Samenvatting 1/6

Kinderenendoseringen

Kinderen en doseringen

Leerdoelen en competentiesNa afloop van deze cursus kun je:• uitleggen hoe farmacokinetiek

en –dynamiek de dosering van geneesmiddelen bij kinderen beïnvloedt;

• doseringen van geneesmiddelen voorgeschreven aan kindere, controleren, daarbij gebruikmakend van de juiste informatiebronnen;

• geneesmiddelen bij kinderen in de voor het kind meest geschikte toedieningsvorm verstrekken;

• ouders informeren over off-labelgeneesmiddelengebruik;

• kinderen en hun ouders op een cliëntgerichte manier voorlichting geven over de verstrekte geneesmiddelen, daarbij gebruikmakend van de Bijsluiter in Beeld.

Je werkt deze cursus aan de competenties beoordelingsvermogen, mondelinge communicatie, kwaliteitsgerichtheid en cliëntgerichtheid.

Doelgroepenfunctiegroep

Assistenten in de openbare apotheek, functiegroep 6 en 7.

Studiebelastingenstudiepunten

De studiebelasting is 4 uur. Aan de cursus zijn 4 studiepunten toegekend.

Maar weinig geneesmiddelen zijn geregistreerd voor het gebruik bij kinderen. Het toepassen van een niet-geregistreerd geneesmiddel bij kinderen wordt off-labelgebruik genoemd. Bovendien werken geneesmiddelen bij kinderen vaak anders dan bij volwassenen. Daar moet je op bedacht zijn bij het uitgeven van recepten voor kinderen. In deze cursus lees je hoe je in de apotheek om kan gaan met off-labelgebruik van geneesmiddelen voor kinderen, en hoe je de juiste dosering bij kinderen kunt controleren. In de bijeenkomst ga je zelf actief aan de slag, zodat je aan het eind van de cursus weet hoe je doseringen moet controleren en een deskundige en cliëntgerichte uitgiftebegeleiding kunt geven bij geneesmiddelen voor kinderen.

Kinderen zijn geen kleine volwassenen. Medicijnen werken bij kinderen vaak anders dan bij volwassenen. Dat geldt zeker bij pasgeborenen en zeer jonge kinderen. Kinderen hebben bijvoorbeeld een hoger percentage lichaamswater en minder spiermassa. Bij een kind zijn de lever en de nieren die voor de afbraak en uitscheiding van medicijnen zorgen, nog in ontwikkeling. Daardoor worden bij een kind sommige medicijnen langzamer afgebroken en andere middelen juist sneller.

Verder kan een kind op sommige middelen gevoeliger of minder gevoelig reageren dan

een volwassene. Daarom heeft een kind vaak minder geneesmiddel, maar soms ook meer geneesmiddel nodig. En om het nog lastiger te maken, kan niet alleen de dosis, maar ook de frequentie van toediening verschillend zijn.

Ook de toediening van geneesmiddelen kan problemen geven. Zetpillen en inhalators (voor astma) zijn lastiger bij kinderen te gebruiken dan bij volwassenen. Veel geneesmiddelen zijn niet getest op kinderen en jongeren. Dat betekent dat extra voorzichtigheid geboden is als kinderen deze medicatie moeten gebruiken.

Kinderen zijn geen kleine volwassenen

Geneesmiddelen bij kinderenOn-label

On-labelgeneesmiddelen zijn geregistreerd voor gebruik bij kinderen. Het betekent dat bij gebruik van deze geneesmiddelen kan worden aangenomen dat de verhouding tussen werkzaamheid en schadelijkheid gunstig is.

Off-label

Het aantal geneesmiddelen dat toegepast kan worden bij kinderen zou drastisch verminderen, als alleen on-labelmiddelen mogen worden voorgeschreven. Daarom schrijven artsen vaak een middel voor dat buiten de geregistreerde dosering, leeftijdscategorie, indicatie of toedieningsvorm valt. Dit wordt off-labelgebruik genoemd. Zo is sprake van off-labelgeneesmiddelengebruik wanneer een geneesmiddel wel voor gebruik door volwassenen is geregistreerd voor een bepaalde indicatie, maar niet voor gebruik door kinderen. Er is ook sprake van off-labelgeneesmiddelengebruik wanneer een hogere dosering wordt voorgeschreven dan de maximaal toegestane dosering.

