JAARVERSLAG 2011 WONEN IS MEER DAN HET HUREN · PDF fileacties werden door onze medewerkers...

WONEN IS MEER DAN HET HUREN VAN EEN HUIS

JAARVERSLAG 2011

JAARVERSLAG 2011

Inleiding 04

Missie \\ Visie \\ Speerpunten 05

Missie 06 Visie 06 Speerpunten 2011 06

A Volkshuisvestingsverslag 07

1 Externe Ontwikkelingen 08

2 Kwaliteit van de dienstverlening 09

3 Kwaliteit van de woning 16

4 Kwaliteit van de bedrijfsvoering 22

5 Financieel beheer 24

6 Governancestructuur 30

7 Verslag van de directeur-bestuurder 32

8 Verslag van de Raad van Toezicht 35

9 Kengetallen 2011 40

B Jaarrekening 2011 43

1 Balans per 31 december 2011 44

2 Winst- en verliesrekening over 2011 46

3 Kasstroomoverzicht 2011 47

4 Algemene Toelichting 48

5 Grondslagen van balanswaardering 49 en resultaatbepaling

6 Toelichting op de balans per 54 31 december 2011

7 Niet in de balans opgenomen 62 verplichtingen

8 Toelichting op de winst- en verlies- 63 rekening over 2011

C Overige gegevens 69

1 Voorstel resultaatbestemming 70 2 Gebeurtenissen na balansdatum 70 3 Controleverklaring bij 71 de jaarrekening

· JAARVERSLAG 2011 · INHOUDSOPGAVE

INHOUDSOPGAVE

03

· JAARVERSLAG 2011 · INLEIDING

Het jaar 2011 stond voor Woongroep Marenland in het teken van voltooien, meten en plannen maken. Bij vol-tooien ging het om de oplevering van 129 appartementen in Appingedam en Uithuizen. De metingen betroffen de visitatie en de klanttevredenheidsonderzoeken die beiden mooie resultaten te zien gaven. Plannen maakten we in het ondernemingsplan voor 2012-2014 en door het, samen met provinciale en lokale overheden en met de collega corporaties, opstellen van het woon- en leefbaarheidsplan voor de regio Noordoost-Groningen.

In 2012 werken we verder aan de uitvoering van ons lopende herstructureringsprogramma en aan het vormgeven van het nieuwe programma. Beide worden sterk beïnvloed door de economische crisis en de op slot zittende huizenmarkt. Een goede vastgoedsturing en blijvende verbetering van de bedrijfsvoering zijn belangrijke succesfactoren voor het realiseren van onze maatschappelijke doelstellingen.

Dit jaarverslag bestaat uit twee delen: het volkshuis-vestingsverslag en het, volgens artikel 2:391 BW verplichte, bestuursverslag.

Tot slot wil ik de medewerkers, de Raad van Toezicht en onze ketenpartners bedanken voor hun inzet in soms moeilijke persoonlijke omstandigheden. Ieders inzet en betrokkenheid heeft bijgedragen aan de goede resultaten van 2011.

Ik heb er alle vertrouwen in dat Woongroep Marenland met deze steun ook in de toekomst haar taak als sociale volkshuisvester goed kan blijven vervullen.

Appingedam, mei 2012W. Dietermandirecteur-bestuurderWoongroep Marenland

04

INLEIDING

MISSIE \\ VISIE \\ SPEERPUNTEN

Visie

Voor het realiseren van de missie hebben wij de volgende visie ontwikkeld:

- kwaliteit in de dienstverlening aan de klant;

- kwaliteit van de woning, de woonomgeving en het leefklimaat;

- effectieve en efficiënte organisatie en bedrijfsvoering (goed werkgeverschap);

- gezond financieel beleid en beheer (kostenbewust werken).

Onze visie vertaalden we in de slogans: “Wonen is meer dan het huren van een huis” en “Sociaal, betrokken en betrouwbaar”.

Speerpunten 2011 In de meerjarenbegroting 2011-2015 staat de invulling van het investerings- en herstructureringsprogramma centraal. Voor het jaar 2011 streefden we de hieronder opgesomde doelen na:

Woongroep Marenland heeft de gestelde doelen voor een groot deel gerealiseerd en ligt dus goed op koers. Het lopende investeringsprogramma nieuwbouw bedraagt € 37,5 miljoen. We hebben in 2011 66 woningen gesloopt en € 0,7 miljoen geïnvesteerd in verbetering.

In 2011 realiseerden we een positief resultaat van € 1,9 miljoen. De kasstroom is € 3,1 miljoen positief. Twee bestaande wonin-gen zijn in 2011 verkocht met een resultaat van € 0,1 miljoen.

Ten aanzien van de in onze visie opgenomen verbetering van de organisatie en bedrijfsvoering zijn eveneens resultaten geboekt, zoals de vervanging van de computerhardware, waardoor de continuïteit van de informatievoorziening beter is geborgd. Daarnaast zijn de archieven opgeschoond en verbeterd en passen we binnen de organisatie het cleandesk principe toe. Ook zijn er in 2011 twee klantbelevingsonder-zoeken uitgevoerd. De uitkomsten daarvan stellen ons in staat onze processen verder te verbeteren.

In het verslagjaar is het strategisch voorraadbeheer geac-tualiseerd, werd het proces van risico management beschre-ven en kozen we voor een nieuw woonruimte verdeelsysteem. De implementatie wordt in 2012 voortgezet. De verbeter-acties werden door onze medewerkers uitgevoerd, waar nodig ondersteund door externe adviseurs met specifieke kennis.

· JAARVERSLAG 2011 · MISSIE \\ VISIE \\ SPEERPUNTEN

Nieuwbouw huurwoningen 149 24,6 129 22,0

Nieuwbouw Bedrijfsruimten 707 m2 1,3 752 m2 1,6

Verkopen 3 0,3 2 0,1

Onderhoud - 3,0 - 3,2

Sloop 36 - 0,6 66 - 0,6

OMSCHRIJVING BEGROTINGAANTAL

BEGROTINGIN € MILJOEN

REALISATIEAANTAL

REALISATIE IN € MILJOEN

Missie

WOONGROEP MARENLAND HEEFT DE VOLGENDE MISSIE:

Woongroep Marenland is een maatschappelijke organisatie die zich primair richt op de huisvesting van mensen die daar zelf niet in kunnen voorzien. Zij heeft daarbij grote aandacht voor een optimaalwoonklimaat. Woongroep Marenland is geworteld in de Christelijke traditie waaruit zij haar verantwoordelijkheid serieus neemt en een solide, betrouwbare partner wil zijn.

MISSIE \\ VISIE \\ SPEERPUNTEN

06

· JAARVERSLAG 2011· MISSIE \\ VISIE \\ SPEERPUNTEN

A.VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG

· JAARVERSLAG 2011 · A1 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ EXTERNE ONTWIKKELINGEN

Economische/politieke situatie De Eurocrisis heeft de economische en politieke situatie in 2011 zeer sterk beïnvloed. Een aantal landen in Zuid-Europa staat op het punt van bankroet en de noodzakelijke financiële stabiliteit is nog niet teruggekeerd.

Helaas zakte het voorzichtige herstel van de economie van begin 2011 in de 2e helft van het jaar weer volledig in door de Eurocrisis. Het consumentenvertrouwen is, door de werkloos-heid en de aanstaande overheidbezuinigingen, laag waardoor de binnenlandse bestedingen achterblijven. Dat heeft invloed op ons werk omdat de doorstroming op de huizenmarkt verder verslechterd is en die naar de huurappartementen achterblijft bij onze verwachting.

De economische activiteiten in Noordoost Groningen zijn gericht op het produceren van energie en chemische pro-ducten. De Eemshaven behoort nog enkele jaren tot de groot-ste bouwput van Nederland. Het is moeilijk om in te schatten hoeveel structurele werkgelegenheid er zal ontstaan wanneer de nieuwbouw is opgeleverd. Ook de effecten van vergrijzing en krimp op de welvaart en het welzijn in de Eemsdelta zijn onzekere factoren voor de economische groei.

De regeringsmaatregel om de huurruimte te beperken tot inkomens tot € 33.000 heeft voor Woongroep Marenland nauwelijks gevolgen. In deze regio prefereren woning-zoekenden met een inkomen boven € 33.000 veelal een koopwoning. Er is bovendien een beperkt aanbod van woningen met een huur boven de huurtoeslaggrens.

Andere aangekondigde overheidsmaatregelen zijn nog onvoldoende uitgewerkt, wat de nodige onzekerheden voor ons met zich mee meebrengt. Het gaat om de invoering van de Europese regelgeving, de bepaling van de belastingdruk (omzeiling van de jurisprudentie ANBI) en de in de Rijksbegroting 2012 opgenomen bezuiniging op de huurtoeslag. Dit alles geeft een aanvullende druk op de sociale volkshuisvesting. De belangenorganisaties maken de bezwaren al breed kenbaar. In december 2011 diende de minister een wetsvoorstel in dat corporaties verplicht 75% van het woningbezit te koop aan te bieden. De gevolgen van dit voorstel voor de sociale volkshuisvesting zijn onduidelijk.

De tijdelijke verlaging van de overdrachtsbelasting heeft (nog) niet geleid tot meer doorstroming. De regering neemt tot nu toe geen aanvullende maatregelen om de woningmarkt structureel te verbeteren en ook ontbreekt politieke

stellingname in de discussie over de aftrek van hypotheek-rente. De huidige politieke situatie van een demissionair kabinet, nieuwe verkiezingen en de vorming van een nieuw kabinet betekent dat politieke keuzes en de gewenste duide-lijkheid over de woningmarkt nog langer op zich laat wachten.

Woon- en Leefbaarheid DEAL-gemeenten De Eemsdelta is landelijk erkend als krimpregio. Om hierop een goed antwoord op te vinden hebben we in 2011 samen met gemeenten, de provincie en collega-corporaties verder gewerkt aan een woon- en leefbaarheidvisie voor het gebied. Er is een maatschappelijke kosten-batenanalyse opgesteld met een omvangrijk herstructureringprogramma. Dit is geënt op een indeling in stedelijke gebieden, woon- en centrum-dorpen. Samen met gemeenten en provincie ontwikkelen de corporaties een gemeenschappelijke woningmarktstrategie en een nieuw woon- en leefbaarheidplan met een haalbaar en betaalbaar programma. Woongroep Marenland onderschrijft de lijn die voor de regio is overeengekomen:

- een combinatie van sloop, nieuwbouw en investeringen in de bestaande voorraad;

- op basis van de verwachte trek van de woondorpen naar de centrumdorpen blijft Woongroep Marenland zich nadrukkelijk inzetten voor ouderen die zo lang mogelijk in hun eigen woning willen blijven;

- de ontwikkelingen goed monitoren om te zien of en in welke mate de geprognosticeerde trends zich voordoen.

Wijziging van de regelgeving Vanaf 2012 zal Woongroep Marenland haar bezit waarderen op actuele waarde (= bedrijfswaarde). Omdat deze waardering het gewenste inzicht in de actuele waarde van het woning-bezit benadert, heeft dit vanuit oogpunt van financiële sturing de voorkeur. De waardering op bedrijfswaarde heeft bovendien een betere aansluiting met het volkshuisvestelijk vermogen en het sluit beter aan op de informatiebehoefte van stakeholders als het CFV, het WSW en de banken. Door de wijziging van de waarderingsgrondslagen geeft Woon-groep Marenland gestalte aan de verdere professionalisering van vastgoedsturing in de context van een maatschappelijke organisatie.

In hoofdstuk B6 is de bedrijfswaarde van het woningbezit en de invloed op het eigen vermogen weergegeven.

A1 EXTERNE ONTWIKKELINGEN

08

· JAARVERSLAG 2011 · A2 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE DIENSTVERLENING

A2 KWALITEIT VAN DE DIENSTVERLENING

EINDCIJFER2011

LANDELIJKGEMIDDELDE

2.1 Klanttevredenheid

Woongroep Marenland staat voor een goede dienstverlening aan haar bewoners. Om de kwaliteit ervan te borgen onder-zoekt onderzoeksbureau USP sinds 2010 elke twee jaar de kwaliteit van verschillende processen bij Woongroep Maren-land. Het tussenliggende jaar gebruiken we om op basis van de uitkomsten onze dienstverlening te verbeteren.

In 2011 zijn de volgende processen gemeten:

Het proces “opzeggen van de huur”geeft inzicht in de klant-waardering van het proces dat start met het opzeggen van de huur en loopt tot het inleveren van de sleutels. Het proces “Nieuwbouw” meet de klantwaardering van het proces rond het huren van een nieuwbouwwoning: de informatie over en tijdens de bouw tot aan de sleuteluitreiking. Beide proces-sen kregen een gemiddelde waardering die ruim boven het landelijke gemiddelde ligt. Ook kwam er een aantal verbeter-punten uit het onderzoek. Deze worden vertaald in een plan van aanpak.

2.2 Integrale aanpak wonen, zorg en welzijn

Woongroep Marenland biedt senioren en andere doelgroepen die daarvoor in aanmerking komen een breed en toegankelijk pakket van voorzieningen en diensten aan, zodat zij (zo lang mogelijk) zelfstandig in hun vertrouwde woning en woonom-geving kunnen blijven wonen. Dit doen wij ondermeer door het bieden van:

• ruime en comfortabele woningen; • een breed pakket aan zorg (in samenwerking met zorginstellingen); • goede voorzieningen in en om de woning; • het aanbrengen van voorzieningen in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Op onderstaande beleidsterreinen werkten wij in 2011 actief aan de leefbaarheid in wijken en dorpen, met name aan een goed sociaal klimaat.

Wonen, zorg en welzijnSteeds meer huurders hebben moeite om te participeren in de samenleving. Vaak is er sprake van meerdere problemen:

schulden, psychische problemen, vereenzaming, huiselijk geweld, etc. Als sociale verhuurder proberen wij, samen met hulpverleningsinstanties, problemen vroegtijdig te signaleren en huurders die een steuntje in de rug nodig hebben, snel naar de hulpverlening toe te leiden. We werken hiervoor actief mee aan het gemeentelijk Wmo-beleid, onder meer door deelname aan het OGGZ-netwerk in de DEAL-gemeenten. De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) is een onderdeel van de openbare gezondheidszorg en valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. De zorg richt zich op mensen die zorg mijden of niet zelf de stap naar hulp zetten. Vanuit de OGGZ netwerken wordt ingezet op het bieden van hulp aan huurders die het nodig hebben.

Woongroep Marenland werkt door haar deelname aan de Stuurgroep OGGZ van de DEAL-gemeenten ook mee aan het verbeteren en versnellen van hulp aan kwetsbare huishoudens die een woning van ons huren.

Woonservicezone in OpwierdeIn 2011 leverde Woongroep Marenland een bijdrage aan een intensief participatietraject waarin het wonen en voor elkaar zorgen centraal stond. Onder andere vanuit de nieuwe wetgeving (Wmo) zet de gemeente in op een grotere zelf-redzaamheid van mensen, onder wie huurders van Woon-groep Marenland, onder andere door het stimuleren van mantelzorg. Dit vraagt inzet, niet alleen van professionals, maar vooral van bewoners. Zeker in een tijd waarin de betaalbaarheid van de zorg een belangrijk onderwerp is.

In Opwierde is op basis van dit participatietraject het wijkactieplan 2012 opgesteld. Hierin staan actiepunten om te bewerkstelligen dat bewoners en professionals elkaar aanspreken, informeren en samen acties ondernemen. Een voorbeeld is een gezamenlijke wijkschouw. Door met enige regelmaat samen (delen van) een wijk te bekijken en te ervaren, houden bewoners en professionals elkaar op de hoogte van wat er speelt op fysiek en sociaal terrein, zodat ze daarna gerichte acties kunnen ondernemen.

De bewoners van Opwierde voeren het Wijkplan Opwierde 2012 uit samen met het Projectteam Woonservicegebied Opwierde, dat bestaat uit de gemeente Appingedam, ASWA, Woongroep Marenland en Zorggroep Fivelland, en met professionals in de wijk. Met het wijkactieplan wordt een belangrijke stap gezet in het leefbaar houden van de wijk Opwierde.

Schoon, heel en veiligWoongroep Marenland vindt een schone woonomgeving belangrijk. Daarom onderhouden wij de gemeenschappelijke tuinen op onze kosten en nemen wij een deel van de schoon-maakkosten van woongebouwen voor onze rekening. In 2011 is extra energie gestoken in het stimuleren van het tuinonderhoud door bewoners die dat niet uit zichzelf doen.

09

Opzeggen van de huur 7,7 7,2

Nieuwbouw 7,7 7,6

Dit wordt gefaseerd aangepakt, waarbij in 2011 de focus lag op twee buurten. We gaan hier de komende jaren mee door.

Adequate aanpak van overlastEen leefbare buurt is voor Woongroep Marenland een buurt waar bewoners zich veilig voelen. Het aanpakken van overlast heeft voor ons een hoge prioriteit. Bij overlast kan er sprake zijn van onwil, maar soms ook van onmacht. Als het laatste het geval is, schakelen we onze samenwerkings-partners uit de hulpverlening in en passen we ons laatste-kansbeleid toe.

2.3 Samenwerken met huurders en overige belanghebbenden

Samenwerking VKBBegin 2011 ondertekenden de Volkskredietbank Noordoost Groningen (VKB) en Woongroep Marenland een convenant met geactualiseerde samenwerkingsafspraken die tot doel hebben het aantal huurders met betalingsproblemen terug te dringen. Het bevat afspraken over hoe wij huurders met financiële problemen in een vroeg stadium willen helpen, omdat wij het belangrijk vinden dat huurders met betalings-problemen zo snel mogelijk hulp krijgen aangeboden.

Bij een huurachterstand gaat Woongroep Marenland op huis-bezoek om te achterhalen waarom er niet wordt betaald. Als er financiële problemen zijn verwijst Woongroep Marenland de huurder door naar de VKB. Die probeert in overleg met de klant en Woongroep Marenland een oplossing te vinden, bijvoorbeeld in de vorm van een afbetalingsregeling binnen budgetbeheer of een schuldsanering. Het grote voordeel van deze aanpak is dat er meteen gerichte en persoonlijke hulp wordt geboden, waardoor voorkomen kan worden dat de betalingsachterstanden oplopen.

Jongeren wonen in Appingedam en Delfzijl (WAD)In de gemeenten Delfzijl en Appingedam zijn er groeiende groepen jongeren die om verschillende redenen niet meer thuis kunnen wonen, maar die aan de andere kant nog niet in staat zijn zelfstandig te wonen. Deze jongeren lopen het risico de school vroegtijdig, zonder een startkwalificatie, te verlaten. De gemeenten Delfzijl en Appingedam hebben in samenwerking met de lokale woningcorporaties, onderwijs-instellingen, welzijninstellingen en sociale diensten het initiatief genomen voor het project WAD. In dit project worden jongeren begeleid in het wonen en bij het vinden van werk of het volgen van een opleiding.

Woongroep Marenland stelt woonruimte voor deze jongeren beschikbaar. Wij vinden het belangrijk in dit project te participeren en zo een bijdrage te leveren aan het huisvesten van een kwetsbare groep.

Huurdersoverleg Woongroep Marenland wil huurders graag betrekken bij het ontwikkelen van nieuwbouw en bij het beheer. In de

gemeenten Eemsmond en Loppersum is huurdersvereni-ging ‘De Huurder’ werkzaam. Ook dit jaar is met deze vereniging overleg gevoerd over het door ons gevoerde beleid. We bespraken onder meer het jaarverslag 2010, de begroting 2012 en de plan- en projectontwikkelingen in de regio. Woongroep Marenland heeft haar woon-ruimteverdeelsysteem geëvalueerd en ‘De Huurder’ advies gevraagd over de uitkomsten. ‘De Huurder’ heeft in het verslagjaar van ons € 1.805 ontvangen.

Wij ondersteunen, waar mogelijk, initiatieven van bewoners die zich als bewonersgroep of -commissie in willen zetten voor hun wijk, buurt of complex. De kosten van bijeenkom-sten van de bewonerscommissies en de diverse woongroepen worden gedeeltelijk betaald door Woongroep Marenland. In 2011 hebben bewoners in twee nieuwe appartementen-complexen een bewonerspanel geformeerd dat regelmatig overlegt met Woongroep Marenland over het wonen in hun complex.

In 2011 is het appartementencomplex Suria aan de G. van Saksenlaan in Appingedam opgeleverd. De in het complex gerealiseerde dagopvang wordt verhuurd aan de (Molukse) stichting Masohi en de Zonnehuisgroep Noord. De dagopvang is geschikt voor Molukse ouderen, maar kan ook worden gebruikt door andere bewoners-groepen.

Woongroep Marenland heeft in overleg met de Molukse wijkraad de plannen voor de herontwikkeling van de Adamistraat afgerond. In het najaar van 2011 startte de bouw van 28 woningen voor de Molukse gemeenschap, in een mix van levensloopbestendige woningen en eengezins-woningen.

