|L k|ofTk 5g <

Page 80: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$70

df}Hbft ;fdu|L :yfgLo ;+:s[lt cg';f/sf] 5 < e08f/0f ul/Psf] ;fdu|Lx¿n] tTsfnLg cfjZostf k"/f ug{ g;s]sf] cj:yfdf yk

;fdu|L vl/bsf nflu r':t k|lqmofsf] tof/L 5 <

e"sDk, klx/f], af9L, emf8fkvfnf, x'l/atf; h:tf laleGg ljkb\\x¿n] o; lhNnfdf aif]{lg hgwgsf]

Iflt lgDTofO/x]sf] 5 . ljkb\\x¿jf6 x'g] dfgaLo IfltnfO{ sd ug{ tyf ljkb\sf sf/0f jf; :yfg

5f8\g'k/]sf kl/jf/x¿nfO{ cNksflng cf>o :ynsf] ;fy} bL3{sflng ¿kdf cf>o :ynsf]

Joj:yf ug'{ kg]{ x'G5 .

$=$=*= ;+/If0f (Protection) If]q

dlxnf, afnaflnsf, Ho]i7 gful/s, ckf+utf ePsf JolQm nufot h]flvddf /x]sf JolQm tyf;d"xnfO{ k|fs[lts k|sf]k nufotsf ljkt\sf] sf/0faf6 x'g ;Sg] lx+;f, zf]if0f, b'Jo{jxf/af6 ;+/If0f k|fKtug{, vfB tyf u}/ vfB;fdu|Lsf] tf]lsPsf ;]jf k|bfg u/L dfgj hLjg ofkgsf] ;xhtfsf nflu Joj:yfePsf] ;+/If0f If]qsf] g]t[Tj dlxnf tyf afnaflnsf sfof{non] u/]sf] 5, h;df b]xfoadf]lhdsf ;+:yfx¿/x]sf 5g\ Mqm=;+= ;+:yf jf sfof{no ;Dks{ JolQmsf]

gfdkb df]afOn sfof{nosf]

6]lnkmf]g!= lhNnf afnsNof0f

;ldltb|f]0f kf]v/]n k|d'v lhNnf

clwsf/L ÷;+of]hs

(*%!@!&&&& )!–^^!$$#&

@= dlxnf tyf afnaflnsfsfof{no

lgnf s'df/Ll3ld/]

dlxnf ljsf;clws[t

(*%!!*)*$((*%!)&%^^#

)!–^^!##$(

#= dxfgu/Lo k|x/L kl/;/,dlxnf tyf afnaflnsf;]n

;fg' >]i7 k|x/L gfoalg/LIfs

(*$!$^&*(% )!–^^!&!#!

$= lhNnf lzIff sfof{no ch'{g axfb'//fodfemL

lhNnf lzIffclwsf/L

(*%!!*%@#% )! –^^!$$)!

%= lhNnf hg:jfYosfof{no

s]za k|;fbkl08t

k|d'v (*%!!@)(&# )!–^^!!^)!)

^= ;d'bfodf cfwfl/tk'g:yf{kgf s]Gb|

/d]z/fd >]i7 cWoIf (*$!@@!@!)

&= g]kfn /]8qm; ;f];fO6L dgf]h s'df/yfkf

s]Gb|Lo ;b:o÷;efklt

(*%!)!&%!% )!–^^!!^^!

*= lhNnf afnSna ;~hfn >Ls[i0f yfkf cWoIf(= lhNnf sfg"gL ;xfotf

;ldltrGb| s'df/kf]v/]n

cWoIf (*$()%^(!$ )! –^^!)!(*

ljkb\\af6 x'g;Sg] ;Defljt c;/Mhgwgsf] Iflt, 3fOt] afnaflnsf, ckf+utf ePsf JolQm, Ho]i7 gful/s, dlxnf, la5f]l8Psf tyf

Psnafnaflnsf tyf dlxnfx¿ cgfyx¿sf] ;+Vofdf j[l4 .

ljkb\\af6 lj:yflkt ePsf cfGtl/s lj:yfkg, afXo lj:yfkg, Joj;flos lj:yfkg,

ljBfno, SofDk; cflb aGb, z}lIfs cj;/x¿df cj/f]w

a9\bf] b'¿kof]u / zf]if0f, e]befj, ;Defljt dfgl;s cf3ft tyf dgf]j}1flgs cf3ft

n}+lustfdf cfwfl/t lx+;fsf] a9\bf] hf]lvddf kg]{ -ljz]if u/L aflnsf, lszf]/L cflb_

Page 81: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$71

zflGt ;'/Iffsf] cefj tyf c;fdfGo c;'/lIft cj:yf÷jftfj/0f

;a} JolQm tyf ;d'bfosf nflu dfgjLo k|ltsfo{df kx'Fr gk'Ug' cyf{t\ kx'Fr kof{Kt gx'g' .

ue{jtL / ;'Ts]/L dlxnfx¿ a9L hf]lvddf kg]{ -kf]if0f, :Jff:Yo ;]jf_ .

;dli6ut p2]ZoMdlxnf, afnaflnsf, Ho]i7 gful/s tyf ckf+utf ePsf JolQx¿nufot hf]lvddf /x]sf

;d"xx¿n] cfktsfnLg kl/l:yltsf] sf/0faf6 pTkGg lx+;f, b'Jo{jxf/, zf]if0f cflbaf6 ;+/If0fk|fKt ug]{5g\ .ljlzi6 p2]ZoM!= ljkb\\ tyf cfktsfnLg kl/l:yltdf pknAw u/fOg] k|ltsfo{sf sfo{qmdx¿n] hf]lvddf

/x]sf] ;d"xx¿sf nflu dfgj clwsf/;DaGwL /fli6«o tyf cGt/f{li6«o sfg"g / /fli6«osfg"gx¿n] k|Tofe"t u/]sf df}lns xsx¿sf] ;+/If0f ub{5g\ eGg] s'/fsf] ;'lglZrt ug]{,

@= hf]lvddf /x]sf ;d"xx¿sf] ;+/If0f ;'lglZrt u/L cfktsfnLg k|ltsfo{sf] Gofof]lrtljt/0f ug]{ .

#= cfktsfnLg kl/l:yltsf] sf/0faf6 pTkGg lx+;f, b'Jo{jxf/ tyf zf]if0fsf hf]lvdx¿nfO{dWogh/ u/L k|efljtx¿sf] ;+/If0f ug]{ / ;]jf pknAw u/fpg] .

$= :yfoL tyf c:yfoL k'g:yf{kgf s]Gb| tyf dgf];fdflhs k/fdz{;DaGwL k|ltsfo{sf] :yfkgfu/L ;'/lIft jftfj/0fdf afnaflnsf, km/s Ifdtf ePsf JolQm, ckf+utf ePsf JolQmtyf dlxnfx¿ /xg] s'/fsf] ;'lglZrttf ug]{ .

%= la5f]l8Psf afnaflnsf -vf; u/L % jif{d"lgsf_ / lszf]/Lx¿n] klxrfg, btf{ / :jf:YohfFrsf af/]df k|ltsfo{ / To;kl5 pko'Qm ;]jf / ;+/If0fsf ;'ljwf;lxt kl/jf/sf] vf]hLug]{ sfo{sf] ;'lglZrttf ug]{ .

^= of}ghGo b'Jo{jxf/ tyf lx+;flj¿4 cg'udg, k|tLj|]bg tyf k}/aL ug]{ k|0ffnLsf] :yfkgfu/L afnaflnsf tyf dlxnfx¿nfO{ ;+/If0f ug]{ .

&= ue{jtL,;'Ts]/L tyf czQm dlxnfx¿sf] kf]if0f :jf:Yo l:yltsf] ;Da4{g ug]{ .dfgjLo k|ltsfo{sf] Go"gtd\ dfkb08 M!= k|efljt ;d'bfosf] clwsf/x¿sf] pNn+3g, b'Jo{jxf/, zf]if0f tyf e]befjsf] cg'udg u/L

k|tLj|]bg k]z ug]{ ;+oGqsf] :yfkgf u/L k|of]udf Nofpg] .@= hf]lvddf /x]sf ;d"xaf6 dfgjLo ;xof]u tyf cfwf/e"t ;]jf ;'ljwfdf ;dfg kx"Fr eP

gePsf] cg'udg ug]{ .#= ;fem]bf/x¿sf aLrdf clen]v /fVg] tyf btf{ k|0ffnLdf Ps¿ktf sfod ug]{ .$= afnaflnsf, ckf+utf ePsf JolQm, Ho]i7 gful/s, dlxnfnufotnfO{ ;'/lIft jftf/0fsf]

;[hgf ug]{ .%= lzIff tyf ;+/If0f k|ltsfo{df dgf];fdflhs k|ltsfo{nfO{ PsLs[t ug]{ .^= kl/jf/af6 cnlUuPsf afnaflnsf -vf;u/L % jif{d'lgsf_ tyf lszf]/Lx¿sf] klxrfg,

btf{ / :jf:Yo hfFrsf] ;xhLs/0f ug]{ ;fy} vf]hL tyf k'gld{ngdf ;+nUg ;fem]bfx¿nfO{k|ltsfo{df ;xefuL agfpg] .

&= kl/jf/af6 la5f]l8Psf tyf ;fy gePsf afnaflnsf / cGo hf]lvddf /x]sf ;d"x -kl/jf/ gePsf Ho]i7 gful/s, ckf+utf ePsf JolQm, bL3{ /f]uL_ sf dflg;x¿nfO{ x]/rfxtyf ;+/If0f ;]jf k|bfg ug]{,

*= dfgjLo ;xof]u tyf cGo ;]jf ;'ljwf nufotsf ljifox¿df k|efljtx¿nfO{ lgoldt¿kdf ;"rgf ug]{ / ;"rgfsf] k|jfxnfO{ ;'lglZrt ug]{ .

(= ;d:ofsf] :yfoL ;dfwfgsf] of]hgf th"{df nufotdf cfGtl/s ¿kdf lj:yflkt tyfk|efljt JolQmx¿nfO{ ;+nUg u/fpg k|of; ug]{ .

!)= c:yfoL lzjL/ tyf k'gjf{;sf If]qx¿df kof{kt ;'/Iffsf] k|Tofe"ltsf nflu k}/jL ug]{ .

Page 82: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$72

cfkt\sfnLg kl/l:yltsf] k|ltsfo{sf nflu k"j{tof/L ;DaGwL ultljlw Mqm=;+=

lqmofsnfk lhDd]jf/ lgsfo nfut-¿_ cjlw s}lkmot

!= ;dGjo a}7ssf] cfof]hgf ug]{ ;+/If0f If]qsf ;b:o

;+:yfx¿sf] >f]t klxrfg,Ifdtf ljsf; tyf l:yltljZn]if0f ug]{ .

;b:ox¿sf] k'g/fjnf]sgug]{ .

;Dks{ ;"rL tof/ ug]{ . cfktsfnLg of]hgfsf]

k'g/fjnf]sg ug]{ . sfo{bn u7g tyf sfo{

ljefhg ug]{ . ;+/If0f If]qsf] a}7snfO{

lgoldt ug]{

dlxnf ljsf;clws[t -dlxnftyf afnaflnsfsfof{no_, ;+/If0fIf]q

%))) tTsfn -lg/Gt/_

@= ;Defljt If]qsf] cfwf/ /]vf ;"rgftyf tYof+s ;+sng ug]{

Hff]lvd If]qsf dlxnf,afnaflnsf, ckf+u, cgfy,ue{jtL dlxnf, Ho]i7gful/s, czQm, Psndlxnf, Pr=cfO=eL=÷P8\; k|efljtx¿sf]tYof+s ;+sng u/L l:yltljZn]if0f ug]{ .

dgf]ljdz{ tflnd pknAwu/fO{ lhNnf:t/df g}dgf]ljdz{stf{ tof/ ug]{ .

lhNnf tyfgu/kflnsf:t/df;+:yfut >f]t tyfIfdtfsf] gS;f+sg ug]{ .

dlxnf tyfafnaflnsfsfof{no /;b:ox¿

lg/Gt/

#= ;+/If0f ;DaGwL hgr]tgf clej[l4ug]{ -/]l8of] sfo{qmd, kDKn]6,kf]i6/, cGtlqm{of sfo{qmd cflb_

;+/If0f If]qsf;b:ox¿

#%))) lg/Gt/ gu/kflnsf,g]kfn /]8qm;;f];fO6L

$= ljkb\\ k|efljtx¿sf] k'g:yf{kgfsfnflu ;'/lIft :yfgsf] klxrfgug]{ .

dlxnf tyfafnaflnsf sfof{no/ ;b:ox¿n] lhNnfljkb\ Joj:yfkg;ldlt ;Fusf];dGjodf

gu/kflnsf,j8f sfof{no,6f]n ;'wf/;ldlt,

%= of}g lx+;f, b'Jo{jxf/ lj¿4 lszf]/Ltyf dlxnfx¿sf] ;r]tgf sfo{qmd;~rfng ug]{

;b:ox¿ %)))) gu/kflnsftyf u};;sf];xof]udf

Page 83: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$73

^= ljleGg ;+3 ;+:yfx¿;Fu pknAwdf}hbft ;fdu|Lsf] ;"rL tof/ ug]{

;+/If0f ;b:ox¿ lh=d=af=sf

&= ;/;kmfO{ ;fdu|Lx¿sf] e08f/0fug]{

g]kfn /]8qm;;f];fO6L / ;+/If0fIf]q

*= k|efljt x'g ;Sg] JolQmx¿sf];+Vofsf] cfwf/df cGo If]q;Fu;dGjo u/L cfjZos ;fdu|Lx¿sf]kl/df0f lgwf{/0f / e08f/0f ug]{ .

n'uf kmf6f, sDan, Dof6 -ue{jtL, ;'Ts]/Lsf] nflu_

ljBfno hfg]afnaflnsfsf] nflu :s"nls6

;'Ts]/L / s'kf]liftafnaflnsfsf] nflukf}li6s cfxf/ -xfOlhgls6_

;+/If0f If]q #)))))))-!%)))kl/jf/sf]nflu klt kl/jf/! ;]6;fdu|Lsf]nflu@)))a/fa/sf];fdu|L_

gu/kflnsf,j8fsfof{no,/]8qm;, o'lg;]km

(= Ho]i7 gful/s tyf hf]lvddfkg{;Sg] ;d"xnfO{ e"sDk;DaGwLhfgsf/L Pj+ cled'vLs/0f ug]{

dlxnf tyfafnaflnsfsfof{no, dlxnf;xsf/L;+:yfx¿;Fusf];xsfo{df

*)))) lg/Gt/ g]kfn /]8qm;;f];fO6L,gu/kflnsf

!)= k|ltsfo{ tof/L ;DaGwL hfgsf/L -ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt tyf cGoIf]q / ;/f]sf/jfnf_

;+/If0f If]q -dlxnftyf afnaflnsfsfof{no_

@)))) lg/Gt/

!!= sfo{ut ;xsfo{sf nflu cGoIf]qsf] ;dGjo a}7sdf ;xefuLx'g]

ljkb\ Joj:yfkg;ldlt ;fy} cGoIf]q

@)))) lg/Gt/

ljkb\\ k|ltsfo{ of]hgfqm=;+= lqmofsnfk lhDd]jf/ lgsfo nfut-

¿_;do cjlw s}lkmot

!= ;+/If0f If]qsf] ;dGjo a}7ssf]cfof]hgf -sfo{ljefhg,k|ltsfo{sf nflu lhNnf ljkb\Joj:yfkg ;ldlt;Fu ;dGjotyf ;ldltnfO{ hfgsf/Lnufot_

dlxnf tyf afnaflnsfsfof{no

%))) ^ 306f leqklxnf] a}7s

@= ;Defljt :yfgdf ;"rgfsf];+sng, ljZn]if0f, k|tLj|]bgtof/ ug]{ -dlxnf, afnaflnsf,ue{jlt,;'Ts]/L,ckfËtf ePsfJolQm, Ho]i7 gful/s, Psndlxnf, lszf]/L,

dlxnf tyf afnaflnsfsfof{no, lhNnfafnsNof0f ;ldlt,/]8qm;, afn ljsf;;dfh, ;L=aL=cf/=

# b]lv %lbgleq

Page 84: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$74

Pr=cfO=eL=÷P8\;;lxt_ /;DalGwt lgsfodf hfgsf/Lu/fpg] .

#= cGo If]]q;Fu ;dGjo u/Lax'If]qLo k|f/lDes n]vfhf]vfug]{

dlxnf tyf afnaflnsfsfofno / ;b:ox¿

# b]lv %lbgleq

$= :jo+;]js 6f]nL u7g,cled'vLs/0f / kl/rfng

;+/If0f If]qsf ;b:ox¿Tyf :jo+;]jsx¿

% lbgleq -To;kl5lgoldt_

%= ue{jtL, ;'Ts]/Lsf nflu kfn,a]aLls6\;, n'ufkmf6f], sDan,Dof6, xfOlhg ls6\; cflbsf]Joj:yf

dlxnf ljsf;clws[t;Fusf];dGjodf/]8qm;, afnljsf; ;dfh

lgoldtcfjZostfg';f/

^= kf}li6s cfxf/, vfgkfgsf] ;fy};/;kmfO{;DaGwL hgr]tgfsfo{qmd ;~rfng tyf;/;kmfO ;fdu|Lsf] Joj:yf

Vffg]kfgL, ;/;kmfO tyf:jf:Yo If]q, lzIffIf]q;Fusf] ;dGjodf

cfjZostfg';f/

&= n}+lustfdf cfwfl/t lx+;f,e]befj, dfgl;s tgfj, dfgja]rljvg lj¿4 nufotsfljifodf ;r]tgf sfo{qmd;~rfng

dlxnf ljsf;clws[tsf] g]t[Tjdfgu/:t/Lo afn;+/If0f;ldlt, dlxnf tyfafnaflnsfsf If]qdfsfo{/t ;+3;+:yfx¿

k'g:{yfkgfsfqmddf ;fy}k'g:{yfkgfkZrft\

*= dgf];fdflhs ;xof]u jf;'sL dlxnf ljsf;ax'p2]ZoLo ;xsf/L;+:yf ln= -sNof0fL9'+u]n_, TPO g]kfn

cfjZostfg';f/

(= afnd}qL ;'/lIft :yn ;+rfng ;]e b lrN8«]g, afnljsf; ;dfh(CDS),l;lj; (CWISH)

@ lbgleq;'/lIft 7fpFsf]5gf]6 /k'g:yf{kgf

sDtLdfCDS #j6f /CWISH# j6f

!)= dlxnf d}qL ;'/lIft :yn;+rfng, ;'Ts]/L u/fpg] ;'/lIft:yfg 5gf]6 / ;~rfng

dlxnf tyf afnaflnsfsfof{no, lhNnfhg:jf:Yo, cf]/]snufot

sDtLdf# j6f

!!= ljkb\\sf] ;dodf hf]lvddf /x]sf;d'x -dlxnf afnaflnsf,ue{jtL, ;'Ts]/L, ckfËtf ePsfJolQm, Ho]i7 gful/s, Psndlxnf, lszf]/l_ ;'/lIft jf d}qLcfjf;sf] Joj:yf

g]kfn /]8qm; ;f];fO6L,;'/Iff lgsfo;Fusf];xsfo{ / ;dGjodf

@ lbgleq;'/lIft 7fpFsf]5gf]6 /k'g:yf{kgf

!@= x/fPsf tyf kl/jf/;Fu 5'l§Psfafnaflnsf tyf dlxnfx¿sf]vf]hL, klxrfg tyf kfl/jfl/sk'gld{ng

;+/If0f If]q, ;'/Ifflgsfo, dgf];fdflhssfo{stf{, /]8qm;

lgoldt

!#= dfgjLo ;xof]]udf dlxnfx¿sf]nflu a:g], g'xfpg], rkL{ / n'uf

;+/If0f If]q, /]8qm; cfjZostfg';f/

Page 85: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$75

w'g] kof{Kt 7fpF / 5'§f5'§}Joj:yfkg ug{ vfg]kfgL,;/;kmfO / :jf:Yo k|j4{gIf]q;Fu ;dGjo ug]{

!$= ;+/If0fsf ;jfn tyf sfg"gLpkrf/sf nflu ;r]tgfsfo{qmd ;~rfng

dlxnf tyf afnaflnsfsfof{nosf] ;dGjodf;/sf/L tyf u}/;/sf/LIf]q

lg/Gt/

!%= cg'udgsf] nflu sfo{bn lgdf{0fug]{

;+/If0f If]q % lbgleq

!^= cGo If]q;Fu lgoldt 5nkmn,;xsfo{ / ;dGjo

;+/If0f If]q lg/Gt/

Page 86: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

76

v08 %sfof{Gjog tyf k'g/fjnf]sg /0fgLlt

o; ljkb\\ k'j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf cfkt\sflng cj:yfdf sfof{Gjog / k'g/fjnf]sg Pj+ cBfjlwsu/fO{ o;nfO{ k|efjsf/L agfpgsf] nflu ;j} ljifout If]qsf] e'ldsf dxTjk'0f{ /xG5 . o;nfO{ sfof{Gjogug{sf] nflu ;j} ljifout If]qx¿n] cf cfkm\gf] cfkt\sflng of]hgf tof/ u/L sfof{Gog kZrft dfqo;sf] p2]Zo xfl;n x'g ;Sb5 . cfjlws ¿kdf o; of]hgfsf] cBfjlws ug{sf] nflu ;dfGo of]hgf toul/Psf] 5 .%=! ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfsf] ls|ofzLntfljkb\\ k"j{tof/L of]hgfsf] b'O{j6f r/0f /xG5 .

-s_ ljkb\\ x'g' cyf{t 36gf 36\g' cufj} u/Lg] k"j{tof/L sfo{-v_ ljkb\\sf] cfO{;s] kZrftsf] ;dodf u/Lg] cfktsfnLg k|ltsfo{ .

;j} dfgjLo ;xfotfdf ;+nUg lgsfox¿n] lgoldt ¿kdf k"j{tof/Lsf ultljlwx¿ ;+rfng ug'{ ckl/xfo{x'G5 . k|d'v ¿kdf lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt / ljifout cu'jf If]q tyf lgsfox¿ lhNnf tyfuf=lj=;=x¿df of]hgfj4 k|fyldstf k|fKt k"j{tof/L sfo{sf] sfof{Gjog ePsf] 5 eGg] s'/fdf ljZj:t x'g/ cg'udg ug{sf nflu lhDd]jf/L /xg]5 . ljkb\\sf] ;dodf lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf] k|d'vsf]x}l;otn] k|d'v lhNnf clwsf/Ln] dfgjLo p4f/sf] sfo{df ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfsf] k"0f{tMsfof{Gjog u/fpgsf nflu d'Vo e"ldsf lgjf{x ug'{x'g]5 . lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltn] ljkb\\sf];dodf lhNnfl:yt ;j} ljsf; tyf dfgjLo ;xfotfdf ;+nUg lgsfox¿sf] ultljlwx¿nfO{ dfgjLo;xfotf pGd'v agfpgsf] nflu cfjZos lgb]{zg lbg]5 .

