Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV...

27
Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 rapport van Ontwikkelorganisatie Ruimte maart 2017 www.utrecht.nl

Transcript of Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV...

Page 1: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016

rapport van Ontwikkelorganisatie Ruimte

maart 2017

ww

w.u

trech

t.nl

Page 2: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 2/27

Colofon

uitgave

Gemeente Utrecht

030 - 286 00 00

[email protected]

in opdracht van

Gemeente Utrecht

internet

www.utrecht.nl

rapportage

Wilma Breijer

Hans Krüse

Floris Brekelmans

foto’s

Dierenbescherming Regio Noordwest

Stichting Stichts Asyl voor Dieren

Stichting Dierenambulance Utrecht

Stichting Vogelopvang Utrecht

Dierenbeschermingscentrum Amersfoort

Melissa Adams

Floris Brekelmans

Frederik Hengeveld

Wilma Breijer

informatie

Wilma Breijer

030 - 28 64257

Maart 2017

Page 3: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 3/27

Inhoud 1. Inleiding .......................................................................................................................... 4 2. Dieren in de stad ............................................................................................................. 6 3. Opvang honden en katten .............................................................................................. 15 4. Opvang knaagdieren, wilde dieren en volièrevogels ........................................................ 17 5. Vogelopvang ................................................................................................................. 19 6. Dierenvervoer ................................................................................................................ 21 7. Diversen ........................................................................................................................ 23

Page 4: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 4/27

1. Inleiding

Dieren beschermen is mensen beschaven Mr. Constantinus Bake, Nederlands advocaat en procureur 1856 - 1936

Dit is het Jaarverslag Dierenwelzijn over het jaar 2016. In deze rapportage zijn gegevens te vinden

over de flora en fauna in onze stad, de opvang van diverse dieren, het vervoer van gewonde of

zwervende dieren. Deze gegevens over opvang en vervoer zijn verstrekt door onze partners

hiervoor: Stichting Stichts Asyl voor Dieren, de Dierenambulance Utrecht, de Dierenbescherming

Regio Utrecht en de Stichting Vogelopvang Utrecht.

Een belangrijk moment in 2016 was de ondertekening van het contract met de Dierenbescherming

voor het vervoer en opvang van dieren voor onze gemeente. De Dierenbescherming werkt voor de

uitvoering van die taken samen met het Stichts Asyl voor Dieren, de Dierenambulance Utrecht en de

Vogelopvang Utrecht. Er is een periodiek overleg ingesteld om de knelpunten, maar ook de te

nemen acties te bespreken. De gemeente is deelnemer aan dit overleg. Door dit contract wordt

meer gewerkt aan preventieacties ten behoeve van het terugdringen van het aantal zwerfdieren. Er

is er een opzet gemaakt voor een chipactie voor katten.

Een knelpunt dat door de samenwerkende partijen in 2016 is benoemd, is de opvang van wilde

dieren. Het aantal opvangcentra voor wilde dieren loopt terug als gevolg van strengere eisen van de

landelijke overheid. Hierdoor moeten Dierenambulances verder rijden om dieren op een goede

opvangplek te krijgen. Zo gaan onze gewonde of zieke egels naar de egelopvang in Huizen.

Ondertekening contract met de Dierenbescherming in Nieuw Rotsoord

De Vogelopvang Utrecht is op zoek gegaan naar een nieuwe locatie, omdat de huidige niet meer

voldoet: te klein en te verouderd. De Vogelopvang heeft een locatie gevonden in Nieuwegein en

voor de nieuwbouw een bouwvergunning aangevraagd. De Vogelopvang krijgt vogels vanuit

Utrecht, Nieuwegein, Houten, Woerden, Stichtsevecht, Utrechtse Heuvelrug, De Bilt, Bunnik,

Houten, Bodegraven-Reeuwijk, Vianen en Gorinchem

Voor deze opvang krijgt de Vogelopvang ondersteuning van de provincie Utrecht en de gemeente

Nieuwegein. De bijdrage van de gemeente Utrecht ligt besloten in het contract met de

Dierenbescherming. De overige bovengenoemde gemeenten leveren geen financiële bijdrage aan de

Vogelopvang.

Page 5: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 5/27

Naast het contract met de Dierenbescherming is er eind 2016 een nieuw contract met de Algemene

Utrechtse Hengelaarsvereniging (AUHV) afgesloten. Bij de actualisatie van het dierenwelzijnsbeleid

is besloten om het contract met de AUHV over de huur van het viswater tegen het licht te houden.

Dit heeft na onderhandelingen geresulteerd in het vervangen van de oude contracten door een

nieuw contract. Bij dit nieuwe contract is bij de onderhandelingen naar een evenwicht gezocht

tussen ecologie en recreatieve belangen. Hierdoor is er minder ruimte voor de hengelaars. Als

gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden.