Regelmatig overleggen we met het bestuur van de Woongroep voor ouderen ‘Warfumburen’ en de ‘Woongroep Uithuizen’. Beide woongroepen hebben een actief bestuur.

Woongroep Marenland participeert in elf Verenigingen van Eigenaren (VvE) waarbij Woongroep Marenland in tien VvE’s optreedt als bestuurder en beheerder. In de VvE het Mid-denschip participeert Woongroep Marenland in het bestuur, maar is niet de bestuurder en beheerder. De VvE’s vergaderen minimaal één keer per jaar.

Communicatie met huurdersWoongroep Marenland geeft twee keer per jaar, in juni en in december, onze nieuwsbrief De Mare uit. Hiermee infor-meren wij bewoners over actuele zaken, zoals de nieuw-bouwprojecten. Ook komen er bewoners in beeld en wordt er aandacht besteed aan de belangrijkste externe ontwikke-lingen, zoals het huurbeleid van de rijksoverheid.

Wanneer er sprake is van nieuwbouw- of onderhoudswerk-zaamheden in een straat of wijk, betrekken wij de bewoners bij onze plannen.

· JAARVERSLAG 2011 · A2 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE DIENSTVERLENING 10

De website is een belangrijk communicatie middel voor Woongroep Marenland. Naast het aanbieden van woonruimte kunnen klanten en stakeholders informatie vinden over o.a. het beleid en de dienstverlening.

De klachtencommissieAls een huurder niet tevreden is over een besluit van Woongroep Marenland, dan kan hij dit voorleggen aan een onafhankelijke klachtencommissie. Deze is ingesteld door vier corporaties, waarvan Woongroep Marenland er één is. De werkwijze van de commissie is in een reglement vastgelegd. Het reglement van de klachtencommissie is opgenomen op de website van Woongroep Marenland. In 2011 ontving de commissie geen klachten over Woongroep Marenland.

De gemeentenIn voorgaande jaren sloot Woongroep Marenland met de gemeenten Appingedam, Eemsmond en Loppersum convenanten over de herstructureringsopgave, bijvoor-beeld in 2009 met de gemeente Appingedam over de uitvoering van de tweede fase van de herstructurering van 2009 tot en met 2018. Met alle gemeenten voeren wij regelmatig constructief overleg op bestuurlijk en ambtelijk niveau over de voortgang. Voor een verdere beschrijving van de herstructurering verwijzen wij naar paragraaf 3.3.

Bijzondere doelgroepenWoongroep Marenland onderhoudt goede contacten met de zorginstellingen in haar werkgebied: Zonnehuisgroep Noord, De Zijlen, NOVO en ‘s Heeren Loo. Wij beheren 92 eenheden op een aantal locaties waar mensen met een beperking onder begeleiding zelfstandig wonen. Ook verhuren we ongeveer vijftien woningen voor deze doelgroep aan zorginstellingen.

Op drie locaties ontwikkelde Woongroep Marenland met zorginstelling NOVO bijzondere woonvormen: twee in Appingedam en één in Uithuizen. In 2011 is in Appingedam het project ‘Bruggenhoofd’ opgeleverd en startte de bouw van het project Gockinga. Het project Klinkhamer in Uithuizen volgt in 2012.

Met ‘s Heeren Loo en NOVO vindt overleg plaats over de (her)ontwikkeling en samenvoeging van bestaande locaties in Appingedam voor het huisvesten van mensen met een verstandelijke handicap, om beter te kunnen inspelen op de veranderende vraag naar huisvesting voor deze doelgroep.

We zijn ook betrokken bij verschillende initiatieven op het gebied van wonen, zorg en welzijn in de kleine kernen, zoals in Steunstee projecten in ’t Zandt en Roodeschool. Maatschappelijke betrokkenheid en sponsorbeleidSponsoraanvragen beoordeelt Woongroep Marenland op de

mate waarin de activiteiten bijdragen aan bewonersparticipa-tie en of ze georganiseerd worden door bewoners. Zo levert Woongroep Marenland door sponsoring en/of donaties een bijdrage aan de verbetering van de leefbaarheid, eventueel in samenspraak met andere partijen.

In 2011 ging het om de volgende bijdragen:

In de bijdrage voor welzijn was € 2.500 bestemd voor de ‘Boodschappenplusbus’ van de ASWA in Appingedam. Se-nioren uit Appingedam en omgeving kunnen gebruik maken van de bus om te gaan winkelen of voor een gezellig dagje uit. De bijdrage is gegarandeerd voor de periode 2010-2012.

2.4 Klantgericht verhuren

Centraal in het verhuurbeleid van Woongroep Marenland staat de huisvesting van de primaire doelgroep: mensen die door hun inkomen of andere omstandigheden moeilijkheden ondervinden bij het vinden van passende huisvesting. Op basis van het toewijzingsbeleid hebben wij in 2011 97% van de voor verhuur vrijkomende huurwoningen toegewezen aan de doelgroep. In de doelgroep vallen ook de bijzondere aan-dachtsgroepen uit het BBSH, zoals ouderen, mensen met een gering inkomen, lichamelijk of verstandelijk gehandicapten en vluchtelingen.

In een krimpende woningmarkt is een klanten marktgericht woonruimteverdeelsysteem van belang om de klant optimaal te kunnen bedienen en marktgericht te kunnen verhuren. Woongroep Marenland wil dat haar klanten (opnieuw) voor haar kiezen wanneer zij een huurwoning zoeken. In een krimpmarkt is het belangrijk om klanten direct te helpen. In 2011 heeft Woongroep Marenland haar woonruimtever-deelsysteem met het oog hierop geëvalueerd. De uitkomsten leidden tot de overstap van het distributiemodel naar het optiemodel in combinatie met het aanbodmodel. Dit vindt in 2012 plaats.

Per 31 december 2011 is het aantal woningzoekenden 1.539. Door de actualisatie is het aantal woningzoekenden met 29% afgenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Procentueel vertoont het aantal woningzoekenden van 65 jaar en ouder


Cultuur € 2.366 17

Goede doelen € 400 3

Sport € 987 7

Welzijn € 6.279 10

Totaal € 10.032 37

BEDRAG AANTALSPONSORING

11

een dalende tendens. De bouw van woningen voor deze doel-groep heeft dus het gewenste effect. De vraag van de catego-rie tussen 23 en 55 jaar stijgt jaarlijks licht.

Woningzoekenden naar leeftijdFiguur 1 De samenstelling van de groep woningzoekenden

Woningzoekenden naar huishoudenFiguur 2 Huishoudensamenstelling van de woningzoekenden

Vooral door de daling van het aantal woningzoekenden van 65 jaar en ouder is het aandeel ‘ouder dan 55 jaar’ gedaald tot iets minder dan de helft (44%) van het totaal aantal woningzoekenden. Het grootste deel van de woningzoekenden betreft, net als in voorgaande jaren,

1- of 2-persoonshuishouden (75%). Er blijft sprake van een doorstromersmarkt met een groot aantal senioren dat nu of op termijn wil verhuizen naar een beter passende woning. Woongroep Marenland heeft de afgelopen jaren een groot aantal appartementen voor senioren gebouwd.

De stagnerende woningmarkt belemmert op dit moment de doorstroming naar de (duurdere) huurwoningen. Veel senioren schrijven zich vroegtijdig in om op termijn in aanmerking te kunnen komen voor een huurwoning, maar zijn in de praktijk niet actief woningzoekend. In de voor de komende jaren geplande nieuwbouw is een aantal senioren-woningen c.q. levensloopbestendige woningen opgenomen. We verwachten dat de doorstroming wordt voortgezet en de vraag wordt ingevuld. Hierdoor zullen er voor de doelgroep tot 55 jaar ook voldoende woningen beschikbaar komen.

De procentuele verdeling van het aantal woningzoekenden over de vier gemeenten waar Woongroep Marenland werkzaam is, is hieronder weergegeven. Figuur 3 Verdeling van de woningzoekenden over de gemeenten

De voorkeur van de meeste woningzoekenden gaat uit naar een woning in Appingedam. Binnen de gemeenten Eems-mond zijn de kernen Uithuizen en Uithuizermeeden favoriet. In de gemeente Loppersum is dat de kern Middelstum. De overige kernen in de gemeenten Eemsmond en Loppersum, waar Marenland een beperkt aantal woningen heeft, zijn beduidend minder in trek. De druk op de woningmarkt is daar laag.

Toewijzing en de EG regelgevingDe Europese regels voor de toewijzing van sociale huur-woningen zijn op 1 januari 2011 ingevoerd. Dit betekent


18-23 23-55 55-65 > 65

20112010200920082007

20112010200920082007

50%45%40%35%30%25%20%15%10%

5%0%

1 persoons

1 ouder

2 persoons

3 of meer onbekend

EemsmondAppingedamDelfzijlLoppersum

12

50%45%40%35%30%25%20%15%10%

5%0%

21%

70%

8%

1%

dat woningcorporaties minimaal 90% van alle vrijkomende huurwoningen met een huur tot de huurtoeslag grens van € 652,52 (prijspeil 1 januari 2011) moeten toewijzen aan huishoudens met een (gezamenlijk) verzamelinkomen van maximaal € 33.614. Hierbij dient zoveel mogelijk voorrang te worden gegeven aan huishoudens die voor huurtoeslag in aanmerking komen.

Binnen de sector is er grote zorg over de haalbaarheid van deze wetgeving, omdat de middeninkomens hierdoor niet meer in aanmerking kunnen komen voor een betaalbare huurwoning. Dit is met name een probleem in die gebieden waar het kopen voor deze doelgroep geen alternatief is door de hoge koopprijzen. In het werkgebied van Woongroep Marenland speelt dit knelpunt niet omdat er voldoende aanbod is van betaalbare koopwoningen.

Woongroep Marenland kiest er dan ook voor om vrijkomende huurwoningen met een huurprijs tot de huurtoeslaggrens toe te wijzen op basis van de nieuwe wetgeving. De 10% ruimte die beschikbaar is voor het toewijzen aan hogere inkomens wil Woongroep Marenland in eerste instantie gebruiken om aan woningzoekenden die al lang staan ingeschreven en nu buiten de boot dreigen te vallen een woning aan te bieden.

In 2011 heeft Woongroep Marenland 97% van de verhuurde woningen binnen het gereguleerde bezit verhuurd aan de huishoudens een inkomen van maximaal € 33.614. De overige 3% is onder andere gebruikt voor urgenties.

ToewijzingIn 2011 werden 310 woningen toegewezen. Van de wonin-gen met een huurprijs beneden de huurtoeslaggrens kwam 90,2% terecht bij huurders uit de primaire doelgroep. Er zijn 21 woningen toegewezen aan bewoners van de Adamistraat als tijdelijke huisvesting, deze bewoners keren in 2012 terug naar de Adamistraat.

Net als in 2010 kon Woongroep Marenland in 2011 alle verzoeken om een woning voor gemeentelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders en mensen uit de generaal pardonregeling honoreren.

In onderstaand overzicht zijn de mutaties en leegstandcijfers vanaf 2007 weergegeven:

Dit is uitgewerkt in onderstaande tabel.

Mutaties en leegstand Het aantal mutaties ligt op hetzelfde niveau als in voorgaande jaren. De hoge mutatiegraad is deels te verklaren door de oplevering van nieuwbouw en door de herstructurerings-activiteiten.

De huurderving is structureel hoger dan de interne norm van 0,5%. Dit komt onder meer doordat we woningen beschikbaar moeten houden voor de herstructurering en door de geringe vraag naar sommige woningtypen en/of woonplaatsen. De kredietcrisis speelt, met name bij de seniorenhuisvesting, ook een rol. Woningzoekenden met een koopwoning durven de stap naar de huursector niet te maken omdat zij hun woning niet kunnen verkopen. We proberen deze leegstand te verminderen door woningen actief aan te bieden in advertenties en op de website. In 2012 implementeren wij aanpassingen in het woonruimte-verdeelsysteem en in de presentatie van ons bezit op de website.

WoonlastenbeleidWoongroep Marenland slaagt er al jaren in kwalitatief goede woningen aan te bieden voor een redelijke prijs. Dat blijkt uit de vergelijking met corporaties in de regio en met de landelijke cijfers van de gemiddelde huurprijs, het gemiddel-de aantal punten per woning en de puntprijs. De gemiddelde huurprijs van een woning van Woongroep Marenland is circa 61% van de maximaal redelijke huur, de prijs per punt bedraagt 85% van het landelijk gemiddelde.

Appingedam 8 3

Eemsmond 11 2

Loppersum 7 1

Aantal mutaties 287 285 264 297 310 -

Mutatiegraad 12,9% 12,4% 11,7% 12,8% 13,1% 8,1%

Huurderving 1,28% 1,17% 1,23% 0,98% 1,02% 1,5%

GEMEENTELIJKETAAKSTELLING

HUISVESTINGWOONGROEP MARENLAND

GEMEENTE

2007 2008 2009 2010 2011 REFERENTIE 2010 CFV

· JAARVERSLAG 2011 · A2 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE DIENSTVERLENING 13

Gemiddelde huurprijs per woning per maand € 381,00 € 418,00 € 422,00

Huur in % van maximaal redelijke huur 61,2% 69,0% 72,0%

Gemiddelde huurprijs per woning per jaar € 4.559,00 € 5.041,00 € 5.055,00

Gemiddeld aantal punten per woning 139 134 131

Gemiddelde puntprijs per woning € 2,74 € 3,12 € 3,22

WOONGROEP MARENLAND

REFERENTIE LANDELIJK


WOONLASTEN

Gezien de volkshuisvestelijke opgaven (uitvoeren herstruc-turering, energiebeleid en borgen financiële continuïteit) is een verhoging van de gemiddelde huurprijs absoluut noodzakelijk. Ook in vergelijking met referentiecorporaties is het doorvoeren van de huurharmonisatie gerechtvaar-digd. Daarom harmoniseert Woongroep Marenland sinds 1 januari 2010 de huren naar gemiddeld 70% van de maximaal redelijke huur binnen de kaders van het strategisch voorraad-beheer. De gerealiseerde huurstijging door huurharmonisatie bedraagt t/m 2011 ongeveer 0,5% (€ 45.000).

HuurprijsbeleidAl jaren voert Woongroep Marenland een inflatievolgend huurprijsbeleid.

Ons gematigde huurprijsbeleid vormt de verklaring voor onze lage huurprijs. In 2011 was de verhoging van de huurprijs 1,3% voor alle woningen. In de begroting 2011 rekenden we met een percentage van 2,0%.

HuurtoeslagOnze woonwinkels zijn aangesloten op het Huursubsidie-informatiepunt (HIP), waardoor wij hulp kunnen bieden bij het aanvragen van huurtoeslag en huurders kunnen informeren over de stand van zaken van hun aanvraag. Woongroep Marenland wijst huurders altijd op de mogelijk-heid om huurtoeslag aan te vragen. Wanneer de uitkering van de huurtoeslag een keer vertraagd is, komt Woongroep Marenland de huurder tegemoet en dan vinden we in overleg met de klant vrijwel altijd een oplossing.

Verhuiskostenregeling Als een huurder moet verhuizen omdat zijn woning gesloopt

wordt, krijgt hij een verhuiskostenvergoeding. Woongroep Marenland compenseert een maand dubbele huur en biedtondersteuning aan mensen die dit nodig hebben. De verhuis-kostenvergoeding is gebaseerd op de wettelijke regeling. Voor 2011 bedroeg deze € 5.396. De afspraken zijn vastgelegd in een sociaal plan.

Woonfraude Wij hebben het afgelopen jaar geen signalen gekregen van onrechtmatige doorverhuur, onrechtmatig gebruik van woningen of overbewoning.

OntruimingenIn 2011 vonden er elf ontruimingen plaats. In voorgaande jaren was dat gemiddeld zes. De hiermee samenhangende kosten van mutatie bedragen in 2011 € 17.211. Van de ontruimde huurwoningen resteert een totale huurschuld van € 21.609.

Inflatie 1,60% 2,50% 1,20% 1,30% 2,30%

Huurverhoging landelijk 1,40% 1,50% 1,60% 1,20% 1,80%

Huurverhoging Marenland 1,10% 1,60% 2,50% 1,20% 1,30%

2007 2008 2009 2010 2011INFLATIE EN HUURVERHOGING

14


Verkoop bestaand bezitHet verkoopbeleid van Woongroep Marenland kenmerkt zich door 3 hoofddoelstellingen.

1 Verkoop en verbeteren leefbaarheid Een belangrijke reden om tot verkoop over te gaan is het creëren van een meer gemengd aanbod in een wijk of dorp. Door bijvoorbeeld bij herstructurering te kiezen voor een combinatie van huur en verkoop wordt ingezet op het verbeteren van de leefbaarheid.

2. Het aanbieden van betaalbare koopwoningen Een andere reden voor verkoop is het beschikbaar stellen van goedkope koopwoningen voor huishoudens met een laag middeninkomen tot bruto ca. € 35.000. Deze groep heeft het door de gestegen koopprijzen de afgelopen jaren steeds moeilijker gekregen op de koopwoningmarkt.

Voor een sociale huurwoning komen zij wel in aanmerking als het inkomen niet hoger is dan ca. € 33.000, maar de stap naar koop is vaak een wens en wordt door het aan bieden van betaalbare woningen mogelijk gemaakt.

3. Het genereren van opbrengsten voor realiseren herstructurering en nieuwbouw De opbrengsten van de verkoop worden aangewend om de forse herstructureringen nieuwbouw opgaven te financieren.

De effecten van de crisis hebben er toe geleid dat de markt voor koopwoningen op slot zit. De verkoop doelstelling is voor 2011 aangepast aan deze situatie. Uit het reguliere bezit zijn twee woningen verkocht, waar mee de doelstelling is gehaald. De prijs van deze wonin gen lag rond de € 100.000 en zijn verkocht aan starters op de woningmarkt.

15

A3 KWALITEIT VAN DE WONING

· JAARVERSLAG 2011 · A3 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE WONING

3.1 Het woningbezit

Het bezit van Woongroep Marenland bestaat uit woningen, onzelfstandige eenheden, garages/carports en een klein aantal bedrijfspanden.

Het bezit ontwikkelde zich in 2011 als volgt:

Onderstaande diagram toont de verdeling van het bezit over de gemeenten in het werkgebied.Figuur 4 Percentage verhuureenheden op 31 december 2011

De samenstelling van het woningbezit per gemeente is in figuur 5 weergegeven: Figuur 5 Samenstelling van het woningbezit in de vier gemeenten waar Woongroep Marenland werkzaam is

Stand 1-1-2011 2.239 68 26 364 2.697

Nieuwbouw 105 24 5 86 220

Sloop 66 5 2 73

Verkoop 2 2

Stand 31-12-2011 2.276 92 26 448 2.842

WONINGEN ONZELFSTANDIGE EENHEDEN

BEDRIJFS-PANDEN

GARAGES/ CARPORTS/ ENZ.

TOTAAL

Appingedam DelfzijlEemsmondLoppersum

1000900800700600500400300200100

0Appingedam Delfzijl Eemsmond Loppersum

EengezinswoningenSeniorenwoningenWoningen één- twee personenGezinsvervangend tehuis

16

13%

69%

16%

2%

Het woningbezit van Woongroep Marenland geeft in vergelijking met de referentiecorporatie en het landelijk gemiddelde het volgende beeld:Figuur 6 Procentuele verdeling van het woningbezit volgens Corporatie in Perspectief 2011

De samenstelling van het woningbezit naar doelgroep is af te lezen uit onderstaande diagram. Figuur 7 Verdeling van het woningbezit in relatie tot de huurtoeslaggrens

Het woningbezit bestaat uit eengezinswoningen (45%), seniorenwoningen (34%), woningen voor 1- en 2-persoons-huishoudens (18%) en bijzondere doelgroepen (3%). 69% van ons woningbezit staat in Appingedam. In de gemeenten Appingedam en Loppersum hebben we vooral gezinswoningen. In de gemeenten Eemsmond en Delfzijl met name seniorenwoningen.

De verdeling van het woningbezit komt grotendeels over-een met die van de referentiecorporatie, maar wij hebben iets meer eensgezinswoningen en iets minder verouderde hoogbouw. 39% van het woningbezit is gebouwd in de jaren 1970-1979.

Woongroep Marenland wil een ontwikkelende corporatie zijn voor wie niet zelf in staat is om in zijn/haar huis-vesting te voorzien. In de lopende herstructurering vindt er een beperkte verschuiving plaats van gezinswoningen naar seniorenwoningen. We hebben in 2011 36 gezinswoningen en 30 seniorenwoningen gesloopt, 2 gezinswoningen verkocht en 105 seniorenwoningen gebouwd. Het huidige woningbezit valt voor 97% onder de huurtoeslaggrens. Woongroep Marenland wil borgen dat minimaal 90% van haar woningbezit beschikbaar blijft voor de doelgroep.