%=@ ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfsf] lgoldt ;dLIff tyf cBfjlwso; ljkb\\ k'j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfnfO{ cfjZostf cg';f/ x/]s cf=j=sf];ldIff ul/g] 5 . lhNnfljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf] kxndf df3 dlxgfsf] klxnf] xKtf;Dddf klxnf] ;dLIff a}7s;DkGg x'g]5 .o; a}7saf6 k|fKt tYox¿nfO{ cfZostfsf] klxrfxg u/L dxz'; ePsf s'/fx¿sf] ;"lr tof/ ul/g] 5 .kmfu'g dlxgfsf] klxnf] / bf]>f]] xKtfdf csf]{ a}7s j;L x/]sf laifout If]qx¿n] klxn] dxz'; u/]sfcfjZostfx¿nfO{ Wofgdf /flv dfgljo ;xfotfdf sfo{ ul//x]sf ;+3 ;+:yfx¿sf] ;"rL tof/ ul/g] 5 .t]>f] a}7s r}q dlxgfsf] klxnf] xKtfdf a:g] 5 h:n] ;j} laifout If]qx¿nfO{ cfufdL jif{ x'g ;Sg]IftLsf] ljj/0fnfO{ cg'dfg ug]{5 . To;}u/L r}q dlxgsf] bf]>f] xKtfdf ;j} ljifout If]qx¿nfO{ cfcfkmgf]of]hgf tof/ ul/ lhNnf ljkb\ Joj:yfkg ;ldltnfO{ k]z ug{ nufOg'sf ;fy} r}q dlxgfsf] clGtd xKtfdfljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf cBfjlws uf]i7Laf6 of]hgf tof/ ul/ lhNnf ljkb\ Joj:yfkg;ldltn] cg'df]bg ug]{5 .

Page 87: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$77

cg';"lrx¿

cg';"lr !M lhNNffsf] ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf–@)&! cBfjlwssf] nflu sfo{zfnf

lhNNff ljkb\ Joj:yfkg ;ldlt4f/f eQmk'/ lhNNffsf] ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf cBfjlwsug]{ p2]Zon] @)&$ j}zfv ( / !) ut] w'lnv]ndf @ lbg] sfo{zfnf cfof]hgf u/]sf] lyof] . g]kfn/]8qm; ;f];fO6L eQmk'/ lhNNff zfvf cGtu{t ;+rflnt e"sDk k|ltsfo{ sfo{qmd tyf l8=l;=Psf]cfly{s ;xof]udf ;+Rfflnt sfo{zfnfdf lhNNff ljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf kbflwsf/L tyf ;b:ox¿nufot lhNNff:t/df dfgjLo ;xfotfdf sfo{ ug]{ ;+3;:yfsf k|ltlglwx¿sf] pkl:ytL /x]sf] lyof].!# dlxnf / #) k'¿if u/L $# hgfsf] ;xeflutf /x]sf] sfo{zfnfsf] ;efkltTj k|d'v lhNNffclwsf/L Pj+ lhNNff ljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf cWoIf b|f]0f kf]v/]nn] ug{' ePsf] lyof] . g]kfn/]8qm; ;f];fO6L4f/f e"sDk kZrft\ ul/Psf k|ltsfo{sf] af/]df k|:t'tL u/]sf] lyof] . sfo{zfnfdfk"g{lgdf{0f k|flws/0fsf k|ltlglwn] e"sDk kZrft\ u/]sf] ultljlwx¿sf] af/]df hfgsf/L u/fOPsf]lyof] . ;xfos k|d'v lhNNff clwsf/L nIdLb]jL xf]dfufO{-vltj8f_n] lhNNff ljkb\ Joj:yfkg;ldltsf] @)&# sf] k|ult k|ltj]bg tyf lhNNff ljkb\ Joj:yfkg ;ldltsf r'gf}tLx¿sf] af/]dfk|:t'tL ug{'ePsf] lyof] . @)&@ ;fnsf] e"sDk kZrft\ If]qut ¿kdf k|ltsfo{sf ultljlwx¿;+rfng ubf{sf ;jn kIfx¿ / r'gf}tLx¿sf] af/]df 5nkmn u/LPsf] sfo{zfnfdf cfufdL lbgdfljkb\\sf] cj:yf >[hgf ePdf tTsfn b|'t ultdf k|ltsfo{ ug{ ;Ifd agfpg] p2]Zon] lhNnfdftof/ u/LPsf] lhNNff k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgfnfO{ cBfjlws ug{sf] nflu If]qut ¿kdf sfo{ug{sf] nflu ;xeflux¿nfO{ ljleGGf * ;d"x agfO{ sfo{ ul/Psf] lyof] .pQm sfo{zfnfaf6 tof/ ul/Psf] v];|f dfly ljleGGf ldltdf % k6s a}7s al; clGtd ¿k lbOof] .

Page 88: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$78

Page 89: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$79

Page 90: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$80

Page 91: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$81

cg';"lr @M g]kfn /]8qm; ;f];fO6L eQmk'/ lhNNff zfvfsf] kl/ro

!_;+:yfut ;+r/gf M pkzfvf – @) h'lgo/ /]8qm; ;s{n – && o'jf;s{n – !% dlxnf;ldlt – !)

@_ tflnd k|fKt AolQmx¿ ljkb\\ Aoj:yfkg k|lzIfs k|lzIf0f – !!% k|fylds pkrf/ k|lzIfs – ^# ljkb\\ Aoj:yfkg :jod;]js – @^&% k|fylds pkrf/s :jod;]js – #$@) vf]h tyf p4f/ :jod;]as – %^& kfl/jf/Ls ;Dks{sf] k'g{:yfkgf – # /Qmbfg pTk|]/0ff k|lzIfs k|lzIf0f –# l;d'n]6/ –!) dgf];fdflhs k/fdz{ k|lzIfs k|lzIf0f –( dgf];fdflhs k/fdz{ :jo+;]js –@^ MFR (Medical First Respoder)- –! Collapsed Structure Search and Rescue (CSSR) –! Public Health in Emergencies (PHIE) –@ RDRT (RegionalDisasterResponse Team) –# NDRT (National DisasterResponse Team) –!^ DDRT (District DisasterResponse Team) –!)^

hDdf tflnd k|fKt dfgjLo >f]t – &)%#

#_ljkb\\ p4f/ tyf /fxt sf]if M cfsl:ds /fxtcIfosf]if @))))).– -lj; nfv_

lhNnf k|zf;g sfof{no eQmk'/af6 ¿ @))))).– ¿k}of o; sf]ifdf hDdf ul/P o; /sdsf]Aofh dfq vr{ ug{ ;lsg]_

EfQmk'/ lhNNffsf @) j6f :yfgx¿df ul7t :yfgLo ljkb\\ Aoj:yfkg ;ldltnfO{ cfkt\sflngp4f/ /fxtsf]if :yfkgfsf nflu ¿ !)))).–-bzxhf/ ¿k}of dfq_ ;xof]u-tt\sflng eQmk'/ gu/kflnsfsf] j8f g+ %, &, *, (, !@, !#, !$, !^, dWok'/ lyldgu/kflnsfsf] ^, *, !), !$ / !^, tt\sflng uf=lj=;x¿ afnsf]6, b'jfsf]6, emf}v]n, u'08', ;'8fn/ lrQkf]n u/L hDdf @) j6f If]qx¿_

eQmk'/ lhNNff zfvf cGtu{tsf @) j6} pkzfvfx¿df ¿ !)))) -bzxhf/ ¿k}of_ sf]ljkb\\/fxtsf]if :yfkgf ul/Psf] 5 .

$_g]kfn /]8qm; ;f];fO6L eQmk'/ zfvfsf] ;]jflaj/0f /Qm ;+rf/ ;]jf lhNnf uf]bfd 3/ - tTsfn &%) kl/jf/ nfO{ k'Ug] /fxt ;fdfu|L e08f/0f _ @) j6} pkzfvfx¿df % kl/jf/nfO{ pknAw x'g] /fxt ;fdu|L e08f/0f PDa'n]G; – @ PDa'n]G; pkzfvf – #

Page 92: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$82

vf]h tyf p4f/ ;fdfu|L e08f/0f #^ 7fpdf - uf=la=;= / gu/kfnLsf u/L_ pTyfgzLn gu/ k|j4{g / ;xeflutf kl/of]hgf (Strengthening Urban Resilience and

Engagement)– eQmk'/ gu/kflnsf / dWok'/ lyld gu/kflnsf e"sDk k|ltsfo{ sfo{qmd (Earthquake Recovery Operation)- k|fylds pkrf/ ;]jf k|fylds pkrf/ / ;8s ;'/Iff

%_g]kfn /]8qm; ;f];fO6L eQmk'/ lhNnf zfvfsf] :jod;]jssf] laj/0f oz:s/ ;b:o– @# lalzi6 ;b:o – !!( cflhag ;b:o – @(%( o'jf tyf h'lgo/ ;b:o –&*!$

^_ ljkb\\ ;DjGwL ;"rgfsf] nflu tklznsf ;Dks{ gDj/x¿df h'g ;'s} ;dodf ;Dks{ ug{ ;Sg] Joj:yf dgf]hs'df/ yfkf -;efklt_ (*%!)!&%!% ls/0f yfkf -pk ;efklt_ (*%!)*!*&^ s[i0fuf]kfn nfu]h"-pk ;efklt_ (*$!@*%@$$ k/z'/fd kf08] -dGqL_ (*$!#@)#*$ k|lbk s'df/ yfkf -sf]iffWoIf_ (*%!)*()#% lzjx/L s]=;L -pk dGqL_ (*$!&!*&%& gf/fo0f ;'Gb/ lsnDa' -pk sf]iffWoIf_ (*$!@*%#%* s[i0f]Zj/L xf8f -ljkb\\ Aoj:yfkg ;ldlt ;+of]hs_ (*%!)#@()) lbg]z yfkf -lhNnf sfo{qmd ;+of]hs_ (*$!#))(@% g]=/]=;f]=lhNnf zfvf etmk'/ )!^^!@@^^

ljkb\\ Aoj:yfkg ;ldlt u7g u/L ;ldltn] t'/Gt p4f/ tyf /fxt ;fdfu|L pknJw u/fpg]Joj:yf ldnfPsf] .

k|To]s pkzfvfsf] sfo{ If]q ljefhg ul/ ltgLx¿sf] sfo{ If]qdf ljkb\\ ;DjGwL 36gf 36]dft'¿Gt lhNnf zfvfdf vj/ ug]{ / tTsflng p4f/ tyf /fxtsf] Joj:yf ldnfpg] k|aGw ,

lhNNff ljkb\\ k|ltsfo{ 6f]nL (District Disaster Response Team) kl/rfng u/L b|'t ;a]{If0f u/LTo;sf cfwf/df pkzfvf4f/f lhNNff zfvf tyf :yfgLo ;/f]sf/jfnf ;/sf/L tyf u|x| ;/sf/Llgsfo;+u ;dGjo u/L k|efjsf/L ¿kdf k|ltsfo{ ug{sf] nflu pkzfvfsf ;efklt tyf;lrrjsf] g]t[Tjdf 6f]nL tof/ .

g]kfn /]8qm; ;f];fO6L, eQmk'/ lhNnf zfvf lhNnf sfo{ ;ldlt kl/jf/qm=; gfd ÷y/ kb Dff]afOn g+ kmf]g g+ Od]n 7]ufgf

!= dgf]h s'df/ yfkf ;efklt (*%!)!&%!% )!^^!%()@ [email protected]

@= ls/0f yfkf pk—;efklt (*%!)*!*&^#= s[i0f uf]kfnnfu]h' pk—;efklt (&%!)*%@$$ [email protected]

$= k/z'/fd kf08] dGqL (*$!#@)#*$ [email protected]

%= k|lbk s'df/ s]=;L sf]iffWoIf (*%!)*()#%^= lzjx/L s]=;L= pk—dGqL (*$!&!*&%& [email protected]

&= gf/fo0f ;'Gb/ lsnDa' pk—sf]iffWoIf (*$!@*%#%**= s[i0f]Zj/L xf8f ;b:o (*%!)#@()) )!^%$)##! [email protected]

(= t'O{nfn >]i7 ;b:o (*$!#^)#!)

Page 93: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$83

!)= ;'o{ axfb'/ vfOt' ;b:o (*$!^)%)%! )!^^#^^&! [email protected]

!!= hgs k|;fb Gof}kfg] ;b:o (*$!@&@$$!!@= wd{ /fh sfsL{ ;b:o (*$!#%*##!!#= ;'/h ld> ;b:o (*$!$!$^(&!$= /fds'df/ a:g]t dgf]lgt ;b:o (*$!@&&)&)!%= z'eb|f sfˆn] dgf]lgt ;b:o (*%!!&&##!!^= njs'df/ sfsL{ dgf]lgt ;b:o (*%!)%*@@%!&= nIdL b]jL x'dfFufO{ lh=k|=sf=k|ltlglw (*%!@)&&$$!*= lh=;=;= k|ltlglwpkzfvf ;efkltx¿sf] ;Dk{s g+Da/ /sfo{utIf]qx¿qm=;= gfd ÷y/ pkzfvfsf]

gfddf]afOn g+ sfo{If]q j8f g+= hDdf;V+of

!= ;f]d k|wfg b'jfsf]6 (*%!)($$#) rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf ! / @ @ j8f@= wd{]Gb| yfkf emf}v]n (*$!$#)^@( rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf # ! j8f#= ls/0f kf}8]n rfu'Fgf/fo0f (*$!(^$(&& rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf $ ! j8f$= ;fw'/fd sfsL{ 5flnË (*$!#%*$&! rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf % ! j8f%= ;f]d zdf{ ah+ufO{ gu/sf]6 (*$!^@!)** rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf ^ ! j8f^= xl/ k|;fb af:tf]nf afu]Zj/L (*$!$#)&!# rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf & ! j8f&= ljb'/ g]kfn ;'8fn (&$!!^#%!$ rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf * ! j8f*= O{Zj/ v8\sf tfynL (*%!!%^*!# rfFu'gf/fo0f gu/kflnsf ( ! j8f(= /fd k|;fb vftfvf] af/fxL (*$!$#!(#! eQmk'/ gu/kflnsf !,@,#,$ / % % j8f!)= lbks d"n gjb'uf{ (*$!#^^*$) eQmk'/ gu/kflnsf ^,&,*,( / !) % j8f!!= cledGo' /fpt l;¿6f/ (*$!@*%!(& ;"o{ljgfos gu/kflnsf ! ! j8f!@= rGb| s[i0f >]i7 afnsf]6 (*$!$&!&%* ;"o{ljgfos gu/kflnsf @ / # @ j8f!#= hgs k|;fbGof}kfg] blwsf]6 (*$!@&@$$! ;"o{ljgfos gu/kflnsf $ ! j8f!$= wd{/fh sfsL{ s6'~h] (*$!#%*##! ;"o{ljgfos gu/kflnsf % / ^ @ j8f!%= /fds'df/ a:g]t U'f08' (*$!@%&)&) ;"o{ljgfos gu/kflnsf & ! j8f!^= /fs]z yfkf l;kf8f]n (*%!)^%!)( ;"o{ljgfos gu/kflnsf * ! j8f!&= /fd s[i0f vqL g+v]n (*$!$#!!*% ;"o{ljgfos gu/kflnsf ( ! j8f!*= gf/fo0f eQm

vfodnLglnGrf]s (*%!!#!@$% ;"o{ljgfos gu/kflnsf !) ! j8f

!(= 1fgb]j >]i7 dWok'/ lyld (^%!))!*^^ dWok'/lydL gu/kflnsf !,@,#,$ / % % j8f@)= /lj 3h' l;l4 u0f]z (*$!#)&!&^ dWok'/lydL gu/kflnsf ^,&,* / ( $ j8f

Page 94: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

84

cg';'rL # M cfktsflng ;"rgf ug]{ lgsfox¿

;+nUg ;+:yfsf] gfd lhDd]jf/ JolQmx¿ kmf]g gDa/ df]afOn g+=

lhNnf k|zf;g sfof{no etmk'/ lhb}k|p; cWoIf÷k|lhc 6614437 9851217777lhNnf ;dGjo ;ldlt etmk'/ :yfgLo ljsf; clwsf/L 6614826 9851184826dxfgul/o k|x/L kl/;/ etmk'/ k|x/L pkl/Ifs 6617131, 100 (*%!@!%%%%

9851105551jL/bn u0f, ;"o{lagfos k|d'v 6614544 9843073565;z:q k|x/L an, u'x]Zj/L, etmk'/ k|d'v ^^#)%@( (*$($@)^((lhNnf c:ktfn etmk'/ lgb]{zs ^^!)&(*,

^^!)^&^(*$!@*()&!(*%!!$!&$#

lhNnf hg:jf:Yo sfof{no k|d'v ^^!^)!) (*$!#))&&(g]kfn /]8qm; ;f];fO6L ;efklt ^^!@@^^ (*%!)!&%!%

ljkb\\ Joj:yfkg sfo{sf] nflu ;'/Iff lgsfoaf6 ;dGjostf{x¿qm=;=

lgsfo bhf{ gfdy/ df]afOn g+= ;Dks{ g+=

! lhNnf k|zf;g sfof{no k|=lh=c= b|f]0f kf]v/]n (*%!@!&&&& ^^!$$#&

@ >L jL/bn u0f;"o{ljgfos

k|d'v ;]gfgL cd[tsfhL u'¿ª (*$))%!#)) %)(@@&%

# dxfgul/o k|x/L kl/;/ k|x/L pkl/Ifs ls/0f /f0ff (*%!@!%%%% ^^!&!#!$ ;z:q k|x/L an, b'jfsf]6 k|x/L pkl/Ifs /fh' dxh{g (*%!@&@)#$ ^^#)%@(% /fli6«o cg';Gwfg

sfof{no, eQmk'/k|d'v cg';Gwfgclws[t

;dL/ db{g s]=;L= (&$!)@^%!) ^^!*&&&

p4f/ sfo{df vl§g] ;'/Iff lgsfox¿sf] ljj/0f;"/Iff lgsfo p@f/ sfo{df vl§g] l^d ;+Vof glk|m

g]kfnL ;]gf 21 500g]kfn k|x/L 16 375;z:q k|x/L 6 160hDdf 43 1,035

;'/Iff lgsfo cGtu{t /x]sf uf8L tyf yk cfjZos kg]{ uf8Lsf] ljj/0f;'/Iff lgsfo ePsf] yk cfjZos hDdf

aL/bn u)f,;"o{ljgfos

2=5 ^g ^f^f «̂s 2dx]Gb| lhk 1df¿tL lhK;L 1dx]Gb| an]/f] 1

2=5 ^g ^f^f «̂s 17dx]Gb| lhk 17

2=5 ^g ^f^f «̂s 19dx]Gb| lhk 18df¿tL lhK;L 1dx]Gb| an]/f] 1

dxfgul/o k|x/Lkl/;/ dftxt

CRV 10jfg ^g 2mobile 3cGo lksck 3

jfg ^g 3lksck 5

CRV 10jfg ^g 5mobile 3cGo lksck 8

;z:q k|x/L an PDj"n]G; 1lksck 2jfg ^g 22 ^g 2«̂s 2cGo lksck 1

lksck 3jfg ^g 42 ^g 2«̂s 2

PDj"n]G; 1lksck 5jfg ^g 62 ^g 4«̂s 4cGo lksck 1

gf]^ M cfjZos k/]sf] v)*df x]lnsK^/sf] ;d]t dfu ug{ ;lsg] .

Page 95: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

85

@=% p4f/ sfo{sf] nflu Target x¿sf] k|fyldstf

k|fyldstf Target p@f/ l^d vl§g] lgsfo / :yfg af^F]

1 bQfqo, 1

;'/Iff lgsfox¿ lar;dGjo u/L kmf}hkl/rfng ul/g] .

p$f/sf] ;dodfpknJw af^f]sf] k|of]uu/L kl/rfng x'g] .

2 bQfqo 23 ef]nf%] 34 jf]nf%] 45 uf]nd(L 56 Jof;L 6

7 ofnf%] 78 g;dfgf 89 afns'df/L 910 gufb]z 1011 af]*] 1112 led;]g a:tL 1213 u¶f#/,

b'jfsf]^sf}zn^f/

13

14 ;'o{ljgfos, 14

15 kf^L laxf/,kf]v/L O{nfsf

15

16 afns'df/L,w'Gr] kfvf

16

@=^= lhDd]jf/L If]qdf ;+efljt Internally Displaced Person(IDP) Camp sf] ljj/0f

l;=g+= ;]S^/ IDP Camp Location cIFf+z/b]zfGt/ Ifdtf ;'/Iffy{ Vl§g] lgsfo

1 ;j;]S^/ 1 ljB't k|flws/)f,v/Lkf^L

270 41' 08' N

850 26' 49' N

2,000 g]kfnL ;]gf, g]kfnk|x/L / ;z:q k|x/L

2 ;j;]S^/ 2 ;}lgs cf=df=lj= 270 40' 28' N

850 23' 24' N

3,000

3 ;a;]S^/ 3 ;Nnf#f/L rf}/ 270 40' 24' N

850 25' 06' N

5,000

4 ;a;]S^/ 4 u&\&f#/ rf}/ 270 40' 28' N

850 23' 24' N

3,000

5 ;a;]S^/ 5 kbdf df=lj= rf}/ 270 40' 54' N

850 22' 43' N

2,000

6 ;j;]S^/ 6 eQmk'/ SofDk; 27 40 0485 23 13 N

1500

7 ;j;]S^/ 7 ;fgf]l&dL SofDk; 27 40 2185 22 34

1500

Page 96: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

86

gf]̂ M eQmk'/ lhNnfdf k|of{Kt dfqfdf v'Nnf &fp+x¿ /x]sf]n] dfly pNn]lvt :yfgx¿ ck|of{Kt ePdfcGoq :yfgdf ;d]t pQm SofDkx¿ :yfkgf ul/g]% .

@=% x]lnKof8x¿

-s_ ;}lgs k|lti&fg, vl/kf^L{ lh=cf/= 451658, Dofkl;^ g+=278506 jL-v_ ;}lgs cfjlzo df=lj= lh=cf/= 401622, Dofkl;^ g+=278506 jL-u_ u¶f#/ rf}/ lh=cf/= 347625, Dofkl;^ g+=278506 jL-#_ ;'o{ljgfos Jof/]s, eQmk'/ lh=cf/= 402609, Dofkl;^ g+=278506 jL-ª_ ;Nnf#f/L rf}/ lh=cf/= 392623, Dofkl;^ g+=278506 jL

gf]^ M cfktsflng cjt/)fsf] nflu cGo v'Nnf :yfgx¿ ;d]t k|of]u ug{ ;lsg] .