Waaromzoweiniggeregistreerdegeneesmiddelenvoorkinderen?

Dat maar weinig geneesmiddelen zijn geregistreerd voor gebruik bij kinderen heeft twee oorzaken. Ten eerste is de farmaceutische industrie matig geïnteresseerd in het doen van onderzoek naar deze groep patiëntjes vanwege de hoge kosten die vaak maar beperkt kunnen worden terugverdiend. En ten tweede wordt het doen van onderzoek bij kinderen beperkt door strenge wetgeving en methodologische problemen.

Unlicensed

Unlicensed gebruik is het gebruik van middelen die niet in Nederland geregistreerd zijn.

Samenvatting 2/6

Kinderenendoseringen

Welke dosering bij kinderen?Kinderen hebben vaak een andere dosering nodig dan volwassenen. De dosering voor een kind kan niet zomaar worden afgeleid van de dosering voor volwassenen. In het verleden was het gebruikelijk de kinderdosering te berekenen als een fractie van een volwassendosering. De schaal van Denekamp en de leeftijdsformule werden hiervoor vaak gebruikt.

Denekampschaal

De oorspronkelijke doseringsschaal van de arts Denekamp stamt uit 1962. Bij de bepaling van kinderdoseringen volgens de aangepaste doseringsschaal wordt rekening gehouden met zowel leeftijd, lengte, gewicht als lichaamsoppervlak.

Leeftijdsformule

Ook leeftijdsformules geven, net als de doseringsschaal van Denekamp, de dosis

aan als fractie van de volwassendosis.• 2-12 maanden: aantal maanden plus 13• 1-11 jaar: 4 x aantal jaren plus 20• 12-16 jaar: 5 x aantal jaren plus 10.• Een kind van 10 jaar moet volgens de leeftijdsformule 60% van de volwassendosis hebben.

Maar…

De doseringsschaal van Denekamp en de leeftijdsformule hebben echter vaak tot onderdosering bij jonge kinderen geleid. Want in plaats van een fractie van de dosering voor volwassenen, hebben zij vaak juist meer geneesmiddel per kg lichaamsgewicht nodig. Dit komt doordat het metabolisme van veel geneesmiddelen bij jonge kinderen hoger is dan bij volwassenen. Terwijl baby’s juist vaak weer minder nodig hebben. Daarom is de

Denekampschaal niet opgenomen in het Kinderformularium.

Doseringperkglichaamsgewichtoflichaamsoppervlak

Hoeveel geneesmiddel een kind nodig heeft, is onder meer afhankelijk van het gewicht. Gewoonlijk wordt bij kinderen gedoseerd in mg per kg lichaamsgewicht. Maar in sommige situaties is dosering per lichaamsoppervlak (m²) een veel betere maat voor een goed therapeutisch effect. Bij kleine kinderen is het lichaamsoppervlak relatief groter dan het gewicht; naarmate het kind ouder wordt, zal de verhouding lichaamsoppervlak/lichaamsgewicht kleiner worden.

Rekenmodule

Het Kinderformularium bevat voor voorschrijvers een rekenmodule voor het

Ook als tabletten worden vermalen of opgelost in drankjes zodat kinderen deze gemakkelijker kunnen innemen of om een lagere dosis te verkrijgen, is sprake van unlicensed gebruik van het geneesmiddel. Het geneesmiddel wordt dan toegepast in een andere farmaceutische vorm dan waarin het geneesmiddel geregistreerd is. Door de bewerking ontstaat als het ware een nieuw geneesmiddel.

Denk aan een geneesmiddel dat op de markt is gebracht in tabletvorm. Van deze tabletvorm zijn alle eigenschappen onderzocht, zoals het uiteenvallen, de opname en de uitscheiding. Door het vermalen van de tablet verandert de uiteenvaltijd en zal ook de opname anders verlopen. Een tablet kan bijvoorbeeld ook een coating hebben die het geneesmiddel beschermt tegen de invloed van het maagzuur. Door het vermalen komt het geneesmiddel dus eerder in aanraking met het maagzuur en zal de opname veranderen.

