�

Den Haag

jaarverslag 2009

� �

Voor u ligt het jaarverslag �009 van Stichting Exodus Den Haag. Het afgelopen jaar heeft voor ons in het teken gestaan van ‘mogelijk maken’. In de eerste plaats natuurlijk in de zin van onze centrale doelstelling: het mogelijk maken van nieuwe kansen voor ex-gedetineerden. Dankzij de inspanningen van bewoners, vrijwilligers en medewerkers heeft Exodus, zoals elk jaar, ook in �009 deze mogelijkheden zoveel mogelijk gerealiseerd en ingevuld. Meer specifiek voor �009 bedoel ik met ‘mogelijk maken’ echter ook, dat in het afgelopen jaar alle noodzakelijke voorbereidingen zijn getroffen voor twee belangrijke ontwikkelingen: de opening van het eerste ‘Fasehuis’ en de start van het jongerenprogramma. Met de opening van het Fasehuis maken we een beter en verfijnder nazorgtraject mogelijk voor bewoners die het Exodus programma succesvol afronden. Met het jongerenprogramma maken we een effectievere begeleidingsvorm mogelijk voor een doelgroep tussen de �8 en �5 jaar. Meer cijfermatig heeft Exodus Den Haag in �009 een aanzienlijke toename van het aantal aanmeldingen, een lichte toename van de bezettingsgraad, een stabilisering van het aantal succesvol afgeronde trajecten, en een lichte toename in het aantal nazorgtrajecten gerealiseerd. We geloven dat we deze positieve resultaten in �0�0, mede dankzij de nieuwe ontwikkelingen in de vorm van het Fasehuis en het jongerenprogramma, verder kunnen versterken.

Exodus Den Haag kijkt dan ook met voldoening terug op �009 en kijkt er naar uit om in het komende jaar de vruchten te plukken van de inspanningen van dit jaar en daarnaast weer nieuwe successen mogelijk te maken.

P.J. BiesheuvelVoorzitter Stichting Exodus Den Haag

Voorwoord �Exodus volgens John Boer (bewoner) 4Exodus volgens Aart Both (begeleider) 6Exodus volgens Annelies Bierling (bestuurslid) 8

Algemeen �0Exodus Den Haag ��Ontwikkelingen �009 ��- Groei ��- Resultaten �009 �4- Aanmeldingen/Instroom �4- Bezetting over de jaren �4- Uitstroom �5- Nazorg �6Bestuur en medewerkers �0Vooruitblik �0�0 ��

Jaarrekening �009 ��Balans per �� december �009 ��Exploitatierekening over �009 ��Toelichting �4Toelichting op de balans �5Toelichting op de exploitatierekening �7Analyse van het resultaat �0Ondertekening �0

Overige gegevens ��Gebeurtenissen na balansdatum ��Resultaatbestemming ��Accountantsverklaring ��

Inhoud Voorwoord

4 5

van Exodus duurde drie dagen lang. Ik heb toen heerlijk ’s nachts in de buitenlucht geslapen, in mijn zelfge-maakte bivak. Tijdens die outdoor-activiteiten leer je heel veel: je gren-zen herkennen en verleggen, gedrag van jezelf en anderen begrijpen, en beter samenwerken met anderen.Veel Exodus bewoners volgen, naast de activiteiten binnen Exodus, nog een of meerdere trainingen buiten de deur, bijvoorbeeld op het gebied van sociale vaardigheden of budget-tering. Daarnaast moet iedereen een dagbesteding hebben. Dit kan bestaan uit vrijwilligerswerk of uit een betaalde baan. Deze werkzaam-heden zijn meestal part-time want anders is het bijna niet te combi-neren met de rest van het Exodus programma. Zelf werk ik bij een kringloopbedrijf – hoofdzakelijk in de winkel zelf en bij de technische afdeling boven. Ik vind het leuk om aan kapotte apparaten te knutselen, ze uit elkaar te halen om te zien hoe dingen werken en ze te repareren. De dagbesteding buiten Exodus is belangrijk om langzaamaan weer een gezond werkritme op te bouwen.

TerugblikHet afgelopen jaar heeft voor mij vooral in het teken gestaan van leren en zelfinzicht. Er kan altijd iets mis gaan in je leven, maar vervolgens moet je goed kijken naar je eigen rol, je eigen verantwoordelijkheid in wat er gebeurd is. Dit zelfinzicht is heel belangrijk om te voorkomen dat je in de toekomst ooit weer in zo’n situ-atie beland. Het Exodus programma heeft voor mij veel bijgedragen aan dit leerproces. Als ik terugkijk, zie ik bijvoorbeeld heel duidelijk hoe mijn

ExodusIk woon sinds december �008 bij Exodus Den Haag. Het was voor mij een zeer bewuste keuze om in het Exodus programma te stappen. Door wat er gebeurd was, was ik alles kwijt geraakt. Ik had dan ook geen idee waar ik heen moest als ik na mijn detentie weer met een rugzakje buiten zou staan. Ik heb dat ook meteen duidelijk aangegeven, vanaf de dag dat ik voor de rechter kwam. Ik zei: “Het maakt me niet uit hoe lang je me vast zet, die straf heb ik dan waarschijnlijk verdiend; maar alsjeblieft, help me ook om na de detentie mijn leven weer op orde te krijgen, aan mezelf te werken, weer iets nuttigs met mijn leven te doen!” Men heeft daar gelukkig echt naar geluisterd. Met hulp van het team in de gevangenis ben ik me gaan verdiepen in de moge-lijkheden voor begeleiding na detentie. In de bibliotheek lagen verschillende folders. Daarin las ik onder andere over het Exodus programma. Vervolgens ben ik daarover eens met de gevangenispastor gaan praten en hij dacht dat Exodus wel bij mij zou passen. Daar heeft hij gelijk in gehad.De periode bij Exodus is heel goed voor me geweest. Ik heb veel geleerd over mezelf. Daar heb ik zelf heel hard aan gewerkt, maar ook de rol van mijn begeleidster, de activiteiten binnen Exodus en de trainingen die ik buiten de deur gevolgd heb, zijn hierbij erg belangrijk geweest. Ik ben ervan overtuigd dat programma’s zoals dat van Exodus belangrijk zijn om ervoor te zorgen dat mensen na detentie hun leven weer op de rails kunnen krijgen en houden. Met dit soort programma’s breng je mensen iets bij, leer je ze iets over zich-zelf. Als je kijkt hoeveel mensen er per jaar uit de gevangenis komen, en welk deel daarvan er gewoon op straat terecht komt, dan besef je dat organisaties als Exodus een druppel op een gloeiende plaat zijn. En terwijl iedereen roept dat we een veiliger samenleving willen, worden programma’s zoals dit maar mondjesmaat ondersteund. Dat vind ik echt zonde. Ik zou willen dat men beseft dat investeringen in dit soort begeleiding ook direct de maatschappij als geheel ten goede komen.

Leven in een ExodushuisHet Exodus-programma is vrij intensief. Een keer in de week heb je ‘De Groep’ van half tien ’s ochtend tot een uur ’s middags. Tijdens ‘De Groep’ leer je je eigen gedrag en dat van anderen beter te begrijpen. Is iemand aan het overleven, ontlopen of aan het samenwerken? We doen tijdens ‘De Groep’ allerlei oefeningen, bijvoorbeeld een brug bouwen over een sloot, of een boom op een stuk papier neerzetten. Er wordt van je gevraagd om ‘out of the box’ te denken, hoe onmogelijk een opdracht in eerste instantie ook klinkt, regel maar met z’n allen dat het lukt... Je ziet in zo’n situatie heel duidelijk wat er gebeurt in een groep, welke rollen mensen kiezen. Een aantal keer per jaar gaan we met ‘De Groep’ naar buiten, de natuur in. Die outdoor-activiteiten vind ik geweldig. In de natuur kom ik helemaal tot mezelf. Ik krijg veel meer energie, het is net alsof ik thuis kom. Het doet me ook denken aan de vakanties uit mijn jeugd, toen ik met mijn ouders ging kamperen op de terreinen van Staatbosbeheer. De laatste outdoor-activiteit

houding tijdens de activiteiten in ‘De Groep’ is veranderd. In het begin had ik er geen ruimte voor in mijn hoofd, ging het allemaal heel moei-zaam. Destijds mengde ik me ook niet in de groepsdiscussies en evaluatiegesprekken tijdens ‘De Groep’. Dan dacht ik van “zoek het maar uit, als jullie dat zo zien dan zal het wel.” Nu ga ik de dialoog aan en spreek ik mensen aan op hun eigen verantwoordelijkheid. Maar het was niet alleen maar een opgaande lijn in het afgelopen jaar, het was niet altijd even makkelijk allemaal. Ik ben na een aantal maanden in een diepe depressie terecht gekomen. Daar ben ik gelukkig weer uit gekomen, mede dankzij de steun van mijn begeleidster. Heel belangrijk in mijn gevecht tegen die depressie was een cursus assertiviteitstraining die ik vorig jaar volgde. Die training was voor mij echt een doorbraak. Je krijgt bepaalde gereedschappen aangereikt die je leert te gebruiken en dan is het een kwestie van oefenen en toepassen Ik heb nu veel meer zelfvertrouwen en ook het besef dat ik even waardevol ben als ieder ander, dat ik me niet langer in een hoekje hoef te verstoppen. Vanuit Exodus heb ik in die moeilijke periode veel medewerking, vertrou-wen en steun ervaren. Maar ook mensen buiten Exodus, familie, kennissen, collega’s, zijn belangrijk geweest om er uit te komen. Ik ben heel blij dat de banden met mijn familie en vrienden in de afgelopen tijd weer hersteld zijn. Gelukkig kwamen zij via via zelf weer naar mij toe, vroegen naar mijn kant van het verhaal. Ik heb toen gewoon het verhaal zo zuiver mogelijk verteld. Veel mensen hadden wel door dat het in de periode voorafgaand aan het delict steeds slechter met mij ging. Daar hadden ze zich ook wel zorgen over gemaakt. Inmiddels staan ze allemaal achter me. Natuurlijk vinden ze het ook erg wat er is gebeurd, maar ze zijn er trots op dat ik niet mijn kop in het zand steek, maar de boel oppak en mijn verantwoordelijkheid neem.

