kboek CKV Kunstanlayse: Theater - CKV BROKLEDE · Analyse en Theater 2 Overzicht CKV Blok Onderwerp...

Blo

k 2

Ku

nst

anla

yse

: Th

eat

er

Wer

kbo

ek C

KV

Uit ‘Casino Nonstop’ door Theater Utrecht

RSG Broklede Schepersweg 6a, 3621JK Breukelen

Ontwikkeld door Lotte van der Velden [email protected]

Blok 2. Analyse en Theater 1

Inhoud

Inhoudsopgave p. 1

Overzicht CKV p. 2

Studiewijzer blok 2 p. 3

Hoofdstuk 1. Casino Nonstop p. 5

Hoofdstuk 2. Geschiedenis van het theater p. 8

Hoofdstuk 3. Analyse theater p. 13

Hoofdstuk 4. Nederlands theaterlandschap p. 19

Bronvermelding p. 24

Opdrachtendossier p. 25

P.O. 2. p. 25

Doorlopende opdracht kunstportfolio p. 28

Doorlopende opdracht playlist p. 29

Doorlopende opdracht culturele activiteiten p. 30

In dit werkboek

D bij een opdracht = gebruik je dummy

C bij een opdracht = raadpleeg het internet of gebruik je computer

Onderzoeksidee = ideeën voor het onderzoek dat je in blok 6 zelfstandig gaat uitvoeren


Overzicht CKV

Blok Onderwerp Kunsten P.O. Inleverdatum

P.O.

1. Cultuur en

identiteit in kunst

Alle kunstvormen Zelfportret kunst

en cultuur

Maandag 02-

10-2017

2. Analyse van

kunst

Theater Analyse en

maakopdracht

theater en dans

Maandag 13-

11-2017

In dit tweede blok leer je hoe je een kunstuiting kunt analyseren. Hierdoor leer je

gerichter naar kunst te kijken, en het daardoor meer of anders te waarderen. We doen

dit door middel van de kunstuiting theater, die we wat nader onder de loep gaan

nemen dit blok.

3. Moraal in kunst Muziek, dans en/of

beeldende kunst

Analyse en

maakopdracht

moraal in kunst

Maandag 18-

12-2017

4. Kunst van het

overtuigen

Fotografie, mode

en/of grafisch

ontwerp

Analyse en

maakopdracht

overtuiging in

kunst

Maandag 12-

02-2018

5. Kunstproductie Film en literatuur Filmproductie Maandag 09-

04-2018

6. Onderzoek van

kunst

Alle kunstvormen Eigen onderzoek Maandag 28-

05-2017 en

presentaties in

week 22 en 23


Studiewijzer blok 11

Week Datum Onderwerp In de les Huiswerk

40. 3 oktober Introductie en

Casino

Nonstop

Introductie nieuw

blok

Voorbereiding

bezoek

voorstelling

4 oktober Casino

Nonstop

Voorbereiding

bezoek

voorstelling

Werken aan

doorlopende

opdracht

kunstportfolio

41. Activiteitenweek

42. Herfstvakantie

43 24 oktober Terugkoppeling

P.O. 1

Bespreken P.O. 1 Vóór 27 oktober:

Luisteren naar en

bijdrage aan playlist

Far from my bed

show.

25 oktober Uitleg P.O. 2.2

en

Geschiedenis

theater

Uitleg analyse en

recensie

Geschiedenis

theater

Afmaken

opdrachten bij

hoofdstuk 1 en 2.

Vóór 31 oktober:

maak Hoofdstuk 1 af

en maak Hoofdstuk

2. Geschiedenis

theater.

44. 31 oktober Theater

analyse

Analyse van

theater

Koppeling aan

P.O. 2

Nederlands

theaterlandschap

Vóór 7 november:

maak Hoofdstuk 3.

Analyse theater en

Hoofdstuk 4.

Nederlands

theaterlandschap.

1 november Maakles 1 Theateroefening:

mise-en-scene

P.O. 2 teksten

groepskeuze

Vóór 7 november:

geef de teksten

groepskeuze voor

P.O. 2.1 door.

45. 7 november Werken aan

P.O. 2

schrijfopdracht

Werk aan P.O. 2

schrijfopdracht

8 november Werken aan

P.O. 2

maakopdracht

Werken aan P.O.

2 maakopdracht

Vóór 13 november:

lever P.O. 2.2 in.

46. 13

november

INLEVERDATUM

SCHRIJFOPDRACHT

P.O. 2.2

1 De studiewijzer kan mogelijk gewijzigd worden. Volg voor data en huiswerk altijd je docent op.


14

november

Maakles 3 Werk aan P.O.

2.1

maakopdracht

Vóór 21 november:

maakopdracht P.O.

2.1 is af

15

november

Doorlopende

opdrachten

Werk aan

kunstportfolio

met groep

Bespreken

kunstbezoeken

Opdracht voor

playlist 3

47. 21

november

Maakopdracht

P.O. 2

Uitvoering

maakopdracht

P.O. 2

Vóór 28 november:

zorg dat P.O. 1 en 2

op het kunstportfolio

staan en lever

muziekkeuze voor

playlist 3 in.

22

november

START BLOK

3

‘


1. Casino Nonstop

Op woensdag 4 oktober 2017 bezoeken we allemaal samen de voorstelling Casino

Nonstop van Theater Utrecht. Voor P.O. 2 ga je een analyse over deze voorstelling

schrijven. In deze analyse leer je om een goed geïnformeerde mening over een

kunstwerk, in dit geval Casino Nonstop, te geven. Daarvoor is het belangrijk je goed voor

te bereiden. Dit hoofdstuk helpt je daarbij. Ook gaat het hoofdstuk in op de wijze waarop

je je eerste indrukken van het toneelstuk kunt noteren, zodat je ze niet vergeet. We

beginnen met het verzamelen van achtergrondinformatie. Over de voorstelling schrijft

Theater Utrecht het volgende:

Tekst 1.

Opdracht 1. D

1. Schrijf samen met een klasgenoot waar je aan denkt bij de woorden ‘Casino

Nonstop’. Maak een woordweb in je dummy.

2. Denk terug aan de trailer van Casino Nonstop die we gekeken hebben. Lees de

tekst hierboven en kijk naar je woordweb. Waar denk jij dat de voorstelling over

zal gaan?


3. Welke verwachtingen heb jij van de voorstelling?

Opdracht 2. C

1. Lees de handout Casino Nonstop aandachtig door of gebruik de lesbrief op de

website van Theater Utrecht. Zou je nu je antwoorden bij opdracht 1.2 en 1.3 aan

passen? Waarom?

Opdracht 3.

Een belangrijk thema in de voorstelling is ‘vluchten’.

1. Aan welke internationale en politieke onderwerpen denk jij bij het woord

‘vluchten’?

2. Kijk nog eens naar de monoloog van Ava bij de tekstfragmenten. Het monoloog

gaat erover hoe het tot iemand doordringt dat het tijd wordt om te vluchten, om

weg te gaan en alles achter te laten, omdat het echt te gevaarlijk wordt. Wanneer

zou jij vluchten?

3. Wat denk jij dat vluchten precies inhoudt?

4. Is er een verschil tussen ergens vandaan vluchten (vanwege oorlog of honger) of

ergens naar toe vluchten (naar West Duitsland, Europa, Amerika, De Vrijheid)?


Opdracht 4. C D

In een groep van 3-4 ga je informatie over de voorstelling verzamelen of een onderwerp

dat terugkomt in de voorstelling onderzoeken. Je presenteert jullie bevindingen kort voor

de rest van de klas. Maak aantekeningen in je dummy.