In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing Flora en faunawet bij het ministerie van Economische

Zaken aangevraagd voor diervriendelijk bouwen met betrekking tot de gemeentelijke gebouwen in

Utrecht. Met de ontheffing start de gemeente Utrecht een pilot voor diervriendelijk bouwen bij de

gemeentelijke gebouwen. Dit betekent dat we pro actief werken aan het behoud van de

gebouwbewonende soorten in Utrecht en de procedures voor de Flora en faunawet verkorten.

Daardoor kan geld dat voorheen in onderzoeken zat nu in extra verblijfplaatsen voor vleermuizen,

gierzwaluwen en huismussen worden gestoken. Er zijn in 2016 verschillende gesprekken met

natuur- en milieuorganisaties, bouwende partijen en corporaties gevoerd om over deze aanpak te

informeren. Per 1-1-2017 is de nieuwe Wet natuurbescherming ingegaan en zijn bevoegdheden

overgegaan naar de provincie. Deze overgang van bevoegdheden en de inwerkingtreding van de

Wet heeft vertragende invloed op de ontheffingsaanvraag. De provincie staat constructief tegenover

de gebiedsgerichte aanpak.

Om deze gebiedsgerichte ontheffing te kunnen krijgen, moet bekend zijn welke beschermde

soorten op welke plekken in de stad voorkomen. Voor de belangrijkste gebouwbewonende soorten,

te weten: gewone dwergvleermuis, huismus en gierzwaluw is hiervoor in 2015 het onderzoek

afgerond. Deze resultaten zijn verwerkt in het Soortenmanagementplan dat in 2016 is opgesteld.

In 2016 is op initiatief van de gemeente Utrecht een G4-overleg Dierenwelzijn gestart. Dit moet nog

verder vorm krijgen. Er is in dit overleg o.a. gesproken over de wijze van rapporteren binnen de

gemeentes. Voor de gemeente Utrecht is het jaarverslag dat voor u ligt inmiddels de derde

jaargang. De gemeente Rotterdam heeft sinds twee jaar een jaarverslag, de gemeente Den Haag

gaat er mee beginnen en de gemeente Amsterdam rapporteert over de financiële aspecten van

Dierenwelzijn en heeft geen specifiek jaarverslag.

Ook in 2016 is de wethouder Dierenwelzijn op bezoek geweest bij tuincentra om o.a. de verkoop

van dieren en bestrijdingmiddelen aan de orde te stellen, alsmede aandacht te vragen voor het

vergroenen van particuliere tuinen.

Bij het jaarverslag 2015 is getracht cijfers over dierenmishandeling op te halen. Deze waren en zijn

niet beschikbaar. De stand van zaken hierover is aan de gemeenteraad gemeld (21 februari 2017)

via een memo ‘registratie dierenmishandeling en – verwaarlozing ’.

In de Vogelopvang herstelde blauwe reigers worden weer losgelaten

Page 6: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 6/27

2. Dieren in de stad

Waarnemingen

Elk jaar worden zeldzame, bijzondere en opvallende soorten waargenomen. Hierbij een kleine greep

uit de waarnemingen van 2016.

Patrijs

Deze ooit vrij algemene akkervogel is tegenwoordig een zeldzaamheid in Utrecht. In Terwijde weet

de vogel echter nog stand te houden en ook in 2016 is de patrijs waargenomen.

Boommarter

De boommarter is inmiddels een vaste bewoner in de stadsrand.

Bunzing

De bunzing is een zeldzaamheid in Utrecht, die echter jaarlijks wel wordt waargenomen. Dit jaar

onder meer in de omgeving van de Haarrijnse Plas.

Alpenwatersalamander

Deze fraaie salamander komt van nature niet voor in Utrecht. Net als de vroedmeesterpad is hij hier

uitgezet en doet hij het prima in tuinvijvers. In 2016 zijn twee exemplaren waargenomen in (en

gered uit) een put in Wittevrouwen.

Bruin blauwtje

Zeldzaam dagvlindertje, dat voornamelijk voorkomt in laagblijvende, kruidenrijke vegetaties. Het

gaat goed met deze soort in Utrecht en dit jaar is hij onder andere waargenomen in het Griftpark.

Veenmol

De veenmol is veruit de meest bijzondere sprinkhaan in Utrecht. De soort leeft in vochtige, venige

bodems en heeft populaties rond Haarzuilens en in het Noorderpark.

Resedamaskerbij

In Utrecht vliegt een groot aantal soorten wilde bijen rond. Vaak hebben deze bijtjes een heel

specifieke plant waar zij nectar halen. In industriegebied Lage Weide vliegt de resedamaskerbij op

de laatste populatie wouw (een reseda-achtige) in de gemeente.

Gestreepte waterroofkever

In een sloot langs de Biltse Rading is de gestreepte waterroofkever vastgesteld. Dit fraaie kevertje is

op Europees niveau beschermd onder de Habitatrichtlijn en was niet eerder in de gemeente

waargenomen.

