Je wordt 18 jaar en dan? - Wijzer in geldzaken...• De helft van de 17-jarigen ziet geen voordelen...

Onderzoek

Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Rapportage Juli 2013 Meer informatie: [email protected]

augustus 13, 2013

2

Samenvatting (1/3)

1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan met geldzaken •  86% heeft een spaarrekening; •  Acht op de tien 17-jarige spaarrekeninghouders sparen op deze rekening zelf*,

bij bijna zes van de tien 17-jarigen met een spaarrekening zetten ook anderen geld op de spaarrekening;

•  Slechts één op de tien 17-jarigen met een betaalrekening kan rood staan, maar 90% van deze groep heeft nog nooit rood gestaan;

•  Er is weinig behoefte aan het afsluiten van een lening: 73% zou het waarschijnlijk of zeker niet overwegen;

•  De helft van de 17-jarigen ziet geen voordelen aan lenen. Nagenoeg iedereen ziet nadelen.

2. Er wordt veel gespaard door de 17-jarigen

•  Gemiddeld wordt bijna de helft van de totale inkomsten gespaard; •  37% spaart meer dan de helft van de inkomsten; •  Het geld dat uitgegeven wordt, besteedt men met name aan uitgaan, kleding,

uiterlijke verzorging, elektronica, vakantie en festivals.

Wijzer in geldzaken

* Omgerekend sparen zeven op de tien van alle 17-jarigen zelf

augustus 13, 2013

3

Samenvatting (2/3)

3. De houding ten opzichte van financiële zaken van veel 17-jarigen geeft vertrouwen voor de toekomst:

•  Zeven op de tien sparen liever voor iets dan er geld voor te lenen; •  Daarnaast hebben bijna zes op de tien niet de behoefte geld direct uit te geven. 4. Geldzaken zijn geen taboe: drie kwart praat er over met de ouders en de helft

met vrienden. Die gesprekken gaan wellicht wel eens over de zorgen: de helft van de 17-jarigen maakt zich weleens zorgen over geldzaken .

5. Eén op de tien heeft schulden, veelal bij de ouders (56%) of vrienden (22%). •  Het gemiddelde schuldbedrag is €309,- •  Twee op de tien zijn minder dan €50,- schuldig, twee op de tien meer dan €500,-

•  Met het geld van de schuld zijn met name kleding, boodschappen, vakantie en elektronica betaald.

6. Bijna zeven op de tien 17-jarigen hebben een (bij)baan, een kwart is op zoek. •  Hier wordt gemiddeld €214,- netto per maand mee verdiend •  Driekwart werkt minder dan 16 uur per week; •  Bijna twee derde had geen moeite de baan te vinden.

Wijzer in geldzaken

augustus 13, 2013

4

Samenvatting (3/3)

7. Naast inkomen van een bijbaan, is een andere inkomstenbron de ouders/verzorgers: Zeven op de tien 17-jarigen krijgen een geldelijke bijdrage van de ouders/verzorgers van gemiddeld €51,- per maand.

8. De meeste 17-jarigen hebben naar eigen zeggen goed inzicht in hun inkomsten

en uitgaven. •  Eén op de tien 17-jarigen geeft aan niet voldoende geld te hebben om

maandelijks rond te komen. Voor een kwart is het elke maand weer (enigszins) spannend of het gaat lukken om rond te komen.

9. Acht op de tien 17-jarigen weten dat er iets gaat veranderen in hun financiële zaken als ze 18 jaar worden. Veel genoemde zaken zijn: zorgverzekeringen, verzekeringen in het algemeen, studiefinanciering, geen kinderbijslag meer, meer/alles zelf betalen, belastingen, meer verdienen.

•  Hoewel drie kwart weet dat een eigen zorgverzekering afgesloten moet worden, geven maar zes op de tien 17-jarigen aan dat ze dat gaan doen als ze 18 jaar worden. Zes op de tien zijn ook van plan om zorgtoeslag aan te vragen.