1. Achtergrondinformatie: wie zijn de makers en acteurs van de voorstelling? Wat

kun je vertellen over hun artistieke carrière? Wat is Theater Utrecht en wat voor

toneelgezelschap zijn zij? Wat voor feiten kun je nog meer vinden over de

voorstelling?

2. Achtergrondinformatie 2: online vindt je verschillende interviews met regisseur

Espen Hjort. Wat vertelt hij over zijn familieverhaal en eigen achtergrond dat

terugkomt in de voorstelling?

3. Recensies 1: op de website van theater Utrecht vindt je enkele recensies van de

voorstelling. Lees de recensies van de Volkskrant en het Parool, en de eerste

publieksreactie. Welke meningen en observaties worden gegeven over het stuk?

4. Recensies 2: op de website van theater Utrecht vindt je enkele recensies van de

voorstelling. Lees de recensies van de Groene Amsterdammer, Elsevier, en de

tweede publieksreactie. Welke meningen en observaties worden gegeven over het

stuk?

5. Thema vluchten 1: Max Lefko vluchtte in de jaren dertig vanuit Oostenrijk naar

Noorwegen. Welke redenen kun je daarvoor bedenken? Lees ook de handout erop

na, en doe research als dat nodig is.

6. Mise-en-scene: de voorstelling gebruikt ‘variété’ en ‘muziektheater’. Wat voor

vormen van theater zijn dit? Kun je bekende voorbeelden van variété vinden op

YouTube en laten zien?

7. Trailer: kijk nogmaals goed naar de trailer. Welke elementen van oude en nieuwe

kunst komen voor in de video? Denk aan zwart-wit films en mime. Waarom

denken jullie dat voor deze vormen van kunst gekozen zou kunnen zijn?

Opdracht 5. D

Deze opdracht voer je zo snel mogelijk ná het kijken van de voorstelling uit. Je schrijft je

eerste indrukken van de voorstelling op. Je kunt ervoor kiezen een woordcollage over je

indrukken te maken in je dummy, of een korte tekst te schrijven over je eerste

indrukken.


2. Geschiedenis van het theater

Oorsprong

De oorsprong van theater is moeilijk te achterhalen. Er is geen exact moment in de

geschiedenis waarvan we nu kunnen zeggen dat dat het moment was waarop theater

‘uitgevonden’ werd. Wel kunnen we inmiddels vaststellen waar het theater uit

voortgekomen is: uit veelal religieuze rituelen van allerlei samenlevingen en culturen

over de hele wereld, uit legendes, mythes en andere volksverhalen, en uit het gebruik

van dans en muziek om uiting te geven aan gevoelens en ideeën. Langzaamaan smolt de

kunst van het ritueel en het verhalen vertellen samen tot wat wij nu theater noemen.

Westers theater

Deze zeer beknopte theatergeschiedenis richt zich voornamelijk op de ontwikkeling van

het theater uit de Westerse wereld.

Theater van de Oude Grieken en Romeinen (c. 500 v.Chr. – c. 500 na Chr.)

Het eerste Westerse theater wordt meestal terug getraceerd naar de Oude Grieken, en

later de Romeinen. In hun amfitheaters begonnen zij hun mythes en volksverhalen,

meestal religieus en/of filosofisch van aard, om te zetten naar toneelstukken. Onder

leiding van Aristoteles en diens Poetica maakten zij als eersten een onderscheid tussen

de tragedie, of toneelstukken met een slechte afloop, en de komedie, toneelstukken met

een goede afloop. Voorbeelden van oude Griekse tragedies zijn Oedipus en Antigone van

Sophocles, en Medea van Euripides. Veel van deze tragedies worden tot op de dag van

vandaag nog gespeeld of bewerkt. De theatertraditie werd later voortgezet door de

Romeinen. Veel van hun stukken waren gebaseerd op eerder geschreven Griekse

tragedies. Een voorbeeld daarvan is Phaedra van Seneca.

Opdracht 1. C

Zoek de antwoorden op je vragen zo nodig op Internet op.

1. Zoek op en beschrijf kort wie Aristoteles was en wat de Poetica beschreef.

2. Kies één van de genoemde Griekse of Romeinse tragedies. Schrijf in ongeveer

drie zinnen op waar het stuk over gaat.

3. Is het door jou gekozen stuk onlangs nog in Nederland gespeeld? Zo ja, door wie?

Theater in de Middeleeuwen (c. 500 – c. 1500)

In de Middeleeuwen waren de voornaamste makers van theater rondreizende

gezelschappen en de Kerk. De Kerk maakte vooral liturgisch drama of mysteriespelen:

theater dat bedoeld was om bepaalde Bijbelse gebeurtenissen uit te beelden.


Voorbeelden hiervan zijn de kruisiging van Jezus. Vergelijkbare stukken werden later ook

door rondreizende gezelschappen gespeeld.

Ook tableau vivants waren erg in trek. Een ‘tableau vivant’ is Frans voor ‘levend

beeld’ en bestaat uit een groep personen, soms acteurs, die in een mooie pose zwijgend

iets uitbeelden. Op die manier vormt de groep een levend schilderij. Vaak werd er een

reeks tableau vivants achter elkaar uitgebeeld, waar de toeschouwer dan langs af kon

lopen. Samen vertelden de tableau vivants dan een verhaal.

Rondreizende gezelschappen maakten daarnaast veel theater dat vandaag de dag

betiteld zouden worden als komedie of burlesk. Daarnaast kwam rond 1400 het

zogenaamde moraliteitsspel op: een vorm van toneel waarbij de personages symbool

stonden voor bepaalde deugden en ondeugden in de mens. Dit wordt ook wel een

allegorie genoemd. Een beroemd moraliteitsspel uit de Nederlandse literatuur is

Elckerlijc, in het Engels bekend als Everyman.

Soms werden de rondreizende theatergezelschappen door een landheer of koning

aan diens hof gehouden. Zij verbleven dan bij de deze edelman en speelden voor hem

tegen een vast inkomen en onderdak. Hieruit ontstonden langzaamaan vaste

theatergezelschappen.

Opdracht 2. C

Zoek de antwoorden op je vragen zo nodig op Internet op.

1. Beschrijf in enkele zinnen waar het toneelstuk Elckerlijc over gaat.

2. Kies vraag A of B en beantwoord die.

A. In hoeverre denk jij dat religie nog steeds een rol speelt in het toneel of de film en

televisie die jij vandaag de dag kijkt? Illustreer dit met een voorbeeld.

B. In hoeverre denk jij dat in het toneel of de film en televisie die jij vandaag de dag kijkt

personages nog steeds symbool staan voor bepaalde deugden en ondeugden in de mens?

Illustreer dit met een voorbeeld.

Elizabethaans en Frans theater (c. 1500- c. 1700)

In de vroege zestiende eeuw ontstond tijdens de Renaissance in Italië de Commedia

dell’arte, een vorm van geïmproviseerd toneelspel waarbij komische en serieuze

elementen met elkaar vermengd werden. Er werd veel gebruik gemaakt van maskers en

poppen, en de personages die gespeeld werden waren vaak direct herkenbaar. De

Commedia dell’arte is een belangrijke inspiratiebron geweest voor toneelschrijvers zoals

Shakespeare.

Shakespeare was toneelschrijver in de tijd dat koningin Elizabeth I regeerde in

Engeland. Deze koningin regeerde zo lang dat de periode van ongeveer 1550-1610

vooral in Engeland nog steeds naar haar vernoemd wordt: de Elizabethaanse tijd. In deze

tijd kende het Engelse theater gouden tijden, met name dankzij William Shakespeare.