VooruitblikIk hoop dat ik over een aantal jaren in een eigen huis woon, een leuke baan heb, en misschien een relatie. Ook hoop ik dat ik de komende jaren nog een goeie tijd mag hebben met mijn moeder. Die is nu 70, zij heeft me heel erg gesteund tijdens mijn detentie en mijn periode bij Exodus. Mijn tijd bij Exodus zit er inmiddels bijna op. Binnenkort ga ik naar een beschermd-begeleid-wo-nen plek. Dit heb ik zelf geregeld, want ik wist in de gevangenis al dat ik geen half werk wilde doen. Ik besef dat ik nog niet helemaal klaar ben, dat ik nog een deel van de weg te gaan heb. En ik denk dat ik daar nog wel een stukje begeleiding bij kan gebruiken.

Een belangrijk punt voor mij is dat ik de

stress en de spanningen in mijn leven beperkt moet

zien te houden. Als ik me realiseer dat iets te heftig voor

me wordt, dan moet ik aan de bel trekken en hulp vragen. Dat maakt het probleem kleiner, omdat je het deelt, erover praat. Dat heb ik de afgelopen periode geleerd. Vroeger dacht ik: “je bent volwassen je moet het zelf oplossen, niemand zit te wachten op jouw gezeik”. De belangrijkste dingen liet ik daar-door liggen. Wel zonde dat ik daar zo laat pas achter ben gekomen maar ja, het is gelukkig nooit te laat om dingen te leren en te veranderen.Ik zou het wel heel goed vinden als we er als maatschappij voor zorgen dat jongeren al tijdens hun middel-bare schooljaren niet alleen maar taal en rekenen leren, maar ook de sociale gereedschappen aangereikt krijgen die ik destijds gemist heb. Als je ziet dat een kind bijvoorbeeld heel timide en verlegen is, geef zo’n kind dan spelenderwijs een training zodat hij of zij zich anders kan vormen, niet meer zo het slachtoffer hoeft te zijn. Als kinderen dat soort dingen al vroeg leren, zal dat denk ik leiden tot een betere wereld. Aan de andere kant: ik kan wel allemaal grootse din-gen zeggen over de wereld verbete-ren, maar je moet hoe dan ook altijd beginnen bij de basis: jezelf! Ook als je belangrijke gereedschappen in je jeugd gemist hebt, dan kun je die in een later stadium van je leven altijd nog verwerven. Je hoeft niet meteen verantwoordelijkheid te nemen voor de hele wereld, als je maar verant-woordelijkheid neemt voor jezelf.

Exodus volgens John Boer (bewoner)

6 7

vertrouwen, dan kan je van zo iemand niet verwachten dat hij of zij nu zomaar van het een op het andere moment een vertrouwensband aangaat met een relatieve vreemdeling als ik, omdat ik toevallig zijn of haar begeleider ben. Je werkt daarom altijd aan een samenwerking op het niveau dat haalbaar is en dat begint vaak met hele praktische simpele zaken. Daarbij is het belangrijk dat we als begeleiders ook betrokken zijn bij veel groepsactiviteiten: gezamenlijk eten, bewonersvergaderingen, zingevingsbijeenkomsten - juist de deelname aan deze activiteiten levert waardevol contact op tussen bewoners en begeleiders. Afstand houden werkt niet. Dat geldt overigens ook voor de onderlinge samenwerking in het team. Juist omdat we in het begeleidingprogramma het belang van samenwerking zo cen-traal stellen, is het ook belangrijk en vanzelfsprekend dat we als begeleiders in de dagelijkse praktijk laten zien wat dat betekent. De manier waarop wij als team met elkaar samenwerken werkt ook door richting de bewoners. Er is tussen de begeleiders onderling dan ook een zeer goede team-spirit en een soort hunkering naar verdieping. Terugblik Een van de belangrijkste ontwikkeling in �009 was het besluit om de introduc-tie van het fasehuis door te zetten. Ik pleit al jaren voor zo’n voorziening en ik ben erg blij dat die er nu daadwerkelijk gaat komen. Ook de start van het jongerenprogramma is voor mij echt een mijlpaal. Deze twee ontwikkelingen sluiten aan bij de algemene tendens tot verfijning van het begeleidingsaanbod. Iets vergelijkbaars geldt voor de begeleiding van mensen die na het verlaten van het Exodus-huis weer zelf woonruimte vinden: deze vorm van begelei-ding bestaat al een tijdje, maar heeft in het afgelopen jaar steeds specifieker inhoud gekregen. Er gaat nu ook formatie aan gekoppeld worden zodat we op dit gebied echt een kwaliteitsslag kunnen maken. Dit soort ontwikkelingen is belangrijk voor de effectiviteit van het Exodus programma. Voor ons als begeleiders vond ik de training op het gebied van contextuele hulpverlening het afgelopen jaar een belangrijke ontwikkeling. Hoewel ik zelf al bekend was met deze benadering, was het voor de meeste andere begeleiders nieuw. Je ziet dat de training al direct effect heeft gehad in onze manier van begeleiden, dat het een positief verschil maakt in de manier van kijken naar bewoners. Naast alle goede ontwikkelingen in �009 waren er natuurlijk ook minder leuke dingen. Een dieptepunt voor mij was toen het huis aan het einde van het jaar voor meer dan de helft leeg kwam te staan vanwege een onverwacht grote uitstroom. Naast de reguliere, geplande uitstroom van mensen die het programma met succes hadden afgerond, vertrok er tegelijkertijd een rela-tief groot aantal mensen op negatieve of vrijwillige gronden. Dit is een mate van onvoorspelbaarheid die je helaas niet kunt voorkomen. Het lastige is dat je natuurlijk zo snel mogelijk de bezetting weer wilt aanvullen, terwijl je tegelijkertijd te maken hebt met allerlei procedures vanuit justitie waardoor vertragingen optreden. Zo’n onderbezetting is natuurlijk hartstikke zonde en

Over Exodus Exodus gelooft in nieuwe kansen voor mensen. Dat is ook voor mij persoonlijk, mede vanuit mijn chris-telijke geloof, een belangrijke over-tuiging. Er zijn altijd nieuwe moge-lijkheden, nieuwe kansen en mensen verdienen deze kansen ook. Tegelij-kertijd hebben mensen het recht om op hun eigen verantwoordelijkheid aangesproken te worden. Daarmee neem je hem of haar serieus. Als je iemand dat recht op eigen verant-woordelijkheid afneemt, dan ver-wijder je de bodem onder iemands bestaan. Juist door verantwoordelijk-heid te nemen kan iemand de dingen die gebeurd zijn in het verleden ook afsluiten en achter zich laten. Ik ben inmiddels ruim ��,5 jaar betrokken bij Exodus. Eerst als medewerker van de reclassering en sinds �007 in loondienst bij Exodus Den Haag. Ik ben na al die jaren nog steeds niet uitgekeken op dit werk en ik raak alleen maar meer overtuigd van het belang ervan. Bijna elke detentiestraf is lang genoeg om heel veel of alles kwijt te raken en vervolgens na kortere of langere tijd met niks naar buiten te gaan. Het Exodus programma voorziet op basaal niveau natuurlijk in praktische eerste levensbehoeften zoals een dak boven je hoofd en een inkomen. Maar minstens even belangrijk voor het op de rails krijgen en houden van iemands leven na detentie, zijn zaken als relaties, samenwerking, leren, en zingeving. Het is essentieel om te investeren in verbindingen. Verbin-dingen met mensen in de vorm van familie, vrienden, collega’s, kennissen. Maar ook verbindingen in de zin van een baan of andere activiteiten

die iemand het gevoel geven bij te dragen aan een groter geheel. Het is voor onze bewoners belang-rijk om te weten waar ze, ondanks eerdere mislukkingen, teleurstellin-gen, en afwijzingen, toch weer kracht uit kunnen halen om het opnieuw proberen. Daarvoor is het nodig om inzicht te krijgen in jezelf: wie ben ik, waar kom ik vandaan, wat betekent mijn naam, wat hebben ze me gegeven. De meeste pijnplekken liggen vaak in het gezin van herkomst, maar tegelijkertijd liggen daar ook veel hulpbronnen. Zolang de pijn overheerst, is het moeilijk van deze hulpbronnen gebruik te maken. Bij Exodus leren mensen elke keer op-nieuw naar zichzelf en naar hun eigen gedrag te kijken. Dat geldt trouwens niet alleen voor de bewoners maar ook voor de begeleiders. Over Begeleiders rol Als begeleider investeer je in de bewoners maar omgekeerd krijg je ook veel terug. Een van de huidige bewoners fungeert bijvoorbeeld tot op zekere hoogte als mijn ‘interne coach’. Met Sinterklaas organiseren de bewoners een Sinterklaasfeest waarbij ze zelf de rol van Sinterklaas en Zwarte Piet op zich nemen. Twee jaar geleden moest ik bij Sinterklaas komen en werd mij onder de neus gewreven dat ik nogal langdradig kon zijn. Ik kreeg de opdracht mezelf hierin te verbeteren en daar zou op toegezien worden. Het leuke is dat de bewoonster die destijds Sinter-klaas speelde inmiddels opnieuw bij ons woont en dat ze nu dus ook daadwerkelijk weer terugkomt op dat leerpunt en mijn ontwikkeling daarin. Ik kan dat erg waarderen. Dat

open staan voor persoonlijke ont-wikkeling en leerervaringen is echt kenmerkend voor deze organisatie: begeleiders willen ook graag leren van bewoners en van elkaar. De begeleiderrol bij Exodus is vooral gericht op ondersteuning van de zelfwerkzaamheid en zelfredzaam-heid van de bewoners. Dit is een groot verschil met vormen van hulp die proberen de problemen op te lossen voor mensen. Het is in het begin vaak wel wennen voor de bewoners dat dingen niet voor ze gedaan worden, of dat begeleiders naderhand nog vragen gaan stellen over dingen die goed gegaan zijn. Je krijgt feedback als het niet goed gaat, maar ook als het wel goed gaat. Het goed/fout aspect is voor ons namelijk niet zo belangrijk; het leerproces staat centraal. Voor ieder individu is dit leerproces, en daarom ook de manier van begeleiden, anders. Er zijn algemene doelen en individuele doelen. Voor iemand die voorafgaand aan de detentie bijvoorbeeld �0 jaar voor een baas heeft gewerkt, is het wennen aan het arbeidsproces een makkie, maar voor iemand die in veertig jaar nog nooit gewerkt heeft, is dat een heel ander verhaal. Mensen die voorheen altijd in hun uppie hebben moeten overleven, hebben een ander soort begeleiding nodig dan mensen die altijd ingebed zijn geweest in de zorg. Iedereen bouwt in zijn of haar eigen context zijn of haar eigen kwaliteiten en valkuilen op. Wij kijken als begeleider uitdruk-kelijk naar beide kanten en naar de achtergrond van iemand. Als iemand noodgedwongen altijd heel solistisch heeft moeten leven omdat er niemand was die men kon

frus-trerend. Gelukkig hebben we een manager die hier wel op een constructieve manier mee om weet te gaan. Inmiddels is de capaciteit van het huis gelukkig ook weer vrijwel helemaal bezet.