3.2 Strategisch voorraadbeheer

Het strategisch voorraadbeheer heeft tot doel te zorgen dat de juiste woningen op de juiste plaats staan. Het geeft handvatten om aan de vraag van de huidige en toekomstige woningmarkt te kunnen voldoen. We hebben het strategisch voorraadbeheer in 2011 geactualiseerd en streven er de volgende doelen mee na:

- kwaliteit van de woning: de woning is afgestemd op de woonwensen van de toekomstige klant. Dit betreft de

oppervlakte en/of het uitrustingsniveau van de woning;

- kwaliteit van de leefomgeving: schoon, heel en veilig. Het betreft bijvoorbeeld verbetering van de erfafscheidingen

80%70%60%50%40%30%20%10%

0%Eengezins-woningen

Hoogbouw

Woongroep MarenlandReferentieLandelijk

· JAARVERSLAG 2011 · A3 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE WONING

Meergezins-gebouw

zonder lift

Meergezins-gebouw

zonder lift

Eenheden-verzorging

OverigeWoon-

gelegenheden

Binnen de huurtoeslaggrensBoven de huurtoeslaggrensAftopping van de huurtoeslaggrens

17

13%

84%

3%

en het openbaar groen;

- kwaliteit van het leefklimaat: 80% van het bezit heeft een energielabel C of hoger.

Een groot aantal complexen is in 2011 in een businesscase beoordeeld op verhuurbaarheid, stedenbouwkundige ontwikkeling, technische staat en financieel rendement. De resultaten zijn in het strategisch voorraadbeleid ver-werkt. Begin 2012 stemmen we ons strategisch voorraad-beleid af met de andere DEAL-corporaties, waarna wij onze complexbeheerplannen zullen uitbouwen en actualiseren. In 2012 wordt een pilot opgepakt voor een geïntegreerde aanpak van de verbetering en het onderhoud van de woningen.

3.3 Herstructurering

Woongroep Marenland is nu halverwege het herstructure-ringsprogramma 2000-2018. Van de 681 te slopen woningen zijn er eind 2011 422 gesloopt. In de komende begrotings-periode staat de sloop van 60 woningen gepland. Die van de overige 199 woningen vindt na 2016 plaats. Bij het uitwerken van de complexbeheerplannen wordt het sloopprogramma verder ingevuld.

De stand van eind 2011 is in figuur 8 weergegeven.Figuur 8 Realisatie en plannen sloop tussen 2000 en 2018

Van de in het herstructureringsprogramma 2000-2018 geplande 533 nieuwbouwhuurwoningen zijn er eind 2011 314 opgeleverd en zijn er in de komende begrotings-periode 139 in uitvoering of in ontwikkeling. De bouw van de resterende 80 woningen is gepland na 2016 en is nog niet concreet ingevuld. Bij een vermindering van de vraag en een beperking van de financiële mogelijkheden van Woongroep Marenland is een verdere fasering van het nieuwbouwprogramma voor huurwoningen mogelijk.

De huidige economische situatie zorgt voor een zeer beperkte vraag. Daardoor blijft de realisatie van de nieuwbouw van de koopwoningen achter op de planning. Om ons verkoopprogramma uit te kunnen voeren is het noodzakelijk dat er een duidelijke verbetering van de woningmarkt komt. Met onze partners, zoals Groninger Huis en de gemeenten Appingedam en Eemsmond, bespreken we een mogelijke temporisering van het bouwprogramma.

Plan herstructurering, nieuwbouw 2000 - 2018Figuur 9 Verloop van de nieuwbouw in de koop- en huursector in de periode 2000-2018

3.4 Nieuwbouw

Woongroep Marenland bouwt levensloopbestendige woningen. Dat zijn volgens onze definitie woningen van hoge kwaliteit, die voor meerdere doelgroepen geschikt of eenvoudig geschikt te maken zijn. De kwa-liteitseisen liggen vast in het programma van eisen en in een standaard bestek met voorkeurslijst. Voor de woningzoekenden van 55 jaar en ouder worden met name appartementen gebouwd.

Het bezit moet zodanig worden ontwikkeld dat het aansluit op de huidige en toekomstige vraag, zowel in de huur- als in de koopsector. Maar we willen ook een verhuisbeweging op gang brengen om huurders die in een betaalbare maar niet meer passende woning wonen, door te laten stromen naar een voor hen betaalbare, passende nieuwbouwwoning in de koop- of huursector. Wij stimuleren dit door de huurders van Woongroep Marenland voorrang te verlenen bij de toewijzing van nieuwbouwwoningen. In 2011 zijn vooral ouderen ver-huisd van gezinswoningen naar (meestal) apparte-menten.

Plan herstructureringRealisatie t/m 2011Begroot 2012 - 2016Planning na 2016

Sloop

100%

61%

9%

30%

600500400300200100

0Plan

herstructureringRealisatie t/m 2011

Financiële begroting

2012-2016

Planning na 2016

Nieuwbouw huurNieuwbouw koop/kavels

100%

100% 59%

34%35%

7%6%

59%

· JAARVERSLAG 2011 · A3 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE WONING 18

In 2011 zijn de volgende woningen opgeleverd:

Eind 2011 zijn de volgende woningen in aanbouw:

De bouw van onderstaand project start in 2012:

Voor een aantal locaties in het werkgebied worden in het ka-der van het herstructureringsprogramma haalbaaheidsonder-zoeken uitgevoerd. Samen met gemeenten en provincie ontwikkelen de corporaties in DEAL-verband een gemeen-schappelijke woningmarktstrategie en een nieuw woon- en leefbaarheidplan met een haalbaar en betaalbaar programma.

De ontwikkelingen op de woningmarkt en het gezamen-lijke programma vormen belangrijke input voor het nieuwe nieuwbouwprogramma. De bouw van een woonservicezone met 24 zorgappartementen en 25 huurappartementen in het “Hart van Opwierde” is op dit moment het meeste concrete plan.

De voorbereiding van de realisatie van de Brede School in de wijk Opwierde in Appingedam startte in 2010. In 2011 is het ontwerp gemaakt. In 2012 vindt de aanbesteding plaats

en begin 2013 start de bouw. Hiermee wordt het ‘Hart van Opwierde’ nog aantrekkelijker als centrum van de wijk, met een breed aanbod aan voorzieningen zoals een supermarkt, cultuur en recreatie (ASWA), wonen en zorg (corporaties en zorginstellingen), een woonservicezone en sportvelden.Woongroep Marenland is in overleg met de Gemeente Appingedam voor het realiseren van een tweede Brede School in de wijk Oling.

3.5 Onderhoud en verbetering

Door het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden houden we de kwaliteit van de woningen op een hoog peil. Onze eigen servicemedewerkers voeren het grootste deel van het dagelijks onderhoud uit. Specialistische werkzaamheden, grotere mutatiewerkzaamheden en planmatig onderhoud

G. Raapstraat Appingedam Appartementen 45 € 7,2 miljoen

Bruggenhoofd Appingedam Zorgappartementen 42 € 6,5 miljoen

Middenschip Appartementen 16 € 2,7 miljoen

Havenweg Huurappartementen 26 € 5,4 miljoen Cohenstraat Uithuizen Koopappartementen 15 € 3,9 miljoen

Totaal 144 € 25,9 miljoen

TYPE WONINGEN AANTALWONINGEN

STICHTINGS-KOSTEN

LOCATIE

Gockingastraat Appingedam Zorgappartementen 30 € 4,7 miljoen

Gezinswoningen en levensloopbestendige Adamistraat Appingedam woningen 28 € 4,2 miljoen


Klinkhamerlocatie Zorgappartementen 26 € 4,2 miljoenUithuizen Gezinswoningen 4




STICHTINGS-KOSTEN

LOCATIE


STICHTINGS-KOSTEN

LOCATIE

besteden we uit aan derden.

In onderstaande tabel is dit nader gespecificeerd (bedragen x € 1.000):

Het dagelijks onderhoud is € 37.000 lager dan de begroting en € 28.000 lager dan in 2010.

Het planmatig onderhoud komt overeen met de begroting. Het programma is grotendeels uitgevoerd. Enkele werkzaam-heden zijn doorgeschoven en een CV-vervanging is versneld uitgevoerd vanwege een technische tekortkoming. In vergelij-king met 2010 is het planmatig onderhoud met € 496.000 gestegen, met name door extra geplande CV-vervangingen.

De stijging van het overig onderhoud ten opzichte van de begroting komt door de hogere bijdrage aan de onderhouds-voorzieningen van de VvE’s. In 2010 lag de oorzaak van meer overig onderhoud in woningverbetering en garantiekosten nieuwbouw.

Onderhoud per woningFiguur 10 Onderhoud per woning in de periode 2006 tot en met 2011

Dagelijks onderhoud 852 889 880

Planmatig onderhoud 1.531 1.510 1.090

Overig onderhoud 679 591 710

Totaal 3.062 2.990 2.680

WERKELIJK 2011 BEGROTING 2011 WERKELIJK 2010SOORT ONDERHOUD

Woongroep MarenlandRef CF 2010

2006 2007 2008 2009 2010 2011

1500

1400

1300

1200

1100

1000

900

800


De onderhoudskosten (excl. leefbaarheid) vertonen de laatste jaren een licht stijgend beeld tot ongeveer € 1.266 per woning. De kostenstijging van 2011 wordt met name veroorzaakt door de stijging van het planmatig onderhoud (€ 0,5 miljoen) en het dagelijks onderhoud (€ 0,2 miljoen).

De kosten zijn significant lager dan die van de normcorpora-tie van het CFV. Dit komt door een goed inkoopbeleid en het activeren van de kozijnvervanging. Dit jaar zijn 55 woningen (4 complexen) voor € 0,4 miljoen voorzien van kunststof-kozijnen.

In 2007 is € 400.000 extra onderhoud besteed aan het voeg- en schilderwerk. In hoofdstuk 9 (Kengetallen) is het verloop van het dagelijks onderhoud, mutatieonderhoud en planmatig onderhoud weergegeven.

De energielabeling van het woningbezit laat eind 2011 het volgende beeld zien:Figuur 11 Vergelijking van de aantallen woningen per energielabel (in %)

De labeling van Woongroep Marenland komt redelijk overeen met de landelijke trend voor kleinere corporaties. In vergelij-king met de corporaties in Noordoost Groningen zijn de woningen van Woongroep Marenland beduidend energie-zuiniger. Ultimo 2011 heeft 51% van het woningbezit een energielabel C of hoger. In vergelijking met 2010 (41%) is dit een goede verbetering. Nieuwbouw en sloop zorgden in 2011 voor de toe- respectievelijk afname van het aantal woningen met hogere, dan wel lagere energielabels.

In de begroting 2012-2016 is het voornemen verwerkt om meer dan 80% van de woningen te verbeteren tot minimaal energielabel C. In de complexbeheerplannen wordt deze doelstelling uitgewerkt in concrete acties. In 2012 start een pilot voor de verbetering van het energielabel.

3.6 Sloop

In februari 2011 konden we 30 woningen aan de Gockinga-straat in Appingedam slopen na een aanzienlijke vertraging door aanvullend milieu- en archeologisch onderzoek. In sep-tember volgde de sloop van 36 woningen aan de Adamistraat in Appingedam.

3.7 Grondposities

Woongroep Marenland heeft ultimo 2011 voor ca. € 2 miljoen (ca. 1,4 %) van het balanstotaal aan eigen grond-posities. Het betreft een aantal lokaties in Appingedam en Uithuizen. In overleg met de gemeenten wordt gewerkt aan de planontwikkeling. In 2011 zijn er geen nieuwe grond-posities verworven.

Ook heeft Woongroep Marenland afspraken met de gemeenten Appingedam en Eemsmond voor het ontwikkelen van enkele toekomstige lokaties. Gezien de op slot zittende woningmarkt wordt in overleg met de betrokken partijen de bouwopgave teruggebracht en getemporiseerd.

35%30%25%20%15%10%

5%0%

A B C D E F G

Woongroep Marenland 2011Woongroep Marenland 2010LandelijkNoord-Oost Groningen


· JAARVERSLAG 2011 · A4 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE BEDRIJFSVOERING

A4 KWALITEIT VAN DE BEDRIJFSVOERING

ProfielWoongroep Marenland is een kleine, regionale corporatie met een sterke binding met de lokale samenleving. De organisatie heeft korte lijnen en kan snel en flexibel reageren op zowel landelijke als regionale veranderingen. Hiervoor investeren we in de medewerkers en maken we passend gebruik van externe adviseurs. De cultuur bij Woongroep Marenland kenmerkt zich door een grote betrokkenheid van de medewerkers bij de huurders en hun werk.

OrganisatieIn 2011 is de organisatiestructuur van Woongroep Marenland niet gewijzigd. De medewerkers van Woongroep Marenland (met uitzondering van de directeur-bestuurder) vallen onder de CAO Woondiensten.

Figuur 12 Organigram van Woongroep Marenland

De belangrijkste kengetallen voor de organisatie zijn:

RAAD VAN TOEZICHT

DIRECTEUR BESTUURDER

MANAGEMENTASSISTENTE

PROJECTONTWIKKELING

WONEN BEDRIJFSVOERINGEN PROJECTEN

FRONTOFFICE

MUTATIEOPZICHTER

SERVICEDIENST

VASTGOED FINANCIËN

ULTIMO 2011 ULTIMO 2010 OMSCHRIJVING

22

Aantal medewerkers 27 26

Aantal formatiemedewerkers 25,9 24,9

Aantal interim medewerkers 1,22 0,67

Ziekteverzuim 9,9% 3,0%

Gevoerde functioneringsgesprekken 100% 96%

· JAARVERSLAG 2011 · A4 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KWALITEIT VAN DE BEDRIJFSVOERING

Voor veel medewerkers was 2011 een bewogen jaar. Persoonlijk leed en enkele ingrijpende operaties hebben geleid tot een hoog ziekteverzuim. Eind 2011 werken nog twee medewerkers aan hun re-integratie. In 2011 heeft één medewerker zijn 25 jarig ambtsjubileum gevierd.

Er traden in 2011 twee nieuwe medewerksters in dienst bij de afdelingen Financiën en Vastgoed en er is één medewerker vertrokken. In verband met ziekte en extra projectwerkzaam-heden kregen de afdeling Financiën en de afdeling Wonen ondersteuning van een parttime medewerkster voor de operationele werkzaamheden. Dit contract is per 31 december 2011 beëindigd. Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam.

De Ondernemingsraad van Woongroep Marenland bestaat uit drie leden en overlegt ca. zes keer per jaar met de directeur-bestuurder. Naast de maatschappelijke ontwikke-lingen (financiële crisis, veranderingen vennoot-schapsbelas-ting, enz.) zijn de begroting 2012-2016, het jaarverslag 2010, arbo-zaken, personeelsregelingen en het voorstel voor de col-lectieve vrije dagen besproken. Samen met de ondernemings-raad is het handboek Medewerkerregelingen samengesteld.

De medewerkers van Woongroep Marenland worden regel-matig geïnformeerd over interne en externe beleidsontwik-kelingen. De verslagen van het werkoverleg zijn bedrijfsbreed beschikbaar. Specifieke MT-besluiten worden via de mail bekendgemaakt. Specifieke ontwikkelingen worden middels ontbijt- of lunchbijeenkomsten met de medewerkers gedeeld.

Woongroep Marenland beschikt over een actieve personeels-vereniging die een goede bijdrage levert aan het werkklimaat van de organisatie.

Personeelsbeleid/medewerkertevredenheidHet in 2010 ingevoerde competentiemanagement is in 2011 verder uitgebouwd. Een aantal medewerkers volgde in 2011 een opleiding en/of training voor het vergroten van kennis en vaardigheden. De opleidingskosten bedroegen in 2011 € 15.875.

Alle medewerkers volgden in 2011 de training BHV waarin aandacht is geschonken aan reanimatie. Met alle medewer-kers zijn in 2011 functioneringsgesprekken gevoerd die de start vormden van de verdere persoonlijke ontwikkeling. In 2012 zal de medewerkertevredenheid worden gemeten.

Procesgeoriënteerde bedrijfsvoeringVoor het verder verbeteren van de bedrijfsvoering zijn in 2011 de volgende stappen gezet:

- een nieuwe website. Vanaf februari 2011 heeft Woongroep Marenland een nieuwe website met helder gestructureerde informatie voor de huurders. Daarnaast startte in 2011

de voorbereiding van het gebruik van de website bij de bedrijfsvoering (inschrijving en woningtoewijzing);

- een gestructureerd projectenoverleg met maandelijkse be-waking van het proces, de planning en het budget. Ook is er maandelijks een breed projectenoverleg om alle interne betrokkenen goed te informeren;

- de vervanging van de hardware. Het computersysteem is vernieuwd en is er een uitwijkvoorziening geïmplemen-teerd;

- het vaststellen van het archiefbeleid en het opschonen van de archieven. Binnen Woongroep Marenland geldt het principe van “cleandesk” om goede en tijdige archive- ring te borgen. In 2012 worden het Vastgoedarchief en de

digitalisering van de tekeningen opgepakt;

- de verbetering van de planning-en-controlcyclus. Er zijn goede vorderingen gemaakt bij het vereenvoudigen en het versnellen en verbeteren van de managementinformatie;

- het eenduidig toepassen van de huisstijl in alle uitingen van Woongroep Marenland. In 2011 is de nieuwe huisstijl vastgelegd. Deze wordt vanaf januari 2012 ingevoerd.

- start met risicomanagement. In 2011 hebben we de methodiek van risicomanagement bepaald en de risico’s geïnventariseerd. Het proces zullen we in 2012 verder uitbouwen.

Huisvesting In 2011 hebben we geïnventariseerd welke aanpassingen er nodig zijn in ons huidige kantoor. De bedoeling blijft om op termijn een nieuw kantoor te bouwen. In de tussentijd wordt het huidige kantoorpand uitgebreid door middel van een kantoorcontainer. Dit vindt plaats in 2012.

23

A5 FINANCIEEL BEHEER

5.1 Algemeen

Vanuit haar visie hecht Woongroep Marenland veel belang aan het realiseren van een gezond financieel beleid en beheer. Het beleid is gericht op financiële continuïteit, behoud van investeringskracht en het beheersen van de financiële risico’s, zodat Woongroep Marenland haar taak als maatschappelijke onderneming optimaal kan uitvoeren.

5.2 Ontwikkeling resultaat en eigen vermogen

Het jaarresultaat over het verslagjaar bedraagt € 1.944.000 positief. Het resultaat is hiermee € 1.347.000 hoger dan voorzien in de begroting (€ 597.000) en € 1.133.000 hoger dan gerealiseerd in het verslagjaar 2010 (€ 811.000 positief). De nadere specificatie van het gerealiseerde resultaat 2011 is te vinden in deel B.

De belangrijkste verschillen en oorzaken ten opzichte van de begroting zijn:

· JAARVERSLAG 2011 · A5 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ FINANCIEEL BEHEER

Lagere huuropbrengsten door een hogere huurderving en latere oplevering nieuwbouw -/- 242

Minder opbrengst verkoop nieuwbouw en bestaand -/- 318

Hogere overige bedrijfsopbrengsten (managementfee en opbrengsten service kosten is niet voorzien) + 97

Hogere afschrijvingskosten (investeringen in activa ter dienste) -/- 11

Hogere afwaardering waardeveranderingen (afwaardering grondposities door temporisering van de nieuwbouw) -/- 857

Hogere personeelskosten (tijdelijk o.a. vervanging bij ziekte) -/- 19

Hogere onderhoudskosten (meer dagelijks onderhoud) -/- 106

Lagere overige kosten (teruggave Prorata 2006-2011 en hogere kosten voor advisering en ondersteuning bij nieuwbouw- en verbeterprojecten) + 3

Lagere rentelasten (meer bouwrente) + 274

Hoger resultaat deelneming + 169

Lagere vennootschapsbelasting (afboeken van sloopcomplexen) + 2.357

Totaal + 1.347

+ OF -/- X € 1.000OMSCHRIJVING

24

De belangrijkste verschillen en oorzaken ten opzicht van het resultaat 2010 zijn:

De financiële kengetallen van de afgelopen vijf jaren zijn hieronder weergegeven:

Hogere huuropbrengsten (nieuwbouw, huurverhoging en -harmonisatie) + 692

Lagere opbrengsten verkoop (3 in plaats van 6 woningen) -/- 156

Hogere afschrijvingskosten (nieuwbouw) -/- 90

Hogere onrendabele top (afwaardering grondposities) -/- 513

Hogere personeelskosten (tijdelijke bezetting Wonen en Financiën) -/- 59

Hogere onderhoudskosten (planmatig onderhoud) -/- 414

Hogere overige kosten (verbetering bedrijfsvoering) -/- 66

Hogere rentelasten (financiering nieuwbouw) -/- 401

Hoger resultaat deelneming + 157

Hogere vennootschapsbelasting (afwaardering sloop) + 1.983

Totaal + 1.133

+ OF -/- X € 1.000OMSCHRIJVING

Genormaliseerd jaarresultaat x € 1.0001 1.125 836 934 945 617

Jaarresultaat x € 1.000 - 428 33 390 811 1.944

Eigen vermogen x € 1.000 23.277 23.310 23.700 24.511 26.455

Solvabiliteit2 28,92 25,84 23,35 18,90 18,00

Rentabiliteit totaal vermogen3 2,92 3,77 3,79 4,39 4,42

Rentabiliteit eigen vermogen4 -1,81 0,14 1,67 3,42 7,34

Current ratio5 0,45 0,50 1,44 6,79 6,93

Rentedekkingsgraad6 1,6 1,4 1,5 1,9 2,3

2007 2008 2009 2010 2011FINANCIËLE KENGETALLEN


1 Het genormaliseerd jaarresultaat is het jaarresultaat gecorrigeerd voor de boekwinst verkopen, de onrendabele toppen voor nieuwbouw en herstructurering, het resultaat deelnemingen, de kosten interim management en de vennootschapsbelasting.2 Solvabiliteit: Eigen vermogen uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen.3 Rentabiliteit totaal vermogen: Som van het Jaarresultaat en de verschuldigde rente uitgedrukt in een percentage van het totale vermogen. 4 Rentabiliteit eigen vermogen: Jaarresultaat uitgedrukt in een percentage van het eigen vermogen.5 Current ratio: Vlottende activa gedeeld door de schulden op korte termijn. 6 Rentedekkingsgraad: De rentedekkingsgraad geeft aan hoe vaak uit de netto exploitatie kasstroom de verschuldigde rente aan verschaffers van vreemd vermogen kan worden betaald.