•  Circa een kwart is niet goed op de hoogte van de studiefinanciering: de mogelijke invloed van bijverdiensten is het minst bekend

Wijzer in geldzaken

Inhoudsopgave

Samenvatting Inhoudsopgave 1.  Inleiding 2.  Uitkomsten

2.1. Bankzaken 2.2. Schulden 2.3. Lenen 2.4. Contracten en abonnementen 2.5. Werk 2.6. Inkomsten & uitgaven 2.7. Belastingaangifte 2.8. Houding ten aanzien van geldzaken 2.9. Veranderingen i.v.m. 18 jaar worden 2.10. Kennis van geldzaken & veranderingen

augustus 13, 2013

5

Wijzer in geldzaken

1. Inleiding

•  Achtergrond: Als je 18 jaar wordt, verandert er op financieel gebied een aantal zaken. Je krijgt meer rechten en plichten. Niet alle jongeren zijn hiervan op de hoogte. Daarom heeft Wijzer in geldzaken een checklist ontwikkeld speciaal voor jongeren die 18 jaar worden.

•  Doel onderzoek: Wijzer in geldzaken wil inzicht in het gedrag en kennisniveau van jongeren omtrent financiële zaken en de kennis van jongeren over de veranderingen bij het bereiken van de 18-jarige leeftijd.

•  Doelgroep: Het onderzoek is representatief voor Nederlandse jongeren van 17 jaar. •  •  Methode: online, kwantitatief onderzoek.

•  Steekproefomvang: 426

•  Veldwerkperiode: Week 29 + 30

•  Bureau: Blauw Research

augustus 13, 2013

6

Wijzer in geldzaken

2. UITKOMSTEN

augustus 13, 2013

7

Wijzer in geldzaken

Nagenoeg alle 17-jarigen hebben een betaalrekening; ook heeft 86% een spaarrekening 2.1. Bankzaken (1/3)

Spaarrekening

Betaalrekening

86

97

12

2

3

1

Heb je een eigen betaal- en/of spaarrekening?

Ja Nee Weet niet

Basis: allen (n=426)

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

8

•  Negen op de tien betaalrekeningen zijn met behulp van of door de ouders/verzorgers geopend. Voor de spaarrekening is dit percentage 84%

Acht op de tien 17-jarigen met een spaarrekening sparen zelf. Bij bijna zes van de tien 17-jarigen zet ook iemand anders geld op de spaarrekening. 2.1. Bankzaken (2/3)

Anders

Wordt geen geld op spaarrekening gezet

Zowel ik als iemand anders zet geld op de spaarrekening

Iemand anders zet geld op de spaarrekening

Zet zelf geld op de spaarrekening

0

2

38

17

43

Wie zet er geld op je spaarrekening?

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

9 Basis: allen met een spaarrekening (n=366)

Er wordt maar weinig roodgestaan. Acht op de tien hebben de mogelijkheid niet en 76% heeft er ook geen behoefte aan. 2.1. Bankzaken (3/3)

weet niet

nee, en heb behoefte ook niet

nee, maar zou mogelijkheid wel willen

Ja, maar nog nooit gestaan

ja, sta ik 1 à 2 keer per jaar

ja, sta ik vrijwel elk kwartaal

ja, sta ik vrijwel elke maand

10

76

5

9

0

0

1

Kun je op je betaalrekening ook rood staan?

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

10 Basis: allen met een betaalrekening (n=414)

Een op de tien 17-jarigen heeft schulden, veelal bij de ouders 2.2. Schulden (1/2)

•  10% van de 17-jarigen heeft schulden. •  Men heeft schulden bij:

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

11

%*

Ouders 56%

Vrienden 22%

Familie 11%

Overheid 4%

Winkel 2%

Ergens anders 4%

Basis: allen met schulden (n=45)

* Resultaten zijn indicatief in verband met klein aantal waarnemingen

Twee op de tien zijn minder dan 50 euro schuldig, bij twee op de tien is de schuld meer dan 500 euro. 2.2. Schulden (2/2)

•  Het gemiddelde schuldbedrag is € 309,-

•  Met het geld van de schuld zijn met name kleding (20%), boodschappen (18%), vakantie (15%) en elektronica (12%) betaald.

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

12

Totale schuldbedrag %*

€ 0-49 22%

€ 50-99 5%

€ 100-199 15%

€ 200-499 14%

€ 500 of meer 21%

Wil liever niet zeggen 10%

Weet niet 13%

Basis: allen met schulden (n=45)


Er is weinig behoefte aan het afsluiten van een lening: 73% zou het waarschijnlijk of zeker niet overwegen 2.3. Lenen (1/2)

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

13

2

9

25

48

1

15

0

10

20

30

40

50

60

Ja, zeker overwegen

Ja, misschien overwegen

Nee, waarschijnlijk

niet overwegen

nee, zeker niet overwegen

heeft al een lening

weet niet

Wanneer jij een lening bij een financiële instantie zou kunnen afsluiten, zou je dit dan overwegen?


