25-10-16

1

Kijk eens anders!

www.anderskijkennaarkinderen.nl

Miriam Hufen Ergotherapeut 11 congressen

www.Anders Kijken naar Kinderen.nl

Aristoteles : “All knowledge comes through the senses (Aristoteles)” •  Waarnemen doe je met je brein!

Zintuigen zijn “voer” voor het brein. •  Leren doe je niet met één

voorkeurszintuig! (Coffield et al., 2004).

25-10-16

2

“Sensorische Informatieverwerking:

opnemen, selecteren en verwerken

van zintuiglijke informatie om te kunnen

waarnemen, te begrijpen, te reageren,

te handelen en te kunnen passen aan

de omgeving”

Beleving!

Doel

•  Vertaalslag naar profielen in de

klas/groep •  Kijken achter het gedrag

25-10-16

3

Sensorische Informatieverwerking

•  Activatie/regulatie

•  Contact

•  Perceptie

•  Lichaamsbewustzijn

•  Bewegen

•  Beleven!

Entero-sensoren Nocireceptoren

Exterosensoren

Propriosensoren: Proprocepsis vestibulair

25-10-16

4

De praktijk

4 kwadranten 8 (9) zintuigen 32+ combinaties Unieke kinderen Unieke leerkrachten Ontelbare combinaties! Verschillende zorgvragen

25-10-16

5

Kind omgeving

Materiaal en

middelen Interactie

A

Sensorische Verwerking

Als het net wat anders loopt….

25-10-16

6

Kwadranten model

•  Iedereen heeft (enkele) kenmerken

•  Alle combinaties van ernst in zintuiglijke verwerking irt gedrag- en drempelpatronen zijn mogelijk

•  Gedrag in overeenstemming met een kwadrant is nog geen disfunctie

•  Denkmodel; kind hoeft niet in een kwadrant te passen!

•  Kwetsbaarheden •  Kansen! 11

Waar liggen kansen? Waar liggen kansen?

25-10-16

7

Hyperresponsief •  Fysiek; medicatie,ziekte,slaap, pijn •  Voorspelbaarheid

•  Eigen initiatief •  Routines •  Herhaling met verandering

•  Regulatie; Reductie, rust •  Herstel (time in plek) •  Escape route •  Welke strategie werkt?

•  Wenselijk/ Effectief? •  Plezier

Hyporesponsief: •  Fysiek; medicatie, slaap, ziekte •  syndroom , zintuig werkt niet goed •  Intensiveren prikkel:

•  Vergroten, vertragen, verzwaren •  Gedoseerd toevoegen •  “beetje” nieuw •  Strategie? Effectief/wenselijk? •  Veiligheid •  TIJD!

25-10-16

8

Toeschouwer: “Gebeurt er iets?“

Kansen •  Rustig, niet snel van slag •  Makkelijk (in een groep) •  Kan veel hebben •  Voorspelbaar voor anderen •  Vraagt geen aandacht

Kwetsbaarheden •  Moe •  Geen initiatief •  Onhandig en traag •  Lage activatie •  Meer tijd nodig •  Verwachtingen kloppen niet •  Gaat niet zelf aan het werk

25-10-16

9

•  Proprioceptief •  Voelen van houding en beweging •  Voelen van stand ledematen •  Aanpassen spierkracht aan

activiteit

•  Vestibulair (evenwichtsorgaan) •  vertraging/versnelling •  Draaing alle lichaamsassen •  Waar ben ik tov de

zwaartekracht?

Propriosensoren

Mark in de klas

•  Interactie; –  leerkracht –  andere kinderen

•  Materiaal middelen

•  Omgeving

25-10-16

10

Kansen: •  Nieuwsgierig •  Veel durven •  Actief •  eigen initiatief Kwetsbaarheden: •  Druk •  Onhandig •  Irriteert anderen in de klas •  Onveilig in gymzaal •  OI doof •  Maakt niks af •  Troep

Prikkel zoeker “Ik wil meer!”

“Hoge prikkeldrempel” Actieve strategie

25-10-16

11

Bas in de klas

•  Omgeving •  Materiaal middelen •  Interactie

25-10-16

12

Lage prikkeldrempel passieve strategie

Kansen •  Opmerkzaam •  Waarnemer •  Gevoelig •  Fight, flight freeze •  Niet kunnen…. •  Shut down •  Anderen de schuld geven •  Moe •  Agressie •  Hopeloos/hulpeloos

Kwetsbaarheden

Sensor: AU!

Reuk: •  Contact •  Veilig/onveilig •  Bekend/onbekend •  Hygiene Smaak •  Proeven

Reuk/smaak

25-10-16

13

Visueel •  Zien is meer dan kijken

•  “Hoog controle systeem” •  Kijk naar wat gezien moet

worden… •  Visuele aandacht •  Grootste zintuiglijke input is

visueel

Interosensoren & nocireceptoren (pijn)

25-10-16

14

Tast

•  Levensbehoefte

•  Communicatie/interactie

•  Emotie

•  Lichaamsbesef

•  Spraak/taal ontwikkeling

•  Regulatie

Aanraken

“Aanraken is levensbehoefte, en omdat de affectieve aanraking tot verbondenheid leidt met jezelf, de ander en de wereld om je heen is het een extensiele ontmoeting. Het bevestigt of ontkent je zijn” (Mark, 2016)

25-10-16

15

Aanraken en oxytocine •  Tevreden en rustig •  meer behoefte aan gezelligheid en contact. •  Gehechtheid •  Verzacht pijn. •  Bij langdurig gebruik :groeien en beter van leren. •  Bloeddruk dalen, minder stress. •  Blozende huid, effectievere spijsvertering

(Moberg, 2011)

Terug naar Rick

•  Omgeving •  Materiaal middelen •  Interactie

25-10-16

16

Actieve strategie

Kansen •  neemt initiatief, maakt eigen plannen •  Speelt veel alleen •  “preventief” ruzie maken •  Graag de regie •  Heeft een strategie…! •  Fight freeze flight Kwetsbaarheden •  Terugtrekken •  Overstemmen prikkels •  Zelfbeschadiging •  Monogerichte prikkeling •  Agressie naar anderen Vermijder

Amber in de klas

•  Omgeving •  Materiaal middelen •  Interactie

25-10-16

17

Auditief

25-10-16

18

Maatwerk….. •  Wie is het kind?

•  Profielen zijn uniek

•  Iedere groep vraagt wat anders

•  Situaties zijn nooit hetzelfde

•  Context afhankelijk •  Geen eenvoudig stappenplan!

•  Diagnostiek •  Zintuiglijk profiel (school en thuis) •  Observeren •  Gesprek •  Specialist (prikkelpoli)

•  Modulatie prikkelverwerking •  Zintuiglijk Activiteiten Programma •  Motorprogramma e.a •  Sensorisch Waardevolle omgeving •  Afstemmen profiel & interactie •  Coaching leerkracht en kind •  Behandeling ; desensitisatie/

sensitisatie

25-10-16

19

Ieder Kind blijft uniek! www.anderskijkennaarkinderen.nl