Shakespeare maakten komedies en tragedies, waarbij hij veelal teruggreep op de


Griekse en Romeinse opvoeringsstijl. Daarnaast schreef hij ook de zogenoemde

koningsdrama’s, waarbij het leven van een bestaande vorst gedramatiseerd werd.

Terwijl het theater dus gouden tijden beleefde, werd het tegelijkertijd echter ook

steeds vaker als ‘onkuis’ en ‘laag vermaak’ gezien. Religieuze groeperingen zagen theater

als iets dat inging tegen de leer van het geloof, en bovendien leidde tot allerlei onzedelijk

gedrag. Zo kregen de Puriteinen het voor elkaar om Shakespeare en zijn acteurs te

verbannen uit de stad London: zij moesten hun theater herbouwen aan de andere kant

van de Theems, wat toen buiten de stadsmuren was. Vrouwen waren meestal niet

toegestaan in het publiek of op het toneel (damesrollen werden dan ook meestal dor

jonge jongens gespeeld).

Ook het Franse baroktheater heeft veel invloed gehad op het theater van

vandaag. Deze classicistische stroming had veel

overeen met Shakespeare’s theater. De regels van

het klassieke theater van de Oude Grieken en

Romeinen werden streng toegepast. De grootste

Franse theatermakers uit die tijd waren Molière en

Racine.

Opdracht 3. C

1. Welke stukken van Shakespeare en Molière

ken jij al? Heb jij deze ooit op toneel, of in

een bewerkte versie op televisie of film

gezien?

2. Geef twee voorbeelden van een komedie van Shakespeare, twee van een tragedie

en twee van een koningsdrama.

Op weg naar de twintigste eeuw (c. 1700 – c. 1900)

Lange tijd stond de ontwikkeling van het theater in de Westerse wereld stil. Theater werd

nog steeds gespeeld, maar er werden vooral reeds bestaande classicistische werken zoals

die hierboven genoemd opgevoerd. Ook werd de opera en de musicalvorm steeds

populairder.

Rond 1850 sloop het realisme en naturalisme ook het podium op. Makers hadden

genoeg van het ‘overdreven’ toneelspel dat tot dan toe gespeeld werd, en wilden stukken

opvoeren die meer geworteld waren in de samenleving. Zij wilden de politieke en

economische werkelijkheid van de samenleving ook op toneel brengen. Een belangrijke

kracht achter deze beweging binnen het Westerse theater was de Noor Henrik Ibsen. Zo

schreef Ibsen het stuk Een Poppenhuis (ook bekend onder de naam Nora), een

beschouwing van het leven van de vrouw in de late negentiende eeuw. Ook zijn stukken

Spoken en Hedda Gabler onderzochten politieke en socio-economische problematiek in

de samenleving.

Onderzoeksidee

Bezoek 1 of meerdere

voorstellingen die gebaseerd

zijn op Elizabethaanse of Franse

klassiekers of het Grieks en

Romeins theater. Hoe heeft de

maker geprobeerd de

voorstellingen naar het hier en

nu te halen? Kun je dat met

elkaar vergeleken?


De twintigste eeuw (c. 1900 tot nu)

In de twintigste eeuw bleef de vorm van theater die door Ibsen in gang gezet werd erg

populair. Toneelauteurs hielden zich bezig met het weerspiegelen van maatschappelijke

problematiek in hun stukken. Zo zette Tennessee Williams met Tramlijn Begeerte (1947)

een stuk neer over de culturele botsingen tussen een man en een vrouw uit twee

compleet andere lagen van de Amerikaanse samenleving, was Tony Kushner één van de

eerste toneelschrijvers die met Angels in America (1991) problematiek rondom

homoseksualiteit en aids via het toneel bespreekbaar maakte, en schreef de Spaanse

Federico García Lorca met Bloedbruiloft (1932) en Het Huis van Bernarda Alba (1936)

over het moeilijke leven van (voornamelijk vrouwen) op het Spaanse platteland.

Ook werd er gedurende de twintigste eeuw steeds meer geëxperimenteerd op het

theater. Voorbeelden van vormen van theater en toneelspel die tot op de dag van

vandaag populair zijn, zijn het Epische theater, de Stanislavski methode en postmodern

theater.

Episch theater

Het Episch theater, waarvan de Duitse Bertold Brecht de voornaamste voorvechter was,

was een vorm van theater met politieke thema’s, waarbij een poging gedaan werd de

vierde muur te doorbreken. De vierde muur is een benaming voor de illusie die theater

probeert te wekken: dat er een vierde muur geplaatst is tussen het toneel en het publiek,

waarbij het publiek naar iets kijkt waar het verder helemaal buiten staat. Er wordt de

illusie gewekt dat de wereld op toneel op zich helemaal echt is en los staat van de wereld

van het publiek.

Brecht wilde deze muur juist doorbreken: hij wilde dat de politieke thema’s in zijn

stukken bij het publiek aankwamen, en dat het publiek begreep dat zij juist direct door

het stuk werd aangesproken en gevraagd werd om actie te ondernemen. Zo spraken

Brecht’s acteurs het publiek soms letterlijk aan. Eén van zijn bekendste stukken is de

Driestuiversopera (1928).

De Stanislavski methode

De Russische Stanislavski vond realisme in theater net zo belangrijk als Brecht, maar

juist op een heel andere manier: voor hem was het van groot belang dat het publiek

werkelijk zou geloven dat alles op het podium echt was. ‘Overdreven’ acteren, zoals

vandaag de dag nog gebruikelijk is in musicals en opera’s, was voor hem geen optie. Hij

ontwikkelde een oefening voor acteurs om zichzelf volledig in te leveren in hun

personage, totdat ze als het ware hun eigen identiteit achter zich lieten en het personage

werden.

Een versie van deze methode werd later in de Verenigde Staten bekend als

‘method acting’ en wordt tot op de dag van vandaag beoefend op toneelscholen en in de

filmwereld door acteurs als Jared Leto, Robert de Niro, Heath Ledger en Meryl Streep.

Een voorbeeld van de wijze waarop Stanislavski nog steeds invloed heeft op Hollywood is

dat het inmiddels normaal is dat een acteur zich voorbereidt op een rol door bijvoorbeeld

te leren zwaardvechten of paardrijden, of mee te lopen in gevangenissen of

ziekenhuizen. Deze manier van het in de huid kruipen van een personage gaat terug op

de door Stanislavski bedachte methode.

Postmodern theater

Postmodern theater is een erg breed begrip, en het wordt vaak gebruikt om naar allerlei

stromingen te verwijzen die er toe geleid hebben dat theater niet meer alleen een binnen


de vier muren opgevoerde tekst was. Hier zullen twee personen en één algemene

ontwikkeling beschreven worden die deze theatervorm onderstrepen.

In postmodern theater is Atonin Artaud een centraal figuur. Artaud ontwierp het

theater van wreedheid, waarbij acteurs en publiek tot het uiterste gedreven moesten

worden, om op die manier emoties los te krijgen. Zo liet hij acteurs zichzelf fysiek

uitputten, en gebruikte hij veel licht- en geluidseffecten om ook de zintuigen van het

publiek aan te tasten. Hoewel Artaud’s theater misschien wat heftig was, is het gebruik

van licht, geluid en andere vormen van scenografie tot op de dag van vandaag erg

belangrijk om betekenis en invulling aan theaterstukken te geven.

Een ander centraal figuur in het postmoderne theaterlandschap is de Ier Samuel

Beckett. Zijn stukken vertelden niet noodzakelijk een lopend verhaal, maar bespraken op

een vaak pessimistische manier het bestaan van de mens en de wereld. Zijn toneelbeeld,

in tegenstelling tot dat van Artaud, was vaak zo kaal en strak mogelijk, en er vond

weinig tot geen actie plaats op het toneel. Eén van Beckett’s beroemdste stukken is

Wachten op Godot (1952).

