4 GEOtechniek Funderingsdag 2010 Special – december 2010

InleidingDe methoden voor het bepalen van het draagver-mogen van de (geheide) palen kunnen wordenonderverdeeld in empirische methoden, geba-seerd op een in-situ test zoals de sondering(CPT), analytische methoden meestal gebaseerdop de effectieve verticale spanning, of op proef-belastingen, zoals in sommige landen voor elkproject vereist is. Volledig numerieke methoden

voor het ontwerp van geheide palen zijn nog inontwikkeling en worden nog bijna niet gebruikt.Ondanks dat in Nederland geotechnische proble-men in toenemende mate met numerieke model-len, zoals PLAXIS, worden getoetst, wordt dedraagkracht van paalfunderingen bijna altijd metde empirische CPT-methode bepaald. Dit wordtvooral veroorzaakt door het feit dat dit soortnumerieke modellen problemen hebben met deeffecten in de grond die het gevolg zijn van hetinstalleren van de palen. Anderzijds is de sonde-ring een directe meting onder min of meer verge-lijkbare condities en heeft deze in praktijk zijnwaarde bewezen. Helaas blijkt dat de empirischeCPT-methode per land nogal te verschillen.Om Eindige Elementen Modellen geschikt temaken voor het bepalen van het gedrag van paal-funderingen wordt door de TU-Delft en Deltaresal een aantal jaar onderzoek verricht. In het kadervan het Delft Cluster onderzoeksprogramma isbegonnen met experimenteel en numeriekonderzoek naar de zogenaamde installatieeffec-ten, dit onderzoek wordt voortgezet in een STW-onderzoeksproject en het Europees Geo-Installonderzoek.

Aan de andere kant wordt in het kader van deinvoering van de Eurocode gepoogd om de ver-schillende CPT-methoden te harmoniseren. Ineerste stap daarin was dat België, Frankrijk enNederland hun ontwerpregels hebben vergele-ken en de betrouwbaarheid hebben getoetst aaneen groot aantal proefbelastingen met het uitein-delijke doel om te komen tot één ontwerpmethode. De lezing op de Funderingsdag 2010deed verslag van de resultaten van het onderzoeknaar deze drie ontwerpmethoden (CUR 229,2010) en geeft een vergelijking met andere inter-nationale literatuur.

Directe CPT-methodeEmpirische methoden om de draagkracht vanpalen te berekenen, waarbij een directe relatiewordt gelegd tussen de conusweerstand en depunt- en schachtweerstand van de paal worden

internationaal ‘direct CPT-methods’ genoemd. Indit artikel vertaald met ‘directe CPT-methode’.Eén van de eerste onderzoekers die zo’n directerelatie aantoonde was Plantema, (1948) die opverschillende locaties in Rotterdam een proefpaalwegdrukte waarmee het puntdraagvermogengescheiden kon worden gemeten en deze waardevergeleek met de conusweerstand van de terplaatse gemaakte sondering, zie figuur 1.

De volgende drie directe CPT-methoden wordenvergeleken:� de Nederlandse methode (Van Mierlo &

Koppejan, 1952; De Ruiter & Beringen, 1979en NEN 6743);

� Franse Methode (Bustamente & Gianeselli,1982; Fascicule 62-V, 1993; Frank, 1999);

� Belgische methode (De Beer, 1963; NBN EN1997-1; 2005).

De drie methoden volgen een vergelijkbare procedure om paalpunt- en schachtdraag -vermogen te bepalen:Q c;i = Q b;i + Q s;iQ b;i = Ab . qb;i Q s;i = � As . q s;iqb = fb * qc;avqs = fs * qc;av

Waarin is:� Q c;i berekende paaldraagvermogen

bij sondering i� Q b;i berekende paalpuntdraagvermogen

bij sondering i� Q s;i berekende paalschachtdraag -

vermogen bij sondering i� A b puntoppervlak� A s schachtoppervlak� qc;av gemiddelde conusweerstand, waarop

onderstaand verder wordt ingegaan.� fb, fs empirische factoren voor installatie

effecten, paaltype en -geometrie en grondsoort.

