Jaargang 46 nummer 166 Periodieke uitgave van de ... · Inhoud nummer 166, januari 2014: 3 Van de...

Jaargang 46 nummer 166

Periodieke uitgave van de Nederlandse Rozenvereniging januari 2014

Een van de ADR rozen 2013 R. Novalis (‘KORfriedkar’), Kordes

www.rozenvereniging.nl

ALV 15 maart 2014in Rhenen

Historische rozen in Finland

5-daagse Rozenreis naar Parijs e.o.

Tweedaagse reis naar Brabant en Noord-Limburg

R ’Kindarosen’Een nieuwe

spinosissima-hybride

Gebruikt of misbruikt: R. ‘Marie Louise’

100 jaar geleden

www.worldrose.org

22

Spelarosa®: Quality Only in stamrozen, klimrozen, patiorozen, mini klimrozen, heesterrozen,

bodembedekkende rozen, grootbloemige rozen, special en floribunda rozen!

w w w. s p e l a r o s a . n l

Spelarosa®: Pure Liefde

voor Rozen

Servaplant B.V. Gildeweg 12 2632 BA Nootdorp 015-2579251 [email protected] www.servaplant.nl

rootgrow voor rozen en tegen rozenmoeheid

Speciale wortelschimmels (Mycorrhiza’s)stimuleren en beschermen uw rozen op natuurlijke wijze.Eénmalig toegevoegd bij het aanplanten of verplanten groeien de schimmels met de wortels mee en vormen een uitbreiding en bescherming van het wortelstelsel. Met rootgrow kunt u rozen planten in een bestaand rozenperk.

tuinieren met mycorrhiza-schimmels

een groot succes in Groot-Brittannië

nu ook verkrijgbaar in Nederland

rootgrowsterke wortels voor vitale planten

tuinieren met mycorrhiza-schimmels

een groot succes in Groot-Brittannië

nu ook verkrijgbaar in Nederland

®

De kwaliteitsrozen van Rozenkwekerij De Wilde zijn bij verschillende groen- en tuincentra inNederland en België verkrijgbaar.

Het hoofdverkooppunt is gevestigd op Hoveniersweg 12, Zutphen. Openingstijden zijn vanmaandag t/m zaterdag van 09.00 tot 17.00 uur.Alle verkooppunten met adressen en telefoonnummers kunt u opvragen bij ons informatie-nummer: 035-6916511 of kijk op onze website: www.dewilde.nl

DE ROZENSPECIALIST SINDS 1921

rozenbulletin 165 5_Opmaak 1 15-10-2013 12:07 Pagina 2

3

Periodieke uitgave van de NederlandseRozenvereniging. Verschijnt 4 x per jaar.ISSN 1381-9933. KvK 40411460www.rozenvereniging.nl

Bestuur:Voorzitter:Henk (H.C.) Verschuur. Tel. 0345 558465E-mail: [email protected]

Vice-voorzitter:Henk (W.H.F.C.) Eschbach. Tel. 0181 403045E-mail: [email protected]

Secretaris en ledenadministratie:Lianne (C.C.A.) Nouwens. Tel. 06 51223374E-mail: [email protected]

Penningmeester:Roger (R.F.) Willeghems.Tel. 0032 27678751 (België)E-mail: [email protected]

Postadres ledenadministratie, secretariaaten financiële administratie:Prins Frederikplein 126,3071 KS ROTTERDAM

Bestuurslid:Sikko de Graaf. Tel. 010 7141655 E-mail: [email protected]

Bestuurslid:Ien (E.A.M.) Hempenius. Tel. 0343 562533E-mail: [email protected]

Bestuurslid:Dick Schenk. Tel. 0227 663236E-mail: [email protected]

Webmaster:Sikko de GraafE-mail: [email protected]

Excursiecommissie buitenland:Netty Verdouw. Tel. 015 2566568E-mail: [email protected] Excursiecommissie binnenland:Rita Deenenkamp. Tel. 010 3005011Ada van der Gaag. Tel. 033 2589038Koosje van de Giessen. Tel. 0183 630354Alie Grevelink. Tel. 038 4539363Ank Mirande. Tel. 0294 293651

PR-commissie:Marga Verwer. Tel. 0164 613407Email: [email protected]

Redactiecommissie Rozenbulletin:Mariette Edelman: zie eindredactieIen Hempenius, zie bestuurMaria van Zonneveld, E-mail: [email protected]

Fotobewerking: Els de KrijgerE-mail: [email protected]

Eindredactie:Mariette Edelman. Tel. 070 355 3812E-mail: [email protected]

Lidmaatschap: € 25,- per jaarBuitenlandse leden: € 30,- per jaarING Bank: NL90 INGB 0001 3452 45BIC (Swift-code) INGBNL2A) ofRabobank: NL06 RABO 0343 6720 14 BIC (SWIFT-code): RABONL2Ut.n.v. Nederl. Rozenvereniging, Rotterdam

Opzeggen van het lidmaatschap kan alleenschriftelijk voor 1 december, waarna het per 1 januari daaropvolgend ingaat.

