Johannes, de geliefde discipel - oudesporen.nl · Zo is het ook met de liefde van de Heer Jezus...

JOHANNES, DE GELIEFDE DISCIPEL

HUGO BOUTER

JOHANNES,DE GELIEFDE DISCIPEL

Zoals wij hem vindenin het Evangelie naar Johannes

Boeken om de BijbelGouda

Johannes, de geliefde discipel

Copyright © H. BouterDruk: Offsetdrukkerij van der Perk, Nieuw-Lekkerland

Eerste editie 2003 Boeken om de Bijbel, GoudaDistributie: Johannes Multimedia, Postbus 31, 3940 AA Doorn

ISBN 90-70926-26-1NUGI 632

Alle rechten voorbehouden.Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in

een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enigevorm of op enige wijze, hetzij electronisch of mechanisch, zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

‘Eén van de discipelen, dien Jezus liefhad,lag aan de boezem van Jezus’.

Johannes 13:23

INHOUD

WOORD VOORAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1. INTRODUCTIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11- Johannes’ karakter en roeping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11- De discipel dien Jezus liefhad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2. IN DE BOVENZAAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15- Aanliggen in de schoot van Jezus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15- De noodzaak van reiniging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

3. BIJ HET KRUIS VAN JEZUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19- Het kruis en zijn resultaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19- Nieuwe familiebanden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

4. BIJ HET OPEN GRAF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25- Getuigen van Christus’ opstanding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25- De betekenis van Christus’ opstanding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27- Eén geest met de Here . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

5. BIJ DE ZEE VAN TIBERIAS (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31- Van nu aan zult gij mensen vangen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31- Opstandingstaferelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32- Het is de Here . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

7

6. BIJ DE ZEE VAN TIBERIAS (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37- Hebt gij Mij lief? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37- Petrus en Johannes en hun dienstwerk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39- Totdat Hij komt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

8

WOORD vOORAF

Johannes, de discipel dien Jezus liefhad, nam als vriend en ver-trouweling van de Heer een heel speciale plaats onder de disci-pelen in. Zijn voorbeeld stimuleert ons om betere volgelingenvan Christus te zijn en in dagelijkse gemeenschap met Hem televen.

Er zijn tenminste vijf dingen die wij kunnen leren uit de bij-zondere positie van Johannes in de nabijheid van de Meester:

(1) Als gelovigen hebben wij Hem lief, omdat Hij ons éérstheeft liefgehad (1 Joh. 4:19).

(2) Christus is opgevaren naar de hemel en wij zien Hemdaar, met het oog van het geloof, gekroond met heerlijkheid eneer (Hebr. 2:9). Hij deelt Zijn hemelse rijkdommen met ons enHij reinigt ons door het waterbad met het Woord (Ef. 5:26).

(3) Omdat Hij de Zijnen heeft liefgehad tot het einde en HijZichzelf voor ons heeft overgegeven op het kruis (Joh. 13:1; Gal.2:20), staan wij ook aan Zijn zijde als de Gekruisigde (Gal. 6:14).

(4) Wij wandelen ook met Hem in nieuwheid des levens, inde kracht van Zijn opstanding (Rom. 6:4).

(5) Wij wachten op Zijn wederkomst, terwijl wij Hem volgenen dienen als herders van de kudde en als vissers van mensen(Joh. 21:22).

Laten wij deze lessen ter harte nemen en het voorbeeld vanJohannes volgen, zodat ons leven tot eer van de Meester zal zijn.

Gouda, voorjaar 2003

9

1

INTRODUCTIE

Johannes’ karakter en roeping

Hoewel de Heer twaalf discipelen of apostelen aanstelde,waren er drie die een bevoorrechte plaats innamen: Petrus,Jakobus en Johannes. Zij behoorden tot de eerste discipelen diedoor de Heer werden geroepen en de Heer nam hen enkelekeren apart.

Hij stond hun toe Hem te volgen in het huis van Jaïrus,opdat zij Zijn macht over dood en graf zouden zien (Marc.5:37vv.). Hij nam hen ook mee op de berg van de verheerlijking,opdat zij zouden zien hoe het Koninkrijk Gods zou komen metkracht (Marc. 9:1-13). Hij beantwoordde hun vragen over deverwoesting van de tempel met een rede over de laatste dingen(Marc. 13:3vv.). Deze drie discipelen waren ook bij Hem in dehof Gethsemane, waar zij met Hem hadden moeten waken inhet gebed (Marc. 14:32-42). Zij waren dus vaker dan de anderenooggetuigen van bijzondere gebeurtenissen, ‘ooggetuigen vanZijn majesteit’ (2 Petr. 1:16). Zo aanschouwden zij Zijn heerlijk-heid (Joh. 1:14).

Jakobus en Johannes waren broers, de zonen van Zebedeüs.Maar de Heer gaf hun de bijnaam ‘Boanerges, dat is zonen vande donder’ (Marc. 3:17). Dit laat iets van hun karakter zien. Zijstreden voor de eer van de Meester en wilden daarom zelfsvuur van de hemel laten neerdalen op de Samaritanen die Jezusniet wilden ontvangen (Luc. 9:49vv.). Zij hadden kennelijk een

11

12 Johannes, de geliefde discipel

sterk en ambitieus karakter, zoals ook blijkt uit hun wens om deeerste plaats in te nemen aan de rechter- en de linkerzijde vande Heer wanneer het Koninkrijk in heerlijkheid zou wordengeopenbaard (Matt. 20:21; Marc. 10:35-37).

Deze voorvallen wekken nu niet direct onze sympathievoor Jakobus en Johannes. De figuur van Johannes heeft nuspeciaal onze aandacht. Zijn naam betekent: ‘de Here is gena-dig’, of ‘de Here heeft genade bewezen’. Dit lijkt helemaal integenspraak te zijn met zijn natuurlijke aard als een zoon van dedonder. Maar de Heer had Johannes lief en Hij heeft hem onder-wezen in de school van de genade. Wij mogen aannemen dat degeliefde discipel veranderd is, doordat hij leefde in de nabijheidvan de Heer. Hij zal steeds meer oog hebben gekregen voor degrootheid van Gods liefde en genade, zoals die op een volstrektunieke wijze aan het licht was gekomen in de Zoon van Godsliefde (Joh. 1:14-18; 3:16).

Zo neemt Johannes zelfs onder deze drie discipelen die deHeer zo vaak apart nam, een heel bijzondere plaats in als devriend en de vertrouweling van de Heer. En zo is deze geliefdediscipel ook een voorbeeld, een model voor ons als volgelingenvan de Heer. Wij moeten allemaal van Hem leren zachtmoedigen nederig van hart te zijn en een geheel andere gezindheidte tonen dan die ons van nature kenmerkt (Matt. 11:29).

De discipel dien Jezus liefhad

Laten wij daarom nadenken over deze geliefde discipel, diesteeds op de achtergrond bleef en zichzelf in het Evangelie naarJohannes alleen betitelde als de volgeling die het voorwerp wasvan de liefde van de Heer (vgl. Joh. 13:23; 19:26; 20:2; 21:7,20).

Wat de Schrift hier van Johannes vermeldt, geldt in principevoor alle volgelingen van de Heer. Wij zijn allemaal de voor-werpen van de liefde van Christus, die ons heeft liefgehad enZichzelf voor ons heeft overgegeven. Die liefde geldt voor al de

Zijnen en voor de Gemeente in haar geheel (Ef. 5:2,25), maar zeis tegelijkertijd toch ook heel persóónlijk. Paulus kon zeggendat hij leefde door het geloof in de Zoon van God, die hem hadliefgehad en Zichzelf voor hem had overgegeven (Gal. 2:20).In die zin zijn wij dus allemaal discipelen die door Jezus geliefdworden.

Maar in de praktijk is er een bepaalde geestelijke groei nodigom op deze wijze over onze relatie met de Heer te kunnenspreken. Wij zullen zelf telkens op de achtergrond moeten tre-den en onszelf en onze eigen zwakke liefde voor Hem moetenleren wegcijferen. Op die manier zullen wij steeds meer oogkrijgen voor Zijn rijke liefde voor ons. Het feit dat Hij ons lief-heeft, wordt dan het enige dat belangrijk is.