25

Het resultaat ontwikkelde zich als volgt:

Ontwikkeling van het resultaatFiguur 13 Ontwikkeling van het resultaat 2007 tot en met 2011

De verklaring van de daling van het genormaliseerd resul-taat is grotendeels te vinden in de Vogelaarheffing in 2008, het in exploitatie nemen van een omvangrijke hoeveelheid nieuwbouw en extra planmatig onderhoud in 2011. In 2011 is een genormaliseerd resultaat gerealiseerd van € 617.000. Dit ligt in lijn met de begroting van € 616.000.

Het eigen vermogen is door het positieve resultaat ge-stegen tot € 26,5 miljoen. De solvabiliteit bedraagt eind 2011 18,0% en is hiermee 0,1 % hoger dan de 17,9% begrootte solvabiliteit. Op basis van de jaarcijfers 2010 heeft het CFV de solvabiliteit van Woongroep Marenland als voldoende beoordeeld. Voor de ontwikkeling van de financiële kengetallen verwijzen wij naar paragraaf 9.

De Minister voor Wonen, Wijken en Integratie heeft in zijn oordeelsbrief 2011 aangegeven dat Woongroep Marenland voldoende vermogen heeft om de voorgenomen

activiteiten in de periode 2011 tot en met 2015 uit te voeren (het zogenaamde A1 oordeel). Voor 2012 wordt ook een A1 oordeel verwacht. Voor het borgen van de financiële continuïteit zijn de gevolgen van het huidige programma voor nieuwbouw, verbetering en sloop op het volkshuisvestelijk vermogen doorgerekend. Ontwikkeling volkshuisvestelijk vermogenFiguur 14 Ontwikkeling van het volkshuisvestelijk vermogen

Bij de uitvoering van het voorgenomen programma blijft het volkshuisvestelijk vermogen naar onze mening voldoende boven de ondergrens van het jaar 2016. De bandbreedte tussen het volkshuisvestelijk vermogen en de marktwaarde-toets varieert tussen de € 20 miljoen en € 31 miljoen. Dit is bij het omvangrijke programma van Woongroep Marenland een goede uitgangspositie. Overwogen keuzes voor de toekomstige herstructurering en een strakke sturing op de bedrijfsvoering blijven van belang om de maatschappelijke opgaven uit te voeren.

JaarresultaatGenormaliseerd jaarresultaat

2500

2000

1500

1000

500

0

-500

-1000


75.00070.00065.00060.00055.00050.00045.00040.00035.00030.00025.00020.00015.00010.000

5.000-

2011- 2011- 2011- 2011- 2011- 2011-2016 2017 2018 2019 2020 2021

Ondergrens x € 1000,-Marktwaarde toets x € 1000,-Volkshuisvestelijk vermogen x € 1000,-

2007 2008 2009 2010 2011

26

5.3 Vooruitzichten

Woongroep Marenland gaat per 1 januari 2012 over op waardering op actuele waarde (= bedrijfswaarde). Dit betekent dat het eigen vermogen (= herwaarderingsreserve) met ongeveer € 22 miljoen stijgt.

In onderstaand overzicht zijn de financiële kengetallen op basis van de gewijzigde waardering voor de komende vijf jaren weergegeven:

De financiële kengetallen geven aan dat de continuïteit en investeringskracht voor de lopende begrotingsperiode voldoende is gewaarborgd. De solvabiliteit blijft op een aan-vaardbaar niveau en de kasstromen blijven een positief beeld vertonen. Hiermee heeft Woongroep Marenland voldoende ruimte voor het borgen en financieren van toekomstige her-structureringsprojecten en blijft de classificatie als A-corporatie gehandhaafd.

5.4 Treasury statuut

De kaders waarbinnen financierings-, beleggings- en cashmanagementbeslissingen worden genomen, zijn opgenomen in het treasury statuut. Hoofddoelstelling is het waarborgen van de financiële continuïteit van de organisatie door het realiseren van een permanente toegang tot de kapitaalmarkt en het voorkomen van bovenmatige risicosituaties.

Een treasurycommissie is belast met de voorbereiding van het beleid en de te ondernemen activiteiten en voert deze na accordering van de directie uit. In het verslagjaar maakte, naast het hoofd Financiën en de manager Bedrijfsvoering, een externe adviseur deel uit van de commissie.

Het beleid van Woongroep Marenland is om het jaarlijkse renterisico te beperken tot ongeveer 10% van de lening-portefeuille en inclusief de nieuw aan te trekken financie-ringsmiddelen tot onder de 15%.

Voor het afdekken van haar renterisico’s beschikt Woongroep Marenland voor € 10 miljoen aan Collars (rentevariatie van 2% - 5,5%) en € 30 miljoen aan Swaps. Deze derivaten hebben geen verplichtingen om financieel bij te storten voor het borgen van de waarde.

Ten aanzien van beleggingen is het beleid erop gericht om zo min mogelijk overtollig kasgeld te hebben. Er is per balans-datum € 9,7 miljoen aan deposito’s. Het betreft de financie-ring van de Brede School die in juli 2011 is ontvangen. De bouwvoorbereiding vraagt meer tijd dan verwacht. Het geld is tijdelijk op deposito’s gezet omdat dit een hoger rendement geeft dan het tijdelijk terugstorten op bestaande leningen.

5.5 Financiering

De investering in nieuwbouw en woningverbetering en de daarmee samenhangende financiering van de afgelopen vijf jaar kennen het volgende verloop:

Jaarresultaat 3.474 4.706 3.519 3.387 3.413

Genormaliseerd resultaat 2.353 2.895 3.169 3.791 4.153

Eigen vermogen 50.310 55.016 58.535 61.922 65.335

Saldo Financierbaarheid WSW 388 892 762 1.108 1.305

Solvabiliteit 29,4% 30,7% 32,3% 34,0% 35,5%

Rentabiliteit totaal vermogen 4,9% 5,4% 4,6% 4,5% 4,5%

Rentabiliteit eigen vermogen 6,9% 8,6% 6,0% 5,5% 5,2%

Current ratio 2,22 0,87 0,85 0,85 1,04

Rentedekkingsgraad 1,7 1,7 1,8 2,0 2,1

2012 2013 2014 2015 2016BEDRAGEN X € 1000,-

· JAARVERSLAG 2011 · A5 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ FINANCIEEL BEHEER 27

Investeringen 5,4 11,4 10,9 18,1 19,1

Leningen 9,0 12,0 12,0 30,0 20,0

2007 2008 2009 2010 2011OMSCHRIJVING (BEDRAGEN X € 1 MILJOEN)


De ontwikkelingen van de kasstromen en de daarmee samenhangende financiering bij het WSW tonen het volgende beeld:

Woongroep Marenland heeft volgens de WSW-methode voor de afgelopen 5 jaar een positieve kasstroom. Het WSW verhoogt de kasstroom uit de reguliere exploitatie met de aan de investeringen toegerekende rente en loonkosten en vermindert deze kasstroom met 2% aflossing van de leningen per 1 januari van het betreffende jaar. Woongroep Marenland is door het WSW gekwalificeerd als onveranderd kredietwaar-dig; het faciliteringsvolume voor de jaren 2011 tot en met 2013 bedraagt € 48,4 miljoen. In 2011 is er € 20 miljoen aan leningen uitgegeven waarvan er zowel € 5 miljoen in 2012 als in 2013 zal worden gestort. De financierbaarheid voldoet aan de gestelde normen van het WSW. Ook voor de jaren 2012-2016 wordt een positieve kasstroom verwacht van € 0,4 miljoen in 2012 tot € 1,3 miljoen in 2016.

5.6 Fiscaliteit

Voor de vennootschapsbelasting heeft Woongroep Marenland in april 2009 de VSO 2 ondertekend. De VPB-aangifte voor 2008 is vastgesteld en de aangifte voor 2009 is ingediend. De aangifte 2010 wordt opgesteld. Het opstellen en indienen van de aangiftes vindt plaats door onze externe adviseurs.

Voor 2011 is er sprake van een belastingbate van € 1,9 miljoen door de afwaardering van de gesloopte woningen en de daling van de WOZ-waarde van het bezit t/m juli 2011. De daling van de WOZ-waarde is een tijdelijk verschil en leidt bij stijging tot een VPB-last. De te vorderen vennootschapsbelasting is opgenomen als actieve latentie. Woongroep Marenland zal in 2013

vennootschapbelasting betalen en verwacht in 2016 de actieve latentie te hebben verrekend.

Voor de BTW heeft Woongroep Marenland gebruik gemaaktvan Pro-rata regeling. Hierdoor is een eenmalige BTW-terug-gave van € 274.000 gerealiseerd. Het betreft de jaren 2006 tot en met 2011.

5.7 Verbindingen

Voor de ontwikkeling van de specifieke locatie Overdiep in Appingedam, met commerciële activiteiten, wordt gebruik gemaakt van een aantal verbindingen. Het betreft Marenland Beheer B.V., Overdiep B.V. en de V.O.F. Overdiep. Beide BV’s fungeren als risico-BV en vormen voor de vennootschaps-belasting een fiscale eenheid. De feitelijke ontwikkelingsactiviteiten vinden in de vof plaats. In de V.O.F. Overdiep wordt mede geparticipeerd door Combinatie Overdiep B.V.

V.O.F. Overdiep is een ontwikkelaar die specifiek is opgericht om het project Overdiep te realiseren.

In november 2011 zijn de ontwikkelen bouwactiviteiten door de oplevering van “Voorplecht” beëindigd.

In maart 2011 zijn de nog niet verkochte appartementen van het “Middenschip” en de zogenaamde “Havendamwoningen” overgedragen aan Woongroep Marenland. Bouwbedrijf Kooi heeft een penthouse en de commerciële ruimte van het “Middenschip” overgenomen.

Kasstroom reguliere exploitatie 786 1.328 1.956 2.480 4.009

Aan investeringen toegerekende rente en loonkosten (+) 499 472 551 758 1.160

2% aflossingscapaciteit (-/-) 952 1.083 1.275 1.472 2.044

Saldo Financierbaarheid WSW 333 717 1.233 1.765 3.125

2011OMSCHRIJVING

(BEDRAGEN X € 1.000)

28

2007 2008 2009 2010 2011

De feitelijke gegevens van de verbindingen zijn opgenomen in de volgende tabel:

In 2012 is de samenwerking gericht op de verkoop van de laatste appartementen en/of woningen. De V.O.F. Overdiep wordt op 31 december 2012 opgeheven.

De directie van de verbindingen wordt gevormd door Woongroep Marenland als toegelaten instelling, namens deze vertegenwoordigd door de directeur-bestuurder. De vertegenwoordigers van de beide BV’s kunnen uitsluitend gezamenlijk verplichtingen aangaan voor rekening van de V.O.F. Overdiep. Door middel van maandelijkse projectrap-portages wordt de directie op de hoogte gebracht van de financiële ontwikkeling van het project. B.V. Bouwbedrijf

Kooi voert de financiële en de projectadministratie uit, Woongroep Marenland levert de secretariële ondersteuning. Het bestuur van de toegelaten instelling zorgt voor adequate informatie over de projectvoortgang en de financiële resultaten voor de Raad van Toezicht van Woongroep Marenland, die ook toezicht uitvoert op de genoemde verbindingen.

Voorts participeert Woongroep Marenland in elf Verenigingen van Eigenaren (VvE’s). In tien VvE’s heeft Woongroep Marenland een meerderheidspositie voor wat betreft de stemverhoudingen.

Balanstotaal 205.374 205.857 439.162

Eigen vermogen 35.388 205.282 285.481

Voorzieningen 0 0 0

Vreemd vermogen lang 0 0 0

Vreemd vermogen kort 169.986 575 207.681

Jaarresultaat na belasting 168.641 174.484 518.544

Indirect belang: -% n.v.t. 100% 50% -nominaal n.v.t. 18.000 5.000

Direct belang -% 100% n.v.t. n.v.t. -nominaal 18.000 n.v.t. n.v.t.

Wel of geen personeel in dienst Geen Geen Geen

Waarde verstrekte lening Geen lening Geen lening Geen lening

Ontvangen winstuitkering 0 0 0

Niet uit de balans Fiscale eenheid met Fiscale eenheid met blijkende verplichtingen Overdiep B.V. Marenland Beheer B.V.

Zekerheden/Achtergestelde leningen n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Kapitaalstorting 2011 Geen Geen Geen

MARENLAND BEHEER B.V.

OVERDIEP B.V. V.O.F. OVERDIEPDEELNEMINGEN 2011( BEDRAGEN IN € )

· JAARVERSLAG 2011 · A5 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ FINANCIEEL BEHEER 29

A6 GOVERNANCESTRUCTUUR

· JAARVERSLAG 2011 · A6 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ GOVERNANCESTRUCTUUR

6.1 Structuur

De Governance Code Woningcorporaties (hierna te noemen: de Code) vormt de basis van de corporate governancestruc-tuur van Woongroep Marenland. Wij passen de code zo veel mogelijk toe en onderschrijven de meeste beginselen ervan, met name het belang van een deugdelijk ondernemings-bestuur dat integer en transparant handelt, het belang van goed toezicht en het afleggen van verantwoording over het uitgevoerde toezicht. Waar de Code niet wordt gevolgd, vermelden wij het in dit jaarverslag.

Het bestuursmodel bij Woongroep Marenland is een zoge-naamde ‘tweelagenstructuur’. De directeur-bestuurder vormt het bestuur en de Raad van Toezicht oefent het toezicht uit op de directeur-bestuurder. De taak en werkwijze van de directeur-bestuurder en de Raad van Toezicht zijn hieronder beschreven.

Onderstaande documenten bevatten de uitwerking van de governancestructuur binnen Woongroep Marenland:

• Reglement Raad van Toezicht; • Directiereglement; • Profielschets Raad van Toezicht; • Gedragscode Woongroep Marenland; • Klokkenluiderregeling.

Alle documenten zijn op onze website te vinden onder ‘Governance’.

6.2 Taak en werkwijze van de directeur-bestuurder De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de directeur-bestuurder zijn omschreven in artikel 10 van de statuten. Hij is belast met het besturen van de woningcor-poratie, wat onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de strategie van de corporatie, de realisatie van de doelstellingen en het beleid en de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling en voor het beleid ten aanzien van deelnemingen van de woningcorporatie.

De directeur-bestuurder legt hierover verantwoording af aan de Raad van Toezicht. Hij richt zich bij de vervulling van zijn taak op het belang van de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen in het licht van haar volkshuis-vestelijke en maatschappelijke doelstelling. De directeur-bestuurder weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van de bij de woningcorporatie betrokkenen af. Hij voorziet de Raad van Toezicht tijdig van alle informatie die nodig is voor het uitoefenen van haar taak.

Daarnaast is de directeur-bestuurder verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving, het

beheersen van risico’s die verbonden zijn aan de activiteiten van de corporatie en voor de financiering van de corporatie. Als directeur-bestuurder van een maatschappelijke onder-neming streeft hij naar een effectieve en expliciete verant-woording van voornoemde zaken. De directeur-bestuurder rapporteert aan en bespreekt met de Raad de interne risicobeheersing- en controlesystemen.

6.3 Taak en werkwijze Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de directeur-bestuurder en op de algemene gang van zaken binnen de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad staat de directeur-bestuurder met raad ter zijde. De Raad richt zich bij de vervulling van haar taak op het belang van de corporatie en de met haar verbonden ondernemingen en weegt daartoe de in aanmerking komende belangen van de corporatie en de betrokkenen af. De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren. De taak en werkwijze zijn vastgelegd in artikel 10 van de statuten en zijn in het Reglement Raad van Toezicht nader uitgewerkt.

In de profielschets voor de Raad van Toezicht van Woongroep Marenland zijn de kwalificatievereisten en de competen-ties voor de individuele leden van de Raad van Toezicht en de randvoorwaarden voor het functioneren van de Raad als geheel opgenomen.

Uitgangspunt is dat de Raad van Toezicht uit generalisten bestaat die gezamenlijk een multidisciplinair team vormen. Voor de integrale besluitvorming zijn leden nodig die een aandachtsgebied, maar bovenal een helikopterview hebben.

De aandachtsgebieden binnen de Raad van Toezicht zijn:

• volkshuisvestelijk/ruimtelijke ordening; • financieel-economisch; • juridisch; • vertegenwoordiging van de huurders.

De Raad van Toezicht moet zodanig samengesteld zijn dat zij haar taak naar behoren kan vervullen. Herbenoeming van een lid van de Raad van Toezicht gebeurt op zorgvuldige wijze, waarbij eveneens de profieleisen gehanteerd worden. De zittingsduur voor de Raad van Toezicht bedraagt met ingang van 2011 maximaal 8 jaar. Herbenoeming is mogelijk tot 1 januari van het jaar waarin het lid 66 jaar wordt.

De Raad van Toezicht heeft geen audit-, selectie- en remune-ratiecommissie benoemd. De Raad is zodanig samengesteld dat de leden onafhankelijk en kritisch van elkaar het bestuur en welk deelbelang dan ook kunnen opereren. In het regle-ment Raad van Toezicht zijn bepalingen opgenomen om dit

30

te waarborgen.Op advies van de directeur-bestuurder benoemt de Raad van Toezicht de externe accountant. Aan de opdrachtverlening tot het uitvoeren van niet-controlewerkzaamheden door de externe accountant en aan de bezoldiging ervan verleent de Raad goedkeuring na overleg met de directeur-bestuurder. De voorzitter is namens de Raad van Toezicht het voornaam-ste aanspreekpunt voor het bestuur en initieert de evaluatie van het functioneren van de Raad van Toezicht en van het bestuur.

6.4 Stakeholdersoverleg

Woongroep Marenland heeft op basis van een stakeholders inventarisatie de volgende stakeholder groepen benoemd:

- regionale en provinciale overheden;

- zorgen welzijninstellingen;

- collegiale corporaties;

- belangenbehartigers;

- onderwijsinstellingen.

In 2011 werkte een groot deel van de genoemde stakeholder groepen aan het opstellen van een regionaal woon- en leef-baarheidsplan. Dit plan dient in 2012 te worden vastgesteld. Gezien het structurele karakter van het DEAL-overleg heeft Woongroep Marenland in 2011 geen afzonderlijke stakehol-der bijeenkomst georganiseerd. Naast het DEAL-overleg vindt er met de betrokken partners op bilateraal niveau regelmatig bestuurlijk overleg plaats.

6.5 Visitatie

Begin 2011 heeft Woongroep Marenland haar eerste visita-tie uitgevoerd. Het eindoordeel is met een zeven als “goed” omschreven. De rapportage heeft Woongroep Marenland op haar website gepubliceerd en het rapport is intern en extern besproken.

In het ondernemingplan 2012-2014 is aangegeven de aan-dachtsgebieden “Presteren naar vermogen” en “Governance” verder te verbeteren. Op het gebied van “Governance” is de zittingsduur voor de Raad van Toezicht beperkt tot 8 jaar. Het rooster van aftreden is daarom bijgesteld. Ten aanzien van het “presteren naar vermogen” wordt het besluitvor-mingsproces voor projectontwikkeling verder uitgebouwd. We gaan bij de inzet van het volkshuisvestelijk vermogen nog strakker sturen op de financiële randvoorwaarden van het project.

6.6 Afwijking Governance code Woningcorporaties

Artikel II 2.1 Rechtspositie en bezoldiging directeur-bestuurder

De huidige directeur-bestuurder is benoemd voor onbepaalde tijd. Woongroep Marenland hecht groot belang aan de con-tinuïteit binnen de directie/het bestuur en heeft daarom de best-practicebepaling II.2.1. uit de Code niet overgenomen. Deze houdt in dat de directeur-bestuurder voor 4 jaar wordt benoemd.