Gewenstofongewenst?

Off-label of unlicensed voorschrijven is niet altijd ongewenst. In individuele gevallen waarin geen alternatief voor handen is, kan het zelfs gewenst zijn. Vooral als in de literatuur wel degelijk bewijs is voor verantwoord gebruik bij kinderen. Off-label en unlicensed voorschrijven van medicijnen is alleen toegestaan, wanneer daarover binnen de beroepsgroep protocollen of standaarden zijn ontwikkeld.

Kinderformularium

Het landelijk Kinderformularium is erkend als richtlijn voor het voorschrijven van geneesmiddelen aan kinderen. Het bundelt bestaande kennis en informatie over werkzaamheid en veiligheid van off-labelgebruik van geneesmiddelen bij kinderen. Naast informatie over doseringen voor kinderen, bijwerkingen en waarschuwingen en voorzorgen, kun je op www.kinderformularium.nl vinden of een geneesmiddel voor kinderen on-label of off-label is. Het geeft ook informatie over de beschikbare en geschikte

toedieningsvormen voor kinderen. Arts en apotheker kunnen zo een goede afweging maken over het voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen aan kinderen.

Hulpstoffen

Niet alleen geneesmiddelen kunnen een contra-indicatie zijn voor kinderen, ook de aanwezigheid van hulpstoffen kunnen gevaarlijk zijn voor jonge kinderen. Over het gebruik van deze hulpstoffen geeft het Kinderformularium ook advies. Een hulpstof in een geneesmiddel dat niet mag worden gegeven aan neonaten en jonge kinderen is bijvoorbeeld benzylalcohol, een conserveermiddel. Heel jonge kinderen kunnen benzylalcohol niet afbreken, waardoor hoge concentraties ontstaan met ernstige bijwerkingen als gevolg. Ook geneesmiddelen die gluten en/of propyleenglycol als hulpstof(fen) bevatten, kunnen overgevoeligheidsreacties en/of bijwerkingen geven bij kinderen. Controleer daarom ook welke hulpstoffen in een geneesmiddel zitten en of dat problemen kan opleveren.

Samenvatting 3/6

Kinderenendoseringen

berekenen van individuele doseringen op basis van het advies van het Kinderformularium.

Doseringvaneengeneesmiddelkanperindicatieafwijken

Bij gebruik van het Kinderformularium moet goed naar de juiste dosering en indicatie worden gekeken. Dit moet eventueel worden nagevraagd bij de voorschrijver. Een voorbeeld is de dosering metronidazol bij een kind. De dosering is

afhankelijk van de parasiet die als resultaat na een kweek is gevonden. Deze kweek (vaak een faeceskweek) kan worden uitgevoerd vanwege vage of hardnekkige maag-darmklachten.

Interpretatiedoseringsadviezen

De dosisadviezen die worden gegeven in het Kinderformularium, worden genoteerd als totale dagdosering. Daarna wordt aangegeven in hoeveel giften de dagdosering bij voorkeur dient te worden

verdeeld, gevolgd door de maximale dagdosering.

Wanneer bij dosering over een maximale dosering per dag wordt gesproken, gaat het om de totale dagdosering, eventueel verdeeld over meerdere giften. In de gevallen dat een spreiding van de dosering is aangegeven (200 – 400 mg/kg/dag) moet gedoseerd worden op basis van klinische respons en indicatie.

De arts schrijft een geneesmiddel met een dosering voor en de apotheek controleert. In eerste instantie doet de apothekersassistent dit. Is het lastig of twijfelachtig, dan vindt overleg met de apotheker plaats. Een apotheker controleert bij de receptcontrole dan weer de berekening van de apothekersassistent en de voorgeschreven dosering door de arts.