Vooruitblik Een hoogtepunt in het komende jaar wordt natuurlijk de daadwer-kelijke start van het fasehuis en het jongerenprogramma. Een andere belangrijke ambitie is het vergroten van de mogelijkheden om meer mensen richting betaald werk te laten uitstromen, bij voorkeur in de vorm van een contact bij een vaste werkgever. Juist ook omdat betaald werk een belangrijk positief effect kan hebben op ‘verbindingen’ en de inbedding met de maatschappij. We willen het komende jaar investeren om op dit vlak betere resultaten te behalen. Er valt op dit punt denk ik veel te bereiken, maar misschien betekent dat wel dat we in onze hele manier van denken een omslag moe-ten maken. Nu zijn we er nog erg op gericht mensen eerst goed voor te bereiden voordat ze de arbeidsmarkt op gaan, maar je kunt het ook anders benaderen en de arbeidsmarkt beschouwen als een zeer geschikte leeromgeving. Dit vraagt uiteraard om een speciaal soort werkgever, maar ik denk dat als je daar duidelijk

Exodus volgens Aart Both (begeleider)

8 9

van het dage-

lijks bestuur wordt de agenda voor het algemeen bestuur voorbereid. Het dagelijks bestuur bestaat uit een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Ik vervul zelf sinds �005 de rol van secretaris; de afge-lopen maanden heb ik daar ook het penningmeesterschap (a.i.) tijdelijk bij gedaan, maar we hebben inmid-dels een nieuwe penningmeester gevonden. De manager van Exodus Den Haag, Ed Deij, is aan het bestuur verbonden als adviseur. Het alge-meen bestuur bestaat momenteel uit 7 leden. In de praktijk bestuurt het bestuur de stichting behoorlijk ‘op afstand’. Het management bereidt de zaken grondig voor en vervolgens wor-den deze dan aan ons voorgelegd als er een bestuursbesluit nodig is. In andere gevallen is het meer een kwestie van het voorleggen van za-ken ter kennisgeving. We houden ons als bestuur dus voornamelijk bezig met de grote lijnen en de daarbij behorende financiële plaatjes, niet met de ‘details’ op de werkvloer of de inhoud van het programma. Ondanks dat we ons als bestuur voornamelijk met de hoofdlij-nen bezig houden, vind ik het wel belangrijk dat je als bestuurslid ook weet hoe dingen er bij Exodus ‘op de vloer’ aan toegaan. Ik zou komend jaar daarom bijvoorbeeld graag een dag meedraaien in het huis zodat ik het gedachtegoed van Exodus ook

vanuit praktijkperspectief nog beter kan uitdragen richting de

buitenwereld.

TerugblikVanuit het bestuur bezien was �009 een jaar van stabilisering en voorbe-reidingen. In de afgelopen jaren zijn er veel ontwikkelingen geweest in de relatie tussen Exodus landelijk en Exodus lokaal. Ik heb de indruk dat dat zich in het afgelopen jaar echt gestabiliseerd heeft in een vorm waar iedereen wat aan heeft. Ik vind het zeker een vooruitgang dat zaken als systeembeheer, personeelsbeleid, maar ook bijvoorbeeld de jaarversla-gen en de jaarrekening, tegenwoordig op een centraal niveau gecoördi-neerd worden. Op lokaal niveau zijn we binnen Exodus Den Haag het afgelopen jaar vooral bezig geweest met de voorbereidingen voor twee belang-rijke vernieuwingen. Ten eerste de fasehuizen, waarmee we Exodus bewoners een effectiever nazorg-traject kunnen bieden. Een andere belangrijke vernieuwing is het spe-ciale begeleidingsprogramma voor jongeren en jongvolwassenen. Deze vernieuwingen zijn een antwoord op inhoudelijke vraagstukken waar we ons de afgelopen tijd mee bezig hebben gehouden: “Zitten de mensen die hier zijn op de juiste plek, kunnen we nog meer op maat gemaakte be-geleiding aanbieden voor specifieke doelgroepen onder ex-gedetineer-den?” Er zijn weliswaar wat ver-tragingen opgetreden in de uitvoer van deze ambities, maar dat is nu eenmaal hoe die dingen gaan. Je bent niet alleen afhankelijk van je eigen organisatie, maar ook van derden.

Om een fasehuis te kunnen starten zul je bijvoorbeeld eerst een geschikt pand moeten vinden, als dan vervol-gens blijkt dat daar eerst nog iets aan moet gebeuren, ben je helaas zomaar weer een aantal maanden verder. Het belangrijkste is dat het fasehuis er in �0�0 echt gaat komen en dat we in �009 alle praktische obstakels uit de weg hebben geruimd.

VooruitblikKijkend naar de langere termijn, denk ik dat Exodus over pak m beet vijf jaar flink uitgebreid zal zijn. Zeker uitgaande van de ambities van de organisatie en het bestuur. Maar bij een dergelijke ontwikkeling spelen natuurlijke ook externe ontwikke-lingen een grote rol. Het is moeilijk te voorspellen welke keuzes er op politiek niveau gemaakt gaan worden op het gebied van bezuinigingen en wellicht zit er over enige tijd ook een heel ander kabinet die weer heel andere keuzes maakt. Exodus is op dit moment voor een belangrijk deel toch aangewezen op financiële ondersteuning vanuit de overheid. Op de wat kortere termijn is de onzekerheid gelukkig niet zo groot. �0�0 wordt een belangrijk jaar voor Exodus omdat het eerste fasehuis en het jongerenprogramma dan daadwerkelijk van start gaan. Omdat alle praktische obstakels hiervoor in het afgelopen jaar uit de weg zijn geruimd, gaan deze vernieuwingen in �0�0 zeker praktisch vorm krijgen. Dit zorgt in ieder geval voor de eer-ste stap in de uitbreiding van de be-geleiding die Exodus haar doelgroep kan bieden. Laten we hopen dat we deze positieve lijn in de komende jaren verder kunnen voortzetten.

over bent en er serieus voor gaat, dat je dit soort werkgevers dan ook kunt vinden. Een ander onderwerp waar ik in de toekomst graag meer aandacht aan zou besteden is de verhouding tussen mannen en vrouwen in het Exodus huis. Momenteel is deze ver-houding met 7:� erg ongelijk. Het is voor een woonomgeving als Exodus belangrijk om deze verhouding meer recht te trekken. Je merkt namelijk in de praktijk dat de sfeer in huis er op vooruit gaat als er een meer gelijke verdeling is. Naast vrouwen en jongeren, zijn er nog andere groepen waar we in de toekomst met speciale aandacht naar moeten kijken. Zo is er bijvoorbeeld de groep veelplegers. Deze mensen hebben we regelmatig in huis maar het blijkt vaak moeilijk om ze het hele programma suc-cesvol te laten doorlopen. Dit heeft met allerlei factoren te maken maar het is wel belangrijk dat we hier iets mee doen want er zijn momenteel nauwelijks voorzieningen voor deze groep. Het is belangrijk om hierbij samen te werken met partners die speciale expertise hebben op het ge-bied van persoonlijkheidsproblema-tiek en verslavingsgeschiedenis, zoals bijvoorbeeld de GGZ. Een van de leuke dingen van het werken bij Exodus Den Haag is dat er veel ruimte is om eigen ideeën en initiatieven in te brengen en zelf ver-antwoordelijkheid te nemen voor je eigen goede ideeën. Je bent deel van de club, je moet verder denken dan alleen het idee en zaken praktisch uitvoerbaar maken. Dat geldt dus ook voor alle ambities die ik en de andere begeleiders hebben voor het komende jaar en de toekomst.

Over ExodusIn mijn dagelijks leven ben ik als rechter betrokken bij civiele zaken: geschillen tussen burgers onderling, tussen burgers en ondernemingen en tussen onder-nemingen onderling. Dankzij mijn bestuursrol bij Exodus heb ik inhoudelijk ook wat meer verbondenheid met de strafrechtelijke kant van de rechtspraak en het belang van nazorg binnen dat systeem. Dat vind ik zelf erg interessant. Tijdens mijn opleiding als rechter kwam natuurlijk ook de strafrechtelijke kant van rechtspraak aan de orde. Ik stelde mij destijds wel eens de vraag: “Wat lossen we nu eigenlijk op met straffen? Maken we de problemen niet alleen maar erger?” Ik bedoel: iemand heeft al een probleem dat ertoe heeft geleid dat hij is gearresteerd en dat die zaak voor de rechter wordt gebracht. Als die persoon vervolgens wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf, lijden ook bestaande positieve structuren in zijn of haar leven daar onder. Als zo iemand na het uitzitten van die straf dan weer in de samenleving terugkeert, zou het zo kunnen zijn dat dat tot nieuwe en wellicht nog grotere problemen leidt, voor zowel de persoon in kwestie als ook voor de samenleving. Het is echter de taak van een rechter om een straf op te leggen als dat nodig is. Als rechter moet je altijd een afweging maken en daarbij ook de volgende aspecten mee-nemen; de bescherming van de maatschappij tegen crimineel gedrag, preventie en het stellen van een voorbeeld naar anderen. Maar het is wel belangrijk dat er daarbij ook oog is voor de fase na de straf. Nog te vaak vallen mensen die hun straf hebben uitgezeten na hun detentie in een zwart gat; zij missen een context en begeleiding. Uit onderzoek blijkt ook dat mensen die een begeleidingsprogramma zoals dat van Exodus volgen aanzienlijk minder vaak terugvallen in de criminaliteit dan mensen die deze begeleiding niet krijgen. Het is daarom goed dat rechters het volgen van een programma als Exodus bijvoorbeeld mee kunnen nemen in hun strafbepaling, maar ik denk ook dat het belangrijk is dat aan deze mogelijkheid nog veel meer bekendheid wordt gegeven.Wat ik zelf heel inspirerend en belangrijk vind binnen de benadering van Exodus, is dat er altijd wordt uitgegaan van het goede in de mens. Een aantal van mijn medebestuursleden is afkomstig uit het justitiepastoraat en ik vind het geweldig om te zien hoe zij, vanuit hun christelijk geloof, elke keer opnieuw bereid zijn en in staat zijn om mensen een nieuwe kans te geven. Ik belijd het christelijk geloof zelf niet, maar ik deel wel hetzelfde uitgangspunt wat betreft de goedheid van de mens en de noodzaak mensen nieuwe kansen te geven. Dat is ook in mijn werk als rechter essentieel. Zonder dat uitgangs-punt zou ik dat werk niet kunnen doen. Je moet je elke keer weer, zonder vooringenomen te zijn, kunnen inleven in de situatie van een burger of onder-neming en open en onpartijdig kunnen luisteren naar de betrokken partijen om zo tot een goede uitspraak te komen.