Tekst en verhaal kreeg in het algemeen in het theater een steeds minder centrale

rol. Sommige toneelstukken hebben helemaal geen vaste tekst meer, en steeds vaker

werken regisseurs met improvisatie en laten daar een tekst uit voort komen. Ook bij het

maken van Casino Nonstop is zo te werk gegaan.

Opdracht 4. C

Maak een keuze uit opdracht A, B of C. Zoek zo nodig informatie op het internet op.

A. Kies één van de toneelstukken genoemd onder de kopjes ‘op weg naar de

twintigste eeuw’ of de eerste alinea onder het kopje ‘de twintigste eeuw’.

Beschrijf in drie zinnen waar het stuk over gaat. In hoeverre denk je dat

realisme en politieke en sociale onderwerpen tot nu toe nog steeds

voorkomen in theater, film en televisie? Illustreer dit met een voorbeeld.

B. Beschrijf in je eigen woorden wat de vierde muur in het theater is. Bedenk

een voorbeeld van een manier waarop in een film, televisieserie of

theaterstuk dat jijzelf gezien hebt de vierde muur doorbroken werd.

Beschrijf dit voorbeeld. Wat was het effect hiervan op jou?

C. Hoe zou jijzelf de verandering van het theaterlandschap die hierboven

aangeduid wordt als ‘postmodern’ omschrijven? Illustreer dit met een

voorbeeld van een hedendaags theaterstuk.

Opdracht 5. D

Teken in je dummy hieronder een tijdlijn waar je de hierboven genoemde stromingen in

theater in verwerkt.


3. Analyse theater

Op het moment dat je een analyse maakt van een toneelstuk, beschrijf je wat je ziet en

opmerkt op het toneel en op het podium. Daarna probeer je hier betekenis aan te

hechten. Dit komt overeen met stap 3 en 4 van de analysemethode beschreven in de

uitleg voor de schrijfopdracht van P.O. 2. Maar welke elementen zijn nou belangrijk mee

te nemen bij het analyseren van een theaterstuk?

1. De tekst

Bepaal waar je mee te maken hebt:

1. Het toneelstuk is gebaseerd op een bestaande tekst.

2. Het toneelstuk gebruikt een nieuwe tekst ontwikkeld speciaal voor de voorstelling.

3. Er is geen tekst.

1. Het toneelstuk is gebaseerd op een bestaande tekst

In dit geval kun je jezelf de volgende dingen afvragen:

Waar gaat de oorspronkelijke tekst over, en wat zijn de belangrijkste thema’s?

Wie was de auteur van de oorspronkelijke tekst, en wat voor soort werk maakt

hij/zij?

Wat is de relatie tussen de originele tekst en de voorstelling? Zijn er aanpassingen

gemaakt aan de tekst, en welke dan? Waarom denk je dat dit gedaan is?

Op welke wijze is de tekst geïnterpreteerd? Waar gaat de tekst in deze

voorstelling over, en wat zijn de belangrijkste thema’s?

2. en 3. Het toneelstuk gebruikt een nieuwe tekst of er is geen tekst

Vraag jezelf af:

Waar gaat het nieuwe toneelstuk over, en wat zijn de belangrijkste thema’s?

Welke achtergrondinformatie over de intenties van de makers met dit toneelstuk

kun je vinden?

In het geval van Casino Nonstop bijvoorbeeld hebben we te maken met een nieuwe

tekst. De vragen over achtergrondinformatie hebben we onszelf ook al in hoofdstuk 1 van

dit werkboek gesteld.

Opdracht 1.

In bron 1 vind je een fragment van de eerste akte van Shakespeare’s komedie Love’s

Labour’s Lost. Daarnaast vind je de vertaling en bewerking hiervan van Jack Nieborg, die

het stuk speelde in het Shakespearetheater te Diever. Lees de fragmenten. Maak naar

aanleiding hiervan een korte analyse van deze tekst.


Bron 1.

ACT I

SCENE I. The king of Navarre's park.

Enter FERDINAND king of Navarre, BIRON, LONGAVILLE and DUMAIN

FERDINAND

Let fame, that all hunt after in their lives,

Live register'd upon our brazen tombs

And then grace us in the disgrace of death;

When, spite of cormorant devouring Time,

The endeavor of this present breath may buy

That honour which shall bate his scythe's keen edge

And make us heirs of all eternity.

Therefore, brave conquerors,--for so you are,

That war against your own affections

And the huge army of the world's desires,--

Our late edict shall strongly stand in force:

Navarre shall be the wonder of the world;

Our court shall be a little Academe,

Still and contemplative in living art.

You three, Biron, Dumain, and Longaville,

Have sworn for three years' term to live with me

My fellow-scholars, and to keep those statutes

That are recorded in this schedule here:

Your oaths are pass'd; and now subscribe your names,

That his own hand may strike his honour down

That violates the smallest branch herein:

If you are arm'd to do as sworn to do,

Subscribe to your deep oaths, and keep it too.

William Shakespeare, Love’s Labour’s Lost, 1597.


Jack Nieborg, Lang Leve De Liefde, 2014.

2. Mise-en-scène

De mise-en-scène is een woord dat zowel in theater

als in film gebruikt wordt. In theater verwijst het

naar het geheel van de elementen die gebruikt zijn

om de tekst op het podium te brengen, en de wijze

waarop deze met elkaar samen spelen. Elementen

van mise-en-scène die je meeneemt in je analyse

zijn de plaats van de performance, scenografie,

acteurs, geluid, en snelheid.

Onderzoeksidee

Vergelijk de moderne bewerking

van een klassieker met het

origineel. Wat zijn de verschillen

en overeenkomsten en waarom

denk jij dat die er zijn? Vind je dit

geslaagd?


A. Plaats van de performance

In wat voor soort ruimte vindt de voorstelling plaats? Is dit in een theater of op

een speciale locatie, zoals een park of een bar?

Als de voorstelling zich afspeelt in een theater, is dit dan een vlakkevloer theater

(ook wel black box theater genoemd) of een lijsttheater? Zie hiervoor ook box 1.

Waar bevindt het publiek zich ten opzichte van het toneelstuk? Wat is het gevolg

hiervan?

Box 1. Soorten theaters

De twee meest voorkomende soorten theaters zijn het lijsttheater en het black box of

vlakkevloer theater. Een lijsttheater (zie figuur 1) is een benaming voor het traditionele

podium, waarbij de spelers op een licht verhoogd podium spelen dat de indruk wekt alsof

het publiek door een soort kijkdoos naar het stuk kijkt. Een vlakkevloer theater (zie

figuur 2 en 3) is een theater met een flexibele indeling, waarbij de acteurs op de vlakke

vloer spelen, en het publiek op een meestal stijl omhooggaande tribune of op dezelfde

hoogte als de acteurs zit. Het theater is vaak helemaal zwart geschilderd, waardoor het

idee ontstaat alsof het publiek een ‘zwarte doos’ (‘black box’) in kijkt.

Figuur 1. Lijsttheater.

Figuur 2. Vlakkevloer of Black Box theater


Figuur 2. Vlakkevloer of Black Box theater

B. Scenografie

Een onderdeel van mise-en-scène is de scenografie, of alle visuele tekens op het podium

samen, zoals decor en kleur. Vraag je hierbij af:

Wat voor decor is er gebruikt? Beeld het decor direct iets uit of gaat het vooral om

vormen en beelden die op een steeds andere manier gebruikt kunnen worden?

Waar wordt het decor voor gebruikt?

Worden er props (attributen, zoals sigaren of koffers) gebruikt? Waar worden de

props voor gebruikt?