Artikel III.3.5 Taak en werkwijze Raad van Toezicht

Drie leden van de Raad, de heren Brontsema, Dijkhuis en Kok, overschrijden de maximale zittingstermijn van leden van de Raad van Toezicht van Woongroep Marenland en haar rechtsvoorgangers. De Raad heeft voorzien in een rooster van aftreden, waarin de genoemde leden vervroegd aftreden. Er is bewust gekozen voor een geleidelijk verloop om de beschik-bare expertise geleidelijk aan de nieuwe leden over te dragen.

Artikel V 2.3 Maatschappelijke verantwoording en beïnvloeding door belanghebbenden

De Raad van Toezicht is niet aanwezig bij het overleg met belanghebbenden. In het directiereglement is opgenomen dat de Raad vooraf op de hoogte wordt gebracht van de te bespreken onderwerpen en achteraf door middel van versla-gen wordt geïnformeerd over de inhoud van de gesprekken.

· JAARVERSLAG 2011 · A6 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ GOVERNANCESTRUCTUUR 31

A7 VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER

7.1 Belangrijke ontwikkelingen 2011

BouwproductieOndanks de problemen op de woningmarkt heeft Woongroep Marenland in 2011 128 woningen opgeleverd. In 2011 startte de bouw van 58 woningen op twee locaties in Appingedam. De bouw van 30 appartementen in Uithuizen is vertraagd door een bezwaarprocedure.

In 2011 hebben we 66 woningen in Appingedam gesloopt en is er hard gewerkt aan de voorbereiding van de bouw van de Brede School en een woonservicezone met 24 zorgappartementen en 25 huurappartementen in het “Hart van Opwierde”.

Wij zijn blij dat we met onze projecten een behoorlijke impuls aan de werkgelegenheid in ons werkgebied kunnen geven. Nieuwe bouwprojecten willen we vanuit het op te stellen woon- en leefbaarheidsplan ontwikkelen. Wel moeten we bij nieuwbouw aanvullende zekerheden zoeken voor de verhuur, omdat door de op slot zittende woningmarkt de doorstro-ming van koop- naar huurwoningen van vooral senioren vertraagt.

Voorraad nieuwbouwwoningen Woongroep Marenland beschikt eind 2011 over een voor-raad nieuwbouw koopwoningen. De verkoop hiervan vraagt in de huidige marktomstandigheden veel tijd, inspanning en creativiteit. De voorraad is gewaardeerd voor € 6,0 miljoen. De verkoopwaarde bedraagt € 6,7 miljoen en bedraagt 4,6% van het balanstotaal.

BedrijfsvoeringDe uitkomsten van de klanttevredenheidsonderzoeken bewij-zen dat Woongroep Marenland een klantgerichte organisatie is. De bovengemiddelde scores geven onze medewerkers veel vertrouwen. De verbeterpunten die uit de onderzoeken komen worden opgepakt om de bedrijfsvoering te optimali-seren.

De bedrijfsvoering is op het gebied van de continuïteit in de informatievoorziening en werkomgeving verder verbeterd. Ook de werkprocessen zijn verbeterd en er wordt planmatiger en met meer structuur gewerkt. Hierdoor is de voorspelbaar-heid en beheersbaarheid van de bedrijfsvoering verder gepro-fessionaliseerd.

Regionale samenwerking In 2010 hebben de zeven in het DEAL-gebied werkzame corporaties gezamenlijk een antwoord geformuleerd op het bestuurlijk akkoord van de DEAL-gemeenten. De denkrich-ting vanuit het Rigo rapport vormt de basis voor de trans-formatiekeuze die in 2012 wordt gemaakt. Daarna zullen de corporaties samen met de gemeenten in 2012 het woon- en leefbaarheidsplan voor de Eemsdelta-regio opstellen.

Ondernemingsplan 2012 -2014In 2011 is het ondernemingsplan geactualiseerd. Het plan heeft een relatief korte looptijd en is een voorzetting van het huidige ondernemingsplan en het lopende herstructure-ringsprogramma. We kiezen voor een korte looptijd om het volgende ondernemingsplan aan te laten sluiten op het op te stellen woon- en leefbaarheidsplan voor de DEAL-gemeenten. Woongroep Marenland wil als ontwikkelende corporatie de ingeslagen weg “om wonen meer te laten zijn dan het huren van een huis” voortzetten. Tenzij externe ontwikkelingen ons dit onverhoopt onmogelijk maken, verwachten we onze doelstellingen te realiseren.

Financieel resultaat 2011Het financieel resultaat en de financiële kengetallen zijn in hoofdstuk 5 beschreven en toegelicht. Het resultaat en de kengetallen zijn door een incidentele belastingbate hoger dan begroot en vertonen een positieve groei. Een goed financieel resultaat is voor Woongroep Marenland geen doel op zich, maar wel een belangrijke randvoorwaarde voor het realiseren van haar maatschappelijke doelstellingen.

In 2011 is de managementrapportage verder uitgebouwd om het management en de Raad van Toezicht passend te informeren over de realisatie van de gestelde doelen. De doelen zijn gericht op het waarborgen van de financiële continuïteit. Voor 2011 heeft Woongroep Marenland een positieve kasstroom gerealiseerd en heeft voldoende volkshuisvestelijk vermogen (continuïteitsoordeel A).

Wijziging Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting Vanaf 2012 wordt de vernieuwde Richtlijn 645 voor Toegelaten instelling Volkhuisvesting ingevoerd. Woongroep Marenland kiest ervoor haar woningen vanaf 2012 te waarderen op actuele waarde (= bedrijfswaarde). Waardering op bedrijfswaarde heeft uit oogpunt van finan-ciële sturing de voorkeur, omdat deze het gewenste inzicht in de actuele waarde van het woningbezit benadert en een betere aansluiting heeft met het volkshuisvestelijk vermogen (maatstaf van het CFV) en de kasstromen (WSW en banken). De wijziging van de waarderingsgrondslagen betekent voor Woongroep Marenland verdere professionalisering van vastgoedsturing in de context van een maatschappelijke organisatie.

VooruitzichtenWoongroep Marenland ziet haar rol als kleine corporatie met een grote lokale betrokkenheid met vertrouwen tegemoet. Woongroep Marenland heeft een goed financieel fundament (zie hoofdstuk A5) en een professioneel werk-apparaat om haar verantwoordelijkheid voor de mogelijke gevolgen van de krimpontwikkeling goed op te pakken. De huidige economische en politieke situatie en de aanvullende overheidsmaatregelen hebben echter een negatieve invloed op het maatschappelijk ondernemingsklimaat. Het blijvend

· JAARVERSLAG 2011 · A7 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ VERSLAG VAN DE DIRECTEUR-BESTUURDER 32

monitoren van de woningmarkt, de financiële kaders en de bedrijfsvoering blijven van belang om onze maatschappelijke opgave goed en tijdig uit te voeren.

7.2 Risicobeheersing

Het afgelopen jaar is het proces van risicobeheersing beschre-ven en zijn onze risico’s bij de verschillende bedrijfsprocessen geëvalueerd. Het financiële beleid van Woongroep Marenland is gericht op continuïteit, behoud van investeringskracht en het beheersen van financiële en operationele risico’s die samenhangen met de primaire bedrijfsprocessen. Het treasurystatuut en het calculatiestatuut vormen belangrijke onderdelen van het financiële beleid. Binnen de planning & control cyclus wordt gebruik gemaakt van een uitgebreide verslaggeving: jaarbegroting, meerjarenbegroting, maand-rapportages, managementrapportages per kwartaal, treasury-jaarplan, liquiditeitsplanning, meerjarenonderhoudsplanning en het jaarverslag. Intern worden de ontwikkelingen van kasstromen en de resultaten in financiële prognoses tien jaar doorgerekend.

We onderscheiden de volgende risico’s:

Politieke risico’s De huidige politieke situatie van een demissionair kabinet en nieuwe verkiezingen betekent dat de onzekerheden van de woningmarkt en de daarmee samenhangende wetgeving voortduurt. De invoering van de herziende woningwet, de versnelde invoering van de verhuurders-heffing, de extra huurverhoging voor inkomens groter dan € 33.000, de verplichte verkoop van 75% van het woning-bezit zijn allemaal zaken die de voorspelbaarheid en de beheersbaarheid van onze bedrijfsvoering nadelig beïnvloeden. Woongroep Marenland is lid van de branchevereniging Aedes opdat haar belangen bij de landelijke politiek passend worden behartigd.

Projectportefeuille risico’sIn het projectenoverleg (overleg tussen de directeur-bestuurder, projectleider nieuwbouw, manager Wonen en de manager Bedrijfsvoering en Projecten) wordt het proces van projectontwikkeling gemanaged en worden het proces, de planning en de financiën bewaakt. Het overleg vindt maandelijks plaats aan de hand van een vaste rapportage. Het proces wordt door middel van de verschillende fasedocumenten transparant vastgelegd. Daarna worden de fasedocumenten in het management-team vastgesteld. Na de vaststelling vormt het fasedocument het kader voor de uitvoering van de volgende fase in het project.

Projecten kunnen sterk beïnvloed worden door inspraak-procedures voor omwonenden. Woongroep Marenland probeert dit risico te beperken door vroegtijdig te commu-niceren met omwonenden en belanghebbenden.

De Raad van Toezicht geeft haar goedkeuring aan de uitvoeringsbesluiten. Door middel van directieverslagen wordt de Raad geïnformeerd over de ontwikkeling, voort-gang en risico’s van de projectontwikkelingsportefeuille.

Grondposities/voorraad koopwoningenWoongroep Marenland bracht in 2011 haar feitelijke en potentiële grondposities in kaart: eind 2011 bedragen de eigen grondposities ongeveer 1,6% van het balanstotaal. Er vond in 2011 een afwaardering plaats van € 0,7 miljoen. Voor drie locaties worden plannen ontwikkeld. De potentiële grondposities betreffen veelal afspraken met de gemeente Appingedam. In overleg met de gemeente wordt de ontwik-keling van nieuwbouw huur en koop getemporiseerd. De niet verkochte koopwoningen en -appartementen hebben eind 2011 een waarde van ongeveer € 6,0 miljoen, dit is ongeveer 4% van het balanstotaal. Voor de verkoop van de woningen hebben we een actief verkoopprogramma (reclame, mod-elwoning, inkoopregeling, enz.). Waar mogelijk worden de woningen commercieel verhuurd.

Het risico van de grondposities en de nog niet verkochte woningen is voor Woongroep Marenland een beheersbaar risico.

Treasuryrisico’sHet treasurystatuut bevat de kaders voor de financierings-, beleggings-, cashmanagement- en renterisico beslissingen. Deze kaders zijn vastgelegd in een treasuryjaarplan. Hoofd-doelstelling is het waarborgen van de financiële continuïteit van de organisatie door het realiseren van een permanente toegang tot de kapitaalmarkt en het voorkomen van boven-matige risicosituaties.

Woongroep Marenland kent een treasurycommissie om rente- en (her)financieringsrisico’s gestructureerd te bespreken en om passende beheersmaatregelen te nemen.

De ontwikkeling van de rentestand en de ontwikkeling van de bouwkosten zijn risico’s die grote invloed kunnen hebben op de uitkomst van de onrendabele investeringen met betrekking tot de herstructureringsoperatie. De rente-risico’s worden vanaf de definitieve besluitvorming van de projecten in de liquiditeitsprognose verwerkt, afgedekt bij het uitvoeringsbesluit en zo nodig beheerst met behulp van financiële instrumenten.

Woongroep Marenland heeft haar financiering voor de lopende projecten geborgd. De toegang tot de financiële markten wordt geborgd door het continueren van de A-status en de beschikbaarheid van voldoende faciliteringsvolume bij het WSW.

Vastgoedportefeuille en marktrisico’sOnze opbrengsten bestaan vooral uit huuropbrengsten en voor een klein deel uit verkoopopbrengsten. De risico’s hierbij zijn leegstand en vraaguitval. In het kader


van het strategisch voorraadbeleid worden de ontwikke-lingen op de woningmarkt nauwgezet gevolgd. Een niet te onderschatten risico dat buiten de invloedssfeer van de directeur-bestuurder door de politiek wordt bepaald, is de jaarlijkse huurverhoging. De afgelopen vier jaar isdoor de regering een inflatievolgend huurbeleid gevoerd.

Fiscale risico’sOm de fiscale risico’s te beheersen en de fiscale mogelijk-heden optimaal te gebruiken huren we externe expertise in. Voor de vennootschapsbelasting is in april 2009 de VSO 2 ondertekend.

Organisatierisico’sWoongroep Marenland heeft voor iedere functie een func-tiebeschrijving. Wij startten in 2010 met het vastleggen van de processen en de belangrijkste werkinstructies. Dit is in 2011 voortgezet. Het risico van doorbetaling bij ziekte na zes weken is verzekerd. In het periodieke werkoverleg is er aandacht voor voortgang en werkdruk.

In juni 2011 is een nieuwe hardwareconfiguratie van SG Automatisering aangeschaft. De continuïteit en uitwijk van de gegevensverwerking en informatievoorziening is nu optimaal geborgd. De uitwijk zal jaarlijks worden getest.

Frauderisico’sHet risico van fraude is bij een kleine corporatie als Woongroep Marenland een punt van extra aandacht. Voor het ondervangen van het risico zijn de volgende maatregelen genomen:

- een passend stelsel van kaders en regels. Het betreft de integriteitregeling, het calculatiestatuut, de mandaatrege-ling, het aanbestedingsprotocol en het treasurystatuut;

- de toezichthoudende rol van de Raad van Toezicht bij de ontwikkeling van nieuwbouw;

- een transparant en controleerbaar besluitvormingsproces van nieuwbouw en onderhoud;

- een jaarlijkse leveranciersbeoordeling;

- een uitgebreide toepassing van het ‘vierogen-principe’ in het betalingsproces.

7.3 Bestuursverklaring Onder eindverantwoordelijkheid van de directeur-bestuurder is de manager Bedrijfsvoering en Projecten belast met het opzetten en in stand houden van het stelsel van interne risi-cobeheersings- en controlemaatregelen dat aan de eisen van Woongroep Marenland voldoet. Dit moet optimale beheer-sing van de risico’s mogelijk maken. Dit stelsel kan echter geen absolute zekerheid bieden dat de doelstellingen van Woongroep Marenland worden gerealiseerd of dat materiële verliezen, fraude en overtreding van geldende wet- en regel-geving niet optreden.

Ook de accountant rapporteert aan de bestuurder over de werking van de interne beheermaatregelen van Woongroep Marenland.

Niettegenstaande ben ik van oordeel dat de interne risico-beheersings- en controlemaatregelen die bij Woongroep Marenland worden toegepast een goede basis vormen om in het algemeen te kunnen verklaren dat:

• de directeur-bestuurder en de Raad van Toezicht voldoende inzicht hebben in de mate waarin de operationele, volkshuisvestelijke, maatschappelijke en financiële doelstellingen van Woongroep Marenland worden gerealiseerd; • Woongroep Marenland zich houdt aan het directiereglement en de geldende wet- en regelgeving; • de in- en externe financiële rapportages van Woongroep Marenland betrouwbaar zijn; • er geen risico’s zijn gelopen die in tegenspraak waren met het vooraf gedefinieerde en goedgekeurde beleid; • er geen persoonlijke leningen of garantie aan de directeur-bestuurder of de medewerkers zijn verstrekt; • geen van de medewerkers een inkomen geniet boven de Wopt-norm.

Tot slot verklaar ik als directeur-bestuurder van Woongroep Marenland dat alle middelen uitsluitend zijn gebruikt in het belang van de volkshuisvesting.

Appingedam, mei 2012W. Dieterman


8.1 Samenstelling Raad van Toezicht

Vanaf 1 januari 2011 bestond de Raad van Toezicht uit vijf leden: de heren J. Pilon, K.H. Brontsema, E.G. Dijkhuis, R.J. Kok en S. van der Wal. Per 1 september 2011 is de heer O.R. van der Heide benoemd als lid van de Raad van Toezicht. De heer Pilon is per 31 december 2011 afgetreden.

Hieronder volgt een overzicht met de persoonlijke gegevens van de leden van de Raad van Toezicht.

voormalig Penningmeester Consultant/ Stichting Vrijwillige J. Pilon M Voorzitter 64 1985 Interim-management Terminale Zorg Boekhouder Lid, Protestante (huurders- vm. Gemeente K.H. Brontsema M zetel) 63 1992 Account-manager Appingedam - Penningmeester Ned. Rode Kruis afd. Uithuizen/Zandeweer - Seniorenvoorlichter E.G. Dijkhuis M Lid 62 1998 vm. Bouwkundige gemeente Eemsmond

Bestuurslid Aedes Vice- Personeels- Kennisnetwerk R.J. Kok M voorzitter 61 1990 functionaris Drenthe-Groningen

- Voorzitter Federatie-bestuur samenwerkings- school “Op Wier” - Voorzitter SWV WSNS Eemsmond Noord Groningen -Voorzitter cie. bezwaar algemene zaken gemeente Delfzijl - Vicevoorzitter Raad van advies PABO at Stenden Directeur – University Lid, bestuurder - Lid cie. van beroep (huurders- VCPO Noord eindexamens S. van der Wal M zetel) 46 2008 Groningen Fivelcollege Directeur Financiën O.R. en bedrijfsvoering van der Heide M Lid 46 2011 bij GGZ Friesland Geen

FUNCTIE LEEFTIJD BENOEMD IN HOOFDFUNCTIE NEVENFUNCTIENAAM

· JAARVERSLAG 2011 · A8 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT

A8 VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT

M/V

35

Begin 2012 heeft de Raad van Toezicht het rooster van aftreden bijgesteld. Het gewijzigde rooster ziet er als volgt uit

Noch de leden van de Raad, noch de directeur-bestuurder maken deel uit van het college van Burgemeester en Wethouders van één van de gemeenten waar de corporatie werkzaam is of van het college van Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen. Geen van de leden van de Raad heeft een arbeidsovereenkomst met Woongroep Marenland.

Vooruitlopend op het aftreden van twee leden eind 2012 treedt mevrouw L. Reitsema per 1 april 2012 toe tot de Raad. In de tweede helft van 2012 start de werving voor het tweede lid. De werving van leden van de Raad van Toezicht wordt begeleid door een extern bureau.

De Raad van Toezicht stelt huurders, dan wel huurders-organisaties, in de gelegenheid om een voordracht te doen voor ten minste twee plaatsen in de Raad.

8.2 Toezichtkader voor de Raad van Toezicht

De Raad hanteert als kader voor het toezicht de Aedescode en daarmee ook de Governance Code voor woningcorporaties (Aedes/VTW).

Voor een transparante werkwijze tussen de Raad van Toezicht en de directeur-bestuurder beschikt Woongroep Marenland over een directiereglement en over een klok-kenluiderregeling. Het directiereglement geeft aanvullende kaders op de wettelijke en statutaire regels voor de directeur-bestuurder. In de klokkenluiderregeling wordt geregeld dat werknemers op een adequate en veilige manier melding kunnen maken van eventuele (vermoedens van) misstanden binnen de organisatie.

Het toezichtskader van de Raad is als volgt samen te vatten:


K.H. Brontsema 31-12-2012

E.G. Dijkhuis 31-12-2012

R. J. Kok 31-12-2013

S. van der Wal 01-9-2016

O.R. van der Heide 01-9-2019

NAAM UITERLIJKE DATUM VAN AFTREDEN Ondernemingsplan

Meerjarenbegroting1.Beleid en strategie Managementrapportage

Huursector (BBSH) Besluit Beheer Sociale

Oordeelsbrief Ministerie

Prestatieafspraken met de gemeenten

Directieverslag projectontwikkeling 2.Volkshuisvestelijke opgave Informatie Huurdersvereniging

Jaarbegroting en meerjarenprognose

Treasurystatuut

Treasuryjaarplan

Calculatiestatuut

Mandaatregeling

Verbindingenstatuut

Gesprek/verslag accountant

Financiële beoordeling CFV3.Organisatie en risicobeheersing Gesprek Ondernemingsraad

Governancecode

Reglement Raad van Toezicht

Directiereglement

Beoordeling verslag Raadvan Toezicht door CFV

Jaarverslag en jaarrekening

Het jaarverslag vande klachtencommissie

Benchmark Corporatiein Perspectief (CFV)

4.Toezicht en verantwoording Informatie VTW

TOEZICHTSKADER DOCUMENT

36


8.3 Werkwijze 2011

De Raad vergaderde in het verslagjaar regulier zes maal in het bijzijn van de directeur-bestuurder.