Over het BestuurHet bestuur van Exodus bestaat uit een dagelijks bestuur en een algemeen bestuur. Beiden komen zo’n zeven keer per jaar bij elkaar. In de vergaderingen

8

Exodus volgens Annelies Bierling (bestuurslid)

�0 ��

Het Haagse Exodushuis is gevestigd aan de Frankenslag in het Haagse Statenkwartier. De drie geschakelde panden beschikten in �009 samen over: • �7 kamers voor bewoners (m/v) • � logeerkamer voor bewoners (m/v) • Gemeenschappelijk sanitair en keukens • Een gemeenschappelijke eet/ woonkamer (voor groepsactivi- teiten) • Diverse kantoorruimtes Een slaapkamer voor de nachtdienst • Een fitnessruimte en kledingwas ruimte • Een sociaal restaurant, bekend als het Open Eethuis

Programma Iedere bewoner heeft een per-soonlijk begeleider en een scha-duwbegeleider. Wekelijks vinden er gesprekken plaats om korte en lange termijndoelen te bespreken en voor het vaststellen van het gefaseerde begeleidingstraject. De begeleiding richt zich op de sleutels van het begeleidingsprogramma: wonen, wer-ken, relaties en zingeving.

Wonen Bewoners van Exodus leren hun bestaan opnieuw op te bouwen in een veilige en gestructureerde omgeving, waarin crimineel gedrag en het gebruik van alcohol en drugs niet zijn toegestaan. Bewoners worden gebudgetteerd, dit betekent dat Exodus hun inkomen beheert. Deze budgettering verloopt, even-als de andere onderdelen van het begeleidingsprogramma, in fases. Bewoners krijgen geleidelijk aan

Stichting Exodus Den Haag is de bakermat van de huidige Exodusorganisatie en is een van de veertien landelijke stichtingen. Momenteel zijn er elf huizen operationeel en drie vestigingen in oprichting. Alle huizen werken vanuit de-zelfde basisvisie. Alle Exodushuizen zijn sinds �008 aangesloten bij vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland. Exodus Nederland stelt zich ten doel een bijdrage te leveren aan het behoud, de voortgang en de verbetering van het werk van de verschillende Exodushuizen en van het Exodus vrijwil-ligersnetwerk.

Missie Exodus gelooft in verbetering van de situatie van mensen met een verleden waarin criminaliteit een rol heeft gespeeld. Dat is alleen mogelijk als zij

• als persoon worden aangesproken op de betekenis van hun leven • zicht krijgen op de zin van hun bestaan • zicht krijgen op hun verantwoordelijkheden, zowel tegenover hun eigen leven als dat van anderen.Ex-gedetineerden en bijna ex-gedetineerden krijgen van Exodus persoonlijke begeleiding, gericht op integrale en professionele aanpak van hun problemen. Een vorm van begeleiding is de mogelijkheid van het doorlopen van een inte-graal en professioneel begeleidingsprogramma met huisvesting. Doel: zelfstan-dig wonen, betaald werken en aangaan van (intieme) relaties. De inzet van vrijwilligers is in al het Exoduswerk van groot belang.Door het werk van Exodus wordt een normaal leven zonder criminaliteit mogelijk en neemt de veiligheid en onderlinge betrokkenheid in de maat-schappij toe. Exodus werkt hier ook aan door een maatschappelijk draagvlak te creëren voor de terugkeer van ex-gedetineerden in de samenleving.

Doelstellingen • Exodus wil vanuit een Christelijke identiteit kansen bieden aan mensen die de criminaliteit achter zich willen laten en aan een nieuwe toekomst willen werken • Exodus wil bijdragen aan het verlagen van de recidive en het terugdringen van de criminaliteit • Exodus wil een schakel zijn in de keten van maatschappelijke organisaties en groepen vrijwilligers die ieder vanuit hun eigen invalshoek een bijdrage leveren aan de veiligheid in de samenleving • Exodus zoekt samenwerking met vergelijkbare organisaties en groepen vrijwilligers om via uitwisseling van kennis en ervaring haar werk meer kracht te geven en de efficiëntie te vergroten • Exodus wil op een open en transparante wijze inzicht in haar resultaten, werkwijze en besteding van middelen geven • Exodus wil een inspirerende werkomgeving zijn, gekenmerkt door een open en informeel karakter, met gemotiveerde en betrokken werknemers

meer verantwoordelijkheid en meer ‘vrij’ budget om zelf te besteden. In de eindfase van het programma beschikken ze volledig over hun eigen inkomsten. In de Exodushuizen wordt veel aandacht besteed aan samenwerking tussen de bewoners. Er wordt regelmatig gezamenlijk gekookt en gegeten en er vinden wekelijkse groepsactiviteiten plaats (zie ook onder Weekprogramma). In de laatste fase van hun verblijf kunnen bewoners versneld voor zelfstandige huisvesting worden voorgedragen. In �009 zijn veel voorbereidingen getroffen voor de start van de zogenaamde ‘fasehuizen’ in Den Haag:

Werken Iedere bewoner dient, naast het vaste programma binnen Exodus, een dag-besteding van ten minste �8 uur per week te hebben. De eerste weken van het verblijf moeten er veel praktische zaken geregeld worden, zodra deze periode achter de rug is, is het belangrijk dat de bewoner een geschikte werkervaringsplek vindt. De coördinator arbeidsintegratie helpt de bewoner bij het vinden van zo’n plek. Naast de coördinator arbeidsintegratie zijn de begeleiders en de zogeheten Arbeidstoeleidingscoaches voor de bewoners belangrijk bij het vinden en behouden van de werkervaringsplekken. In het afgelopen jaar zijn Exodus bewoners actief geweest bij onder andere Buurt-beheer (onderhoud en schoonhouden van wijken en panden, opknappen van een kinderboerderij), Schröder (verkoop, transport, en reparatiewerkzaamhe-den voor kringloopwinkels Den Haag) en Respect Zorggroep (keukenwerk-zaamheden en vervoer van cliënten). Deze werkervaringplekken zijn uiteraard bedoeld om de weg vrij te maken naar betaald werk. In het afgelopen jaar hebben Exodusbewoners onder andere betaald werk gevonden in de bouw, in de sloop en in de confectie.

Relaties Exodus hecht veel waarde aan een het opbouwen van solide sociaal “vangnet” voor bewoners omdat zo’n vangnet bijdraagt aan het welzijn en bovendien essentieel is voor mensen om vol te houden in perioden dat het tegen zit. Voor het (opnieuw) opbouwen van een dergelijk sociaal netwerk is het een voordeel dat bewoners in het Exodus huis overdag (en buiten programmatijd) altijd bezoek mogen ontvangen. Exodus helpt en stimuleert daarnaast haar bewoners actief om, waar mogelijk, het contact met familieleden te herstellen. Een andere belangrijke factor in het opbouwen van positieve sociale contac-ten wordt gevormd door de zogeheten ‘maatjesprojecten’ waarin vrijwilligers als maatje gekoppeld worden aan bewoners.

Zingeving Bewoners leren nieuwe positieve doelen in hun leven te vinden en het verleden daarin een plek te geven. Exodus tracht vanuit haar identiteit met bewoners op zoek te gaan naar wat hen inspireert of beweegt en wat hen steun biedt als het tegen zit. Dit gebeurt onder andere in de vorm van twee-wekelijkse themabijeenkomsten (bijvoorbeeld rondom relaties, krachtbron-

Algemeen Exodus Den Haag

�� ��

Groei De titel van het jaarplan �009 van Exodus Den Haag luidde: “Groei”. De ambitie was om zowel kwantitatief als kwalitatief te groeien in de vorm van meer bedden, de start van een specifiek op jongeren gericht Exodus pro-gramma, een toename van het aantal plaatsingen van bewoners zonder een justitieel kader, en een aanzienlijke versteviging van de band met de achterban. De belangrijkste vorm van groei is en blijft daarbij uiteraard de persoonlijke groei van de Exodus bewoners, een doel waar al deze andere groei-ambities ten dienste van staan. De uitbreiding van het aantal bedden zou voorname-lijk gerealiseerd worden door het openen van een ‘Fasehuis’ waar bewoners terecht kunnen nadat ze de eerdere fases van het Exodus programma suc-cesvol hebben doorlopen. In de loop van �009 is er veel voorbereidend werk verricht om de opening van het fasehuis in �0�0 mogelijk te maken. Ook voor de realisatie van het Exodus jongerenprogramma in Den Haag en Utrecht zijn in �009 alle voorwaarden geschapen. Het jongerenprogramma zal naar ver-wachting in maart �0�0 van start gaan. De plaatsingsruimte voor bewoners-zonder-justitieel-kader is in �0�0 toegenomen, maar met een kleiner percen-tage dan verwacht. In �0�0 wordt verder gewerkt aan het mogelijk maken hiervan. Als geheel gezien is de bezettingscapaciteit van Exodus Den Haag in �009 gegroeid met �%. Hoewel minder goed meetbaar dan de onderliggende groei-ambities, is Exodus wel degelijk succesvol geweest in het bereiken van het belangrijkste doel: de persoonlijke groei van de bewoners: in �009 hebben acht bewoners met succes het Exodus programma in Den Haag afgerond.