Naast bijzondere dieren worden ook bijzondere florawaarnemingen gemeld, zoals de Blaasvaren.

Met de komst van de Wet natuurbescherming hebben de meeste Utrechtse varens hun beschermde

status verloren. Zo niet de blaasvaren, een zeer zeldzame soort die zijn opwachting heeft gemaakt

op een muurtje bij Kasteel de Haar.

Blaasvaren

Bron: www.waarneming.nl

Page 7: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 7/27

Gebouwbewonende soorten

Vleermuizen

In 2016 is op verzoek van Utrecht samen met de gemeenten Rotterdam, Den Haag, Amsterdam,

Tilburg en Ede een monitoringsmethode ontwikkeld door de Zoogdiervereniging om de trend van

de gewone dwergvleermuis en de laatvlieger in de stad te kunnen volgen. De methode bestaat uit

het met de fiets drie keer afleggen van uitgekozen routes voor de gewone dwergvleermuis en voor

de laatvlieger in de periode half juli – eind september. Daarmee kunnen ook ruige

dwergvleermuizen worden waargenomen.

In Utrecht zijn in 2016 vier trajecten door geschoolde vrijwilligers met batdetector gefietst om

vleermuizen te inventariseren. De verzamelde gegevens worden begin 2017 uitgewerkt.

In 2014 en 2015 is onderzocht in welke gebouwen de grotere groepen gewone dwergvleermuizen

overdag huizen. Hiervan is in het jaarverslag van 2015 verslag gedaan. In figuur 1 is indicatief

aangegeven waar de belangrijkste verblijfplaatsen in zomer en winter aanwezig zijn (ontleend aan

het soortenmanagementsplan).

Figuur 1 Resultaten onderzoek vleermuisverblijfplaatsen in 2014 en 2015

Bron: gemeente Utrecht

Huismus

Op landelijk niveau is de populatie van huismussen al circa 15 jaar stabiel, maar volgens het

Meetnet Urbane Soorten (MUS) neemt de populatie huismus vanaf 2007 in Utrecht af. De oorzaken

zijn onder andere: de afname van broedgelegenheid onder daken, de afname van groen (vooral

heggen en verstening van tuinen), mussen vallen ten prooi aan huiskatten en sperwers. Daarnaast is

waarschijnlijk de kwaliteit van het voedsel voor jonge huismussen afgenomen. Huismussen zijn

kolonievogels. Als de kolonie (het bolwerk) te klein wordt, vertrekken de overgebleven vogels naar

een ander gebied.

Page 8: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 8/27

Figuur 2: broedvogel - en niet-broedvogeltrend van de huismus in Nederland. Bron:

https://www.sovon.nl/nl/huismus

In de linkerfiguur is de jaarlijkse index van de broedpopulatie t.o.v. 1990 weergegeven.

In de rechterfiguur is de jaarlijkse index weergegeven van de winterpopulatie in december (rode

punten), de trendlijn (donker gekleurde lijn) en het 95% betrouwbaarheidsinterval.

Op basis van het Meetnet Urbane Soorten (MUS) is er tussen 2007 en 2016 statistisch gezien sprake

van een matige afname, terwijl er in die periode landelijk gezien sprake is van een toename.

Figuur 3: Trend huismus in Utrecht: matige afname

Page 9: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 9/27

Figuur 4: Trend huismus in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag gecombineerd: matige toename

Huismus Nederland matige toename

Huismus Utrecht matige afname

Huismus Amsterdam, Rotterdam, Den Haag matige toename

Huismus Amsterdam matige toename

Huismus Rotterdam matige afname

Huismus Den Haag onzeker

Trend huismus 2007-2016 gebaseerd op MUS (bron: Sovon Vogelonderzoek Nederland)

Page 10: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 10/27

Gierzwaluw

MUS geeft ook voor de gierzwaluwen aan dat ze in Utrecht achteruit gaan. De trend op landelijk

niveau is overigens nog niet betrouwbaar (onvoldoende meetgegevens). De oorzaak van de

achteruitgang is nog onvoldoende bekend, maar analoog aan de huismus is het vermoeden dat de

nestgelegenheid onder daken afneemt. Gierzwaluwen zijn veel honkvaster dan huismussen en als

een nestgelegenheid verdwijnt, vinden ze niet zo snel een nieuwe plek.

In 2014, 2015 en 2016 zijn met hulp van vrijwilligers in Utrecht de nestplaatsen op de plekken waar

gierzwaluwen ‘gieren’ (dit zijn de meest kansrijke plekken voor het vinden van nesten) in de stad op

adresniveau geïnventariseerd. Daarmee is meer bekend over wat de belangrijke plekken voor de

gierzwaluwen in de stad zijn.

