2018

Jaarrapportage JGZ ZHW

RAPPORTAGE OVER DE UITVOERING VAN DE BASISTAKEN EN AANVULLENDE DIENSTVERLENING

JANUARI – DECEMBER 2018

2

Inhoud

Inleiding ................................................................................................................................................... 3

2. Bereik en werkzaamheden basispakket JGZ........................................................................................ 7

2.1 Bereik Contactmomenten (0 – 19) ................................................................................................ 8

2.2 Contactmomenten: verschenen/nvmb/nvzb .............................................................................. 10

2.3 Contactmomenten: op indicatie en huisbezoeken ..................................................................... 12

2.4 Contactmomenten: verwijzingen ................................................................................................ 14

2.5 Vaccinaties ................................................................................................................................... 14

2.6 Logopedie .................................................................................................................................... 15

2.7 Vraag vanuit de “klant”: Inloopspreekuren en telefonisch spreekuur ........................................ 17

2.8 Prenataal huisbezoek .................................................................................................................. 18

3. Basispakket JGZ Flexibel .................................................................................................................... 20

3.1 Bemoeizorg .................................................................................................................................. 20

3.2 VVE .............................................................................................................................................. 21

3.3 Ziekteverzuim .............................................................................................................................. 25

3.4 Netwerken & Groepsvoorlichting ................................................................................................ 28

4. Extra werkzaamheden: Programma op Maat ................................................................................... 31

4.1 Stevig Ouderschap ....................................................................................................................... 32

4.2 Video-Hometraining .................................................................................................................... 33

4.3 Begeleiding overgewicht ............................................................................................................. 35

4.4 CJG & Sociaal domein .................................................................................................................. 35

4.5 Extra inzet Statushouders............................................................................................................ 36

4.6 Coördinatie/regie op preventie ................................................................................................... 37

5. Convenant ambitie: Minder kindersterfte ........................................................................................ 38

Vooruitblik 2019 .................................................................................................................................... 40

Nawoord ................................................................................................................................................ 41

Bijlagen .................................................................................................................................................. 42

Bijlage 1: Overzicht tabellen verwijzingen per gemeenten ............................................................... 42

Bijlage 2: Overzicht vaccinatiegraden ............................................................................................... 45

Bijlage 3: onderwerpen inloop- en telefonische spreekuren ............................................................ 47

3

Inleiding Blije en gezonde kinderen en jongeren! Dat is het doel dat Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Zuid-Holland

West voor ogen heeft. Hiermee realiseert JGZ (een deel van) de wettelijke taak die de Nederlandse

overheid met de Wet publieke gezondheid heeft opgedragen aan de gemeenten.

Dagelijks staan 270 betrokken en gedreven experts vanuit JGZ klaar om dit doel te verwezenlijken

voor inwoners van de acht opdrachtgevende gemeenten. Zij bieden hoogwaardige preventieve

medische zorg en ondersteuning aan individuele kinderen, jongeren en hun ouders/opvoeders. Dat

doen zij vanuit 22 teams die werkzaam zijn op en vanuit 28 locaties verspreid over de 8 gemeenten.

Indien nodig zoeken en leggen zij verbinding met scholen en ketenpartners. Jeugdgezondheidszorg is

per slot van rekening van ons allemaal.

Het werkgebied van JGZ betreft de gemeenten Delft, Leidschendam-Voorburg, Midden-Delfland,

Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, Wassenaar, Westland en Zoetermeer. Dit werkgebied kent ruim

500.000 inwoners waarvan ruim 1 op de 5 jonger is dan 18 jaar en daarmee behoort tot onze

primaire doelgroep. Onze JGZ-professionals hebben contact met ruim 97.000 kinderen op

verschillende momenten in hun levensperiode van 0 tot 18 jaar. Gelukkig gaat het met het

merendeel van hen (80 à 85%) goed. Desondanks blijft een groep kinderen en jongeren – al dan niet

tijdelijk – extra aandacht vragen. Bij zo’n 10 à 15% kan JGZ deze extra aandacht bieden bijvoorbeeld

in de vorm van een preventieve interventie. Bij 5% is intensievere aandacht in de vorm van

behandeling en begeleiding nodig en zal JGZ een beroep doen op en verwijzen naar onze

ketenpartners.

De gemeenten voorzien we verder ook van beleidsadviezen, overzichten en rapportages in het kader

van de collectieve preventieve gezondheidszorg. En we realiseren op maat en per gemeente

verschillend een aantal projecten en producten.

Om de zorg en aandacht vanuit de JGZ-professionals zo goed mogelijk te organiseren en te laten

verlopen heeft JGZ een aantal ontwikkelingen in gang gezet. Deze zijn benoemd in het jaarplan 2018

en eveneens in het convenant dat JGZ met de H8-gemeenten op 20 september 2017 heeft

vastgesteld voor de periode 2018-2021.

Zelforganiserende teams

Inmiddels zijn alle 22 (zorg-)teams aan de slag gegaan met teamontwikkeling en zelforganisatie. Dat

doen zij onder (bege)leiding van drie teamcoaches en een medewerker – organisatie-adviseur – die

de teams ondersteunt bij het inzetten en toepassen van instrumenten en methodieken.

Zelforganisatie betreft de inhoud van het werk en daarmee de exclusieve expertise van de

professionals die een team vormen. Sturing (op hoofdlijnen) ontvangen de teams – onder andere in

de vorm van kaders – vanuit het management. De regiomanagers vormen samen met de bestuurder

eveneens een zelf organiserend team (ZOT). En met de vorming van een ZOT bedrijfsvoering waarin

de randvoorwaardelijke en ondersteunende medewerkers verenigd zijn, kent JGZ 24 ZOT’s.

Vanuit het Management Team (MT) hebben de teams in september een opdrachtbrief ontvangen om

een teamjaaragenda voor 2019 te ontwikkelen. Dat bleek nog best spannend te zijn, zowel voor de

teams als voor het MT. Zij moesten ‘loslaten’ en vertrouwen op de teams, terwijl de teams en

teamleden moesten vertrouwen op elkaar en op zichzelf. De teams zijn er elk op een eigen manier

mee aan de slag gegaan gebruikmakend van een invulformat om toch enige uniformiteit te krijgen.

4

Hoewel er verschillen zijn in de uiteindelijke afzonderlijke teamjaaragenda’s konden we deze

documenten in december samenvoegen tot een (intern) jaarplan 2019.

In de teamjaaragenda 2019 (het teamjaarplan) gaat elk team in op wat de teamleden gezamenlijk

willen bereiken in de 4 kader-kwadranten van JGZ:

1. Kwaliteit van zorg;

we bieden goede passende en innovatieve zorg

2. Tevredenheid van de klant;

klanttevredenheid staat centraal in onze dienstverlening

3. Samenwerking & werkplezier;

we werken met veel plezier samen aan onze doelen

4. Teamresultaten & huishoudboekje;

we hebben zicht op onze teamresultaten, weten wat onze doelen zijn en handelen daarnaar.

De constatering dat het de teams en de teamleden steeds beter lukt om – gebruikmakend van de

TEAMIE-app – bij elkaar te komen, blijft van toepassing. De resultaten en de werkwijze van ZOT

worden steeds duidelijker; hoewel het doel in zicht is, moeten we zeker oog hebben voor de

successen die we onderweg boeken en ervoor zorgen dat we gezamenlijk op weg blijven en ons

blijvend ontwikkelen.

Radermodel

Om de gemeenten – zowel gezamenlijk als individueel – op de juiste wijze te kunnen voorzien van

wettelijke, collectieve adviezen zet JGZ “het radermodel” in. Het idee van dit model is dat raderen

(gezondheidsthema’s) op elkaar ingrijpen waardoor beweging in een rad zal leiden tot beweging van

de andere raderen en daarmee van het geheel. JGZ onderscheidt drie hoofdraderen op basis van de

methodiek GIZ (Gezamenlijk Inschatten Zorgbehoefte), te weten: 1) Ontwikkeling, gezondheid en

kind factoren; 2) Opvoeding, ouderschap en ouderfactoren; en 3) Omgeving, gezinsfactoren.

Daarbinnen zijn diverse op elkaar ingrijpende subthema’s (raderen) benoemd. Door deze thema’s

met elkaar te verbinden, de daarop verzamelde data te combineren, wil JGZ de gemeenten voorzien

van rapportages over de verschillende preventie en gezondheidsthema’s al dan niet aangevuld met

integraal beleidsadvies.

In november hebben we een epidemioloog aangetrokken die met behulp van de – door onszelf en

door andere instanties – verzamelde data rapportage zal gaan verzorgen. Het eerste thema dat

aangepakt is, betreft de vaccinatiegraad. De verwachting is dat we eind maart 2019 de rapportages

per gemeente zullen opleveren.

Het hoofddoel voor de inzet van het Radermodel is:

Ondersteuning van de wettelijke verplichting vanuit het basispakket Jeugdgezondheidszorg, oftewel

het adviseren van gemeenten en partners in de zorg voor jeugd over collectieve

maatregelen/activiteiten op basis van analyse van verkregen gegevens.

Extern: inzicht kunnen geven in het geven van integraal beleidsadvies aan gemeenten op basis van de vier genoemde pijlers.

Intern: professionaliseringsslag binnen JGZ op (integrale) beleidsadvisering.

5

Meer concreet gezegd is het streven om door het gebruik van het Radermodel gaandeweg inzicht te

kunnen geven in de specifieke inhoudelijke doelstellingen uit het convenant met de H8. Uitdrukkelijk

is niet het resultaat dat met het Radermodel inhoudelijke doelstellingen uit het convenant worden

bereikt. Het model dient ervoor inzicht te krijgen in gegevens en deze te bezien in het grotere geheel

om op die wijze een integrale beleidsadvisering te kunnen geven. Het model is dan ook niet primair

bedoeld als verantwoordingsmodel voor de uitvoering van het convenant.

Wat betreft de rand voorwaardelijke doelen – Betere zichtbaarheid en vindbaarheid van JGZ bij

ouders, partners en gemeenten; en Positiever ervaren meerwaarde JGZ – hebben we het afgelopen

jaar een voorstel aan de beleidsambtenaren van de H8-gemeenten voorgelegd over de wijze waarop

we kunnen vaststellen dat we deze doelen bereiken.

Door de implementatie en ingebruikname van het Radermodel zijn de eerste stappen gezet tot het

realiseren van beleidsadvies in een breder perspectief (zoals aangegeven in het jaarplan JGZ – H8

2018). De integrale aanpak die nagestreefd wordt is in lijn met het “tellen & vertellen” zoals

opgenomen in het jaarplan 2018. Waarbij de cijfers in de door ons opgestelde verantwoording

ondersteunend worden ingebracht aan het verhaal. Zodoende zal het Radermodel als brug en

verbindende methodiek gebruikt gaan worden om tot een duidelijke, samenhangende en

resultaatgerichte verantwoording en advisering te komen. Waarbij de rol van JGZ conform het

nieuwe basispakket wordt vervuld, maar waar wij met name de H8 verder kunnen ontlasten en

bijstaan in de uitvoering van alle facetten van de Jeugdgezondheidszorg.

In 2018 heeft JGZ gewerkt aan de eerste rapportage, betreffende het onderwerp vaccinaties. De

uitvoering van het rijksvaccinatieprogramma is per 1 januari 2019 onder de verantwoordelijkheid van

de gemeenten gekomen. Daarnaast is de afgelopen jaren een dalende trend zichtbaar op de

vaccinatiegraad. Deze rapportage wordt in april 2019 separaat opgeleverd.

JGZ-event

Na het succesvolle JGZ-event op 12 juni over het leveren van Zorg op Maat binnen het Landelijk

Professioneel Kader en over de wijze waarop JGZ de AVG zou kunnen en moeten toepassen, hebben

de JGZ-medewerkers zich op 12 oktober in het ADO-stadion ondergedompeld in een leerzame en

leuke management-game. Alle ZOT’s gingen op ludieke wijze met elkaar de strijd aan om in een

drietal rondes hun samenwerkend en zelforganiserend vermogen alsmede hun kennis omtrent

jeugdgezondheidszorg aangevuld met de teamvaardigheden en individuele talenten te tonen.

Uiteindelijk was er uiteraard een winnend team, dat vervolgens de achter zich latende teams met

een knipoog een hart onder de riem stak door aan te geven dat meedoen belangrijker is dan winnen.

Gelukkig werkte het weer mee, waardoor het JGZ-event een zonovergoten aangelegenheid werd.

Statuten aangepast aan de Governancecode Zorg 2017

In 2017 hebben de gezamenlijk gezondheidszorgorganisaties – vertegenwoordigd door hun

brancheorganisaties – een herziene Governancecode voor de zorg vastgesteld. Deze

Governancecode Zorg 2017 was aanleiding om de Statuten van JGZ Zuid-Holland West te

actualiseren. Eind 2018 heeft de Raad van Toezicht (RvT) de herziene statuten vastgesteld. Formele

ondertekening daarvan bij de notaris zal begin 2019 geschieden.

In de Governancecode Zorg is opgenomen dat de RvT een visie op toezichthouden formuleert en

vastlegt. Gebruikmakend van de kennis die enkele leden hadden opgedaan tijdens een onlangs

6

gevolgde NVTZ-scholing hebben de RVT-leden in november 2018 hun individuele en gezamenlijke

visie verwoord en laten opschrijven. Begin 2019 kan de RvT zijn Toezichtvisie vaststellen.

Strategische Koers 2019-2022

Anticiperend op de einddatum van de Strategische Koers 2015-2018 hebben Raad van Toezicht en de

directeur-bestuurder van JGZ eind 2017 onder (bege)leiding van externe experts een eerste

verkenning gemaakt ten behoeve van de nieuwe Strategische Koers 2019-2022 van JGZ Zuid-Holland

West. Vervolgens heeft de bestuurder intern ingrediënten verzameld voor het (her)schrijven van de

Strategische Koers bij het MT (maart 2018) en de OR (april 2018). Na de landelijke

gemeenteraadsverkiezingen en de vorming van nieuwe colleges van B&W heeft JGZ op 20 september

het periodieke Wethouders-/Portefeuillehouders-overleg aangegrepen om ook bij onze

opdrachtgevers input voor de nieuwe Strategische Koers op te halen. Eind 2018 was de concept-

versie van de nieuwe Strategische Koers 2019-2022 van JGZ gereed. Deze hebben we daarna kunnen

verrijken met aanvullende inzichten en ontwikkelingen vanuit het RIVM / Volksgezondheid Toekomst

Verkenningen (VTV 2018) en van de directeur van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg

die ons een blik gunden door het venster op de toekomst. In het eerste kwartaal van 2019 zullen we

onze nieuwe Strategische Koers voor de komende vier jaar vaststellen en bekend maken.