In twee vergaderingen kwam de visitatie uitgebreid aan de orde. Er vond drie maal een strategisch overleg plaats waarin de Raad het ondernemingsplan 2012-2014, het risico-management en het integriteitsbeleid besprak. In het najaar 2011 vond het projectenoverleg plaats waarin het strategisch voorraadbeleid is besproken en de nieuwbouwlocaties werden bezocht.

De voorzitter van de Raad van Toezicht bepaalt de agenda en leidt de vergaderingen van de Raad, hij ziet toe op het goed functioneren, draagt zorg voor een adequate informatievoor-ziening aan de leden en zorgt dat er voldoende tijd is voor de besluitvorming. De Raad oefent haar toezichthoudende functie ook uit op de verbindingen van Woongroep Marenland. De Raad definieert haar eigen informatiebehoefte en kan zich laten bijstaan door interne functionarissen en externe adviseurs.

De onderwerpen die in de Raad aan de orde kwamen hadden betrekking op de strategie, het risicomanagement, het finan-ciële beleid en de realisering van de volkshuisvestelijke taken. De onderwerpen zijn in de Raad aan de orde geweest vanwege haar taak als toezichthouder, klankbord en/of werkgever.

Een maandelijkse kengetallenrapportage en de driemaan-delijkse managementrapportage informeren de Raad over de uitvoering/voortgang van de bedrijfsvoering. Daarnaast brengt de bestuurder zes maal per jaar een directieverslag uit. Dit verslag bevat, aanvullend op de managementrapportage, een toelichting op actuele ontwikkelingen, de voortgang van de projectontwikkeling, het overleg met de stakeholders, P&O zaken, PR zaken etc. Woongroep Marenland heeft in 2011 een nieuw ondernemingsplan opgesteld. Dit onder-nemingsplan dient als overbrugging voor de komende twee tot drie jaar totdat het nieuwe woon- en leefbaarheidplan voor de regio Noordoost Groningen gereed is.

Het jaarlijks overleg met de ondernemingsraad kon door ziekte van een aantal OR-leden niet plaatsvinden en is verschoven naar maart 2012.

Besluiten van de Raad van ToezichtIn het verslagjaar zijn door de Raad de volgende besluiten genomen:

• Goedkeuring jaarverslag 2010 van Woongroep Marenland en haar verbindingen Marenland Beheer B.V., Overdiep B.V. en V.O.F. Overdiep; • Goedkeuring uitvoeringsbesluit Gockingahof; • Goedkeuring ondernemingsplan 2012-2014; • Goedkeuring begroting 2012-2016; • Goedkeuring calculatiestatuut 2012;

• Besluit tot benoeming van de heer R. van der Heide als lid van de Raad van Toezicht; • Verkiezing van de heer R. Kok tot voorzitter en van de heer S. van der Wal tot vicevoorzitter; • Vaststelling bevoegdheid bestuur inzake artikel 10 lid 3p voor 2012. Investeringen groter dan € 500.000 worden goedgekeurd door de Raad van Toezicht.

DeskundigheidsbevorderingDe voorzitter van de Raad draagt zorg voor het introductie-, opleidings- en trainingsprogramma voor de leden. De Raad is aangesloten bij de Vereniging van Toezichthouders van Woningcorporaties (VTW). De VTW heeft als doel: het behartigen van de belangen van haar leden en het onder-steunen van toezichthouders, om daarmee een bijdrage te leveren aan hun professionaliteit.

De Raad is samengesteld uit verschillende geledingen van de maatschappij en heeft voldoende kennis van het werkgebied. De Raad blijft via verschillende wegen op de hoogte van actuele ontwikkelingen in de volkshuisvesting. De infor-matie komt digitaal van Aedes, via het 2-wekelijkse Aedes Magazine, via het VTW en in de vorm van een selec-tie van relevante publicaties via de reguliere vergaderingen. Daarnaast hebben de leden van de Raad de mogelijkheid om deel te nemen aan bijeenkomsten en cursussen die worden georganiseerd door het VTW, Aedes Kennisnet-werk Groningen-Drenthe of door andere organisaties. Hiervan wordt regelmatig gebruik gemaakt. Individuele leden doen in de reguliere vergaderingen verslag van de door hen bezochte bijeenkomsten. Verder nam de Raad in 2011 deel aan het door Aedes georganiseerde werkbezoekaan Wold en Waard in Leek.

ZelfevaluatieIn 2011 evalueerde de Raad, in aanwezigheid van de direc-teur-bestuurder, haar werkwijze. De Raad heeft herbevestigd dat de leden van de Raad als collectief worden beoordeeld en dat de resultaten van deze evaluatie niet naar buiten worden gebracht. Bij de evaluatie laat de Raad ook de mening van de directeur-bestuurder meewegen. De leden van de Raad van Toezicht waren frequent aanwezig op de vergaderingen.

AccountantDe Raad heeft één maal overleg gevoerd met de benoemde accountant PwC. De externe accountant rapporteert zijn bevindingen over het onderzoek van de jaarrekening tegelijk aan het bestuur en de Raad van Toezicht. PwC is voor een periode van vier jaar benoemd en ondersteunt op het gebied van fiscale advisering.

IntegriteitIn de statuten is zowel voor de directeur-bestuurder als voor de Raad van Toezicht vastgelegd welke zaken onverenigbaar zijn met uitoefening van de betreffende functie. Deze statutaire bepalingen zijn uitgewerkt en vastgelegd in een

37

integriteitscode. Deze code heeft betrekking op zowel de orga-nisatie als op de Raad van Toezicht. Wanneer er een mogelijke (schijn van) onverenigbaarheid bij een lid van de Raad van Toezicht wordt voorzien, of wanneer op andere wijze een tegenstrijdig belang zou kunnen optreden, is in het reglement van de Raad van Toezicht bepaald hoe hiermee moet worden omgegaan. Als er naar het oordeel van de Raad sprake is van een meer dan incidentele onverenigbaarheid dient het betref-fende lid af te treden. Hiervan was in 2011 geen sprake. Elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen Woongroep Marenland en de directeur-bestuurder wordt vermeden. In 2011 was er geen sprake van tegenstrijdige belangen zoals bedoeld in artikel II.3 van de Code. Er was ook geen sprake van onverenigbare nevenfuncties van leden van de Raad van Toezicht of de directeur-bestuurder.

De Raad van Toezicht waakt ervoor dat de meerderheidvan haar leden onafhankelijk is in de zin van de in de code opgenomen bepaling III.2.2 aangeduide criteria. In 2011 is er geen sprake geweest van tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Toezicht of de directeur-bestuurder betrokken waren.

Bij werving van nieuwe leden van de Raad van Toezicht wordt expliciet aandacht geschonken aan integriteit. In het kader van ongewenste omgangsvormen is een externe vertrouwenspersoon beschikbaar.

In het verslagjaar is in de afdelingsoverleggen, in het manage-mentteam en de Raad van Toezicht speciale aandacht besteed aan het integriteitsbeleid. Door discussie neemt de bewust-wording ten aanzien van dit onderwerp toe en bleek dat extra training niet noodzakelijk was. Er zijn in 2011 geen integri-teitschendingen gemeld. De integriteitscode is op de website te vinden. SamenwerkingDe Raad werkt in verschillende hoedanigheden samen met de corporatie: als toezichthouder, als werkgever en als klank-bord. De directeur-bestuurder is aanwezig bij de reguliere vergaderingen van de Raad en licht daarin zijn standpunten toe. Ter voorbereiding op de agenda is er overleg met de voorzitter/vicevoorzitter. Daarnaast adviseert de Raad de directeur-bestuurder gevraagd en ongevraagd.

8.4 Werkgeversrol

Honorering leden Raad van ToezichtDe honorering van de toezichthouders is gebaseerd op de ho-noreringscode van het VTW voor commissarissen bij woning-corporaties. Op basis van de zwaartegroep van de corporatie is de vergoeding door de Raad binnen de bandbreedte vastgesteld op € 8.000 voor gewone leden, € 9.000 voor de vicevoorzitter en € 10.500 voor de voorzitter. In onderstaande tabel is de ho-norering per toezichthouder voor het jaar 2011 weergegeven:

Bedragen x € 1

Er is geen sprake van een vaste onkostenvergoeding. Gemaakte reiskosten kunnen worden gedeclareerd. De kosten van vergaderingen en ontwikkelingsactiviteiten van de Raad van Toezicht bedroegen in 2011 € 4.856. De kosten voor de werving van nieuwe leden voor de Raad van Toezicht bedroegen € 21.547. Honorering directeur-bestuurderJaarlijks voeren de voorzitter en de vicevoorzitter een functioneringsgesprek met de directeur-bestuurder. De voltallige Raad geeft, ter voorbereiding van dit gesprek, input in een vergadering zonder de directeur-bestuurder. De Raad van Toezicht en de directeur-bestuurder ondersteunen de nieuwe sectorbrede beloningscode. De arbeidsovereenkomst met de directeur-bestuurder is conform de nieuwe sectorcode vastgelegd.

Gegevens van de directeur-bestuurder

J. Pilon Voorzitter € 10.710

R.J. Kok Vicevoorzitter € 9.190

K.H. Brontsema Lid € 8.160

E.G. Dijkhuis Lid € 8.160

S. van der Wal Lid € 8.160

O.R. van der Heide Lid € 2.720

NAAM FUNCTIE TOTAAL

Naam W. Dieterman

Functie Directeur-bestuurder

Leeftijd 61

Nevenfuncties Geen

Werkzaam in de huidige functie 1997

Werkzaam bij Woongroep Marenland 1992

Totaal vast inkomen € 117.300

Werkgeverslasten pensioenpremie € 57.365

Onkostenvergoeding € 1.089

HONORERING


PERSOONLIJKE GEGEVENS

38

De directeur-bestuurder beschikt over een bedrijfsauto met een cataloguswaarde van € 39.046.

Jaarverslag 2011Zoals bepaald in artikel 26 lid 1 van de statuten is de jaar-rekening over 2011 door de directeur-bestuurder opgesteld en vastgesteld. Deze omvat de balans, de winst- en verlies-rekening, de daarbij behorende toelichting en het volkshuis-vestingsverslag over het afgelopen boekjaar.

De jaarrekening is door PwC gecontroleerd en goedgekeurd, zoals blijkt uit de afgegeven accountantsverklaring die bij dit verslag is gevoegd. Ook wij hebben kennis genomen van het volkshuisvestingsverslag en het daarbij behorend rapport van bevindingen van PwC Accountants. Met de jaarrekening en het volkshuisvestingsverslag kunnen wij ons verenigen.

Appingedam, 24 mei 2012Raad van Toezicht

R.J. Kok, voorzitter S. van der Wal, vicevoorzitter K.H. BrontsemaE.G. DijkhuisO.R. van der HeideL. Reitsema

· JAARVERSLAG 2011 · A8 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ VERSLAG VAN DE RAAD VAN TOEZICHT 39

A9 KENGETALLEN 2011

2011 2010 2009 2008 2007OMSCHRIJVING

Woningbezit (aantal verhuureenheden)

a In exploitatie woningen - vooroorlogs woningen - na-oorlogs eenheden ten behoeve van bijzondere huisvesting

Totaal aantal woningen en eenheden in beheer

b in aanbouw of voorbereiding

c Garages, carports, parkeerplaatsen en kelders

d Overige objecten:bedrijfspanden

Totaal aantal in verhuur (a, c en d) ongewogen

Totaal aantal in verhuur (a, c en d) gewogen (vhe)

Kwaliteit

Klachtenonderhoud:- per klacht- per woning

Mutatieonderhoud:- per mutatie- per woning

Planmatig onderhoud- per woning

Overig onderhoud- per woning

Uitgaven leefbaarheid- per woning

Totaal onderhoudskosten per woning

Het verhuren van woningen

Huurachterstand in %Huurderving in %Mutatiegraad in %

372.239

92

2.368

137

448

26

2.842

2.494

100242

1.310179

647

206

97

1.371

0,841,38

13,08

372.203

68

2.308

263

364

26

2.698

2.407

95256

1.290166

479

161

89

1.151

0,811,02

12,87

452.160

68

2.273

246

364

22

2.659

2.368

109216

1.424160

512

171

88

1.147

0,842,50

11,70

452.172

68

2.285

246

364

21

2.670

2.379

108244

1.134140

458

158

120

1.121

0,811,41

12,56

452.209

68

2.322

221

349

11

2.682

2.403

71195

1.296160

638

230

31

1.254

0,921,90

12,94

· JAARVERSLAG 2011 · A9 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KENGETALLEN40

Netto kasstroom (bedragen x € 1,-)

Huuropbrengst per vheNetto kasstroom per vheRentelasten en soorgelijke kosten per vheNetto kasstroom naar rente per vhe

Financiële continuïteit

Rentabiliteit:- Rentabiliteit eigen vermogen in %- Rentabiliteit totaal vermogen in %Current ratioSolvabiliteitRentedekkkingsgraad

Netto Bedrijfslasten

Netto bedrijfslasten per vhePersoneelskosten per FTEAantal vhe per FTEPersoneelsbezetting gemiddeld per jaar

Balans, in euro’s per woning/eenheid in beheer per 31 december

Activa- materiële vaste activa- financiële vaste activa

totaal vaste activavlottende activa

Balanstotaal

Verzekerde som per woning/eenheid

Passiva- eigen vermogen- voorzieningen- lang vreemd vermogen- kortlopende schulden

Balanstotaal

Interne financiering vaste activa

4.7032.289

1.318971

7,354,417,29

18,002,3

1.23468.333103,60

24,07

4.5862.252

1.1941.058

3,424,396,79

18,901,9

1.22866.049101,38

23,74

4.4541.911

1.274638

1,673,791,44

23,351,5

1.28159.27699,74

21,83

4.2401.808

1.261547

0,143,770,50

25,841,4

1.32960.933108,82

21,86

4.0881.776

1.096680

1,81-2,910,45

28,921,6

1.09263.795110,68

21,71

· JAARVERSLAG 2011 · A9 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KENGETALLEN

OMSCHRIJVING

52.5401.104

53.6448.525

62.169

86.149

11.17215

49.7531.229

62.169

3.891

48.638134

48.7737.409

56.181

86.655

10.62070

44.3991.091

56.181

4.373

42.968219

43.1871.469

44.656

91.214

10.427709

32.4971.023

44.656

10.690

38.727281

39.008474

39.482

85.339

10.201310

28.031940

39.482

10.978

33.844318

34.162499

34.661

77.519

10.02578

23.4571.102

34.662

10.706

41

2011 2010 2009 2008 2007OMSCHRIJVING

2011 2010 2009 2008 2007

Winst- en verliesrekening in euro’s per woning/eenheid in exploitatie gedurende het boekjaar

(Op basis van het gemiddelde aantal woningen/eenheden gedurende het boekjaar)

Baten- huren- vergoedingen- overheidsbijdragen- overige baten

Lasten- afschrijvingen- ov. waardeveranderingen materiële vaste activa- lonen en salarissen- sociale lasten- lasten onderhoudoverige bedrijfskosten

Baten minus lasten

Renteresultaat

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefeningvoor belastingen

Buitengewone baten/lasten

Vennootschapsbelasting

Resultaat op deelnemingen

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefeningna belastingen

4.797190

80

4.895

688

350336184

1.266784

3.609

1.287

-1.339

-52

0

778

69

795

4.623180

147

4.789

667

144325183

1.123775

3.217

1.572

-1.203

368

0

-34

0

335

4.57933

297

4.882

631

646261148

1.175952

3.812

1.070

-1.102

-32

0

243

-42

170

4.379636

132

4.580

543

335253151

1.1391.094

3.515

1.065

-1.039

26

0

-56

43

13

4.263523

72

4.389

525

602267161

1.272787

3.614

776

-992

-216

0

90

-56

-182

· JAARVERSLAG 2011 · A9 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG \\ KENGETALLEN42

2011 2010 2009 2008 2007OMSCHRIJVING

B.JAARREKENING 2011

· JAARVERSLAG 2011 · B1 JAARREKENING 2011 \\ BALANS PER 31 DECEMBER 2011

B1 BALANS PER 31 DECEMBER 2011 (NA RESULTAATBESTEMMING)

bedragen x € 1.000

ACTIVA

Vaste activa

Materiële vaste activa- Onroerende- en roerende zaken in exploitatie- Onroerende- en roerende zaken in ontwikkeling- Onroerende- en roerende zaken t.d.v. de exploitatie

Financiële vaste activa- Deelnemingen- Actieve belastinglatentie- Overige financiële vaste activa

Totaal vaste activa

Vlottende activa

Voorraden

Vorderingen- Huurdebiteuren- Vorderingen groepsmaatschappijen- Gemeenten- Belastingen- Overige vorderingen- Overlopende activa

Liquide middelen

Totaal vlottende activa

112.827

9.495

1.691

35 2.433

146

107872

2.29067

159

124.013

2.614

126.627

7.100

2.712

10.777

20.589

147.216

91.396

19.447

1.414

-142168

937814

1.58211997

112.257

310

112.567

2.476

1.983

12.639

17.098

129.665

31 december 2011 31 december 2010

44


PASSIVA

Eigen vermogen- Overige reserves- Resultaat verslagperiode

Voorzieningen- Voorziening onrendabele investeringen nieuwbouw- Voorziening deelnemingen- Overige voorzieningen

Langlopende schulden- Leningen kredietinstellingen- Waarborgsommen

Kortlopende schulden- Leningen kredietinstellingen- Schulden aan leveranciers- Belastingen en premies sociale verzekeringen- Overige schulden en overlopende passiva

24.5111.944

--

35

105.692299

11.8241.032

99

4-

26.455

35

105.991

14.735

147.216

23.700811

-13329

97.516287

4.671615

66

1.837

24.511

162

97.803

7.189

129.665

· JAARVERSLAG 2011 · B1 JAARREKENING 2011 \\ BALANS PER 31 DECEMBER 201145

31 december 2011 31 december 2010

· JAARVERSLAG 2011 · B2 JAARREKENING 2011 \\ WINST EN VERLIESREKENING OVER 2011

B2 WINST EN VERLIESREKENING OVER 2011


Bedrijfsopbrengsten- Huren- Vergoedingen- Verkoop onroerende goederen- Overige bedrijfsopbrengsten

Som der bedrijfsopbrengsten

Bedrijfslasten- Afschrijvingen op materiële vaste activa- Overige waardeverminderingen materiële vaste activa- Lonen en salarissen- Sociale lasten- Pensioenlasten- Lasten onderhoud- Overige bedrijfslasten

Som der bedrijfslasten

Bedrijfsresultaat

Financiële baten en lasten- Rentebaten en soortgelijke opbrengsten- Opbrengsten financiële vaste activa en effecten- Rentelasten en soortgelijke kosten

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefeningvoor belastingen

Resultaat deelnemingen

Belastingen

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen

11.72846

11283

1.683

857821200251

3.0961.916

1.298

-4.571-

11.969

8.824

3.145

3.273-

128-

169

41

1.903

1.944

11.03744

26884

1.593

344775191247

2.6821.849

761

63.639-

11.433

7.682

3.751

2.871-

879

12

892

80-

811

46

2011 2010

B3 KASSTROOMOVERZICHT 2011

· JAARVERSLAG 2011 · B3 JAARREKENING 2011 \\ KASSTROOMOVERZICHT 2011


Kasstroom uit operationele activiteiten

Exploitatieresultaat vóór toegerekende renteAanpassingen voor:- afschrijvingen- overige waardeveranderingen- mutatie voorzieningen

Veranderingen in werkkapitaal- mutatie voorraden- mutatie vorderingen- mutatie kortlopende schulden

Kasstroom uit bedrijfsoperatiesOntvangen renteBetaalde renteResultaat op deelnemingenVennootschapsbelasting

Kasstroom uit operationele activiteiten

Kasstroom uit investeringsactiviteitenInvestering in materiële vaste activaAfwaardering ORTDesinvestering van materiële vaste activaMutatie financiële vaste activa

Kasstroom uit financieringsactiviteitenReguliere aflossingenVervroegde aflossingNieuwe leningenMutatie saldo waarborgsommen

Toe- resp. afname liquide middelen

10-730-393

1.2984.571-

1691.903

19.844-265

6712.304-

-4.671-

20.00012

3.145

1.683857127-

348-

5.210

1.201-

4.009

21.212-

15.341

1.862-

-15-392124

767-3.639

12-80

-18.068-1.779

0188

-1.3980

30.0006

3.751

1.593344

15

-283

5.420

-2.940

2.480

-19.659

28.608

11.429

47

2011 2010

B4 ALGEMENE TOELICHTING

· JAARVERSLAG 2011 · B4 JAARREKENING 2011 \\ ALGEMENE TOELICHTING

4.1 Algemeen

Woongroep Marenland is een stichting met de status van ‘toegelaten instelling volkshuisvesting’. Zij heeft specifieke toelating in de gemeenten Appingedam, Bedum, De Marne, Delfzijl, Eemsmond, Loppersum, Ten Boer en Winsum en is werkzaam binnen de juridische wetgeving van de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De vestigingsplaats is Appingedam.