Page 97: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

87

cg';'rL $ M bfx;+:sf/ Joj:yfdxfe"sDksf] bf}/fg zj Joj:yfkg Ps hl^n sfo{ xf] . zj Joj:yfkg ;dodf gePdfTo;n] cGo /f]u lgDTofpg] h;n] ;dfhdf qf;sf] aftfj/)f ;[hgf ug]{ ePsf] x'bf ljkb\\sf]bf}/fg d[To' x'g]x¿sf] zj ;gfvt jf klxrfg eO{ ;DalGwt kl/jf/n] a'em]df lghsf] wfld{sk/Dk/f cg';f/ cGTo:&L ul/g] % . cGoyf :yfgLo k|zf;g;+u ;dGjo u/L lj:t[t ¿kdfd[To' x'g]sf] kmf]^f], kl/rofTds lrGx tyf cGo k|fKt laj/)fsf] /]s*{ /fvL lgDg :yfgx¿dfzj Joj:yfkg ug{ ldnfO{g]% . pQm :yfgdf b'u{Gw tyf /f]u km}lng glbg plrt ;t{stftyf cfjZos yk Joj:yf ldnfO{g]% .

Go"gtd sfo{x¿

ljkb\\\sf] sf/0f ePsf] cfd d[To' Joj:yfkg ug'{ kg]{ cj:yfdf :jf:Yo;]jf sfo{ ;d'x ;+of]hsn] Ps5'§} sfo{ ;d'xsf] lgdf{0f u/L sfo{ ug]{ u/L ;d'xsf] Ifdtf a[l4 ug]{ . o:tf] cj:yfdf ;/sf/Llgsfoaf6 s'g} lglZrt lgsfosf] u7g tyf kl/rfng ePsf] 5 eg] To; ;d'x;+u ldn]/ sfd ug{clgafo{ x'g] 5 .

dflg;x¿sf] cfd d[To' tyf d[tsx¿ j]jfl/;] cj:yfdf e]l6Pdf zj e]l6Psf] :yfg, zjsf] cj:yftyf pknAw cGo ljj/0f ;lxt zj el6Psf] ltg 306f leq :yfgLo k|x/L lgsfonfO{ lnlvthfgsf/L lbg] .

d[To' kZrft ufl/g] ;a} sfo{x¿df :yfgLo ;d'bfo, /fhgLlts bn / :yfgLo ;+3;+:yfx¿sf] k"0f{;xeflutf u/fpg] .

:yfgLo k|x/Ln] zjsf] ;gfvt u/L ;s]sf] cj:yfdf zjnfO{ cfkmGt tyf cfkmGt gePdf ;+alGwt;d'bfonfO{ x:tfGt/0f ug{ ;xof]u ug]{ .

kf]i6df6{d ug'{ kg]{ cj:yfsf zjx¿sf] ls6fg ul/ ;/sf/af6 :jLs[t 8fS6/nfO{ :yflgo :t/dfg}kf]i6df6{d ug{ ;Sg] Joj:yf ldnfpg] .

;gfvt ug{ g;lsPsf] zjx¿sf] klxrfgsf] nflu pRr:tl/o kl/If0f ug{' kg]{ cj:yfsf] zjx¿sf]d]8Lsn gd'gf lng / To;sf] b'|t k/LIf0fsf] nflu ;xof]u ug]{ .

cfd d[To'sf] sf/0f, ;gfvt, kf]i6df6{d, tyf d]l8sn k/LIf0f ug{ g;lsg] cj:yfdf :yfgLoclwsf/Lsf] :jLs[lt lnO{ zjx¿sf] ;fd'lxs bfx ;+:sf/ ug]{ k|jGw ldnfpg] .

d'NofÍgsf] nflu d'Vo ;"rsx¿ ljkb\\ sf] sf/0f ePsf] cfd d[To'sf] zj Joj:yfkg ug{ ;/sf/L tGq;+u ;dGjo ul/Psf] 5 . zj Joj:yfkg sfo{df :yfgLo ;d'bfosf] ;s[o ;xeflutfsf] cfwf/df ul/Psf] 5 . ;fd'lxs bfx ;+:sf/ ug'{ kg]{ cj:yfdf cfkm\gf] kl/jf/hgx¿nfO{ zj klxrfg ug]{k|o{fKt cj;/

lbO{Psf] 5 . bfx ;+:sf/ sfo{ :yfgLo k/Dk/f cg'¿k ul/Psf] 5 .

qm=;=

bfx ;+:sf/ O{nfsf Ifdtf se/ ug]{O{nfsf

Dead body n}hfg] af^F] Escort;fwg

cfjZosBag

1b'jfsf]^ uf=lj=;= 5,000

e=g=kf= sf]/O{nfsf

;'o{ljgfos rf]s,;Nnf#f/L, k'/fgf] l&dL,

b'jfsf]^

;'/Ifflgsfosfuf*L

5,000

2 l;¿^f/ uf=lj=;=j*F g+=9 l:yt

h+un4,000

l&dL g=kf=sf]/ O{nfsf

;+vw/ rf]s, ufDrf,r/v)*L, lj¿jf

,, 4,000

3

afnjfg h+unO{nfsf

4,000

nf]sGynL,sf}zn^f/,;'o{ljgfos,b'jfsf]^, af]*],w'Gr] kfvf,

nf]sGynL, sf}zn^f/,;'o{ljgfos,

sdnljgfos, t]nsf]^x'b} afnjfg

,, 4,000

Page 98: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

88

cg';"lr % M ljleGg u};;sf ;+:yfut Ifdtf

sfof{nosf] gfd M cS;kmfd (Oxfam) / jftfj/0f / hg:jf:Yo ;+:yf (ENPHO) åf/f cfktsflngcj:yfsf] nflu of]ubfg lbg;Sg] ;fdfgsf] ljj/0fMo; k|sf/ 5M

l;=g=

;fdfgx¿ ;xof]u ;+:yf O{sfO k|fKtkl/df0f

jrtkl/df0f

;fdfgsf]cj:yf

! lhjghn(ORS) cS; kmfd Uff]6f #))) #)))@ xftw'g] ;fj'g *% u|fd cS; kmfd Uff]6f !*)) !*))# lXjncf]s] !%) u|fd cS; kmfd Uff]6f !@)) !@))$ @) ln6/ Knfl:6s jflN6g 9sg

/ wf/f ;lxtcS; kmfd Uff]6f !%)) !%))

% !) ln6/ Knfl:6s jflN6g 9sg/ wf/f ;lxt

cS; kmfd Uff]6f !%)) !%))

^ Knfl:6s du ! ln6/sf] cS; kmfd Uff]6f *&) *&)& :ofg]6/L Kof8 cS; kmfd Uff]6f ^)) ^))* g]kfnsf] dfGotf k|fKt xfOhlgs

ls8cS; kmfd Uff]6f ()) ())

( gfOng 8f]/L @% dL6/ cS; kmfd Uff]6f #) #)!) g/d xf]; kfOk 6fOk P @

OGrsf]cS; kmfd Uff]6f !%) !%)

!! g/d xf]; kfOk 6fOk P #OGrsf]

cS; kmfd Uff]6f !%) !%)

!@ XofG8n ;lxtsf] ;fj]n cS; kmfd Uff]6f !@ !@!# qmf]jf/ 6f6f cS; kmfd Uff]6f !@ !@!$ cfNdf]lgod Nof8/ cS; kmfd Uff]6f # #!% Jffy¿dsf] ;fdfg cS; kmfd Uff]6f () ()!^ ;wf/0f g]kfnLlqkfn cS; kmfd Uff]6f $%@ $%@!& ;wf/0f lgnf] / /ftf] lqkfn cS; kmfd Uff]6f @# @#!* l8;]jn 6f]On]6 cS; kmfd Uff]6f !* !*!( lqkfncS;kmf]8{ !@ x ^ cS; kmfd Uff]6f &% &%@) l/8';/ $)÷ldld÷@) ldld cS; kmfd Uff]6f !% !%@! l/8';/ $)÷ldld÷%) ldld cS; kmfd Uff]6f # #@@ ;s]6 #÷$ OGr cS; kmfd Uff]6f !^ !^@# lgKkn!* !÷@ OGr cS; kmfd Uff]6f ^# ^#@$ jfF; cS; kmfd Uff]6f () ()

@% cfO/g jf/ cS; kmfd Uff]6f !% !%

@^ clgog 6\ofªsL !) 3gdL6/ cS; kmfd Uff]6f ! !

@& jnf8/ 6\ofªsL !)3gdL6/ cS; kmfd Uff]6f @ @

@* 6«lsª jnf8/ 6\ofªsL ^3gdL6/

cS; kmfd Uff]6f ! !

@( jnf8/ 6\ofªsL @) 3gdL6/ cS; kmfd Uff]6f # #

#) l6 !! 6\ofªsL !!3gdL6/ cS; kmfd Uff]6f # #

#! sG6]g/ @) x * x * ;fOhsf]k'/fgf]

cS; kmfd Uff]6f @ @

#@ sG6]g/ @) x * x * ;fOhsf]GfFof

cS; kmfd Uff]6f @ @

## lks cS; kmfd Uff]6f !# !#

Page 99: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

89

#$ l;8Jofu cS; kmfd Uff]6f !^* !^*

#% lqkfn l;6 @%) lhP;Pd/f]ndf cS; kmfd Uff]6f %)) %))

#^ ls6 jnf8/ 6\ofªsL !) 3gdL6/

cS; kmfd Uff]6f @ @

#& Kof6L P8 !@) kDk cS; kmfd Uff]6f ! !

#* ljt/s P8\ofK;g ls6 cS; kmfd Uff]6f ! !

#( ;]G6«Lkm\o'unkDk cS; kmfd Uff]6f ! !

$) lhcf/8Jn'l6 cS; kmfd Uff]6f ! !

$! Prl8kL kfOk # OGrsf] cS; kmfd Uff]6f ^ ^

$@ lgKkn !* OGrsf] cS; kmfd Uff]6f ** **

$# qm;l6 cS; kmfd Uff]6f @$ @$

$$ 6\ofk / :6\ofG8 cS; kmfd Uff]6f #* #*

$% lgKkn ;f8] ! OGrsf] cS; kmfd Uff]6f !$^ !$^

$^ l/8\o'l;Ë ;s]6 cfwfOGrsf] cS; kmfd Uff]6f %^ %^

$& ;s]6 cS; kmfd Uff]6f %& %&

$* ;s]6 cS; kmfd Uff]6f $% $%

$( lgKkn / ;s]6 cS; kmfd Uff]6f @ @

%) lgKkn cS; kmfd Uff]6f # #%! lgKkncfwfOGrsf] cS; kmfd Uff]6f (@ (@

dfly pNn]lvt ;fdfu|Lx¿ cS; kmd / jftfj/0f tyf hg:jf:Yo ;+:yf4f/f /fli6«o s[ifL cg';Gwfg kl/;b -gfs{_ dfu[x dGqfno, gu/kfnLsf / gfs{sf] ;dGjodf :6f]/ u/L /fv]sf] 5 . pQm ;dfgx¿ g]kfndf s'g} k|sf/sf] ljktk/]sf] ;dodfk|of]u ug{ ;lsg] 5 .

gu/sf]6 gu/kflnsf / ;f] cGtu{tsf j8f g+= !, @, #, $, %, ^, &, *, (, !), !!, !@ / !# cGtu{tsf ;d'bfodful7t ;d'bflos ljkb\\ Joj:yfkg ;ldltnfO{ cS;kmfdsf] cfly{s tyf k|fljlws ;xof]udf jftfj/0f / hg:jf:Yo;+:yf -PGkmf]_ 4f/f ;~rflnt g]kfn e'sDk k|ltsfo{ kl/of]hgf cGtu{t Light Search and Rescue with WASHstockpile ;DaGwL tkl;nsf ;fdfu|Lx¿ e08f/0f ul/Psf] 5 . lo ;fdu|Lx¿ cfjZostfcg';f/ j8fdf s'g} ljkb\\kbf{ ;d'bflos ljkb\\ Joj:yfkg ;ldltn] k|of]u ug{ ;Sg] 5 .qm=; ;fdu|Lsf] gfd ;+Vof

vfg]kfgL, ;/;kmfO{ / :jR5tfsf ;fdfu|Lx¿! x]Nd]6 ^ yfg@ r:df -cfFvf arfpg]_ ^ yfg# Oo/ Knu ^ hf]/$ 8:6 df:s ^ yfg% l;ÝL ^ yfg^ dN6LgfOkm ^ yfg& kfgLsf] af]6n ^ yfg* gfO{ng 8f]/L -;fgf]_ ^ yfg( aflN6g -@) ln=_ ^ yfg!) aflN6g -% ln=_ ^ yfg!! XofS;f] @ ;]6!@ v'kf{ @ yfg!# ¿dfn -@=% ' x $ ' _ @ yfg!$ Xof08n ;lxtsf] ;fa]n @ yfg!% Xof08n ;lxtsf] Hoe @ yfg

Page 100: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

90

Ifdtf ljsf; tflnd

l;=g++ Ifdtf ljsf; g=kf= j8f g+= dlxnf k'¿if s}lkmot

! ;fd'bflos ljkb\\ hf]lvdJoj:yfkg ;ldltcGt/utsf sfo{bnnfO{vfg]kfgL, ;/;kmfO{ /:jR5tf tflnd

gu/sf]6 gu/kflnsf !–!# $# !& PGkmf]÷cS:kmfd

@ ljBfnosf lzIfsnfO{vfg]kfgL, ;/;kmfO{ /:jR5tf tflnd /ljleGg sfo{s|d

gu/sf]6 gu/kflnsf-u0f]z, k~rsGof,sflnsf ljBfno_,nufot ;|f]t s]Gb|,eQmk'/

!–!# *( @$^ PGkmf]÷cS:kmfd

# dlxnf :jf:Yo :jod;]ljsfx¿nfO{ x}hf tyfkfgLhGo /f]u /cfknsflng vfg]kfgL,;/;kmfO{ / :jR5tftflnd

gu/sf]6 gu/kflnsf- tfynL, ;'8fn,gu./sf]6, afu]Zj/L:jf:Yorf}sL

!–!# #$ ) PGkmf]÷cS:kmfd

sfof{nosf] gfd M o'jf s[ofsnfk ;dfh (Society for Youth Activity SOYA)qm=;= ;fdfgsf] gfd ;xof]uL ;+:yf OsfO{ hDdf k|fKt

;dfgsf]kl/df0f

hDdfljtl/t

jfFsL ;fdfgsf] cj:yf

! xfOhlgs ls6 o'lg;]km÷Pgl;eL÷;f]of Uff]6f *)) *)) )@ lXjnJof/f] -uf8f_ o'lg;]km÷o'Pg

Xoflj6]6÷;f]ofUff]6f ## #@ ! /fd|f]

# sDkf]:6 dn o'lg;]km÷o'PgXoflj6]6÷;f]of

Uff]6f !)% !)$ ! /fd|f]

$ xfOhlgs÷6\jfOn]6 ls6

o'lg;]km÷o'PgXoflj6]6÷;f]of

Uff]6f &%) &%) )

% 8:6 ljg o'lg;]km÷o'PgXoflj6]6÷;f]of

Uff]6f (( (( )

!^ kfO{k /]Gr !@ " , !$ " / !* " ! yfg!& P8h:6]an /]Gr !@ " , !$ " / !* " ! yfg!* /]gsf]6 ^ yfg!( lqkfn !@ " x !* " @ yfg@) ;f]nf/ nfO{6 @ yfg@! Dof6]«; -$=% ' x ^=^ ' _ @ yfg@@ OlhKofg -cfkt\sflng rkL{_ @ yfg@# Knfl:6s l;6 -zf}rfnosf] nflu_ ! /f]n

cGo ;fdfu|Lx¿! gfO{ng 8f]/L @% ld= -!) Pd=Pd=_ @ /f]n@ gfO{ng 8f]/L @) ld= -* Pd=Pd=_ @) /f]n# gfO{ng 8f]/L !) ld= -^ Pd=Pd=_ @ /f]n$ ¿dfn -@=% lkm6 x #=% lkm6_ %) yfg% g'xfpg] ;fa'g !@% u|fd -!@^ j6f_ # afs;

Page 101: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

91

^ Jff;;+u ;DjlGwtkf]:6/ kDKn]6

cf]N8 lehg÷;f]of lk; !!$) !)(! $( /fd|f]

& kGhf cf]/N8 lehg÷;f]of ;]6 #)) #)) )* Dff:s cf]/N8 lehg÷;f]of lk; #)) #)) )( Kofg,;fOkmf]g /

kfOk8Jn'P;P;l8cf]÷ljs]6÷;f]of

;]6 !@)) !!(% % /fd|f]

!) jRrfsf]nfluGofgf] sk8f

o'lg;]km÷PglkPrPkm÷;f]of

;]6 !*@% !&*^ #( /fd|f]

Ifdtf ljsf; tflndqm=;+= tflnd gu/kflnsf j8f g+= k" d!= u|fdL0f :jf:Yo k|j4{s tfnLd ;"o{ljgfos * !

rfu"gf/fo0f & !;"o{ljgfos * !rfFu'gf/fo0f % @rfFu'gf/fo0f @ !

@= ljBfno :jf:Yo ;/;kmfO{tfnLd

rfFu'gf/fo0f @ !@ @#

#= k'0f{ ;/;kmfO{ ;DaGwL;/f]sf/jfnfx¿nfO{ @ lbg]tflnd

rfFu'gf/fo0f $, %, ! ^^ !@*

gu/sf]6 & #! %&;'o{ljgfos * #% ^(

$= ljBfno k'0f{ ;/;kmfO{Joj:yfkg ;ldlt, lzIfs,cljefjsx¿nfO{ :jf:Yo,;/;kmfO{ ;DaGwL @ lbg]tflnd

rfFu'gf/fo0f $, %, ! $^ &(

gu/sf]6 & @^ @*

;'o{ljgfos * #( &^

sfof{nosf] gfd M o'lg;]kmåf/f cfktsflng cj:yfsf] nflu of]ubfg lbg ;Sg] ;fdfgsf] ljj/0fMl;=g+= ;fdfg ;xof]uL

;+:yfOsfO{ jfFsL ;fdfgsf]

cj:yf! xfOhlgs ls6 o'lg;]km ;]6 %)) kl/jf/sf]

nflu@ Jff6/ l8:OGkm]S6]G6\; o'lg;]km ;]6 %)) kl/jf/sf]

nflu# ;/;kmfO{sf ;fdfgx¿ -

cfktsflng 6\jfOn]6 Kofg_o'lg;]km ;]6 %)) kl/jf/sf]

nflu$ kfgLsf] nfuL jfN6Lg / dux¿ o'lg;]km ;]6 %)) kl/jf/sf]

nflu% jf; ;fdfgx¿ o'lg;]km ;]6 %)) kl/jf/sf]

nflu

sfof{nosf] gfd M Friends Service Council Nepal (FSCN)

l;=g+= ;fdfg ;xof]uL;+:yf

OsfO{ jfFsL ;fdfgsf]cj:yf

! PSjf 6\ofj(Aqua tab) - Uff]6f *)))) EXP Date :May2020

Page 102: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

92

sfof{nosf] gfdM MinErgyl;=g+= ;fdfg ;xof]uL

;+:yfOsfO{ jfFsL ;fdfgsf]

cj:yf

! Snf]l/g emf]n -;/;kmfO{ tyf @$306f leqkfgL z'l4s/0f ug{sf]nflu_

- AntennaFoundation

ln= % -b}lgs_ /fd|f]

Page 103: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

93

cg';"lr ^ M Gf]kfn ;/sf/ u[x dGqfno4f/f @)^( kmfu'g !$ df ljkb\sf] ;dodf tTsfn lzlj/ v8f u/Llkl8tx¿nfO{ dfgjLo ;xof]u k|bfg ug{sf] nflu 3f]if0ff ul/Psf eQmk'/ lhNNff leqsf v'Nnf If]qx¿

qm=;=

:yfg 7]ufgf hDdf lsQf;+Vof

:jfldTj s'n If]qkmnn

! ;Nnf3f/L ltgs'g] Ef=g=kf !& ! g]kfn 6«i6 !)*—@—!—)@ 6f}d9L Ef=g=kf !! ! g]kfn ;/sf/ @—@—#—## Tffnfsf]+ Ef=g=kf !$ ! g]kfn ;/sf/ !—*—#—!$ e]n'v]n Ef=g=kf !! ! g]kfn ;/sf/ ^—(—)—)% Gff;dgf Ef=g=kf !# ! g]kfn ;/sf/ —^ eQmk'/ b/jf/ :Sjfo/ Ef=g=kf !# ! g]kfn ;/sf/ !)—)—#—#& kb\d pRr df=lj Ef=g=kf !) ! kb\d df=lj !$—#—@—)* ljBfyL{ lgs]tg Ef=g=kf * ! ljBfyL{ lgs]tg &—#—@—@( bQfqo :Sjfo/ Ef=g=kf # ! g]kfn ;/sf/ *—)—@—!) ;/:jtL ljBfu[x Ef=g=kf # ! ;/:jtL ljBfu[x )—&—@—)!! ;'o{d9L ljBfu[x Ef=g=kf ! $ g]kfn ;/sf/ !—^—!—!!@ Sjf708f} ljBfu[x e=g=kf $ ! g]kfn ;/sf/ $—!#—!—#!# Vjk sn]h e=g=kf % ! Vjk sn]h %#—)—)—)!$ af;' pRr df=lj e=g=kf !) ! af;' df=lj )—&—#—)!% Vjk OlGhlgol/Ë sn]h e=g=kf @ @ Vjk OlGhlgol/Ë

sn]h*—!—)—#

!^ eQmk'/ ax'd'vL SofDk; e=g=kf !& ! eQmk'/ ax'd'vLSofDk;

@—(—)—)

!& cfbz{ cfhfb pRr df=lj e=g=kf ( ! cfbz{ cfhfb pRrdf=lj

)—^—!—)

!* ;}lgs cf=df=lj e=g=kf !& ! ;}lgs cf=df=lj $@@—$—)—)!( dx]Zj/L v]n d}bfg e=g=kf * ! eQmk'/ lhNNff

v]ns'b ljsf;;ldlt

@)—&—!—)

Page 104: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

94

cg';"lr & M eQmk'/ lhNnfdf /x]sf c:ktfnx¿sf] ljj/0f

qm=;+= c:ktfnsf] gfd ;/sf/L÷u}/;/sf/L

kmf]g g= s}lkmot

! eQmk'/ c:ktfn ;/sf/L ^^!)&(*

@ eQmk'/ SofG;/ c:ktfn ;/sf/L ^^!!%#@

# dfgj c+u k|Tof/f]k0f s]G› ;/sf/L ^^!$&)(

$ 8f= Ojfd'/f c:ktfn u}/ ;/sf/L ^^!@&)%

% sf7df08f}+ SofG;/ s]o/ ;]G6/,

tfynL

u}/ ;/sf/L

^ l;4L d]df]l/on u}/ ;/sf/L ^^!)%&)

