Kernboodschap (mini)crises

2012Menno van Duinnovember 2013

Aanpak en opzet publicatie: Lessen uit crises en mini-crises 2012

Initiatief vanuit lectoraat Crisisbeheersing en vanaf begin samen met Nederlands Genootschap van Burgemeesters (Wouter Jong)

3 redacteuren maar (soms zelf betrokkenen) vragen mee te doen met een casus

Keuze om niet alleen de grote crises (voorzover groot als Haren, Kanaleneiland en treinongeval A’dam) maar ook mini-crises en persoonlijke drama’s (bultrug, nepbom, verkeersongeval)

Per casus beschrijving en één of enkele kerndilemma’s (geen wens tot uitputtendheid!) van de gebeurtenis

Ervaring van Alphen a/d Rijn meenemend Ook beetje ‘jaaroverzicht binnenland 2012’ betekenis sociale media: in recrutering auteurs (crowdsurfing),

aandacht in casus en foto per casus (van een tweet). In totaal 22 auteurs (incl. red).

Algemene opbrengst van het boek

Tour de horizon van 2012 (en breder feitelijk: van het scala van acute problemen waarmee wij in dit land geconfronteerd worden)

Door 20 casus meer inzicht in wat er zoal op met name gemeenten (en hun autoriteiten) afkomt. Grote crises (als Haren, Moerdijk, Enschede) zijn gelukkig schaars; tegelijkertijd wel veel mini-crises (kortere aandacht, vergelijkbare processen)

Uniciteit van afzonderlijke casus (en hun dilemma’s) staan centraal maar daarmee ook beeld en zicht op relevante rode draden – waarvan 6 nader belicht

Rode draad 1: actoren en rollen

Bij alle casus steeds verschillende en vaak vele actoren betrokken

Actoren niet altijd zelfde perceptie van het probleem (centrale boodschap in grensrechter-verhaal: 10 deskundigen; 10 visies op ‘oorzaak’)

Niet altijd eenduidig wiens probleem het nu was Gemeenten nogal eens de neiging aapje op de

schouder te nemen (of te krijgen)

Rode draad 2: crisiscommunicatie

We weten t wel maar toch: in veel van de gevallen gaat het toch vooral om helder communiceren en crisiscommunicatie en hoe lastig dat soms is (Haren, Kanaleneiland)

Dergelijke casus krijgen juist ook vanwege aandacht nieuwe actoren in beeld (bultrug en Lenie t Hart) – strijdige belangen

Verschil Nl en Belgie: lijkt erop dat journalistiek wat meer op afstand is. Tegelijkertijd speelt schuldvraag daar waarschijnlijk soms minder (ook Pukkelpop). Maar men evalueert weer nauwelijks.

Rode draad 3: organisatie van de rampenbe-strijding

20 casus ook wel tour de horizon: hoe doen we het nu in Nl (vergelijkbaar met Inspectie met de Staat van de rampenbestrijding)

Alarmering, opschaling en hanteren GRIP vaak niet bepaald vlekkeloos

Soms opschalen waarbij je denkt… (moet dit nu grip3 zijn en andersom zaken met grote maatschappelijke onrust en niet …)

Tegelijkertijd lijkt hier niet vaak echte probleem te liggen (massale support, inzet e.d.)

Rode draad 4: procedures

Risico-regel-reflex: soms na gebeurtenissen enorme drang om procedures te maken (bultrug)

Tegelijkertijd ook: daar waar wij een bekende algemene procedure hebben (GRIP) wordt die bij Haren opeens als verkeerd en onjuist beschouwd door de commissie-Cohen

Spanning tussen procedure en praktijk: kennen de betrokkenen de procedure en wijkt deze niet te veel af van dagelijks werk (verg. advies na treinongeval A’dam van inspectie rond patientenregistratie). Wat je zelden doet …

EOD en Leeuwarden: strikte procedure tbv ontruimen na vinden mogelijke bom en dan houdt men zich er niet aan in Leeuwarden op 1 april…

Rode draad 5: nafase – cruciale fase

Aantal casus sterk gericht op datgene wat na de onmiddellijke en acute crisis gebeurt

Niet alleen verantwoordingsproces (vele evaluaties ed) maar ook hoe gaan betrokkenen (mn ook bestuurder) om met het individuele leed (gepaste afstand maar wel betrokken: zoektocht naar de juiste balans)

Soms herstel maar soms ook noodzaak van business continuity management (dreiging sector – algje: en paspoorten Waalre)

Rode draad 6: waarde van een aandacht voor dilemma’s

Kern van casus vaak te vatten in 1 of 2 dilemma’s (wel niet ontruimen (tentenkamp), evacueren (Noorden en Utrecht), wel niet naar Zwitserland (busongeval)

Leert ook dat het zinvol kan zijn – juist ook voor betrokkenen – hierover veel meer te communiceren: crisiscommunicatie is vooral communicatie over dilemma’s (uitleggen waarom probleem en argumenten van de keuze).

Ten slotte En wat moet er beslist in voor 2013 en waarom?