Soms worden nog andere factoren toegepast.Daarnaast worden in de Nederlandse norm

Draagvermogen van geheide palen in internationale context

Nieuwe inzichten worden geformuleerd, de laatste ontwikkelingen op het gebied van de Eurocode, paalfunderingen en ontwikkelingen in Europese harmonisatie worden in dit artikel toegelicht.

Frits van Tol Deltares,TU-Delft Ruud Stoevelaar DeltaresJennifer Rietdijk Deltares

Figuur 1 Indrukkracht paalvoet tegengemiddelde conusweerstand van 6 sonderingen.

GEOtechniek Funderingsdag 2010 Special – december 2010 5

limietwaarden voor qb en qs aangehouden enwordt het paalpuntdraagvermogen in geval vanovergeconsolideerde grond gereduceerd.

Twee belangrijkste verschillen tussen de drie methoden

1. De procedure om de gemiddelde conusweer-stand qc;av voor puntweerstand te bepalen:� Nederlandse methode beschouwt een range

van max 4D onder en 8D boven paalpuntniveau;

� Franse methode een range van max 1,5D onderen 1,5D boven de paalpunt;

� Belgische methode beschouwt een variabelerange.

Hierbij staat D voor de equivalente paalpunt diameter.Voor een gedetailleerde beschrijving van de verschillende procedures ter bepaling van degemiddelde conusweerstand voor de puntweer-stand wordt verwezen naar de respectievelijkenormen en hierboven aangegeven literatuur. De middeling van de conusweerstand voor deschachtweerstand is eenduidig.

2. De factoren die in rekening worden gebracht in verband met het paaltype, de paalgeometrie,de installatie effecten, en de grondsoort. De symbolen zijn verschillend maar ook de nume rieke waarden.

Tabel 1 en 2 geven de factoren fb en fs voor respectievelijk paalpunt- en schacht-draag -vermogen voor grondverdringende palen. In dit artikel wordt alleen dit paaltype bezien

omdat na een uitvoerige inventarisatie vanbeschikbare proefbelastingen in Nederland,België en Frankrijk bleek dat alleen van dit paaltype voldoende kwalitatief goede proef -belastingen aanwezig waren.

Uit tabel 1 blijkt al direct dat de Franse methode,wel is waar bij een andere procedure om qc;av

te bepalen, een veel lagere factor fb toepast.Dit betekent sowieso dat de Franse methodebij voldoende diepe palen in een homogenegrondslag een veel lager draagvermogen voor-spelt. Bij de schachtweerstand, tabel 2 blijkende verschillen vooral voor de gesloten stalenbuis palen erg groot.

Validatie directe CPT-methodenWereldwijd zijn er maar een zeer beperkt aantalverzamelingen van kwalitatief hoogwaardigeproefbelastingen. Met kwalitatief hoogwaardigwordt bedoeld dat tenminste het punt- enschachtdraagvermogen gescheiden zijn gemeten,de paalpunt voldoende verplaatst is (>10%D) endat grondonderzoek in de onmiddellijke nabij-heid van de proefpaal aanwezig is, bij voorkeur inhet hart van de paal voordat deze geïnstalleerdwerd. De validatie van de directe CPT-methoden is uitgevoerd aan de hand van in Nederland, Belgiëen Frankrijk uitgevoerde hoogwaardige proef -belastingen waarvan de gegevens in een data -base bij Deltares worden beheerd. In deze data-base zijn de gegevens van belastingen op 25grondverdringende palen verzameld. Daarnaastis een vergelijking gemaakt met elders, in de literatuur, uitgevoerde validaties.