Onze liefde voor Hem is gebrekkig en veranderlijk, maarZijn liefde voor ons is standvastig en onveranderlijk. Zijn liefdeis ‘sterk als de dood’ (vgl. Hoogl. 8:6). De dood van de HeerJezus was het bewijs van de kracht van Zijn liefde voor ons;Hij heeft ons liefgehad tot het einde. In die liefde mogen wij onsnu verblijden, want zij is in onze harten uitgestort door deHeilige Geest die ons gegeven is (Rom. 5:5). Zijn verlangen, Zijnliefde gaat naar ons uit, ondanks alles wat wij zijn. Daaromkunnen wij zeggen: ‘Van mijn Geliefde ben ik, en naar mij gaatZijn begeerte uit’ (Hoogl. 7:10). Alles valt dus weg en wordtonbelangrijk in het licht van deze Goddelijke liefde.

Het is in dit verband ook opmerkelijk dat hier het Gr. woord‘agapao’ wordt gebruikt voor de liefde van de Heer voor Johan-nes. Dit woord is steeds een aanduiding van de Goddelijke lief-de, een liefde die haar oorsprong vindt in Hem, niet in ietsaantrekkelijks in ons. God heeft ons lief, want ‘God is liefde’(1 Joh. 4:8,16). Zo is het ook met de liefde van de Heer Jezus voorons. Hij heeft de volle maat van die liefde getoond, want Hijheeft de Zijnen liefgehad tot het einde (Joh. 13:l). Ondanks hetonbegrip dat Hij ontmoette van de kant van Zijn discipelen,heeft Hij volhard en Hij heeft Zijn liefde ten volle bewezen doorZijn overgave in de kruisdood.

1. Introductie 13


In de vijf passages in het Evangelie naar Johannes, waarJohannes wordt aangeduid als de discipel die door Jezus werdgeliefd, wordt overigens ook éénmaal het Gr. woord ‘phileo’gebruikt (Joh. 20:2). Dit woord heeft meer de betekenis vangehechtheid, genegenheid. De Heer was ook gehecht aan de gelief-de discipel. Het is in deze passages ook steeds van belang om teletten op het contrast tussen Petrus en Johannes, want daardoorkomt de geheel eigen positie van Johannes nog beter tot uit-drukking.

Wij hopen na te denken over de plaats van de geliefde dis-cipel in de bovenzaal en vervolgens bij het kruis en het geopen-de graf van Christus, en tenslotte bij de zee van Tiberias. Heteerste tafereel in de bovenzaal geeft ons een indruk van onzeverbondenheid met Christus in de heerlijkheid. Maar het laatons ook zien dat wij voortdurend behoefte hebben aan de was-sing met water door middel van het Woord. De volgende voor-vallen bij het kruis en bij het graf van Christus tonen ons hoewij als gelovigen met Hem zijn verbonden in Zijn dood enopstanding; en de laatste geschiedenis bij de zee van Tiberiasschildert de opgestane Heer als de Leidsman van al Zijn disci-pelen – totdat Hij komt.

2

IN DE BOVENZAAL

Johannes 13:1-38

Aanliggen in de schoot van Jezus

Johannes 13 verplaatst ons naar de bovenzaal, waar de voet-wassing plaatsvond en de Heer met Zijn discipelen het Paschavierde. Wij zien hier het impulsieve en onbezonnen gedrag vanPetrus, maar ook het diep treurige verraad van Judas. Tegen-over dit alles staat echter de waardigheid en de rust waarmeeJohannes aanlag ‘in de schoot van Jezus’ (Joh. 13:23).

Deze uitdrukking – ‘in de schoot’ of ‘aan de boezem’ vanJezus – geeft aan dat Johannes een ereplaats innam aan de rech-terhand van de Heer. Hij lag aan in de directe nabijheid van deMeester. Het was de plaats van vertrouwen en van intimiteit,zoals ook blijkt uit vergelijking met Johannes 1, waar wij dezeterm vinden in verbinding met de Heer Zelf. De Heer Jezus isde eniggeboren Zoon, die in de schoot van de Vader is en diedaardoor ook volkomen in staat is de Vader te verklaren (Joh.1:18).

Welnu, zoals de Zoon het Voorwerp is van de liefde van deVader, is de discipel ook het voorwerp van de liefde van de Heer(vgl. Joh. 17:26). Wij mogen een plaats in Zijn nabijheid in-nemen, dicht bij Zijn hart. Het voorbeeld van Johannes geeft dit

15


duidelijk aan. Dat zal ons leven veranderen, want het besef vande liefde van de Heer heeft twee bijzondere gevolgen: het geeftzowel innerlijke rust als geestelijk inzicht.

Zo kon Johannes rustig zijn te midden van de opschuddingdie de mededeling van de Heer teweegbracht, dat één van dediscipelen Hem zou verraden. Bovendien ontving hij inzichtin de gedachten van de Heer. Aan de boezem van de Heer washij in een veel betere positie dan Petrus om Hem te vragen wieHij toch bedoelde; op die manier kon hij inzicht krijgen in dezemoeilijke situatie.

Johannes 13 is trouwens helemaal een hoofdstuk van con-trasten. De liefde van Christus deed Hem de plaats van een Slaafte midden van Zijn discipelen innemen; zo corrigeerde Hij hunegoïsme en eigenliefde. Het licht van Christus maakte het duis-tere hart van Judas openbaar; en deze verdween daarop in denacht (‘En het was nacht’, Joh. 13:30).

Bij Petrus zien wij de onbezonnenheid en later ook de zwak-heid van het vlees, bij Judas de diepe verdorvenheid ervan. Petrusbegreep de Heer niet en hij kon Hem toen niet volgen op de wegvan het lijden. Later zou dit anders worden (Joh. 13:36). Judaswas niet tot inkeer te brengen en werd een willoos werktuig vande macht van de satan.

In deze verwarrende situatie, vlak vóór het lijden, zien wijChristus echter rustig aanliggen aan de maaltijd. Het was Zijnvurige wens om met Zijn discipelen te eten en met hen tespreken. Johannes, de geliefde discipel, deelde in de innerlijkerust van de Heer en hij voelde zich gelukkig in Zijn nabijheid.Het lijden wierp weliswaar zijn schaduwen vooruit, maar nietskon zijn vredige gemeenschap met de Heer verstoren.

De plaats die Johannes hier innam bij de Heer, is een mooieillustratie van onze eigen positie als gelovigen. Wij zijn namelijknauw verbonden met Christus in de hemel. Wij zijn in Hem enHij leeft in ons (vgl. Joh. 14:20). Te midden van een vijandigewereld die Hem heeft uitgeworpen, hebben wij toch een plaatsin Zijn nabijheid. Het is een plaats die gescheiden is van de

wereld, verheven boven de onrust van de omstandigheden hierbeneden. Wij zijn daar met Hem ‘in de bovenzaal’.

Dit is Zijn gastverblijf. Wij genieten daar van de gemeen-schap met Hem en van de maaltijd die Hij voor ons heeft aan-gericht. Hij geeft ons hart rust, maar Hij schenkt ons ook inzichtin Zijn gedachten. Zoals Johannes die rust genoot in de schootvan de Heer en daarbij inzicht ontving in Zijn gedachten, zogeeft het aanliggen met Hem ons visie voor de toekomst. Alsgeliefde discipelen weten wij dat wij een veel beter deel hebbendan deze wereld: een deel mét de Heer die is teruggekeerd naarde hemel (Joh. 13:1,8).

De noodzaak van reiniging

De voorwaarde om als discipelen praktisch deel met de Heer tehebben, is de voetwassing; dat zien wij aan het begin vanJohannes 13. Wij moeten door Hem worden gereinigd, elke dagweer opnieuw, om werkelijk deel met Hem te kunnen hebben(Joh. 13:8). De Heer maakte dat heel duidelijk aan Petrus en deanderen. De voetwassing is een beeld van de reiniging door hetwaterbad met het Woord (vgl. Ef. 5:26). Reiniging van wat onsbezoedelt op aarde is noodzakelijk om gemeenschap met deHeer te kunnen hebben en onszelf met Hem verbonden teweten op de plaats die Hij nu inneemt bij de Vader.