Bijdragen voor het Rozenbulletin 167, dat in april verschijnt, graag inzenden voor2 april aan de eindredactie. Bij voorkeur in Word per e-mail of op Cd-rom.Foto’s digitaal in een hoge resolutie voor 15 maart naar: [email protected]

Inhoud nummer 166, januari 2014:

3 Van de voorzitter4 Algemene ledenvergadering6 Historische rozen in Finland12 5-daagse Rozenreis naar Parijs e.o.16 Oude rozen en hun bottels18 Tweedaagse reis naar Brabant en Noord-Limburg20 Rosa ‘Kindarosen’: Een nieuwe spinosissima-hybride22 Gebruikt of misbruikt: R. ‘Marie Louise’24 Rozen leren snoeien25 100 jaar geleden 26 In Europa floreert de ADR-keuring

De meeste kleur in mijn tuin komt nu van de rozen die op bescheiden wijze - ik schrijf dit half december - nog steeds bloeien. Hitte en droogte maak-ten bij ons de bloei in de afgelopen zomer wat minder uitbundig. Voor mij begon het pas in het najaar mooi te worden met onze rozen, iets wat ik nog niet eerder had meegemaakt.

Diverse leden namen ook dit jaar weer deel aan rozenkeuringen in het bui-tenland. Marga Verwer heeft ons in november vertegenwoordigd op de regionale conferentie van de World Federation of Rose Societies in Nieuw Zeeland. Mijn vrouw en ik bezochten met veel genoegen de jubileumkeuring in het park van Le Roeulx in België. De keurders werden er sterk aange-moedigd door jachthoornblazers die regelmatig hun klaroenstoten over de velden deden schallen. Een verras-sing was de reclameposter in het park waarop levensgroot onze secretaris Lianne stond afgebeeld, in een duidelijk peinzende keuringshouding.

Ook dit jaar gaan mijn respect en waardering uit naar allen die zich hebben ingezet voor onze vereniging.

Door hun inspanning hebben we als vereniging een goed rozenjaar achter de rug. Bijzonder goede excursies had-den we en veel lof was er voor ons Ro-zenbulletin, zoals ik onlangs ook nog eens van buitenaf mocht vernemen. Dank dus aan alle commissieleden: naast de excursie- en redactiecommis-sie ook aan de pr-commissie en niet in de laatste plaats ook veel dank aan mijn medebestuursleden en in het bij-zonder aan onze onvermoeibare secre-taris. Het viel de gastvrouw van onze najaarsbijeenkomst in Weert op, dat onze leden/rozenliefhebbers ook een brede belangstelling voor andere cul-turele onderwerpen hadden. Ik vond dit een mooi compliment. Helaas heeft onze penningmeester om persoonlijke redenen moeten besluiten zijn functie niet te continueren. Een opvolger heb-ben we op dit moment helaas nog niet gevonden. Leden die bereid en in staat zijn om deze functie te vervullen, ver-zoek ik vriendelijk contact te zoeken met het bestuur.

Nu het einde van het jaar nadert, heb ik net als anderen de neiging na te den-ken over tijd en eeuwigheid. Ik denk dat tijd de voortgang en opvolging van gebeurtenissen is. Bij het ordenen van onze waarnemingen gebruiken we ruimte en tijd. Soms denk ik dat, als de aarde stil zou staan en het heelal ook, we waarschijnlijk niet eens op het begrip tijd zouden zijn gekomen. Het is de beweging die het hem doet. De voorbereidingen voor het volgende rozenseizoen zijn alweer in volle gang. Ik kan u verzekeren dat het een goed jaar wordt en ik wens u een gelukkig rozenjaar toe.

Henk Verschuur

Van de voorzitter

4

Algemene Ledenvergadering 2014 met aansluitendeen lezing door Rita van der Zalm

Programma10.15 - 11.00 uur Aankomst en ontvangst met koffie of thee en een lekkernij.