4.2 Regelgeving

De jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuis-vesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformu-leerd in het Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven behoudens enkele uitzon-deringen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten InstellingenVolkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst- en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie, waarderings- en verslag-gevingsvoorschriften geformuleerd. In 2011 is een herziene richtlijn uitgebracht met verplichte ingangsdatum voor ver-slagjaren vanaf 2012. In afwachting van binnen de sector uit te brengen leidraden is niet tot eerdere toepassing besloten.

De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeen-stemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaar-deerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs.

4.3 Consolidatie

Gezien het relatief geringe belang van de omvang van de activiteiten van de groepsmaatschappijen van Woongroep Marenland is gebruik gemaakt van de vrijstelling voor consolidatie.

4.4 Stelselwijziging

In het verslagjaar heeft Woongroep Marenland geen stelselwijzigingen doorgevoerd. Om de transparantie in de financiële berichtgeving te vergroten, is de toelichting verder uitgewerkt. Het betreft met name de toelichting op de bedrijfswaarde.

4.5.1 Schattingswijzigingen

In het kader van de bepaling van de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa in exploitatie zijn schattings-wijzigingen doorgevoerd die nader uiteen gezet zijn in de toelichting.

4.5.2 Schattingen

Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directeur-bestuurder van Woongroep Marenland zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2.36 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaar-rekeningposten.

48

5.1. Algemeen

Algemene grondslagDe waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder toepassing van de minimum waarderingsregel respectievelijk de nominale waarde, tenzij anders vermeld.

Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en resultaat-bepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van voorgaand jaar.

Verwerking verplichtingen In de jaarrekening worden naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verwerkt die kunnen worden gekwalificeerd als ‘intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens Woongroep Marenland zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen betreffende toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. Een feitelijke ver-plichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom de projectontwikkeling en herstruc-turering. Van een feitelijke verplichting is sprake indien de formalisering van het uitvoeringsbesluit, en afgeleid, het aanvragen van de bouwvergunning heeft plaatsgevonden.

VennootschapsbelastingIn 2009 heeft Woongroep Marenland de Vaststellings-overeenkomst (VSO 2) ‘Belastingplicht Woningcorporaties’ ondertekend. In de jaarrekening is de vennootschaps-belasting dienovereenkomstig verwerkt.

5.2. Balanswaardering

Onroerende en roerende zaken in exploitatie De woningen, de garages en de bedrijfspanden zijn gewaar-deerd tegen de historische kostprijs, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen. Deze is bepaald op basis van de economische levensduur, danwel tegen lagere bedrijfswaarde indien deze naar verwachting duurzaam lager is. Nagekomen investeringen inzake geriefsverbeteringen, kozijnvervanging en upgrading zijn eveneens gewaardeerd tegen historische kostprijs, danwel tegen lagere bedrijfs-waarde. Bij deze nagekomen investeringen wordt waar nodig de economische levensduur verlengd. De afschrijving vindt plaats volgens het annuïtaire systeem.

De product/marktcombinaties (PMC’s) worden gedefinieerd door een combinatie van de complexen per dorp of wijk. Jaarlijks vindt toetsing plaats van de boekwaarde en de reële waarde. De toetsing geschiedt op PMC niveau. De

reële waarde wordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van de complexen. De reële waarde van de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor verhuur is de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekom-stige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. Daarbij wordt rekening gehouden met de voorgenomen bestemming en de aard van het bezit en onderscheid gemaakt in woningen, bedrijfsmatige en overige onroerende zaken voor verhuur.

De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directeur-bestuurder weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief.

De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2011 intern geformaliseerde meerjarenbegroting en bestrijken een periode van vijf jaar, met uitzondering van de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig onderhoud worden gebaseerd op de in de meer-jarenonderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemid-delde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente en van de genormeerde lastenniveaus.

Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen. De rentabi-liteitswaardecorrectie betreft het verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van lenin-gen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans.

Onroerende en roerende zaken in ontwikkelingDit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkap-paraat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoe-ring onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de reële waarde van de kasstroomgenerende eenheid waartoe de onroerende zaken gaan behoren betrokken. Voorts wordt rente tijdens de bouw toegerekend. De geactiveerde rente wordt berekend tegen de gemiddelde rentevoet over het totale vreemde vermogen. Indien de bijzondere waardever-mindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten.

· JAARVERSLAG 2011 · B5 JAARREKENING 2011 \\ GRONDSLAGEN VAN BALANSWAARDERING EN RESULTAATBEPALING

B5 GRONDSLAGEN VAN BALANSWAARDERING EN RESULTAATBEPALING

49

Met betrekking tot zogeheten gecombineerde projecten wordt het aandeel koopwoningen verantwoord onder de post ‘onderhanden projecten’; het aandeel huurwoningen wordt verantwoord onder ‘onroerende en roerende zaken in ontwikkeling’. Voor wat betreft het onrendabele deel van het gecombineerde project wordt bij het aangaan van de ver-plichting het onrendabele deel verminderd met het verwachte verkoopresultaat in de winst- en verliesrekening verantwoord onder de post ‘overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa’. Bij oplevering van het totale project wordt het verkoopresultaat zowel verantwoord onder de post ‘verkoop onroerende zaken’ als onder de post ‘overige waardeverande-ringen (im)materiële vaste activa’.

Afschrijvingen vinden eerst plaats nadat de betreffende complexen in exploitatie zijn genomen.

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatieDeze activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde vermin-derd met afschrijvingen bepaald op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijving vindt plaats volgens het lineaire systeem. Niet aan de bedrijfsuitoefening dienst-bare activa worden gewaardeerd tegen de verwachte directe opbrengstwaarde.

Actieve belastinglatentie Dit betreft een actieve latentie van de waardeverschillen tussen de fiscale waardering en de waardering in de jaar-rekening van de financiële instrumenten uitgaande van de fiscale openingsbalans van 1 januari 2008. Waardering vindt plaats indien en voor zover in de toekomst verrekening kan plaatsvinden. De latentie is gewaardeerd tegen contante waarde, tegen een percentage van 6%.

De opgenomen actieve latentie als gevolg compensabele verliezen zijn nominaal gewaardeerd.

Voor het bezit in exploitatie zonder verkoop en sloopplannen binnen een termijn van 5 jaar is in overeenstemming met de regelgeving geen actieve latentie in de jaarrekening opgenomen.

Deelnemingen Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen de netto-vermogens-waarde. Invloed van betekenis wordt in ieder geval veronder-steld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%.

De netto-vermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Indien deze negatief is, wordt daarvoor een voorziening gevormd. Deelnemingen waar geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of, indien hiertoe aanleiding bestaat, tegen een lagere waarde.

Overige financiële vaste activa Hieronder zijn opgenomen de geactiveerde financieringskosten

in verband met betaalde disagio en kosten die samenhangen met het afdekken van renterisico’s. Deze uitgaven worden naar rato van de looptijd afgeschreven.

Ook voor financiële instrumenten beoordeelt Woongroep Marenland op iedere balansdatum of er objectieve aan-wijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Bij aanwezigheid van objectieve aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen bepaalt Woongroep Marenland de omvang van het verlies uit hoofde van de bijzondere waarde-verminderingen en verwerkt zij dit direct in de winst- en verliesrekening.

Bijzondere waardeverminderingen van financiële vaste activaOok voor financiële instrumenten beoordeelt de Stichting op iedere balansdatum of er objectieve aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen van een financieel actief of een groep van financiële activa. Bij aanwezigheid van ob-jectieve aanwijzingen voor bijzondere waardeverminderingen bepaalt de Stichting de omvang van het verlies uit hoofde van de bijzondere waardeverminderingen, en verwerkt dit direct in de winst-en-verliesrekening.

Bij financiële activa die gewaardeerd zijn tegen geamorti-seerde kostprijs wordt de omvang van de bijzondere waarde-vermindering bepaald als het verschil tussen de boekwaarde van het actief en de best mogelijke schatting van de toe-komstige kasstromen, contant gemaakt tegen de effectieve rentevoet van het financiële actief zoals die is bepaald bij de eerste verwerking van het instrument. Het waardevermin-deringsverlies dat daarvoor opgenomen was, dient te worden teruggenomen indien de afname van de waardevermindering verband houdt met een objectieve gebeurtenis na afboeking. De terugname wordt beperkt tot maximaal het bedrag dat nodig is om het actief te waarderen op de geamortiseerde kostprijs op het moment van de terugname, als geen sprake geweest zou zijn van een bijzondere waardevermindering. Het teruggenomen verlies wordt in de winst-en-verliesreke-ning verwerkt.

Voorraden De voorraad onderhoudsmaterialen is gewaardeerd tegen de laatst bekende inkoopprijs. Dit is de verkrijgingsprijs op basis van de FIFO methode.

Onderhanden werkDe voorraden onderhanden werk (onverkochte woningen uit projectontwikkeling) worden gewaardeerd op vervaardi-gingsprijs of lagere opbrengstwaarde. De vervaardigingsprijs omvat alle kosten die samenhangen met de verkrijging of vervaardiging, alsmede gemaakte kosten om de voorraden op hun huidige plaats en in hun huidige staat te brengen. In de kosten van vervaardiging zijn begrepen directe loonkosten en toeslagen voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten, waaronder de kosten van het bedrijfs-bureau, onderhoudsafdeling en interne logistiek alsmede toerekende rente.

· JAARVERSLAG 2011 · B5 JAARREKENING 2011 \\ GRONDSLAGEN VAN BALANSWAARDERING EN RESULTAATBEPALING50


De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs onder aftrek van direct toerekenbare verkoopkosten. Bij de bepaling van de opbrengstwaarde wordt rekening gehouden met de incourantheid van de voorraden.

VorderingenVorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie.

Huurdebiteuren Een voorziening voor oninbaarheid wordt in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering.

Liquide middelenLiquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening courantschulden bij banken zijn opgenomen onder ‘schulden aan kredietinstellingen’ onder ‘kortlopende schulden’. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde

Voorziening onrendabele investeringen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investerin-gen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waar-toe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze inves-tering toe te rekenen ontvangsten.

Voorziening deelneming De voorziening deelneming betreft de negatieve nettover-mogenswaarde van deelnemingen indien de corporatie zich aansprakelijk heeft gesteld voor de schulden van de deelne-ming, respectievelijk zich stellig heeft voorgenomen de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen.

Overige voorzieningen (jubileumuitkering)Dit betreft een voorziening voor toekomstige jubileum-uitkeringen op basis van de CAO. De voorziening is gewaardeerd tegen contante waarde waarbij rekening is gehouden met een vertrekkans.

Langlopende Schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.

Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uitein-delijke aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve

rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening als interestlast verwerkt.

De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden.

Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven, worden activa en passiva gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening wegens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.

5.3. Resultaatbepaling

AlgemeenHet resultaat wordt bepaald met inachtneming van hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen voor de balanswaardering. Bedrijfsopbrengsten worden verantwoord in het jaar waarin zij gerealiseerd zijn. Bedrijfslasten worden verantwoord in het jaar waarin ze voorzienbaar zijn.

Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot het eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de ver-richte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten.

Bedrijfsopbrengsten

Huren Dit betreft de te ontvangen netto huren, exclusief de vergoe-dingen voor leveringen van goederen en diensten onder aftrek van de huurderving wegens leegstand, groot onderhoud en mogelijke herstructurering.

De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2011 bedroeg dit maximumpercentage 1,2%.

Vergoedingen Dit betreft de van de huurders boven de netto huurprijs te ontvangen vergoedingen voor leveringen van goederen en diensten na aftrek van door leegstand gederfde vergoedingen.

Verkoop onroerende goederen Hieronder worden opgenomen de gerealiseerde winsten op verkoop van huurwoningen en nieuwbouw koopwoningen. Tussentijdse resultaten op verkoopprojecten (onderhanden projecten bij de vlottende activa) worden verantwoord vol-gens de ‘percentage of completion’ methode. Deze methode houdt in dat tussentijds resultaatverantwoording plaatsvindt indien daartoe aanleiding bestaat.


Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf De toe te rekenen interne directe kosten en rente in het kader van voorfinanciering ten behoeve van onroerende zaken in ontwikkeling worden hieronder verantwoord.

Overige bedrijfsopbrengsten Hieronder worden onder andere verantwoord de vergoeding voor de contractkosten, de aan derden doorberekende kosten voor administratie en onderhoud.

Afschrijvingen op materiële vaste activa De ‘afschrijvingen op materiële vaste activa en goodwill’ worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire dan wel lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restwaarde wordt geen rekening gehouden. Op grond wordt niet afgeschreven.

Overige waardeverminderingenHieronder zijn begrepen de afwaarderingen naar lagere bedrijfswaarde, de dotatie aan de voorziening ORT en de overige waardeverminderingen.

Lonen, salarissen en sociale lastenLonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst- en verlies-rekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers.

Pensioenlasten De (vroeg)pensioenen van de werknemers van de corporatie zijn ondergebracht bij de Stichting Pensioen-fonds voor de Woningcorporaties (SPW). De betreffende pensioenregeling kwalificeert zich als een toegezegde pensioenregeling, aangezien de pensioenuitkeringen aan de deelnemers niet uitsluitend afhankelijk zijn van de betaalde premies en behaalde rendementen, maar ook gekoppeld zijn aan de pensioengrondslagen/salarissen van de deelnemers.

De corporatie heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening verwerkt volgens de verplichtingen benadering.

Lasten onderhoud Hieronder worden zowel de onderhoudskosten door derden als door de eigen dienst opgenomen. De werkzaamheden hebben daadwerkelijk in het verslagjaar plaatsgevonden. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardever-hoging van het actief.

Overige bedrijfslasten Hieronder worden onder andere verantwoord de algemene kosten van de bedrijfsvoering, belastingen, verzekeringen, kosten leveringen en diensten en dergelijke. De overige bedrijfslasten wordt toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.

Rentebaten Als ‘rentebaten’ worden de ontvangen rentevergoedingen op banksaldi, deposito’s en overige liquide middelen verantwoord.

Opbrengsten financiële vaste activa en effecten Als ‘opbrengsten financiële vaste activa’ worden rente-vergoedingen en eventuele koerswinsten verantwoord.

Rentelasten Onder deze post is de rentelast met betrekking tot schulden, boete wegens vervroegde aflossing en disagio op nieuwe leningen opgenomen.

Belastingen Vanaf 1 januari 2008 is Woongroep Marenland integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelas-ting. Corporaties zijn sindsdien verplicht over hun integrale activiteiten vennootschapsbelasting te betalen. Een en ander is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst (VSO). In deze VSO zijn specifieke bepalingen opgenomen met betrekking tot de waardering van posten op de fiscale openingsbalans en de wijze van resultaatneming.

De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opge-nomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.

Financiële instrumenten en risicobeheersingBinnen het treasurybeleid van Woongroep Marenland dient het gebruik van financiële instrumenten ter beperking van inherente (rente-, looptijden- en markt-) risico’s. Op grond van het vigerende interne treasurystatuut is het gebruik van financiële instrumenten slechts toegestaan voor zover er een materieel verband met het belegde/gefinancierde vermogen kan worden gelegd en de toepassing ervan tot een positie van de totale leningen-/beleggingenportefeuille leidt welke vergelijkbaar is met een positie zonder gebruik te maken van deze instrumenten.

ValutarisicoWoongroep Marenland is alleen werkzaam in Nederland en loopt geen valuta risico.

RenterisicoWoongroep Marenland loopt renterisico over de rente-dragende vorderingen (met name onder financiële vaste activa, effecten en liquide middelen) en rentedragende langlopende en kortlopende schulden (waaronder schulden aan kredietinstellingen).


Voor vorderingen en schulden met variabele renteafspraken loopt Woongroep Marenland risico ten aanzien van toekom-stige kasstromen, met betrekking tot vastrentende vorde-ringen en schulden loopt Woongroep Marenland risico’s over de marktwaarde.

Met betrekking tot de vorderingen worden geen financiële derivaten met betrekking tot renterisico gecontracteerd. Met betrekking tot bepaalde vastrentende schulden (schulden aan kredietinstellingen) heeft Woongroep Marenland caps en collars afgesloten alsmede renteswaps gecontracteerd, zodat zij vaste rente ontvangt en variabele rente betaalt.

KredietrisicoWoongroep Marenland heeft geen significante concentraties van kredietrisico. Woongroep Marenland maakt gebruik van meerdere banken teneinde over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.

LiquiditeitsrisicoWoongroep Marenland maakt gebruik van meerdere banken om over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Voor zover noodzakelijk worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.

BeschikbaarheidsrisicoVoor haar financiering is Woongroep Marenland grotendeels afhankelijk van de beschikbaarheid van de borgingsfaciliteit van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.

Effecten opgenomen onder de financiële vaste activa en de vlottende activa worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Alle overige in de balans opgenomen financiële instrumenten zijn gewaardeerd tegen de (geamortiseerde) kostprijs. Dit is de nominale waarde, tenzij anders vermeld.

De reële waarde is het bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een passief kan worden afgewikkeld tussen ter zake goed geïnformeerde partijen, die tot een transactie bereid en onafhankelijk van elkaar zijn. Indien niet direct een betrouwbare reële waarde is aan te wijzen, wordt de reële waarde benaderd door deze af te leiden uit de reële waarde van bestanddelen of van een soortgelijk financieel instrument, of met behulp van waarderingsmodel-len en waarderingstechnieken. Hierbij wordt gebruikgemaakt van recente gelijksoortige ‘at arm’s length’-transacties, van de DCF-methode (contante waarde van kasstromen), rekening houdend met specifieke omstandigheden.

De waardering van afgeleide financiële instrumenten (‘derivaten’) is afhankelijk van het feit of het onder-liggende van het derivaat beursgenoteerd is of niet. Indien het onderliggende beursgenoteerd is, dan wordt het derivaat tegen reële waarde opgenomen. Indien het onderliggende niet-beursgenoteerd is, wordt het derivaat

tegen geamortiseerde kostprijs opgenomen. De wijze van verwerking van waardeveranderingen van het afgeleide financiële instrument is afhankelijk van of er met het afgeleide financiële instrument hedge accounting wordt toegepast of niet.

Woongroep Marenland past hedge accounting toe op een aantal afgeleide financiële instrumenten. Op het moment van aangaan van een hedge relatie, wordt dit door de Stichting gedocumenteerd. De Stichting stelt door middel van een test periodiek de effectiviteit van de hedge relatie vast. Dit kan gebeuren door het vergelijken van de kritische kenmerken van het hedge instrument met die van de afgedekte positie, of door het vergelijken van de verandering in reële waarde van het hedge-instrument en de afgedekte positie.

Afgeleide financiële instrumenten zijn instrumenten die worden gewaardeerd tegen kostprijs en waarop kostprijshedge-accounting wordt toegepast.

Bij het toepassen van kostprijshedge-accounting is de eerste waardering en de grondslag van verwerking in de balans en de resultaatbepaling van het hedge-instrument afhankelijk van de afgedekte post. Dit betekent het volgende:Indien de afgedekte post tegen kostprijs in de balans wordt verwerkt, wordt ook het derivaat tegen kostprijs gewaar-deerd.

Zolang de afgedekte post in de kostprijshedge nog niet in de balans verwerkt wordt, wordt het hedge-instrument niet hergewaardeerd. Dit geldt bijvoorbeeld in geval van de hedge van het valutarisico van een toekomstige transactie.

Indien de afgedekte post een monetaire post in vreemde valuta betreft die in de balans is opgenomen wordt het derivaat, voor zover het valuta-elementen in zich heeft, ook gewaardeerd tegen de periode-einde koers.

Indien het derivaat valuta-elementen in zich heeft, wordt het verschil tussen de contante koers die geldt op het moment van afsluiten van het derivaat en de termijnkoers waartegen het derivaat zal worden afgewikkeld geamortiseerd over de looptijd van het derivaat.

Het ineffectieve deel van de hedgerelatie wordt direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt.

Woongroep Marenland past kostprijshedge-accounting toe voor de renteswaps die ervoor zorgen dat bepaalde vastrentende schulden worden omgezet in variabel rentende leningen. Het ineffectieve deel van de waarde-verandering van de renteswaps wordt verantwoord in de winst-en-verliesrekening onder de financiële baten en lasten.