Naast de eenmalige, algehele wassing die wij bij de nieuwegeboorte ondergaan (Joh. 3:3,5; 13:10; 15:3; Tit. 3:5), vinden wijin de Schrift drie voorbeelden van voortdurende, herhaaldereiniging:

(1) De voetwassing zoals wij die hier vinden, is nodig omdeel te kunnen hebben met de hemelse Heer en met Hem tekunnen aanliggen.

(2) Om als priesters in het heiligdom te kunnen staan, moe-ten wij evenals de zonen van Aäron onze handen en voetenwassen bij het wasvat in de voorhof (Ex. 30:17-21). Dat wil

2. In de bovenzaal 17


zeggen: vóórdat wij met onze offers van lof en aanbiddingnaderen in Gods tegenwoordigheid moeten wij onze handel enwandel onderwerpen aan de reinigende werking van GodsWoord.

(3) Om als gelovigen in afzondering van het kwaad te kun-nen wandelen op de weg naar het hemelse Vaderland, hebbenwij evenals de Israëlieten in de woestijn behoefte aan het reini-gingswater (zie Num. 19).

Laten wij daarom doordrongen zijn van de noodzaak totreiniging door middel van het water van het Woord en laten wijonszelf gewillig daaraan onderwerpen. Want: ‘Indien Ik u nietwas, hebt gij geen deel met Mij’ (Joh. 13:8).

3

BIJ HET KRUIS VAN JEZUS

Johannes 19:25-27

Het kruis en zijn resultaten

Nadat de Heer Jezus gevangen genomen en ter dood ver-oordeeld was, treffen wij de geliefde discipel opnieuw aanbij het kruis. Het was nog maar een handjevol volgelingenvan de Heer dat was overgebleven, de anderen waren gevlucht.De Heer wachtte tevergeefs op troosters in Zijn smart (Ps. 69:21).

Johannes hoorde echter bij die paar getrouwen die daar bijhet kruis stonden (Joh. 19:25-27). Hij volgde zijn Meester trouwop de weg van het lijden; en dat in tegenstelling tot Petrus dietot drie keer toe loochende dat hij een discipel was van dezeMan van smarten. Aanvankelijk was Petrus de Heer wel ge-volgd na Diens gevangenneming, samen met Johannes (die inJohannes 18:15 wordt aangeduid als ‘een andere discipel’;sommigen menen echter dat dit iemand anders moet zijngeweest, bijv. Nicodemus).

Maar het ontbrak Petrus blijkbaar aan volharding om deHeer te blijven volgen op deze weg van smaad en lijden, vanverachting en vernedering. Zijn zwakheid kwam nu aan hetlicht en ook de waarheid van het woord dat de Heer tot hem

19


had gesproken, dat hij Hem nu niet zou kunnen volgen (Joh.13:36-38).

Johannes bleef echter trouw en stond zelfs op dit momentvan de ergste smaad aan de kant van zijn Heer. Hoe was dit teverklaren? Mogen wij het niet zo zien, dat de gelukkige urendie hij met de Heer had doorgebracht in de bovenzaal hemnu de kracht schonken om de test van het lijden te doorstaan?Nu bleek heel duidelijk hoe hecht de band was tussen de Heeren Zijn geliefde discipel.

En dat houdt uiteraard weer een belangrijke les in voor onsals volgelingen van Christus. Het voorbeeld van Johannes toontons dat een leven in nauwe gemeenschap met de Heer in dehemel een absolute noodzaak is om Hem trouw te kunnen vol-gen in deze wereld die Hem heeft uitgeworpen. Anders gezegd:de gemeenschap die wij door de kracht van de Heilige Geestgenieten met onze Heer in de hoge (‘in de bovenzaal’), maaktons geschikt om hier op aarde de voetstappen te drukken vaneen verworpen Heiland en consequent Zijn zijde te kiezen.

Het is van groot belang om zo onze plaats in te nemen bij hetkruis van Jezus. Er is veel dat wij dan kunnen leren. Wij zienHem daar hangen als de Zondedrager, als Degene die vooronze zonden gestorven is. Hij heeft immers onze zonden gedra-gen in Zijn lichaam op het hout (1 Petr. 2:24). Daar is Hij ookvoor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerech-tigheid van God in Hem (2 Kor. 5:21).

Het zondeprobleem, het vraagstuk van de macht die dezonde over ons uitoefende, is daar op het kruis definitief tot eenoplossing gebracht. Door Christus’ offer voor de zonde, is dezonde in het vlees veroordeeld (Rom. 8:3). Door het kruis zijn wijdus niet alleen verlost van onze zonden, maar ook van de machtvan de zonde. Wij zijn vrijgemaakt van de wet van de zonde ende dood, en wij wandelen nu in de kracht van de Heilige Geest(Rom. 8:2,4). Ons zondige vlees is in de dood van Christus ver-oordeeld en het heeft daar voorgoed zijn einde gevonden. Deoude mens is met Christus gekruisigd, opdat het lichaam van

de zonde tenietgedaan zou worden en wij niet langer slavenvan de zonde zouden zijn (Rom. 6:6).

Het kruis bepaalt dus in belangrijke mate de positie van dechristen. Bij het kruis leren wij ook dat wij zijn vrijgemaaktvan de wet, doordat wij voor de wet gestorven zijn en nu eenAnder toebehoren, namelijk Hem die uit de doden is opgewekt(Rom. 7:4-6). Dat betekent niet dat een christen wetteloos is,want hij staat onder de wet van Christus. Een christen is wette-lijk aan Christus onderworpen en hij vervult de wet vanChristus (1 Kor. 9:21; Gal. 6:2).

Christus Zélf is onze leefregel geworden en door Zijn Geeststelt Hij ons ook in staat aan deze hoge maatstaf te voldoen. Dewet van de Sinai eiste dat de Israëliet zijn naaste zou liefhebbenals zichzelf, maar de wet van Christus – de wet van de liefde –vraagt dat wij onszelf helemaal wegcijferen en dat wij evenalsChristus zelfs ons leven voor de broeders zullen inzetten (1 Joh.3:16).

Wanneer wij de Brief aan de Galaten lezen, dan zien wij hoehet kruis onze verhouding tot de wet, tot het eigen zondigevlees en ook tot de wereld waarin wij leven fundamenteel ver-anderd heeft (Gal. 2:19-20; 5:24; 6:14). De gelovige is voor dewereld gekruisigd, want het kruis van Christus betekende deveroordeling van de wereld en van de duistere machten diehaar beheersen (Joh. 12:31; 16:11; Kol. 2:14-15). Door het kruis istevens de grondslag gelegd voor de verzoening, niet alleen vanGods kinderen, maar van alle dingen in de hemelen en op deaarde (Kol. 1:20-22). De schepping zal tot God worden terug-gebracht door het bloed van Christus’ kruis.

Nieuwe familiebanden

Bij het kruis leren wij ook dat wij als discipelen van de Ge-kruisigde niet alléén in deze wereld staan, maar dat wij metelkaar zijn verbonden en elkaar wederzijds tot steun kunnen

3. Bij het kruis van Jezus 21


zijn. Wij vormen één lichaam, één huis, één familie. Het voor-beeld van Maria en de geliefde discipel maakt dit duidelijk. Bijhet kruis legde Christus een nieuwe band tussen Zijn moederen Johannes: ‘Toen dan Jezus Zijn moeder zag en de discipel,die Hij liefhad, bij haar staande, zeide Hij tot Zijn moeder:Vrouw, zie, uw zoon. Daarna zeide Hij tot de discipel: Zie, uwmoeder. En van dat uur af nam de discipel haar bij zich in huis’(Joh. 19:26-27).

De opmerkzame lezer van dit Evangelie zal bij dit derdekruiswoord onmiddellijk terugdenken aan de totaal anderewoorden van de Heer tot Maria bij het begin van Zijn dienst-werk: ‘Vrouw, wat heb Ik met u van node? Mijn ure is nog nietgekomen’ (Joh. 2:4). Toen moest Hij haar vermanen, omdat Hijin Zijn dienst uitsluitend afhankelijk kon zijn van de wil van deVader.