Jij controleert als apothekersassistent dus bij elke aflevering voor kinderen of het geneesmiddel geschikt is voor kinderen en of de dosering juist is op basis van lichaamsgewicht of leeftijd. Doseringen controleren kun je in het Kinderformularium, Farmacotherapeutisch Kompas of Informatorium Medicamentorum.

Letop

Het is een eis van de Inspectie voor de Gezondheidszorg dat bij elk recept dat wordt voorgeschreven bij een kind onder de 16 jaar, een doseringscontrole op het recept dient te staan vermeld. De kwaliteitssystemen van apotheken die gecertificeerd zijn, vragen vaak om een doseringsberekening via het Kinderformularium.

Wanneerwelknaslagwerk?

Het gebruik van de genoemde bronnen kan verschillend worden geïnterpreteerd:• Het Farmacotherapeutisch

Kompas bevat een overzicht van de geregistreerde toepassingen van geneesmiddelen en wordt vaak door huisartsen gebruikt.

• Het Informatorium geeft naast de geregistreerde toepassingen ook niet-geregistreerde toepassingen weer en wordt vaak door specialisten en kinderartsen gebruikt.

• Ook het Kinderformularium wordt vaak door specialisten en kinderartsen gebruikt. Het bevat een overzicht

van geneesmiddelen die op basis van evidence based (= op basis van opgedane ervaring) doseringsadviezen worden toegepast bij kinderen. Dit betekent dat hier naast de gangbare toepassingen ook informatie te vinden is over de off-labeltoepassing van geneesmiddelen op basis van de door artsen opgedane ervaring en de maximale doseringen.

Indicatielichaamsoppervlak

De doseringscontrole van meeste recepten gaat op basis van mg/kg lichaamsgewicht. De enige recepten waarbij een controle plaatsvindt op basis van lichaamsoppervlak, zijn cytostatica en sommige middelen die worden toegepast bij misselijkheid. Denk hierbij aan methotrexaat en ondansetron. Bij de controleberekening is het dan belangrijk om lengte én gewicht na te vragen. Vaak denkt een apotheker mee bij deze berekening. Het lichaamsoppervlak wordt berekend met behulp van de formule van Mosteller. Via de KNMP-rekenmodule https://www.knmp.nl/rekenmodules/lichaamsoppervlak_html kun je het lichaamsoppervlak uitrekenen.

Vingertopeenheid

De verhouding lichaamsoppervlakte/lichaamsgewicht is bij kinderen veel groter dan bij volwassenen. Dit betekent dat de kans op systemische bijwerkingen bij het gebruik van dermatica bij kinderen groter is. Een praktisch hulpmiddel bij de dosering van zalven (vooral bij corticosteroïdpreparaten) vormt het gebruik van de vingertopeenheid (VTE, in het Engels FTU, Finger Top Unit). Dit is één streepje crème of zalf met de lengte van een vingertop van een volwassene. Eén VTE komt overeen met circa 0,5 gram crème of zalf. In de praktijk kan het gebruik van de VTE over- of onderdosering voor een groot deel voorkomen.

Doseringen controleren

Tip

Alseenbabyuitslagopzijnarmofhandheefteneencrèmeofzalfmoetgebruiken,kunjehemnietwijsmakendathijnietmetzijnhandofarminzijnmondmagkomen.Jekuntdeoudersdanhetbestehetadviesgevenomdearmofhandaftedekken.

Samenvatting 4/6

Kinderenendoseringen

Ook met betrekking tot toedieningsvor-men verschillen kinderen van volwassenen. Ze kunnen meer moeite hebben met de inname van geneesmiddelen. Denk bijvoor-beeld aan inhalatiemedicatie en het slikken van medicatie. Kinderen kunnen bijvoor-beeld vanwege de smaak of de gebruikte toedieningsvorm een weerzin ontwikkelen voor de medicijnen die ze wel nodig heb-ben. Eén geschikte toedieningsvorm voor alle kinderen bestaat niet.