De helft van de 17-jarigen ziet geen voordelen aan lenen. Slechts 1% ziet geen nadelen 2.3. Lenen (2/2)

Voordelen lenen % Nadelen lenen %

Je hoeft niet te wachten om bepaalde uitgaven te kunnen doen

20% Je geeft geld uit dat je niet hebt 66%

Je hebt wat meer flexibiliteit met geld

17% Je hebt dan een schuld 64%

Je kan altijd geld opnemen, ook als niks meer op rekening staat

13% Je moet rente betalen 59%

Het geeft vrijheid 7% Het kan moeilijk zijn terug te betalen 58%

Je hoeft niet te sparen 2% Het voelt niet prettig 52%

Anders 2% Je zit ergens aan vast 40%

Ik zie geen voordelen 50% Anders %

weet niet 6% Ik zie geen nadelen 1%

weet niet 3%

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

14


Twee derde heeft een contract of abonnement op eigen naam 2.4. Contracten en abonnementen

•  35% van de 17-jarigen heeft geen contract of abonnement op eigen naam staan. •  Meer meisjes (43%) dan jongens (27%) hebben geen contract op hun naam. •  34% heeft een abonnement op een sportschool of -vereniging; •  34% heeft een mobiele telefoon contract; •  Andere veel genoemde contracten/abonnementen zijn:

•  Gaming (15%); •  Tijdschrift/krant (12%); •  Muziek (10%)

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

15 Basis: allen (n=426)

Bijna zeven op de tien 17-jarigen hebben een (bij)baan; driekwart werkt minder dan 16 uur per week 2.5. Werk

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

16

68,0%

24,0%

8,0%

Heb jij momenteel een (bij)baan?

Ja

Nee, maar ik ben wel op zoek

Nee, en ik ben ook niet op zoek


Aantal per week %

1-8 uur 38%

9-16 uur 38%

17-24 uur 11%

25-32 uur 7%

33-40 uur 6%

>40 uur 1%

Gemiddeld 13,4 uur

Hoe makkelijk of moeilijk was het om deze (bij)baan te vinden? -  (heel) makkelijk 64% -  neutraal 26% - (heel) moeilijk 10%

Basis: allen met een (bij)baan (n=298)

Meer meisjes dan jongens hebben een bijbaan: respectievelijk 73% en 64%

Zeven op de tien krijgen een geldelijke bijdrage van de ouders/verzorgers. Deze bijdrage is gemiddeld 51 euro 2.6. Inkomsten en uitgaven (1/3)

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

17

5

12

22

27

5

30

0

5

10

15

20

25

30

35

€ 0-49 € 50-99 € 100-199

€ 200-499

€ 500 of meer

Wil niet zeggen

Wat is ongeveer je netto salaris per maand?

39

24

9

0 0

28

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

€ 0-49 € 50-99 € 100-199

€ 200-499

€ 500 of meer

nee

Krijg je maandelijks een bijdrage van je ouders/

verzorgers?

Gem. € 51,-


Gem. € 214,-

Gemiddeld wordt bijna de helft van de totale inkomsten gespaard; Ruim een derde spaart meer dan de helft 2.6. Inkomsten en uitgaven (2/3)

•  Gemiddeld sparen 17-jarigen 45% van hun totale inkomsten (salaris en bijdrage ouders). 55% geven ze uit.

•  Het geld dat men uitgeeft, wordt met name besteed aan: •  Uitgaan (76% geeft hier geld aan uit); •  Kleding (56%); •  Uiterlijke verzorging (48%); •  Elektronica (37%); •  Vakantie (30%); •  Festivals (28%).

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

18

Deel van de totale inkomsten dat gespaard wordt (in %)

%

0-25% 35%

26-50% 28%

51-75% 19%

76-100% 18%


Meer jongens geven geld uit aan electronica dan meisjes. Meer meisjes geven geld uit aan kleding, uiterlijke verzorging, vakantie, festivals dan jongens

Een kwart heeft wel eens belastingaangifte gedaan. Twee op de tien van degenen die het zelf deden vonden het (heel) moeilijk 2.7. Belastingaangifte

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

19

11%

16%

73%

Heb je al weleens belastingaangifte gedaan?