Maar nu de Heer Zijn taak had volbracht en aan het eindevan Zijn loopbaan was gekomen, wilde Hij haar vertroosten enhaar verdriet verzachten. Hoewel Hijzelf op dat moment hetzwaarste lijden onderging dat denkbaar is, had Hij toch aan-dacht voor haar. Hij wilde haar smart verlichten, want het besefdat de dood hen zou scheiden sneed ongetwijfeld als eenzwaard door Maria’s ziel (vgl. Luc. 2:35). Daarom was het Zijnwens dat Johannes, de geliefde discipel, de opengevallen plaatszou innemen. En deze voldeed aan de laatste wens van deHeiland door vanaf dat uur de zorg voor Maria op zich tenemen.

Deze nieuwe familieband vormt een illustratie van onzeonderlinge verbondenheid als discipelen van de Heer. Als ge-lovigen zijn wij met elkaar verbonden op grond van het vol-brachte werk op het kruis van Golgotha. De Heer Zélf heeft onsaan elkaar gegeven. Hij heeft zeer nauwe gemeenschapsbandengelegd tussen Zijn verlosten, als resultaat van Zijn dood enopstanding (vgl. Joh. 20:17). Wij vormen één familie, één huis-gezin. De Vader noemt ons Zijn kinderen en de Zoon noemt onsZijn broeders. Het is zeker niet toevallig dat juist Johannes ons in

zijn eerste Brief zoveel vertelt over deze familie van Gods kin-deren en over de onderlinge relaties tussen de leden ervan.

Als kinderen van God zijn wij uit God geboren en daaromdienen wij Hem te openbaren in een wereld die Hem niet kent.De Goddelijke wezenstrekken – God is licht, en God is liefde –bepalen het karakter van onze onderlinge verhoudingen (1 Joh.1:5; 4:8,16). Er zijn ook verschillende relaties binnen deze enefamilie, zowel tot elkaar als tot de Heer. Johannes spreekt overalle gelovigen als kinderen van de Vader, maar hij maakt ookonderscheid: er zijn vaders in Christus, jongelingen en kleinekinderen in het geloof (zie 1 Joh. 2:12-27). In deze relaties die deHeer Zelf heeft gegeven, dienen wij zorg voor elkaar te dragenen elkaar tot hulp en steun te zijn. Stervend heeft de Heilandons niet alleen aan Zichzelf, maar ook aan elkaar verbonden.

3. Bij het kruis van Jezus 23

4

BIJ HET OPEN GRAF

Johannes 20:1-18

Getuigen van Christus’ opstanding

Johannes, de geliefde discipel, was niet alleen getuige van dekruisiging van Christus, maar ook van Diens opstanding uit dedoden. Bij het open graf van Christus ontmoeten wij Johannesweer, samen met Petrus. Op het bericht van Maria van Magdaladat het lichaam van de Heer was weggenomen uit het graf,waren zij samen op weg gegaan naar de graftuin: Simon Petrusen de andere discipel die door Jezus geliefd werd (Joh. 20:2-3).

Petrus deed dit – naar ik aanneem – met de nodige schroom,want zijn relatie met de Heer die hij verloochend had was toennog niet in orde gekomen. Dat gebeurde pas later (mogelijk inde middag van deze eerste Paaszondag), toen de Heer hem per-soonlijk verscheen (Luc. 24:34; 1 Kor. 15:5). Nog weer enige tijdlater werd hij ook te midden van de discipelen hersteld alsdienstknecht van de Heer, zoals wij zien in Johannes 21. Omdeze reden liep Petrus langzamer dan Johannes, hoewel ze bei-den nieuwsgierig waren en snel op weg gingen naar het graf.

Johannes – gedreven door zijn liefde voor de Heer – arri-veerde het eerst (Joh. 20:4). Hij bukte zich voorover en zag delinnen windsels liggen (Joh. 20:5). De Gr. tekst suggereert hier

25


dat hij scherp keek of hij iets kon onderscheiden, omdat er ietsbelangrijks te zien viel (vgl. Jak. 1:25; 1 Petr. 1:12). Wat hij zagliggen waren slechts de grafdoeken, het lichaam van de Heerwas er niet meer.

Johannes ging echter niet in het graf, maar wachtte op zijnmetgezel. Toen Petrus gekomen was, ging deze – impulsief alshij was – het graf binnen en zag de windsels liggen. Maar hij zagook dat de zweetdoek, die op het hoofd van de Heer wasgeweest, niet bij de windsels lag. Deze lag ‘opgerold, terzijde opeen andere plaats’ (Joh. 20:7). Dit was een overtuigend bewijsvan de opstanding van de Heer. Zoals iemand eens heeft opge-merkt: ‘De Heer had, toen Hij opgestaan was, de linnen doekenen de zweetdoek samengerold en afzonderlijk neergelegd, nietin haast, maar kalm en weloverwogen, zoals iemand die ge-slapen heeft en ’s morgens zijn nachtkleren netjes opvouwt’.

Toch was dit nog niet voldoende om Petrus tot het geloof inde opstanding van Christus te brengen. Hij was alleen verbaasdover wat er gebeurd was (Luc. 24:12). Opnieuw blijkt het ver-schil in karakter tussen Petrus en Johannes, want van de laatstewordt wèl gezegd dat hij geloofde nadat hij het graf was binnen-gegaan (Joh. 20:8).

Maar zelfs Johannes schoot op dit moment tekort, want hijbleef niet wachten om de Heer te ontmoeten. Hij verliet het grafen ging samen met Petrus weer naar huis. Maria van Magdalaovertrof zelfs de geliefde discipel in toewijding, want zij bleefdicht bij het graf staan, wenende. Terwijl zij weende, boog zijzich voorover en keek in het graf (Joh. 20:11).

Maria wilde niet naar huis gaan, zij wilde haar Heer zien– hoewel zij alleen aan Hem dacht als de Gestorvene. Maar haartoewijding werd beloond. Zij zag eerst twee engelen zitten, inwitte klederen, die haar probeerden te troosten. Daarna keerdezij zich om en zag Jezus staan in de graftuin. Maria was de eerstedie het grote voorrecht had Hem als de Opgestane te ontmoe-ten. Het verslag van Marcus bevestigt dit ook duidelijk (Marc.16:9). Zo leerde zij Hem in dit geheel nieuwe karakter kennen,

in deze nieuwe hoedanigheid: als Degene die was opgestaan uitde doden. Voortaan zou Hij het Hoofd zijn van een nieuwefamilie, de familie van de kinderen van God, terwijl Hij Zijnplaats zou innemen in de hemel en weer zou opvaren naar deVader. Maria moest dit belangrijke nieuws ook doorgeven aande discipelen (Joh. 20:11-18).

De betekenis van Christus’ opstanding

Het is van belang om stil te staan bij deze ervaringen van de dis-cipelen, en wel om twee redenen. Deze ervaringen tonen nietalleen de historiciteit van de opstanding aan, maar zij schetsenons tevens een beeld van het groeiproces dat de discipelendoormaakten. Hun geestelijke groei in de kennis van de Heer iseen illustratie van onze eigen groei: de groei in de genade enkennis van onze Heer en Heiland Jezus Christus (2 Petr. 3:18).

Het is een belangrijke zaak om Christus als de Gekruisigdete zien en Zijn zijde te kiezen, maar het is nog iets ánders Hemook als de Opgestane te leren kennen en onszelf met Hem indeze nieuwe hoedanigheid verbonden te weten. Om behoudente worden moet ik allereerst kijken naar de gekruisigde Christus.Ik moet in het geloof aanvaarden dat Hij op het kruis in mijnplaats is gestorven en daar het oordeel over mijn zonden heeftgedragen.

Maar in de tweede plaats moet ik ook met mijn hart gelovendat God Hem heeft opgewekt uit de doden (Rom. 10:9). Er isgeloof nodig in Zijn verzoeningswerk, maar ook in Zijn opstan-ding uit de doden. Beide elementen horen bij het Evangelie. Deblijde boodschap is: Christus is overgeleverd om onze over-tredingen, maar Hij is opgewekt om onze rechtvaardiging(Rom. 4:25). Daarom zegt Paulus dat Christus voor ons gestor-ven is, maar dat er nog iets méér is. Hij is ook de Opgewekte, dieter rechterhand Gods is en daar voor ons bidt en pleit (Rom.8:34).