PAALPUNTDRAAGVERMOGENFiguur 2 geeft de resultaten van de validatie vande drie directe CPT-methoden voor het punt-draagvermogen. Op de horizontale as staat hetberekende puntdraagvermogen en op de verticaleas het gemeten puntdraagvermogen. Als eenmethode 100% juist voorspelt, liggen alle puntendus op een lijn onder 45o door de oorsprong.Bij elke gemeten puntdraagvermogen moetendus drie punten zijn aangegeven op de horizon -tale as, namelijk het berekende draagvermogenvolgens de Nederlandse methode (orange wiber-tje), de Belgische methode (geel blokje) en deFranse methode (blauw driehoekje). Op dezewijze zijn dus drie verzamelingen gecreëerd. Door de oorsprong zijn met behulp van de methodeder kleinste kwadraten lijnen getekend die dedrie verzamelingen het best benaderen. De tangens van de hellingshoek van deze lijnen isaangegeven en geeft gemiddelde verhoudingtussen het gemeten en het berekende puntdraagvermogen (Qgemeten / Qberekend). Uit figuur 2 blijkt dus dat de verhouding tussengemeten en berekend puntdraagvermogen vol-gens de Nederlandse methode voor dit paaltype0,7 bedraagt. De Nederlandse methode over-schat het puntdraagvermogen dus substantieel.De Belgische methode in mindere mate (75%) ende Franse methode is dus enigszins aan de veiligekant. Eigenlijk zou bij de Nederlandse methodevoor het puntdraagvermogen dus met een �pvan 0,7 (in plaats van �p = 1,0 zoals nu wordtgebruikt) moeten worden gerekend. Bij de interpretatie zoals in deze figuur weergegeven is de limietwaarde zoals de NEN voorschrijft buiten beschouwing gelaten.

Figuur 2 Gemeten versus berekend puntdraagvermogen volgens Neder -landse, Belgische en Franse methode (bezwijken is gerekend bij 10%D).

Paal type Installatie/paaltype factorenPuntweerstand: qb = fb . qc;av

Nederland Belgie FrankrijkGrondverdringende palen fb = �p (� ,s =1) fb = �b (,eb=1) fb = kcgeheid of weggedrukt

Prefab beton 1,0 1,0 0,5

Gesloten stalen buispaal 1,0 1,0 0,5

Tabel 1 Paalfactoren voor puntweerstand voor grondverdringende palen.

Paal type Installatie/paaltype factorenSchachtweerstand: qs = fs . qc;av

Nederland Belgie Frankrijkfs = �s fs = � s=(�s.� s.� s ) 1/ks

Grondverdringende palen qc = 1-10 MPa 5 MPa <qc<15 MPageheid of weggedrukt

Prefab beton 0,01 0,011 0,0067Gesloten stalen buispaal 0,01 0,007 0,0033

Tabel 2 Paalfactoren voor schachtweerstand voor grondverdringende palen.

6 GEOtechniek Funderingsdag 2010 Special – december 2010

In figuur 3 is verder ingezoomd op de validatieNederlandse methode, waarbij onderscheid isgemaakt naar penetratie in de zandlaag. In dezefiguur staat op de horizontale as de verhoudingtussen gemeten en berekend puntdraagver -mogen en op de verticale as de diepte van depaal in de zandlaag uitgedrukt in lengte / paal-diameter.

Het blijkt dat voor palen die dieper dan 8 D in dezandlaag staan de verhouding tussen gemeten enberekend terugloopt naar 0,6. Voor de palen

ondiep in de zandlaag lijkt de gemiddelde waar-de juist onder 1,0 te liggen. De voor de hand lig-gende vraag is natuurlijk of dit onderscheid nietkunstmatig door de qc middelingsprocedure vanKoppejan (8D boven de punt) wordt geïntrodu-ceerd. Op deze vraag wordt later teruggekomen.

SCHACHTDRAAGVERMOGENFiguur 4 geeft de resultaten van de validatie vande drie directe CPT-methoden voor het schacht-draagvermogen. Op de horizontale as staat hetberekende schachtdraagvermogen en op de ver-

ticale as het gemeten schachtdraagvermogen.Het blijkt dat de Belgische en Nederlandsemethode voor de bepaling van het schachtdraag-vermogen het gemiddeld goed doen, met ver-houdingen van resp. 0,99 en 0,94. Hier is dussprake van een (zeer) geringe overschatting vanhet schachtdraagvermogen. De Franse methodeis hier met een factor 1,34 erg conservatief.Verder valt op dat de spreiding aanmerkelijk groter is dan bij het puntdraagvermogen.Ook bij deze interpretatie van de proefbelast-ingen werden de limietwaarden uit de norm niet gehanteerd.