Jaarplan 2019

Op basis van het convenant dat JGZ eind 2017 met de H8-gemeenten heeft afgesproken en dat loopt

tot eind 2021, heeft een werkgroep van beleidsambtenaren en JGZ-medewerkers een voorstel voor

het JGZ-jaarplan 2019 geformuleerd. Vaststelling van dit jaarplan vindt tijdens de eerste overleggen

in 2019 met de gemeenten (beleidsambtenaren en wethouders) plaats. In dit jaarplan gaan we in op

de vorderingen die JGZ in 2019 wil maken ten aanzien van de convenantsafspraken.

7

2. Bereik en werkzaamheden basispakket JGZ In het jaarplan van JGZ ZHW 2018 zijn verschillende ambities en doelen uitgesproken. Eén van deze

doelen is een minimaal gelijk bereik en meer jeugd in zicht bij JGZ. In 2018 was de prioriteit hierbij

om het leveren van Zorg Op Maat (ZOM) verder gestalte te geven. Bereik is dan niet alleen het zien

van kinderen, maar ook het gezamenlijk concluderen dat een kind minder vaak een face-to-face

consult nodig heeft. Het gevolg van deze manier van werken is dat de “oude” bereikdefinitie niet

langer een goede weergave geeft van de praktijk. In 2018 hebben we daarom de definitie van bereik

passend trachten te maken bij ontwikkelingen zoals Zorg op Maat en de landelijke ontwikkeling van

de bereikdefinitie. Tot onze spijt is de wijziging nog niet in deze rapportage zichtbaar, doordat een

zuivere presentatie van het bereik in de betreffende zes categorieën complexer is. Dit

bereikpercentage volgt hierbij de nieuwe richtlijn van het NCJ, maar bereikpercentages zien er

anders uit dan de traditionele presentatie met een minimale grens van respectievelijk 95% en 90%.

JGZ wil deze nieuwe bereikdefinities goed kunnen uitleggen en kunnen onderbouwen, wat in de loop

van 2019 zal plaatsvinden. De in deze rapportage genoemde bereikcijfers zijn nog op de oude

werkmethode gebaseerd. De cijfers zijn daarom lager uitvallen dan verwacht, bijvoorbeeld door

beargumenteerd afwijken van het standaard zorgpad.

In het Basispakket Jeugdgezondheidszorg tot 18 jaar is wettelijk vastgelegd welke zorg er op welk

moment aan kinderen in Nederland moet worden geboden. JGZ biedt deze basiszorg in de acht

gemeenten in de regio Zuid-Holland West. Het Basispakket omvat alle reguliere contactmomenten

voor kinderen in de leeftijd van 0 – 18 jaar, evenals prenatale zorg die gericht is op ondersteuning

van aanstaande ouders op het ouderschap.

De uitvoering van de contactmomenten vindt plaats op JGZ-locaties (zuigelingen, peuters en 5-

jarigen), op scholen (groep 7, klas 2 en het jongerencontactmoment op 15-16-jarige leeftijd) en

tijdens huisbezoeken (met name in de zuigelingenperiode).

Toelichting op de informatie in deze rapportage

In deze rapportage zijn de realisatiecijfers opgenomen van de reguliere contactmomenten.

Er is gekozen voor een onderverdeling in leeftijdscategorieën: zuigelingen 0 – 1 jaar, peuters

1 – 4 jaar en de schoolgaande leeftijd (4 – 19 jaar).

Bij iedere leeftijdscategorie is gekeken hoeveel van deze kinderen minimaal 1x in de

rapportageperiode (periode van 1 januari tot en met 31 december 2018) gezien zijn.

Tevens is opgenomen hoe hoog het percentage verschenen contacten versus niet verschenen

contacten met/zonder bericht is per leeftijdsperiode. Het gaat hierbij om het totaal aantal

contactmomenten in de betreffende periode. Bij groep 7 en klas 2 is dit percentage niet

meegenomen, omdat de kinderen uit de klas gehaald worden en er slechts zeer sporadisch

sprake is van niet verschenen (bijvoorbeeld bij ziekte).

De percentages onderzoek op indicatie zijn afgeleid van het totaal aantal contactmomenten en

zijn uitgesplitst naar onderzoeken op onze eigen locaties en huisbezoeken.

Tot slot is het aantal doorverwijzingen opgenomen, met de uitsplitsing naar wie is doorverwezen.

Het betreft het totaal aantal doorverwijzingen, waarbij één kind naar meerdere hulpverleners

kan zijn doorverwezen.

Vanzelfsprekend gaan we graag met de afzonderlijke gemeenten in gesprek over de achtergrond

en de onderbouwing van de cijfers per gemeente.

8

De gerapporteerde cijfers geven een beeld van aantallen kinderen en contactmomenten. De totale

zorg die JGZ-professionals dagelijks aan ouders en kind verlenen is niet alleen in cijfers te vatten.

Deze bestaat uit ondersteuning en begeleiding van de ouders, screening en onderzoek van de

kinderen en jongeren, overleg met andere instanties en hulpverleners, doorverwijzen naar deze

instanties of het team van het sociaal domein enz. Kortom de in deze rapportage gezette informatie

is slechts een gedeelte van de werkzaamheden en informatie waar JGZ dagelijks mee aan de slag is.

2.1 Bereik Contactmomenten (0 – 19) Zoals vermeld in het jaarplan JGZ ZHW 2018 was het doel dit jaar om een minimaal gelijk gebleven

bereik te realiseren en daarnaast meer jeugd in zicht te krijgen, t.o.v. het jaar 2017. Het percentuele

bereik per leeftijdscategorie/CM voor 2018 ziet er als volgt uit:

Bereik percentage

Gemeenten

CM

0 -

1 ja

ar

CM

1 -

4 ja

ar

CM

4 -

19

(G

roep

2)

CM

4 -

19

(Gro

ep 7

)

CM

4 -

19

(K

las

2)

CM

4 -

19

(Re

spo

ns

JCM

)

Delft 98% 90% 81% 103% 67% 91%

Leidschendam-Voorburg 100% 91% 87% 98% 54% 54%

Midden-Delfland 99% 93% 110% 91% 87% 56%

Pijnacker-Nootdorp 99% 94% 91% 96% 54% 24%

Rijswijk 99% 91% 94% 75% 70% 60%

Wassenaar 100% 93% 112% 96% 65% 77%

Westland 99% 97% 93% 81% 81% 60%

Zoetermeer 99% 95% 70% 72% 57% 82%

Totaal 99% 93% 86% 86% 66% 70%

Uit bovenstaande tabel is op te maken dat het bereik in alle Contactmomenten tot 4 jaar op pijl is en

binnen de normen valt. Voor de 0 – 1 jarige minimaal 95% en voor de 1 – 4 jarige minimaal 90%. Bij

de contactmomenten in de leeftijd 4-19 zien we een opvallend verschil. In sommige gemeenten ligt

het bereikpercentage op individuele contactmomenten namelijk hoger dan 100%, terwijl het bereik

op andere contactmomenten achter blijft. Dit is goed zichtbaar in de contactmomenten groep 2 en

groep 7. In algemene zin is het bereik bij de 4 - 18 jarige gedaald met circa 9% punten, gezien op alle

contactmomenten in het hele werkgebied.

Het lagere bereikcijfer wordt veroorzaakt door drie factoren. Allereerst het feit dat in sommige

gemeenten er een achterstand was van voorgaand jaar, welke dit boekjaar is ingelopen. Dit verklaart

dat op specifieke contactmomenten het bereik hoger is dan 100%. Ten tweede en samenhangend

met de eerste situatie, JGZ het gehele jaar gekampt heeft met tekorten aan personeel. Enerzijds is de

arbeidsmarkt krap en anderzijds nemen maatwerkactiviteiten toe, waardoor professionals ook meer

worden ingezet voor deze activiteiten. Als laatste ziet JGZ dat de toegang tot scholen moeilijker en

tijdrovender is geworden. Dit komt voornamelijk door de invoering van de Algemene verordening

9

gegevensbescherming (AVG). Scholen zijn terughoudender geworden om toegang tot de informatie

van jeugdigen te bieden. JGZ heeft hierin veel tijd geïnvesteerd het afgelopen jaar om bezwaren weg

te nemen en goede afspraken te maken.

Bij de overige contactmomenten in de leeftijdscategorie 4 – 19 is er sprake van iets anders. De

“oude” bereik definitie is bij het vaststellen van de bovenstaande bereikcijfers nog gehanteerd. Deze

gaat uit van het zorgpad met standaard 20 contactmomenten en kijkt naar ieder individueel

contactmoment en hoeveel kinderen er gezien zijn op dat contactmoment. Dit terwijl de “nieuwe”

werkwijze, conform LPK/NCJ richtlijn, het afgelopen jaar in vrijwel iedere gemeente is toegepast in

meer of mindere mate. Dit houdt in dat er door de meeste van de 4 – 19 teams is gekeken hoe zij

meer zorg konden leveren waar meer nodig was, maar ook minder waar men met minder toe kon,

ZOM. Zodoende is er bij verscheidene dossiers/contactmomenten bewust en beargumenteerd voor

gekozen om een bepaald contactmoment niet uit te voeren. Waarbij de hiermee gewonnen tijd weer

gebruikt is om extra zorg te kunnen bieden aan de kinderen/jongeren die het nodig hadden. Dit heeft

als gevolg dat de kinderen die bewust en beargumenteerd niet gezien zijn, ook niet meetellen in het

bereik en dus het percentage negatief beïnvloeden.

Tot slot is er in 2018 sprake geweest van een personeelstekort in verschillende regio’s. Het gevolg

hiervan was dat er onvoldoende personeel was/is om alle kinderen tijdig te zien. Dit is een probleem

waar wij ons bewust van zijn en waar in najaar van 2018 met man en macht op is ingezet. Dit heeft er

inmiddels toe geleid dat het tekort aan personeel in grote mate is teruggedrongen. De opgelopen

achterstand dankzij het tekort wordt inmiddels weer weggewerkt. Ondanks deze positieve

ontwikkelingen heeft het tekort aan personeel over 2018 wel zijn weerslag gehad op de tijdigheid en

mogelijkheid om ieder kind op te roepen en te zien.

Vergelijking 2017

Met oog op het doel om een minimaal gelijk gebleven bereik in 2018, t.o.v. 2017, te behalen en het

beter in zicht hebben van jeugd kan geconcludeerd worden dat wanneer de “oude” bereikdefinities

vergeleken worden dit doel niet behaald is. Dat wil zeggen dat er sprake is van een niet-significant

lager bereik in 2018, t.o.v. 2017. Het verschil bedraagt bij de 0-1 jarige en de 1-4 jarige ongeveer 1%

punt en bij de 4-19 jarige er sprake is van een verschil van respectievelijk 7% punt (CM groep 2), 10%

punten (CM groep 7) en >30% punten (CM klas 2). Hierbij dient wel rekening gehouden te worden

met het feit dat in 2017 er sprake was van overproductie bij verscheidene 4-19 contactmomenten.

Wanneer we kijken naar het gemiddelde van boekjaar 2017 en 2018 per gemeente is dan ook

zichtbaar dat het totale gemiddelde percentage bereik in CM groep 2 (89,5%), CM groep 7 (91%) en

CM klas 2 (83%) hoger uitvalt.

Het beter in zicht hebben van jeugd is naar onze mening gelukt. Dit is niet direct af te leiden uit het

bereik, maar uit manier waarop er gewerkt is en welke aanvullende/extra diensten er verricht zijn.

Zoals hierboven vermeld is er al gedeeltelijk gewerkt vanuit de ZOM gedachte, wat inhoudt dat men

beargumenteerd meer of minder contactmomenten heeft aangeboden dan de traditionele 20

contactmomenten. Hieruit is op te maken dat de professionals een beter inzicht hebben verkregen in

de jeugd en ook in wat de zorgbehoefte is van kinderen/ouders. Afwijking van het standaard zorgpad

wordt namelijk alleen maar gedaan indien er hier reden/mogelijkheid toe is en in overleg met de

10

ouders/het kind. Om af te kunnen wijken van het standaard zorgpad moet de professional bij uitstek

dus al beschikken over een beter inzicht in zijn/haar cliënt dan voorheen het geval was.

2.2 Contactmomenten: verschenen/nvmb/nvzb Naast bereik kijkt JGZ ook naar de hoeveelheid afspraken waarbij men de eerste keer direct is

verschenen en hoeveel no-shows er zijn met of zonder bericht. Dit wordt gedaan in het kader van

efficiëntie. Wanneer iemand namelijk direct verschijnt bij de eerste oproep dan hoeft er niet nog een

keer opgeroepen te worden en is er voor zowel de ouder/het kind als JGZ het minste werk.

Percentueel gezien ziet de hoeveelheid verschenen, niet verschenen met bericht (nvmb) en niet

verschenen zonder bericht (nvzb) er als volgt uit:

(no-)show percentage

CM 0 - 1 jaar CM 1 - 4 jaar CM 4 - 19 jaar (Groep

2)

Gemeenten

Ver

sch

enen

(1st

e o

pro

ep)

NV

MB

NV

ZB

Ver

sch

enen

(1

ste

op

roep

)

NV

MB

NV

ZB

Ver

sch

enen

(1st

e o

pro

ep)

NV

MB

NV

ZB

Delft 87% 10% 3% 72% 21% 7% 68% 27% 6%

Leidschendam-Voorburg

86% 11% 3% 74% 22% 4% 69% 26% 5%

Midden-Delfland

90% 9% 1% 79% 18% 4% 74% 23% 2%

Pijnacker-Nootdorp

88% 10% 1% 74% 22% 3% 69% 28% 4%

Rijswijk 84% 13% 3% 73% 22% 5% 58% 33% 9%

Wassenaar 88% 11% 1% 74% 22% 4% 70% 25% 5%

Westland 88% 11% 1% 77% 19% 4% 71% 26% 4%

Zoetermeer 87% 11% 2% 75% 20% 5% 70% 21% 9%

Totaal 87% 11% 2% 75% 21% 4% 68% 26% 5%

Nvmb betreft de contactmomenten die door ouders (telefonisch) zijn afgezegd. Het merendeel van

deze afzeggingen vindt ruim voor de betreffende afspraak plaats. Op deze tijden worden opnieuw

kinderen gepland. Een deel van de afspraken wordt echter kort van te voren afgezegd en dan is het

niet altijd mogelijk om alsnog kinderen op de vrijgekomen tijd in te plannen.