4. Bij het open graf 27


Wat is nu het méérdere van de opstanding? Wat maaktChristus’ opstanding zo bijzonder, vergeleken met de betekenisvan het kruis? Het kruis was nodig om onze zonden weg tedoen en de zonde in het vlees te veroordelen. Dat was duseigenlijk een negatieve zaak, hoewel het kruis ook de manifesta-tie was van Gods liefde en genade. God schonk ons Zijn Zoonen gaf Hem over in dood en graf. Dat betekende het einde vande eerste mens. De opstanding heeft echter een positief aspect,doordat er iets geheel nieuws en beters aan het licht kwam.Christus liet de dood voorgoed achter Zich en Hij trad als degrote Overwinnaar binnen in een nieuwe wereld.

Het vraagstuk van de zonde had Hij door Zijn sterven voor-goed tot een oplossing gebracht. Hij verrees als de Triomfatorover zonde, dood en Satan. Als zodanig is Hij het Hoofd vaneen nieuwe schepping geworden en de gelovigen zijn hiervande eerste vruchten (Kol. 1:18; Jak. 1:18). Christus is dé Eerstelinguit de doden, maar wij zijn als eerstelingen met Hem verbon-den. De gestorven graankorrel heeft veel vrucht voortgebracht(Joh. 12:24). Wij zijn met Christus gekruisigd, gestorven enbegraven, maar ook met Hem opgestaan tot een nieuw leven;in Hem zijn wij zelfs gezet in de hemelse gewesten (Rom. 6:4-6;Gal. 2:20; Ef. 2:4-6; Kol. 2:11-12).

De gelovigen vormen dus de rijke vrucht van Christus’werk, van de arbeid van Zijn ziel. Er is leven uit de dood tevoor-schijn gekomen. Als vernieuwde mensen kunnen wij metPaulus zeggen: ‘Zo is dan wie in Christus is een nieuwe schep-ping; het oude is voorbijgegaan, zie, het nieuwe is gekomen’(2 Kor. 5:17).

Eén geest met de Here

Zo mogen wij om zo te zeggen met Johannes en Petrus onzeplaats innemen bij het graf van Christus, in het bewustzijn vanonze verbondenheid met Hem. Wij zijn verenigd met Hem, een

gestorven en begraven Heiland. De twee discipelen gingen hetgraf zelfs binnen (Joh. 20:6,8). Welnu, dat is precies wat betuigdwordt in de christelijke doop:

’k Ben gestorven en begraven, in Uw graf daalde ik ter neer; ’k ben nu in een veil’ge haven:

één met U, o dierb’re Heer.

De doop is een ‘begrafenis’! Wij zijn immers gedoopt ‘tot’ of‘in’ de dood van Christus (Rom. 6:3-4). Wij leggen de oudemens af en wij laten hem achter in het graf. De doop geeft aandat wij ééngemaakt zijn met een gestorven en begraven Heer.Maar dat is nog niet de hele waarheid over de christelijke posi-tie, er is méér. Evenals Maria van Magdala mogen wij de Heerook als de Opgestane leren kennen, als de Heer die dood en grafheeft overwonnen en die is teruggekeerd naar de Vader. Wijzijn ook in deze nieuwe positie met Hem verbonden, want wijbehoren nu tot de familie van de laatste Adam. Hij noemt onsZijn broeders en wij mogen de Vader ook ónze Vader noemen(Joh. 20:17). Dat is een geweldig voorrecht.

Wanneer iemand tot bekering en geloof in de Heer Jezuskomt, zal hij niet onmiddellijk de draagwijdte van deze dingenbeseffen. Er is geestelijke groei voor nodig om te begrijpen hoenauw wij met de gestorven en opgestane Heer zijn verbonden.Dit blijkt wel uit het voorbeeld van de discipelen. Welke erva-ringen hebben zij gehad met de opgestane Heer en hoe zijn zijdaardoor gegroeid in de vijftig dagen tussen Pasen en Pinkste-ren!

Allereerst leerden zij Christus kennen als het ware Paaslam(1 Kor. 5:7). Daarna als de Eersteling uit de doden (1 Kor. 15:20,23), als de ware Eerstelingsgarve (Lev. 23:9-11). Hij stond opuit de doden op de eerste dag van de week, de dag ná de sab-bat, en dat was de dag waarop de eerstelingsgarve van de oogstaan God werd aangeboden. Na vele verschijningen van de

4. Bij het open graf 29


opgestane Heer waren zij veertig dagen later ooggetuigen vanZijn hemelvaart. Toen realiseerden zij zich dat Hij als de hemel-se Mens was gaan zitten aan Gods rechterhand (Hand. 1). Tiendagen daarna brak het Pinksterfeest aan en leerden zij Hemkennen als Degene die hen doopte met de Heilige Geest endaardoor Zijn Gemeente, Zijn lichaam op aarde, bouwde envormde (Hand. 2).

En als wij het boek Handelingen verder lezen, kunnen wijons alleen maar verbazen over het krachtige getuigenis dat deapostelen aflegden van de opgewekte en verhoogde Christus.Zij waren ver doorgedrongen in de kennis van Zijn Persoon enin de betekenis van Zijn werk. Zij wisten dat zij met deze hemel-se Heer verbonden waren en zij trokken daaruit ook de nodigeconsequenties. Zij hadden Christus vroeger weliswaar gekendnaar het vlees, maar thans niet meer (2 Kor. 5:16). Voortaantelde alleen de nieuwe schepping (Gal. 6:15-16).

Christus had immers Zijn intrede gedaan in de opstandings-wereld. Dat is een geheel nieuwe orde van dingen, waarvoorHij door Zijn verzoeningswerk de grondslag heeft gelegd. In debediening van Paulus worden deze nieuwe, hemelse dingennader verklaard en leren wij meer over onze verbondenheidmet de opgewekte en verheerlijkte Heer. Maar het uitgangs-punt is dat wij evenals Johannes onze plaats leren innemen bijhet kruis en bij het open graf van Jezus.

5

BIJ DE ZEE VAN TIBERIAS (1)

Johannes 21:1-25

Van nu aan zult gij mensen vangen

Christenen zijn nauw verbonden met de opgewekte en ver-heerlijkte Heer in de hemel. Als volgelingen van Hem hebbenwij hier op aarde een taak te verrichten tot op het ogenblik vanZijn wederkomst. Hij is onze Leidsman, onze Aanvoerder. Hijis de grote Herder van de schapen (Hebr. 2:10; 12:2; 13:20).

Christus is de Opdrachtgever van Zijn discipelen. Dit wordtduidelijk gemaakt in het slothoofdstuk van het Evangelie naarJohannes. Johannes wordt hier nog twee keer de discipel ge-noemd, ‘dien Jezus liefhad’ (Joh. 21:7,20). Terwijl wij in Johan-nes 19 onze verbondenheid zien met de gekruisigde Christus,en in Johannes 20 onze éénmaking met de gestorven en op-gestane Heer, zo zien wij in Johannes 21 onze huidige relatiemet de Heer in de hemel. Hij is het die de gaven uitdeelt (vgl.Ef. 4:7vv.), en die ons opdraagt voor Hem bezig te zijn en han-del te drijven totdat Hij komt. In dit hoofdstuk leren wij dus nogweer enkele andere belangrijke lessen met het oog op onzeplaats en taak als volgelingen van de Heer.

Johannes 21 draagt duidelijk het karakter van een nawoord.Nadat de laatste verzen van hoofdstuk 20 het grote doel van het

31


Evangelie hebben genoemd (‘opdat gij gelooft, dat Jezus is deChristus, de Zoon van God, en opdat gij, gelovende, het levenhebt in Zijn naam’), tekent hoofdstuk 21 hoe de Heer Zijn disci-pelen tot vissers van mensen maakte en hen inschakelde in Zijndienst. Hij gaf de opdracht het net uit te werpen aan de rechter-zijde van het schip en dat leidde tot een wonderbare visvangst(Joh. 21:6). Door Zichzelf zo in Zijn opstandingskracht en in Zijnabsolute macht over alle dingen te openbaren, bereidde Hij Zijndiscipelen voor op het werk dat zij moesten gaan doen.