Beëindiging Open Eethuis Tijdens het starten van Exodus, in de jaren 80, had het Open Eethuis een func-tie als plek waar ex-gedetineerden elkaar konden ontmoeten en hulp konden krijgen bij de moeilijke periode na detentie. Ondanks de lange geschiedenis van het Open Eethuis in Exodus Den Haag, is eind �009 toch besloten om deze faciliteit te sluiten. Door de manier waarop Exodus haar begeleidings-programma in de loop der jaren heeft ontwikkeld, kwam het steeds minder voor dat er ex-gedetineerden langs kwamen in het Open Eethuis voor hulp. De relatie met Exodus en het Open Eethuis veranderde daardoor. Hoewel het Open Eethuis nog steeds een belangrijke functie had voor bezoekers (voor-namelijk ouderen en sociaal kwetsbaren) en vrijwilligers, was deze functie niet langer direct te herleiden tot de primaire doelstellingen van Exodus. Gezien de behoefte aan meer ruimte voor het uitbreiden van de beschikbare kamers voor de opvang van ex-gedetineerden, heeft het bestuur daarom besloten het Open Eethuis te sluiten. Het bestuur en management hebben deze beslis-sing tijdens een bijeenkomst met een vertegenwoordiging van de betrokken vrijwilligers toegelicht. De ruimte zal in de loop van �0�0 in gebruik worden genomen als extra woonruimte voor ex-gedetineerden.

nen, strand & zee, kleur, muziek etc.) en in de wekelijkse individuele begeleidingsgesprekken. Samenwerking en leren zijn belangrijke waarden in het Exodushuis waaraan veel aandacht besteed wordt in de vorm van bijeenkomsten en activiteiten op groepsniveau. De centrale begeleidingsmethodiek in Exodus Den Haag is gebaseerd op het uitgangspunt dat elk gedrag ooit iemands beste keuze was. De methodiek is erop gericht om in een veilige omgeving inzicht te krij-gen in het eigen gedrag, uitgaande van drie gedragscategorieën: overleven, ontlopen en samenwerken. Het doel is om bewoners door middel van ervarend leren te doen inzien wanneer en waarom ze bepaald gedrag vertonen en hoe ze vervolgens kunnen schakelen naar meer positief gedrag. Weekprogramma • Wekelijks vinden er gesprekken plaats tussen de bewoner en zijn of haar begeleider. • Afhankelijk van de begeleidingsfase waarin de bewoners verkeren, koken en eten ze een of twee avonden in de week gezamenlijk. • Iedere twee weken vindt er een thema-avond rondom zingeving plaats. • Iedere twee weken is er een bewonersvergadering. Hierin wisselen bewoners en begeleiders informatie uit met als doel het vergroten van de groepscohesie en samenwerking. • Iedere bewoner heeft een verplichte dagbesteding van minimaal �8 uur per week. Dit kan bestaan uit betaald werk, vrijwilligerswerk, scholing en bepaalde trainingen • Sommige bewoners volgen dagbehandeling bij bijvoorbeeld de Waag (centrum voor ambulante forensische psychiatrie)

Overige activiteiten • Iedere bewoner volgt naast de trainingen in het Exodusprogramma ook nog verschillende externe trainingen, zoals bijvoorbeeld een sociale vaardigheidstraining, een cognitieve vaardigheidstraining, budgetteringstraining, terugval preventie training etc. • Regelmatig zijn er externe ontspannende- en educatieve groepsactiviteiten zoals ‘outdoor’ activiteiten, sinterklaas- vieringen en kerstvieringen. Vaak worden deze activiteiten georganiseerd door de bewoners zelf. • Minimaal tweemaal per week zijn er urinecontroles op alcohol-en drugsgebruik, aangevuld met alcoholblaastesten. • Exodus werkt met een gele kaarten systeem, niet als sanctie maar als stuurmiddel. Uiteindelijk kan overtreding van de regels leiden tot verwijdering uit het programma. Positief gedrag wordt beloond met groene kaarten waarmee bewoners sparen voor een leuke activiteit (bijvoorbeeld bioscoopbezoek, theaterbezoek, een sport- activiteit, etc) met hun begeleider • Ervarend leren staat centraal in de begeleiding van de doelgroep. Per jaar zijn er verschillende momenten waarbij de begeleiders en bewoners samen optrekken en leren, bijvoorbeeld tijdens de ‘outdoor’ activiteiten.

Ontwikkelingen in 2009

�4 �5

Uit tabel � wordt duidelijk dat de bezetting het afgelopen jaar licht is gestegen met �,5 %. De bezettingsgraad is iets achtergebleven bij de vooraf geplande bezettingsgraad van 90%. In tabel 4 is te zien dat het aantal nachten eveneens is toegenomen, namelijk met �74, dit komt neer op een stijging van �% ten opzichte van het vorige jaar.

Tabel 5 toont de verdeling van het aantal nachten over de verschillende soorten plaatsingskaders. De gebruikte afkortingen worden hieronder toegelicht: • BV (Bijzondere voorwaarden) • Art 4�.� (pre PP, voorafgaand aan een PP programma) • PP (Penitentiair Programma) • PIJ (Plaatsing In een Inrichting voor Jeugdigen (�6-�� jaar)) • ISD (extramurale plaatsingen van zgn. “ Veelplegers” vanuit een inrichting voor Stelselmatige Daders) • JP (Justitieel vrijwillig, de bewoner maakt na zijn justitiële titel het Exodusprogramma af) • VP (Vrijwillige Plaatsing, niet gefinancierd door MvJ) • S (Schorsing) • TBS V (TBS met voorwaarden)

Tabel 5: Plaatsingskaders in 2009 als % van in aantal het geheel nachten BV ��,�6 �897 Art 4�.� 4,74 �79 PP ��,09 ��58 PIJ 00,09 5 ISD 6,00 �5� JP �7,80 �047 VP 8,7� 5�� S �,�5 �9� TBS V 4,05 ��8 Totaal �00,00 588�

Uit tabel 5 wordt onder meer duidelijk dat het aantal vrijwillige plaatsingen (zowel justitieel als niet -justitieel) �6,5% van het totaal aantal nachten beslaat. Dit komt neer op een ruime verdubbeling ten opzichte van �008. Deze groeitrend in vrijwillige

Resultaten Exodus Den Haag had in �009 opnamecapaciteit voor �8,4 bewoners tegelijkertijd. Dit aantal is opgebouwd uit �7 kamers (+ � noodkamer) aan de Frankenslag en een aantal mensen die in hun eigen woning, na het afronden van het exodusprogramma in hun eigen huis nog begeleiding krijgen. In de begroting werd uitgegaan van een normbezetting van 90%.

Aanmeldingen / instroom Tabel 1: Aanmeldingen via CAT en Exodus Den Haag �008 �009 Den Haag �0 4� CAT �7 �� Totaal 47 7�

Tabel 2: Aanmeldingen/plaatsingen/afwijzingen/doorverwijzingen in % �008 �009 doorverwezen naar ander Exodus huis/CAT �� 8afgewezen 23 28 kandidaat heeft zich terug getrokken 15 18 geplaatst in Exodus Den Haag 49 46 Een belangrijk onderdeel bij Exodus Nederland is het Centraal Aanmeldings-team (CAT). Doel van het CAT is om de bezettingsgraad van de huizen te verhogen en een eerste ‘screening’ van de aanmeldingen voor haar rekening te nemen. Daarnaast komt het ook voor dat er rechtstreek wordt aangemeld in het huis, de eerste ‘screening’ wordt dan door de ‘intakers’ of het CAT gedaan, afhankelijk van de urgentie. In tabel � is te zien hoeveel aanmeldingen er in �009 via het CAT zijn binnengekomen en hoeveel personen zich rechtstreeks hebben aangemeld bij Exodus Den Haag. Het totale aantal aanmeldingen is ten opzichte van �008 met 5�% gestegen, dit komt vooral voort uit een verdubbe-ling van het aantal aanmeldingen dat rechtstreeks bij Exodus Den Haag binnen is gekomen. In tabel � is te zien dan er in het afgelopen jaar �0 mensen (�8% van het totale aantal aanmeldingen) zijn afgewezen voor deelname aan het Exodusprogramma. Ten opzichte van �008 betekent dit een daling van het aantal afwijzingen met 8%, deze daling zou Exodus Den Haag graag voortzet-ten in de komende jaren

Bezetting over de jaren Tabel 3: Ontwikkeling van bezetting in % van de capaciteit jaar % �007 90,4 �008 85 �009 87,5

Tabel 4: Ontwikkeling van de bezetting in aantal nachten jaar aantal nachten �007 5�8� �008 5707 �009 588�

In �009 bestond helaas 4�% van de totale uitstroom uit bewoners die het programma op negatieve wijze verlieten. In de meeste gevallen was de aanleiding voor negatieve beëindiging drugsgebruik en/of het zich niet begeleidbaar opstellen van bewoners. Uit tabel 8 blijkt dat het aantal personen dat gedwongen het programma onafgemaakt moest ver-laten helaas (zowel absoluut als pro-centueel) is gestegen ten opzichte van �008. Ondanks de zorgvuldige voorlichting en ‘screening’ tijdens het intake proces wordt de zwaarte van het programma door sommige bewoners toch onderschat en blijkt het soms erg moeilijk om afscheid te nemen van de oude leefstijl. In de praktijk blijkt dat de negatieve uitstroom vooral onder de jongere bewoners erg hoog is. Exodus Den Haag heeft hieruit de conclusie getrokken dat het voor deze groep nodig is om een op hen toegesne-den begeleidingsprogramma aan te bieden. De verwachting is dat het van start gaan van het jongerenpro-gramma in �0�0, ertoe zal leiden dat het percentage negatieve uitstroom onder jongeren, en daarmee even-eens in de totale bewonersaantallen, aanzienlijk zal afnemen. Uit tabel 9 valt een positief verband af te lezen tussen de lengte van het begelei-dingstraject en de kans op een suc-cesvolle afronding ervan. Dit effect, dat reeds in �008 zichtbaar werd, werd in �009 opnieuw bevestigd. De verwachting is dat de vernieuwingen in �0�0 op het gebied van de nazorg en uitbreiding van het totale aantal nachten per bewoner, dit positieve verband nog sterker zullen aantonen. Ook uit wetenschappelijk onderzoek is namelijk gebleken dat hoe langer bewoners begeleiding krijgen, hoe groter de kans is op een succesvolle uitstroom en hoe kleiner de kans op recidive op de langere termijn. Exodus Den Haag vindt het daarom belangrijk om in �0�0 te blijven zoeken naar mogelijkheden om de begeleidingsduur te verlengen.