LIMIETWAARDENIndien de limietwaarden conform de NEN 6743worden gehanteerd veranderen de gevondengemiddelde waarden (gemiddelde �p en �s) zoalsweergegeven in tabel 3 en 4. Voor het puntdraag-vermogen is nog onderscheid gemaakt in ondie-pe en diepe palen. In de tabellen zijn tevens destandaard afwijking en de variatie coëfficiëntenaangegeven. Het blijkt dat de mate van over-schatting van het puntdraagvermogen mèt inacht name van de limietwaarde minder is (�p =0,834), maar tevens dat voor palen met een penetratie van meer dan 8D de overschattingnog groter is (�p = 0,635 in plaats van 1,0).Opnieuw blijkt dat de spreiding bijzonder grootis, zeker als bedacht wordt dat de normen, (factor � ) uitgaat van een variatie coëfficiëntvan 10 a 15%.

ANDERE VALIDATIESZoals hierboven al vermeld is ook een vergelij-king gemaakt met andere, in de literatuur gevonden, validaties. Puppala et al, (2002)onderzocht de betrouwbaarheid van de Franse

Figuur 3 De verhoudingtussen gemeten en bere-kend puntdraagvermogenvolgens Nederlandsemethode als functie van depenetratie in de zandlaag.

Figuur 4 Gemeten versusberekend schachtdraag-vermogen volgensNederlandse, Belgische en Franse methode.

Penetratie Gemiddelde Standaard Variatieαp-waarde afwijking (�) coëfficiënt (v)

< 8 DZonder limiet 0,989 0,27 0,27

Met limiet qb;max < 15 MPa 0,992 0,27 0,28

_______________________________________________________________

> 8 DZonder limiet 0,635 0,08 0,12

Met limietqb;max < 15 MPa 0,834 0,35 0,42

Tabel 3 Gemiddelde αp voor ondiepe en diepe palen met en zonder limietwaarden.

Schachtdraag- Gemiddelde Standaard Variatievermogen αp-waarde afwijking (�) coëfficiënt (v)

Met limiet qb;max < 150 kPa 0,0099 0,0036 0,36

Tabel 4 Gemiddelde αp met limietwaarden.

GEOtechniek Funderingsdag 2010 Special – december 2010 7

en Nederlandse methode voor het berekenenvan het paaldraagvermogen aan de hand van 24proefbelastingen uit de database van FederalHigh Way Authorities in USA. Zij concludeerdendat voor de Franse en de Nederlandse methodede verhouding Qgemeten / Qberekend respec-tievelijk 0,94 en 0,71 bedraagt. Deze evaluatievan de Franse en Nederlandse berekeningsme-thode komt ver gelijkbaar uit als de hierbovenbeschreven evaluatie, waarbij echter moet worden bedacht dat Puppala et al, het totaledraagvermogen beschouwde en niet alleenpalen in zand maar ook in klei.

Een andere evaluatie werd uitgevoerd dooreen onderzoeker van de University of WesternAustralia, (UWA) aan de hand van de gegevensvan 20 proefbelastingen (Xu, 2007). Figuur 5geeft een overzicht van de resultaten van datonderzoek voor het paalpuntdraagvermogen,waarbij op de verticale as de verhoudingQgemeten / Qberekend is uitgezet tegen depaaldiameter op de horizontale. Xu (2005)gebruikte voor de bepaling van Qgemeten even-eens de kracht op de paalpunt bij 10%D paalpuntverplaatsing (conform CUR/rapport 229) en voorQberekend de Nederlandse procedure voor demiddeling van de conusweerstand. Verder blijktuit dit onderzoek dat de verhouding Qgemeten /Qberekend niet afhankelijk is van de paaldia meter,althans vanaf diameter groter dan ca 300mm.Ook volgens het CUR-onderzoek werd geen diameter afhankelijkheid gevonden.

CONCLUSIE AANGAANDE DE VALIDATIEUit de uitgevoerde analyses blijkt met betrekkingtot het puntdraagvermogen dat de Franse me thode betrouwbaar is, hoewel enigszins conservatief voor puntdraagvermogen (13%).Verder dat de Nederlandse en Belgische methodenhet puntdraagvermogen substantieel overschat-ten, voor de Nederlandse methode geldt dat voorpalen met meer dan 8D penetratie in zandlaag.Buitenlands onderzoek (Xu&Lehane, 2005)bevestigt dat een �p = 0.6 voor Nederlandsemethode beter aansluit bij de gemeten punt-draagvermogens voor palen met meer dan 8Dpenetratie.