Het initiatief dat Petrus had genomen om te gaan vissen opde zee van Tiberias (Joh. 21:3a), had uiteraard betrekking op eengewone visvangst. Hij dacht kennelijk niet meer aan het vissenvan mensen, waarover de Heer vroeger al had gesproken bij deroeping van de eerste discipelen (Matt. 4:18-22; Marc. 1:16-20;Luc. 5:1-11). Petrus wilde zijn oude beroep weer opvatten,maar de ontmoeting met Christus maakte alles anders. Hetwerd een wonderbare visvangst, die het uitgangspunt vormdevoor Petrus’ herstel te midden van de overige discipelen. Opdeze wijze wilde de Heer hem in het openbaar de verantwoor-delijke taak geven die Hij hem had toegedacht, een speciale taakzowel ten aanzien van de Joden als ten aanzien van de volken.

Zo wordt in het slothoofdstuk van dit Evangelie de lijn alshet ware teruggebogen naar de oorspronkelijke roeping van dediscipelen en wordt deze in een nieuw licht geplaatst. De opge-stane Heer maakte een nieuw begin met Zijn volgelingen. Zijleerden Hem definitief als hun Opdrachtgever kennen en zijzouden voortaan vissers van mensen zijn.

Opstandingstaferelen

In dit verband is het ook van belang te letten op de vermeldingin Johannes 21:14, dat dit ‘reeds de derde maal was, dat Jezus naZijn opwekking uit de doden Zich aan Zijn discipelen geopen-baard heeft’. Het getal drie spreekt van Goddelijke volmaakt-

heid en van een volkomen bevestiging van de waarheid van deopstanding. Bij deze gelegenheid was er sprake van een groepvan zeven discipelen, aan wie de Heer Zich vertoonde (Joh.21:2).

Het voorgaande hoofdstuk beschrijft de eerste en de tweedeverschijning van de opgestane Heer aan een wat grotere groepdiscipelen – eerst zonder Thomas, de volgende zondag echtermet hem erbij (Joh. 20:19vv.). Behalve deze drie gelegenhedenzijn er nog meer verschijningen van de Heer geweest in de tijdtussen Zijn opstanding en Zijn hemelvaart (Hand. 1:3), een keerzelfs aan meer dan vijfhonderd broeders tegelijk (1 Kor. 15:6).

Bovendien heeft de Heer ook enkele ontmoetingen gehaddie een privé-karakter droegen: in de eerste plaats met Maria vanMagdala (Marc. 16:9; Joh. 20:11-18), en vervolgens met de vrou-wen uit Galilea die bij haar waren (Matt. 28:9-10; Luc. 23:55;24:1,10). Daarna is de Heer aan Simon Petrus verschenen (Luc.24:34; 1 Kor. 15:5), en later op diezelfde eerste dag van de weekaan de Emmaüsgangers (Luc. 24:13vv.). Hij is ook nog aan Jako-bus verschenen (1 Kor. 15:7).

De Schrift bevat dus genoeg aanwijzingen dat er meer dandrie verschijningen zijn geweest van de opgestane Heer. Dezederde openbaring bij de zee van Tiberias aan de discipelen wasin tijdsvolgorde waarschijnlijk de zevende of de achtste ver-schijning sinds de Heer was opgestaan uit de doden.

Het is ook belangrijk dat deze verschijning plaatsvond inGalilea en niet in Jeruzalem, de stad waar Hij opstond uit dedoden en verscheen aan de discipelen die op de eerste dagvan de week waren bijeengekomen. In Galilea had de Heer demeeste jaren van Zijn leven doorgebracht. Dit deel van het landwerd veracht door de Joden (Joh. 1:47; 7:52). De profeet Jesajanoemde het: ‘Galilea der heidenen’ (Jes. 8:23 Statenvert.). Indeze landstreek van diepe duisternis en van de schaduw desdoods (Jes. 9:1-2), was het Licht der wereld reddend versche-nen. Na Zijn opstanding en hemelvaart zou Hij het Licht dervolken zijn en zou Gods heil reiken tot het einde der aarde

5. Bij de zee van Tiberias (1) 33


(Jes. 49:6). De Heer zou dit doen vanuit de hemel in de krachtvan de Heilige Geest en door de dienst van Zijn apostelen.

Maar hier in Johannes 21 wordt een ander beeld gebruikt:dat van een heer en zijn knechten, een gezagvoerder en zijn vis-sers. De apostelen zouden hun netten uitwerpen op het bevelvan de Heer, in de zee van de volken en de naties, en ze zoudenze weer aan land brengen met een menigte van bekeerlingen.Galilea was de plaats waar zij de Grote Opdracht ontvingen,zoals men dat meestal noemt (Matt. 28:16-20; Marc. 16:14-18).De Heer ging hun voor naar Galilea, de landstreek die getuigdevan Gods genade voor de heidenen. Daar beval Hij hen omheen te gaan in de hele wereld en het Evangelie te verkondigenaan de hele schepping.

Een andere belangrijke les uit dit gedeelte in Johannes 21 isdat wij in ons werk voor de Heer volkomen afhankelijk zijn vande aanwijzingen die Hij ons geeft. Zonder Hem kunnen wijniets doen en blijft al onze inspanning vruchteloos (Joh. 15:5).Dat kan soms heel pijnlijk zijn. Onder aanvoering van Petrushadden de discipelen de hele nacht gevist, maar ‘in die nachtvingen zij niets’ (Joh. 21:3b).

Plotseling zagen zij in de ochtendnevel echter een Man opde oever staan, die zij niet onmiddellijk herkenden. Deze vroeghun of zij ook iets te eten hadden (Joh. 21:5). Sommige verta-lingen gebruiken het woord ‘toespijs’ of rechtstreeks het woord‘vis’. Het gaat hier om iets dat men bij het brood kon eten en datdit smakelijk maakte.

Het kwam er dus op neer dat de Heer vroeg of zij ook ietsgevangen hadden, maar daarop moesten zij eerlijk toegeven dathun pogingen op niets waren uitgelopen. Zij herkenden deVreemdeling nog steeds niet, maar in Zijn stem lag zoveel ge-zag dat zij Zijn bevel opvolgden om het net uit te werpen aan derechterkant van het schip. Dat was ook al eens eerder gebeurd(vgl. Luc. 5:5-7). Het resultaat was ongelofelijk: zij konden hetnet niet meer trekken vanwege de menigte van de vissen (Joh.21:6).

Het is de Here

Daarna volgde direct de ontknoping (Joh. 21:7vv.). Johannes,die de Heer zo goed kende en gewend was in Zijn nabijheid tezijn, begreep intuïtief dat het de Heer moest zijn. Hij zei tegenPetrus: ‘Het is de Here!’ Opnieuw bleek toen het impulsievekarakter van Petrus: hij sprong in het water om zo snel mogelijkbij de Heer te komen. Het is goed als wij wensen in Zijn nabij-heid te zijn! Dat was ook Petrus’ verlangen geweest toen deHeer op de zee wandelde (vgl. Matt. 14:28).

De andere discipelen kwamen met het scheepje en sleeptenhet net met de vissen naar de kant. Het schip zonk niet en hetnet scheurde niet, in tegenstelling tot wat er dreigde te ge-beuren bij de eerste visvangst die zij deden op het woord vande Heer (Luc. 5:6-7). Petrus was degene die het net op het landtrok, vol grote vissen, honderddrieënvijftig. Bij de roeping vande eerste discipelen was hij ook degene die – samen metAndreas – het net uitwierp in de zee (Matt. 4:18; Marc. 1:16).

Deze wonderbare visvangst is een beeld van het werk datde discipelen voortaan zouden doen in afhankelijkheid van deHeer. Zij zouden het net van het Evangelie uitwerpen en Godsuitverkorenen bijeenverzamelen, allen die bestemd waren voorhet eeuwige leven. Anders dan in de gelijkenis van het sleepnetin Matteüs 13, zijn het hier alleen goede vissen.

Het gaat in Johannes 21 kennelijk niet om naambelijders,maar om hen die werkelijk de Heer toebehoren. De vermeldingvan het precieze aantal wijst erop dat de Heer al de Zijnen kent,niemand van hen zal verloren gaan. Over dit getal honderd-drieënvijftig is veel gespeculeerd. Augustinus zag hierin hetgetal van de uitverkorenen die bijeengebracht worden in dekerk. Hiëronymus bracht het in verbinding met de verkondi-ging van het Evangelie aan alle volken der aarde.