Ja, en dit heb ik zelf gedaan

Ja, dit heeft iemand anders voor mij gedaan

nee

20

44

36

(heel) moeilijk

Niet makkelijk, niet moeilijk

(heel) makkelijk

Hoe makkelijk of moeilijk vond je het om

belastingaangifte te doen?*


Basis: allen die zelf belastingaangifte hebben gedaan (n=48)


Meer jongens dan meisjes vonden de belastingaangifte (heel) moeilijk: respectievelijk 31% en 8%.

Eén op de tien 17-jarigen heeft niet voldoende geld om maandelijks rond te komen 2.8. Houding ten aanzien van geldzaken (1/3)

Ik spaar liever voor iets dan dat ik geld leen

Wanneer ik geld heb, geef ik dit liefst meteen uit

Ik heb voldoende geld om maandelijks rond te komen

72

11

55

18

27

28

6

58

12

4

4

6

In welke mate zijn deze stellingen op jou van toepassing?

van toepassing enigszins van toepassing

niet van toepassing weet niet

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken


•  72% van de jongeren spaart liever voor iets dan er geld voor te lenen. Ook heeft de meerderheid (58%) niet de behoefte geld dat men heeft direct uit te geven.

•  Meer laag opgeleide dan midden/hoogopgeleide 17-jarigen geven geld het liefste meteen uit (respectievelijk 50% en 35%).

De meeste 17-jarigen hebben naar eigen zeggen een goed inzicht in hun inkomsten en uitgaven. 2.8. Houding ten aanzien van geldzaken (2/3)

Het is aan het eind van de maand altijd weer spannend of het me lukt om rond te

komen

Ik weet precies hoeveel geld ik per maand uitgeef

Ik weet precies hoeveel geld ik per maand verdien/ontvang

9

35

48

16

39

31

69

18

13

7

8

7


van toepassing enigszins van toepassing niet van toepassing weet niet

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

21

•  Hoewel de meeste 17-jarigen voldoende geld hebben om rond te komen, is het voor een kwart toch elke maand weer (enigszins) spannend of het gaat lukken.


De helft van de jongeren maakt zich weleens zorgen over geldzaken. 2.8. Houding ten aanzien van geldzaken (3/3)

Ik praat regelmatig met mijn vrienden over geldzaken

Ik praat regelmatig met mijn ouders over geldzaken

Ik maak me weleens zorgen over geldzaken

10

28

18

41

47

32

42

20

42

8

5

8


van toepassing enigszins van toepassing niet van toepassing weet niet

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken


•  De meerderheid praat regelmatig over geldzaken met de ouders (75%) en/of met vrienden (51%).

•  Meer meisjes dan jongens maken zich weleens zorgen over geldzaken (voor 60% versus 40% is het (enigszins) van toepassing).

Acht op de tien 17-jarigen weten dat er iets gaat veranderen in hun financiële zaken als ze 18 worden 2.9. Veranderingen i.v.m. 18 jaar worden (1/2)

•  Veel genoemd als zaken die gaan veranderen: zorgverzekeringen, verzekeringen in het algemeen, studiefinanciering, geen kinderbijslag, meer/alles zelf betalen, belasting en meer verdienen.

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

23

81%

7%

12%

Heb je het idee dat er iets gaat veranderen in je financiële zaken wanneer je 18 jaar wordt?

Ja Nee Weet niet


Slechts zes op de tien geven aan een zorgverzekering te gaan regelen als ze 18 jaar worden 2.9. Veranderingen i.v.m. 18 jaar worden (2/2)

Welke zaken op financieel gebied denk je dat iemand zelf moet gaan regelen wanneer hij of zij 18 jaar

wordt?

Welke zaken ga jij regelen wanneer je 18

jaar wordt?