De Vogelopvang Utrecht registreert bij elke binnengebrachte gierzwaluw waar deze is gevonden en

draagt daarmee bij aan het in kaart brengen van de plekken waar de gierzwaluwen verblijven.

Figuur 5: Trend gierzwaluw in Utrecht: matige afname

Figuur 6: Trend gierzwaluw in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag gecombineerd: matige afname

Page 11: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 11/27

Gierzwaluw Nederland matige afname

Gierzwaluw Utrecht matige afname

Gierzwaluw Amsterdam, Rotterdam, Den Haag matige afname

Gierzwaluw Amsterdam stabiel

Gierzwaluw Rotterdam onzeker

Gierzwaluw Den Haag matige afname

Trend gierzwaluw 2007 – 2016 gebaseerd op MUS (bron: Sovon Vogelonderzoek Nederland)

Gevonden gierzwaluwen komen terecht in de Vogelopvang. Deze gierzwaluw is na herstel

losgelaten.

Page 12: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 12/27

Vogels

Vrijwilligers tellen voor SOVON volgens een speciale telmethode (Meetnet Urbane Soorten: MUS) op

meerdere momenten op een aantal telpunten, welke vogels zij zien vliegen in de stad. Dit gebeurt

sinds 2007.

Tabel 1: Trend 2007 tot en met 2016 voor diverse vogelsoorten

Vogelsoort Trend

Blauwe Reiger Matige afname

Boomkruiper Onzeker

Ekster Stabiel

Fitis Onzeker

Gaai Onzeker

Gierzwaluw Matige afname

Groenling Stabiel

Grote Bonte Specht Onzeker

Halsbandparkiet Sterke toename

Heggenmus Stabiel

Houtduif Stabiel

Huismus Matige afname

Kauw Matige toename

Kleine Mantelmeeuw Sterke toename

Kokmeeuw Onzeker

Koolmees Matige afname

Meerkoet Onzeker

Merel Stabiel

Nijlgans Matige toename

Pimpelmees Stabiel

Putter Matige toename

Roodborst Onzeker

Scholekster Onzeker

Soepeend (kruising wilde met witte eend) Matige afname

Spreeuw Matige afname

Staartmees Onzeker

Stadsduif Stabiel

Tjiftjaf Stabiel

Turkse Tortel Stabiel

Vink Matige afname

Waterhoen Onzeker

Wilde Eend Stabiel

Winterkoning Matige afname

Zanglijster Matige afname

Zilvermeeuw Sterke toename

Zwarte Kraai Stabiel

Zwartkop Matige toename

Bron: Sovon/MUS https://www.sovon.nl/nl/MUS verzameld door waarnemers (vrijwilligers) van

Sovon.

Toelichting bij de totstandkoming van deze tabel

De trend, weergegeven in een index, is berekend met Trim, een statistisch programma van

het CBS.

2007 is daarbij op 100 gezet.

Omdat niet alle punten jaarlijks geteld worden, worden sommige gegevens geschat.

''Onzeker'' wil zeggen dat de trend niet betrouwbaar is.

Matige toe- of afname wil zeggen <5%/jaar.

Sterke toe- of afname wil zeggen >5%/jaar.

Voor achtergrondinformatie over trends bij stadsvogels wordt verwezen naar:

https://www.sovon.nl/sites/default/files/doc/PDF-jes/Vogelbalans_themaStadsvogels.pdf

Page 13: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 13/27

Reptielen

In Utrecht komen twee soorten reptielen voor: de ringslang en de muurhagedis. De muurhagedis

komt alleen voor in de Botanische Tuinen van Utrecht op fort Hoofddijk (hier is hij uitgezet).

De ringslang is de enige soort reptiel die van nature voorkomt in Utrecht. Hij leeft voornamelijk

langs de noord- en oostrand van de stad. Sinds 2011 worden op verschillende locaties in de stad en

stadsrand broedhopen voor de ringslangen aangelegd. Broedhopen worden opgebouwd uit takken,

bladeren en paardenmest. Door broei ontstaat een hoge temperatuur, waardoor de eieren van de

ringslang worden uitgebroed.

Ringslang

De gemeente ondersteunt vrijwilligers met de levering van bladeren, takken en paardenmest. De

vrijwilligers zetten jaarlijks in de winter de broedhopen om. Er wordt nieuwe mest en bladmateriaal

toegevoegd, zodat de ringslangen in mei en juni weer eieren kunnen afzetten. Bij het omzetten van

de hopen worden ook de lege eierschalen geteld.

De resultaten van die telling zijn weergegeven in onderstaande tabel. Het aantal broedhopen is

sinds 2011 min of meer stabiel en het aantal eieren schommelt tussen 600 en 1000. De hopen met

het hoogste aantal eieren liggen ook in 2016 weer in het Noorderpark. De hopen in de stadsrand,

waaronder Bloeidaal en een tweetal volkstuincomplexen, worden elk door 1 of 2 vrouwtjes gebruikt.