Op welke manier wordt er belichting gebruikt? Wat is het effect hiervan?

Wat voor kleurenschema of schema’s worden er tijdens de voorstelling gebruikt?

Wat is hiervan het effect?

Welke relatie heeft het toneelbeeld tot de tekst van de voorstelling?

C. Acteurs

Wat voor kostuums en grime (make up) dragen de acteurs? Veranderd dit

gedurende de voorstelling, en waarom?

Hoeveel acteurs zijn er, en wat zijn de relaties tussen de acteurs en hun

personages onderling?

Gebruiken de acteurs verschillende stemmen of accenten, en waarom?

Wat voor gebaren gebruiken de acteurs en waarom?

Wat voor soort acteerstijl wordt er gebruikt? Gaan de acteurs helemaal op in hun

personage of behouden ze een soort afstand, en waarom? Denk ook terug aan de

verschillende soorten acteren die besproken zijn in het hoofdstuk over

theatergeschiedenis.

D. Geluid

Worden er geluiden en/of muziek gebruikt in de voorstelling, of juist helemaal

niet? Waarom? Wat is het effect van het geluid of de muziek op jou als

toeschouwer?

Worden de geluiden en de muziek gemaakt door de acteurs zelf, of is er een

andere bron?

Is het geluid diëgetisch of non diëgetisch? Zie hiervoor ook box 2.


Box 2. Soorten geluid

Geluid op zowel het toneel als in een film kan twee globale bronnen hebben: diëgetisch

of non diëgetisch. Diëgetisch geluid is geluid dat deel uitmaakt van de fictieve wereld. De

personages horen het geluid dus zelf ook: bijvoorbeeld doordat zij de radio aanzetten,

een telefoongesprek hebben met iemand, of een liedje zingen. Non diëgetisch geluid is

geluid dat het publiek wel hoort, maar de personages zelf niet. Het kan dan gaan om

bijvoorbeeld een voice over of achtergrondmuziek die de personages zelf niet horen.

Soms kan een maker ook heel slim spelen met geluid, bijvoorbeeld door muziek te laten

horen waarvan je denkt dat het achtergrondmuziek is, totdat plots blijkt dat de

personages zelf het ook horen.

E. Snelheid

Wat is het algemene tempo van het verhaal? Vinden er grote sprongen plaats in

de tijd, of vindt alle actie plaats op één dag?

Als er veel tijdsverschil plaatsvindt: hoe wordt het verloop van tijd aangegeven?

Wat is het doel hiervan?

Wat is het algemene tempo van de voorstelling zelf? Wat is het gevolg hiervan?

Opdracht 2. D

Gebruik bovenstaande informatie om puntsgewijs een analyse van Casino Nonstop te

maken. Gebruik hiervoor je dummy of aantekeningenboek. Ga bijvoorbeeld als volgt te

werk:

1. Mise-en-scène

A. Plaats

Reguliere theaterzaal de Paardenkathedraal

Black Box theater

Publiek kijkt neer op het toneelstuk

B. Scenografie

Etc.


4. Nederlands theaterlandschap

Theater maken in Nederland

Wie maken er nou eigenlijk theater? De bron van professioneel theater in Nederland is

meestal een vast theatergezelschap, maar soms gaat het ook om een tijdelijk ensemble

van professionals die samengekomen zijn om één bepaald stuk te maken. Sommige

theatergezelschappen, zoals het Nationale Theater, werken met een vast ensemble van

acteurs en regisseurs. De toneelstukken die zij maken hangen vaak met elkaar samen en

hebben een betekenis die past bij het gezelschap. Zo brengt het Noord Nederlands

Toneel vaak veel vernieuwend toneel op het podium, terwijl Toneelgroep Amsterdam

weer met een klassieker repertoire werkt.

Andere gezelschappen, zoals Bos Theaterproducties, zijn productiebedrijven die

steeds werken met andere acteurs en regisseurs, en vooral de productie en zakelijke

kant van het toneelstuk in kwestie uitvoeren.

Makers

Binnen een specifieke productie of voorstelling werken meestal de volgende mensen aan

een toneelstuk:

Regisseur De regisseur is verantwoordelijk voor de gehele voorstelling en de

samenhang ervan. De regisseur maakt meestal de artistieke

beslissingen, zoals wat het toneelstuk betekent, en leidt de acteurs.

Soms werkt de regisseur samen met een regie assistent.

Toneelschrijver Als een bestaande tekst bewerkt wordt, of als er een nieuwe tekst

voor de voorstelling geschreven wordt, werken de meeste grotere

gezelschappen samen met een toneelschrijver of vertaler. Soms

worden teksten en vertalingen echter ook door de regisseur zelf of

door de dramaturg geleverd.

Dramaturg De dramaturg bewaakt de boodschap achter de voorstelling. De

dramaturg is meestal de eerste toeschouwer en is vaak aanwezig

bij het repetitieproces. De dramaturg kijkt of de boodschap van de

regisseur wel goed overkomt, en zo niet, wat daar dan de oorzaak

van is.

Decorbouwers Decorbouwers en -ontwerpers maken het decor en soms ook de

props. Vaak worden zij hierbij geleidt door de keuzes en behoeftes

van de regisseur.

Kostuum en grime Kostuum en grimemakers en -ontwerpers ontwerpen de kostuums

en de grime. Net als bij decorbouwers worden zij hierbij vaak

geleidt door de keuzes en behoeftes van de regisseur.

Acteurs De acteurs en actrices spelen het toneelstuk. Hun mate van inbreng

in de wijze waarop zij het toneelstuk spelen hangt af van de

werkwijze van de regisseur en het gezelschap.

Producent De producent produceert de voorstelling, oftewel, zorgt ervoor dat

al die losse elementen bij elkaar op het podium komen. Zo

organiseert de producent de tournee (of in welke theater en steden

de voorstelling wanneer gespeeld gaat worden), en is hij/zij vaak

verantwoordelijk voor de kaartverkoop, maar zorgt er bijvoorbeeld

ook voor dat er maaltijden en hotels zijn voor de acteurs, of dat er

props en materialen gehaald worden.


Technici De technici ontwerpen, in samenwerking met de regisseur, het licht

en geluid rondom de voorstelling. Meestal reizen de technici de

gehele voorstelling mee door het land om de techniek op te zetten.

Uitvoering van de techniek tijdens de voorstelling wordt of door

deze technici gedaan, of door de technici van het theater in kwestie,

ofwel door beiden.

Opdracht 1. C

Gebruik het internet. Wie hebben er allemaal meegewerkt aan de voorstelling Casino

Nonstop? Geef van ieder de naam en de functie.

Gezelschap

Daarnaast werken er nog mensen mee in het gezelschap als geheel. Zij werken dus niet

aan één voorstelling specifiek, maar aan alle voorstellingen die door het gezelschap op

het podium gezet worden. Het gaat hierbij meestal om:

Zakelijk leider De zakelijk leider is verantwoordelijk voor de inkomsten en

uitgaven van de toneelgroep. De zakelijk leider regelt vaak ook

subsidies.

Artistiek leider De artistiek leider is eindverantwoordelijke voor de artistieke

kwaliteit van de voorstellingen van het gezelschap als geheel. De

artistieke leider bepaalt welke stukken er met welke bedoeling door

het gezelschap op toneel gezet worden. Vaak is de artistiek leider

zelf ook regisseur en/ of dramaturg. Samen met de zakelijke leiding

vormt de artistieke leiding de directie van het gezelschap.

Administratief personeel Het administratieve personeel ondersteunt de zakelijk leider

en de producenten.