Nvzb betreft afspraken waarbij ouders niet aanwezig zijn met hun kind op de afgesproken datum en

tijd.

De stijging in het aantal nvmb contactmomenten tussen de 0-1 jaar, 1-4 jaar en 4-19 jaar heeft te

maken met de werkwijze. Bij de 0-1 contactmomenten wordt er direct na de afspraak een nieuwe

afspraak ingepland gezamenlijk met de ouder. Bij de 1-4 jarige en de 4-19 jarige is dit niet van

toepassing en wordt er een afspraak voorgesteld of kan de ouder er zelf eentje inplannen. Hierdoor

is de mate van follow-up lager dan bij de 0-1 jarige. De latere contactmomenten in groep 7 en klas 2

zijn hierboven niet genoemd omdat hiervoor de kinderen uit de klas gehaald worden door de

jeugdarts.

11

Voor wat betreft de verdeling zien we eigenlijk een vergelijkbare trend in alle gemeenten. Een

uitschieter hierop is de gemeente Delft, waar 7% van alle afspraken in de leeftijdsgroep 1–4 jaar niet

is komen opdagen bij de eerste afspraak. Daarnaast zien we ook in Rijswijk in de leeftijdsgroep 4–19

een relatief groot aantal afspraken wat afgezegd is met bericht en ook zonder. Dit heeft er aan

bijgedragen dat nog geen 60% van alle afspraken in de leeftijdsgroep 4-19 in Rijswijk op de in eerste

instantie geplande datum en tijd hebben plaatsgevonden.

Alle te laat geannuleerde afspraken, zonder bericht en met bericht op te korte termijn, hebben tot

gevolg dat er tijd verloren is gegaan welke ook gebruikt had kunnen worden om een ander kind te

zien. Om deze verloren tijd tegen te gaan hebben we medio 2016 al een systeem opgezet waarbij we

een herinnerings-SMS versturen, drie dagen voordat ouders hun afspraak op het consultatiebureau

hebben. Op het momenten zijn we bezig om deze SMS-module opnieuw onder de aandacht te

brengen en het gebruik ervan weer aan te scherpen. Omdat wij hebben gemerkt dat over de loop

van 2018 deze contactmodule niet meer bij alle dossiers gebruikt wordt.

Vergelijking 2017

Gemiddeld gezien is er een niet significante stijging te zien in het aantal afspraken wat direct is

verschenen in 2018, ten opzichte van 2017. In de leeftijdscategorie 0-1 en 1-4 zien we respectievelijk

een stijging van 2% punten en 4% punten. Dit wil zeggen dat er afgelopen jaar minder afspraken in

deze leeftijdscategorie zijn afgezegd en er ook minder mensen niet zijn komen opdagen dan in 2017.

Bij de leeftijdscategorie 4-19 zien we echter een niet significante daling overall van 2% punten, ten

opzichte van 2017. Deze daling wordt veroorzaakt door een stijging in het aantal afspraken dat verzet

is met bericht.

12

2.3 Contactmomenten: op indicatie en huisbezoeken Over de loop van het jaar verricht JGZ duizenden consulten binnen het reguliere zorgpad van

kinderen. Naast de reguliere contactmomenten is er soms ook reden om een kind of ouders op een

afwijkend of extra moment te zien of te spreken. Om dit mogelijk te maken wordt er gebruik

gemaakt van consulten op indicatie (OI). Deze ad-hoc contactmomenten zijn bedoeld om extra tijd

en aandacht te kunnen geven daar waar het nodig is, maar ook om af te kunnen wijken van het

reguliere zorgpad. OI wordt daarom ook gebruikt om ZOM te kunnen leveren aan kinderen en ouders

en is een inherent onderdeel van onze klantgerichte werkwijze.

Aantal & percentage OI & huisbezoek

CM 0 - 1 jaar CM 1 - 4 jaar

Gemeenten

% O

I van

aan

tal C

M

Ab

solu

ut

aan

tal O

I

Aan

tal h

uis

bez

oek

en

% H

uis

bez

oek

en v

an

OI

% O

I van

aan

tal C

M

Ab

solu

ut

aan

tal O

I

Aan

tal h

uis

bez

oek

en

% H

uis

bez

oek

en v

an

OI

Delft 3,2% 236 36 15,3% 18,9% 924 103 10,0%

Leidschendam-Voorburg

4,2% 210 78 37,1% 17,3% 774 114 12,8%

Midden-Delfland 4,1% 58 11 19,0% 14,9% 165 25 13,2%

Pijnacker-Nootdorp

2,4% 112 10 8,9% 13,2% 478 23 4,6%

Rijswijk 1,9% 96 24 25,0% 13,9% 491 43 8,1%

Wassenaar 3,2% 38 13 34,2% 17,1% 171 46 21,2%

Westland 2,9% 233 51 21,9% 17,9% 1007 168 14,3%

Zoetermeer 3,0% 276 73 26,4% 19,7% 1432 123 7,9%

Totaal 3,1% 1259 296 23,5% 16,6% 5442 645 11,5%

Voor de leeftijdscategorieën 0-1 en 1-4 jaar ziet de verdeling van het aantal OI ten opzichte van het

totaal aantal contactmomenten er zoals hierboven uit. Het relatief lage aantal (tussen de 2,5% en

4%) OI in de leeftijdsgroep 0-1 jaar is vanwege het grote aantal reguliere contactmomenten dat

beschikbaar is in deze eerste levensfase. Omdat er al veel reguliere momenten van contact zijn is er

minder behoefte en noodzaak aan extra of afwijkende momenten. In de leeftijdscategorie 1-4 is

zichtbaar dat in ongeveer 15% tot 20% van de gevallen gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid

tot OI. Dit omdat er minder reguliere contactmomenten zijn in deze leeftijdscategorie en er een

langere tijd tussen de reguliere momenten in zit. Bij een afwijkende zorgbehoefte is men dan ook

eerder genoodzaakt om gebruik te maken van een OI. Het aantal huisbezoeken wat is ondernomen

staat zowel in absolute getallen als percentueel uitgedrukt. Bij de leeftijdsgroep 0-1 jaar is bijna een

kwart van alle OI momenten een huisbezoek, terwijl dit bij de 1-4 jarige iets meer dan 10% is. Dit is

iets waar wij als JGZ goed op moeten letten, omdat een huisbezoek een zeer tijdsintensieve

handeling is. Zodoende is het voor ons als JGZ belangrijk om altijd de afweging te maken wanneer

een huisbezoek de juiste keuze is en wanneer niet. Want ondanks dat het veel duidelijkheid kan

13

verschaffen over de situatie van het kind en de thuis- en/of gezinssituatie, kan de benodigde

hulpverlening ook al geboden zijn met bijvoorbeeld een telefonisch contactmoment of een kort

consult op locatie. Een OI welke minder tijd- en arbeidsintensief is.

Bij de schoolgaande kinderen van 4-19 is er eigenlijk vrijwel geen sprake meer van huisbezoeken,

maar vinden er wel nog steeds consulten op indicatie plaats.

OI PGO's & JCM

CM 4 - 19 jaar (PGO's & JCM)

Gemeenten % OI van

aantal CM Absoluut aantal

OI Aantal OI JCM

% OI JCM t.o.v. ingevulde vragenlijst

Delft 5,5% 170 399 29,2%

Leidschendam-Voorburg 7,4% 176 134 22,3%

Midden-Delfland 4,6% 32 50 39,1%

Pijnacker-Nootdorp 7,3% 122 37 53,6%

Rijswijk 9,1% 142 77 23,9%

Wassenaar 4,8% 39 162 51,9%

Westland 7,2% 277 279 28,6%

Zoetermeer 5,7% 256 484 33,4%

Totaal 6,4% 1214 1622 35,2%

Het aantal OI op het JCM is het aantal consulten wat voortkomt uit de ingevulde vragenlijsten, welke

uitgereikt worden aan de leerlingen op 15/16 jarige leeftijd. De respons op de vragenlijst ligt

gemiddeld genomen rond de 60% procent voor de volledige H8. Van alle ingevulde lijsten wordt

ongeveer een derde van de leerlingen ook daadwerkelijk uitgenodigd/verschijnt op een extra

consult.

14

2.4 Contactmomenten: verwijzingen Bij JGZ kunnen ouders terecht voor vrijwel alles wat met kinderen te maken heeft, van alledaagse

vragen tot grote zorgen, wij willen er voor iedereen zijn. Bij zowel alledaagse vragen als grote zorgen

komt het voor dat wij niet zelf kunnen voorzien in een antwoord of oplossing, maar dat hier een

andere expertise of kennis voor benodigd is. Wanneer dit nodig is dan verwijzen wij ouder/kind door.

Het signaleren van ontwikkelingen en zaken bij kinderen en hun ouders is één van de primaire taken

van JGZ. Een signalering en een eventuele verwijzing die hier uit voortvloeit kan voorkomen bij alle

leeftijdsgroepen en over verschillende onderwerpen gaan. In de tabellen die onder bijlage 1 staan is

een gedetailleerd overzicht neergezet van alle verwijzingen per gemeente. In de verschillende

leeftijdsgroepen hebben wij in 2018 geen bijzonderheden gevonden, anders dan de reguliere

verdeling. Bij 0-1 wordt er met name verwezen naar de “Radioloog” (voor mogelijke heupdysplasie)

en de “Fysiotherapeut” (houdingsafwijkingen). Bij 1-4 met name de “Oogarts” (naar aanleiding

visustest 3,3 jaar), “Logopedie” (voor taal-spraakontwikkeling) en een groot aantal VVE-verwijzingen.

Bij 4-19 zijn de verwijzingen in het eerste contactmoment (groep 2) nog veelal naar de “Oogarts”. In

de daaropvolgende contactmomenten, groep 7 en klas 2, is er meer sprake van een context

afhankelijke verdeling. Hierbij zijn de “huisarts” (voor uiteenlopende zaken) en “diëtist” (overgewicht

e.d.) wel nog relatief vaak van toepassing.

2.5 Vaccinaties

In Bijlage 2 staan de grafieken die de vaccinatiegraad laten zien van kinderen woonachtig in de regio

Zuid-Holland West. De cijfers zijn afkomstig uit de rapportage van het RIVM: ‘Vaccinatiegraad en

jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2017.’ Deze rapportage is gezamenlijk met onze

eigen data gebruikt om tot onderstaande gegevens te komen. De rapportage is dezelfde als die in de

halfjaarrapportage is opgenomen, omdat er maar 1x per jaar nieuwe cijfers vanuit het RIVM

beschikbaar worden gesteld.

De grafieken in Bijlage 2 gaan over volledig gevaccineerde kinderen per leeftijdscohort: kinderen

geboren in 2015 die alle vaccinaties van de zuigelingen- en peuterleeftijd gehad hebben, kinderen

geboren in 2012 die de 4-jarige vaccinaties gehad hebben, kinderen geboren in 2007 die de 9-jarige

vaccinaties hebben gehad, meisjes geboren in 2003 die de HPV-vaccinaties hebben gehad en een

overzicht van kinderen geboren in 2004 (1 mei t/m 31 december) die de MEN ACWY vaccinatie

hebben gehad.

RIVM: ‘De vaccinatiegraad, oftewel het aandeel zuigelingen, kleuters en schoolkinderen dat de

vaccinaties uit het RVP krijgt, is nog steeds hoog maar daalt de laatste jaren gestaag. Voor de HPV-

vaccinatie is de verdere daling in de vaccinatiegraad van 8 procent ten opzichte van vorig jaar

opmerkelijk. Overigens is niet alleen in Nederland een daling te zien. De vaccinatiegraad voor bof,

mazelen en rode hond (BMR) daalt al een paar jaar licht. De norm van 95 procent van de

Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die nodig is om mazelen uit te bannen, wordt in Nederland bij

de eerste BMR-vaccinatie niet meer gehaald. Voor de tweede BMR-vaccinatie was dit al langer zo.

Een hoge vaccinatiegraad is belangrijk. Wanneer veel mensen zijn ingeënt tegen een infectieziekte,

komt deze ziekte minder vaak voor (groepsbescherming). Ook kwetsbare kinderen en kinderen die

(nog) niet zijn ingeënt, lopen dan minder risico de ziekte te krijgen. Ze worden als het ware

15

beschermd door de ingeënte groep. Om dit effect te behouden is het belangrijk dat zoveel mogelijk

mensen zijn ingeënt”.

De verschillen zoals genoemd in het rapport van de RIVM zijn in onze regio ook zichtbaar, naast

signalen dat er specifieke doelgroepen zijn die steeds vaker van vaccinatie afzien. Een groeiende

groep hoogopgeleide jonge ouders is hier een onderdeel van.

Vanwege de opheffing van de AWBZ en de daaropvolgende verankering van het RVP in de WPG, zijn

vanaf 1 januari 2019 de gemeenten verantwoordelijk voor het RVP. Dit houdt in dat binnen de H8

iedere gemeente verantwoordelijk is voor het op peil houden van de vaccinatiegraad van hun

inwoners. In de praktijk veranderd er hiermee relatief weinig, daar de uitvoer van het

vaccinatieprogramma altijd al plaatselijk werd uitgevoerd.

Daarnaast is er sprake van de nieuwe Meningokokken ACWY vaccinatie welke met terugwerkende

kracht zal worden toegediend aan een viertal cohorten. Het eerste cohort kinderen is in oktober van

dit jaar door JGZ opgeroepen en in het voorjaar van 2019 is naast de reguliere groepsvaccinatie ook

een inhaalcampagne georganiseerd voor de overige drie cohorten. In het najaar 2018 is de Men

ACWY-vaccinatie voor de 14-jarigen, voor onze regio zijn dit in totaal 4055 jongeren, uitgevoerd.