Tabel 2: Overzicht van de resultaten van het project sinds de start in 2010.

Jaar Aantal broedhopen Aantal succesvolle

broedhopen

Aantal eierschalen in

broedhopen

2012 19 2 108

2013 21 4 901

2014 16 4 646

2015 20 6 919

2016 15 6 660

Bron: ringslangcoördinator Hedzer Ferweda

Amfibieën

In het voorjaar van 2016 is door twee vrijwilligers van Ravon Utrecht een inventarisatie van de

kamsalamander uitgevoerd in Amelisweerd en Rijnauwen. De kamsalamander is in de gemeente

zeer zeldzaam en in zijn voorkomen beperkt tot twee gebieden. Uit de inventarisatie volgde dat de

verspreiding van de kamsalamander zeer beperkt is. Goed nieuws kwam van een poel langs de

Kromme Rijn, waar voor het eerst een kamsalamander in werd aangetroffen. Herstel- en

onderhoudswerkzaamheden worden in het vervolg op de kamsalamander afgestemd. Een in de

omgeving nieuw aangelegde poel moet de functie van dit gebied voor de kamsalamander verder

gaan versterken.

Page 14: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 14/27

Insecten

Eenkennige wilde bijen

Een deel van de ruim 350 in Nederland voorkomende bijen is eenkenning. Zij halen hun stuifmeel

bij specifieke planten. De lathyrusbij bij de lathyrus, de kattenstaartbij bij de kattenstaart en de

resedamaskerbij gaat naar de resedasoorten (bijv. wilde reseda, tuinreseda en witte reseda). Door

hun afhankelijkheid van deze planten zijn de bijen kwetsbaar, zeker als het gaat om planten die

zeldzaam zijn of tijdens de bloeiperiode worden gemaaid. In 2016 is een groot aantal beheerders

en medewerkers van Utrecht Natuurlijke op pad geweest met bijendeskundige Arie Koster. Tijdens

de excursies zijn bermen en parken bezocht met groeiplaatsen van planten die door eenkennige

bijen worden bezocht. Er is onder meer een bezoek gebracht aan Voordorp, Lage Weide, Lunetten

en Leidsche Rijn. Op veel locaties is het beheer afgestemd op de bloeitijd van specifieke planten en

zijn de bijen afdoende beschermd. Waar dat niet het geval was, is bepaald hoe beheer en inrichting

beter op de wilde bij afgestemd kon worden.

Page 15: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 15/27

3. Opvang honden en katten

Gevonden honden en katten worden opgevangen in het Stichts Asyl voor Dieren. De gemeente is

verplicht om voor een periode van twee weken de opvang voor hond of kat te regelen.

Honden en katten die in het asiel terecht komen, worden direct aangemeld bij de instanties die de

gevonden dieren weer terug proberen te brengen bij een eventuele eigenaar. Indien nodig wordt

ook een medische behandeling ingezet (circa 25% van de binnengekomen dieren heeft een

behandeling nodig). Na veertien dagen (wettelijke termijn) draagt de gemeente het dier aan het asiel

over. De katten worden gesteriliseerd/gecastreerd. De binnengebrachte dieren worden gechipt om

in de toekomst zonodig de eigenaar te kunnen achterhalen. Dit vermindert het aantal aangeboden

zwerfdieren. Het asiel zorgt daarna voor plaatsing van de honden en katten.

Als mensen om wat voor reden dan ook hun hond of kat niet meer willen of kunnen houden,

kunnen zij afstand doen van dit dier. Daarbij gaat het eigendom over naar het asiel. Aan het afstand

doen, kunnen kosten verbonden zijn.

Opvang van honden

Tabel 3: overzicht opvang zwerfhonden in 2016

Maand Aantal inkomende

honden

Aantal retour eigenaar

Januari 5 3

Februari 8 6

Maart 16 8

April 5 4

Mei 13 8

Juni 12 4

Juli 11 5

Augustus 16 12

September 6 3

Oktober 5 4

November 3 1

December 4 2

Totaal 104 60

Bron: Stichts Asyl voor Dieren

De gemiddelde verblijfsduur van een hond in het asiel is 60 dagen. Deze periode is toegenomen

doordat er meer langzitters zijn. Door het ras en/of gedragsproblemen worden deze honden

minder snel geplaatst. De meeste honden hebben uiteindelijk een nieuwe eigenaar gekregen. Er zijn

vijf honden overleden. Bovenop het bovenstaande aantal zwerfhonden, zijn er 24 honden

opgevangen waarvan door de eigenaren afstand is gedaan.

Page 16: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 16/27

Opvang van katten

Tabel 4: overzicht opvang zwerfkatten in 2016

Maand Aantal inkomende

katten

Aantal retour eigenaar

Januari 28 3

Februari 19 6

Maart 49 4

April 27 5

Mei 60 9

Juni 59 7

Juli 89 9

Augustus 68 12

September 60 8

Oktober 64 10

November 52 9

December 41 9

Totaal 616 91

Bron: Stichts Asyl voor Dieren

De gemiddelde verblijfsduur van een kat in het asiel is 30 dagen.