Marketing en communicatie De afdeling marketing en communicatie is verantwoordelijk

voor het maken van reclame voor de groep en diens

voorstellingen en het onderhouden van contacten met

andere gezelschappen en theaters.

Educatie Als het gezelschap groot genoeg is, hebben zij vaak ook een

afdeling educatie. Deze afdeling is verantwoordelijk voor het

verzorgen van workshops, inleidingen en nagesprekken en andere

educatieve elementen rondom de voorstelling. Zij richten zich

meestal op jongeren en scholen, maar kunnen zich ook op andere

bezoekers richten.


Opdracht 2. C

Zoek online de website van Theater Utrecht op.

1. Welke voorstellingen speelt het gezelschap in het seizoen 2017-2018?

2. Hoeveel medewerkers heeft Theater Utrecht ongeveer?

De theaters

Theaters zelf hebben uiteraard hun eigen directeur en administratief personeel.

Daarnaast hebben zij één of meerdere programmeurs. De programmeurs zijn

verantwoordelijk voor het uitkiezen van de voorstellingen die in het theater gespeeld

worden. Zij onderhouden contacten met theatergezelschappen en bezoeken veel

voorstellingen. Ook hebben grotere theaters vaak zelf een educatieve afdeling en een

afdeling marketing en communicatie, die nauw samenwerken met de educatieve

medewerkers en medewerkers marketing en communicatie van de gezelschappen die bij

hen spelen. Zoals eerder vermeld hebben de theaters meestal ook hun eigen technici die

de technici van de voorstellingen ondersteunen.

Sommige theaters bieden daarnaast vast onderdak aan één theatergezelschap.

Als je terug denkt aan het hoofdstuk over theatergeschiedenis, is dit te vergelijken met

de wijze waarop koningen in de Elizabethaanse tijd hun eigen theatergezelschap hadden,

alleen met een veel gelijkwaardigere relatie tussen de twee. Zo zijn het Nationale Toneel

en het Koninklijke Theater in Den Haag onlangs gefuseerd tot het Nationale Theater, en

biedt de Stadsschouwburg Amsterdam vast onderdak aan Toneelgroep Amsterdam.

Daarnaast reizen dergelijke gezelschappen ook nog door het hele land.

Naast theatervoorstellingen bieden de meeste theaters ook dansvoorstellingen,

opera’s, muziek en soms musicals.

Gezelschappen in Nederland

De grootste theatergezelschappen in Nederland zijn:

Het Nationale Theater Dit is het stadsgezelschap van Den Haag. Zij spelen een

breed wereldrepertoire gericht op oud en jong.

Het Zuidelijk Toneel Het grootste toneelgezelschap van Noord-Brabant. Het HZT

richt zich met zijn voorstellingen voornamelijk op de streek.

Noord Nederlands Toneel Het NNT is gevestigd in Groningen. Zij spelen over het

algemeen vernieuwend en postmodern theater.

Orkater Orkater is het grootste muziektheatergezelschap van

Nederland. Zij spelen nieuwe en klassieke

toneelvoorstellingen, waarbij muziek centraal staat.

Theater Rotterdam Tot voor kort het RO Theater. Theater Rotterdam speelt

vooral zelfgemaakte, nieuwe voorstellingen en is het

stadsgezelschap van Rotterdam.

Theater Utrecht Theater Utrecht is het stadsgezelschap van Utrecht. Zij

combineren een klassiek repertoire met nieuwe

voorstellingen.


Toneelgroep Amsterdam Toneelgroep Amsterdam is het toonaangevende

theatergezelschap van Amsterdam en Nederland. Zij spelen

veelal klassiek theater voor grote zalen.

Toneelgroep Oostpool Oostpool is de toneelgroep van het Oosten van het land,

gevestigd in Arnhem. Oostpool speelt een combinatie van

klassiek theater met nieuwere en zelfontwikkelde

voorstellingen.

Toneelgroep Maastricht Toneelgroep Maastricht is gevestigd in Limburg. Zij

ontwikkelen veel nieuw werk en geven kansen aan nieuwe

makers. Zij werken nauw samen met de Toneelschool in

Maastricht, de meeste bekende toneelschool van Nederland.

Daarnaast zijn er nog veel meer kleinere gezelschappen en makers. Bekende namen zijn

Dood Paard, Bambi, Het Filiaal, Bos Theaterproducties, Hotel Modern, Jakop Ahlbom, De

Warme Winkel en Toneelschuur Producties.

Theaterfestivals

Er zijn verschillende theaterfestivals die jaarlijks in Nederland gehouden worden.

Theaterfestivals zijn vaak zeer toegankelijk en bieden nieuwe en internationale makers

de kans om zich te laten zien. Gevestigde gezelschappen krijgen juist de mogelijkheid

om een voorproefje te geven van wat ze het komende seizoen op de planken gaan

brengen. De twee grootste theaterfestivals in Nederland zijn Oerol en de Parade.

De Parade is een reizend theaterfestival dat elke zomer vier steden ieder twee

weken aan doet: Den Haag, Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Hier worden korte, vaak

komische en burlesque voorstellingen gespeeld in een intieme omgeving van zowel

nieuwe makers als de grotere gezelschappen. Oerol vindt jaarlijks in het voorjaar plaats

op allerlei locaties op het eiland Terschelling. Er worden vooral vernieuwende en

internationale theatervoorstellingen gespeeld.

Subsidies voor theater

Theater wordt gezien als cultureel erfgoed, en

omdat er relatief hoge productiekosten gemaakt

worden voor een beperkt publiek (een voorstelling

is namelijk, vergeleken met een film,

arbeidsintensief en kan slechts een beperkt aantal

keren bekeken worden), wordt theater daarom in

Nederland gesubsidieerd. De Raad voor Cultuur

geeft advies aan de Rijksoverheid over welke

theatergroepen het beste subsidie kunnen

ontvangen. Dit wordt elke vier jaar opnieuw

besloten. Zij geven grotere subsidies aan grote

gezelschappen, en kleinere subsidies aan

middelgrote gezelschappen. In de subsidieregeling voor 2017-2020 zijn Toneelgroep

Amsterdam en het Nationale Theater opgenomen als groot gezelschap, en Theater

Rotterdam als middelgroot gezelschap.

De andere hierboven genoemde gezelschappen krijgen vaak ook subsidie, maar

dan via de provincie of via het Fonds voor de Podiumkunsten. Daarnaast is het voor

kleine gezelschappen, amateurgezelschappen of individuele voorstellingen vaak mogelijk

om subsidie aan te vragen door bijvoorbeeld crowdfunding of bij bedrijven.

Onderzoeksidee

Toen enkele jaren de

economische crisis toesloeg,

heeft dit ook grote gevolgen

gehad voor de subsidies voor

kunst en cultuur. Onderzoek

wat er precies gebeurd en wat

voor gevolgen dit heeft gehad

voor het cultuurveld in

Nederland van vandaag.


Opdracht 3. C

Ga naar de websites van Theater Kikker in Utrecht en de Stadsschouwburg Utrecht. Kijk

in de agenda’s van beide theaters.

1. Wat valt je op aan de programmering van beide theaters? Hoe verschillen ze van

elkaar of komen ze juist overeen? Waarom denk je dat dat zo is?

2. Welke voorstelling bij welk theater in de maanden oktober/ november/ december

zou jij het liefst bezoeken? Waarom?


Bronvermelding

Jansen, Hanna. Lesbrief Casino Nonstop. Utrecht: Theater Utrecht, 2017. Geraadpleegd

via: file:///C:/Users/Lotje/Downloads/lesbrief-casino-nonstop.pdf

Nieborg, Jack. Lang Leve De Liefde. Winsum: Uitgeverij Grobein, 2014.