plaatsingen willen we graag voort zetten in �0�0. Want hoewel de financiering van deze doelgroep vanuit overheidsmiddelen moeilijk is, is het voor Exodus wel een essentiële doelgroep voor wie weinig alternatieven bestaan voor begeleiding na detentie. Het vinden van financiële mogelijkheden voor het op grotere schaal huisvesten van deze groep vrijwillige Exodus-bewoners, is dan ook een van de speerpunten voor �0�0. Uitstroom Tabel 6: Uitstroom 2009 absoluut % van totale uitstroom positief 8 �� vrijwillig vertrek �� �4 negatief �5 4� totaal �5 �00 Tabel 7a: Uitstroom 2009 verdeeld over mannen en vrouwen (absolute aantallen) negatief vrijwillig positief totaal man �� 8 7 �8 vrouw � 4 1 7 totaal �5 �� 8 �5 Tabel 7b: Uitstroom 2009 verdeeld autochtonen en allochtonen (absolute aantallen) negatief vrijwillig positief totaal autochtonen 6 4 5 �5 allochtonen 9 8 � �0 totaal �5 �� 8 �5

Tabel 8: Ontwikkeling in de verdeling van de uitstroom in % negatief vrijwillig positief �007 50 �5,4 �4,6 �008 �5 �5 �0 �009 4� �4 ��

Tabel 9: Lengte van het Exodus traject in dagen afgezet tegen de soorten uitstroom lopend negatief vrijwillig positief traject�007 �6� ��� ��8 �48 �008 ��� 76 �59 4�9 �009 �77 87 �9� 4�� gemiddeld �75 96 �77 �78

Tabel 6 en 7 bieden inzicht in de verschillende soorten uitstroom in �009 en de verdeling hiervan naar kenmerken van de bewoners. In tabel 9 worden deze uitstroom resultaten afgezet tegen de uitstroom resultaten in eerdere jaren. Hieronder een uitleg van de begrippen ‘negatief’, ‘vrijwillig’, en ‘positief ’: • Negatief = Het Exodus-programma wordt beëindigd door Exodus of Justitie. • Vrijwillig = De bewoner kiest ervoor om het programma niet af te ronden. • Positief = De bewoner heeft het Exodus-programma volledig en goed doorlopen.

�6 �7

Nazorg Tabel 10: Ontwikkeling nazorgtrajecten vrouw man �007 5 �0 �008 � 8 �009 � 9 gemiddeld �007-�009 � 9 De aandachtsgebieden in de nazorg zijn dezelfde als in het Exodus-pro-gramma, namelijk wonen, werken, relaties en zingeving. Met een extra accent op financiën en werk, omdat gebleken is dat deze gebieden met name in de laatste fase van het Exodusprogramma van groot belang zijn om niet terug te vallen in oud gedrag. De nazorg wordt geboden aan zowel bewoners die het programma op eigen verzoek (vrijwillig) verlaten als aan bewoners die het programma succesvol hebben afgerond.Het begeleidingsaanbod in Exodus bestaat uit vier subtrajecten: fase �, �, � en 4. In �009 vond de begeleiding in fase �, �, en � plaats in het Exodushuis zelf. De fase 4 nazorg vond plaats in de eigen woning van de voormalige Exodus bewoner. Bewoners die het programma positief afronden, komen versneld in aanmerking voor zelfstandige woonruimte vanuit woningcorporatie Staedion Wonen. Staedion Wonen heeft geconstateerd dat, dankzij de intensieve nazorg, woninguitzettingen (vanwege huurschuld of overlast) van ex-bewoners van Exodus nauwelijks voor komen. Ongeveer �5% van de fase 4 trajecten vond in het afgelopen jaar plaats in Staedionhuizen, de overige trajecten vonden plaats in andere woonvormen. In �009 is hard gewerkt aan het intensiveren en het verfijnen van de nabege-leidingstrajecten. Een van de resultaten hiervan is dat vanaf �0�0 voor het fase � traject gebruik gemaakt kan gaan worden van het zogenaamde Fasehuis: een zelfstandige woning in Den Haag die plaats biedt aan twee bewoners tegelij-kertijd. De opening van het Fasehuis �0�0 is een pilotproject in samenwerking met Staedion wonen. Als de resultaten positief zijn wil Exodus Den Haag in de nabije toekomst meerdere fasehuizen openen.In tabel �0 is af te lezen dat het aantal nazorg trajecten in �009 licht is geste-gen. Dit komt onder andere doordat er in toenemende mate ook nazorg be-geleiding wordt aangeboden aan mensen die vrijwillig het Exodus programma verlaten. In �009 ging het hierbij om � mensen, of te wel �5% van het totale aantal mensen dat vrijwillig vertrokken is. Exodus Den Haag zou graag zien dat dit aantal in �0�0 verder stijgt omdat het belangrijk is dat ook mensen die het reguliere Exodus programma niet volledig afronden, toch een vorm van begeleiding krijgen die bij ze past.

�7

�8 �9�9�8

Ervarend leren staat centraal in de begeleidingsmethodiek van Exodus Den Haag. Een van de bijzondere

vormen waarvan we in dit kader regelmatig gebruik van maken, zijn de zogenaamde ‘outdoor-activiteiten’

in teamverband. De natuur biedt onze bewoners een uitstekende omgeving om hun eigen grenzen te her-

kennen en te verleggen, uitdagingen aan te gaan, dwars door het landschap heen hun koers te vinden en

trots te zijn op hun prestaties.

�0 ��

In �0�0 gaan we de vruchten plukken van de inspanningen van het afgelopen jaar: in maart �0�0 opent het fasehuis de deuren voor de eerste twee bewo-ners die hun nabegeleidingstraject starten in deze nieuwe wooncontext. In April �0�0 starten we met het jongerenprogramma waarmee we deze bijzon-dere doelgroep een beter op maat gemaakte vorm van begeleiding kunnen bieden. Beide projecten zijn pilot-projecten waarmee we verwachten positieve resultaten te zullen behalen. Ook gaan we in �0�0 aan de slag met de Exoduspanden: zowel ons pand aan de Frankenslag als het nieuwe Fasehuis zullen grondig worden opgeknapt waarbij onder andere veel aandacht besteed wordt aan de inrichting en de brandveiligheid. Naast een toename in het woonwelzijn en de veiligheid van de bewoners, zullen we met dit opknap project ook twee nieuwe woonplekken voor bewoners realiseren in ons pand aan de Frankenslag. Een ander speerpunt voor �0�0 is het verder versterken van het draagvlak voor het werk van Exodus. Hierbij denken we aan zowel maatschappelijk als financieel draagvlak op landelijk maar vooral ook lokaal niveau. We willen in de regio Den Haag meer en duidelijker communiceren over de activiteiten en het nut van Exodus, meer actieve vrijwilligers bij onze werkzaamheden betrekken, en door middel van fondsenwerving meer financiële ruimte creëren voor onze ambities.Meer cijfermatig willen we in �0�0 het aantal intakes met �0% laten groeien en het aantal afwijzingen met �0% laten dalen. Ook willen we ervoor zorgen dat er voldoende tijd is tussen intake en opname van nieuwe bewoners. Door de opening van het Fasehuis en de creatie van � nieuwe woonruimtes in het pand aan de Frankenslag zal de capaciteit in Den Haag toenemen met 4 plekken. Zodra deze extra capaciteit ingevuld wordt, betekent dit een toename van het aantal bewonersnachten met bijna �0%, tot 7000 nachten in totaal.In het komende jaar willen we aan de kant van de uitstroom graag een daling bewerkstelligen van het percentage bewoners dat op negatieve of vrijwillige gronden het Exodus-programma verlaat. De verwachting is dat het jongeren-programma veel zal bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. Aan de kant van de nazorg willen we in �0�0 een flinke toename van het aantal aange-boden trajecten realiseren. Mede dankzij de opening van het fasehuis verwach-ten we het aantal nazorgtrajecten met 50% te kunnen uitbreiden.

Exodus Den Haag is een autonome rechtspersoon die door een aanslui-tingsovereenkomst verbonden is met vereniging Samenwerkingsverband Exodus Nederland. Exodus Neder-land werkt faciliterend ten behoeve van de diverse lokale stichtingen, waaronder Exodus Den Haag. Exodus Den Haag wordt geleid door een dagelijks- en een algemeen bestuur waaraan de manager als adviseur is toegevoegd. Het manage-mentteam van Exodus Den Haag bestaat sinds �0�0 uit vier personen: naast de manager, maken de mee-werkend teamleider, de coördinator intake en de coördinator nazorg deel uit van dit team. Deze management-structuur beperkt de kwetsbaarheid van de organisatie en biedt ruimte voor innovatie en ontwikkeling van de organisatie.Exodus Den Haag had in �009 �0 medewerkers (verdeeld over ��,� FTE) in de functies van manager, teamleider, begeleider, assistent-bege-leider, slaapwacht, huismeester, inval-kracht en secretariaatsmedewerker.Exodus hecht veel belang aan de persoonlijke ontwikkeling van haar medewerkers. Alle begeleiders van Exodus Den Haag hebben in �009 deelgenomen aan een tweetal trai-ningen: een op het gebied van con-textuele hulpverlening en een op het gebied van verslavingszorg. Daarnaast hebben alle medewerkers deelgeno-men aan de jaarlijkse zingevingsdag van Exodus.