Van de totaal 616 binnengekomen zwerfkatten zijn er 475 herplaatst, 28 katten zijn overleden.

Er is hiernaast ook door de eigenaren afstand gedaan van 82 katten.

Tabel 5: Overzicht opvang honden en katten periode 2013 – 2016

Dier/Jaar 2013 2014 2015 2016

Honden 171 196 198 128

Katten 816 789 664 698

Bron: Stichts Asyl voor Dieren

In het asiel worden regelmatig zwangere poezen, moederpoezen met kitten of losse kitten

binnengebracht. Deze dieren worden opgevangen in een pleeggezin totdat de kitten oud genoeg

zijn om te herplaatsen. Het asiel heeft voor het totaal van 129 kitten een nieuw huis gezocht en

gevonden.

Page 17: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 17/27

4. Opvang knaagdieren, wilde

dieren en volièrevogels

De opvang van konijnen en knaagdieren wordt verzorgd door het Dierenbeschermingscentrum

Amersfoort. Tevens worden hulpbehoevende wilde zoogdieren uit Utrecht via het centrum bij

professionele opvangcentra ondergebracht. Daarnaast vangt de Dierenbescherming volièrevogels

uit Utrecht op. Deze vogels kunnen niet bij de Vogelopvang Utrecht ondergebracht worden, omdat

de Vogelopvang alleen wilde vogels opvangt, die gewond of ziek zijn. Volièrevogels zouden bij

plaatsing bij wilde vogels ziektes kunnen krijgen (denk bijvoorbeeld aan het besmettelijke geel dat

bij wilde vogels voorkomt).

Konijnenopvang

Het aantal binnengebrachte konijnen is iets minder dan vorig jaar. Er zijn daarnaast (niet in deze

cijfers) nog 6 konijnen retour eigenaar gegaan. Een aantal inwoners van de gemeente Utrecht heeft

afstand van hun konijn gedaan. Er zijn dit jaar 18 konijnen afgestaan.

Van de 93 konijnen zijn er 71 geplaatst. De gemiddelde verblijfsduur van een konijn in het

Dierenbeschermingscentrum is ongeveer twee maanden.

Tabel 6: het aantal opgevangen konijnen in de jaren 2013 - 2016

2013 2014 2015 2016

89 110 104 93

Bron: Dierenbeschermingscentrum Amersfoort

Tabel 7: Konijnenopvang aantal per maand in 2016

Maand Aantal

Januari 1

Februari 10

Maart 10

April 13

Mei 4

Juni 9

Juli 7

Augustus 12

September 6

Oktober 5

November 13

December 3

TOTAAL 93

Bron: Dierenbeschermingscentrum Amersfoort

Page 18: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 18/27

Knaagdierenopvang

Opgevangen knaagdieren (niet zijnde konijnen) zijn cavia’s, hamsters, muizen, chinchilla’s

engerbils.

Er zijn in totaal 19 knaagdieren binnengekomen, waarvan er 17 een nieuwe eigenaar hebben

gekregen. In totaal zijn 4 knaagdieren afgestaan aan het Dierenbeschermingscentrum.

Tabel 8: Knaagdierenopvang aantal per maand in 2016

Maand Aantal

Januari 4

Februari 1

Maart 3

April

Mei

Juni 1

Juli 1

Augustus

September

Oktober 9

November

December

TOTAAL 19

Bron: Dierenbeschermingscentrum Amersfoort

Goudhamster

Overige dieren uit gemeente Utrecht

Dit zijn de dieren die binnen onze gemeente worden aangetroffen en die via de Dierenbescherming

worden ondergebracht bij gespecialiseerde opvangcentra.

Tabel 9: Aantal ‘overige dieren’ uit Utrecht

Dier Aantal

Egel 24

Haas 2

Wild konijn 4

Tamme rat 5

Vleermuis 2

Hoender 7

Volièrevogel 33

Waterschildpad 1

TOTAAL 78

Er zijn 4 volièrevogels terug naar de eigenaar gegaan.

Bron: Dierenbeschermingscentrum Amersfoort

Page 19: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 19/27

5. Vogelopvang

De opvang van vogels wordt verzorgd door de Stichting Vogelopvang. In 2016 werden door de

vogelopvang 4.405 vogels opgevangen. Ruim 40 procent van de vogels zijn binnengebracht door

particulieren en kwamen uit de stad Utrecht en omliggende gemeenten.

Gekraagde roodstaart

Bron voor de tabellen 10 – 12: Stichting Vogelopvang Utrecht

Tabel 10: aantal vogels per jaar in Vogelopvang

JAAR AANTAL

VOGELS

2011 3133

2012 3193

2013 2768

2014 3250

2015 3533

2016 4405

De toename van opgevangen vogels is o.a. het gevolg van de sluiting van de vogelopvang in

Woudenberg.