& dWok'/ lyld c:ktfn u}/ ;/sf/L ^^#!^%*

* gful/s c:ktfn u}/ ;/sf/L ^^#&&))

( ;ld6 c:ktfn u}/ ;/sf/L

!) sf]l/of g]kfn d}qL c:ktfn u}/ ;/sf/L ^^##$$@

!! lj=lk= g]q k|lti7fg u}/ ;/sf/L

!@ sf7df8f}+ d]l8sn sn]h u}/ ;/sf/L

lhNnf hg:jf:Yo sfof{no cGt/ut /x]sf :jf:Yo ;+:yf Pj+ >f]tsf] ljj/0f k|fylds :jf:Yo s]G› @ :jf:Yo rf}sL !( zx/L :jf:Yo s]G› % :jf:YosdL{ ;+Vof @)% ufFp3/ lSnlgs ;+Vof $% vf]k s]G› ;+Vof &# dlxnf :jf:Yo :jod\;]ljsf ;+Vof @&(

Page 105: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

95

cg';"lr *M lhNnfleq ;~rflnt PDa'n]G; ;]jfx¿

qm=; ;+:yfsf] gfd 7]ufgf ;Dks{ gDa/! Gf]kfn /]8qm; ;f];fO6L eQmk'/

lhNNff zfvfeQmk'/ ^^!@@^^,(*$(*%&#@@

@ Gf]=/]=;f]= gu/sf]6 pkzfvf Gfu/sf]6 (*$!@##^))# g]=/]=;f] tfynL pkzfvf tfynL (&$!@##*!%$ g]=/]=;f] glnGrf]s pkzfvf glnGrf]s (&$!@)*#!$% l;l4 :d[tL c:ktfn cfbz{ ^^!)%&),^^!@%$%,

(&$!@)$((!eQmk'/ gu/kflnsf eQmk'/ ^^!#@)),(*%!)*@&((

& eQmk'/, lhNNff ;dGjo ;ldlt eQmk'/ ^^!!)(#, (*$!@%&*(@,(*$@#((!((

* eQmk'/ SofG;/ c:ktfn eQmk'/, b'wkf6L ^^!!%#@, ^^!$$#)( g]kfnsf]/Lof d}qL c:ktfn lydL ^^#!^%*!) 8f= Ojfd'/f c:ktfn ;Nnf3f/L ^^!@&)%, ^^!@^(%,

(*$!^)$)&!, (*$!$**!%@!! dWok'/ lydL gu/kflnsf dWok'/ lydL ^^#!)))!@ Gffu/Ls ;fd'bflos :jf:Yo s]Gb| Efl6\8fF8f, gu/sf]6 ^^*))&(!# blwsf]6 u|fld0f ;fd'bflos s]Gb| blwsf]6 ^^@@%**, (*$!$&&&($!$ dWok'/ c:ktfn l7dL ^^#)$!$, ^^#!^%*!% Gfu/Ls ;fd'bflos c:ktfn UfÝf3/ ^^#&&))!^ rfFu'gf/fo0f k|fylds :jf:Yo

s]Gb|rfFu'gf/fo0f ^@@$^$^, (*$($@*!#

!& EofnL PDa'n]G; Aof;L (&$!!&!)%$

Page 106: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

96

cg';"lr (M g]kfn /]8qm; ;f];fO6L lhNNff zfvf cGtu{t tflnd k|fKt :jo+;]js tyf sd{rf/Lx¿sf] ljj/0f

!= If]lqo ljkb\\ k|ltsfo{ 6f]nL÷/fli6«o ljkb\\ k|ltsfo{ 6f]nL(Regional Disaster Response Team/National Disaster Response Team)

qm=; Gffd lnË lalzli6s/0f Pkzfvf ;Dks{ g+= s}lkmot!= dgf]h s'df/ yfkf k' ;fw/0f 5flnË (*%!)!&%!% /f÷If]=lj=k|=6f]@= s[i0f uf]kfn nfu]h' k' jf6\;g Gln~rf]s (&%!)*%@$$ /f÷If]=lj=k|=6f]#= s[i0f]Zj/L xf8f Df ;fw/0f af/flx (*%!)#@@()) /f÷If]=lj=k|=6f]$= k/z'/fd kf08] k' :jf:Yo ;'8fn (*$!#@)#*$ /f=lj=k|=6f]%= /Lgfl;njfn k' :jf:Yo eQmk'/ )!^^!@@^^ /f=lj=k|=6f]^= /fhs'df/ yfkf k' ;fw/0f emf}v]n (*$!@*%@#( /f=lj=k|=6f]&= lbg]z yfkf k' /fxft emf}v]n (*$!#))(@% /f=lj=k|=6f]*= Ct' j0f{ l;Njfn k' ljZn]if0f lhNnfzfvf (*$!@!##!# /f=lj=k|=6f](= /fd]Zj/ yfkf k' ;fw/0f emf}v]n (*$!^@!*$$ /f=lj=k|=6f]!)= e"jg e/0f >]i7 k' ljZn]if0f dWok'/lyld (*$!$&@&!# /f=lj=k|=6f]!!= s]zj afFlgof Kf' Vff=; emf}v]n (*$!@#^$&) /f=lj=k|=6f]!@= 1fg axfb'/ s]=;L Kf' vf=;= Affu]Zj/L (*$!&**#&^ /f=lj=k|=6f]!#= lzjx/L s]=;L Kf' vf=;= b'jfsf]6 (*$!&!*&%& /f=lj=k|=6f]!$= Hfo/fdnfdf Kf' vf=;= ;'8fn (*$!#($))* /f=lj=k|=6f]!%= ;f]d k|Wffg Kf' vf=;= b'jfsf]6 (*%!)($$#) /f=lj=k|=6f]!^= ;'eb|f sfkm\n] D vf=;= 5flnË )!^^!@@^^ /f=lj=k|=6f]vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{@=cfsl:dscj:yfdfhg:jf:Yo(Public Health in Emergencies)qm=; gfd lnË 7]ufgf ;Dks{ g+ s}lkmot!= k/z'/fd kf08] k' ;'8fn (*$!#@)#*$@= lbg]z yfkf k' emf}v]n (*$!#))(@%

#= lhNnfljkb\\ k|ltsfo{ 6f]nL ;b:o(District Disaster Response Team)qm=; gfd lnË 7]ufgf ;Dks{ g+= ;V+of

!= g/]Gb| r+Gb k' ;z:q k|x/L an (*$!^&&^)* !@= 1fg axfb'/ s]=;L k' jfu]Zj/L (*$!&**#*^ ##= ljgflu/L d jfu]Zj/L (*$!$#)&!#$= k|bLk s]=;L k' jfu]Zj/L (*%!)*()#%%= s'df/ s]=;L k' Affnsf]6 (*$!$%#### %^= ;'ud /fgfef6 k' Affnsf]6 (*$!$!@!#%&= ;'/h /fgfef6 k' Affnsf]6 (*)#((*()**= njs'df/ sfsL{ k' Affnsf]6 (*%!)%*@@%(= lbk]z >]i7 k' Affnsf]6 (*$(#)@#%#!)= gf/fo0f ;'Gb/ Tjfogf k' af/flx (*$!!!#)$! $!!= /fhg vfO{t' k' af/flx (*$!&%##&(!@= lzjs'df/ Tjfogf k' af/flx (*$!#$!^#%!#= d}ofF ;'jfn d af/flx (*$(!))%$#!$= ab|L e8]n k' rfFu'gf/fo0f (*$!@%%(#$ %!%= nId0f e'h]n k' rfFu'gf/fo0f (*$!%(&)^$!^= /fs]z >]i7 k' rfFu'gf/fo0f (*$(^%%((%!&= /f]zgs'df/ kf}8]n k' rfFu'gf/fo0f (*$!&%#!#%!*= lbjfs/ kf}8]n k' rfFu'gf/fo0f (*$(!&%%&)!(= lgh{nf s]=;L d 5flnË (*$!#($@&$ &@)= b]jL sfsL{ d 5flnË (*$(#%(*$$@!= z}n]Gb| yfkf k' 5flnË (*$(@%%(!!

Page 107: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

97

@@= k|lj0f sfsL{ k' 5flnË (*$!(@*!^(@#= z'elrGts yfkf k' 5flnË (*$(!@(@$%@$= z';g yfkf k' 5flnË (*$!&*(%$(@%= nIdL s]=;L -yfkf_ d 5flnË (*$!$$($*#@^= nf]s yfkf du/ k' blwsf]6 (*$()##^!^ $@&= /fhs'df/ >]i7 k' blwsf]6 (*$!)&)!^!@*= ;Ltf v8\sf d blwsf]6 (*)#*$(@!#@(= pQdyfkf k' blwsf]6 (&%!))&$*&#)= lbk]z rf}nfufO{ k' lh=k|=sf (*$((!))@$ !#!= eQm /fd sf]h' k' lhNnfzfvf (&%!)#($#( ##@= od'gf cof{n Df lhNnfzfvf (*$#!&(($^##= clnzf l;njfn Df lhNnfzfvf (*$#!%!$%%#$= dgxl/ s]=;L k' b'jfsf]6 (*$#)#!&@! &#%= ;f]d k|wfg k' b'jfsf]6 (*%!_($$#)#^= z}n]Gb| a:g]t k' b'jfsf]6 (*$!(!#(!$#&= lai0f' xl/ yfkf k' b'jfsf]6 (*)#%&#*(^#*= Clif v8\sf k' b'jfsf]6 (*$!^@#*%@#(= lzj xl/ s]=;L= k' b'jfsf]6 (*$!&!*&%&$)= p4j v8\sf k' b'jfsf]6 (*$!#^*%&%$!= Afnd's'Gb kf}8]n k' u'08' (*$!#(%!)& %$@= k|sfz a:g]t k' u'08' (*$!&#^%^%$#= dgs /fd yfkf k' u'08' (*%!)^!@(%$$= d~h' yfkf Df u'08' (*$($^$&^!$%= /fds'df/ a:g]t k' u'08' (*$!@%&)&)$^= s]zj aflgofF k' emf}v]n (*$!@#^$&) ^$&= lzjdl0f Gof}kfg] k' emf}v]n (*$!(%%@)^$*= s[i0f /fdyfkf k' emf}v]n (*$!)%!#$!$(= /dfyfkf Df emf}v]n (*$!#!)@*%)= s[i0f /fd ;'n' k' emf}v]n (*)#)#*%##%!= O{Zj/ sfhL vfO{h' k' emf}v]n (*$!@&#)))%@= wd{ /fhsfsL{ k' s6'~h] (*$!#%*##! $%#= 1fg]Gb| kf}8]n k' s6'~h] (*$!)(&*))%$= ;fu/ s]=;L k' s6'~h] (*$(^(^)&#%%= cRo't s]=;L k' s6'~h] (*$!^)$$)@%^= e"jg r/0f >]i7 k' dWok'/lyld (*$!($&%^^ %%&= 1fgb]j >]i7 k' dWok'/lyld (&%!))!*^^%*= /d]z k|hfklt k' dWok'/lyld (*$!@^@)%(%(= k"0f{ s]z/L >]i7 Df dWok'/lyld (*%!)(^#^$^)= rGb| s[i0f >]i7 Df dWok'/lyld (*$!$&!&%*^!= /flwsf l/hfn Df gu/sf]6 (*$!(%**)% $^@= >L/fd nfld5fg] k' gu/sf]6^#= sNklbk v8\sf k' gu/sf]6 (*$!#%*)@*^$= lbks nfld5fg] k' gu/sf]6 (*%!)@^((*^%= d'/f/L gu/sf]6L k' gln~rf]s (*$!#($)#) $^^= ljsf; sfsL{ k' gln~rf]s (*$!$#)@@^^&= lai0f' dxt k' gln~rf]s (*$!&^(!)(^*= nIdLeQm vftfvf] Df gln~rf]s (*%!)^%(*^^(= s[i0f axfb'/ b'jfn k' gjb'uf{ (*!#%)))!# %&)= /fdrGb| k|hfklt k' gjb'uf{ (*$!#^()#*&!= ;ld:tf dfgGw/ Df gjb'uf{ (*$!()!$*!&@= lbks d"n k' gjb'uf{ (*$!#^^*$)

Page 108: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

98

&#= gf/fo0f Tjfgfjf;' k' gjb'uf{ (*$!#%*)@(&$= /fhg v8\sf k' g]=/]=;f]–eQmk'/ (*$!#%$!%& $&%= /Lgf l;Njfn Df g]=/]=;f]–eQmk'/ (*$(!($%%*&^= ;]jfkf]v/]n Df g]=/]=;f]–eQmk'/ (*%!@*#&$&&&= 3gZofd kf}8]n k' g]=/]=;f]–eQmk'/ (*$&&#&@*%&*= la/]Gb| axfb'/ kf}8]n k' g]=/]=;f]–s]Gb| (*$!#%!($! $&(= ;flaqL kf08] Df g]=/]=;f]–s]Gb| (*$!#%!(&#*)= l/df bfxfn kf}8]n Df g]=/]=;f]–s]Gb| (&$!!%*$($*!= k|efs/ g]kfn k' g]=/]=;f]–s]Gb| (*$(^)#!)**@= /fh]Gb| sf]h' k' l;l4u0f]z (*$!#(^$@@ #*#= df]xg s[i0f k|hfklt k' l;l4u0f]z (*$!%!(!#^*$= ;~Hfo sfn' Df l;l4u0f]z (*$!&%#$%!*%= ldngyfkf k' l;kf8f]n (*$(!@*)#! ^*^= ;"o{ axfb'/ vfO{t' k' l;kf8f]n (*$!^)%)%!*&= ;lËtf yfkf k' l;kf8f]n (*$!^$^$%)**= /fs]z yfkf Df l;kf8f]n (*%!)^%!)(*(= xl/ z/0f a:g]t k' l;kf8f]n (*$!@@@(%$()= ls/0f yfkf k' l;kf8f]n (*%!)*!*&^(!= ;To sfsL{ k' l;¿6f/ (*$*%&*!^) $(@= /fh]z yfkf k' l;¿6f/ (*$!#*^$^@(#= k|e"/fd yfkf k' l;¿6f/ (*$!#&^^*)($= ;'/h ld> k' l;¿6f/ (&$!)!^(#&(%= an/fd ltdlN;gf k' ;'8fn (*$!#@@^$% &(^= k|sfz >]i7 k' ;'8fn (*)#*#!$)%(&= Hfo/fd nfdf k' ;'8fn (*$!#($))*(*= k/z'/fd kf08] k' ;'8fn (*$!#)@@*$((= lzj xl/ nfld5fg] k' ;'8fn (*$!#(^$@@!))= cdf]b v8\sf k' ;'8fn (*$!^%$&)(!)!= ljqmd yfkf k' ;'8fn (*)*)%^%$$!)@= ;fy{s 9'Ëfgf k' tfynL (*$!!!@*#( %!)#= uf]df yklnof 9'Ëfgf d tfynL (*)#^$&)&&!)$= hgfw{g yfkf k' tfynL (*)*%(&%)%!)%= O{Zj/ v8\sf k' tfynL (&$!!%^*!#!)^= o1 ljqmd yfkf k' tfynL (*%!)@^%$)

$= dgf];fdflhs k/fdz{ tflnddf(Psychosocial Support Training)qm=; Gfd lnË ;Dks{ g+= lhNnf÷pkzfvf!= k/z'/fd kf08] k' (*$!#@)#*$ lhNnfzfvf@= wd{/fh sfsL{ k' (*$!#%*##! s6'~h]#= lbks nfld5fg] k' (*%!)@^((* gu/sf]6$= piff sfsL{ Df (*$###@$&^ tfynL%= 3gZofd v8\sf k' (*$!#&$&@$ jfu]Zj/L^= k|lbks'df/ s]=;L k' (*@!@!*@^(

%=uf]bfd 3/ Joa:yfkg tflnd(Warehouse Management Training)qm=; gfd lnË ldlt e]Go" s}lkmot!= ;'/]Gb| vfO{t' k' @)^* efb| @#–@% g]=/]=;f]–s]Gb|@= o1 ljqmd yfkf k' @)^* efb| @#–@% g]=/]=;f]–s]Gb#= k/z'/fd kf08] k' @)^* efb| @#–@% g]=/]=;f]–s]Gb

Page 109: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

99

^= cfkTf\sflngdf hg:jf:Yo, hgzlQmJolQm(Emergency Health)qm=; Gfd lnË ;+:yf ;Dks{ g+=

!= ;"o{ axfb'/ vfO{t' k' lhNnfzfvf (*$!^)%)%!@= t'O{nfn >]i7 k' lhNnfzfvf (*$!#^)#!)#= ;'/h ld> k' lhNnfzfvf (*$!)!^(#&$= o1 ljqmd yfkf k' tfynL (*%!)@^%^$%= k|lbks'df/ s]=;L k' jfu]Zj/L (*$!@!*@^(^= lzadgL Gof}kfg] k' emf}v]n (*$!(%%@)^&= z';Ln a:g]t k' u'08' (*$!@$)*!(*= uf]kfn kf}8]n k' rfFu' (*$!#!$()&(= ho/fd nfdf k' ;'8fn (*$!#($))*!)= k|ldnf k|wfg d b'jfsf]6 (*$!()(*@(!!= lx/fdfg zv+b]j k' dWok'/ lyld (*%!)&#!#&!@= lbks d"n k' gjb'uf{ (*$!#^^*$)!#= ¿k]z /fh Gof}kfg] k' b'jfsf]6 (*$(%#@&@&!$= k|e"/fd yfkf k' l;¿6f/ (*$!#&^^*)!%= s[i0f xl/ sdf{rfo{ k' af/flx (*$!#($!$!!^= /fs]z yfkf k' l;kf8f]n (*%!)^%!)(!&= wd{ /fh sfsL{ k' s6'~h] (*$!#%*##!!*= s[i0f /fd yfkf k' emf}v]n (*$!)%!#$!!(= lai0f' dxt k' gln~rf]s (*$!&^(!)(@)= lbk]z >]i7 k' Afnsf]6 (*$(#)@#%#@!= z'e]R5f dfgGw/ d cf/Sof6–

eQmk'/(*$!!#$*^*

@@= piff sfsL{ d cf/Sof6–eQmk'/

(*$###@$&^

@#= nIdL s]=;L÷yfkf d lhNnfzfvf (*$!$$($*#@$= ;lËtf yfkf d lhNnfzfvf (*$!^$^$%)@%= ;f]lgof yfkf d lhNnfzfvf (*$((#)^@#

Page 110: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

100

cg';"lr !)M lhNnfleqsf ;fd'bflos ljBfnox¿sf] ljj/0f

s|=;=;|f]ts]Gb|sf] ljBfnosf] 7]ufgf

k| c sf] gfd ;Dks{ g+=;+rflntsIff

qm;

7]ufgf gfd tx ufpF÷6f]n j8f

1 1 rfFu' rfFu'gf/fo0f p=df=lj= b'jfsf]6Gof}kfg]ufpF 14 blw/fd u]nfn 9851069247 12

2 2 rfFu' dgf]x/f lg=df=lj= b'jfsf]6 j];L 14 /d]znfn >]i7 9841543672 7

3 3 rfFu' e}/jL k|f=lj= b'jfsf]6 uflj;6f]n 13 cfgGb /fd s] ;L 9841343630 5

4 4 rfFu' u0f]z k|f=lj= b'jfsf]6 km}9f]sf 12 gf/fo0fk|;fb k|wfg 9841520586 5

5 5 rfFu'ljgfos;/:jtL lg=df=lj= b'jfsf]6

;/:jtLv]n 7 7

6 6 rfFu' afne"if0f lg=df=lj= emf}v]nbfxfnufpF 5 /fdk|;fb bfxfn 9849355151 8

7 7 rfFu' ofkLe}/j lg=df=lj= emf}v]n ;'Gb/ynL 6 Zofds'df/ zfv 9841432403 6

8 8 rfFu' cfhfb df=lj= emf}v]n emf}v]n 17 s]zj jflnof 9841236470 10

9 9 rfFu' u0f]z,nflsnf k|f=lj= emf}v]n nflsnf 7 nId0f cfuGhf 9843159963 5

10 10 rfFu' bf]nflu/L df=lj= rfFu' Os'6f]n 8 k~rgf/fo0f e8]n 9841430973 10

11 11 rfFu' s[i0f k|f=lj= rfFu' vf]l/of 4 nfnaxfb'/ tfdfª 9841257825 5

12 12 rfFu' rfFu'gf/fo0f k|f=lj= rfFu' ;fªbx 11 k|efs/ vgfn 9841178598 5

13 13 rfFu' Gofrf]kf}jf k|f=lj= rfFu' l;Gb'/Vjf 9 /fd/fhf a'9fyf]sL 9841456396 5

14 14 rfFu' afneQm k|f=lj= rfFu' u0f]z:yfg 5 Zofd jfgLof 9841795194 5

15 1 tfynL sflnsf lg=df=lj= ;'8fn snd;L 8 u'0f/fh ;'j]bL 9741021138 5

16 2 tfynL ;/:jtL df=lj= ;'8fn yfsndfy 6 Ogb|dl0f lu/L 9841299261 12

17 3 tfynL jfnlds]Zj/ k|f=lj= ;'8fn r/]nL 7 vu]Gb|k|;fb wdnf 9851181658 8

18 4 tfynL s[i0f k|f=lj= ;'8fn lhtk'/ 4 s[i0faxfb'/ sfsL{ 9823307166 5

19 5 tfynL kGrsGof df=lj= ;'8fn b'nfnufpF 9 ;Gt/fd b'nfn 9803033414 10

20 6 tfynL dx]Gb|u|fd df=lj= ;'8fn ªfa' 3 clDasf lwtfn 9841004712 12

21 7 tfynL 7"nL a|Dxfo0fL k|f=lj= ;'8fn gfpFaf/L 2 xl/s[i0f /fpt 9841271929 5

22 8 tfynL 8f8fkf6L k|f=lj= tfynL kf]y'rf 8 lji0f'gf/fo0f Toft ९८४१४५३३२३ 5

23 9 tfynL u0f]z df=lj= tfynL u0f]z8fF8f 5 x/L axfb'/ yfkf ९८६०४९१६४९ 10

24 10 tfynL km}9fsf lg=df=lj= tfynL km}9f]sf 9 dxflj/ cdfTo ९८४१३६९०२६ 7

25 11 tfynL b]jL p=df=lj= tfynL ;f}8f]n 7 /fhf/fd 5'sfF ९८४१६५४५५६ 12

26 1 vl/kf6L 1fgHof]lt lg=df=lj= 5flnË sfnL6f/ 2 /fdaxfb'/ ;'jfn 9849352230 8

27 2 vl/kf6L u0f]z df=lj= 5flnË u'8L 4 G5'R5]eQm kmf]h' 9841368464 10

28 3 vl/kf6L /fwfs[i0f lg=df=lj= 5flnË kf]v/L8fF8f 6 /fds[i0f km'ofn 9841539447 8