Het is bekend dat jongeren een grote rol spelen in het verspreiden van de meningokokkenbacterie.

Er wordt gedacht dat dit onder meer komt doordat jongeren veel sociale contacten hebben. Ze

verkeren in veel verschillende sociale groepen en lopen daarom meer kans om besmet te worden en

de bacterie onbewust te verspreiden.

2.6 Logopedie In 2015 is de werkwijze rond preventieve logopedie veranderd. Reden hiervoor is de implementatie

van de (landelijke) Handreiking Uniforme signalering van taalachterstanden bij jonge kinderen. De 5-

jarige kinderen worden niet meer standaard allemaal gezien, maar op basis van een vragenlijst,

ingevuld door ouders en leerkrachten, wordt bepaald welke kinderen uitgenodigd worden voor een

consult. Dit geeft ruimte voor uitvoering van het contactmoment eerste fase diagnostiek bij 2-jarige

kinderen die uitvallen op de screening van het Verrijkt Van Wiechen ten aanzien van de

taalspraakontwikkeling. Deze kinderen worden uitgenodigd voor een informatie- en adviesgesprek

bij de logopediste. De blauwe kolom geeft het aantal kinderen weer dat een 2-jarig consult heeft

gehad. De groene kolom hoeveel % van de 2-jarige kinderen is uitgenodigd en verschenen bij het

gesprek met de logopediste.

16

Ten opzichte van 2017 zijn de percentage niet significant verschillend. In Delft, Leidschendam-

Voorburg & Rijswijk is er sprake van een kleine daling (1% punt). In Midden Delfland is er geen sprake

van uitgevoerde logopedie bij 2-jarige geweest in 2018. Wassenaar laat de grootste stijging zien,

waar in 2017 nog 3% gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid is dat nu bij 7% het geval.

6% 6%0%

5% 8% 7% 4% 5%

921 792 213 583 627 191 1.132 1.293

Preventieve logopedie 2-jarigen

% Eerste fase diagnostiek Aantal contactmomenten 2 jaar

17

Het bereik bij de 5-jarige leeftijd definiëren we als: het percentage kinderen waarvan de vragenlijst in

de rapportageperiode (1 januari 2018 tot en met 31 december 2018) ingevuld is in het betreffende

leeftijdscohort, dat wil zeggen in de leeftijd van 4,9 en 5,9 jaar. De leerlingenlijsten van de scholen

bepalen hoe groot de doelgroep (blauw) van het betreffende leeftijdscohort is. De groene kolom

geeft aan hoeveel % van de vragenlijsten ingevuld zijn. De oranje kolom geeft aan hoeveel % van de

leerlingen verschenen zijn voor een preventief logopedisch consult rond de leeftijd van 5 jaar.

Ten opzichte van 2017 Zijn er geen noemenswaardige verschillen. Het bereik hoger dan 100% is te

wijten aan het verschil tussen boekjaar en schooljaar beginsel.

2.7 Vraag vanuit de “klant”: Inloopspreekuren en telefonisch spreekuur In iedere gemeente worden één of meerdere inloopspreekuren gepland waar ouders kunnen

binnenlopen voor vragen. Gemiddeld is er op iedere JGZ-locatie een inloopspreekuur van 1 uur per

week. Daarnaast is JGZ Iedere ochtend telefonisch bereikbaar voor inhoudelijke vragen over de

gezondheid en opvoeding van kinderen. Deze vragen worden beantwoord door een

jeugdverpleegkundige.

In onderstaand overzicht staan de leeftijden van de kinderen waarover de vragen gesteld zijn en de

aantallen.

41%35%

54%60% 65%

40%49%

55%

88%77%

111%

82%

64%

83% 81%88%

828 690 293 606 531 211 1.117 1.294

Bereik preventieve logopedie 5-jarigen

Logopedie vervolg % Gezien (% bereik) Doelgroep

18

Zowel relatief als absoluut gezien werden de meeste vragen gesteld over de kinderen tussen de 0-1

jaar. Met name over gedrag, Voeding en gewicht. Op de inloopspreekuren bleek ook het overgrote

merendeel van de contacten te gaan over gewicht/groei. In Bijlage 3 staat een gedetailleerd

overzicht van alle onderwerpen die behandeld zijn in de inloopspreekuren en de telefonische

spreekuren.

2.8 Prenataal huisbezoek Prenatale zorg wordt ingezet als aanstaande ouders reeds voor de geboorte begeleiding en

ondersteuning nodig hebben bij de voorbereiding op het aanstaande ouderschap. De begeleiding

wordt uitgevoerd door jeugdverpleegkundigen die ook Stevig Ouderschap uitvoeren. Zij

ondersteunen de aanstaande ouders bij zowel praktische zaken (huisvesting, financiën, etc.) als bij

gezond zwanger zijn en welke veranderingen zullen plaatsvinden bij de geboorte van hun kind.

63 5312

53 50 1761 96

185 173

18

118 141

49

172

279

705 592

115

375

538

109

854 1.054

Aantal vragen per leeftijdsgroep, Telefonisch spreekuur

Aantal vragen over kinderen 4 - 19 jaar Aantal vragen over kinderen 1 - 4 jaar

Aantal vragen over kinderen 0 - 1 jaar

19

Het begrote aantal trajecten prenatale zorg is gebaseerd op 2% van het aantal geboorten in de

betreffende gemeente. De werkelijke realisatie is in de meeste gemeenten lager dan wat begroot is.

In Delft worden in verhouding de meeste prenatale huisbezoeken uitgevoerd. Dit heeft te maken met

de verbinding die JGZ gezocht heeft met het Verloskundige Samenwerkingsverband (VSV) in het

Reinier de Graaf Gasthuis. VSV’s hebben onder andere de taak om verbinding met JGZ-organisaties te

maken. In alle regio’s van onze organisatie zoekt JGZ actief de VSV’s op om de samenwerking aan te

halen. Denk hierbij aan de inzet van JGZ binnen de diverse zorgpaden die rondom prenatale zorg

worden vastgesteld.

Delft Leidschendam-Voorburg

Midden-Delfland

Pijnacker-Nootdorp

Rijswijk Wassenaar Westland Zoetermeer

129%

50%

33%40%

31%

50%

15%

58%

17 14 3 10 13 4 20 26Prenataal huisbezoek

% Aantal trajecten gestart

Aantal trajecten begroot

20

3. Basispakket JGZ Flexibel Met ingang van 1 januari 2018, bij ingang van het nieuwe convenant, zijn de activiteiten van het

Programma op Maat op een nieuwe wijze gecategoriseerd. Er wordt nu een onderscheid gemaakt

tussen producten welke behoren tot het basispakket JGZ “flexibel” en de aanvullende diensten van

het Programma op Maat. Hierbij zijn de activiteiten inhoudelijk niet gewijzigd, maar de aanvraag en

verantwoordingsstructuur is hiermee wel vereenvoudigd. Zodoende zijn Bemoeizorg, toeleiding-VVE,

Onderzoek bij Ziekteverzuim en Groepsvoorlichting/Netwerkbijeenkomsten nu onder BTP Flexibel

geschaard en een inherent onderdeel van de basis subsidiestroom.

3.1 Bemoeizorg

Bemoeizorg wordt ingezet op het moment dat kinderen/gezinnen zorgmijdend zijn en dit door JGZ

opgemerkt wordt, doordat zij vaak of telkens niet verschijnen op reguliere contactmomenten.

Daarnaast wordt Bemoeizorg ingezet wij signalen ontvangen vanuit andere

organisaties/vindplaatsen.

In bovenstaande grafiek is zichtbaar dat de inzet van Bemoeizorg bij de meeste gemeenten binnen

de begrote aantallen is gebleven. In Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar is er sprake van een kleine

overproductie en in Delft is ondanks de ophoging van het aantal trajecten van 40 naar 60 er alsnog

sprake van een overproductie.

Het aantal begrote trajecten is relatief gezien laag, t.o.v. andere activiteiten en het aantal kinderen

binnen iedere gemeente. Dit is omdat Bemoeizorg in het kader van signalen van zorg ook geregeld

door een team in het sociaal domein wordt uitgevoerd, al dan niet door JGZ-medewerkers die vanuit

de betreffende teams werkzaamheden uitvoeren. In Westland werden de bemoeizorgtrajecten

bijvoorbeeld gedeeltelijk uitgevoerd door medewerkers van het SKT en “JGZ Vitis” (Voor Westland).

De realisatie vanuit JGZ is met name gericht op traceren en het verhogen van het bereik bij niet

verschijnen op contactmomenten. Daarnaast wordt in sommige gemeenten, met goedkeuring,

Bemoeizorg ook ingezet om casusregie uit te voeren en extra preventieve zorg te verschaffen aan

gezinnen/kinderen die hier behoefte aan hebben.

0%

25%

50%

75%

100%

123%

50%

0%

120%89%

105%

67% 68%

87%

60 26

0

10 65 20 30 75 286

% Aantal gestart Aantal afgesproken trajecten

Realisatie bemoeizorg

21

Reden aanmelding Bemoeizorg (kunnen meerdere redenen zijn per cliënt)

Bemoeizorg Fi

nan

ciël

e si

tuat

ie

Ged

rags

pro

ble

me

n

Gez

inss

itu

atie

Hu

isve

stin

gsp

rob

lem

en

Kin

der

mis

han

del

ing

Ove

rig

Re

lati

epro

ble

me

n

Sch

oo

lver

zuim

Trac

eren

Vac

cin

atie

-

ach

ters

tan

d

Zorg

mij

den

d

Delft 7 6 32 2 5 11 7 1 56 8 41

Leidschendam-Voorburg

3 1 1 11 2

Midden-Delfland 1 1 1 1

Pijnacker-Nootdorp 5 3 5

Rijswijk 2 2 28 37

Wassenaar 1 5 1 2 3 3 3 1

Westland 1 1 4 4 1 1 10 2 10

Zoetermeer 6 5 18 5 2 10 10 34 9 32

Totaal 14 13 65 8 11 36 21 2 146 19 129

Zoals valt op te maken uit de tabel is de voornaamste inzet van Bemoeizorg gericht op traceren en

zorgmijdend gedrag. Overig betekend in dit geval de zaken die niet gemakkelijk onder een noemer te

vatten zijn, zoals signalen vanuit andere zorgverleners of een combinatie van factoren die

gezamenlijk wel aanleiding geven tot het inzetten van Bemoeizorg. Bij gezinnen waar de

problematiek niet zozeer zorgmijdend gedrag is gaat het vaak om gezinssituaties. Dit betekent dat er

hier sprake is van een situatie binnen het gezin die wij signaleren of gecommuniceerd krijgen, welke

een mogelijk risico vormt voor de ontwikkeling of gezondheid van het kind.

3.2 VVE Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) is bedoeld om (taal)achterstanden te voorkomen en tijdig te

signaleren, voordat het basisonderwijs start. Dit proces begint bij JGZ al vanaf het

Zuigelingenhuisbezoek, waarbij wij al opnemen in het dossier van het kind wat het opleidingsniveau

van de ouder(s) is. De daadwerkelijke toeleiding naar VVE vindt plaats vanaf het contactmoment 18

maanden. Tijdens dit contactmoment en de contactmomenten 2 jaar en 3,3 jaar nog eens extra,

wordt bepaald of het kind voldoet aan de doelgroep criteria. Criteria waar naar gekeken worden zijn,

opleidingsniveau ouder(s), achterstand in spraak/taalontwikkeling, het taalaanbod in de thuissituatie

en sociaal-emotionele gronden. Als het kind aan de criteria voldoet, wordt er een verwijsbrief voor

de VVE-peuterspeelzaal/kinderopvang opgesteld en wordt het kind in ons systeem aangemerkt als

doelgroepkind.

22

Realisatie toeleiding naar VVE

Toeleiding VVE (18 mnd, 2,3 & 3,3 jaar geregistreerd in 2018)

Toel

eid

ing

Aan

tal

afge

spro

ken

% T

oel

eid

ing

gere

alis

eerd

Aan

tal

do

elgr

oep

kin

der

en

VV

E

% A

anta

l d

oel

gro

epki

nd

eren

gep

laat

st

Delft 950 72% 450 76%

Leidschendam-Voorburg

823 90% 178 59%

Midden-Delfland 180 94% 24 83%

Pijnacker-Nootdorp 598 86% 88 68%

Rijswijk 525 113% 185 61%

Wassenaar 163 101% 29 83%

Westland 1.039 84% 244 71%

Zoetermeer 1.374 72% 286 62%

Totaal 5.652 84% 1.484 69%

Het aantal afgesproken kinderen is gebaseerd op de cijfers van het CBS in combinatie met het

groei/krimp cijfer van de betreffende gemeente. Dit is het aantal kinderen, tussen de 1 en de 2 jaar,

wat wij dus in theorie zouden moeten beoordelen en bekijken of het kind in aanmerking komt voor

verwijzing. Zoals hierboven te zien varieert het percentage gerealiseerde kinderen van gemeente tot

gemeente (72% - 113%). Dit verschil in realisatie wordt veroorzaakt door verscheidene factoren.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan de hoeveelheid 1-jarige kinderen die in de praktijk in een gemeente

aanwezig zijn, verhuizing en nieuwe woonwijken spelen hier ook een rol in. De cijfers van CBS zijn

namelijk altijd een voorspelde hoeveelheid kinderen, maar de werkelijkheid in de loop van het jaar

kan verschillen.

De realisatie toeleiding VVE in bovenstaande tabel is gebaseerd op het aantal kinderen waarbij

tijdens het contactmoment van 18 maanden, welke heeft plaatsgevonden in 2018, specifiek gekeken

is of het kind voldoet aan de doelgroep criteria VVE. Indien het kind voldoet aan de criteria, wordt

het kind toegeleid naar een voorschoolse voorziening met VVE.