De apostel Petrus zou bij deze taak van het vissen van men-sen een zeer verantwoordelijke plaats innemen, zoals het boekHandelingen ook bevestigt. Hij was degene die het net van het



Evangelie uitwierp in de volkerenzee en het ook weer binnen-haalde, vol met bekeerlingen uit de Samaritanen en uit deheidenen (Hand. 8, 10 en 11).

In Handelingen 8 zien wij Petrus samen met Johannes enzo ook in Handelingen 3 en 4, waar het gaat om het getuigenisonder het Joodse volk. Zij waren in hun vroegere werk alsvissers reeds metgezellen of deelgenoten (Luc. 5:10 Voorhoeve-vert.). In het vervolg van Johannes 21 zien wij hen eveneens inhun onderlinge verbondenheid als volgelingen van de Heer.

Toch was er ook een duidelijk onderscheid in hun bedie-ning. De Heer zinspeelde daarop na het herstel van Petrus. Zijmoesten ieder persoonlijk de Heer navolgen en gaan waar Hijhen leidde; bovendien zou de dienst van Johannes zich uit-strekken tot de eindtijd. Het is zeker niet eenvoudig de Heer tedienen en een visser van mensen te zijn, maar wij zien hier datHij het ons wil leren. Wij dienen slechts te letten op Zijn bevelen dan is het resultaat ongelofelijk.

Verder kunnen wij in deze wonderbare visvangst ook eenheenwijzing zien naar de prediking van het Evangelie van hetKoninkrijk in de laatste dagen. Daardoor zal er ook in de toe-komst nog een grote menigte uit de volken worden behouden(vgl. Openb. 7). Dat zal gebeuren ná de opname van de Ge-meente, die bestaat uit degenen die niet gezien hebben en tochgeloven (Joh. 20:29). In die tijd zal er ook een rest uit Israël totgeloof komen, die de Doorstokene zal aanschouwen en eenrouwklacht over Hem zal aanheffen bij Zijn wederkomst (Zach.12:10). De Gemeente wordt in Johannes 20 afgebeeld door devergaderde discipelen; en het gelovige overblijfsel uit Israëldoor Thomas, die de doorboorde handen en de doorstokenzijde van de Heer zag en zelfs mocht aanraken.

6

BIJ DE ZEE VAN TIBERIAS (2)

Johannes 21:1-25

Hebt gij Mij lief?

De liefde van God moet het motief zijn voor ons werk als vis-sers van mensen. Petrus moest na zijn verloochening van deHeer duidelijk worden bepaald bij deze belangrijke bron vaniedere dienst (Joh. 21:15-17; vgl. 1 Kor. 13). Op de visvangstvolgde een maaltijd met de Heer en daarna het publieke herstelvan Petrus.

De Heer Zelf had alles al in gereedheid gebracht voor demaaltijd. Wanneer de discipelen aan land gaan, zien zij eenkolenvuur en vis en brood daarop liggen (Joh. 21:9). Christuswas de Gastheer en Hij nodigde Zijn discipelen uit om met Hemte eten, zoals Hij dat tijdens Zijn omwandeling op aarde ook zovaak had gedaan. Zij mochten nu na Zijn opstanding opnieuwbij Hem zijn en maaltijd met Hem houden, voordat zij als Zijngetuigen erop zouden uittrekken in de wereld. Allen waren ernu van doordrongen dat het de Heer was (Joh. 21:12).

Is dit ook geen les voor ons als volgelingen van Hem? Ener-zijds dienen wij actief te zijn als Zijn dienstknechten, maaranderzijds is het ook belangrijk Zijn gemeenschap te zoeken enons te versterken en te verkwikken met de goede dingen die

37


Hijzelf voor ons heeft bereid. Wanneer wij zo in Zijn tegen-woordigheid verkeren en genieten van de gemeenschap metHem, zal dat zeker ook tot gevolg hebben dat wij doordrongenraken van Zijn grootheid en heerlijkheid.

Ongetwijfeld zal dit kolenvuur bij Petrus herinneringenhebben opgeroepen aan het vuur in de voorhof van de hoge-priester, waarbij hij zich had gewarmd en de Heer zo ernstighad verloochend (Joh. 18:18,25). Ook het feit dat de Heer hemdriemaal een vraag stelde, zal hem pijnlijk herinnerd hebben aanzijn drievoudige ontkenning dat hij Zijn discipel was.

Dat wordt bevestigd door de inhoud van de vragen. DeHeer had voorzegd dat alle discipelen Hem in de steek zoudenlaten, maar Petrus had zich erop beroemd dat hij Hem trouwzou blijven tot in de dood (Matt. 26:31-35; Marc. 14:27-31; Joh.13:36-38). Het tegendeel was echter gebleken. Petrus was niettrouwer dan de anderen; zijn hoogmoed kwam voor de val(Spr. 16:18).

Daarom vroeg de Heer nu: ‘Simon, zoon van Johannes, hebtgij Mij waarlijk lief, meer dan dezen?’ (Joh. 21:15). Petrus moestzijn falen wel erkennen. Hij kon alleen maar heel schuchter ant-woorden: ‘Ja Here, Gij weet, dat ik van U houd’. Hij gebruikteeen ander woord voor liefhebben dan het woord dat de Heergebruikte – dat de Goddelijke liefde aanduidt. Hij moest toege-ven dat zijn liefde voor de Meester niet groter was dan die vande anderen. Maar het was wel zo dat hij van Hem hield, dat hijaan Hem gehecht was.

Opnieuw stelde de Heer dezelfde vraag en Petrus gaf weerhetzelfde antwoord. Maar de Heer vroeg het voor de derdekeer; daarbij nam Hij het woord over dat Petrus tot nu toe hadgebruikt voor liefhebben: ‘Houd je van Mij?’ Dat maakte Petrusbedroefd en hij legde zijn hart helemaal bloot. Hij zei als hetware: Heer, U kent en doorgrondt mij, U kijkt op de bodem vanmijn hart en U weet dat ik toch van U houd. Maar hij erkendedat de alwetendheid van de Heer nodig was om dit vast te stel-len: ‘Here, Gij weet alles, Gij weet dat ik van U houd’ (Joh. 21:17).

Deze belijdenis was voldoende om Petrus te rehabiliteren.De andere discipelen begrepen ook dat de Heer hem weer wildegebruiken, want na ieder antwoord kreeg Petrus ook eenopdracht. De lammeren van de kudde van Christus mocht hijweiden, maar de schapen moest hij zowel hoeden als weiden.De lammeren komen eerst: zij hebben in de eerste plaats voed-sel nodig. De schapen hebben echter ook correctie nodig: zijmoeten in het rechte spoor worden geleid (vgl. Ps. 23:3).

Terwijl wij bij de wonderbare visvangst Petrus’ taak zagenten opzichte van de volken, gaat het in dit gedeelte meer omzijn zorg voor de Joodse kudde (vgl. Joh. 10:3-4; Gal. 2:7-9; 1 en2 Petrus). Het is ook mooi om te zien dat het motief voor dezedienst de liefde tot de Heer is. Dit geldt uiteraard voor iederedienst. Is het echt zo dat wij van de Heer houden? Welnu, danwil Hij ons gebruiken om zorg te dragen voor Zijn schapen.

Petrus en Johannes en hun dienstwerk

Vervolgens kreeg Petrus te horen wat de prijs zou zijn die hijvoor zijn discipelschap zou moeten betalen. Hij zou de Heer nuinderdaad mogen volgen, zoals hij in de bovenzaal al hadgevraagd (Joh. 13:36-38). Op die weg van navolging – de wegvan lijden en martelaarschap – zou hij Christus gelijkvormigworden, want met zijn dood zou hij God verheerlijken (Joh.21:19).

Daarna trekt Johannes, de geliefde discipel, weer onze aan-dacht. De Heer had Petrus de opdracht gegeven Hem te volgen,zoals Hij hem vroeger ook had geroepen om achter Hem tekomen en Hem na te volgen (Matt. 4:19). Maar Petrus draaidezich om en keek naar Johannes. Hij zag dat de geliefde discipelde Heer ook volgde en dit maakte hem nieuwsgierig hoe hetmet Johannes zou gaan. Zou hij ook als martelaar moeten ster-ven?