29 4 vl/kf6L gu/sf]6 lg=df=lj= gu/sf]6 km]bL 1 ;'bz{g nfld5fg] 9841791056 8

30 5 vl/kf6L r]tgf k|f=lj= gu/sf]6 j]+;L6f]n 3 ;fg'dfYf yLª 9741333343 5

31 6 vl/kf6L tf}ynL k|f=lj= gu/sf]6 u}/L ufpF 5p4jk|;fbnfld5fg] 9841358730 5

32 7 vl/kf6L sflnsf df=lj= gu/sf]6 5fk|]8fF8f 6 dw'/fd yfkf 9841284691 10

33 8 vl/kf6L r'gfb]jL df=lj= gu/sf]6 du/ufpF 6 gfg' d}of lu/L 9841300114 10

34 9 vl/kf6L u8u8] lg=df=lj= gu/sf]6 sfkmnrf}/ 8p4jk|;fbhds6]n 9851050017 8

35 10 vl/kf6L jfu]lx0fL df=lj= jfu]Zj/L 9'+u]gL 2s[i0fd'/f/Lnfld5fg]

9841432088 10

36 11 vl/kf6L jfu]lx6LdfO{ k|f=lj= jfu]Zj/L kbfnL 5 /fdk|;fb l3ld/]

98411621012 5

Page 111: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

101

37 12 vl/kf6L k~rsGof k|f=lj= 5flnË 5flnË 7 ;'bz{g nfld5fg] 9841285508 5

38 13 vl/kf6L jfNdLls lg=df=lj= jfu]Zj/L u'¿ª6f\/ 8 x]dGt l;6f}nf 9841523011 8

39 14 vl/kf6L s[i0f p=df=lj= jfu]Zj/L vl/kf6L 1 Og\b| k|zfb sfo:y 9841429839 12

40 1 hf]/kf6L zflGte}/j k|f=lj= g+v]n zlGtufpF 9 x]/fdfg ;'s'e6' 9841477517 5

41 2 hf]/kf6L k+rsGof k|f=lj= g+v]n knfF;] 1 s'j]/ dxt 9841581639 5

42 3 hf]/kf6L /fd lg=df=lj= g+v]n dxtufpF 5 /fds[i0f vqL 9841831185 8

43 4 hf]/kf6L e'jg]Zj/L df=lj= g+v]n g+v]n 2 /fhf/fd ;'jfn 9841654562 10

44 5 hf]/kf6L

hf]/kf6L

df=lj= g+v]n g+v]n 7 xl/k|;fb 9sfn

9841495289 12

45 6 hf]/kf6L

;Gts[i0f

k|f=lj= l;kf8f]n;"o{ljgfos 1 xl/k|;fb /fhynf

9841605440 5

46 7 hf]/kf6L 8f]n]Zj/ lg=df=lj= l;kf8f]n 8f]n]|Zj/ 6 jL/]Gb| sfo:y 9841753722 8

47 8 hf]/kf6L cfzfk'/L k|f=lj= l;kf8f]n GxfsG8f]n 8 u0f]znfn Vofh' 9841531476 5

48 9 hf]/kf6L;/:jtL

lg=df=lj= l;kf8f]nkf6LeGHofË 4 3gZofd yfkf 9841514459 7

49 10 hf]/kf6Lu0f]z

df=lj= l;kf8f]n ggfa'F 9gf/fo0faxfb'/b'jfn 9841432720 10

50 11 hf]/kf6L zflGtlgs]tg df=lj= l;kf8f]n l;kf8f]n 2 kf08j/fh clwsf/L 9843452225 10

51 12 hf]/kf6L

b]phfufpF

k|f=lj= lrQkf]n b]phfufpF 3 lbks/fh vgfn 9841392566 5

52 13 hf]/kf6L gjHof]lt k|f=lj= lrQkf]n l;dn6f/ 1 pdL{nf cfrfo{ 9849596869 5

53 14 hf]/kf6L b]jL k|f=lj= lrQkf]n u'kmf 5 d~h' s] l;= 9849171573 5

54 15 hf]/kf6L eujtL k|flj= lrQkf]n e+ufn 7 uf]kfnk|;fb 1jfnL 9841305831 5

55 16 hf]/kf6L bxufpF k|f=lj= lrQkf]n bxufpF 5 /flwsf clwsf/L 984175305 5

56 17 hf]/kf6L dxf+sfn]Zj/ k|f=lj= lrQkf]n lrQkf]n 6 s[i0fxl/ sfsL{ 9841753012 5

57 18 hf]/kf6L ;/:jtL df=lj= sfqmfjf/L g+v]n k/z'/fd /fO{ 9841505793 10

58 19 hf]/kf6Lafn lzIff;bg lg=df=lj= lrQkf]n ;Nnf3f/L 9 ¿b|axfb'/ vqL 9841520396 8

59 1 c/lgsf] c/lgsf] p=df=lj= blwsf]6 ufDrf 6 xl/z/0f 9'+u]n 9843626272 12

60 2 c/lgsf] dx]Gb|zflGt df=lj= afnsf]6 afnsf]6 5 uf]kfnljqmd yfkf 9851092943 10

61 3 c/lgsf]l;¿6f/

df=lj= l;¿6f/ l;¿6f/ 6gf/fo0f k|;fbkf]v|]n 9851170606 10

62 4 c/lgsf]

;f]dln+u]Zj/

lg=df=lj= l;¿6f/ l;¿6f/ 7 cfgGb /fhynf

9841495240 7

63 5 c/lgsf]s'ndfofeujtL lg=df=lj= blwsf]6 lj¿jf 5 afnuf]kfn lvDjfn 9813271835 7

64 6 c/lgsf]Hof]lt

df=lj= u'08" lsjfrf]s 7s[i0fnfnGx]Dxfkm'sL 9841795579 10

65 7 c/lgsf] dx]Gb| lg=df=lj= s6'~h] s6'Gh] 1 huGgfy 9'+u]]n 9841133080 7

66 8 c/lgsf] ;'j0f]{Zj/ lg=df=lj= s6'~h] agfrf}/ 8 lrq a c5fdL 9843724486 8

67 9 c/lgsf]rGb|;"of]{bo

lg=df=lj= u'08"3\ofDk]8fF8f 3 cfgGb /fhynf 9849170770 7

68 10 c/lgsf] e}/jL lg=df=lj= u'08" u'08" 1 s[i0fd'/f/L zdf{ 9843038922 8

69 11 c/lgsf] afn r]tg k|f=lj= blwsf]6 tvf{ufn 5 k|tfjaxfb'/ v8\sf 9841394780 5

70 12 c/lgsf]cGtln+u]Zj/

k|f=lj= blwsf]6cGtln+u]Zj/ 5 g/xl/ Gof}kfg] 9803907718 5

71 13 c/lgsf]lrqk'/

k|f=lj= blwsf]6 lrqk'/ 9Zofd ;'Gb//fhynf 9860451262 5

72 14 c/lgsf] pkof]uL k|f=lj= l;¿6f/ l;¿6f/ 1 Zofd jfgLof 9843496522 5

73 15 c/lgsf] afnsf]6 k|f=lj= afnsf]6 afnsf]6 7 /fhg vqL 9849399048 5

Page 112: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

102

74 16 c/lgsf] afn ljgfos k|f=lj= afnsf]6 afnsf]6 2 afa'sfhL >]i7 9841566956 5

75 17 c/lgsf] u0f]z k|f=lj= afnsf]6 afnsf]6 9 gfo/f0f vqL 9841561101 5

76 18 c/lgsf] lzz':ofxf/ k|f=lj= l;¿6f/ l;¿6f/ 9 eujtL yfkf 9813301349 5

77 19 c/lgsf] led k|f=lj= u'08" u'08" 6 a'l4s[i0f Tjfogf 9841429901 5

78 20 c/lgsf] hgljsf; k|f=lj= u'08" sfsL{ufpF 5 ;'nf]rgf sfsL{ 9860479494 5

79 21 c/lgsf] ;'lzne}/j k|f=lj= s6'~h] e}/j:yfg 3 s";nf zdf{ 9841691913 5

80 1 ;fgf]l7dL lxdfno k|f=lj= dlygkf lg/k'/ 3 k|sfzdfg >]i7 9849329471 5

81 2 ;fgf]l7dL afn;]jf lg=df=lj= dlygkf s'08f]n 7 hofnIdL xf8f 9841585488 7

82 3 ;fgf]l7dL gLnaf/fxL k|f=lj= dlygkf l6ugL 3 s[i0feQm >]i7 9860211448 5

83 4 ;fgf]l7dL>L nf]sGynLk|f=lj= k|f=lj= dlygkf nf]sGynL 17 lgd{{nf sfsL{ yfkf 9841394014 5

84 5 ;fgf]l7dL dx]Gb| lg=df=lj= dlygkf hfltufn 7 /fdjxfb'/ sfsL{ 9841232561 8

85 6 ;fgf]l7dL 1fgljsf; k|f=lj= dlygkf af]8] 1 eQm;'Gb/ >]i7 9841652296 5

86 7 ;fgf]l7dL k|f0ff]bo k|f=lj= dlygkf l7dL 9 s[i0fxl/ k|hfktL 9841430397 5

87 8 ;fgf]l7dL hgk|]dL lg=df=lj= dlygkf sf}zn6f/ 15 c0faxfb'/ v8\sf 9841363923 8

88 9 ;fgf]l7dL cfbz{ p=df=lj= dlygkfnfos"l7dL 12 12

89 10 ;fgf]l7dL afnk|]dL df=lj= dlygkf l7dL 13 z/0faxfb'/ sfo:y 9841410604 10

90 11 ;fgf]l7dL cfbz{ pdf=lj= dlygkf ;fgf]l7dL 17 ;'o{jxfb'/ sfsL{ 9841134685 12

91 12 ;fgf]l7dL hgsl;l4sfnL df=lj= dlygkf l;l4sfnL 8 afnd's'Gb >]i7 9841369193 10

92 13 ;fgf]l7dL af]8] p=df=lj= dlygkf af]8] 1 hLjg zdf{ 9841061858 12

93 14 ;fgf]l7dL u0f]z df=lj= dlygkf gub]z 4 k|ltdfg >]i7 9841565040 10

94 15 ;fgf]l7dL ;/:jtL lg=df=lj= dlygkf dgf]x/f 16 OGbL/f dxt 9841503288 6

95 16 ;fgf]l7dL afn ;'wf/ u[x df=lj= dlygkf ;fgf]l7dL 17 /]vf kf]v/]n 9843661355 10

96 17 ;fgf]l7dL cf:yf dlxnf df=lj= dlygkf u7\7f3/ 15 kfj{tL 1jfnL 9851156610 10

97 18 ;fgf]l7dL dfgj ljBfu[x ljz]if dlygkf l;l4sfnL 8 jfj's[i0f /lGht 9841257495spcl

98 1 b/jf/If]q >L kb\d p=df=lj= egkf b/jf/If]q 13 /fd xf8f 9841212469 12

99 2 b/jf/If]q jf;' p=df=lj= egkf sfln3f6 10 clDjsf GofORofO{ 9841477100 12

100 3 b/jf/If]q zf/bf p=df=lj= egkf ofnf5]+ 10 p4j ;'hv' 9841501024 12

101 4 b/jf/If]q ljBfyL{ lgj]mtg p=df=lj= egkf b/jf/If]q 8 ;h{gL hf]zL 9841369006 12

102 5 b/jf/If]q hfu[lt df=lj= egkf vf}df 15 k|sfzdfg ah|frfo{ 9843452249 10

103 6 b/jf/If]qzflGtlgs]tg

df=lj= egkf /fddlGb/ 12dx]Gb| uf]kfnsfd{rfo{ 9841367813 10

104 7 b/jf/If]qd]wf df ljsGof df=lj= egkf t]vfrf] 16 u+ufw/ xf8f 9851143771 10

105 8 b/jf/If]q tf/f df=lj= egkf d+unf5] 14 k'iknfn ;'jfn 9851059689 10

106 9 b/jf/If]q u0f]z df lj= egkf efjf{rf] 17 u+ufk|;fb ofsfdL 9841987674 10

107 11 b/jf/If]q 1fg ljho lg=df=lj= egkf b'wkf6L 17 afnsi0f >]i7 9841356362 8

108 12 b/jf/If]q afn dlGb/ k|f=lj= egkf b/jf/If]q 13 s[i0feQm >]i7 9841380936 5

109 13 b/jf/If]q zf/bf k|f=lj= egkf af/fxL:yfg 14 xl/s[i0f /+lht 9849662030 5

110 14 b/jf/If]q hg;]jf k|f=lj= egkf d+unf5] 14 ljZj/fd ;'jfn 9841358212 5

111 15 b/jf/If]q pbo k|f=lj= egkf O6f5] 17 /Ltf hf]G5] 9849174458 5

112 16 b/jf/If]q;L=jL=cf/;+:yf ljz]if egkf OGb|fo0fL /d]z/fd >]i7 9841221210 spcl

113 17 b/jf/If]q;':t dgMl:yltljBfno ljz]if egkf af/fxL:yfg 16 tf/fb]jL lsh' 9841358071 spcl

114 1 jfu]Zj/L jfuLZj/L p=df=lj= egkf RofDxfl;+x 1 s[i0fk|;fb wG5f 9841299111 12

Page 113: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

103

115 2 jfu]Zj/L a|Dxfo0fL k|f=lj= egkf tf}nf5]+ 1 tLy{nIdL wG5f 9841119782 5

116 3 jfu]Zj/L ;dfh ;'wf/ df=lj= egkf tf}nf5]+ 2 nIdLnf/fo0f b'jfn 9841590304 10

117 4 jfu]Zj/L dx]Gb| k|f=lj= egkf h]nf 2 /fhg 5':ofjfu 9841621610 5

118 5 jfu]Zj/L bQfqo lg=df=lj= egkf bQfqo 3 ;ld{nf >]i7 9841393662 8

119 6 jfu]Zj/L eLd cfbz{ lg=df=lj= egkf ;'s'n9f]sf 8 bLks dfs 9841110068 7

120 7 jfu]Zj/L r08]Zj/L lg=df=lj= egkf l6a'S5] 8 /Ltf nfv]d¿ 9841692881 7

121 8 jfu]Zj/L;/:jtLljBfu[x df=lj= egkf

gjb'uf{:yfg 3 k'0o/fd b'jfn 9849179943 10

122 9 jfu]Zj/L a|Dxrfl/0fL k|f=lj= egkf Sjf708f} 4 hd'gf tfd|fsf/ 9808580833 5

123 10 jfu]Zj/L x+;jflx0fL k|f=lj= egkfdxfnIdL:yfg 4 ;"o{axfb'/ kmf]h' 9841320450 5

124 11 jfu]Zj/L >L k|f=lj= k|f=lj= egkf of5]+ 5 k|]d hfsLaGhf/ 9849172956 5

125 12 jfu]Zj/L ;dfh;]jf O{= k|f=lj= egkf Ogfrf] 6 /fdeQm ys' 5

126 13 jfu]Zj/L l;l4zf/bf k|f=lj= egkfwg]z/fh/fhf]kfWofo 9841271875 5

127 14 jfu]Zj/L afn ;]js lg=df=lj= egkf xg'dfg3f6 6 hokfn xl/sfo:y 9841300914 8

128 15 jfu]Zj/L gljg lg=df=lj= egkf uf]Nd9L 7 t'n;L/fd Ujf5f 9841477671 8

129 16 jfu]Zj/L cfbz{ cfhfb p=df=lj= egkf e]n'v]n 11 >Ls[[i0 ls;L 9841398356 12

130 17 jfu]Zj/L Bf}nf k|f=lj= egkf e]n'v]n 11 hfg/L xdfn 9841394408 5

131 18 jfu]Zj/L ef/tL k|f=lj= egkf v+nf 11 k"0f{s]z/L k|wfgf+u 9841495590 5

132 19 jfu]Zj/L j/bfo0fL lg=df=lj= egkf 6f}d9L 11 ljgf tfd\\/fsf/ 9803297449 7

133 20 jfu]Zj/L ;GttL k|f=lj= egkf b/jf/If]q 11 dw'd}of k|wfg 9841358193 5

Page 114: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

104

cg';"lr !@M lhNnfleqsf ;+:yfut ljBfnox¿sf] ljj/0f

qm= ;+= laBfnosf] gfd k| c ÷k|frfo{sf] gfd df]afO{n g++ laBfnosf] g+=

! afn lasf; O{ ;] :s"n ;'/]Gb|/fh uf];fO{+ 9851131591 6610106

@ Vjlk|Ë O{ ;] :s"Nf lagf]b k|hfklt 9841754509 6616416

# lnzff O{ ;] :s"n lza k|;fb >]i7 9841620520 6610902

$ kf/fug Ps]8]dL k'0o/fd sjfF 9841300841 6617360

% ljh8d O{ :s"n an/fd gfuf 9841472698 6617092

^ sflnsf pdfla lbg]z Ujf5f 9849129850 6612925

& df]8]n hgtf O{ ;] :s"n lbg]z Ujf5f 9849129850 6612925

* dflDt O{G6/g]zgn Ps]8]dL /fh]Gb| sf]h" 9841350719

( l;4L Unf]l/o; O{ ;] :s"n /fh]Gb| sf]h" 9841350719

!) O{i6 KjfO{G6 O{ ;] :s"n /d]z rGb| >]i7 9751012400 6612400

!! Goftfkf]n O{ ;] :s"n ;'lzn dxt 9851040492 6615569

!@ ;dtf lzIff lgs]tg dfla zf]ef tfdfË 9851113631 6618327

!# dgsfdgf O{ ;] :s"n >L /fd cfrfo{ 9841393782 6617871

!$ h]Go"O{g dfla s'nbLk Gof}kfg] 9841257253 6612651

!% uf]N8]gu]6 O{ ;] :s"n l;Ë axfb'/ tfdf 9841299271 6614392

!^ l;l/gs]g O{ :s"n ;+ho ;'jfn 9803045226 2133745

!& lqmol6e O{ ;] :s"n laZj /fd b'jfn 9841791410 6617174

!* :sn; { xf]d Ps]8]dL /fd]Zj/ drfd;L 9841402921 6612892

!( lxdfnog O{ ;] :s"n ;/f]hf u'¿Ë 984113575 6617073

@) b /fO{lhË O{ ;] :s"n rl08sf sfoi7 9841481390 6613603

@! O{d]h O{ ;] :s"n lzas[i0f sjfF 9841580099 6615433

@@ ;"of]{bo O{ ;] :s"n cro"t k|hfklt 9851076976 6612905

@# laBf cfh{g O{ ;] :s"n k'¿iff]td Ujf5f 9841235433 6610713

@$ k|f]lS;df O{G6/g]zgn Ps]8]dL gfgL 5f]/L vfO{t" 9851001670 6611530

@% jfO{h Nof08 O{ ;] :s"n cfz s'df/ lrs+a+hf/ 9851008195 6614530

@^ laBf lasf; O{ ;] :s"n k|lbk vqL 9851054357 6617801

@& sDo"lgs]l6e O{ ;] :s"n hgL s'df/ /fO{ 9841299154 6619539

@* lgcf]nf]lhog O{ ;] :s"n dl0fnfn cdfTo 9851095989 6616997

@( k|f]j]z Ps]8]dL k|]d k|;fb sdf{rfo{ 9841848717 6620020

#) dfp06 EofnL O{ ;] :s"n k|eft/fh /fO{ 9841042440 6610149

#! zlxb :d[tL dfla gftL sjfF 9841465508

#@ lagfos laBf>d O{ ;] :s"n /fh]Gb| >]i7 9841243259 6614880

Page 115: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

105

;fgf]l7dL ;|f]ts]Gb|l;=g ljBfnosf] gfd k|wfgfWofkssf] gfd df]jfOn g+ sfof{nosf] g+1 PlS6e OËlnz :s"n ljho k|hfklt 9841272377 66334362 cfbz{ hgk|]dL lg=df=lj lgn]z cfrfo{ 9851054064 62208673 P8efG; Ps]8]dL ;f]d s[i0f k|hfklt 9841257145 66386794 Pldlg6L OËlnz :s"n ;'o{ e08f/L 9841434715 51331065 c¿0ff]bo OËlnz :s"n zf]ef k|hfklt 9841204206

6eQmk'/ OËlnz :s"n gf/fo0f ofbj 9841377862

6637800\6630666

7 eQmk'/ lg:6 rGb| clwsf/L 9801075950 66353588 rf0fSo OËlnz :s"n u0f]z afa' kf]v/]n 9851073495 6632927

9r/v08L ljBf dlGb/ z+s/ k|;fb kf}8]n 9851049814

6637375\6636290

10 lqmol6e ng{; Ps]8]dL s[i0f x/L >]i7 9851152532 663257811 lbAo lbk Hof]tL l;dfGt /fh ;'j]bL 9841269596 663774112 lbo >L OËlnz :s"n s]za cfrfo{ 9851157142 621903713 ODofg'cn ;]=OËlnz :s"n /]jt axfb'/ v/]n 9813885699 663387214 O/'dfO6 OËlnz :s"n lbg]z kf08] 9851169307 663245715 Pe/]i6 klAns :s'n s[i0f sfsL{ 984150450916 UNof8:6f]g Ps]8]dL ljgf]b sdf/ sf]O/fnf 9841209622 6631588

17Unf]an kf7zfnf lbnf zfSo 9851221599

9841497271

18 Unf]/L OËlnz :s'n xl/s[i0f Gof}kfg] 9851173273 621191519 lxdr'nL OËlnz :s'n u0f]z /fd sfn' 9741005617 663844120 xf]nL uf8]{g OËlnz :s'n /Tgdfg z+vb]j 9851198592 663207121 XofKkL lqmog OËlnz :s'n cg'kdf u'¿Ë 984378640922 hof ;]= OËlnz :s'n ;ljg yfkf 9841393862 663101623 sf}zn6f/ OËlnz :s'n nIdL s'6' 9841416344 663359924 nfOe lehg Ps]8]dL jfËn lemDaf 9843933011 662289425 n8{ a'4 OËlnz :s'n /f]zg dfgGw/ 9841367079 663320926 nf]6z Ogf]e]l6e OËlnz :s'n ;'lgtf >]i7 9841095882 663289127 dft[e'dL :s'n k|s/L s]=;L 9851061052 663053228 dfp06 l;gfO{ OËlnz :s'n ljKna k|hfklt 9841514783 505320529 gf}nf] Hof]tL OËlnz :s'n lzjs[i0f >]i7 9851029966 663062630 gj/Tg OËlnz :s'n ;'/]Gb| >]i7 9841462601 663395131 Go" lIFfl/h OËlnz :s'n ljb'/ gu/sf]6L 9841242543 213058532 cf]d 1fg dlGb/ OËlnz :s'n /fd k|;fb ;'j]bL 9851008688 663706533 clj{6 OËlnz :s'n s'df/ >]i7 9851125814 663836734 kk'n/ Unf]/LNof08 ;'lgn hogf 9841281603 663170035 k|fOd Ps]8]dL kbd s'df/ >]i7 9841947040 663549836 K/f] P8 OG6/g]zgn :s'n u0f]z afa' kf]v/]n 985107349537 k'd/L ;]s]08/L :s'n gljg s'df/ ;'g'jf/ 9841555296 663118538 /]l8oG6 OËlnz :s'n k|zg v8\sf 9851058462 663726339 ;u/dfyf OËlnz :s'n ho/fd x]sf 9841488408 663206040 ;f}/:y OËlnz :s'n a;Gt cof{n 9851094908 663709541 l;l4u0f]z df=lj s[i0f s'df/ k|hfklt 9841488329 663008042 l;4fy{ ljBflk7 lblksf yfkf 9851043489 663169743 :dn ls8\; :s'n lydL 984164626444 P;cf]P; xd{g dfOg/ pRr df=lj ljgf]b a/fn 9851179643 6631578