“Outline for an analysis of a theatrical production”. Valencia: Universiteit van Valencia,

g.d. Geraadpleegd via

https://www.uv.es/tronch/stu/OutlineAnalysTheatrProd.html

Pavis, Patrice. Dictionnaire du théâtre: termes et concepts de l'analyse théâtral. Parijs:

Editions Sociales, 1980.

Raad voor Cultuur. Agenda Cultuur 2017-2020. Adviezen. Den Haag: Raad voor Cultuur,

2015.

Shakespeare, William. Love’s Labour’s Lost. C. 1597. Geraadpleegd via:

http://shakespeare.mit.edu/lll/full.html

Theater Utrecht. Casino Nonstop. Regie Espen Hjort. Geraadpleegd via:

https://www.theaterutrecht.nl/voorstellingen/casino-

nonstop?gclid=EAIaIQobChMIyLK3gcmB1wIVaCrTCh3ieAtWEAAYASAAEgLEevD_B

wE

Zarrilli, Phillip B. et. al. Theatre Histories: An Introduction. 2nd ed. New York en Londen:

Routlegde, 2013.

https://www.uv.es/tronch/stu/OutlineAnalysTheatrProd.html

http://shakespeare.mit.edu/lll/full.html

https://www.theaterutrecht.nl/voorstellingen/casino-nonstop?gclid=EAIaIQobChMIyLK3gcmB1wIVaCrTCh3ieAtWEAAYASAAEgLEevD_BwE




Opdrachtendossier

P.O. 2 Analyse theater

P.O. 2 bestaat uit twee delen: een schrijfopdracht (2.2) en een maakopdracht (2.1).

Opdracht P.O. 2.1: Maakopdracht analyse theater

In een groepje van ongeveer 2-6 leerlingen speel je een korte theater scene, die uiterlijk

5 minuten duurt. De nadruk ligt daarbij op de mise-en-scene: wat wordt uitgebeeld, en

hoe wordt dat gedaan? Kijk hiervoor ook nog eens goed naar hoofdstuk 3, en denk terug

aan het concept van het tableau vivant uit hoofdstuk 2.

Werkwijze

Je gaat als volgt te werk:

1. Stel een groep samen. Hiervoor krijg je in de les de tijd.

2. Maak een keuze voor een scene. Je docent reikt scenes uit die je kunt gebruiken,

maar je kan ook zelf een theaterscene kiezen, of een filmscene naspelen op

toneel. De scene moet wel van te voren door de docent zijn goedgekeurd.

3. Analyseer de scene samen. Wat gebeurt er volgens jullie in de scene, en waarom?

Wat denken en voelen de personages en hoe gebruiken ze hun woorden en

lichaamsuitdrukking om dat uit te drukken?

4. Bepaal hoe je de scene neer gaat zetten. Denk aan bijvoorbeeld kleding,

attributen, decor, houding, uitdrukkingen, kleur, licht, en andere details zoals

omschreven in hoofdstuk 3.

5. Oefen de scene, zodat die op 21 november in de les uitgevoerd kan worden. Je

krijgt daarnaast kort te tijd om na de opvoering je keuzes te verantwoorden.

Opdracht P.O. 2.2: Schrijfopdracht analyse theater

In dit blok leer je om een kunstwerk, in dit geval een toneelstuk, te analyseren. Dit

betekent dat je je eindoordeel over het kunstwerk uitstelt totdat je je best hebt gedaan

om uit te pluizen hoe het toneelstuk in elkaar zit en wat het betekent. Om te laten zien

dat je dit geleerd hebt, schrijf je een analytische recensie van minimaal 900 woorden

over de voorstelling Casino Nonstop. Voor dit proces gebruik je een methode

samengesteld uit de werken van: Anderson; 1988, Clark, 1960; Feldman, 1987 en

Mahon Jones, 1986.

Stap 1. Voorbereiding.

Bereid je voor op het stuk dat je gaat bezoeken. Kijk bijvoorbeeld naar informatie over

het toneelstuk op de website, gebruik het educatieve materiaal dat door het gezelschap

aangeboden wordt, of doe verder achtergrondonderzoek. Dit wordt verder uitgewerkt in

hoofdstuk 1.

Stap 2. Eerste indruk

Zodra je het stuk gezien hebt, schrijf je je eerste indrukken erover op een stuk papier.

Ga verder dan alleen ‘saai’ of ‘leuk’, maar denk ook aan wat voor gevoel je bij het stuk

had, welke momenten je het leukst of het minst leukst vond, welke personages je wel of

juist niet aanspraken en waarom, wat je wel en niet snapte, etc.


Stap 3. Beschrijving.

De moeilijkheid aan het beschrijven van een toneelstuk is dat je niet op je eigen tempo

naar het stuk kan kijken. Het stuk speelt zich live af en is dan weer voorbij. Een film kun

je terug blijven kijken, en ook in een musea kun je zo lang blijven als je wilt. Probeer

desondanks te beschrijven wat jij als publiek gezien hebt. Gebruik hierbij de elementen

beschreven in hoofdstuk 3. Hier aan heb je ook al gewerkt in de opdrachten bij hoofdstuk

3.

Stap 4. Analyse

Gebruik je beschrijvingen om elk onderdeel van de voorstelling apart te analyseren.

Enkele analysevragen zijn ook opgenomen in hoofdstuk 3. Denk daarnaast aan de

volgende elementen:

1. Welke spanningen bestonden er in het toneelstuk? Wat voor conflicten,

uitdagingen of verrassingen waren, en hoe werden die uitgebeeld? Hoe werd er

spanning opgebouwd voor het publiek?

2. Contrast: wat voor contrasten werden er gebruikt? Denk bijvoorbeeld aan geluid

en stilte, licht en duister, beweging en stilstaan.

3. Symboliek: welke symbolen ontdekte je op het toneel, en waar stonden ze

symbool voor?

Stap 5. Interpretatie

Interpreteer het toneelstuk nu op een manier die verder gaat dan je eerste reactie. Wat

waren de belangrijkste thema’s van het toneelstuk? Wat denk je dat de regisseur met de

voorstelling bedoeld heeft, en waarom zou het juist nu opgevoerd zijn?

Stap 6. Achtergrondinformatie

Verzamel meer achtergrondinformatie over het stuk, waardoor je jouw eigen reactie in

een context kan plaatsen. Denk bijvoorbeeld aan interviews en recensies over het

toneelstuk. Denk ook terug aan het nagesprek dat we bij Casino Nonstop met de acteurs

en regisseur gehad hebben.

Stap 7. Geef een geïnformeerd oordeel

Wat vindt je van het toneelstuk nu je het omschreven, geanalyseerd en geïnterpreteerd

hebt, en de achtergrondinformatie gelezen hebt? Hebben de makers de betekenis van

het toneelstuk goed op het podium weten te brengen? In hoeverre verschilt dit met je

eerste reactie direct na de voorstelling, nog vóór het nagesprek? Zou jij het toneelstuk

aanraden, en waarom?

Inlevervorm

De maakopdracht (2.1) wordt in de klas uitgevoerd op 21 november. De schrijfopdracht

(2.2) wordt uiterlijk 13 november digitaal in een Word document aangeleverd via

Magister. De schrijfopdracht voldoet aan de volgende randvoorwaarden:

1. De opdracht heeft de vorm van een recensie over het toneelstuk, maar is wel

analytisch. De hierboven beschreven methode wordt toegepast, hoewel er

natuurlijk niet letterlijk ‘stap 1’ en ‘stap 2’ in de recensie staat;

2. Foutloos Nederlands;

3. Pakkende titel en eventueel tussenkopjes;

4. Lettertype zoals Times New Roman, Arial of Verdana, punt 10, 11 of 12,

regelafstand 1,5;

5. Eventuele afbeeldingen hebben een beschrijving en worden toegelicht in de tekst;


6. Bronvermelding aanwezig indien er bronnen gebruikt worden;

7. Minstens 900 woorden lang.

Inleverdatum

De uiterlijke inleverdatum voor de schrijfopdracht is op 13 november 2017. De

maakopdracht wordt op 21 november opgevoerd in de klas.