Zetpil

Als orale inname niet mogelijk is, zijn recta-le toedieningsvormen bruikbaar, met name bij kleine kinderen. Nadeel is dat een zetpil vaak door kinderen wordt uitgestoten. Het gevolg is een onvolledige opname in het lichaam of verlies via de ontlasting. Als rec-tale toediening wordt overwogen, hebben, indien mogelijk, waterige oplossingen in rectiolen de voorkeur. De absorptie is snel-ler en vollediger dan bij zetpillen, al blijft rectaal toedienen de minst betrouwbare toedieningsvorm.

Intraveneus

Kinderen hebben vaak lastig te prikken aderen.

Intramusculair

Door de geringe spiermassa wordt het geneesmiddel dat in de spieren wordt ge-spoten zeer variabel opgenomen.

Oraal

Orale toediening van geneesmiddelen heeft, indien mogelijk, altijd de voor-keur, ook voor jonge kinderen. Vloeibare vormen zijn voornamelijk geschikt voor jonge kinderen die (nog) niet goed de orale medicatie in vaste vorm kunnen doorslik-ken. De acceptatie van een vloeistof is mede afhankelijk van de geur, smaak en het doseervolume. Dranken hebben het belangrijke voordeel dat de flexibiliteit in doseren groter is. Tabletten en capsules hebben het voordeel dat de kans op doseerfouten kleiner is dan

bij dranken. Voor afwijkende doseringen kunnen capsules in veel gevallen door de apotheek gemaakt worden uit commerci-eel verkrijgbare tabletten. Voor toedienen kunnen in een aantal gevallen de capsules geopend worden en eventueel gemengd worden met voeding/drank, wanneer een kind moeite heeft met het doorslikken.

Inhalatie

Inhaleren is bij kinderen vaak moeilijk, vooral bij kinderen jonger dan 4 jaar. Dat zorgt voor een verminderde afzetting van het inhalatiegeneesmiddel in de longen. Belangrijk is de inhalatievorm goed af te stemmen op de leeftijd van het kind. Eigen-lijk is dit altijd een voorzetkamer met een masker en aerosol. Pas als een kind zelf-standig en op commando kan inhaleren, is een voorzetkamer met een mondstuk of een ander apparaat/toedieningsvorm mogelijk.

Transdermaal

De huid van jonge kinderen is meer door-laatbaar dan bij volwassenen, en heeft een grote oppervlaktevolumeverhou-ding. Lokaal toegepaste geneesmiddelen worden bij jonge kinderen daarom beter opgenomen dan bij oudere kinderen of volwassenen. Het gebruik van de vingert-opeenheid bij verschillende leeftijden kan over- of onderdosering voor een groot deel voorkomen.

Minitabletjeshebbendevoorkeur

Kinderen krijgen geneesmiddelen vaak in vloeibare vorm. Dat slikt het makkelijkst, is het idee. Maar vloeibare geneesmiddelen zijn slechter houdbaar dan tabletten en poeders en ze worden - meer dan bij ta-bletten - als vies ervaren en daarom slecht ingenomen. En de grootste kans dat een kind zijn medicijnen inneemt, krijg je als de vorm en smaak zo weinig mogelijk weer-stand oproepen bij het kind. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht gingen na wat jonge kinderen (1-4 jaar) en hun ouders vonden van vier verschillende

formuleringen van placebo: tabletten (4 mm doorsnee, zoals bij natriumfluoride-tabletjes), siroop, suspensie en poeder. De kinderen mochten op de tabletjes kauwen. Minitabletjes (4 mm doorsnee) blijken bij kinderen van 1 tot 4 jaar goed te bevallen, beter dan siroop. Poeder en suspensie bevielen het minst.Bron: http://www.ua.nl/nieuws/bran-chenieuws/minitablet-meest-kindvriende-lijk/

Smaak

De smaak van een geneesmiddel is voor de therapietrouw van groot belang. Kinderen blijken zelf hierbij de belangrijkste advi-seurs. Suiker is niet per definitie de smaak-maker bij uitstek en kan bij langer gebruik de incidentie van cariës en tandvleesont-stekingen verhogen. Als voor een zoete smaak wordt gekozen, verdienen tandgla-zuursparende zoetstoffen zoals sorbitol en xylitol de voorkeur. Wel moet ervoor gezorgd worden dat potentieel toxische geneesmiddelen niet al te aantrekkelijk (lekker) worden gemaakt.Zodra het gebruik van vaste geneesmid-delen mogelijk is, zijn vloeistoffen minder geschikt vanwege het gebruik van grote volumina, grote hoeveelheden zoetstoffen en soms minder nauwkeurige dosering.Volume drankjesWat betreft volume worden de volgende maximale volumina per gift aangehouden:• Neonaten: maximaal 1 ml• Jonger dan 5 jaar: maximaal 5 ml• Ouder dan 5 jaar: maximaal 10 ml.