Het tweede gedeelte van de tabel (rechterkant) laat zien hoeveel doelgroepkinderen wij in 2018

geregistreerd hadden staan en hoeveel kinderen hiervan daadwerkelijk geplaatst waren/zijn op een

voorschoolse voorziening. Uit de registratie blijkt dat 61% - 83% van de doelgroepkinderen geplaatst

is op een voorschoolse voorziening. Ten opzichte van 2017 is dit een verbetering (53% - 77%),

waaruit op te maken valt dat er gemiddeld genomen meer kinderen geplaatst zijn in 2018 dan in

2017. Plaatsing betreft niet altijd een VVE-locatie, maar kan ook plaatsing op een andere vorm van

opvang zijn.

23

In verband met de lagere frequentie waarmee wij kinderen zien tussen de contactmomenten 18

maanden, 2 jaar en 3,3 jaar beschikken wij vaak niet over de meest actuele informatie aangaande het

kind. Zodoende bestaat de kans dat het daadwerkelijke percentage plaatsing hoger ligt dan wat

hierboven is weergeven. Rond de leeftijd van 2 - 2,5 wordt een groot gedeelte van de kinderen pas

geplaatst en in die periode ontvangen wij ze niet op het CB. Ondanks dat wij dit zoveel mogelijk

proberen te controleren, is er altijd sprake van een zekere mate van verschil tussen onze cijfers en de

werkelijkheid. De kans bestaat dat de hoeveelheid geplaatste kinderen dan ok hoger is dan

hierboven vermeld.

In de volgende grafiek staan de redenen genoemd, indien bekend, waarom er geen plaatsing op een

voorschoolse voorziening is. Het aantal ´onbekend´ is, in tegenstelling tot 2017, niet de voornaamste

reden van “geen plaatsing” (uitzondering Zoetermeer & Pijnacker-Nootdorp). ‘Onbekend’ betreft de

kinderen waarvan de registratie onvolledig is, maar ook de kinderen die nog niet geplaatst zijn.

Hieronder vallen ook de kinderen die net 2 jaar zijn en nog bezig met de procedure van plaatsing.

In verscheidene gemeenten zien we als grote reden de noemer ‘Wachtlijst’ en ‘Anders’. Voor wat

betreft het wachtlijst criterium, betreft dit ouders die hun kind al wel ingeschreven hebben voor een

opvangvoorziening, maar waar er volgens ons nog geen sprake is van daadwerkelijke plaatsing. In

onze optiek is het dan ook discutabel om deze kinderen als “niet” geplaatst te zien. Aangezien zij al

wel ingeschreven staan bij een opvanglocatie. “Anders” kan verscheidene factoren bevatten, denk

hierbij aan verhuizing of medische redenen, maar ook aan plaatsing buiten de regio. Deze kunnen wij

niet-tot nauwelijks verifiëren en dus zijn we gedwongen om aan te nemen dat er geen sprake is van

plaatsing.

In onderstaande grafiek is aangegeven wat een mogelijke reden is dat het kind aangemerkt is als

doelgroepkind VVE. Dit zijn slechts enkele van de redenen en een combinatie van factoren kan ook

reden zijn om een kind een indicatie te geven. Twee belangrijke objectief vast te stellen criteria zijn

de gewichtenscore van de ouder(s) (opleidingsniveau) en een taalspraakachterstand (gemeten met

0102030405060708090

100

72 1 1 1 2 2

6 5 1 5 4

39

18

5

58

112

25

3125

3 3 1

2514

8 113

19

2 08

48

Reden geen plaatsing VVE

Geen belangstelling Financieel Wachtlijst Anders Onbekend

24

het Van Wiechen onderzoek).

Afgelopen jaar zijn er al mooie stappen gezet om tot een duidelijkere en aangescherpte methodiek te

komen om eenduidig aan te kunnen geven wat reden tot verwijzing VVE is. Voor 2019 is het streven

dan ook om tot één uniforme werkwijze te komen, waarbij er sprake is van gelijke behandeling en

toeleiding in alle gemeenten van de H8. Met daarbij uiteraard ruimte voor maatwerk waar nodig.

In onderstaande tabel zijn de gewichtenscores (opleidingen ouder(s)) aangegeven van de kinderen

die in 2018 zijn geboren. Dit is een goede voorspeller voor de hoeveelheid kinderen die op basis van

opleiding ouders in aanmerking kunnen komen voor een VVE-indicatie in 2020. Het soms hoge aantal

niet geregistreerde opleidingsniveaus is voor ons een punt om aan te werken. Het niet registreren

van de opleiding van ouders kan veroorzaakt worden door onze verpleegkundigen die het vergeten

mee te nemen of doordat ouders het zelf niet door wensen te geven of niet weten/kunnen plaatsen

binnen onze normeringen.

Gewichtenscore - geboren in 2018 A

anta

l

zuig

elin

gen

hu

isb

ezo

eke

n

Aan

tal s

core

0

MA

VO

/VM

BO

-TL

Aan

tal s

core

0.3

LB

O/V

MB

O

Kad

er

Aan

tal s

core

1.2

G

een

dip

lom

a /

(vso

)ZM

LK

Aan

tal

nie

t ge

regi

stre

erd

Pe

rcen

tage

n

iet

gere

gist

ree

rd

Delft 935 771 8 30 126 13,5%

Leidschendam-Voorburg

726 622 7 21 76 10,5%

Midden-Delfland 185 168 1 2 14 7,6%

Pijnacker-Nootdorp 496 470 4 6 16 3,2%

Rijswijk 688 560 3 8 117 17,0%

Wassenaar 161 137 1 3 20 12,4%

Westland 1.057 904 7 12 134 12,7%

Zoetermeer 1.271 1.104 14 26 127 10,0%

0

50

100

150

200162

527

3170

16

96 95

148

95

8 2649

1453 50

98

292 16 16 13 20

44

Mogelijke reden aanmelding VVE

Gewichtenscore 1.2 (niet/laag opgeleid) <50% Nederlands in thuis situatie Taalspraakachterstand

25

3.3 Ziekteverzuim Onderzoek bij ziekteverzuim wordt, op verzoek van scholen en/of leerplicht, uitgevoerd bij leerlingen

die opvallend/zorgwekkend van school verzuimen, wegens ziekte of andere redenen. Om de reden te

achterhalen is nader onderzoek nodig. Het onderzoek naar ziekteverzuim wordt uitgevoerd door JGZ

en onderwijs, leerplicht en JGZ werken hierbij nauw samen. In 2016 is het protocol met de afspraken

omtrent ziekteverzuim geactualiseerd in overleg met de gemeenten en gecontinueerd tot en met

2018. Op het moment ligt het protocol opnieuw onder de aandacht en wordt er voor de

aankomende jaren gekeken hoe er een balans gevonden kan worden tussen de werkzaamheden die

het onderwijs zelf kan doen, de taken van JGZ en wanneer leerplicht ingeschakeld dient te worden.

Dit om de toestroom en realisatie voor 2019 beter te kanaliseren, want een blijvende groei is voor de

gemeenten niet te bekostigen en voor JGZ niet uit te voeren. De trend die 2017 en 2018 hebben

laten zien is dat er een groeiende vraag is naar onderzoek bij Ziekteverzuim. De reden achter deze

groeiende vraag kan één van drie dingen zijn of een combinatie van factoren: het verzuim is gegroeid

en er is dus meer behoefte aan, scholen weten ons beter te vinden en dus is er groei en/of scholen

voeren zelf minder aan onderzoek bij ziekteverzuim uit dan voorheen.

Onderzoek op ziekteverzuim is naar aanleiding van de halfjaarrapportage in verscheidene gemeenten

uitgebreid, om de realisatie onder te brengen. Deze uitbreiding heeft plaatsgevonden in de

gemeente Zoetermeer (70 stuks extra, naar 200), Delft (65 stuks extra, naar 145) & Rijswijk (95 stuks

extra, naar 188). Desondanks is er in Delft nog steeds sprake van een stevige overschrijding, waarbij

maar liefst 177 trajecten ziekteverzuim zijn uitgevoerd. De andere kant van deze munt is de realisatie

in Leidschendam-Voorburg, waar uiteindelijk slechts de helft van de begrote trajecten is gebruikt.

Zoals in de vorige alinea vermeld is het noodzaak dat er balans ontstaat, waarbij alle betrokken

partijen weten wat ze zelf kunnen doen, maar ook waar ze terecht kunnen als dat niet kan. Het

onderwijs dient dus op tijd aan de bel te trekken, maar niet voorbarig.

JGZ is daarnaast ook aangesloten bij het ROB (Regionaal Onderwijs Beleid), om de verbinding met de

scholen en leerplicht te zoeken en uniformiteit met Den Haag te handhaven. In het ROB wordt

besproken wat de rollen en verantwoordelijkheden van alle partijen zijn en hoe/waar we elkaar

beter kunnen vinden ten aanzien van ziekteverzuimbegeleiding.

0%20%40%60%80%

100%

122%

50%67%

113%

73%

45%

92%79%

145 100 15 8 188 20 120 200

Realisatie onderzoek bij ziekteverzuim

% Gestart Afgesproken

26

De reden van de aanmelding voor ziekteverzuim wordt bij opdrachtverstrekking aan JGZ door de

school aangegeven. De verschillende noemers waarvan hierbij gebruik wordt gemaakt zijn

“Zorgwekkend ziekteverzuim”, “Opvallend ziekteverzuim” en “overig/anders”. Het gebruik van deze

drie noemers is echter contextafhankelijk en wordt op verschillende wijze toebedeeld bij

verschillende onderwijs instanties, hebben wij ervaren. Zodoende constateren wij diverse stadia

waarop de leerling bij ons aangemeld wordt. Dit wil zeggen dat in sommige gevallen er pas vrij laat

geacteerd wordt en wij al eerder hadden kunnen ondersteunen, terwijl er ook gevallen zijn waarbij

wij te vroeg worden ingeschakeld en de onderwijs instantie zelf nog niet afdoende heeft gedaan om

het verzuim in kaart te brengen. Voor 2019 en de verdere toekomst is het daarom noodzaak om de

drie redenen voor het aanmelden voor onderzoek ziekteverzuim duidelijker te omschrijven, opdat er

een uniforme en duidelijke werkwijze kan ontstaan. Waarbij zowel onderwijsinstelling als de leerling

meer gebaat bij is.

Tijdens het onderzoek Ziekteverzuim, waarbij vrijwel altijd zowel de leerling als een ouder aanwezig

is, wordt besproken welke factoren ertoe leiden dat de leerling zo vaak van school verzuimt (wegens

ziekte). In onderstaand overzicht staan de verschillende redenen welke door ons geconstateerd zijn,

als oorzaak van het verzuim.

Reden Verzuim

Onderzoek bij schoolverzuim

% L

ich

ame

lijke

kl

ach

ten

% P

sych

isch

e

klac

hte

n

%

Psy

cho

soci

ale

kl

ach

ten

% C

om

bin

atie

Tota

al

Delft 47% 9% 4% 39% 137

Leidschendam-Voorburg 76% 7% 0% 17% 41

Midden-Delfland 22% 0% 0% 78% 9

Pijnacker-Nootdorp 36% 0% 27% 36% 11

Rijswijk 53% 6% 14% 27% 113

Wassenaar 83% 0% 0% 17% 6

Westland 27% 13% 8% 53% 93

Zoetermeer 54% 21% 4% 21% 126

In een consult beoordeelt de jeugdarts of de leerling in staat is om onderwijs te volgen. Als dit

gedeeltelijk het geval is, bespreekt de jeugdarts onder welke voorwaarden en wordt dit als advies

teruggekoppeld aan de school. De redenen voor verzuim in 2018 zijn veelal lichamelijk of een

combinatie van factoren. Waarbij Pijnacker-Nootdorp opvallend is vanwege een relatief hoge mate

van psychosociale klachten en Zoetermeer en Westland vanwege een relatief hogere hoeveelheid

psychische klachten. Dit zijn twee onderwerpen waar ook op ingespeeld zou kunnen worden aan de

preventieve zijde, door bijvoorbeeld de werkwijze die wij bieden met Coördinatie Op Preventie. Uit

resultaten van deze werkwijze blijkt dat de aanpak als zeer positief ervaren wordt door zowel

onderwijsinstellingen, leerlingen als ouders.

27

Bij het consult met de jeugdarts wordt vastgesteld of een leerling in staat wordt geacht onderwijs te

volgen. Indien tijdens het onderzoek Ziekteverzuim ‘nog niet te beoordelen’ is of de leerling niet in

staat is om onderwijs te volgen, dan vraagt de jeugdarts, met toestemming van leerling en/of ouders,

nadere informatie op bij huisarts, specialist of andere discipline. Deze informatie wordt met leerling

en ouders besproken. Indien er toestemming is van leerling/ouders wordt dit ook met school (niet-

medisch) besproken. Onder het aantal ‘nog niet te beoordelen’ zijn ook de leerlingen die nog niet

gezien zijn door de jeugdarts. Deze leerlingen zijn wel aangemeld, maar nog niet voor onderzoek

Ziekteverzuim geweest. De groep nog niet geziene leerlingen is in sommige gemeenten nog vrij hoog,

dit in verband met een zeer hoge aanwas en beperkte beschikbaarheid van professionals. Denk

hierbij ook aan aanmeldingen gedaan in december, waarbij leerlingen pas in januari gezien kunnen

worden.

Interventie Follow-up

Resultaat na interventie &

Follow-up Ad

vies

Co

nsu

ltat

ie/i

nlic

hti

nge

n v

rage

n

Extr

a (m

edis

ch

on

der

zoek

)

Ove

rleg

h

uis

arts

/sp

ecia

list

Ove

rleg

sch

oo

l

Ver

wijz

ing

Ove

rig

Ges

top

t

Ver

min

der

d

Nie

t ve

rmin

der

d

Delft 104 26 1 33 5 22 1 36 57 38

Leidschendam-Voorburg

17 4 0 4 18 3 1

5 6 5

Midden-Delfland

4 0 0 5 3 0 0

1 3 3

Pijnacker-Nootdorp

1 1 0 5 3 1 2

1 1 0

Rijswijk 78 9 4 10 18 28 7 35 35 50

Wassenaar 1 0 0 0 5 0 0 0 0 0

Westland 56 2 3 26 38 6 6 19 22 33

Zoetermeer 111 0 3 17 7 32 8 39 25 27

0

20

40

60

80

100

120

0 1 1 0 4 0 0 6

208 3 1 8 2

27 28

106

30

4 9

88

4

637751

112 0

38

320

46

In staat onderwijs te volgen

Nee Gedeeltelijk Ja Nog niet te beoordelen

28

Advies en voorlichting zijn de meest voorkomende interventies welke door de jeugdarts gedaan

worden. Dit zijn relatief eenvoudige sociaal-medische interventies, welke ook niet al te belastend zijn

voor de leerling, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een verwijzing naar een specialist of andere

instantie. Daarnaast is er ook vaak sprake van overleg met huisarts/specialist. Een tijdrovende klus

waarbij direct geschakeld wordt met een collega medisch professional om uiteindelijk tot een

gerichter en meer op maat gemaakt advies te komen voor de leerling.