Het schachtdraagvermogen wordt volgens deNederlandse en Belgische methode betrouwbaarvoorspelt, waarbij echter moet worden opge-merkt dat de variatie coëfficiënt (0.36) hogeris dan waar de normen vanuit gaan bij de vaststelling van de partiële factoren.De Franse methode voor de bepaling van hetschachtdraagvermogen is conservatief. Dit wordt gemiddeld 34% te laag ingeschat.

Naar aanleiding van deze conclusies zijn mogelijkeverbeteringen van de Nederlandse methodeonderzocht, die gericht waren op aanpassing vande procedure voor de bepaling van de gemiddeldeconusweerstand of op aanpassing van de fac -toren.Eerst wordt onderstaand bezien of andere inter-nationale CPT gerelateerde methode ter bepalingvan het puntdraagvermogen tot andere inzichtenleiden. Met betrekking tot de bepaling van hetschachtdraagvermogen werd geen verdere studieondernomen.

Andere CPT-methodenOnderstaand wordt kort ingegaan op 2 methodenter bepaling van het puntdraagvermogen vangrondverdringende palen waarin internationaalregelmatig gerefereerd wordt. Achtereenvolgenswordt ingegaan op de methode ontwikkeld doorImperial College en door University of WesternAustralia.

IMPERIAL COLLEGE PILE (JARDINE ET AL., 2005)De ICP-methode (Imperial College Pile) is een

ontwerpmethode voor geheide palen. Het puntdraagvermogen voor palen in zand wordtals volgt bepaald:Qb = qb. π. D2/4 qb = qc[1 – 0.5 log (D/Dcpt)]qb = 0.3 qc for D > 0.9mWaarin is:� Dcpt diameter van de gebruikte

sondeerconus,� qc middeling van de conusweerstand

volgens de Franse methode met een voorbehoud voor gelaagde grond.

De overige symbolen werden al gedefinieerd.Bij deze methode is het paalpuntdraagvermogendus in sterke mate afhankelijk van de paaldiame-ter D. De reductiefactor voor de paaldiameter isuitgezet in figuur 10. De reductie factor neemtaf tot 0,3 bij palen met een diameter gelijk ofgroter dan 0,9 m.

De diameter afhankelijkheid werd niet in hetCUR 229 gevonden, noch in het Xu&Lehane,(2005), althans niet vanaf een diameter in deorde van 300 mm.

Figuur 5 Evaluatiepaalpuntdraag -vermogen; qb0.1 isgemeten puntweer-stand bij 10%D verplaatsing en qc is de gemiddeldeconusweerstand conform Koppejan,overgomen uit (Xu&Lehane, 2005).

Pile diameter

Diameter

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9

Redu

ctio

n fa

ctor

Figuur 6 Reductiefactor voor de paalpuntdiametervolgens de ICP-methode.

Draagvermogen van geheide palen in internationale context

8 GEOtechniek Funderingsdag 2010 Special – december 2010

U WA - 0 5UWA-05 is een CPT-gerelateerde ontwerpmethodevoor grondverdringende palen in Silica zand(Lehane et al. 2007, Xu et al. 2008). Volgens deze methode wordt het puntdraagvermogenvoor gesloten palen als volgt bepaald:Qb = qb0.1 ¼ π ¼ D2/4met:� qb0.1/qc;av = 0.6 voor geheide palen� qb0.1/qc;av = 0.9 voor gedrukte palen� qc;av middeling van de conusweerstand

volgens Nederlandse methode� qb0.1 gemeten puntweerstand bij 10%D

verplaatsing van paalpuntDeze methode maakt onderscheid tussen geheide en gedrukte palen, waarbij de factor 0,6 voor geheide palen overeenkomt met CUR-bevindingen voor diepere palen.