Leeftijd

De leeftijd van het kind speelt een belang-rijke rol bij het innemen van geneesmid-delen. Het geven van een vies antibiotica-drankje kan een strijd zijn. Maar als het kind oud genoeg is om te begrijpen waarom het moet worden ingenomen, kan dat helpen.

Toedieningsvormen

leeftijd hoofd en hals arm en hand been en voet romp (voorzijde) rug en billen gehele lichaam3-12 maanden 1 1 1,5 1 1,5 8,5

1-2 jaar 1,5 1,5 2 2 3 13,5

3-5 jaar 1,5 2 3 3 3,5 18

6-10 jaar 2 2,5 4,5 3,5 5 24,5

> 10 jaar 2,5 4 (alleen hand: 1)

8 (alleen voet: 2)

7 7 40,5

Aantal vingertopeenheden per keer smeren. Overzicht per lichaamsdeel en bij verschillende leeftijden. Een vingertopeenheid komt ongeveer overeen met 0,5 g.

Samenvatting 5/6

Kinderenendoseringen

Inhalatie

Bij jonge kinderen wordt in het algemeen een dosisaerosol via een voor-zetkamer gebruikt. Wanneer een kind een poederinhalator kan gebruiken, hangt af van de inademingskracht. Dat verschilt van kind tot kind. En daar-naast kan een kind ook zelf een bepaalde voorkeur hebben. De leeftijds-grenzen zijn dan ook niet strikt. Bij jonge kinderen is de rol van de ouders bij het juiste gebruik en de therapietrouw groot, bij oudere kinderen is de rol van de ouders veel kleiner.

Leeftijd Inhalatievorm en tips

0-2 jaar Aerosol (puffer) met voorzetkamer en babymasker• De belangrijkste rol voor juist gebruik

van medicatie en therapietrouw ligt bij de ouders.

• Kinderen spelenderwijs leren omgaan met medicatie, oefen bij poppen en knuffels.

• Niet inhaleren als kind huilt.• Babymasker mag over de speen.

3-5 jaar Dosisaerosol met voorzetkamer en mondstuk, of kindermasker• Kinderen in deze leeftijd kunnen

zelf een actievere rol spelen bij hun astmabehandeling. Dit geldt bij het inhaleren, maar ook bij het zelf voorkómen van een astma-aanval.

6-12 jaar Dosisaerosol met voorzetkamer en mondstukPoederinhalator (mits genoeg zuigkracht)• De rol van de ouder verschuift meer naar

het controleren of de medicatie op de juiste manier wordt ingenomen.

• Laat kinderen een spreekbeurt houden.• Ook zelf contact zoeken en informatie

opzoeken op speciale websites zoals astmakids.nl

12-18 jaar Poederinhalator• Rol ouders veel minder.• Jongeren zijn minder medicatietrouw,

ondanks de mogelijke gevolgen voor hun astma.

• Pubers nemen vaak sneller iets aan van leeftijdgenoten dan van ouders of zorgverleners. Wijs ze eens op de website https://www.cyberpoli.nl/astma/

Samenvatting 6/6

Kinderenendoseringen

Voorlichting

Bij kinderen is vaak sprake van off-labelgebruik, hoe ga je dan om met de voorlichting naar de ouders toe? Wat heeft de arts al verteld? En hoe controleer je de informatie die de ouders hebben ontvangen? Het kan zijn dat de arts misschien niet duidelijk heeft verteld dat het middel off-label is, of dat de ouders dat niet goed begrepen hebben wat dat inhoudt. Je kunt de ouders het beste gerust stellen door uit te leggen wat off-labelgebruik betekent, en ze vertellen over het Kinderformularium dat het off-labelgebruik bewaakt en controleert.