Het uitvoeren van de follow-up is relatief gelijk gebleven t.o.v. 2017, maar tot op heden zijn er nog

steeds gemeenten die hierin achter lijken te blijven. Of dit een gevolg is van het niet juist registreren

of van omstandigheden is de vraag. Leidschendam-Voorburg, Pijnacker-Nootdorp en Wassenaar

vallen hierbij het meeste op. Dit is onderwerp van gesprek met de betreffende jeugdartsen.

3.4 Netwerken & Groepsvoorlichting JGZ-medewerkers hebben in 2018 geparticipeerd in diverse netwerken. Deze netwerken waren

school gebonden, bestonden uit werkgroepen of (gemeentelijke) netwerken in het kader van

afstemming over kinderen/gezinnen of de ontwikkelingen in het sociale domein, lokaal

gezondheidsbeleid of specifieke pilots die uitgevoerd worden.

In de subsidieaanvraag voor het jaar 2018 is de inzet voor participatie netwerken van onze

verpleegkundigen en artsen nog aangevraagd op het aantal te besteedde uren. Naar aanleiding van

het nieuwe convenant, JGZ-H8 2018-2021, is er echter besloten om niet langer gebruik te maken van

urenregistratie. Dit om de hoeveelheid administratieve lasten terug te dringen voor de professionals.

Dit heeft ervoor gezorgd dat er een discrepantie is ontstaan in de manier waarop het

subsidieonderdeel is aangevraagd en hoe het uiteindelijk verantwoord kon worden.

In voorgaande jaren hebben wij bemerkt dat de inzet voor netwerken en het onderhoud hiervan

veelal structureel is van aard. Daarnaast is er slechts bij een relatief klein percentage afspraken

sprake van een ad-hoc structuur. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat er de laatste paar jaren, en

nog steeds, veel ontwikkelingen gaande zijn in het sociaal domein, onderwijs op maat en de

verbinding tussen het sociaal domein en JGZ. Waarbij het leeuwendeel van de inzet al ingepland is

voor een jaar en een klein deel van de inzet afhankelijk is van ontwikkelingen welke zich in de loop

van het jaar voltrekken. Het doel van de participatie netwerken, de bijeenkomsten en overleggen die

hieruit voortvloeien is om de samenwerking en partnership met de gemeenten en onze externe

partners te verstevigen en laten groeien.

In 2018 heeft inzet plaatsgevonden voor deze gelden, waarbij het grootste deel structurele inzet

betrof voor overleggen en bijeenkomsten op bijvoorbeeld tweewekelijkse basis. Dit heeft echter niet

afdoende onderbouwd kunnen worden, mede door de afschaffing van de urenregistratie binnen JGZ.

Het alternatieve proces voor de vastlegging van inzet en de toelichting van de activiteiten heeft

onvoldoende gefunctioneerd. JGZ is zich hier van bewust en heeft er in het kader van transparantie

en vertrouwen voor gekozen om de gelden dan ook te retourneren.

Voor 2019 en de verdere toekomst hanteren wij een nieuwe verantwoordingsstructuur voor de inzet

en participatie netwerken. Een aanvraag en verantwoording op aantallen/deelname ligt hieraan ten

29

grondslag. Hiermee wordt er meer ruimte en inzicht gecreëerd voor zowel de professional als de

gemeenten. De eigen autonomie en het steeds meer zelfstandig werken waar onze teams nu

dagelijks mee bezig zijn, geeft de mogelijkheid om op lokaal en regionaal niveau steeds beter te

acteren op de ontwikkelingen in de praktijk. Zo is de hoop dat de verscheidene teams steeds meer de

verbinding ook op gaan zoeken met de verschillende collega instanties en teams in het sociale

domein in hun regio. Waarbij gezamenlijk initiatief en gezamenlijke ontwikkeling ervoor zorgt dat de

zorg voor onze doelgroep beter afgestemd wordt en beter aansluiting vindt. Zowel op de kinderen en

gezinnen als op de andere lopende activiteiten van de gemeenten binnen het sociale domein.

Groepsvoorlichtingen

Naast de netwerkbijeenkomsten op operationeel/beleidsniveau verzorgt JGZ ook korte cursussen en

themabijeenkomsten om ouders te ondersteunen bij de opvoeding of kinderen bij het opgroeien. De

groepsvoorlichting kan worden uitgevoerd op een JGZ-locatie van de desbetreffende gemeente,

maar ook op locatie bij een kinderdagverblijf, peuterspeelzaal of school.

Bovenstaande grafiek geeft een overzicht van de realisatie van groepsbijeenkomsten. Per gemeente

zijn afspraken gemaakt over de inzet. Behalve in Delft, waar de gemeente geen middelen beschikbaar

heeft gesteld voor groepsvoorlichtingen bij de reguliere beschikking. Wij bemerken wel dat steeds

meer voorlichting plaatsvindt op verzoek van een doelgroep, zoals kinderopvang of school.

Onderwerpen die gevraagd worden zijn de algemene ontwikkeling van een bepaalde leeftijdsfase

(zuigeling, peuter of puber) of specifieke onderwerpen met betrekking tot roken/alcohol of

seksualiteit. Tevens wordt nauw samengewerkt met ketenpartners, zoals in het Westland i.s.m. met

Vitis, ten aanzien van cursussen als Puber in Huis en weerbaarheid.

Een kanttekening hierbij is dat door de groei van de hoeveelheid bijeenkomsten op verzoek er ook

beter gelet dient te worden op wat de aanleiding is van de vraag naar een bijeenkomst. Daar een

dusdanig verzoek vaak met een reden gedaan wordt, is er soms sprake van een gebeurtenis die

aanleiding is geweest tot het verzoek. Wanneer dit in reactie is op een incident of ontwikkeling, dan

is het wellicht ook raadzaam om een dusdanige bijeenkomst te koppelen aan één van de preventieve

0%

20%

40%

60%

80%

100%

100%

42%

100%

67%

113%

77%

20%

64%

2 50 20 30 38 13 10 67

Realisatie groepsvoorlichting

% realisatie Aantal afgesproken

30

trajecten of projecten welke JGZ tot zijn beschikking heeft. Dit om herhaling in de toekomst te

voorkomen en op de lange termijn het belang van de opgroeiende kinderen beter te dienen.

31

4. Extra werkzaamheden: Programma op Maat Onze aanvullende dienstverlening is per gemeente overeengekomen. De aanvullende dienstverlening

betreft zowel producten en diensten die aan individuele kinderen en ouders verleend worden, als

ook afspraken over bekleding van functies, bijvoorbeeld in de toegangsfunctie voor het sociaal

domein. De verslaglegging omtrent het maatwerk proberen wij steeds meer te richten op resultaat

en het effect van de inzet, in plaats van het aantal uur dat besteed is. De reden hiervoor is dat JGZ

zich ook in de verantwoording meer wil richten op dat wat belangrijk is, de kinderen.

Voorheen werden afspraken gemaakt op basis van uren inzet met de gemeenten. Het aantal uren

wat hieraan daadwerkelijk werd besteed door JGZ werd geregistreerd en dit werd in de

verantwoording en verslaglegging richting de gemeenten gecommuniceerd. Een methode die

bijdroeg aan de hoeveelheid administratieve werkzaamheden van JGZ. Echter werd er hierbij slechts

secundair gekeken naar wat er werkelijk toe doet en dat is hoeveel kinderen bereikt zijn en hoeveel

gezinnen geholpen zijn. Dit cliënt gerichte denken is waar we heen willen en wat aansluiting vindt bij

uitgangspunt 1 & 6 van het convenant, de bedoeling centraal en het beperken van de administratieve

lasten. JGZ wenst hiermee beter inzichtelijk te maken welke toegevoegde waarde onze activiteit

biedt en wat de werkelijke toegevoegde waarde is van onze diensten voor het kind en de ouders.

In dit gedeelte van de rapportage zal de verantwoording van het maatwerk uiteengezet worden per

activiteit. Waarbij er zoveel mogelijk gekeken wordt naar hoeveel kinderen/cliënten er bereikt zijn of

hoeveel trajecten er zijn ingezet per onderdeel. Hierbij is het resultaat waar het om draait en niet

hoeveel uur er besteed is. Ons doel is daarnaast om de gemeenten verder te ontlasten en beter te

voorzien raad en advies op het gebied van de jeugdgezondheidszorg. Dit doen we door ons steeds

meer te richten op “vertellen & tellen”, waarbij de cijfers ter ondersteuning zijn van de inhoud.

De ambitie van JGZ is op meer transparante wijze communiceren over de inhoudelijke

werkzaamheden en duidelijker in kaart brengen wat de toegevoegde waarde is van individuele

maatwerk producten. Denk hierbij aan ervaringsverhalen van ouders en professionals, welke

duidelijkheid geven over het effect van een traject. Het overzichtelijk maken welke resultaten

behaald zijn en welke voordelen of nadelen dit met zich meebrengt. Uiteindelijk hopen we duidelijk

te kunnen krijgen wat de gevolgen of effecten in bepaalde gevallen geweest zouden zijn zonder inzet

van JGZ versus wanneer er wel gebruik is gemaakt van ons aanbod. De uiteindelijke ambitie is dat we

dit dusdanig in kaart kunnen brengen, met cijfers ter ondersteuning van het verhaal en de praktijk,

dat we hiermee niet alleen de H8 van dienst zijn, maar ook onze collega organisaties in den lande.

Transparante, kwalitatieve, efficiënte en op maat gemaakte zorg voor kinderen en ouders, dat is het

doel van ons Programma Op Maat.

32

4.1 Stevig Ouderschap

Stevig Ouderschap wordt ingezet bij gezinnen met risicofactoren op het gebied van

opvoedingsondersteuning. De selectie vindt plaats middels een vragenlijst die aan alle ouders van

pasgeborenen wordt uitgereikt tijdens het zuigelingenhuisbezoek. Stevig Ouderschap bestaat uit zes

huisbezoeken van een speciaal opgeleide jeugdverpleegkundige. Hulpvragen bij Stevig Ouderschap

kunnen gaan over opvoeding, extra ondersteuning bij de rol van ouder, of zelfs het delen van

verhalen over de eigen jeugd of huidige omstandigheden. De jeugdverpleegkundige heeft als doel

om te luisteren en mee te denken. Om uiteindelijk in samenspraak met het gezin tot een advies of

oplossing te komen voor eventuele problemen.

Stevig Ouderschap aantal geboortes

% respons vragenlijsten t.o.v. aantal geboortes

Aantal afgesproken trajecten SO

% Aantal Gestart

Delft 903 18% 45 96%

Leidschendam-Voorburg 726 17% 30 93%

Midden-Delfland 179 28% 6 50%

Pijnacker-Nootdorp 488 11% 16 106%

Rijswijk 710 25% 25 132%

Wassenaar 156 22% 10 80%

Westland 1.042 23% 18 106%

Zoetermeer 1203 34% 55 98%

Totaal 5.407 23% 205 100%

Bij het zuigelingenhuisbezoek wordt de vragenlijst aan ouders uitgereikt met de vraag deze naar JGZ

terug te sturen. Bij de eerste contactmomenten op het consultatiebureau wordt bij ouders

nagevraagd of ze de lijst geretourneerd hebben. Respons op de vragenlijst is laag, maar overall

vergelijkbaar met de landelijke trend.

In het jaar 2018 zijn er 205 trajecten opgestart en honderd trajecten met succes afgerond. Dit wil

zeggen dat we afgelopen jaar honderd gezinnen hebben kunnen voorzien van de hulp waar zij

behoefte aan hadden. Gezinnen die nu aangeven steviger in hun ouderschap te staan. Hiervan

hebben we voor 71 gezinnen de volledige tijd nodig gehad en 29 gezinnen hebben het erg goed

gedaan en hebben vroegtijdig kunnen stoppen met de begeleiding van onze jeugdverpleegkundige.

Daarnaast zijn er jammer genoeg ook nog een aantal gezinnen geweest die er zelf voor hebben

gekozen te stoppen met de begeleiding, ondanks afraden van de verpleegkundige. Over 2018 waren

dit 26 gezinnen. De reden hiervoor is voor ieder gezin anders, maar uiteindelijk is Stevig Ouderschap

een vrijwillige deelname en het is dus aan deelnemers om te bepalen of zij er gebruik van wensen te

maken of niet. Indien er nog ondersteuning noodzakelijk was, werd deze zorg aan ouders

aangeboden en zo nodig werd er ook doorverwezen naar de juiste instanties.

Van alle in aanmerking komende gezinnen hebben er verschillende gekozen om bij voorbaat niet

deel te nemen aan een traject. Ondanks dat wij van mening waren dat de gezinnen/ouders baat

zouden hebben bij de Stevig Ouderschap aanpak.

33

4.2 Video-Hometraining

Video-Hometraining (VHT) wordt ingezet als lichte opvoedingsondersteuning in gezinnen waar de

interactie tussen ouder en kind uit balans is. Dit kan zijn door kind-gerelateerde factoren, zoals veel

huilen of druk gedrag, maar ook door ouder-gerelateerde factoren. Denk aan ouders het die lastig

vinden om grenzen te stellen. Door het terugkijken van videobeelden die in de gezinssituatie

gemaakt zijn, zien de ouders welke interactie goed verloopt en krijgen ze handvatten om dit te

versterken, waardoor problematiek mogelijk vermindert.