Page 116: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

106

45 ;'wf;fu/ ljBf ;bg vu]Gb| Kofs'/]n 9851023986 663164246 ;'lk|d Ps]8]dL lj/]Gb| >]i7 9841311326 663412547 ;g;fOg pRr df=lj /fhg k|;fb sfkm\n] 9857011450 5639947048 lq :6f/ OËlnz :s'n tn;L >]i7 9841436859 663133949 o'lgs g]kfn Ps]8]dL uf]kfn l/hfn 9841438887 663045350 ljgfos lzIff lgs]tg ;'/]Gb| ljqmd k|hfklt 9851019554 663256851 j]nkm]o/ Ps]8]dL b'uf{k|;fb clwsf/L 9841523868 663395052 h]lgy Ps]8]dL /df a:g]t 9841403966 6630130

>L kb\d ;|f]ts]Gb|qm=;+= laBfnosf] gfd g=kf j8f :yfg

k| c ÷k|frfo{sf]gfd df]afO{n g++

1 a|fO6:6f/ O{= :s'n e=g=kf= 12 /fddlGb/ /fh]Gb| ;'hv' 9841531426

2 8]df]; O{ :s'n e=g=kf= 12 /fddlGb/ ljgf]b nfdf 9841299654

3O=hL= kfof]lgo/ O{:s'n e=g=kf= 15 ;xLb:d[lt ljh]Gb|nfn Wjh' 9841285417

4 Pe/]i6 O{= :s'n e=g=kf= 15 ldjf5] eQm /fhe08f/L 9851040594

5 Pe/]i6 eQmk'/ :s'n e=g=kf= 15 ldjf5]sdnfb]jL/fhe08f/L 9851095489

6 1fgf/f O{ :s'n e=g=kf= 16 af/fxL:yfg/fdrGb|hflsaGhf/ 9803087380

7lUn6/ km\o'r/ O{:s'n e=g=kf= 16 af/fxL:yfg /fdk|;fb vftfvf] 9841431931

8lxdfnog Unf]/L O:s'n e=g=kf= 15 ;xLb:d[lt s[i0f/fd Tjfgfjf;' 9841394868

9 h]l;h O{= :s'n e=g=kf= 15 Ogb|fo0fL ho/fd uf]vf{nL 9841477325

10 ng{; Ps]8]dL e=g=kf= 14 uknL dbg ;'jfn 9841271637

11 lnl6n jN8{ O{ :s'n e=g=kf= 16 b'wkf6L s[i0fs'df/ >]i7 9851036624

12 db/n}08 O{ :s'n e=g=kf= 15 Jof;L ;'/h ;'jfn 9841725566

13 ldgjf{ O{= :s'n e=g=kf= 12 /fddlGb/ /fh]Gb| b'jfn 9841393644

14cS;kmf]8} k|flS6snO{ :s'n e=g=kf= 17 ;Nnf3f/L /lj b'jfn 9851199804

15 k|eft O{= :s'n e=g=kf= 10 Jof;L /fd sf;'nf 9841531424

16;g;fOg g]zgn:s'n e=g=kf= 17 b'wkf6L k'0ok|;fb 9sfn 9851042790

17 ;]sl/8 x6{ Ps]8]dL e=g=kf= 14 uknL >L/fd ;'jfn 9841432048

18;fOlg+u :6'8]G6Ps]8]dL e=g=kf= 14 uknL s[i0fk|;fb 5':ofsL 9841431606

19 ;fd'bflos O{ :s'n e=g=kf= 10 Jof;L /fHonIdL Vofh' 16612470

20 ;}lgs cf=df=lj= e=g=kf= 17 ;Nnf3f/L;ldd cgj/;ldd 9851137275

21 >lds df=lj= e=g=kf= 10 Jof;L nIdLgf/fo0f b'jfn 9841590304

22 ;"o{ljgfos O{ :s'n e=g=kf= 17 ;[hgfgu/ jL0ff kf08] 9841431322

23 xf]nLuf8]{g O{ :s'n e=g=kf= 10 Jof;L k|]dhg yfkf 9841358613

24 km\o'r/ :6f/ O{ :s'n e=g=kf= 16 t]vfrf] cGh' rf}u'7L 9841041698

Page 117: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

107

25 dx]Gb| ljBf cf>d e=g=kf= 16 af/fxL:yfg dx]Gb|k|;fb df:s] 9851043878

26 /fhifL{ u'¿s'n :s'n e=g=kf= 17 ;Nnf3f/L lbnlk /fgfdu/ 9841944163

27 h]lgy O{ :s'n e=g=kf= 16 b]udgf ;'Gb/ ;'jfn 9849424658

28 kflye/f Ps]8]dL e=g=kf= 17 ;Nnf3f/L /d]zk|;fb l;6f}nf 9841692197

rfFu'gf/fo0f ;|f]ts]Gb|qm=;+= laBfnosf] gfd 7]ufgf k|c÷k|frfo{sf] gfd df]afO{n g++ laBfnosf] g+ Run-Class

! gljg O{ :s'nrfFu'gf/fo0f–^ g/]Gb|s'df/ u]nfn 9851105242 10

@o'gfO6]8 lk|k]/]6/L O{:s'n

rfFu'gf/fo0f–& >Ls[i0f s];L 9751009760 10

# u0f]z O{ :s'nrfFu'gf/fo0f–^ x]df kGt 9841042201 10

$ rDks ljBfkL7rfFu'gf/fo0f–* /d]z ;'jfn 9851174496 10

% km"na|fO6 :s'nrfFu'gf/fo0f–^ /fh]z bfxfn 9860065604 10

^ k|1f O{ ;]= :s'nrfFu'gf/fo0f–!# 6+sk|;fb l;6f}nf 9841130889 10

gy{Oi6 O{ :s'nrfFu'gf/fo0f–!# /fddl0f Gof}kfg] 9841395637 10

*uf]N8]g ;'gufef O{:s'n

rfFu'gf/fo0f–!@ lnnf lg/f}nf 9851160980 10

(hfu[lt ljBf;bg O{:s'n

rfFu'gf/fo0f–!$ /fhg nD;fn 9841982876 5

!) ;/:jtL O{ :s'nrfFu'gf/fo0f–!^ Zofd cjfn 9841620036 5

!! jfNdLls O{ :s'nrfFu'gf/fo0f–& >Ls[i0f s];L 9751009760 7

!@lu|gEofnL l;len:s'n

rfFu'gf/fo0f–!^ d'/fxl/ >]i7 9843933458 1

c/lgsf] ;|f]ts]Gb|qm=;+= laBfnosf] gfd 7]ufgf

k| c ÷k|frfo{sf]gfd df]afO{n g++ laBfnosf] g+= Run-Class

1 Pk]S; O{= :s'n ;"o{ljgfos ldng sfsL{ 9751011990

2 nflnu'/fF; O{= :s'n ;"o{ljgfos ldng sfsL{ 9751011990

3 cfbz{Hof]lt O{= :s'n ;"o{ljgfos s[i0f/fd b'jfn 9841371313

4 u'08' O{= :s'n ;"o{ljgfos gljg sfsL{ 9841244211 6615306

5 /f]zd O{ :s'n kf08f]ahf/ nf]s]Gb| cof{n 9851176496

6:6]8]G6 Ps]8]dL O{:s'n kf08f]ahf/ k'gd /f0f 9841826048

7 :k|Lª8]n O{ :s'n s6'Gh] ljh' >]i7 9851033696 5092270

8zflGtlgs]tgcf=df=lj= r'gb]jL b'uf{b]jL xf8f 5092192

9 ;"o{bLk O{= :s'n ;Nnf3f/LnIdLk|;fbk|hfktL 9841488219

Page 118: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

108

10PlG6s efbufpF O{:s'n ;Nnf3f/L >Ls[i0f >]i7 9851102479

11 l;4fy{ Ps]8]dL s6'Gh] P]Zjo{ lji6 9841277006

12 ;]G6hf]G; O{ :s'n s6'Gh] b]j e§ 9851163414

13 nf]6; O{ :s'n s6'Gh] tf/f lzjfsf]6L 9851116934

14 dgf]/d O{ :s'n s6'Gh] dx]z u'dfGh' 9841432554 6617517

15 o'lgs O{ :s'n s6'Gh] d'St lh=;L= 9841008867 6616698

16 o'lg6L O{ :s'n s6'Gh] ljqmd u'dfGh' 9851052575 6617721

17 cf]d df=lj= s6'Gh] ;fg' l3ld/] 9851072777

18 ljª\; Ps]8]dL 3nft] b]j]Gb| e08f/L 9851198378

19 dflDt O{= :s'n ;'Gb/j:tL pld{nf ;'jfn 9841670692

20 l;¿6f/ O{ :s'n l;¿6f/ /dg sfo:y 9841300664

21 Sofl088 O{ :s'n l;¿6f/ wd{k|;fb kf}8]n 9841929316

22 Jn' j8{ O{ :s'n l;¿6f/ bLk >]i7 9841539391

23 lxdfn Ps]8]dL u'08' ;fu/ s]=;L 9841232619

24lnl6n uf8]{g O{:s'n u'08' ;fg'/fhf sfsL{ 9841124617

25 kf/fdfp06 O{ :s'n u'08' ;xb]j /fO{ 9818638193

26 df]8{g af]= df=lj= blwsf]6 /fhg s;kfn 9841299988 6634927

27z+vw/ d]df]l/on O{:s'n blwsf]6 dbg;'Gb/ >]i7 9851092887 6633831

28 z+s/ O{= :s'n blwsf]6 z/0f rf}nfufO{ 9851167978 6630643

29 a'b\bf]bo ljBf>d blwsf]6 ;'/]z >]i7 9813403508

30 /]Gjf] O{= :s'n blwsf]6 ljgf]b sfkm\n] 9841715474 6631134

31 blwsf]6 O{ :s'n blwsf]6 nIdL Gof}kfg] 9841756340 6632041

32 d]l/uf]N8 O{= :s'n afnsf]6 e''jgnfn >]i7 9841225204 6632898

33 afnsf]6 O{ :s'n afnsf]6 pk]Gb| vqL 9841212529 6631447

34 hgr]tgf O{ :s'n afnsf]6 6631008

35 dfp06 Eo" O{ :s'n afnsf]6 /fhs'df/ dxh{g 9851093575 6632163

36k|]l;o; klJns O{:s'n afnsf]6 ef]nf rf}w/L 9841662567 6638053

37 gf]an :s'n afnsf]6 s'df/ s6]n 9851016059 6633040

38 afnaflnsf O{ :s'n afnsf]6 nIdL yfkf 9841423830 6632871

39 8]G; O{ :s'n afnsf]6 lbg]z d}gfnL 9851064120 6639344

40 O8g uf8]{g O{ :s'n afnsf]6 ho /fO{ 9851173458

41 j]lbs Ps]8]dL afnsf]6 l6s]Gb| sfsL{ 9841540879

42 Kof/f8fOh O{ :s'n afnsf]6 lg/Ghg >]i7 9802006790

vl/kf6L ;|f]ts]Gb|

Page 119: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

109

qm=;+= laBfnosf] gfd 7]ufgf

k| c ÷k|frfo{sf]gfd df]afO{n g++ laBfnosf] g+= Run-Class

! bLk;/:jtL O{ :s'n 5flnª /]jtL sfsL{ 9841205518 10

@ ;fOlgª O{= :s'n 5flnª ljqmd 9's'5' 9851193054 10

# /Tg lzIff ;bg 5flnª uLtf v8\sf 9841042928 5

$b sG6«L;fO8 O{:s'n 5flnª odk|;fb e';fn 9841692413 10

% Sjfln6L O{ :s'n gu/sf]6 uf]ljGb v8\sf 9851192694 10

^ ;g/fOh O{= :s'n gu/sf]6 lg¿ tfNrfe8]n 9841953137 7

tfynL ;|f]ts]Gb|

qm=;+= laBfnosf] gfd 7]ufgf

k| c ÷k|frfo{sf]gfd df]afO{n g++

laBfnosf] g+= Run-Class

! ;/:jtL lzIff ;bg tfynL d's]zs'df/ of]Ghg 9851160144 10

@ x\jfO6/f]h O{ :s' ;'8fn ;'/]Gb| nfdf 9841212278 5

# lxdefg' O{ :s'n ;'8fn ld7f/fd 9sfn 9849125602 5

$ cd/fjtL O{ :s'n tfynL k|]ds'df/ /fO{ 9851072737 4

% lkk'N; kf/fug Ps]8]dL ;'8fn s[i0fk|;fb k|hfktL 9841620765 8

^ kfl/hft ljBfs'~h ;'8fn ljqmd yfkf 9851073681 8

hf]/kf6L ;|f]ts]Gb|qm=;+=

laBfnosf] gfd 7]ufgf k| c ÷k|frfo{sf] gfd df]afO{n g++ laBfnosf] g+=

Run-Class

1 dfp06 Pe/]i6 dflj ;"=g=kf= ^ ;+lutf xdfn 9843158617 10

2 ljdn d]df]l/on O{ :s'n ;"=g=kf= !@ s'df/ /fgfdu/ 9841239135 10

3 Unf]jn Ps]8]dL ;"=g=kf= !) nIdLeQm vftfvf] 9851065986 10

4 Hof]lt 1fg Ps]8]dL ;"=g=kf=^ b]jfgGb TjfFtL 9841299279 10

5 lxdlzv/ O{ :s'n ;"=g=kf=* lbg]z >]i7 9851098012 10

6 /f]zg O{ :s'n ;"=g=kf=^ /Tgaxfb'/ /fO{ 9849161106 7

7 afn u0f]z O{ :s'n ;"=g=kf=^ ;'/]z ;fksf]6f 9851204335 5

8 ;/; kf7zfnf ;"=g=kf=!@ ;lGrtf nfdf 9843340779 2

9 d'g;fOg O{ :s'n ;"=g=kf=!@ ;+ho v8\sf 5

10 Go" lxdr'nL O{ :s'n ;"=g=kf=!! ;+ho v8\sf 5

11 gy{KjfOG6 O{ :s'n ;"=g=kf=!) clgn rf}w/L 7

Page 120: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

110

cg';"lr !@M eQmk'/ lhNnf leq /x]sf :yfgLo txsf k|d'vx¿sf] ;Dks{ gDa/

qm=;=

g=kf=÷;+o'Qm j8f kb gfd,y/ ;Dks{ g+=6]lnkmf]g g+=

1 lhNnf ;dGjo ;ldlt k|d'v >L gj/fh u]nfn 9851190724 66148262 lhNnf ;dGjo ;ldlt pkk|d'v >L ;l/tf s'Fj/ ^^!)#^$

1 eQmk'/ gu/kflnsf d]o/ >L ;'lgn k|hfklt 9851078885 ^^!))&^

2dWok'/ lydLgu/kflnsf

d]o/>L dbg ;'Gb/ >]i7 9851092887 ^^#%&)$

3 rfFu'gf/fo0f gkf d]o/ >L ;f]d ld> 9751001744 ^^!$*)(

4 ;"o{ljgfos gkf d]o/ >L af;'b]j yfkf 9851095646 ^^!@!(#5 eQmk'/ gu/kflnsf pkd]o/ >L /hgL hf]zL 9851177744

6dWok'/ lydLgu/kflnsf

pkd]o/>L cGhgf dlwsdL{ 9841637868

7 rfFu'gf/fo0f gkf pkd]o/ >L ljgf jf:tf]nf 98415903138 ;"o{ljgfos gkf pkd]o/ >L h'gf a:g]t 9841553979

qm=;=

g=kf=÷;+o'Qm j8f ;fljsgkf÷ufjl;

kb gfd,y/ ;Dks{ g+= 6]lnkmf]g g+=

1 lhNnf ;dGjo ;ldlt lhlj; lh=;=;= >L w|'jk|;fb sf]O/fnf 9851184826 66148262 eQmk'/ gu/kflnsf egkf sf=sf=c= >L /f]lxt kf]v/]n 9851274111 66100763 dWok'/ lydL gkf dlygkf sf=sf=c= >L sdn 1jfnL 9851027566 6635704

4 rfFu'gf/fo0f gkfrfFgkf /ggkf

sf=sf=c= >L nf]sgfy e'iffn 9851191068 6614809

5 ;"o{ljgfos gkf;"ljgkf /cgkf

sf=sf=c= >L o1 axfb'/ s]=;L= 9841340123 6612193

6 egkf ! egkf !& j8f ;lrj >L bfdf]b/ lnlj 9841432603 6612124

7egkf @ egkf !) /

!%j8f ;lrj

>L nIdL k|;fb b'jfn 9803031191 6612125

8egkf # egkf !# /

!^j8f ;lrj

>L ljZj/fd l;+aGhf/ 9841285221 6613110

9egkf $ egkf !@ /

!$j8f ;lrj

>L ;fOnf a}B 9841372669 6612127

10 egkf % egkf * / !! j8f ;lrj >L sflz/fd k|hfklt 9841394437 661216211 egkf ^ egkf % / ( j8f ;lrj >L lht axfb'/ vfO{h' 9841394987 661215912 egkf & egkf ^ / & j8f ;lrj >L ljho nf]xnf 9841369447 661213213 egkf * egkf @ j8f ;lrj >L /fh]z lb:tL 9841358173 661216614 egkf ( egkf ! / # j8f ;lrj >L k'0o/fd nfvf 9841604163 661216515 egkf !) egkf $ j8f ;lrj >L uf]ljG/fd y';f 9841637626 661213917 dlygkf ! dlygkf j8f ;lrj >L ;+ho kf]v/]n 985111147318 dlygkf @ dlygkf j8f ;lrj >L ;'dg v8\sf 985120124419 dlygkf # dlygkf j8f ;lrj >L piff clwsf/L 984171543020 dlygkf $ dlygkf j8f ;lrj >L /Ghg k|hfklt 985117706121 dlygkf % dlygkf j8f ;lrj >L cGhnL >]i7 984139444322 dlygkf ^ dlygkf j8f ;lrj >L pk]Gb| sfk\mn] 984137744223 dlygkf & dlygkf j8f ;lrj >L aRr'/fd nfld5fg] 984135813224 dlygkf * dlygkf j8f ;lrj >L ;'bg k|;fb cfrfo{ 984139350925 dlygkf ( dlygkf j8f ;lrj >L /fd;'Gb/ >]i7 985109082526 rfFu'gf/fo0f ! / @ b'jfsf]6 j8f ;lrj >L k|]d t'N;L 9841299358 661136627 rfFu'gf/fo0f # emf}v]n j8f ;lrj >L z+s/ s]=;L= 9841208670 661180228 rfFu'gf/fo0f $ rfFu' j8f ;lrj >L /fh]Gb| u0f]z 9841279066 5090788

Page 121: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

111

qm=;=

g=kf=÷;+o'Qm j8f ;fljsgkf÷ufjl;

kb gfd,y/ ;Dks{ g+= 6]lnkmf]g g+=

29 rfFu'gf/fo0f % 5flnË j8f ;lrj >L /fs]z af;'snf 9851048489 661454930 rfFu'gf/fo0f ^ gu/sf]6 j8f ;lrj >L /fhs'df/ lu/L 9841249993 668005431 rfFu'gf/fo0f & jfu]Zj/L j8f ;lrj >L gf/fo0f nfld5fg] 9841725492 661439932 rfFu'gf/fo0f * ;'8fn j8f ;lrj >L dfwj ;'j]bL 9841536265 661258233 rfFu'gf/fo0f ( tfynL j8f ;lrj >L k'ik/fd lnjL 9841393990 654022334 ;"o{ljgfos ! l;?6f/ j8f ;lrj >L /fd >]i7 9841398751 663804135 ;"o{ljgfos @ / # afnsf]6 j8f ;lrj >L afns[i0f sf;'nf 9851051036 6630402

36 ;"o{ljgfos $blwsf]6 j8f ;lrj >L ef]nf s]=;L= 9803429259 6631215

37 ;"o{ljgfos % / ^ s6'~h] j8f ;lrj >L lgZrn v8\sf 9841490086 661063838 ;"o{ljgfos & u'08" j8f ;lrj >L ;"o{ dfsh' 9841381017 509015539 ;"o{ljgfos * l;kf8f]n j8f ;lrj >L df]xg lu/L 9841393847 661354640 ;"o{ljgfos ( g+v]n j8f ;lrj >L cRo'td s]=;L= 9841704470 654037241 ;"o{ljgfos !) lrQkf]n j8f ;lrj >L s'df/ /fpt 9841543613 6540005

Page 122: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

112

cg';"lr !#M eQmk'/ lhNnfl:yt lqmofzLn /fhg}lts bnsf k|d'vx¿sf] ljj/0f

qm=; ;:yf jf sfof{no k|sf]k ;Dks{AolQmsf] gfd

Kfb df]jfOn sfof{nosf]6]lnkmf]g

! g]kfnL s+fu|]; b'n{e yfkf lhNnf ;efklt (*%!)$#*%!@ g]=s=kf=Pdfn] /fh]Gb| /fhynf lhNnf cWoIf (*$!#($&%## g]=s=kf=dfcf]jfbL -

s]Gb|_b]a]Gb| >]i7 lhNnf OGrfh{ (*%!!^))(%

# /fli6«o k|hftGq kf6L{ lbg]z >]i7 lhNnf cWoIf (*%!)$&&)*$ g]=d=ls=kf= Gx'5]eQm kmf]+h' lhNnf cWoIf (*$!#^*$^$% ;+3Lo ;dfhjfbL

kmf]/d;'/]Gb| k|wfg lhNnf cWoIf (*%!!^)!)*

^ g]=s=kf=dfn] dgf]h yfkf lhNnf ;lrj (*^)^^@)*!^ /fli6«o hgdf]rf{ lzjx/L vgfn lhNnf cWoIf (*%!!((%%!& g]skf ;+o'Qm s[i0f kxf8L lhNnf cWoIf (*$!)&#%@)* gofF zlQm kf6L{ /fi6«zDz]/ yfkf k|ltlglw (*%!!#(^#%( g]skf dfcf]jfbL -rGb_ s'zn jf]u6L lhNnf cWoIf (*%!)&)@(#!) /fli6«o hgd'lQm kf6L{ lbnaxfb'/ tfdfË lhNnf cWoIf (*%!)@^@!$!! g]skf -qmflGtsf/L

dfcf]jfbL_>Ls[i0f ;'n' lhNnf OGrfh{ (*%!!&)*#*

!@ g]kfn /fi6«;]js k"j{sd{rf/L

uf]s0f{ bfxfn lhNnf cWoIf (*$!&()%&&

Page 123: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

113

cg';"lr !$M ljkb\\ ;Dks{ JolQmx¿sf] ljj/0f

l;=g++ gfd,y/ kb sfof{nosf] gfd sfof{nosf];Dks{ g+

df]afOn g+ Od]n

1 s[i0faxfb'/ /fpt ;x;lrj u[x dGqfno 4211241 9851140005 [email protected]