Opmerkelijk is dat de ICP methode de Fransemiddeling aanbeveelt en de UWA-05 deNederlandse, terwijl beide instituten zich vooreen deel baseren op dezelfde onderzoeken. Een andere punt is dat UWA-05 voor zoverbekend de enige methode is die onderscheidmaakt tussen het puntdraagvermogen van geheideen gedrukte palen. De verklaart mogelijk waaromde Nederlandse rekenregel voor geheide palen teoptimistisch is. De Nederlandse methode werdimmers mede gebaseerd op de weggedrukte paal van Plantema (1948), terwijl in praktijk dittype palen geheid wordt evenals alle de palen in de Deltares proefbelastingdata-base.

Mogelijke verbeteringen Deltares onderzocht de volgende mogelijkeverbeteringen voor het bepalen van het puntdraagvermogen.1. Toepassing van de Franse methode voor het

bepalen van de gemiddelde conusweerstandmaar met een geoptimaliseerde factor p = 0.6(i.p.v. 0.5). Belangrijk bij deze methode is devraag: hoe betrouwbaar is de Franse methodeter bepaling van het gemiddelde in gelaagdegrond. Onderstaand wordt hier nader op ingegaan.

2. Toepassing van Nederlandse methode maardan onderscheiden in

� ondiepe palen (<8D) � p = 1.0 � diepe palen (>8D) � p = 0.6

BEPALING VAN GEMIDDELDE CONUSWEERSTAND De vraag is: welke gemiddelde conusweerstand isrepresentatief voor de paalpuntweerstand. Is derelatief eenvoudige Franse methode voldoendebetrouwbaar en wordt het onderscheid tussendiepe en ondiepe palen alleen geïntroduceerddoor de methode Koppejan, waarbij de conus-weerstand tot 8D boven paalpunt in de middelingwordt betrokken of draagt die conusweerstanddaadwerkelijk bij aan de puntweerstand. In hetverleden hebben meerdere onderzoekers zichgericht op dit schaaleffect (Plantema, 1948 enDe Beer 1965). Overtuigend bewijs van de juist-heid van de Nederlandse 4D/8D methode wordtgevonden in Xu&Lehane, (2005). Figuur 11 geeft

een vergelijking van verschillende middelings -methoden en de gemeten puntweerstand vaneen gedrukte paal met D=350 mm.In de linker figuur is getekend: de gemetenconusweerstand (36 mm), de gemiddelde conus-weerstand volgens de Nederlandse methode(qc;avg Dutch) en de gemeten paalpuntweer-stand (Jacked Pile). De overeenstemming in dezegelaagde grond is overtuigend. Uit de rechterfiguur blijkt dat een middeling van de conusweer-stand over 1,5 D boven en onder de paalpunt toteen veel te hoog gemiddelde leidt.

Ook uit onderzoek met penetratietesten in eengeotechnische centrifuge met gelaagde grondblijkt dat de paalpuntweerstand op 4D boven eenlaag met geringe weerstand begint af te nemenen dat pas na 8D a 10D penetratie in de hardelaag het effect van de bovenliggende slappelaag eindigt.Uit dit onderzoek kan worden geconcludeerddat de Franse Methode voorgelaagde grond nietbruikbaar is en de Nederlandse het goed doet.

ConclusieDe empirische ontwerp methoden op basis vande sondering voorspellen het draagvermogenvan geheide palen met beperkte nauwkeurigheid.De variatiecoëfficiënt ligt in de orde van 30%.De Nederlandse methode overschat het punt-draagvermogen voor het prefab beton en gesloten stalen buispalen aanzienlijk indien depenetratie in de zandlaag meer dan 8D bedraagt.De Nederlandse methode om de gemiddeldeconusweerstand voor de paalpunt te bepalenis betrouwbaard. Voor gelaagde grond is demethode gebaseerd op een middeling over 1,5 D onder en boven paalpunt niveau nietbetrouwbaar. Mogelijke verbeteringen zijn: 1. In geval van homogene grond over een zone

gelijk aan 8D boven en 4D onder het paal -puntniveau mag de Franse Methode wordentoegepast, met een aangepaste � p = 0,6.

2. toepassing van Nederlandse methode, maaronderscheiden in ondiepe palen (<8D) en diepepalen (>8D), waarbij � p = 1,0 en respectievelijk0,6 moet worden genomen.