Hierop antwoordde Jezus: ‘Indien Ik wil, dat hij blijft, totdat



Ik kom, wat gaat het u aan? Volg gij Mij’ (Joh. 21:22). Johannesvolgde de Heer vanzelf; hij had daartoe geen aparte opdrachtnodig. De evangelist herinnert in dit verband uitvoerig aan degebeurtenissen in de bovenzaal (Joh. 21:20). Juist doordat degeliefde discipel een plaats van vertrouwen bij de Heer hadgehad, begreep hij wel wat de wil van de Heer was en volgdehij Hem vanzelf.

Wij zien hier dus dat discipelschap allereerst een persoon-lijke aangelegenheid is. Hoewel wij allen slechts één Meesterhebben, dient ieder van ons Hem persoonlijk te volgen. Onzebelangstelling voor elkaar kan gemakkelijk ontaarden in be-moeizucht. Daarom roept de Heer ieder van ons afzonderlijktoe: ‘Volg gij Mij’. Iedere discipel heeft zijn eigen plaats en zijneigen taak. Het komt alleen de Heer toe om te beslissen wat ermet de ander zal gebeuren. En zoals Hij onze wegen leidt, is hetgoed.

Overigens betekent dit niet dat wij helemaal los van elkaarstaan. Zo vinden wij Johannes en Petrus herhaaldelijk samenwerkzaam in de dienst van de Meester (zie Hand. 3:1; 4:13;8:14). Maar deze beide apostelen hadden toch ieder hun eigenplaats en hun eigen bediening, zoals blijkt uit de geschriften diezij – daartoe geïnspireerd door de Heilige Geest – hebben nage-laten aan de Gemeente.

Wij hebben reeds gezien dat aan de apostel Petrus vooral dezorg werd toevertrouwd voor de kudde die Christus zou uit-leiden uit de Joodse schaapskooi. Maar er waren ook andereschapen die moesten worden toegevoegd (Joh. 10:16), namelijkde gelovigen uit de volken. Ook voor hen zou Petrus de deurvan het geloof openen. Hij zou het net van het Evangelie uit-werpen in de volkerenzee en het weer op het land trekken.

Johannes kreeg echter een andere taak, een werk dat minderopvallend was. Zijn bediening hield meer verband met dePersoon van de Heer Zelf. De plaats van intimiteit die Johannesinnam, duidde dit ook al aan. Bij de apostel Johannes gaat hetom het kennen van de Zoon van God. Christus is waarachtig

Mens geworden om ons het leven te kunnen geven. Het eeuwi-ge Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond.

Deze kennis van de Persoon van Christus is lévendmaken-de kennis, ze leidt tot lévensgemeenschap met de Vader en deZoon (Joh. 17:3; 1 Joh. 1:1-4). De waarheid aangaande JezusChristus als in het vlees gekomen is het vaste fundament datblijft, ook al is de Gemeente in verval geraakt en heeft ze nietbeantwoord aan haar hemelse positie.

Terwijl de dienst van Petrus verband hield met de begintijden de dienst van Paulus met de bloeitijd van de Gemeente, heeftde bediening van Johannes vooral te maken met de eindtijd.De betekenisvolle woorden van de Heer: ‘Indien Ik wil, dathij blijft, totdat Ik kom’, schijnen hierop ook te zinspelen. Detaak van Johannes zou zich uitstrekken tot de wederkomst vanChristus. Hierbij kunnen wij denken aan het boek Openbaring,dat ons inzicht geeft in de laatste dingen.

Wij kunnen echter ook denken aan het Evangelie naarJohannes en aan de Brieven van Johannes, die zich bezighoudenmet dat wat blijft en in zichzelf onaantastbaar is voor menselijkfalen tot op het heerlijke ogenblik van Christus’ komst: namelijkhet eeuwige leven dat op aarde geopenbaard is en dat nu ons deelis in de Zoon.

Bij de roeping van de eerste discipelen zien wij dat Petrushet net uitwierp in de zee, terwijl Johannes zich bezighield methet verstellen van de netten (Matt. 4:18-22; Marc. 1:16-20). Dezeverschillende activiteiten zijn typerend voor de bedieningenvan deze beide apostelen. Petrus wierp het net uit: hij begonmet het werk van de bijeenvergadering van de Gemeente.Maar Johannes repareerde de netten: zijn dienst voorzag in datwat nodig was om het werk voort te zetten, ondanks allerleiverkeerde invloeden door het intredende verval in de christen-heid. Hierbij valt te denken aan zijn strijd tegen de dwaalleraarsdie de waarheid van de Persoon van Christus aantastten, de veleantichristen die Christus loochenden als in het vlees gekomen(1 Joh. 2:18; 4:1-6; 2 Joh.).



Totdat Hij komt

Tenslotte leert het voorbeeld van Johannes ons ook dat wij alsdiscipelen mogen uitzien naar de wederkomst van onze Heer.De ene dienstknecht zal omwille van zijn getuigenis wellichtzijn leven moeten laten (zoals Petrus), de andere zal blijventot de komst van de Heer (zoals hier wordt voorgesteld door defiguur van Johannes).

Wij weten niet welke weg de Heer voor ons heeft uit-gestippeld. Alles hangt af van Zijn wil: ‘Indien Ik wil, dat hijblijft, totdat Ik kom’ (Joh. 21:22). leder van ons moet de Heerpersoonlijk navolgen en Hem dienen in afwachting van Zijnspoedige wederkomst. Dit laat de Heer ook zien in de gelijkenisvan de tien ponden. Wij moeten handel drijven totdat Hij terug-komt (Luc. 19:13).

Wellicht zal Hij ons hier op aarde laten tot op dat ogenblik,waarop zij die Hem toebehoren en die levend overblijven totZijn komst, zullen worden veranderd en samen met de op-gewekte ontslapenen de Heer tegemoet zullen gaan in de lucht(1 Kor. 15:51-52; 1 Thess. 4:15-18).

Johannes vertegenwoordigt de éérste categorie van hen dielevend overblijven totdat Hij komt, Petrus de twééde categorievan hen die ontslapen en zullen opstaan als de roepstem van deHeer weerklinkt.

De slotverzen van Johannes 21 bevestigen dat de geliefdediscipel de auteur is van dit Evangelie: ‘Dit is de discipel, dievan deze dingen getuigt en die deze dingen beschreven heeften wij weten, dat zijn getuigenis waar is’ (Joh. 21:24-25). Hoedankbaar mogen wij zijn voor de blijde boodschap die hij heeftopgetekend aangaande de Zoon van God, in Wie ook wij doorhet geloof het eeuwige leven mogen bezitten.

Laat het zo zijn dat het voorbeeld van Johannes, de geliefdediscipel, ons ertoe zal aansporen betere volgelingen van Chris-tus te zijn doordat wij, evenals hij, leren gemeenschap te hebbenmet onze Heer in de hoge, Zijn zijde als de Gekruisigde te

kiezen hier op aarde, te leven in de kracht van Zijn opstandingen Zijn wederkomst werkend te verwachten!


Andere werken van dezelfde auteur:

Abba, VaderDe rijkdommen van Gods Vadernaam

De profeet ElisaBijbelstudies over het leven en de wonderen van Elisa

Strijd de goede strijd van het geloofEen plaatsbepaling in de geestelijke strijd

Ontmoetingen bij de BronBronnen in de Boeken van Mozes en hun betekenis

Zalig!!Over de ‘zaligsprekingen’ in het Boek Openbaring

Beloften voor overwinnaarsVeertien beloften van Christus in Openbaring 2 en 3

De Maaltijd van de HeerHet Avondmaal in Bijbels perspectief

Lichtende SterrenLessen uit het leven van de aartsvaders

Simson, verliezer of winnaar?Simson als type van Christus

De Bron bij BersebaPutten uit de bron van de eed

Onnaspeurlijke rijkdomBijbelstudies over het Paradijs van God

Verkrijgbaar bij de christelijke boekhandel, of bij het distributieadres:

Johannes Multimedia, Postbus 31, 3940 AA Doorn.

Johannes, de geliefde discipel - oudesporen.nl · Zo is het ook met de liefde van de Heer Jezus...

Documents

Transcript of Johannes, de geliefde discipel - oudesporen.nl · Zo is het ook met de liefde van de Heer Jezus...