2 /fhg /fh kf08] ;x;lrjvfg]kfgL tyf;/;kmfO{ dGqfno 4200509 9841285593 [email protected]

3 lbks clwsf/L ;x;lrj k//fi6« dGqfno 4211577 9851156246 [email protected]@mofa.gov.np

4 /fds[i0f ;'j]bL ;x;lrj cy{ dGqfno 4211748 9851281728 [email protected]@mof.gov.np

5 z+s/ x/L cfrfo{ pk;lrj u[x dGqfno 4200257 9841509763 [email protected]

6 k'¿iff]Qd ;'j]bL pk;lrj

;+3Lo dfldnftyf :yfgLoljsf; dGqfno 0 9841262958 [email protected]

7 bf]/]Gb| lg/f}nf pk;lrj

dlxnf,jfnjflnsf tyf;dfh sNof0fdGqfno 4200251 9851220833 [email protected]

8/Tg axfb'/s6'jfn pk;lrj

o'jf tyf v]ns'bdGqfno 4200554 9841358840 [email protected]

9 afa'/fd e'iffn pk;lrj cfk"lt{ dGqfno 4211631 9841353683 [email protected],[email protected]

10;'jf;s'df/e§/fO{ pk;lrj

sfg"g, Gofo tyf;+;bLo dfldnfdGqfno 4211987 9841414311 [email protected]

11 ls/0f 8+uf]n pk;lrjjg tyf e"–;+/If0fdGqfno 4211567 9851092237 [email protected]

12 cg'k g]kfn pk;lrj;"rgf tyf ;~rf/dGqfno 4211980 9841520115 [email protected]

13 xl/k|;fb cof{n pk;lrj pBf]u dGqfno 4211967 9849103441 [email protected]

14 k'0oljqmd kf}8]n pk;lrje"–;+/If0f tyfJoj:yf dGqfno 4211797 9851235354 [email protected]

15 s[i0f k|;fb u}/] pk;lrjlj1fg tyf k|ljlwdGqfno 4211585 9841293150 [email protected]

16 k'is/ /fh kGt pk;lrj /Iff dGqfno 4200245 9841252512 [email protected]

17 /fh'afa' k'8f;}gL pk;lrjhg;+Vof tyfjftfj/0f dGqfno 4211734 9841440338 [email protected]

18 lg/Ghg l3ld/] pk;lrj

;+:s[lt, ko{6gtyf gful/sp8\8og dGqfno 4211620 9841617575 [email protected]

Page 124: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

114

l;=g++ gfd,y/ kb sfof{nosf] gfd sfof{nosf];Dks{ g+

df]afOn g+ Od]n

19t'N;L k|;fbl3ld/] pk;lrj

k|wfgdGqL tyfdGqLkl/ifb\sf]sfof{no 4211065 9841406279 [email protected]

20 gf/fo0fs[i0f >]i7 pk;lrj lz\Iff dGqfno 9851058576 [email protected]

21 lzj/Ghg kf}8]n pk;lrj/fli6«o of]hgfcfof]u 4211133 9843156191 [email protected]

22 k|sfz cfrfo{ pk;lrj

zflGt tyfk'g:yf{kgfdGqfno 4211171 9851092721 peaceprakashacharya@gmail.

com

23 lzjk|;fb lqkf7L pk;lrj jfl0fHo dGqfno 4211292 9841207496 [email protected]

24 lji0f' kf}8]n pk;lrj/fli6«o k'glgdf{0fk|flws/0f 9851030599

25 ;To cfrfo{ pk;lrj :jf:Yo dGqfno 9851133748 [email protected]

26OZj/L k|;fbkf}8]n pk;lrj jg dGqfno 9851164364 [email protected]

27 ;'dg b]jsf]6f pk;lrje" tyf hnfwf/;+/If0f dGqfno 9841449341 [email protected]

m

28 lji0f' k|;fb zdf{ pk;lrj

ef}lts k"jf{wf/tyf oftfoftJoj:yf dGqfno 9851097774

29 ;'hg vgfn pk;lrj ;8s ljefu 9861945311

30 l;tf b'jf8Lzfvfclws[t

;+3Lo dfldnftyf :yfgLoljsf; dGqfno 9841037494 [email protected]

31 /fh]Gb| kf]v/]nzfvfclws[t

;xsf/L tyful/aL lgjf/0fdGqfno 4211690 9843287822 pokharel.rajendra2015@gmail.

com

32 cd/lbk ;'g'jf/zfvfclws[t

;+3Lo dfldnftyf :yfgLoljsf; dGqfno 9860301314 [email protected]

33bfdf]bf/;fksf]6f l;=l8=O{=

hnpTkGg k|sf]klgoGq0f ljefu 9841555319 [email protected]

34 ;'/]Gb| j}B OlGhlgo//fli6«o k'glgdf{0fk|flws/0f 4211465 9851178953 [email protected]

35 afa'/fd >]i7 sf]nf]g]n g]kfnL ;]gf 4246490 9841449938 [email protected]

36;Gho ljqmd/fgf P;=P;=lk= ;z:q k|x/L an 4672748 9849420699 [email protected]

37gf/fo0f l;+xv8\sf P;=P;=lk= g]kfn k|x/L 4359306 9851280255 [email protected]

Page 125: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

115

l;=g++ gfd,y/ kb sfof{nosf] gfd sfof{nosf];Dks{ g+

df]afOn g+ Od]n

38 lr/GhLjL uf}tdpkdxflgb]{zs lzIff ljefu 9843219456

39 wd{/fh kf08]g]kfn /]8qm;;f];fO6L 4270650 9851130168 [email protected]

40 xl/aGw' cof{ng]kfn /]8qm;;f];fO6L 4272761 9846615367 .

41 dl0f/Tg cof{ns[lif ljsf;dGqfno 4211665 9845069826 [email protected]

42 eujtL ;u|f}nf;dfh sNof0fkl/ifb\ 4418111 9841423080 [email protected]

438f= ef]nf/fd>]i7 :jf:Yo dGqfno 4254759 9855055868 [email protected]

448f= an axfb'/rGb

kz'kG5L ljsf;dGqfno 4200568

9841261899/9851100000 [email protected]

45ljho s'df/Lk|;fO{ lgb]{zs

dlxnf,jfnjflnsf tyf;dfh sNof0fdGqfno 5535480 9841773742 [email protected]

46 /fhz k'mofgL lg/LIfs ;z:q k|x/L an 9841838781 .

47 dfgaxfb'/ /fO{ lg/LIfs g]kfn k|x/L 9851281140 -

48 ;'/]z ;fksf]6fk|x/Lpkl/Ifs ;z:q k|x/L an 9851168000 [email protected]

49 /fhg rfkfufO{k|x/Lpkl/Ifs g]kfn k|x/L 9851281139 -

50 k|e's[i0f v8\sf hg]{n g]kfnL ;]gf 4245240 9841677540 [email protected]

51 x't/fh yfkfcg';Gwfglgb]{zs

/fli6«o cg';Gwfgljefu 4211689 9851082309 [email protected]

52k|df]bs[i0fsdf{rfo{ l;=l8=O{=

zx/L ljsf;dGqfno 4200282 9851142115 [email protected]

53 uf]s0f{/fh kGy l;=l8=O{= phf{ dGqfno 4211886 9851083447 [email protected]

54 lbkf uf}td l;=l8=O{= l;+rfO{ dGqfno 9841584504 [email protected]

55 /fh]Gb| zdf{ l;=l8=xf=hn tyf df};dlj1fg ljefu 4441092 9841574562 [email protected]

Page 126: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

116

cg';"lr !$ M lhNnf kfZj{lrq

eQmk'/ lhNnfsf] j:t'ut ljj/0f!_ k[i7e"ld M

g]kfnsf] dfglrqdf dWodf~rn ljsf; If]q cGtu{t sf7df08f}+ pkTosfsf] tLg lhNnfdWo] o;eQmk'/ lhNnf ljz]if u/L wfld{s, ;f+:s[lts, snf / lzIffsf] b[li6sf]0fn] b]zs} Ps w/f]x/sf]¿kdf /x]sf] 5 .

g]kfnsf] dfglrqdf *%°@!’ b]lv *%°#@’ k"jL{ b]zfGt/ / @&°#^’ b]lv @&°$$’ pQ/L cIff+z ;Ddkm}lnPsf] 5 . o; lhNnfsf] k"j{df sfe|]knf~rf]s klZrd / pQ/df sf7df08f}+ / blIf0fdf nlntk'/ lhNnfkb{5 . of] lhNnfsf] If]qkmn !!( ju{ ls=ld= /x]sf] 5 . o;sf] k"j{ klZrd nDafO{ !=^ ls=ld= / pQ/ blIf0frf}8fO{ !!=@ ls=ld= /x]sf] 5 .

o; lhNnfsf] ;/b/ prfO ;d'b|L ;txaf6 !,##! ld= prfOdf /x]sf] 5 . o; lhNnfsf] ;a}eGbfcUnf]e'efu gu/sf]6 xfO6nfO{ dflgG5 h;sf] prfO{ @,!(! ld6/ 5 . of] lhNnf /fhwfgL sf7df08f}+af6 !#ls=ld= k"j{df kb{5 . ef}uf]lns agfj6sf] b[li6sf]0fn] of] lhNnf pkTosfsf c¿ b'O{ lhNnfx¿l;t ldNbf]h'Nbf]5 . lhNnfleqsf] hdLgsf] 9fn k"j{af6 qmdzM klZrdlt/ le/fnf] kb}{ uPsf] 5 . o; lhNnfsf] ;a} vf]nftyf gbLx¿ k"jL{ ;Ldfgfsf] 8f8fx¿af6 pTklQ eO{ klZrddf uP/ d'Vo gbL dgf]x/fdf ldNg hfG5g\ .

dfgj jif{ ljsf; k|tLj|]bg @)!! cg';f/ eQmk'/jf;Lsf] cf};t cfo' &!=## jif{ 5 . eQmk'/sf] dfgjljsf; ;"rsf+s )=%(%, dfgj ul/aL ;"rsf+s @(=(, n}+lus ljsf; ;"rsf+s )=%&* / dfgj ;zQmLs/0f;"rsf+s )=^$% 5 . hgu0fgf cg';f/ pd]/ ;d"x cfwf/df eQmk'/sf] hg;+Vof !$ jif{;Dd &% xhf/ % ;o@% -@$=&( k|ltzt_, !% b]lv %( jif{sf @ nfv ^ xhf/ @ ;o *& -^&=&! k|ltzt_, ^) jif{eGbf dflysf@@ xhf/ * ;o #( hgf -&=%) k|ltzt_ 5g\ . wd{cg';f/ lxGb' @^ xhf/ & ;o ^$ hgf -*&=*% k|ltzt_,af}4 @& xhf/ ( ;o *@ hgf -(=!* k|ltzt_, lqmlZrog % xhf/ ( ;o ** -!=(& k|ltzt_, O:nfd !xhf/ % ;o ^ -)=$( k|ltzt_, ls/f“tL ! xhf/ ! ;o ^& -)=#* k|ltzt_ / cGo # ;o ^% -)=!@k|ltzt_ 5g\ .

@_ ef}uf]lns cj:yf M@=!_ lhNnfsf] l;dfgf M–

g]kfn s} ;fgf] lhNnfsf gfdn] lr/kl/lrt lhNnf dWodf~rn ljsf; If]qsf] afUdtL c~rn leq kg]{pkTosf zx/sf] tLg zx/ dWo]sf] Ps eQmk''/ lhNnf klg xf] . o; lhNnfsf] ;b/d'sfd eQmk'/gu/kflnsfdf /x]sf] 5 . lhNnfsf] If]qkmn lhlj;sf] clen]v cg';f/ !#*=$* ju{ ls=ld= / LRMP sf]clen]v cg';f/ !@&=#* ju{ ls=ld= /x]sf] 5 . ef}uf]lns ¿kdf x]bf{ o; lhNnfsf] pQ/L l;dfgf dgf]x/fgbL, k"j{df dxfb]j kf]v/L 8fF8fsf] >[ª\vnf, blIf0fdf ;"o{ljgfossf] kxf8L v08, klZrddf dgf]x/f gbL /b'u]{vf]nf /x]sf] 5 . o; lhNnfsf] k"j{ / k"j{–blIf0fdf sfe|]knfGrf]s lhNnf kb{5 eg] pQ/ / klZrddfsf7df08f}+ / klZrd blIf0fdf nlntk'/ lhNnf /x]sf] 5 .

tTsflng ;dodf eQmk'/ lhNnf @ gu/kflnsf / !^ uf=lj=;= /x]sf]df @)&! d+l;/ dlxgfdf @@ut]sf] g]kfn ;/sf/sf] lg0f{o cg';f/ !^ uf=lj=;=nfO{ $ gofF gu/kflnsf :yfkgf u/L :tf]/f]GgtL u/LPsf]lyof] . o;}n] xfn of] lhNnf uf=lj=;= ljlxg x'g'sf ;fy} gu/kflnsfsf] ;+Vofdf a[l4 eO{ ^ gu/kflnsf u7gePsf lyP . o; lhNnfdf @ a6f ;+;bLo lgjf{rg If]q /x]sf 5g\ . g]kfn /fhkqdf ldlt @)&#.!!.@& dfk|sflzt ;"rgf cg';f/ eQmk'/ lhNnfdf ;fljssf ^ j6f gu/kflnsfx¿nfO{ ufeL hDdf $ j6f :yfgLo tx sfodul/of] . h;sf] ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 .

िज ला:भ परु१) नगरपा लकाको नाम:भ परु नगरपा लकासामावेश भएका सा वक नपाह : भ परु न.पा.जनसं या:81728 े फल:6.89वग क.मी.के : सा वक भ परु नगरपा लक कायालय वडा सं या:10

Page 127: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

117

सीमाना:पूव: चाँगनुारायण न.पा. पि म: म यपरु थमी न.पा.उ र: चाँगनुारायण न.पा. दि ण: सूय वनायक न.पा.

वडा वभाजनवडा नं समावेश भएका सा वकनपाह सा वक वडा नं. कै फयत१ भ परु 17२ भ परु 10,15३ भ परु 13,16४ भ परु 12,14५ भ परु 8,11६ भ परु 5,97 भ परु 6,78 भ परु 29 भ परु 1,310 भ परु 4

२) नगरपा लकाको नाम:म यपरु थमी नगरपा लकासामावेश भएका सा वक नपाह : म यपरु थमी न.पा.जनसं या:83036 े फल:11.47 वग क.मी.के :सा वक म यपरु थमी नगरपा लका कायालय वडा सं या:9सीमाना:पूव: चागनुारायण न.पा. र भ परु िज ला पि म: काठमा ड िज लाउ र: काठमा ड िज ला दि ण: सूय वनायक, भ परु न.पा.र ल लतपरु िज ला

वडा वभाजनवडा नं समावेश भएका सा वक नपाह सा वक वडा नं. कै फयत१ म यपरु थमी 16२ म यपरु थमी 17३ म यपरु थमी 15४ म यपरु थमी 12-14५ म यपरु थमी 9-11६ म यपरु थमी 7,87 म यपरु थमी 4-68 म यपरु थमी 1,29 म यपरु थमी 3

३) नगरपा लकाको नाम:चाँगनुारायण नगरपा लकासामावेश भएका सा वक नपाह : चागनुारायण र नगरकोट न.पा.जनसं या:55430 े फल:62.98वग क.मी.के : सा वक नगरकोट नगरपा लका कायालय वडा सं या:9सीमाना:पूव: का पेला ोक िज ला पि म: म यपरु थमी भ परु न.पा. र काठमा ड िज लाउ र: काठमा ड िज ला दि ण: भ परु र सूय वनायक न.पा.

Page 128: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

118

वडा वभाजनवडा नं समावेश भएका सा वक नपाह सा वक वडा नं. कै फयत१ चाँगनुारायण 14-16२ चाँगनुारायण 12,13,17३ चाँगनुारायण 5-7४ चाँगनुारायण 8-11५ चाँगनुारायण 1-4६ नगरकोट 11-137 नगरकोट 8-108 नगरकोट 4-79 नगरकोट 1-3

४) नगरपा लकाको नाम:सूय वनायक नगरपा लकासामावेश भएका सा वक नपाह : सूय वनायक र अन त ल े र न.पा.जनसं या:78490 े फल: 42.45 वग क.मी.के : सा वक सूय वनायक नगरपा लका कायालय वडा सं या:10सीमाना:पूवः का पेला ोक िज ला पि मः म यपरु थमी न.पा. र ल लतपरुउ रः म यपरु थमी, भ परु र चाँगनुारायण न.पा. दि णः ल लतपरु र का पेला ोक िज ला

वडा वभाजनवडा नं समावेश भएका सा वक नपाह सा वक वडा नं. कै फयत१ अन त ल े र 6-9२ अन त ल े र 1-3३ अन त ल े र 4,5४ अन त ल े र 10-12५ सूय वनायक 1-4६ सूय वनायक 57 अन त ल े र 13-158 सूय वनायक 6-89 सूय वनायक 9-1110 सूय वनायक 12-14ef}uf]lns agfj6sf] b[li6sf]0fn] of] lhNnf pkTosfsf c¿ b'O{ lhNnf -sf7df08f}+ / nlntk'/_ eGbf vf;}

leGg b]lvFb}g . o; lhNnfsf] w]/} h;f] efu ;dlztf]i0f k|sf/sf] xfjfkfgL kfOG5 . o; lHfNnfdf udL{ dlxgfdf ;/b/aflif{s jiff{ &*=#@ ld=ld= /x]sf] 5 eg] tfkqmd ;/b/ #%° ;]N;Lo; / Go'gtd tfkqmd ;/b/ –@° ;]N;Lo; ;Ddk'Ub5 . hldgsf] k|s[lt cg';f/ o; lhNnfnfO{ d'Vo b'O{ If]qdf ljefhg ug{ ;lsG5 .

!_ kxf8L If]q @_ pkTosf If]q!_ kxf8L If]q

kxf8L If]q eQmk'/ lhNnf pQ/, k"j{ tyf blIf0f tLg} e]uaf6 kxf8L If]qn] 9flsPsf] 5 . oL kxf8L If]qx¿dxfef/t kxf8L >[ª\vnfsf] c+z x'g\ . prfOsf lx;fan] of] lhNnf ;d'b| ;tx eGbf !,#&@ ld6/ b]lv @,!(! ld6/;Ddsf] prfOdf /x]sf] 5 . oxfFsf] kxf8L v08nfO{ d'VotM tLg efudf ljefhg ug{ ;lsG5 .

s= pQ/ kxf8L v08v= k"jL{ kxf8L v08u= blIf0fL kxf8L v08

s= pQ/ kxf8L v08 M–of] v08sf] klZrddf rfFu'gf/fo0fsf] 8fF8f b]lv k"j{df gu/sf]6 ;Dd sl/a (=^ ls=dL= k"j{ klZrd eO{

km}lnPsf] 5 . o; v08sf] ;aeGbf cUnf] 8fF8f-gu/sf]6_ sf] prfO{ @!(! ld6/ /x]sf] 5 . rfFu'gf/fo0f 8fF8faf6

Page 129: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

119

vf;fª v';'ª vf]nf blIf0f klZrdlt/ au]/ xg'dGt] vf]nfdf uP/ ldl;G5 . rfFu'gf/fo0faf6 pQ/ k"j{sf] gu/sf]68fF8faf6 dgf]x/f gbL klZrdtkm{ aUb5 .

v= k"jL{ kxf8L v08 M–eQmk'/ lhNnfsf] k"jL{ kxf8L v08, afu]Zj/L / ;'8fn 8fF8faf6 ;'¿ eO{ dxfb]j kf]v/L / ;f]sf] blIf0fL e]usf]

tfynL gfnf 5fk, lrQkf]n tyf l;kf8f]n ;Dd km}n]/ uPsf] 5 . o;sf] km}nfj6 sl/a !@=* lsnf] ld6/;Ddsf]/x]sf] 5 . o; v08sf] ;aeGbf cUnf] efu a]j/ 8fF8fsf] 6'Kkf] /x]sf] 5 . h;sf] prfO{ !,(&% ld6/ 5 . o; v08sf]afu]Zj/Laf6 tAofv';L vf]nf / lrQkf]naf6 rv'F vf]nf klZrdtkm{ au]/ xg'dGt] vf]nfdf k'uL ldNg hfG5g\ .

u= blIf0fL kxf8L v08 M–l;kf8f]n kxf8L v08sf] klZrd sfln6f/sf] k"j{ / r'gb]jLsf] blIf0fL e]unfO{ blIf0fL kxf8L v08df ljeflht

ug{ ;lsG5 . of] kxf8L Onfsf r'gb]jLaf6 prfO qmdz a9\b} uO{ u'08'sf] blIf0fL e]udf @)@% ld6/ ;Ddsf]prfOdf k'u]sf] 5 . o; kxf8sf] nDafO sl/a $=* lsnf]ld6/ /x]sf] 5 . o;af6 pTklQ x'g] vf]nfdf k"j{lt/l;kf8f]n vf]nf / sNsf vf]nf blIf0faf6 au]/ pQ/lt/ xg'dGt] vf]nfdf ldNg hfG5 .