Hoe nu verder?Het CUR-onderzoek betrof alleen geheide prefabbeton en gesloten stalen buispalen. Van anderesystemen zijn geen of onvoldoende kwalitatiefgoede proefbelastingen aangeleverd om een ver-gelijkbaar onderzoek te doen. Bekend is dat demeeste factoren voor de andere paalsystemenzijn afgeleid uit vergelijking met de prefab betonpalen en niet zijn gebaseerd op een betrouwbare

Figuur 7 Vergelijking van verschillende qc middeling methoden en de puntweerstand van een gedrukte paal in gelaagde grond (Xu&Lehane, 2005).

GEOtechniek Funderingsdag 2010 Special – december 2010 9

serie proefbelastingen. Dat wil zeggen dat hetbeeld nu nog niet compleet is. De betreffendeNEN-commissie, die verantwoordelijk is voor de NEN-EN norm voor paalfunderingen heeft in een artikel in nummer 1 van jaargang 15 van Geotechniek aangegeven hoe zij om zal om gaan met de resultaten van het DelftCluster/CUR-onderzoek (Hannink & Seters, 2010)

Literatuur– CUR-rapport 229 – Axiaal draagvermogen van palen. CUR, Gouda 2010– Bustamante.M&Gianeselli.L (1982). Pile bearing capacity prediction by means of static penetrometer CPT. Second European Symposium on Penetration Testing, Amsterdam, 24-27 May 1982.– DeBeer.E (1965). De invloed van de dwarsaf -metingen van een paal op de puntweerstand. DeIngenieur jaargang 77 (no.3, 15 jan. 1965): B1-21.– De Ruiter. J. and Beringen F.L. (1979) Pile foundations for large North Sea structures.Marine Geotechnology 3.– Fascicule62-V (1993). Regles Techniques de Conception et de Calcul des Fondations

des Ouvrages de Genie Civil– Fran– Roger. Cacul des fondations superficielleset profondes. Presses de l’Ecole Nationale des Ponts et Chaussées. 141 p.– Hannink, G. en A.van Seters, (2011) Eurocode 7 en Nationale norm NEN 9997-1,Draagkracht van palen, Geotechniek, nr ???– Jardine.R.J., Chow.F.C., Overy.R.F. andStanding.J.R. (2005). ICP design methods for driven piles in sand and clays. Thomas Telford, London, 97.– Lehane, B.M, Scheider, J.A., and Xu.X (2007).Development of the UWA-05 design method foropen and closed driven piles in siliceous sand.Contemporary Issues in Deep Foundations, ASCE GSP 158, Geo Denver 2007, 1-10.– Plantema, G. (1948). Results of a special loadingtest on a reinforced concrete pil, a so-called pilesounding, interpretation of the results of deep soundings, permissible pile loads an extende settlement observations. Second InternationalConference on Soil Mechanics and FoundationEngineering, Rotterdam 1948.– Puppala, A.J., E.Wattanasanticharoen,L.R.Hoyos, R. Satyanarayana (2002). Use of

Cone Penetration Test (CPT) Results for AchúrateAssessments of Pile Capacities. Ninth InternacionalConference on Piling and Deep Foundations, Nice,Presse de l’Ecole Nationale des Pont et Chaussées,p 575-581. – W.C.van Mierlo & A.W.Koppejan (1952). Lengte en draagvermogen van heipalen; vaststellinghiervan en enige daarbij verkregen ervaringen.Bouw nr.3 1952 (19 januari).– X. Xu & B.M. Lehane (2005). Evaluation of end-bearing capacity of closed-ended pile in sand from cone penetration data. Frontiers inOffshore Geotechnics: ISFOG 2005 – Gourvenec & Cassidy (eds).– Xu Xiangtao (2007) Investigation of the endbearing performance of displacement piles in sand.PhD dissertation University of Western Australia.– X. Xu & J.A. Schneider & B.M. Lehane (2008).Cone penetration test (CPT) methods for end-bearing assesment of open- and closed-ended driven piles in siliceous sand. CanadianGeotechnical Journal 45: 1130-1141. �

Draagvermogen van geheide palen in internationale context