Een eigen zorgverzekering afsluiten

75% 58%

Zorgtoeslag aanvragen 74% 61%

Huurtoeslag aanvragen 22% 12%

DigiD aanvragen 54% 38%*

Belasting betalen 49% 31%

Studiefinanciering aanvragen 73% 55%

Een spaarrekening openen 18% 9%

Een inboedelverzekering afsluiten

17% 9%

een rechtsbijstandsverzekering afsluiten

17% 7%

Pensioen regelen 20% 10%

Je hoeft/gaat helemaal niets te regelen

1% 4%

Weet niet 9% 16%

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

24

Ongeveer drie op de tien weten niet wat een DigiD is, de criteria voor het in aanmerking komen voor zorgen huurtoeslag zijn bij een grotere groep onbekend 2.10. Kennis van geldzaken & veranderingen (1/5)

•  22% van de 17-jarigen geeft aan niet te weten wat een DigiD is. De rest geeft een beschrijving, die in de meeste gevallen klopte.

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

25

Huurtoeslag

Zorgtoeslag

9

18

9

17

18

16

14

12

50

38

Weet jij aan welke criteria je moet voldoen om huur of zorgtoeslag te krijgen?

heel goed goed deels niet echt geen idee

Het kennisniveau van de 17-jarigen over de Zorgverzekering en –toeslag is redelijk tot goed op peil 2.10. Kennis van geldzaken & veranderingen (2/5)

Iedereen in Nederland moet een zorgverzekering hebben

Zorgtoeslag is geld dat ik van de overheid krijg om de dokter te kunnen

betalen

Ook als ik nog bij mijn ouders woon kan ik zorgtoeslag aanvragen

82

39

65

5

35

5

13

26

30

Kun je aangeven of onderstaande uitspraken over financiële zaken waar of niet waar zijn?

Waar Niet waar Weet niet

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

26


Waar

Niet waar

Waar

Zes op de tien hebben goede kennis over de huurtoeslag 2.10. Kennis van geldzaken & veranderingen (3/5)

Wanneer ik recht heb op huurtoeslag, vertelt de overheid mij dat

Huurtoeslag is geld dat ik van de overheid krijg om mijn huur te

kunnen betalen

Ook als ik nog bij mijn ouders woon kan ik huurtoeslag aanvragen

9

60

3

53

15

60

38

25

38



augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

27


Niet waar

Waar

Niet waar

Circa een derde is niet goed bekend met de toepassingen van DigiD; bijna drie op de tien zijn niet op de hoogte van belastingteruggave bij een bijbaan 2.10. Kennis van geldzaken & veranderingen (4/5)

Ik kan aan de Belastingdienst geld terugvragen van mijn bijbaan

Ook zonder DigiD kan ik inloggen op mijn eigen pagina bij de DUO

(studiefinanciering)

Ik heb mijn DigiD nodig om toeslagen aan te kunnen vragen

71

4

67

4

58

3

25

38

30



augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

28


Waar

Niet waar

Waar

Circa een kwart is niet goed op de hoogte van studiefinanciering: de mogelijke invloed van bijverdiensten is het minst bekend 2.10. Kennis van geldzaken & veranderingen (5/5)

Studiefinanciering krijg ik automatisch als ik ga studeren

Voor mijn studiefinanciering maakt het niet uit hoeveel ik bijverdien

Studiefinanciering moet ik bij mijn school of universiteit aanvragen

5

13

5

77

62

67

18

24

28



augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

29


Niet waar

Niet waar

Niet waar

•  Minder laag- dan midden/hoogopgeleiden zijn op de hoogte van het aanvragen en het niet automatisch krijgen van de studiefinanciering.

Bijlage: profiel respondenten

•  Geslacht: 51% is man, 49% vrouw •  Hoogst voltooide opleiding:

•  laag (29%); •  midden (73%); •  hoog (5%)

•  Thuissituatie: •  woont ouders/verzorgers (98%); •  op zichzelf (1%); •  anders (1%)

•  Dagelijkse bezigheid: •  studerend/schoolgaand (92%); •  Werkzaam in loondienst (5%); •  Werkloos/werkzoekend/bijstand (1%); •  (deels) arbeidsongeschikt (1%); •  Zelfstandig ondernemer (0%)

augustus 13, 2013 W

ijzer in geldzaken

30

Je wordt 18 jaar en dan? - Wijzer in geldzaken...• De helft van de 17-jarigen ziet geen voordelen...

Documents

Transcript of Je wordt 18 jaar en dan? - Wijzer in geldzaken...• De helft van de 17-jarigen ziet geen voordelen...