1

Het zonnestelsel

Op zoek naar regelmaat in het planetenstelsel vonden Titius en Bode(1772), dat de afmetingen van de planeetbanen een “eenvoudige” reeks volgden: a = 0.4 + (0.3) 2n met a in A.U.

Wel is dan n = − ∞ voor Mercurius, n = 0 voor Venus, etc.

Kirkwood gaps:

Planeten, zon en maan bewegen in het eclipticavlak

N.B. ook zodiakale licht!

Aardachtige planeten(Terrestrial planets), vs.

2

vs. gasplaneten(Jovian planets) Planeet Afstand tot Massa Straal Dichtheid Gesteldheid Rotatieperiode

de zon (kg) (km) (kg / m3) rond de zon

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Mercurius 0.39 AU 3.3 x 1023 2439 5430 rotsachtig 0.241 jaar

Venus 0.72 AU 4.87 x 1024 6052 5240 rotsachtig 0.615 jaar

Aarde 1.00 AU 5.974 x 1024 6378 5520 rotsachtig 1.000 jaar

Mars 1.52 AU 7.35 x 1022 3397 3940 rotsachtig 1.881 jaar

Asterioden ~ 2.8 AU

Jupiter 5.2 AU 1.899 x 1027 71492 1330 gas/vloeistof 11.86 jaar

Saturnus 9.54 AU 5.68 x 1026 60268 690 gas/vloeistof 29.46 jaar

Uranus 19.2 AU 8.66 x 1025 25559 1270 gas/vloeistof 84.01 jaar

Neptunus 30.1 AU 1.03 x 1026 25269 1640 gas/vloeistof 164.8 jaar

Pluto 39.5 AU 1.1 x 1022 1140 2100 (?) rotsachtig248.6 jaar

Mariner 10

MERCURIUS Caloris

Caloris bassin

Venus

Venera 13

3

AardeArizona

• Accretie van planetesimalen; lichte atmosfeer (welke verdampte)

• Inwendige verhitting door contractie en radioactiviteit

• Vulkanische aktiviteit: secondaire atmosfeer• Vorming van oceanen• Plaat-tektoniek en afkoeling van korst:

gebergten

Fasen in geschiedenis van de aarde Maan

• synchroon• libraties• lage dichtheid• verduisteringen

Mars

4

Valles Marineris

Uitzicht van Viking I

Mars Pathfinder Olympus Mons

Jupiter

5

De grote rode vlek

Vier grootste manen van Jupiter:

GanymedesCallistoIoEuropa

Europa: ijs en water? Saturnus

6

Gemiddelde dichtheid Saturnus: 0,687 gram/cm3

Uranus

Neptunus

7

Pluto

en Charon

HEEL VEEL MANEN ….. Asteroïden

Gaspra Shoemaker-Levy 9 impact

8

Inslagen op Ganymedes

Grote vragen

• waarom aardse vs. gasplaneten?• vanwaar rotatie-eigenschappen?• oorsprong planeetatmosferen?• vorm krijgen van oppervlakten?• voorkomen/eigenschappen manen/ringen?• asteroiden, kometen?•………………………..

Modellen van oernevels

Overdracht van impuls-moment van de zon opde oernevel via interactietussen het magneetveldvan de zon en de geladendeeltjes in de oernevel:

→ zonsrotatie neemt af→ nevelrotatie neemt toe

9