Bestuurssamenstelling per 31 december 2009 voorzitter de heer P.J. Biesheuvelpenningmeester a.i. mevrouw A. Bierling secretaris mevrouw A. Bierlinglid algemeen bestuur de heer C. Burgering lid algemeen bestuur de heer D.J. Buterlid algemeen bestuur de heer C.J.L. van Damlid algemeen bestuur de heer E. van der Schoorlid algemeen bestuur de heer R. Schreuder

Personele bezetting per 31 december 2009 Manager de heer Ed DeijTeamleider (& begeleider) mevrouw Nelleke van Klaveren Begeleider mevrouw Tonny BikBegeleider mevrouw Mayon Grooten Begeleider de heer Aart BothBegeleider mevrouw Simone CramerBegeleider mevrouw Marianne van KlaverenBegeleider (& werkbegeleider) mevrouw Sara Ferber Assistent begeleider mevrouw Nel van der ZwanAssistent begeleider mevrouw Lisette de JagerSlaapwacht de heer Saïd El KobaiSlaapwacht de heer Mustafa DemirSlaapwacht de heer Rob MiddelburgSlaapwacht de heer Hans VosholSlaapwacht de heer Frank Willems Slaapwacht de heer Royal Omo-OniHuismeester de heer Michel PronkHuismeester mevrouw Francisca van BeekInvalkracht mevrouw Elja ten HaveSecretariaat mevrouw Anneke Holleman

Bestuur en medewerkers Vooruitblik 2010

�� ��

Balans per 31 december 2009(na resultaatbestemming)

31-12-2009 31-12-2008 € €Activa Materiële vaste activa ��.779 Totaal vaste activa 12.779 Vorderingen �6�.545 Liquide middelen �46.096 Totaal vlottende activa 509.641 Totaal Activa 522.420 Passiva Eigen vermogen Algemene reserve �64.406 Bestemmingsreserve �85.000 Totaal eigen vermogen 449.406 Kortlopende schulden 73.014 Totaal Passiva 522.420

�0.�95

�0.�95

75.8�4475.6�5

55�.4�0

561.625

��6.��4�70.50�

496.8�5

64.800

561.625

9��.�58 58.500 60.500

1.041.158

684.8�8 7.650 ��.�50 �.500 ��8.�5

1.047.588

-6.430

�.000

(3.430)

86�.759 45.4�5 48.�78

956.362

58�.9874.�55

4�.066 �.8�8

�89.�7�

920.307

36.055

��.�6�

47.418

Exploitatie Begroting Exploitatie 2009 2009 2008Opbrengsten € € € Subsidies 906.9�7 Giften �9.�67 Overige opbrengsten 49.555 Totaal opbrengsten 995.649

Kosten Personeelskosten 5�8.8�8 Afschrijvingskosten 5.0�5 Programmakosten �7.��6 Onkosten Vrijwilligers �.8�9 Algemene kosten �6�.95� Totaal kosten 814.861

Bedrijfsresultaat 180.788 Totaal rentebaten en rentelasten 7.�8� Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 187.970 Het bestuur stelt voor het resultaat als volgt te bestemmen: Toevoeging bestemmingsreserve ��0.000 - �85.000 Onttrekking bestemmingsreserve (�4.499) - - Toevoeging bestemmingsfonds - - - Onttrekking bestemmingsfonds - - - Mutatie algemene reserve (saldo) -38.083 -3.430 2.970 nadelig nadelig voordelig

Jaarrekening 2009

Exploitatierekening over 2009

�4 �5

ExodusorganisatieStichting Exodus Den Haag is on-derdeel van de Exodus organisatie. Exodus bestaat uit elf landelijke Exodushuizen die werken vanuit dezelfde missie. Alle Exodushuizen zijn lid van Vereniging Samenwer-kingsverband Exodus Nederland.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepalingDe jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving, zoals opgenomen in Richtlijn voor de Jaar-verslaggeving 640.

Waardering van activa en passiva en bepaling van resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Voor zover niet anders vermeld wor-den activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen, voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oor-sprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Materiële vaste activaDe materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van de jaarlijkse afschrijvingen op basis van verwachte economische levens-duur en eventuele restwaarde en onder aftrek van ontvangen investeringssubsidies.

Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde rekening houdend met een voorziening wegens oninbaarheid. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen.

Schulden Schulden worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Resultaatsbepaling• Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de baten en lasten. • Baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben uitgaande van historische kosten. • Lasten worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn.• Baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn.• Subsidie baten worden als gerealiseerd beschouwd als prestaties uit de subsidievoorwaarden gerealiseerd zijn.

Kosten van groot onderhoudKosten van groot onderhoud worden ten laste van het resultaat gebracht op het moment dat zij zich voordoen.

AfschrijvingslastenDeze worden bepaald op basis van de lineaire afschrijvingen die plaatsvinden op basis van de verwachte economische levensduur en eventuele restwaarde.

�0

8.545�.967

5.578

0

855

8.545�.8��

4.723

5

8.�685.840

2.328

�.�04�.0��

858

8.��96.698

1.541

�0

�0.9�59.8�8

1.107

�.600

97�

��.5�5�0.8001.735

�

8.75�4.985

3.766

0

�.570

8.75�6.555

2.196

��.94�58.07�

0�.757

4�75.814

Materiële vaste activaAlle materiële vaste activa worden volledig afgeschreven (zonder restwaarde) in de genoemde termijnen.

Verbouwing Inventaris Installaties Automatisering Totaal(afschrijvingstermijn in jaren) Aanschafwaarde per ��-��-08 �6.�99Geaccum afschr. per ��-��-08 ��.6�0Boekwaarde per 31-12-08 12.779 Investeringen �.704Ontvangen subsidies �.0��Afschrijvingen (in X jaar) 4.�55 Aanschafwaarde per ��-��-09 �8.070Geaccum afschr. per ��-��-09 �7.875Boekwaarde per 31-12-09 10.195

Vorderingen 31-12-2009 31-12-2008Nog te ontvangen bedragen ��.798Rekening courant met Exodus Nederland �8.67�Vordering op Ministerie van Justitie ���.0��Vordering subsidie Gemeente Den Haag OCW 0Nog te ontvangen waarborgsommen 4�Totaal vorderingen 163.545

De rekening courant mutaties hebben met name betrekking op lonen, sociale lasten, loonheffing en ontvangen subsi-dies.

De subsidie van de gemeente Den Haag werd verleend met beschikking OCW/�008.�605 d.d. �9 december �008, bedraagt maximaal �0�.�7�,00 euro. Wij verwachten dat van deze subsidie (ivm het positieve exploitatiesaldo ) een bedrag van 6.560 euro in mindering zal worden gebracht, dit is verwerkt in deze jaarrekening. Van deze subsidie is 90% middels voorschotten ontvangen, zodat een vordering resteert van �.757 euro.

Liquide middelenDe liquide middelen bestaan uit diverse banktegoeden alsmede een kas op kantoor. Van het totaal werd 440.000 euro in de vorm van een spaarrekening aangehouden. Hiervan is �00.000 euro op �6 januari �0�0 opneembaar en �40.000 euro direct opneembaar.

Toelichting Toelichting op de balans

�6 �7

Reserve uitbreiding FTEIn �008 heeft Exodus Den Haag een reserve gevormd om het perso-neelsbestand in �009 tijdelijk te kunnen uitbreiden om een aantal (beleids)taken kunnen uitvoeren. Dit heeft in �009 deels kunnen plaatsvin-den. In �0�0 zal dit verder opgepakt worden.

Reserve nieuwe activiteitenIn �008 heeft Exodus Den Haag een reserve gevormd om in �009 de mogelijkheden voor een aantal nieuwe activiteiten te onderzoeken ten behoeve van de fasehuizen. In �009 heeft dit onderzoek groten-deels plaatsgevonden. In �0�0 zal dit verder opgepakt worden. ContinuïteitsreserveIn �007 is een continuïteitsreserve gevormd. Het bestuur heeft besloten dat het eigen vermogen een zoda-nige omvang dient te hebben dat in geval van terugloop van de externe inkomensstromen minimaal een half jaar de loonkosten doorbetaald kunnen worden gebaseerd op de begroting van het komende jaar. Gezien de financiële positie zal deze reserve in drie jaar worden opge-bouwd. Voor �009 is de dotatie aan de continuïteitsreserve als gevolg hiervan op ��0.000 euro gesteld.

�64.406-�8.08�

126.323

�5.0000

��.6�6�.�84

�0.0000

�0.88� 9.��7

�50.000��0.00

00�60.000

370.501

6.�8548.�08�.498

07.809

64.800

695.8��7.��9

55.��667.8�5

044.709

0�0.000�.000

-��.�79�.�9�

0�6.�0�

906.927

687.5705.500

0�.440

�5.69996.6���0.000

0�.000�.5�9�.75�

�50�6.499

862.759

Eigen VermogenHet verloop van het eigen vermogen is als volgt:

Algemene Reserve 31-12-2009 31-12-2008Stand per � januari �6�.4�6 Uit resultaatbestemming �.970 Stand per 31 december 164.406

Bestemmingsreserves 31-12-2009 31-12-2008 Reserve nwe ontwikkelingen/ nwe activiteiten Stand per � januari 0 + toevoegingen �5.000 - onttrekkingen 0 Stand per �� december �5.000 Reserve uitbreiding FTE Stand per � januari 0 + toevoegingen �0.000 - onttrekkingen 0 Stand per �� december �0.000 Continuïteitsreserve Stand per � januari �00.000 + toevoegingen �50.000 - onttrekkingen 0 Stand per �� december �50.000 Totaal Bestemmingsreserves 285.000

Kortlopende schulden en overlopende passiva 31-12-2009 31-12-2008Schulden aan bewoners 7.��� Te bet. vakantiegeld en dagen 4�.�74 Vooruitontvangen subsidie 6.�99 Terug te betalen subsidie Gemeente Den Haag OCW ��.960 Overlopende passiva �.�70 Totaal kortlopende schulden 73.014

Niet uit de balans blijkende verplichtingen De jaarhuur �0�0 bedraagt 65.9�4 euro. De looptijd van het huurcontract is één jaar en wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd.

OpbrengstenDe subsidiebaten zijn als volgt te splitsen 2009 2008 Subsidie min.van Justitie tbv plaatsing bewoners Subsidie ministerie van Justitie tbv vrijwilligers Subsidie min.van Justitie niet bezette capaciteit �007 Subsidie min.van Justitie niet bezette capaciteit �008 Subsidie min.van Justitie niet bezette capaciteit �009 Gemeente Den Haag Dienst OCW Gemeente Den Haag vrijwillige plaatsingen Gemeente Den Haag nazorgtraject Gemeente Den Haag vrijwilligers Gemeente Den Haag correctie voorgaand jaar TIBO fonds Onderwijsfonds Subsidie PKN te ‘s-gravenhage Totaal subsidies

De subsidie van het ministerie van Justitie voor de deelname van (ex-) gedetineerden is ontvangen voor de gehele Exodus organisatie. De subsidie verstrekt een vergoeding per dag voor het verblijf in een Exodushuis. De subsidie wordt doorberekend aan de lokale stichtingen op basis van het door het ministerie bepaalde tarief gekoppeld aan een aantal gerealiseerde plaatsen. De subsidie moet jaarlijks worden aangevraagd. De subsidies van het ministerie van Justitie worden definitief vastgesteld op basis van een separate verantwoording inzake de bezetting. Dit is ten tijde van het opstellen van de jaarrekening nog niet afgerond.