DelftLeidschend

am-Voorburg

Midden-Delfland

Pijnacker-Nootdorp

Rijswijk Wassenaar Westland Zoetermeer

Geen belangstelling 6 3 1 2 11 0 10 27

Taalbarriere 0 3 0 0 0 0 1 0

Voldoende hulpverlening 0 4 2 0 1 0 3 24

Gescoorde item speelt niet 0 8 2 0 2 0 2 7

Overige redenen 0 0 1 0 0 0 1 1

0

5

10

15

20

25

30

Reden geen deelname Stevig ouderschap

0%

25%

50%

75%

100%

Delft Midden-Delfland Rijswijk Westland

38%

0% 0%

20%

8 4 3 5

Realisatie Video Home Training

% Aantal Gestart Aantal afgesproken

34

Voor 2018 zijn er afspraken gemaakt voor de inzet van VHT in Delft, Midden Delfland, Rijswijk en

Westland. In tegenstelling tot de berichtgeving in de halfjaarrapportage blijkt dat door het vertrek

van de aandachtfunctionaris VHT afgelopen zomer er minder trajecten uitgevoerd zijn dan in eerste

instantie gedacht. Uiteindelijk zijn er namelijk enkel trajecten opgestart in Delft en Westland. Waarbij

het traject in Westland is opgestart in oktober jl. door onze nieuwe aandacht functionaris(sen).

Door het vertrek afgelopen zomer van onze laatste functionaris VHT hebben wij geen uitvoer kunnen

geven aan VHT gedurende het gehele jaar. Inmiddels zijn/worden er daarom twee nieuwe JVPK’s

opgeleid tot specialist VHT, waarvan de eerste al een traject afgelopen oktober heeft gestart in

Westland. Voor 2019 is onze verwachting dan ook dat wij een groter aantal VHT-trajecten kunnen

gaan onderbrengen en hiermee meer gezinnen voorzien van laagdrempelige en persoonlijke

ondersteuning in de opvoeding.

De trajecten VHT worden met name opgestart vanwege gedragsproblemen bij het kind en ouders die

problemen ervaren in de opvoeding. De trajecten die afgelopen jaar gestopt of afgerond zijn hebben

voor de meeste deelnemers een positief effect. Waarbij is aangegeven dat men vindt dat de relatie

ouder-kind verbeterd is, het gedrag verbeterd is van het kind en de ouders aangaven nu goede

handvatten te hebben om hun kind op te voeden.

Resultaat na interventie (kunnen meerdere zijn per cliënt)

Resultaat na interventie

Ge

dra

g ki

nd

ve

rbe

terd

Ou

de

r-ki

nd

re

lati

e

verb

ete

rd

Ou

de

r fa

cto

ren

ve

rmin

de

rd

Ou

de

rs h

ebb

en

h

and

vate

n in

de

op

voe

din

g

Ou

de

rs z

ijn

te

vre

de

n o

ver

he

t ge

dra

g va

n

hu

n k

ind

Delft 0 1 1 0 0

Westland 1 0 0 1 1

35

4.3 Begeleiding overgewicht

Begeleiding overgewicht is bestemd voor kinderen met obesitas die meer nodig hebben dan een

doorverwijzing naar een diëtiste of sportvereniging. Veelal is er behoefte aan een gezinsgerichte

aanpak, waarbij het motiveren en stimuleren van gedrag in relatie tot gezond eten en bewegen een

essentieel onderdeel van de aanpak is. Tijdens het begeleidingstraject wordt nauw samengewerkt

met de diëtiste, de obesitaspolikliniek en andere instanties die gericht zijn op het bereiken van een

gezond gewicht. In Delft en Rijswijk worden trajecten Begeleiding Overgewicht ingezet en sinds 2018

is hier ook Westland bijgekomen.

De realisatie in Delft en Rijswijk is hoger dan in eerste instantie begroot. Dit wil zeggen dat er

respectievelijk 24 trajecten zijn gestart in Delft en 17 trajecten in Rijswijk.

De grotere aandacht aan het thema overgewicht is in Delft omdat het een JOGG-gemeente (Jongeren

op Gezond Gewicht) is. Dit betekent dat vanuit een breed kader op diverse fronten wordt ingezet op

activiteiten rondom gezond gewicht. JGZ is met name betrokken bij de werkgroep verbinding,

preventie en zorg. Ook zijn in Delft diverse projecten actief in het kader van Sportimpulsgelden en

samenwerking met andere partners op het gebied van gezond gewicht.

In Rijswijk wordt extra inzet uitgevoerd op overgewicht in het kader van Sportimpulsgelden. Het

betreft hier bijvoorbeeld project Happy Fit, waarmee in het najaar van 2016 al gestart is, met het

wegen en meten van kinderen in groep 8 van een basisschool.

De reden voor aanmelding is alle gemeenten een combinatie van onvoldoende opvoedvaardigheden

bij de ouders en het feit dat eerdere interventies niet hebben geholpen. Dit wil zeggen dat ouders

soms terecht komen bij ons via het Consultatiebureau waar zij in gesprek met de verpleegkundige

doorverwezen worden naar Begeleiding Overgewicht, of vanuit één van onze externe partners.

4.4 CJG & Sociaal domein In 2018 is er in het kader van CJG inzet alleen inzet geleverd in Zoetermeer, dit door de drie

Meerpunt medewerkers. Deze zullen zelf een inhoudelijk verslag nog aanleveren over 2018. Voor

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Delft Rijswijk Westland

120%113%

90%

20 15 10

Realisatie Begeleiding Overgewicht

% Aantal Gestart Aantal afgesproken

36

2019 is deze inzet niet meer van toepassing, omdat de medewerkers in kwestie naar alle

waarschijnlijkheid zullen worden overgenomen door het Meerpunt Zoetermeer.

Binnen het sociale domein is op het moment nog in Midden-Delfland één JGZ-medewerker

toegevoegd aan het Maatschappelijk Team, deze medewerker voert naast haar werkzaamheden voor

het sociale domein geen taken meer uit voor JGZ. Ook hier is het op den duur de bedoeling dat deze

medewerker overgenomen wordt door de gemeente. Daarnaast zijn er nog een tweetal

medewerkers volledig ingezet in Rijswijk voor werkzaamheden binnen het opvoed adviespunt.

In gemeente Westland zijn 4 jeugdverpleegkundigen werkzaam in het team JGZ/Vitis, zij voeren nog

gedeeltelijk JGZ-taken uit. JGZ/Vitis is een samenwerkingsverband van JGZ en Vitis welzijn.

Ontwikkelingen en afspraken omtrent inzet en taken van JGZ in de sociaal domeinteams is een

continu proces. Wij als JGZ hopen hierin dan ook altijd onze rol te kunnen blijven pakken, maar ook

de gemeenten te kunnen voorzien in de nodige ondersteuning en expertise waar nodig.

4.5 Extra inzet Statushouders Wanneer een kind als statushouder in de gemeente komt wonen, is het kind dossier (incl.

lichamelijke en psychosociale anamnese) soms niet aanwezig (in geval van gezinshereniging of snelle

doorstroom), of niet helemaal volledig. Hierdoor is er meer tijd nodig om het kind goed in beeld te

krijgen, de reguliere ondersteuning en zorg vanuit JGZ op te kunnen starten en goed te verbinden

met de zorgstructuur binnen het sociaal domein van de gemeente. De volgende interventies worden

extra ingezet om het kind zo snel mogelijk in de preventieve zorg van JGZ onder te brengen. Deze

kosten extra tijd ten opzichte van de reguliere zorg die we aan alle kinderen bieden. Na deze inzet zal

het kind volgens de reguliere structuur en POM-afspraken binnen een gemeente worden

ondersteund vanuit JGZ-ZHW. Analyse/triage van statushouder, Dossieropbouw kind en gezin &

uitvoering JGZ taken bij het kind worden extra uitgevoerd bij statushouders.

Extra inzet statushouders 2018

Gemeenten Jaarprognose instroom Gemeten instroom kinderen % Gerealiseerd

Delft 142 22 15,5%

Leidschendam-Voorburg 104 26 25,0%

Midden-Delfland 28 7 25,0%

Pijnacker-Nootdorp 74 14 18,9%

Rijswijk 72 54 75,0%

Wassenaar 37 5 13,5%

Westland 147 35 23,8%

Zoetermeer 174 24 13,8%

Totaal 778 187 24,0%

Het uiteindelijke aantal Statushouders dat is ingestroomd en waarop extra inzet heeft

plaatsgevonden is in iedere gemeente lager uitgevallen dan vanuit de jaarprognose en taakstelling

verwacht werd. Voor 2019 zal deze trend naar verwachting doorzetten. Aan de hand van geschatte

37

aantallen vanuit de taakstelling 2018, voor het jaar 2019, en de gerealiseerde aantallen over 2018, is

er aan te nemen dat de instroom in 2019 ook lager zal uitvallen dan geprognotiseerd.

4.6 Coördinatie/regie op preventie Regie op zorg/preventie wordt uitgevoerd door een zorgregisseur in dienst van JGZ. Met de

ontwikkelingen in het sociaal domein is ook de inzet van de zorgregisseur veranderd. Dit heeft er toe

geleid dat alleen nog in gemeente Rijswijk een zorgregisseur Regie op Zorg uitvoert in de oude vorm.

In Delft, Rijswijk en Pijnacker-Nootdorp zijn op het moment coördinatoren op preventie actief. Deze

coördinatoren geven vorm aan de preventievragen van verscheidene VO-scholen in hun

respectievelijke gebieden. Over het schooljaar ’17-’18 is de aanpak in Delft een succes gebleken. Uit

het inhoudelijk verslag komt naar voren dat zowel leerlingen, ouders als leerkrachten de werkwijze

als zeer positief ervaren en ongeveer 60% van de leerlingen gaf aan ook daadwerkelijk de geleerde

dingen toe te gaan passen. Voor de Delftse scholen is een overzicht gecreëerd gezamenlijk met de

schoolprofessionals welke primaire en secundaire preventiethema’s er benodigd en beschikbaar zijn.

Voorheen was er eigenlijk nog geen integraal aanbod aanwezig op één van de benodigde thema’s,

oftewel er waren alleen maar losse trainingen en modules van verschillende instanties. Coördinatie

Op Preventie heeft vier nieuwe integrale training ontwikkeld en daarnaast ook het bestaande aanbod

gebundeld. Dankzij dit succes is Coördinatie op preventie nu niet langer een project voor gemeente

Delft, maar een nieuwe werkwijze welke door JGZ uitgevoerd zal worden.

Naast Delft is de aanpak van Coördinatie op preventie op het moment actief in Rijswijk en Pijnacker-

Nootdorp. Coördinatie op preventie is de nieuwe insteek op wat voorheen bekend stond als regie op

preventie of regie op zorg. In Rijswijk en Pijnacker-Nootdorp worden op het moment al verscheidene

scholen ondersteund met het opstellen van hun schoolprofiel en de daarbij behorende thema’s en

groepslessen die van nut kunnen zijn hierbij. In de loop van schooljaar ’18-’19 zal ook hier de nodige

inzet plaats gaan vinden.

Kortom wij zijn zeer optimistisch over de verdere voortzetting van Coördinatie op Preventie en

hopen in de toekomst nog meer scholen en gemeenten te kunnen gaan ondersteunen met de

preventieve aanpak van sociale en gezondheidsproblemen op (middelbare-)scholen.

38

5. Convenant ambitie: Minder kindersterfte

In het jaarplan JGZ-H8 2018 is als inhoudelijk doel opgenomen: eind 2021 is het sterftepercentage

onder jeugdigen lager dan in 2017. Om hier naartoe te werken is er in 2018 gekeken naar hoe wij

onze bestaande partners en het Radermodel kunnen aanwenden om beter inzicht te krijgen op het

sterfte percentage onder kinderen.

Afgelopen jaar hebben wij ons in eerste instantie gericht op het in kaart brengen van de factoren

welke kindersterfte beïnvloeden en is er een begin gemaakt naar verder onderzoek op het

onderwerp. In onze optiek is kindersterfte een belangrijk onderwerp om niet alleen nu bij stil te

staan, maar ook in de toekomst. Want wanneer we meer weten over de factoren die samenhangen

met kindersterfte, kunnen we er misschien iets aan doen; misschien kunnen we (indirect) het aantal

overlijdens omlaag brengen.

Het uiteindelijke doel is de sterfte onder alle jeugdige terugbrengen, kindersterfte is hier een

onderdeel van, welke opgedeeld kan worden in drie verschillende categorieën.

Kindersterfte is gedefinieerd als het overlijden van een

kind dat jonger is dan vijf jaar. Het kindersterftecijfer is

het aantal gevallen van kindersterfte per 1000 levend

geboren kinderen. Sterfte onder kinderen jonger dan één

jaar heet zuigelingensterfte. Wanneer een baby sterft

binnen vier weken na de bevalling, spreekt men van

neonatale sterfte.

Kindersterfte in de regio JGZ Zuid-Holland West Gegevens uit KD+

Het sterftecijfer wordt uitgedrukt in het aantal sterfgevallen per 1000 kinderen. Hiervoor is het dus

noodzakelijk om te weten hoeveel kinderen er in de regio ZHW woonden in een specifiek jaar. Deze

gegevens hebben we uit KD+ kunnen halen. We hebben hierbij gefocust op de afgelopen jaren. Uit

deze gegevens kunnen we opmaken dat voor kinderen die geboren zijn na 1 januari 2014, tussen 1

januari 2014 en 21 februari 2019, er 101 zijn overleden waarvan ook een dossier is bij JGZ. Van deze

101 kinderen waren er vier 1-jaar, twee waren 2-jaar, en 5 waren 3 jaar. Dit betekent dat de rest van

de sterfgevallen binnen het eerste jaar hebben plaatsgevonden. Ongeveer 1/3e (n=29) daarvan

overleed op de geboortedag en 7 overleden 1-2 dagen na de geboorte.

Omdat er geen volledig kinderdossier is voor kinderen die binnen de eerste weken overlijden,

kunnen met de gegevens van JGZ geen factoren worden onderzocht die mogelijk samenhangen met

de kans op overlijden in de eerste weken na de geboorte.

Neonatale sterfte: <4 weken

Zuigelingensterfte: <1 jaar

Kindersterfte: <5 jaar

39

Neonatale sterfte in de regio JGZ Zuid-Holland West Gegevens uit het CBS

Naast de gegevens van KD+ kunnen we voor specifieke onderwerpen ook focussen op de gegevens

die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verzamelt. Zo houdt het CBS de neonatale sterfte en

zuigelingensterfte bij. In de figuur hieronder is de neonatale sterfte per 1000 geboren kinderen

weergegeven. Te zien is dat er met de jaren een lichte stijging lijkt te zien in het aantal sterfgevallen

per 1000 geboren kinderen. Deze trend is echter niet significant en lijkt dus samen te hangen met

toeval.