Tabel 11: aantallen losgelaten, herplaatste, overleden vogels in 2015 en 2016

Jaar 2015 2016

Aantal % Aantal %

Los 1032 29% 1252 29%

Herplaatst 284 8% 535 12%

Euthanasie 609 17% 944 21%

Dood 1608 46% 1674 38%

TOTAAL 3250 100% 4405 100%

Page 20: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 20/27

Tabel 12: Vogelsoorten in de opvang in 2015 en 2016

Vogelfamilie 2015 2016

Eenden 353 523

Ganzen 63 62

Reigers en aalscholvers 43 38

Futen en rallen 110 134

Zwanen 71 90

Meeuwen en sterns 145 159

Roofvogels 46 54

Uilen 27 54

Duiven 1129 1522

Kraaiachtigen 486 588

Spechten 38 27

Zwaluwen (incl. gierzwaluw) 132 85

Vinken en zangers 52 59

Mussen en mezen 293 290

Merels en lijsters 386 538

Overig inheems 119 157

Pluimvee 12 14

Volièrevogels 28 11

TOTAAL 3533 4405

Voor meer gegevens over de Vogelopvang: http://www.vogelopvangutrecht.nl/

Jonge vogels in de vogelopvang.

Page 21: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 21/27

6. Dierenvervoer

De Dierenambulance Utrecht (DAU) verzorgt het vervoer en de verzorging (eerste hulp) aan

gewonde en zieke dieren. De activiteiten van DAU zijn:

EHBO verlenen aan gewonde/zieke dieren;

vervoer van gewonde/zieke dieren naar een dierenarts;

vervoer van wilde dieren naar bevoegde opvangcentra voor herstel;

vervoer zwerfdieren naar het asiel;

vangacties (ver)wilde(rde) katten;

zorg voor overleden huisdier (naar begraafplaats, crematorium, destructor);

informeren/doorverwijzen publiek naar juiste instantie(s).

Daarnaast kunnen particulieren een beroep doen op DAU. Als een ziek dier niet door de eigenaar

vervoerd kan worden, brengt de Dierenambulance tegen vergoeding het dier naar de medische

hulp.

DAU-medewerkers verlossen kerkuil van visdraad

Bron voor tabel 13 en 14: kwartaaloverzichten DAU

Tabel 13: aantal dieren in 2016 voor Utrecht

Aantal dieren 1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Totaal

Zwerfdieren * 118 139 221 108 586

Wilde dieren 14 35 71 41 161

Watervogels 91 215 118 91 515

Stadsvogels 48 95 130 114 387

Kadavers 230 670 976 488 2364

Vangacties 5 4 5 3 17

Totaal 506 1158 1521 845 4030

*In bovenstaande tabel zijn niet de zwerfdieren opgenomen die via DAU terug zijn gegaan naar hun

eigenaar.

Page 22: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 22/27

Tabel 14: aantal ritten in 2016 voor Utrecht

Aantal ritten 1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Totaal

Zwerfdieren * 106 121 193 82 502

Wilde dieren 14 33 71 41 159

Watervogels 87 108 108 84 387

Stadsvogels 47 94 121 93 355

Kadavers 119 154 132 77 482

Vangacties 5 4 5 3 17

Totaal 378 514 630 380 1902

*Zwerfdieren: dieren met kennelijke eigenaar

Niet alle ritten leiden tot het vervoeren van dieren. De redenen hiervoor zijn met name, dat:

de eigenaar van het dier bekend of aanwezig is;

het gemelde dier niet te vinden is;

het dier niet te vangen is;

het dier in de buurt blijkt te wonen;

hulpverlening ter plekke kan plaatsvinden;

hulpverlening niet nodig blijkt te zijn.

Het aantal ritten is hoger dan in 2015 (1752 ritten). Er is met name een toename te zien van ritten

voor stadsvogels.

DAU vervoert jaarlijks vele vogels naar de vogelopvang, zo ook deze jonge wilde eenden en jonge

kuifeend.

Page 23: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 23/27

7. Diversen

In dit hoofdstuk:

gegevens over verkeersslachtoffers

de dieren in onze Steedes

de dieren in de vanuit het budget dierenwelzijn gesubsidieerde dierenweides

dieren bij evenementen

financiën

Verkeersslachtoffers

In 2016 zijn er dierlijke slachtoffers gemeld via www.waarneming.nl ‘dieren onder de wielen’.