@_ pkTosf If]qsf7df08f}+ pkTosfsf] dWo–k"jL{ efudf cjl:yt of] If]q pQ/ / klZrdfd dgf]x/f vf]nf, blIf0f klZrddf

uf]bfj/L / rf/v08] vf]nfsf] hnfwf/ /]vf tyf k"j{df sfe|]knfGrf]s lhNnfsf] klZrdL l;dfgf leq cjl:yt 5 . o;If]qsf] hUufsf] le/fnf]kg pQ/, blIf0f / k"j{af6 qmdz klZrdlt/ Ps b]lv kfFr l8u|L ;Ddsf] 5 .To;}n] dgf]x/fgbL, xg'dGt] vf]nf nufotsf cGo vf]nfx¿ klg k"j{, pQ/ / blIf0faf6 klZrd tkm{ aUg] u/]sf 5g\ . eQmk'/lhNnfsf] s'n If]qkmn dWo] %) k|ltzt hUuf o; If]qdf kb{5 .

e'agf]6sf] b[li6sf]0fn] sf7df8f}+ pkTosf k/fk"j{sfndf Ps tfnsf] kdf /x]sf] lyof] / kl5 rf]ef/sf] uN5Lsf6L pkTosfsf] ;a} kfgL au]/ uPkl5 pkTosf dlnnf] df6f]n] ag]sf] v]tLof]Uo ;dtn e"ldsf] ¿kdf kl/0ftePsf] xf] . pk/f]Qm tYo pkTosfsf]] ljleGg 7fFpdf w]/} ulx/fO ;Dd kfOg] sflndf6L tyf afn'afaf6 k'li6 x'G5 .pkTosfsf] Go"gtd prfO ;d'b| ;txaf6 sl/a !,#&@ ld6/ ;Dd /x]sf] 5 .

of] pkTosf If]q k"0f{t ;dy/ geO{ 7fpF7fpFdf 8f]n / 6f/sf] ¿kdf /x]sf] 5 . o:tf 8f]nx¿df ;'G8f]n,;fG8f]n, Ov'8f]n tyf 6f/x¿df vfln6f/, l;¿6f/, ;f]dlnª6f/, sfln6f/, l7dL6f/,zflGt6f/x¿nfO{ lng ;lsG5 .8f]n If]qdf vf; u/]/ l;FrfO ;'ljwf /fd|f]] x'gfn] oxfFsf clwsf+z hldg s[lif of]Uo e'ldsf] ¿kdf /x]sf 5g\ .

@=@_ lhNnfsf] ;8s ;~hfn M–eQmk'/ lhNnfdf /x]sf] Ps dfq c/lgsf] /fhdfu{ sf7fdf08f}+sf] sf]6]Zj/ b]lv eQmk'/sf] ;'o{ljgfos ;Ddsf]

^ n]gsf] ;8s v08 clt cfw'lgs tl/sfn] lgdf{0f ul/Psf] /fhdfu{ xf]] . @)&@ ;fnsf] dxfe'sDkn] /fhdfu{sf]nf]sGynL b]lv sf}zn6f/ ;Ddsf] efu Ifltu|:t cj:yfdf /x]sf] 5 . Ifltu|:t ;8snfO{ 8f]h/ nufO{ oftfoft;+rfng ug]{ cj:yf ;Dd agfPsf] 5 . Iflt u|:t ;8s v08 k'g lgdf{0f gePsf]n] b'3{6gf x'g ;Sg] ;DefjgfPslt/ 5 eg] o; :yfgdf w'nf] p8]/ a:tL g} w'nfDo] b]lvG5 . o;y{ o; ;8s v08sf] ;fdfGo dd{t ;Def/tTsfn u'g{ kg]{ b]lvG5 . of] afx]s o; lhNnfdf cGo ;xfos dfu{x¿ dfq /x]sf 5g\ .

o; lhNnfdf /x]sf cGo ;xfos dfu{x¿ lgDg lnlvt 5g\ .!= eQmk'/ – gu/sf]6 ;8s v08 !@= eQmk'/ – tfynL – sfe|] gfnf ;8s v08 !#= eQmk'/ –5flnË– rfFu'gf/fo0f ;8s v08 !$= ;'o{ljgfos – kfOnafafsf] cf>d u'08' ;8s v08 !%= huftL – 8f]n]Zj/ dlGb/ ;8s v08 !^= eQmk'/ – ;fgf] l7dL – hl8a'6L -k'/fgf] af6f]_ ;8s v08 !&= l7dL axfvf ahf/ –af]8] – d'nkfgL ;8s v08 !*= gofF l7dL – lrqk'/ – n'e' ;8s v08 !(= eQmk'/ –u'08' –tv{ufn–blwsf]6 –gofF l7dL ;8s v08 !!)= sf}zn6f/ – afnsf]6 – la¿jf ;8s v08 !!!=;Nnf3f/L – s6'~h] – blwsf]6 ;8s v08 !!@= ;Nnf3f/L – b'jfsf]6– rfFu'gf/fo0f ;8s v08 !!#= Aof;L – emf}v]n – rfFu'gf/fo0f ;8s v08 !!$= sdnljgfos –afu]Zj/L ;8s v08 !!%= Rofdfl;+x – ;'8fn ;8s v08 !

Page 130: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

120

oL ;8s v08x¿ dWo] eQmk'/–rfFu'gf/fo0f, eQmk'/–tfynL–sfe|] gfnf, eQmk'/–;fgf] l7dL–hl8a'6L -k'/fgf]af6f]_, huftL–8f]n]Zj/ dlGb/, ;'o{ljgfos–kfOnafafsf] cf>d u'08' ;8s v08sf] cj:yf /fd|f] /x]sf] 5 eg] cGo;8s v08x¿ lh0f{ /x]sf 5g\ .

#_ /fhg}lts cj:yf M–/fHo ;~rfngdf /fhgLlts bnx¿sf] e"ldsf dxTjk"0f{ /xG5 . :yfoL /fhgLltn] b]zdf ;'zf;g sfod

ub{5. xfn g]kfndf of] l:ylt b]lvb}g . t;y{ ljleGg /fhgLlts bn b]zdf ;'zf;g sfod ug{ elg hgdfg;df uO{/x]sf] cj:yf 5 . o:t} u/L o; eQmk'/ lhNnfdf klg ljleGg /fhgLlts bnx¿ ;ls|o /x]sf] kfpFb5f} . ;fy;fy}ltgsf eft[ ;+u7gx¿ klg ;lqmo /x]sf] kfOG5 .

#=!_ lhNnfaf6 k|ltlglwTj ug]{ ;ef;b\ ;+Vof Ms_ k|ToIf lgjf{lrt M–

If]q g+= ! gf/fo0fdfg ljh'S5]– g]=d=ls=kfIf]q g+= @ /fd]Zj/ 9'Ë]n– g]kfnL sfFu]|];

v_ ;dfg'kflts lgjf{lrt M–!= dgdf]xg e§f/fO{ – g]kfnL sfFu|];@= s]bf/ k|;fb ;+h]n – g]skf -Pdfn]_#= lbg]z >]i7 – /f=k|=kf=g]kfn$= k|]d ;'jfn – g]=d=ls=kf%= cg'/fwf yfkfdu/ – g]=d=ls=kf

$_ ;fdflhs cj:yf Mhg3gTjsf] lx;fan] /fHos} ;aeGbf afSnf] al:t /x]sf] eQmk'/ / dWok'/ h:tf gu/x¿df g]jf/x¿sf]

al:t /x]sf] 5 eg] ufpF If]qdf u}/ g]jf/x¿sf] afx'Notf /x]sf] 5 . o; lhNNffsf] s'n hg;+Vof dWo] hfltutcfwf/df ljZn]if0f ubf{ g]jf/ %%Ü If]qL !*Ü afx'g !)Ü tfdfª ^ Ü / du/ ! Ü /x]sf 5g . ! Ü eGbf sdhg;+Vof /x]sf hfltx¿df bdfO{ ;fsL{ u'¿ª ;Gof;L sfdL z]kf{ /fO{ wf]aL yf¿ lnDa' d';ndfg cflb 5g . To;}ul/eflifs cfwf/df laZn]if0f ubf{ %$=! Ü n] g]kfn efiff #^=( n] g]kfnL / ^=$# n] tfdfª efiff af]Ng] ub{5g . ! ÜeGbf sd dflg;n] af]Ng] efiffx¿df d}lynL z]kf{ tfdfª /fO{ ls/ft u'¿ª du/ / lxGbL /x]sf 5g eg] hfltutcfwf/df lxGb' *&=* Ü , af}4 (=!*Ü, lqmlZrog !=(& Ü OZnfd )=$( Ü ls/ftL )=#* Ü / cGo )=!@ Ü /x]sf]5 .

k"0f{ ;fIf/ 3f]if0ff e};s]sf] o; lhNnfsf] /fhu @)^* cg';f/ cf};t ;fIf/tf k|ltzt *!=& /x]sf] 5, h;dfdlxnfsf] k|ltzt &@=& Ü / k'¿ifsf] ()=%Ü /x]sf] 5 . Go'g ¿kdf z}lIfs ;+:yfgx¿ ePsf] o; lhNnfdf xfnt'ngfTds ¿kdf a[l4 ePsf] kfOG5 . /fhwfgL;Fu hf]l8Psf] of] lhNnfdf zx/Ls/0fsf] lasf; tLa| ¿kdf ePsf] 5 .dWok'/ lydL gu/kflnsfsf] klZrdL If]q tyf afnsf]6 s6'~h] / blwsf]6 If]qdf gofF al:tsf] rfk cGolws ¿kdfa9]sf] 5 . To;dfly lgs6 eljiod} lgdf{0f k|lqmof k|f/De x'g nfu]sf] sf7df8f} pkTosfsf] afxL/L rqmkyn] o;lhNnfdf pQ/L, k"jL{ / blIf0fL e]udf ;a}h;f] gkfsf j8fx¿nfO{ 5'g] ePsf]n] zx/Ls/0fsf] k|lqmof cem tLa| x'g]cj:yf /x]sf] 5 .

$=!_ hflto tyf If]qLo cj:yf M–If]qut ¿kdf o; lhNnfdf s'g} ultljwL gb]lvP klg hfltut ¿kdf cWoog ubf{ ljleGg hfthftLn]

cfkm'–cfkm'df ;+ul7t xF'b} uPsf] b]lvG5 . cfkm\gf] hftLo ;+u7g vf]Ng] / To;df ;b:ox¿ j[l4 ug]{ sfo{ u/]sf]kfOG5 . eQmk'/ tyf dWok'/ lydL gu/kflnsfdf g]jf/ ;d'bfosf] afx'Notf /x]sf] 5 . o;df cfkm\gf] efiff Pj+lnlksf] k|of]udf klg cu|;/ ePsf] kfOG5 . s]lx Pkm=Pd :6]zg / l6=eL Rofgnx¿ o; sfo{sf ;xfossf] ¿kdfv8f ePsf 5g\ . hftLut ljifodf wd{, ;+:s[ltsf s'/f klg cfFpb5 . a9\bf] gofF a:tLsf sf/0f cfkm\gf] k/Dk/futwd{ kl/jt{g ug{] / u/fpg] lqmofsnfkx¿ klg cufl8 cfO{/x]sf 5g\ . g]jf/ hftLsf] afx'Notf /x]sf] o; lhNnfdfslxn]sfxL hflto ultljwL b]lvg] u/]sf] kfO{G5 .

$=@_ wfld{s P+j ;f+:s[lt cj:yf MlxGb' wd{sf] afx'Notf /x]sf] o; lhNnfdf lalaw hfqf kj{x¿ /x]sf] cGo kj{x¿df bz} ltxf/ lzj/fqL /Iff

aGwg, df3];+qmfGtL cflb kj{x¿ /x]sf 5g\ . a:tL ljsf;sf] qmddf xfn cfP/ lqmZd; 8] h:tf klZrdL wfdL{s;+:sf/sf klg ljsf; x'b} uO/x]sf] 5 .

Page 131: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

121

%_ lhNnfdf ePsf ;/sf/L sfof{no / sfof{no k|d'vx¿sf] ljj/0fl;=g++= sfof{no k|d'vsf]

gfdkb sfof{nosf] gfd ;Dks{

gDa/df]afOn gDa/

1. b|f]0f kf]v/]n k|d'v lhNnf clwsf/L lhNnf k|zf;g sfof{no ^^!$$#& (*%!@!&&&&2. cd[tsfhL u'¿ª u0fklt Hjfnfbn u0f ;"o{ljgfos %)(@@&% (*$))%!#))3. ls/0f /f0ff k|x/L pkl/Ifs dxfgul/o k|x/L kl/;/ ^^!&!#! (*%!@!%%%%4. /fh' dxh{g ;z:q k|x/L pkl/Ifs ;z:q k|x/L an, b'jfsf]6 ^^#)%@( (*%!@&@)#$5. ;dL/ db{g s]=;L= k|d'v cg';Gwfg

clws[t/fli6«o cg';Gwfg sfof{no ^^!*&&& (&$!)@^%!)

6. w|'jk|;fb sf]O/fnf :yfgLo ljsf;clwsf/L

lhNnf ;dGjo ;ldltsf]sfof{no

^^!$*@^ (*%!!*$*@^

7. xl/s[i0f >]i7 >]it]bf/ lhNnf cbfnt ^^!*^#! (*%!!$@(*%8. k|sfz sf]O/fnf lhNnf GofoflwjQmf lhNnf ;/sf/L jlsn

sfof{no6610798 9851199150

9. /fh]Gb|nfn >]i7 k|d'v sf]if lgoGqs sf]if tyf n]vf lgoGqssfof{no

6615129 9851040708

10. sdn k|;fbltldlN;gf

k|d'v dfnkf]tsfof{no

dfnkf]t sfof{no 6614578 9851188914

11. ch'{g axfb'//fodfemL

lhNnf lzIff clwsf/L lhNnf lzIff sfof{no ^^!$$)! (*%!@))#!!

12. u'? k|;fb clwsf/L l8lehg k|d'v l8lehg ;8s sfof{no 6612704 9851212274

13. gj/fh Kofs'/]n lhNnf cfo'Qm sf7df8f}+ pkTosf gu/ljsf; k|flws/0f

6610123 9843803305

14. k'ik/Tg /+lht k|d'v lhNnfOlGhlgo/

lhNnf k|fljlws sfof{no 6614854 (*%!@))^!#

15. /f]lxt/fh kf]v/]n sfo{sf/L clws[t eQmk'/ g= kf= ^^!))&^ (*%!@&%!!!16. sdn 1jfnL sfo{sf/L clws[t dWok'/ lydL g=kf ^^#!$)% (*%!)@&%^^17. nf]sgfy e';fn sfo{sf/L clws[t rfFu'gf/fo0f g=kf= ^^!$*)( (*%!!$!*!&18. o1 axfb'/ vqL sfo{sf/L clws[t ;"o{ljgfos g=kf= ^^!@!(# (*%!@&&!!!19. k"0f{ 9'Ëfgf jl/i7 s[lif ljsf;

clws[tlhNnf s[lif ljsf;sfof{no

%)(@@!& (*%!!$@(*!

20. rGb| s'df/ >]i7 k|d'v s/ clws[t cfGtl/s /fhZj sfof{no 6617804 985118582821. ;Gtf]ifs'df/ rf}w/L l8lehg k|d'v hn pTkGg k|sf]k lgoGq0f

sfo{no^^!*%%) 9844408957

22. lzj]Gb| emf l8lehg k|d'v lhNnf vfg]kfgL tyf;/;kmfO{ l8lehg sfof{no

%)(@#$* (*%!@)##$*

23. s]zj kl08t jl/i7 hg:jf:Yoclws[t

lhNnf hg:jf:Yo sfof{no ^^!^)!) (*%!!@)(&#

24. lblnk s'df/ b]phf jl/i7 kz' lrlsT;s lhNnf kz' ;]jf sfof{no ^^!))@@ (*%!!%)&!*25. ;'bz{g l;+x wfdL k|d'v gfkL clws[t gfkL sfof{no 6610148 985113658426. zflGt /fh k|;fO{+ e"ld;'wf/ clws[t e"le;'wf/ sfof{no 6610729 984162716027. k|]dnfn >]i7 l8lehg clws[t lhNnf ;xsf/L l8lehg

sfof{no^^!)#$@ (*$!#^!)$^

28. kml0fGb| kf]v/]n lhNnf jg clws[t lhNnf jg sfof{no ^^#)*!! (&%%))))^$29. l;tf/fd v8\sf pBf]u clws[t 3/]n' tyf ;fgf pBf]u

sfof{no%)(@^(^ (*%!!*%*(@

30. gLnf s'df/L l3ld/] dlxnf ljsf; clws[t dlxnf tyf jfnjflnsfsfof{no

^^!##$( (*%!!*)*$(

Page 132: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

122

l;=g++= sfof{no k|d'vsf]gfd

kb sfof{nosf] gfd ;Dks{gDa/

df]afOn gDa/

31. d+unf k|wfg :df/s clws[t :df/s ;+/If0f tyf b/jf/x]/rfx sfof{no

^^!)!$$ (*%!!*%(*#

32. ;/:jtL l;+x ;+u|xfno k|d'v /fli6«o snf ;+u|xfno ^^!)))$ (*$!#@&^#)33. ;'eb|f ;'j]bL x'nfs clws[t lhNnf x'nfs sfof{no ^^!$!%# (*%!!&*##!34. pd]z s'df/ /fO{ lgjf{rg clws[t lhNnf lgjf{rg sfof{no ^^!$%@% (*$#*)#@#)35. n]vgfy ;fksf]6f sfof{no k|d'v u'7L ;+:yfg sfof{no %)(@%^* (*$!^)#@^$36. ljho k|;fb wf}e8]n sfof{no k|d'v h'4 af¿0f oGq ^^!@#*@ (*%!!%)(!#37. 8f= g/]Gb| k|;fb

lu/Lsfof{no k|d'v lhNnf cfo'j]{b :jf:Yo

s]Gb|6612088 9851185728

38. 8f= ;'wf b]jsf]6f d]l8sn ;'k]l/6]08]G6 eQmk'/ c:ktfn ^^!)!(*39. 8f= k'sf/rGb| >]i7 d]l8sn ;'k]l/6]08]G6 dfgj cË k|Tof/f]k0f s]Gb| 6614409 985111513640. /fhf/fd thn] sfof{no k|d'v eQmk'/ SofG;/ c:ktfn 6614430 984133457941. cd[tnfn kf]6] sfof{no k|d'v sf7df8f}+ pkTosf

vfg]kfgL lnld6]86610979 9841299189

42. ljqmd s'df/ cdfTo sfof{no k|d'v g]kfn ljB't k|flws/0f,eQmk'/

^^!!)(* (*%!))^^@^

43. /fh s'df/ /dg sfof{no k|d'v g]kfn ljB't k|flws/0fl7dL ljt/0f s]Gb|

6635328 9841234656

44. lg/g ah|frfo{ sfof{no k|d'v g]kfn 6]lnsd, eQmk'/ ^^!)))) (*%!)$)^$)45. lgd{n l3ld/] sfof{no k|d'v g]kfn 6]lnsd l7dL

ljt/0f s]Gb|6633600 9851075902

46. d]l/gf lrqsf/ sfof{no k|d'v eQmk'/ cf}Bf]lus If]qJoj:yfkg sfof{no

6610099 9841354673

47. ;/]fh s'df/ kf]v/]n sfof{no k|d'v lhNnf v]ns'b ljsf;;=sf=

5092306 9841269055

48. wg axfb'/ yfkf sfof{no k|d'v Joj;flos u|]g]h s]Gb|,eQmk'/

5116024 9851173944

49. gf/fo0f k|;fb ;'j]bL sfof{no k|d'v oftfoft ;]jf s]Gb|,eQmk'/

6619564 9721402618

50. cd/ s'df/ bfxfn sfof{no k|d'v zx/L ljsf; tyf ejglgdf{0f l8lehg sfof{no

6612775 9851143963

51. d'/f/L j:tL sfof{no k|d'v e"sDkLo k'glgdf{0f lhNnfcfof]hgf sfof{no

9851221570

52. lszf]/ k/fh'nL sfof{no k|d'v k|wfgdGqL s[lifcfw'lgsLs/0f kl/of]hgf,tfynL, ;'8fn

9851091883

53. dgf]h s'df/ yfkf ;efklt g]kfn /]8qm; ;f];fO6L ^^!@@^^ (*%!)!&%!%54. /fh'dfg ah|frfo{ sfo{sf/L clws[t eQmk'/ pBf]u afl0fHo ;+3 ^^!!#$* (*$!@*%%&&55. ldqaGw' zdf{ k|=gf=p= dxfgu/Lo k|x/L j[Q

huftL6612203 9851280456

56. Zofdafa' cf]lnof k|=gf=p= dxfgu/Lo k|x/L j[Q l7dL 5639799 985109865857. sdn s'df/ j8'jfn k|=lg= dxfgul/o 6«flkms k|x/L

sfof{no6616047 9851281727

58. kbd /fh hf]zL sfof{no k|d'v lhNnf o'jf ;ldltsf]sfof{no

9848788148

Page 133: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$123

cg';"lr !%M ljifout If]q cg';f/sf] k'g/fjnf]sg tyf cBfjlws ug]{ sfo{tflnsf

qm=;+= ljifout If]q of]hgf k'g/fjnf]sg ug]{;do

lhDd]jf/ lgsfo÷cu'jf;+:yf

s}lkmot

!= ;dGjo / ;"rgf, vf]h tyfp4f/

x/]s cf=j=sf] kmfu'gd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

@= vfB ;'/Iff, vfBfGg tyf s[lif x/]s cf=j=sf] kmfu'gd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

#= cfkt\sfnLg cf>o:yn tyfcfjf;

x/]s cf=j=sf] r}qd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

$= cfkt\sfnLg ;+/If0f tyf afn;+/If0f

x/]s cf=j=sf] r}qd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

%= cfkt\sfnLg lzIff x/]s cf=j=sf] r}qd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

^= vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ x/]s cf=j=sf] kmfu'gd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

&= cfkt\sfnLg aGbf]j:tL x/]s cf=j=sf] r}qd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

*= :jf:Yo tyf cfkt\sfnLgpkrf/

x/]s cf=j=sf] r}qd;fGtleq

;DalGwt ljifout If]qsf]cu'jf ;+:yf / ;xof]uL;+:yf

(= ;du| k|ltsfo{ tyf k|ltsfo{of]hgf

x/]s cf=j=sf] a}zfvd;fGtleq

lhNnf ljkb\\ Joj:yfkg;ldlt

Page 134: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

ljkb\\ k"j{tof/L tyf k|ltsfo{ of]hgf eQmk'/ @)&$124

cg';"lr !^= lhNnfsf] >f]tgS;fx¿

Page 135: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

125

eQmk'/ lhNnfsf v'nf 7fpFxx¿sf] gS;f

Page 136: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

126

eQmk'/ lhNnfsf] ;s+6f;Ggtf gS;fª\sg

Page 137: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

127

Page 138: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

128

Page 139: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

129

Page 140: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

130

Page 141: kj{tof/Ltyf k|ltsfo{of]hgf...ljkb\k"j{tof/L tyf k|lsfo{of]hgfeQmk'/@)& $ ज ल सम वय समतक क य लय,भ तप र भ तप र ३ न . द श, न प

131

ldlt @)&@ a}zfv !@ ut]sf] ljgfzsf/L e"sDkaf6 eQmk'/ lhNnfsf] ;fljs gkfut Ifltsf] gS;f+sg