Meldenvanbijwerkingen

Laat ouders weten dat ze eventuele bijwerkingen bij hun kind altijd melden. Dit is van groot belang om de kennis over de veiligheid van gebruik van geneesmiddelen die niet geregistreerd zijn voor gebruik door kinderen, te vergroten. Zowel apothekers en voorschrijvers, als ook (ouders van) gebruikers kunnen bijwerkingen melden via het digitale meldformulier van het bijwerkingencentrum Lareb (https://www.lareb.nl/Meld-bijwerking/Meldformulier.aspx) Alle meldingen die Lareb ontvangt, worden beoordeeld, vergeleken met eerdere meldingen (zowel nationaal als internationaal) en getoetst aan informatie in de wetenschappelijke literatuur. Informatie over meldingen wordt opgenomen in de bijwerkingendatabank. Deze bijwerkingendatabank is openbaar te raadplegen op de website van Lareb.

Therapietrouw

Ook wat betreft therapietrouw verschillen kinderen van volwassenen. Bij kinderen is de smaak van het geneesmiddel van groot belang voor het regelmatig innemen. Ook zijn factoren zoals doseringsgemak, frequentie en het moment van toediening van grote invloed op de therapietrouw. Zetpillen en inhalatoren zijn lastiger bij kinderen te gebruiken dan bij volwassenen. Voor schoolgaande kinderen vormt het innemen van geneesmiddelen op school soms een groot probleem (schaamte). Een- of tweemaal (in plaats van bijvoorbeeld driemaal) per dag doseren kan dan al de therapietrouw verbeteren.

Therapietrouwvandeouders

Bij jonge kinderen wordt de therapietrouw vooral bepaald door de therapietrouw van de ouders. Goede voorlichting over het doel van de behandeling en het nut van de voorgeschreven medicijnen is daarom essentieel. Voor de ouders kan het moeilijk zijn om zonder goede motivatie een weigerend kind (in de herstelfase van een ziekte) geneesmiddelen te laten innemen. Kinderen betrekken bij hun geneesmiddelengebruikAls kinderen medicijnen nodig hebben, richt de instructie zich meestal op de ouders. De therapietrouw en juist medicijngebruik zijn mede afhankelijk van of de ouders het goed gebruiken. Maar vaak zal het resultaat beter zijn als het kind er zelf bij betrokken is en zelf aangesproken wordt. Laat, indien mogelijk, het kind bijvoorbeeld zelf het recept van de arts afgeven, en overhandig zijn geneesmiddelen aan hemzelf in plaats van aan de ouder.

DeBijsluiterinBeeldDe Bijsluiter in Beeld (http://www.bijsluiterinbeeld.nl/) is voor kinderen erg geschikt om duidelijk in beeld te brengen hoe ze hun geneesmiddelen moeten gebruiken. Als een soort stripverhaaltje kun je het kind vertellen welk geneesmiddel hij krijgt, hoe vaak hij het moet innemen, en op welke manier.

Kinderteksten

Op apotheek.nl komen steeds meer kinderteksten beschikbaar. De teksten zijn bedoeld voor ouders van kinderen die geneesmiddelen gebruiken, en voor zelfstandig gebruik door kinderen vanaf 12 jaar. Zo worden kinderen beter en begrijpelijker geïnformeerd over hun geneesmiddelengebruik.

In de apotheekBelangrijke punten waar je mee te maken krijgt bij het verstrekken van geneesmiddelen bij kinderen zijn het off-label voorschrijven van geneesmiddelen, het controleren van de juiste kinderdosering en juiste toedieningsvorm, therapietrouw en voorlichting.In bijsluiters staat alleen de geregistreerde dosering vermeld. Het dosisadvies in het Kinderformularium kan daarom afwijken van de bijsluiter. Het is belangrijk om dit aan de ouders uit te leggen. Anders kunnen zij zich ongerust maken en misschien zelfs weigeren het middel aan hun kind te geven.