Page 24: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 24/27

Aantal slachtoffers per maand

Maand Waarnemingen

Januari 2

Februari 2

Maart 9

April 8

Mei 3

Juni 5

Juli 2

Augustus 5

September 7

Oktober 5

November 3

December 1

---------- -----

Totaal 52

Top tien aantal slachtoffers

Soort Aantal

Egel - Erinaceus europaeus 11

Bruine Rat - Rattus norvegicus 6

Buizerd - Buteo buteo 4

Gewone Pad - Bufo bufo 4

Wilde Eend - Anas platyrhynchos 3

Fazant - Phasianus colchicus 2

Ringslang - Natrix natrix 2

Boommarter - Martes martes 2

Blauwe Reiger - Ardea cinerea 2

Haas - Lepus europaeus 2

Page 25: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 25/27

De dieren in de Steedes

Tabel 15: Aantallen dieren bij de Steedes

Dieren Eiland-

steede

Gagel-

steede

Griftsteede Koppel-

steede

Steede Hoge

Woerd

Totaal

Agaatslakken 5 0 0 0 0 5 Cavia's 5 10 10 2 7 34 Eenden 0 1 0 19 0 20 Ezels 4 0 0 2 0 6 Ganzen 0 4 0 6 0 10 Geiten 12 9 7 8 8 44 Katten 2 2 3 1 2 10 Kippen 10 19 20 20 10 79 Kleur muizen 40 0 2 0 13 55 Koeien 2 2 2 2 3 11 Konijnen 5 3 10 6 3 27 Pauwen 0 3 2 5 0 10 Pony's 2 2 0 2 3 9 Schapen 10 7 7 16 8 48 Tamme ratten 5 0 4 0 4 13 Varkens 4 2 4 3 2 15 Vissen 30 13 0 5 0 48 Volièrevogels

* 30

25 0 0 60 115 Wandelende

takken 0 0 20 0 0 20 Totaal 166 102 91 97 123 579

Bron: Stichting Utrecht Natuurlijk

* In de volières zitten de volgende vogels: Grasparkieten, Valkparkieten, Kanaries, Japanse

meeuwen, Kwartels, Mexicaanse roodmus, Diamantduif.

Page 26: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 26/27

Dieren in de Dierenweides

Het gaat hierbij om de dierenweides die subsidie ontvangen vanuit het budget dierenwelzijn.

Tabel 16: Dieren in de Dierenweides

Dieren De

Meern

Vleuten De

Watertoren

Julianapark Park Oog in

Al

Haarzuilens

Schapen 4 11 7 4

Geiten 9 14 2 16

Herten 2 12 19

Varkens 2 3

Konijnen 8 2 1

Kippen 20 40 5 10 9 12

Eenden/ganzen 10 18 2 18 10

Hoenders 3 3 3 3

Pauwen 3 2 3

Duiven 10 18

Zwanen 2 1 3

Volièrevogels 40 217*

Katten 2

Totaal 50 147 18 272 30 66

* De volièrevogels zijn: Roodmussen, diverse fazantensoorten, diverse parkieten, Rosella’s en

Dwergpapegaaien, Japanse meeuwtjes, Zebravinken en Kwartels.

Bron: Dierenweides De Meern, Vleuten, Park de Watertoren, Julianapark, Park Oog in Al en

Haarzuilens

Page 27: Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 - utrecht.nl · gevolg van veel reacties vanuit de leden van de AUHV zal nog een kleine aanpassing plaatsvinden. In 2016 is een gebiedsgerichte ontheffing

Jaarverslag Dierenwelzijn 2016 | maart 2017 27/27

Evenementen

De volgende evenementen met dieren zijn in 2016 vergund:

Beleef het kerstverhaal: os, ezel en 3 schapen

Albert Heijn Boeren Lentefeest. Dit vond plaats op boerderijen die samenwerken met de AH.

Varkens, schapen en koeien van boerderij Tolakker.

Romeinendag Castellum. Hier werden schapen geschoren die bij de kinderboerderij van

Castellum horen: 8 stuks.

Open boerderijdag. Dit vond ook plaats op een boerderij in Haarzuilens.

Dag van het aangespannen paard. Aantal dieren onbekend. Het gaat hierom: konijnen,

schapen, pony’s en (tientallen) paarden.

Maximaal genieten. Circa 10 geiten van Geertje’s Hoeve.

Circus Louis. Het exacte aantal dieren is onbekend. Paarden, koeien, lama's, kamelen en

huisdieren. Het circus beschikt in totaal over meer dan 60 dieren. Deze worden uiteraard

niet allemaal gebruikt in de show.

Magic Circus. Het aanvraagformulier vermeldt hier één geit.

10 maal Sinterklaas intocht, met 1 paard per intocht.

Financiën

Tabel 17: Realisatie versus begroting

Instantie Begroot Uitgekeerd/toegekend

Dierenweides € 42.000 € 46.725

Vogelopvang € 38.000 € 37.608

Dierenbescherming,

Dierenambulance, Stichts Asyl

€ 381.288 € 329.109

Totaal € 461.288 € 413.442

Bij de dierenweides is een deel van 2015 in 2016 afgerekend.