In de subsidie regeling van het ministerie van Justitie voor (ex-)gedetineerden is een regeling opgenomen dat van niet gemaakte nachten (dus leegstand) onder bepaalde voorwaarden toch 80% van de kosten vergoed zal worden.

De subsidie van het ministerie van Justitie voor het vrijwilligersnetwerk wordt toegekend aan de gehele Exodus organisatie. De subsidie wordt voor een deel doorberekend aan de lokale stichtingen ter dekking van gemaakte onkosten om de vrijwilligers aan te sturen en voor de gemaakte onkosten. De subsidie moet jaarlijks worden aangevraagd. Alle overige structurele subsidie dienen jaarlijks te worden aangevraagd. De subsidies �009 van de gemeente Den Haag zullen aan de hand van deze jaarrekening definitief worden vastgesteld.

De subsidie van de gemeente Den Haag werd verleend met beschikking OCW/�008.�605 d.d. �9 december �008, bedraagt maximaal �0�.�7�,00 euro. De subsidie is verleend ten behoeve van opvang en begeleiding van Haagse ex-gedetineerden. Wij verwachten dat van deze subsidie (ivm het positieve exploitatiesaldo ) een bedrag van 6.560 euro in mindering zal worden gebracht, dit is verwerkt in deze jaarrekening. Van deze subsidie is 90% van het oorspronkelijke bedrag middels voorschotten ontvangen.De subsidie van de gemeente Den Haag werd verleend met beschikking BZ/�009/�40 d.d. � maart �009, be-draagt maximaal �0.000,00 euro. De subsidie is verleend ten behoeve van vrijwillige plaatsingen bij Exodus Den Haag.

Structureel StructureelStructureel Structureel Structureel StructureelStructureel StructureelIncidenteelIncidenteelStructureelStructureel Incidenteel

Toelichting op de exploitatierekening

�8 �9

�.97��56

�9.496�.800

45.425

46.76�

�.4�548.178

444.068-�9.�7598.6695�.�5�6.�7�

581.987

�6.0656�.604

98.669

85597�858

�.570

4.255

Giften 2009 2008Giften van particulieren 5.945 Giften van ondernemingen �.�50 Giften van kerken �7.97� Giften van fondsen �.�00 Totaal giften 39.167

Overige opbrengsten 2009 2008Opbrengst eigen bijdrage 49.�94begeleidingskosten Overige baten �6�Totaal overige opbrengsten 49.555

Opbrengsten eigen bijdrage begeleidingskosten is de eigen bijdrage die bewoners betalen voor hun verblijf in het Exodushuis.

Personeelskosten 2009 2008Salariskosten �98.�59 Terugontvangen ziekengeld -9.49� Sociale lasten 94.967 Overige personeelskosten �9.6�6 Personeel derden 5.488 Totaal personeelskosten 528.838

Personele kosten worden opgenomen onder aftrek van verkregen personele subsidies. Het aantal fte’s in dienst bij Exodus Den Haag gedurende het hele jaar was ��.�� fte (exclusief stagiaires) (�008 9.�6 fte).Daarnaast waren er voor �,7 fte huismeesters in dienst via een werk-- ervaringsplaats. Zij worden middels facturen van de bemiddelingsorganisatie uitbetaald. De sociale lasten bestaan uit: 2009 2008Pensioenpremie ��.4�4Overige sociale lasten 6�.54�Totaal sociale lasten 94.967

Het bestuur bestaat uit vrijwilligers en ontvangt geen bezoldiging.

Afschrijvingskosten 2009 2008Afschrijving op gebouwen en verbouwingen 855 Afschrijving op installaties �.�87 Afschrijving inventaris �.�96 Afschrijving op automatiserings- 777apparatuur Totaal afschrijvingen 5.015

4.908��.68�5.476

42.066

��8.76�89�

��4.�0�5.7��5.4�4

7044.6�98.857

289.171

��0.00000

��0.000

��.6�6�0.88��4.499

85.501

Programmakosten 2009 2008Huishoudelijke kosten 4.���Bewonerskosten 9.�79Bewonersactiviteiten �.905Totaal programmakosten 17.216

Programmakosten zijn alle direct aan bewoners en bewonersactiviteiten gerelateerde kosten.

Algemene kosten 2009 2008Huisvestingskosten ��7.977Public relations kosten �.695Verenigingsbijdrage SEN ��9.�67Communicatiekosten 5.475Advies- en accountantskosten 0Bestuurskosten �.�80Kosten automatisering �0.806Overige algemene kosten 4.65�Totaal algemene kosten 261.953

De contributie Exodus Nederland is gebaseerd op het aantal kamers in het huis.

Exodus Nederland verricht activiteiten voor alle Exodushuizen op het gebied van • Missie; • Identiteit; • Kwaliteitsafspraken; • Deskundigheidsbevordering; • Financiële administratie en personeelszaken; • PR, communicatie en rapportage; • Vertegenwoordiging naar landelijke subsidiegevers en overheden; • Vertegenwoordiging naar grote fondsen; • Vertegenwoordiging naar instituten zoals Kerken, werkgeversorganisaties; • Coördinatie vrijwilligers; • Inhoud van het begeleidingsprogramma.

Mutatie bestemmingsreserve Toevoeging bestemmingsreserve 2009 2008Toevoeging continuïteitsreserve �50.000 Toevoeging reserve nieuwe activiteiten �5.000 Toevoeging reserve uitbreiding FTE �0.000 Totaal toevoeging bestemmingsreserve 185.000 Onttrekking bestemmingsreserve Onttrekking reserve nieuwe activiteiten 0Onttrekking reserve uitbreiding FTE 0Totaal onttrekking bestemmingsreserve 0Totaal mutatie 185.000 bestemmingsreserve

�0 ��

Gebeurtenissen na balansdatumEr zijn geen gebeurtenissen na balansdatum die van grote invloed zijn op de stichting of de financiële resultaten van de stichting.

Resultaatbestemming Het resultaat wordt als volgt bestemd:

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 47.418 Het bestuur stelt voor het resultaat als volgt te bestemmen: Toevoeging bestemmingsreserve ��0.000 Onttrekking bestemmingsreserve (�4.499) Toevoeging bestemmingsfonds - Onttrekking bestemmingsfonds - Mutatie algemene reserve (saldo) -38.083 nadelig

De bezetting over �009 bedraagt 87,5%. In de begroting was rekening gehouden met een bezetting van 90,0%. De bezetting is dus lager dan begroot . De bezetting van nachten die door het ministerie van Justitie betaald worden is werkelijk 79,9% tov 79,9% begroot. Dat de opbrengst toch lager is dan begroot komt door een lager aantal kamers dan begroot (werkelijk �8, begroot �� kamers) . In de begroting was uitgegaan van het te openen fasehuis. Dit fasehuis is niet gerealiseerd in �009.

• De resterende vrijwillige plaatsingen dienen te worden betaald door gemeentelijke overheden of uit giften. Er zijn 5�� van dit soort nachten gerealiseerd. • De giften en de overige opbrengsten zijn conform de begroting. • De salariskosten zijn lager dan begroot omdat �.58 fte minder in dienst is dan begroot. Dit komt omdat extra personeel begroot was voor het fase huis. • De bewonerskosten (programmakosten) zijn aanzienlijk gestegen omdat vanaf � januari �009 betaald moet worden voor urine controles , terwijl dit voorheen gratis verstrekt werd. • Het hogere resultaat dan begroot wordt vooral veroorzaakt door lagere personeelskosten en algemene kosten en een hogere renteopbrengsten. • Van het resultaat is een deel door het bestuur bestemd als reserve voor een specifiek doel.

Ondertekening 4 maart �0�0Stichting Exodus Den Haag te Den Haag

Het bestuur: Dhr. P.J. Biesheuvel (Voorzitter) Mw. J.E. Bierling (Penningmeester en Secretaris) Dhr. C.J.L. van Dam Dhr. Mr. D.J. ButerDhr. E. van der SchoorDhr. C.W. BurgeringDhr. Ds. R. Schreuder

Analyse van het resultaat

Overige gegevens

�� ��

sidie verantwoorde subsidiestro-men (toegekend in de brief d.d. �9 december �008 met kenmerk OCW/�008.�605) de bepalingen in de vigerende Haagse Kaderverorde-ning Subsidieverstrekking (HKS) en het Uitvoeringsvoorschrift Subsidies (UVS OCW) van de gemeente Den Haag zijn nageleefd. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

OordeelNaar ons oordeel geeft de jaar-rekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Exodus Den Haag per �� december �009 en van het resultaat over �009 in overeen-stemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 Organisaties-zonder-winststreven.Verklaring betreffende andere wet-telijke voorschriften en voorschriften van regelgevende instantiesOp grond van de wettelijke ver-plichting ingevolge artikel �:�9� lid 5 onder f BW melden wij dat het jaar-verslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel �:�9� lid 4 BW.Wij zijn van oordeel dat de in de jaarrekening opgenomen subsidies van de Gemeente Den Haag zijn be-steed overeenkomstig de HKS/UVS OCW, waarmee de rechtmatigheid van deze subsidie is vastgesteld.

Deloitte Accountants B.V.4 maart �0�0Was getekend: W.P.C. Meeuwisse RA

Wij hebben de in dit financieel verslag opgenomen jaarrekening �009 van Stichting Exodus Den Haag te Den Haag bestaande uit de balans per �� december �009 en de exploitatierekening over �009 met de toelichting gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de Stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Richtlijn voor de jaarverslaggeving 640 Organisaties-zonder-winststreven. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeen-stemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professi-onele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoorde-ling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaar-heid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.Onze controle is ook uitgevoerd conform het door de Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn van de gemeente Den Haag opgestelde controleprotocol, gedateerd maart �009. Door de toepassing van dit protocol is door ons in het bijzonder vastgesteld dat voor de als algemene subsidie en nazorg-sub-

Accountantsverklaring