B6 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2011

· JAARVERSLAG 2011 · B6 JAARREKENING 2011 \\ TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2011


Materiële vaste activa- Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt weer te geven:

Onroerende- en roerende zaken in exploitatieSamenstelling boekwaarde per 31 december 2010:- Aanschaffingswaarde- Afschrijvingen tot en met 31 december 2010

Boekwaarde per 31 december 2010

Mutaties in 2011:- Investeringen- Afschrijvingen- Overboeking gereedgekomen complexen- Aankoop vanuit V.O.F Overdiep- Desinvestering i.v.m. verkoop- Afwaardering i.v.m. sloop

Samenstelling boekwaarde per 31 december 2011:- Aanschaffingswaarde- Afschrijvingen tot en met 31 december 2011


Onroerende en roerende zaken in ontwikkelingSamenstelling boekwaarde per 31 december 2010:- Aanschaffingswaarde


Mutaties in 2011:- Investeringen- Naar onroerende en roerende zaken in exploitatie- Afboeking ORT- Overboeking naar voorraad- Overboeking woningen en niet zijnde woningen

Samenstelling boekwaarde per 31 december 2011:- Aanschaffingswaarde


2009 2008 2007

Woningen en woon-

gebouwen

105.332-21.577

83.806

674-1.484

16.9082.696

-115-549

18.130

123.870-21.983

101.887

Woningen en woon-

gebouwen

18.391

18.391

11.346-16.908

-599-723

-2.536

-9.420

8.971

8.971

Onroerendezaken niet

zijndewoningen

8.423-782

7.591

0-77

3.38300-7

3.299

11.749-809

10.940

Onroerendezaken niet

zijnde woningen

1.056

1.056

516-3.383

-2010

2.536

-532

524

524

Totaal

113.755-22.359

91.397

674-1.560

20.2912.696

-115-556

21.430

135.619-22.792

112.827

Totaal

19.447

19.447

11.862-20.291

-800-322

0

-9.551

9.495

9.495

54

Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie



Mutaties in 2011:- Investeringen kantoorgebouw- Investeringen vervoermiddelen- Overige investeringen- Desinvesteringen- Afschrijvingen- Vervroegde afschrijvingen



AfschrijvingstermijnenDe afschrijvingstermijnen bedragen:

- grond- woningen- garages- bedrijfspanden- kantoorgebouw- inventaris- vervoermiddelen


annuïtair

-25 - 5025 - 30

50---

3.559-2.145

1.414

4543

312-1

-1220

277

3.791-2.100

1.691

lineair

----

253 - 105 - 10

55

bedragen x € 1 mln.Mutatie reele waarde materiele vaste activa

Het verloop van de bedrijfswaarde is als volgt:Bedrijfswaarde op 1-1-2011Boekwaarde grondRentabiliteitswaarde correctie

Bedrijfswaarde op 31-12-2011Boekwaarde grondRentabiliteitswaarde correctie

Toename bedrijfswaardeJaarresultaat:- mutatie in de reele waarde van de materiele vaste activa door nieuwbouw- mutatie in de reele waarde van de materiele vaste activa door sloop- effect restant levensduur

Gevolgen van nadere interne inschattingen parametershuurprijscomponentonderhoudslastenonderhoud inzake strategisch voorraadbeheeroverige lastenvermogenskostenvoetlevenduur door investeringenrestwaarde inschatting / overigevoorgenomen investeringen

Gevolgen mutaties in het bezitaangekocht bezitverkocht bezitgewijzigde complexindeling

Rentabiliteitswaardecorrecties:invloed nieuw leningenaflossingenrenteconversiesherfinancieringenbeleggingenvermogenskostenvoet

Totaal mutatie reele waarde

Bij de berekening van de bedrijfswaarde zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd.huurstijging 2% \\ huurderving 0,5% \\ lastenstijging 2% (vanaf het zesde jaar met 3%) \\ rekenrente 5,25%


subtotaal

subtotaal

subtotaal

subtotaal

115,09,4

15,3

139,7

129,311,516,2

157,0

17,3

17,7-0,2-0,2

17,3

4,4-6,10,8-0,5

-0,20,40,0

-1,2

0,00,30,0

0,30

0,90,00,00,00,00,0

0,9

17,3

56

Brand- en stormverzekeringDe activa zijn verzekerd op uitgebreide voorwaarden. Het ver-zekerd bedrag bedroeg per 31 december 2011 € 204 miljoen en is vastgesteld op de taxatiewaarde. Ultimo december 2008 zijn de bezittingen in de gemeenten Appingedam, Delfzijl en Loppersum opnieuw getaxeerd door de verzekeraar. Voor de gemeente Eemsmond wordt de verzekerde som jaarlijks geïndexeerd.

Nieuwbouw en/of aangekocht bezit wordt getaxeerd bij het ingaan van de verzekering.

Waardering onroerendezaakbelastingVoor de onroerendezaakbelasting zijn de activa gewaardeerd voor € 304 miljoen.

Financiële vaste activaActieve belastinglatentie

Tijdelijke verschillen i.v.m. disagio leningen en derivatenCompensabele verliezen

Stand per 31 december

Deelnemingen

Stand per 1 januariResultaat deelneming 2011Overboeking voorziening deelnemingen


De deelneming betreft een belang in Marenland Beheer B.V. van 100%.

Deelnemingen De deelnemingen zijn:

- Marenland Beheer B.V. (100%)- Overdiep B.V. (100%)- V.O.F. Overdiep (50%)

Indien het belang van de VOF Overdiep wel zou zijn geconsolideerd in de jaarrekening van Woongroep Marenland dan zou dit in de balans leiden tot de volgende toenamen:

- vorderingen € 26.704- kortlopende schulden € 103.841

Alle vennoten van de V.O.F. Overdiep zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de V.O.F

Overige financiële vaste activa

Stand per 1 januariActiveringAfschrijving/afwaardering


Dit betreft geactiveerde financieringskosten en bestaat uit disagio en betaalde premies

VoorradenOnderhanden werkGrondpositiesOnderhoudsmaterialen


Woongroep Marenland heeft een goederenverzekering (incl. onderhoudsmateriaal) voor een bedrag van € 261.000.

2011

183 2.250

2.433

2011

0 168

-133

35

2010

1420

142

2010

0 0

0

0


2011

168 0

-22

146

6.326657117

7.100

2010

1890

-21

168

1.769600107

2.476

57

Vorderingen

Huurdebiteuren

Huidige huurdersVertrokken huurders

Af: Voorziening dubieuze debiteuren

Vorderingen groepsmaatschappijenOverdiep B.V.Marenland Beheer B.V.Te ontvangen V.O.F. Overdiep

GemeentenAppingedamLoppersum

BelastingenOmzetbelastingVennootschapsbelasting

Overige vorderingen (korter dan 1 jaar)Openstaande debiteurenTe ontvangen koopsommen nieuwbouwV.O.F. OverdiepOverige

Overlopende activaVooruitbetaalde kosten

Liquide middelenKasRekening courant bankenDeposito’s

2011

11052

162-55

107

1860

87

11

2

1.294996

2.290

362704

67

159

159

7213

10.557

10.777

2010

9848

146-53

93

0735

78

140

14

1731.409

1.582

190

1000

119

95

95

3164

12.472

12.639


De liquide middelen zijn onmiddellijk opeisbaar.Woongroep Marenland beschikt over een rekeningcourant-faciliteit van € 2,1 mln.

PASSIVAOverige reserves

Stand per 1 januariResultaatbestemming


VoorzieningenVoorziening onrendabele investeringen nieuwbouwStand per 1 januariDotatieAanwending


Voorziening deelnemingenStand per 1 januariOntrekkingenDotatieOverboeking deelnemingen

Stand per 31 decemberDe voorziening is overwegend langlopend.

Overige voorzieningen ( jubileumuitkeringen)Stand per 1 januariOnttrekkingen in het boekjaarDotatie in het boekjaar

Stand per 31 decemberDe voorziening is overwegend langlopend.

Langlopende schuldenLeningen o.g.De langlopende schulden zijnals volgt samengesteld:

Leningen overheid Leningen kredietinstellingen Waarborgsommen

Het verloop van deze post is als volgt weer te geven:Leningen kredietinstellingenStand per 1 januari leningen kredietinstellingen > 1 jaarLeningen kredietinstellingen < 1 jaar

Totaal 1 januariOpnamenAflossingen

Stand per 31 decemberLeningen kredietinstelling < 1 jaar

Leningen kredietinstelling > 1 jaar

2011

24.5111.944

26.455

000

0

132 0 0

-132

0

29-9

15

35

2010

23.700811

24.511

1.435344

-1.779

0

144-1200

132

33-84

29


looptijd > 5 jr

-78.803

-

78.803

totaal

-105.692

299

105.991

2011

97.5164.671

102.18720.0004.671-

117.51611.824

105.692

looptijd > 5 jr

-67.153

-

67.153

2010

72.1871.398

73.58530.0001.398-

102.1874.671

97.516

totaal

-97.516

287

97.803

31-12-201031-12-2011

59

Gemiddeld werd op de leningen 4,08% rente betaald.

In het boekjaar werd € 1,4 mln. regulier afgelost en € 3,3 mln. extra afgelost.

Met ingang van 2011 zijn de leningen kredietinstellingen met een looptijd korter dan één jaar gepresenteerd onder kortlopende schulden .

Voor zes leningen met variabele rente is het renterisico afgedekt door het afsluiten van een swap en de koopvan een collar. De vaste rente op de swap bedraagt 4,00% tot 4,12%, terwijl de minimaal resp. maximaal verschuldigderente voor de collar 2,00 en 5,50% bedraagt.

De bovenvermelde rente-instrumenten hebben per 31 december 2011 een negatieve waarde van € 4,7 mln.De bovenvermelde rente-instrumenten hebben geen marktwaardeverrekening en geen eenzijdige of tweezijdigebreakclausules.

ZekerhedenEr zijn geen complexen hypothecair bezwaard.Voor de leningen van kredietinstellingen heeft borgstelling door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw plaatsgevonden tot een bedrag van € 102,6 mln. Tot een bedrag van € 14,9 mln. is sprake van gemeentegarantie.

Waarborgsommen

- Waarborgsommen- Rente waarborgsommen

Totaal

De waarborgsommen betreffen de uit hoofde van de huur-overeenkomst van huurders ontvangen bedragen die dienen als eerste zekerheid voor de voldoening van het bedrag dat bij beëindiging van de huurovereenkomst door de huurder verschuldigd is. Momenteel bedraagt deze € 110 per woning.

2011

Collar

Swap

Collar

Swap

Swap

Swap

Transactie-datum

21-04-2005

21-04-2005

21-04-2005

21-04-2005

21-04-2005

21-04-2005

Ingangs-datum

15-08-2006

17-05-2006

15-12-2006

15-12-2006

15-11-2007

16-10-2007

Eind-Hoofdsom

datum

17-08-2015

18-05-2020

15-12-2016

16-12-2019

15-11-2017

16-10-2018

Hoofdsom in €1.000

5.000

5.000

5.000

10.000

5.000

10.000

Vaste rente swap

4,00

4,06

4,10

4,12


2011

22970

299

2010

21671

287

Kortlopende schulden

Leningen kredietinstelling

Schulden aan leveranciers

Belastingen en premies sociale verzekeringenLoonheffingPremies sociale verzekeringen en pensioenen

Overlopende passivaNiet vervallen rente leningenNiet vervallen rente rente-instrumentenVooruitontvangen huurAccountantskostenAfwikkeling grond ApdelfoRekening courant VvEAfrekening servicekostenBouwfacturen diverse projectenOverige

11.824

1.032

8514

99

1.2531999020330

2849

108

1.780

4.671

615

5313

66

992211786

336

17176319

1.837


B7 NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN

· JAARVERSLAG 2011 · B7 JAARREKENING 2011 \\ NIET IN DE BALANS OPGENOMEN VERPLICHTINGEN

Tot een bedrag van € 117,5 miljoen worden leningen op kredietinstellingen geborgd door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. In verband daarmee kunnen aanspraken op deelname aan tekorten van het Fonds ontstaan tot een bedrag van € 4,3 miljoen.

Woongroep Marenland garandeert de financiering van Marenland Beheer B.V. voor minimaal één jaar.

Woongroep Marenland heeft voor het bouwen van 88 woningen/appartementen aannemingsovereenkomsten lopen. De niet uit de balans blijkende verplichting van deze aannemings-overeenkomsten bedragen € 7,2 miljoen.

Woongroep Marenland heeft met de Gemeente Appingedam en Eemsmond de intentie uitgesproken voor de toekomstige afname van een aantal grondlocaties.

62

B8 TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2011

· JAARVERSLAG 2011 · B8 JAARREKENING 2011 \\ TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2011


TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2011

Bedrijfsopbrengsten

Huren

Te ontvangen netto huren:Woningen en woongebouwenOnroerende goederen niet zijnde woningen

Subtotaal

Af: huurderving

De toename van de netto huren t.o.v. 2010 bedraagt € 693.000 en is als volgt te verklaren:HuurverhogingenIn exploitatieneming van nieuwbouwEffect streefhuur

Totale toename

Af: uit exploitatie nemen wegens sloop uit exploitatie nemen wegens verkoop

Toename per saldo

VergoedingenVergoedingen overige goederen, leveringen en diensten

Verkoop onroerende goederenBoekwinst verkoop bestaand woningbezit

Overige bedrijfsopbrengstenContractkosten huurdersInschrijfgeld woningzoekendenDoorberekende administratiekostenDoorberekende kosten onderhoudOverige baten

2011

11.173714

11.887

-159

11.728

19356139

793

-86-14

693

46

46

112

112

68

168

45

83

2010

10.522672

11.194

-157

11.037

44

44

268

268

58

101348

84

63

Bedrijfslasten

Afschrijvingen op materiële vaste activaOnroerende- en roerende zaken in exploitatieOnroerende- en roerende zaken ten dienste van de exploitatie

Overige waardeverminderingen materiële vaste activaDotatie onrendabele topAfwaardering naar lagere bedrijfswaarde

Lonen en salarissenLonen en salarissenaf: uitkering ziekteverzuimverzekering

af: ten laste van onderhoud gebrachte loonkosten doorberekend aan projectontwikkeling

Het aantal personeelsleden bedroeg in 2011 en 2010 28.

Sociale lasten

PensioenlastenPremie pensioenen

Lasten onderhoudDagelijks onderhoudPlanmatig onderhoudContractonderhoudLeefbaarheidBijdrage VvENazorg nieuwbouwWoningverbeteringen < € 2.500,-Overige kosten onderhoudEnergielabelling

2011

1.561122

1.683

154703

857

1.189-25

1.164

-252-91

821

200

251

8491.531

275230133329

2116

3.096

2010

1.472121

1.593

3440

344

1.1430

1.143

-278-89

776

191

247

8791.091

28122810827391811

2.682


Overige bedrijfslastenKosten huisvesting en inventarisKosten automatiseringKosten vervoersmiddelenKantoorkostenRepresentatie en advertentiesOverige personeelskostenInterim-management/inleenkrachtenAdvieskostenRaad van ToezichtKosten externe controleFiscale advieskostenKosten visitatieTeruggaven BTW 2006 - 2011Overige beheerskostenBelastingenAssurantiepremiesServicekostenGlasverzekeringGas en elektra leegstaande woningenContributie AedesHeffing centraal fonds wijkaanpakDiversen

RentebatenRente minus kosten rekening courantRente tijdens de bouwRente deposito’sOverige rentebaten

Opbrengsten financiële vaste activa en effectenRente begrepen in BWS-bijdragen

RentelastenRente leningen kapitaalinstellingenRente rente-instrumentenDisagio WSWAfwaardering rente-instrumentenRente waarborgsommen

2011

4912848

1486187

1847673465839

-27415

8019126352725

12647

1.916

-211.069

18268

1.298

0

0

3.681843

22169

4.571

2010

5512860

1127182775149302700

297508328342726

10724

1.849

-156698324

761

6

6

2.5551042

18168

3.639


BELASTINGEN

De vennootschapsbelasting is als volgt berekend

Resultaat deelnemingenResultaat Marenland Beheer B.V.

Belastbaar bedragCommercieel resultaat voor belastingenCorrecties op commercieel resultaat:Lasten onderhoudWaardeverandering materiële activaVerkoopresultaat bestaand bezitCorrectie afschrijving gebouwenHeffingen Ministerie en CFVVrijval (dis)agio leningportefeuille/financiële instrumentenProjectresultaat

Belastbaar bedragCompensabele verliezen

BelastingenAcute belastingenMutatie actieve latentie:(Dis)agio leningportefeuille/financiële instrumentenMutatie i.v.m. compensabele verliezen boekjaarCorrectie i.v.m. compensabele verliezen voorgaande jaren

2011

169

41

-652-2.355

-1121.388

126-70

0

-1.6341.634

0

0

-22-409

-1.472

-1.903

2010

12

879

-976344-55

1.257107124

-1.362

3180

318

70

10

80


Het gemiddelde wettelijke belastingtarief bedraagt 25%. De lagere effectieve belastingdruk ad 116 % wordt veroorzaakt door het benutten van fiscale verliescompensatie en fiscaal vrijgestelde winstbestanddelen. Dit betreft ondermeer ver-schillen in de verwerking van resultaten uit projectontwik-keling, afschrijvingen op het vastgoed, de verwerking vaninterest en de fiscaal niet aftrekbare heffing van het Centraal Fonds Volkshuisvesting.

Het effectieve belastingtarief wijkt af van voorgaand jaar door de lagere niet fiscaal verwerkte verlieslatende contracten (onrendabele investeringen).

Het toepasselijke belastingtarief is overeenkomstig voorgaand jaar.

Overige informatie

WerknemersGedurende het jaar 2011 had de corporatie gemiddeld 27 werknemers in dienst. Dit aantal is gebaseerd op het aantal fulltime equivalenten. Geen van de werknemers is buiten Nederland werkzaam.

Bestuurders en toezichthoudersHet salaris van de directeur-bestuurder bedraagt:

De directeur-bestuurder beschikt over een bedrijfsauto met een cataloguswaarde van € 39.046.

Honorering leden Raad van ToezichtDe honorering van de toezichthouders is gebaseerd op de honoreringscode van het VTW voor commissarissen bij woningcorporaties. In onderstaande tabel is de honorering per toezichthouder voor het jaar 2011 weergegeven:

AccountantshonorariaIn het boekjaar zijn de volgende bedragen aan accountants-honoraria ten laste van het resultaat gebracht:

Controle van de jaarrekeningFiscale advisering


Totaal vast inkomen € 117.300

Werkgeverslasten pensioenpremie € 57.365

Onkostenvergoeding € 1.089

HONORERING

J. Pilon Voorzitter € 10.710

R.J. Kok Vicevoorzitter € 9.190

K.H. Brontsema Lid € 8.160

E.G. Dijkhuis Lid € 8.160

S. van der Wal Lid € 8.160

O.R. van der Heide Lid € 2.720

NAAM FUNCTIE TOTAAL

2011

€ 46.000€ 58.000

€ 104.000

2010

€ 30.000€ 27.000

€ 57.000

· JAARVERSLAG 2011 · B8 JAARREKENING 2011 \\ KASSTROOMOVERZICHT 2011

APPINGEDAM, 24 MEI 2012

DIRECTEUR BESTUURDER

W. DIETERMAN

RAAD VAN TOEZICHT

VOORZITTER

R.J. KOK

VICEVOORZITTER

S. VAN DER WAL

K.H. BRONTSEMA

E.G. DIJKHUIS

O.R. VAN DER HEIDE

L. REITSEMA

68

C.OVERIGE GEGEVENS

· JAARVERSLAG 2011 · C1 \ C2 OVERIGE GEGEVENS \\ VOORSTEL RESULTAATBESTEMMING \ GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

C1 VOORSTEL RESULTAATBESTEMMING

De resultaatbestemming is vooruitlopend op en onder voorbehoud van de goedkeuring door de Raad van Toezicht al in de jaarrekening verwerkt. Het gehele resultaat is aan de overige reserves toegevoegd.

Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum, die het vermogen en het resultaat van de jaarrekening hebben beïnvloed.

70

C2 GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM

C3 CONTROLEVERKLARING BIJ DE JAARREKENING

· JAARVERSLAG 2011 · C3 OVERIGE GEGEVENS \\ CONTROLEVERKLARING BIJ DE JAARREKENING71

· JAARVERSLAG 2011 · C3 OVERIGE GEGEVENS \\ CONTROLEVERKLARING BIJ DE JAARREKENING72

DIT JAARVERSLAG IS EEN UITGAVE VAN WOONGROEP MARENLAND.

ENERGIEWEG 6

POSTBUS 27

9900 AA

APPINGEDAM

T 0596 51 91 51

E [email protected]

WWW.WOONGROEPMARENLAND.NL

KVK NUMMER: 02028562

AANGESLOTEN BIJ AEDES,

BRANCHEVERENIGING VOOR WONINGCORPORATIES

REDACTIE

WOONGROEP MARENLAND

EINDREDACTIE

DIEFFENBACH ADVIES EN COMMUNICATIE, AMSTERDAM,

WOONGROEP MARENLAND

GRAFISCH ONTWERP

BURO PATS, GRONINGEN

DRUK

WOONGROEP MARENLAND

AAN DE INHOUD VAN DEZE UITGAVE KUNNEN GEEN RECHTEN WORDEN ONTLEEND. NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG ZONDER UITDRUKKELIJKE TOESTEMMING WORDEN GEDUPLICEERD.

COLOFON

JAARVERSLAG 2011 WONEN IS MEER DAN HET HUREN · PDF fileacties werden door onze medewerkers...

Documents

Transcript of JAARVERSLAG 2011 WONEN IS MEER DAN HET HUREN · PDF fileacties werden door onze medewerkers...