Zorg, ziel en zaken

Johan Polder

Expertmeeting “Ziel en zakelijkheid

in de zorg”, 29 november 2012

Zeist, PGGM

Zorguitgaven, 1972-2011 CBS, Zorgrekeningen

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

Miljard euro

30% van de economische groei door betere voeding en gezondheid

Robert Fogel (2004) The Escape from Hunger and Premature Death, 1700–2100

“The increasing share of global income spent on healthcare expenditures is not a calamity; it is a sign of the remarkable economic and social progress of our age” (p. 107).

“Public policy should not be aimed at suppressing the demand for health care. Expenditures on health care are driven by demand, which is spurred by income and by advances in biotech that make health interventions increasingly effective” (p. 95).

Inhoud

1. Cure: De gouden en rotte eieren van de zorg

2. Care: Baumol en het sociaal contract van de zorg

3. Compassie: mens en maatschappij

Willingness to pay & ability to pay

Vergrijzing een probleem?

"De stijging van de levensverwachting was een verdere tegenvaller." (www.cpb.nl/publicatie/nieuw-pensioencontract-onvermijdelijk)

Health Affairs, september 2011

Steeds meer mensen worden behandeld Health Affairs, september 2011

Medische technologie slaat neer bij hoge leeftijdsgroepen

Albert Wong, et al.

Social Science & Med

<2012>

Het onverzadigbare pakket….

NRC, 19 mei 2012

Gepast en Ongepast gebruik van zorg Bron: Skinner, 2008

“Rotte eieren van de

Gezondheidszorg”

Groei ziekenhuisbehandelingen

(klinisch+dag) 1995-2010 (bron: CBS-LMR) + extrapolatie 2011- 2020

aanname: gebruik+comorbiditeit zorg 2011-2020 blijft op niveau 2010

niveau 1995: 1,74 miljoen niveau 2010: 2,79 milj,niveau *2020: 3,10 miljoen

behandelingen

-200.000

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

1.400.000

1.600.000

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

*2011

*2012

*2013

*2014

*2015

*2016

*2017

*2018

*2019

*2020

comorbiditeit 1995-2010

behandelbeleid 2005-2010

behandelbeleid 2000-2005

behandelbeleid 1995-2000

demografie 1995-2020

Bron: Slobbe, RIVM, 2012

Regionale verschillen (2008)

Groei uitgaven GGZ, 2000-2010

Gross Health Care Budget Framework (BKZ) Mental Health Care

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Year

Exp

en

dit

ure

Me

nta

l He

alth

Car

e in

Eu

ros

x 1

.00

0.0

00 Gross BKZ

Budgeted

ActualExpenditureGross BKZ

Productie en verwijzingen GGZ work in progress

Absolute production Mental Health Care Institutions

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

16.000

18.000

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007*

2008

2009

Year

Ab

solu

te p

rod

uct

ion

x 1

00

0

Hospital days

Part-time therapy

Sheltered housing

Ambulant contacts

0

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05

0.06

0.07

2005 2006 2007 2008 2009 2010

Total referral

Primary mental health care

Secondary mental healthcare

We labellen mensen

Ritalin als consumptie artikel

Zorg en zaken: waar blijft de ziel?

Inhoud

1. Cure: De gouden en rotte eieren van de zorg

2. Care: Baumol en het sociaal contract van de zorg

3. Compassie: mens en maatschappij

Augustinus en de “ziekte” van Baumol

Arbeidsproductiviteit

● Economische groei nodig om zorg te bekostigen

● Krimpende beroepsbevolking

– dus arbeidsproduciviteit omhoog

– Arbeidsproductiviteit zorg blijft achter, ziekte Baumol

● Zorg relatief duurder

● Verdere economische groei nodig …..

● …….

De babyboomers komen eraan….

De gezondheidseconomie van de gezondheidsepidemie leidt tot een zorginfarct

Hoogconjunctuur -

wel het geld, niet de mensen

Laagconjunctuur –

wel de mensen, niet het geld

Meer gezondheid, meer zorg

Het sociaal contract, 1985-2012

● Arbeidsparticipatie

● Sinds jaren tachtig sterk toegenomen

– 55+, en vooral: vrouwen

– Zorg en economie van geprofiteerd

– Zonder dat mantelzorg in de knel kwam

● Rek is er uit

– Vrouwen willen niet nog meer werken

– Communicerende vaten: week heeft 168 uur

Sociaal contract

Nieuw sociaal contract

Inhoud

1. Cure: De gouden en rotte eieren van de zorg

2. Care: Baumol en het sociaal contract van de zorg

3. Compassie: mens en maatschappij

Beheersing zorguitgaven = NEE verkopen

● Tegen verstrekkingen

● Tegen aanbieders

● Tegen patiënten

● Zakelijkheid tegen de ziel?

Trechteren à la Dunning

(NRC, 10 april 2010)

Van ZZ en GG naar MM

● Mens en Maatschappij

● Mens

– Meer dan zijn leefstijl

– Jongeren met beperkingen versus competenties

– Ouderen meer dan optelsom relatieve risico’s, zorgpaden en keten-DBC’s

– Matigen van verwachtingen

– Leren leven met kwetsbaarheid en sterfelijkheid

Wat is gezondheid?

“Beauty is in the eye of the beholder”

Shakespeare

● Lekker in je vel zitten

● De dingen kunnen doen, die je graag wilt doen

Joris Slaets

● “Ik denk dat mensen nu vaak te laat sterven.”

● “Mensen gaan uit van het eeuwige leven, en de medische wereld wakkert dat aan”

Volkskrant, 2 juni 2012

Van ZZ en GG naar MM

● Mens en Maatschappij

● Maatschappij

– Fysieke en sociale omgeving

– Oorzaak van gezondheid en ziekte

– Bepaalt wat we gezond en ziek noemen

– Aangrijpingspunt voor beleid

Zorgaanbieders

● Professionele verantwoordelijkheid

– Omvat ook maatschappelijke verantwoordelijkheid

● Nu of nooit

– Zorgaanbieders staan voor de keus:

– Of zelf gaan matigen

– Of steeds meer vrijheid kwijt raken

Orde en Wetenschappelijke Verenigingen, 2012

Stelselaspecten

● Productieprikkels verwijderen

● Geïntegreerde eerste lijn

– Inclusief delen ziekenhuiszorg

– En geriatrie

● Shared Savings

● Populatie contracten

Grootste uitdaging voor de zorg van morgen

● Scheiden van GOUDEN en ROTTE eieren

● Verbinden van COMMERCIE en COMPASSIE

De zorg van de toekomst verbindt ziel met zaken.