JGZ zal deze gegevens blijven volgen de komende jaren, maar vooralsnog zijn er onvoldoende

oorzaken aan te wijzen op het gebied van kindersterfte die beïnvloedbaar zijn door JGZ.

0

1

2

3

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Jaar

Aanta

l overlijd

ens p

er

1000 g

ebore

n k

indere

n

Sterfte binnen de eerste 28 dagen

40

Vooruitblik 2019

Verbetering bereik

De doelstelling binnen het convenant is het bereik tenminste gelijk te houden aan dat in 2017. Met

name in de doelgroep van 4 tot 18 jaar is dit nu niet het geval. In 2019 zal JGZ werken aan de

verbetering van de bereikcijfers. Zo worden bijvoorbeeld alternatieve scenario’s ingezet met triage

om achterstanden in te halen.

Ook wordt gestart met een driejarig programma om zorg op maat binnen JGZ verder door te

ontwikkelen. Hierbij zal gestart worden met de rand voorwaardelijke verbetering op systemen,

werkprocessen en meer duiding van de richtlijnen om flexibiliteit te stimuleren. Om onze JGZ

professionals in staat te stellen om meer te doen waar meer nodig is en minder te doen waar minder

kan, zal ook geïnvesteerd worden op het vakmanschap van onze professionals. JGZ zal optrekken met

het Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg (NCJ) om dit te realiseren. JGZ streeft erna deze

ruimte en verantwoordelijkheid bij de professionals te beleggen, passend bij ontwikkeling naar

zelforganiserende teams.

Verbetering registratie maatwerkactiviteiten, specifiek “participatie netwerken” en “casusregie” JGZ gaat een aantal verbetermaatregelen doorvoeren om de verantwoording rondom participatie

netwerken en casusregie te verbeteren. Onder andere zal inzet door JGZ professionals beter worden

vastgelegd, zal inhoudelijke verantwoording specifieke aandacht krijgen en zal JGZ op dit vlak met

alle gemeenten een specifieke afstemming zoeken. Ook zullen bij eventuele nieuwe

maatwerkactiviteiten deze maatregelen worden toegepast.

Arbeidsmarktproblematiek JGZ is in het najaar 2018 reeds gestart met een nieuwe wervingscampagne, waarvan nu al gezegd kan

worden dat deze succesvol is. De afgelopen maanden zijn meer dan 20 nieuwe JGZ professionals

aangetrokken die nu ingewerkt worden. Dit moet in de loop van 2019 tot meer capaciteit moeten

leiden.

Desondanks wordt verder gewerkt aan de arbeidsmarktcommunicatie, ambassadeurschap en

strategisch personeelsbeleid om JGZ een aantrekkelijke werkgever te laten blijven. De verwachting is

dat de krapte op de arbeidsmarkt blijft. Daarnaast wordt er steeds meer gevraagd van professionals

en hierop moet JGZ ook anticiperen de komende jaren.

Inhoudelijke thema’s krijgen ook aandacht

In 2019 zal JGZ ook op inhoudelijke thema’s inzet plegen. Onder andere op het gebied van het

actieprogramma Kansrijke Start, maar ook op het thema Kinderarmoede. Los daarvan zal JGZ op het

gebied van de NCJ preventieagenda blijven aansluiten op landelijke ontwikkelingen.

41

Nawoord Het jaar 2018 is weer voorbij en is ondanks een groot aantal wijzigingen in het personeelsbestand en

verscheidene ontwikkelingen in het veld voorspoedig verlopen. De bereikcijfers voor het basispakket

JGZ liggen voor 0-4 in lijn met verwachting en voor de kinderen van 4-19 merken wij dat de eerste

stappen al gezet worden voor het leveren van Zorg Op Maat (ZOM). Dat gezegd hebbende is er ons

inziens wel altijd ruimte voor verbetering. Dat is waarom wij aankomende jaar blijven werken aan

het efficiënter en kwalitatief hoogwaardig inrichten van ons bestaande aanbod en er verschillende

nieuwe projecten en werkwijzen ontwikkeld worden. Daarnaast zijn wij ook onze IT en

ondersteunende middelen aan het ontwikkelen, opdat wij beter in staat zijn om de al beschikbare

informatie aan te wenden en in kaart te brengen.

Op het moment wordt er organisatie breed veel energie gestoken in de verdere implementatie van

het LPK, zowel aan de kantoor zijde als bij de professionals. Voor elke medewerker gaat dit fenomeen

hand in hand met het leren werken in zelforganiserende teams (ZOT). Voor 2019 ligt één van de

uitdagingen voor de teams bij het zelf organiseren van hun werkzaamheden, met inachtneming van

alle geldende richtlijnen, regels en restricties. De sleutelwoorden bij alle ontwikkelingen zijn eigenlijk

autonomie en eigen kracht, waarbij JGZ zich richt op het steeds meer mensen in hun eigen kracht

zetten en iedereen ook in staat te stellen om autonoom en doordacht te kunnen werken. Een van de

pijlers van het convenant is immers een relatie tussen JGZ en de H8 op basis van vertrouwen. Met de

genomen koers en inzet welke nu getoond wordt, verwachten wij dit geschonken vertrouwen dubbel

en dwars waar te kunnen maken in het komende jaar.

Want gezonde en blije kinderen & jongeren die veilig kunnen opgroeien is ons doel en daar streven

we met zijn allen naar.

42

Bijlagen

Bijlage 1: Overzicht tabellen verwijzingen per gemeenten

Verwijzing naar

Delft

Verwijzing naar

Leidschendam-Voorburg

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

CM 0 - 1 jaar

CM 1 - 4 jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

Diëtist Diëtist 4

Fysiotherapeut 36 17 5 Fysiotherapeut 30 20

GGZ 3 GGZ

Huisarts 25 44 2 Huisarts 13 28 2

Kinderarts 10 15 3 Kinderarts 6 13

KNO-arts KNO-arts

Lactatiekundige 1 Lactatiekundige 4

Logopedist 42 Logopedist 15 2

Maatschappelijk werk 1

Maatschappelijk werk 2

Oogarts 68 8 Oogarts 56

Orthopeed 1 Orthopeed 1

Pedagoog 3 Pedagoog 34 2

Psycholoog Psycholoog 1

Radioloog 53 17 Radioloog 41 13

Tandarts 3 Tandarts

VVE 67 VVE 29

Anders 17 58 Anders 4 44 5

Totaal 143 335 21 Totaal 99 254 16

% van aantal CM 1,9% 2,9% 2,0% % van aantal CM 1,8% 2,6% 1,0%

Verwijzing naar

Midden Delfland

Verwijzing naar

Pijnacker-Nootdorp

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

Diëtist Diëtist

Fysiotherapeut 13 7 2 Fysiotherapeut 7 8 5

GGZ GGZ 1

Huisarts 3 6 4 Huisarts 9 18 4

Kinderarts 5 4 Kinderarts 4 6 2

KNO-arts 1 KNO-arts 3

Lactatiekundige Lactatiekundige

Logopedist 1 8 Logopedist 20 3

43

Maatschappelijk werk 4

Maatschappelijk werk

Oogarts 31 3 Oogarts 40 7

Orthopeed 1 Orthopeed 1 1

Pedagoog Pedagoog 1 1

Psycholoog Psycholoog

Radioloog 12 2 Radioloog 16 5

Tandarts Tandarts

VVE 14 VVE 21

Anders 4 1 1 Anders 2 11 13

Totaal 39 73 15 Totaal 39 131 39

% van aantal CM 2,2% 2,6% 1,6% % van aantal CM 1,0% 1,4% 4,7%

Verwijzing naar

Rijswijk

Verwijzing naar

Wassenaar

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

Diëtist 1 Diëtist

Fysiotherapeut 14 8 23 Fysiotherapeut 23 13 4

GGZ 1 GGZ

Huisarts 9 9 5 Huisarts 8 20 6

Kinderarts 10 11 1 Kinderarts 1 2 1

KNO-arts KNO-arts 1

Lactatiekundige Lactatiekundige 2

Logopedist 36 1 Logopedist 18 1

Maatschappelijk werk

Maatschappelijk werk

Oogarts 41 19 Oogarts 26 1

Orthopeed 1 1 Orthopeed 3 1

Pedagoog 2 27 Pedagoog 5 4

Psycholoog Psycholoog

Radioloog 41 9 Radioloog 4 7

Tandarts Tandarts 1

VVE 4 VVE 2

Anders 5 28 15 Anders 6 16 1

Totaal 81 149 92 Totaal 47 111 19

% van aantal CM 1,5% 1,5% 11,4% % van aantal CM 3,2% 3,0% 5,3%

Verwijzing naar

Westland

Verwijzing naar

Zoetermeer

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

CM 0 - 1

jaar

CM 1 - 4

jaar

CM 4 - 19 jaar

(inclusief JCM)

44

Diëtist 2 Diëtist 5

Fysiotherapeut 39 24 20 Fysiotherapeut 29 25 6

GGZ GGZ

Huisarts 14 20 8 Huisarts 6 29 14

Kinderarts 16 10 2 Kinderarts 18 30 6

KNO-arts 4 KNO-arts

Lactatiekundige 3 Lactatiekundige 3

Logopedist 2 38 3 Logopedist 2 72 5

Maatschappelijk werk 1

Maatschappelijk werk 1

Oogarts 64 10 Oogarts 108 11

Orthopeed 2 1 Orthopeed 16 6

Pedagoog 1 Pedagoog 13 5

Psycholoog 1 Psycholoog

Radioloog 52 15 Radioloog 24 4

Tandarts 2 Tandarts

VVE 48 VVE 71

Anders 6 43 4 Anders 18 26 10

Totaal 136 265 54 Totaal 116 384 63

% van aantal CM 1,4% 1,6% 3,4% % van aantal CM 1,2% 1,8% 2,8%

45

Bijlage 2: Overzicht vaccinatiegraden

93,5% 95,8% 94,2% 96,4% 95,0% 92,2% 96,0% 95,8% 95,2%94,3% 96,3% 96,1% 96,5% 96,2% 94,3% 96,8% 96,2% 96,0%

92,9% 94,9% 94,7% 96,2% 94,6% 91,0% 95,9% 95,5% 94,9%

Volledige vaccinatie van kinderen geboren in 2015

DKTP Hib Hepatitis B

93,8% 95,6% 95,2% 96,9% 95,4% 93,0% 96,2% 95,8% 95,5%93,8% 95,4% 94,7% 97,0% 95,4% 92,2% 95,4% 95,7% 95,2%

92,7% 94,7% 95,2% 97,0% 94,9% 91,0% 95,7% 95,4% 94,9%

Volledige vaccinatie van kinderen geboren in 2015

Pneumo BMR MenC

95,2% 94,3% 94,6% 96,2% 94,2% 89,9% 94,7% 93,6% 94,4%

Volledige vaccinatie van kinderen geboren in 2012

DKTP

46

87,7% 90,0% 95,4% 93,0% 87,6%76,1%

92,1% 89,1% 89,5%88,4% 90,0% 94,9% 93,1% 88,5% 81,3%

92,5% 89,4% 90,1%

Volledige vaccinatie van kinderen geboren in 2007

DTP BMR

50,5% 57,5% 63,6% 54,8%41,1% 49,4% 45,9% 47,8% 50,2%

Volledige HPV-vaccinatie van meisjes geboren in 2003

HPV

93,8%87,7%

78,3%83,8%

72,3% 74,3%81,7% 80,3%

86,5%

MenACWY 2018, Geboortejaar 2014 eerste lichting

Delft Leidschendam- Voorburg Midden Delfland

Pijnacker-Nootdorp Rijswijk Wassenaar

Westland Zoetermeer Landelijk

Bijlage 3: onderwerpen inloop- en telefonische spreekuren

Gemeente: Inloop/telefoon*

Aan

tal i

nlo

op

Aan

tal T

ele

foo

n Onderwerp Inloop/telefonisch spreekuur

ged

rag

gew

ich

t/ g

roe

i

gezo

nd

he

id

me

dis

ch/

lich

ame

lijk

op

voe

din

g

Soci

ale

o

mge

vin

g

spra

akta

alo

nt

wik

kelin

g

vacc

inat

ie

voe

din

g

ove

rig

Delft 904 1% 61% 1% 1% 0% 0% 1% 4% 32%

Delft* 952 21% 5% 8% 3% 8% 11% 6% 9% 29%

Leidschendam-Voorburg

601 1% 82% 3% 2% 1% 1% 1% 4% 7%

Leidschendam-Voorburg*

818 15% 10% 8% 7% 3% 5% 7% 7% 38%

Midden-Delfland 323 3% 75% 6% 1% 0% 1% 0% 12% 1%

Midden-Delfland* 145 24% 9% 14% 3% 5% 4% 4% 25% 10%

Pijnacker-Nootdorp 405 0% 52% 10% 0% 0% 0% 5% 10% 24%

Pijnacker-Nootdorp*

546 20% 8% 7% 8% 5% 4% 13% 15% 20%

Rijswijk 445 0% 82% 3% 1% 0% 0% 0% 2% 12%

Rijswijk* 729 14% 7% 10% 9% 7% 11% 5% 9% 29%

Wassenaar 185 2% 58% 10% 2% 2% 0% 0% 8% 19%

Wassenaar* 175 10% 14% 12% 7% 4% 2% 2% 7% 42%

Westland 1273 3% 67% 4% 12% 1% 0% 0% 11% 3%

Westland* 1086 20% 5% 8% 17% 3% 11% 4% 4% 29%

Zoetermeer 1019 3% 78% 3% 1% 2% 1% 0% 9% 4%

Zoetermeer* 1427 20% 8% 11% 6% 5% 9% 6% 12% 24%

Totaal inloop 5155 1,5% 69,2% 4,9% 2,5% 0,7% 0,0% 0,4% 0,9% 7,4% 12,5%

Totaal telefoon 5878 18,0% 8,3% 9,8% 0,0% 7,5% 4,9% 7,0% 5,9% 10,9% 27,7%