Beoordeling

De twee opdrachten worden samen beoordeeld. Voor de opdrachten gelden de volgende

beoordelingscriteria:

Beoordelingspunt Beschrijving Max.

score

Score

Creativiteit

maakopdracht

De toneeltekst is met zorg gekozen. Er is goed

nagedacht over de betekenis van de tekst en

wat de makers ermee aan willen duiden. Dit

komt duidelijk in de gekozen mise-en-scène naar

voren. Acteurs hebben de tekst uit hun hoofd

geleerd en doen hun best een geloofwaardige

voorstelling neer te zetten.

3

Samenwerking

maakopdracht

De samenwerking tussen de groepsleden is goed

verlopen. Iedereen heeft zijn steentje

bijgedragen aan het uiteindelijke proces en de

groep heeft hierbij weinig ondersteuning van de

docent nodig gehad. Tijdens de maaklessen

heeft de groep geconcentreerd en hard gewerkt.

2

Inhoud

schrijfopdracht

De schrijfopdracht heeft de vorm van een

recensie die zowaar in de Volkskrant opgenomen

zou kunnen worden. De recensie is analytisch;

de beschreven methode is duidelijk toegepast.

De schrijver heeft duidelijk iets geleerd van het

afgelopen blok, wat zich uit in bijvoorbeeld het

gebruik van de geleerde theatertermen. Er wordt

een zorgvuldig verwoordde en goed doordachte

mening over het toneelstuk gegeven.

4

Stijl schrijfopdracht De schrijfopdracht is geschreven in foutloos

Nederlands. De opdracht is bovendien goed

vormgegeven en voldoet aan de

randvoorwaarden.

1

Eindcijfer


Doorlopende opdracht kunstportfolio

Opdracht

In een groep van 5-6 medeleerlingen ontwerp je een kunstportfolio in de vorm van een

website. Een voorbeeld van een manier om online een gratis website aan te maken is

www.weebly.com, maar je mag ook andere websites gebruiken. Samen met je groep

ontwerp je de website en houd hem bij. De website kan niet meer dan een opslag voor al

jullie opdrachten zijn, maar je kunt de website ook zo vormgeven dat het lijkt op de

website van een kunstcriticus. Je kunt dingen toevoegen zoals een ‘about’ pagina of

fotogalerij. Op de website komen in ieder geval:

1. Alle P.O.’s die alle leden van de groep (apart) maken;

2. Van iedere leerling in ieder geval één recensie van een culturele activiteit.

Beoordeling

Voor deze opdracht krijg je een groepscijfer dat 10% meetelt voor je cijfer bij P.O. 6. De

punten van beoordeling zijn:

Beoordelingspunt Beschrijving Te

behalen

punten

Behaalde

punten

Creativiteit De website is creatief vormgegeven. 4

Samenwerking De onderlinge samenwerking is

vloeiend verlopen. Iedere leerling heeft

evenveel input gehad in de

uiteindelijke website.

2

Inhoud De website is compleet, met alle P.O.’s

en verslagen zoals beschreven in de

opdracht erop.

4

Eindcijfer

Inleverdatum

Maandag 4 juni 2018

http://www.weebly.com/


Doorlopende opdracht playlist

Inhoud

Tijdens de les spelen we af en toe muziek af. En niet zomaar muziek, maar muziek die

door jullie is samengesteld rond een bepaald thema. Elk blok geeft de docent je een

onderwerp en een voorbeeld. Jij stuurt dan een geschikt nummer naar keuze in. De

docent zal dit gebruiken om een playlist samen te stellen. Het thema van dit blok is Far

From My Bed Show.

Beoordeling

Voor deze opdracht krijg je geen cijfer. De opdracht maken is echter wel een vereiste om

te kunnen slagen voor het vak. Als je niet voor elke playlist een nummer aangeleverd

hebt, wordt je eindonderzoek (P.O. 6) niet geaccepteerd.

Inleverdatum

Laatste nummer wordt in de tweede les van blok 6 ingeleverd.


Deelname culturele activiteiten

Opdracht

Gedurende het jaar nemen leerlingen deel aan vier culturele activiteiten binnen vier

verschillende kunstdisciplines. Ben je dus één keer naar de film gegaan, dan moet het de

volgende keer een museumbezoek of theatervoorstelling zijn.

Uitvoering 1: ieder bezoek

Per bezoek plakt de leerling zijn/haar toegangskaartje op een nieuwe pagina in de

dummy, en schrijft daaromheen in een collage zijn/haar indrukken van het bezoek. De

theatervoorstelling Casino Nonstop mag meetellen, mits het collage ook voor deze

voorstelling is gemaakt. Voor de andere bezoeken kunnen leerlingen zelf of met ouders

of vrienden een cultureel bezoek afleggen, maar ook kunnen ze aansluiten bij één van de

culturele activiteiten die door de docenten CKV geboden worden.

Uitvoering 2: één bezoek

Voor één van de gekozen activiteiten schrijft de leerling daarnaast een recensie. Die

recensie moet op dezelfde manier gemaakt worden als P.O. 2.2, en heeft dan ook

dezelfde criteria en randvoorwaarden. De recensie mag wel iets korter zijn.

Inlevervorm

De recensie wordt gepubliceerd op de kunstportfolio website van de groep. De

schrijfopdracht voldoet aan de volgende randvoorwaarden:

1. De opdracht heeft de vorm van een recensie over het toneelstuk, maar is wel

analytisch. De methode beschreven bij P.O. 2.2 wordt toegepast;

2. Foutloos Nederlands;

3. Pakkende titel en eventueel tussenkopjes;

4. Lettertype zoals Times New Roman, Arial of Verdana, punt 10, 11 of 12,

regelafstand 1,5;

5. Eventuele afbeeldingen hebben een beschrijving en worden toegelicht in de tekst;

6. Bronvermelding aanwezig indien er bronnen gebruikt worden;

7. Minstens 750 woorden lang.

Inleverdatum

De uiterlijke inleverdatum voor de dummy met de vier toegangskaartjes en collages is 9

mei 2018 in de les. De uiterlijke inleverdatum voor de recensie is 4 juni 2018. Let op: dit

is ook de uiterste inleverdatum voor het kunstportfolio, dus plan dit tijdig!

Beoordeling

Voor de recensie geldt de volgende beoordelingscriteria:

Beoordelingspunt Beschrijving Te

behalen

punten

Behaalde

punten

Inhoud

schrijfopdracht

De schrijfopdracht heeft de vorm van een

recensie die zowaar in de Volkskrant

opgenomen zou kunnen worden. De

recensie is analytisch; de beschreven

methode is duidelijk toegepast. Er wordt

8


een zorgvuldig verwoordde en goed

doordachte mening over de bezochte

culturele activiteit gegeven.

Stijl schrijfopdracht De schrijfopdracht is geschreven in

foutloos Nederlands. De opdracht is

bovendien goed vormgegeven en voldoet

aan de randvoorwaarden.

2

Eindcijfer

kboek CKV Kunstanlayse: Theater - CKV BROKLEDE · Analyse en Theater 2 Overzicht CKV Blok Onderwerp...

Documents

Transcript of kboek CKV Kunstanlayse: Theater - CKV BROKLEDE · Analyse en Theater 2 Overzicht CKV Blok Onderwerp...