11.00 - 12.00 uur Algemene Ledenvergadering

De voorzitter, de heer Henk Ver-schuur, is na een bestuursperiode van dertien jaren aftredend en sta-tutair niet meer herkiesbaar. Voor de ontstane vacature stelt het bestuur de heer Dick Schenk voor als kandi-daat voor de functie van voorzitter.De heer Roger Willeghems zal aftreden als penningmeester. Mo-menteel is er nog geen opvolger en het bestuur hoopt bij het verzenden van stukken een kandidaat voor het penningmeesterschap te kunnen voorstellen.

Volgens artikel 9 van de statuten kunnen tot aanvang van de Algeme-ne Ledenvergadering door zowel het bestuur alsook door tenminste 10 leden schriftelijk kandidaten worden voorgesteld.

12.15 - 13.30 uur Een lezing van Rita van der Zalm over niet-alledaagse bloembollen in combinatie met rozen.In 2009 heeft Rita van der Zalm haar alom bekende kwekerij van verwilderingsbollen in Noordwijk overgedragen aan Hein Meeuwissen,

maar dat neemt niet weg dat zij nog steeds overal in het land interessante lezingen houdt. Naast het geven van lezingen schrijft ze al ruim 30 jaar voor het blad Onze Eigen Tuin.Uit haar enthousiasme zal, net als in haar boek, blijken dat de wereld van verwilderingsbollen vele malen inte-ressanter is dan menigeen denkt. Rita heeft geen standaard tekst en alle lezingen verlopen anders. Het liefst vertelt ze aan de hand van de vragen die uit het publiek komen. Aan de hand van een power point presenta-tie zal zij laten zien wat er allemaal mogelijk is en hoe u bloembollen met rozen kunt combineren. Ook zal ze veel tips geven om bollen over te houden in tuinen en potten. Ze zal ook ingaan op trends in bloembollen.

13.30 uurLunchbuffet

Aanmelding en kostenDe kosten voor de Algemene Leden-vergadering zijn voor rekening van de Nederlandse Rozenvereniging. De kosten voor de lunch bedragen € 17,50 p.p. Betaling via de penning-meester t.n.v. Nederlandse Rozenver-eniging te Rotterdam op bankreke-ningnummer Rabobank NL06 RABO 0343 6720 14 of ING Bank NL90 INGB 0001 3452 45 onder vermel-ding ‘Algemene Ledenvergadering 2014’ en lidnummer. Aanmelding, ook als u alleen aan de Algemene

Ledenvergadering en niet aan de lunch wilt deelnemen, graag uiterlijk 6 maart 2014 bij Lianne Nouwens per e-mail [email protected],telefonisch 06-51223374 of via de website www.rozenvereniging.nl

StukkenDe volgende stukken zijn vanaf 10.15 uur in de vergaderzaal beschikbaar:• Notulen Algemene Ledenvergadering 2013• Jaarverslag 2013• Financiële stukken 2013/2014

Vanaf 1 maart 2014 zijn deze stuk-ken via de website beschikbaar of aan te vragen bij de secretaris per e-mail [email protected] of telefonisch 06-51223374.

Eucomis bicolor tussen de rozen

Crocosmia ‘Lucifer’ Allium ‘Summerdrummer’

Met genoegen nodigt het bestuur u uit voor de Algemene Leden-vergadering 2014 die op zaterdag 15 maart 2014 plaatsvindt in Hotel ’t Paviljoen in Rhenen.

5

Locatie en routebeschrijvingHotel ‘t PaviljoenGrebbeweg 103-1953911 AV Rhenen0317-619003

Per autoKomende vanuit Utrecht/Arnhem/Oberhausen (A12): Neem afrit 23a “Veenendaal-Rhenen” en volg de N233 richting Rhenen. neem na circa 12,5 kilometer de af-slag Rhenen, onder het viaduct door en bij de stoplichten rechtsaf (Greb-beweg)Het hotel bevindt zich na circa 800 meter aan uw linkerzijde.

Komende vanuit Gorinchem en Den Bosch (A15):Neem afrit 35 “Ochten” en volg de N233 richting Rhenen, neem na circa 5 kilometer de afslag Rhenen en ga linksaf. Bovenaan bij de stoplichten gaat u rechtsaf (Grebbeweg)Het hotel bevindt zich na circa 800 meter aan uw linkerzijde

Agenda 1. Opening 2. Mededelingen en ingekomen stukken 3. Notulen van de Algemene ledenvergadering van 16 maart 2013 4. Jaarverslag 2013 5. Financieel jaarverslag 2013 6. Verslag kascommissie 7. Benoeming nieuwe kascommissie 8. Begroting 2014 en vaststellen contributie 2015 9. Bestuursverkiezing a. Afscheid van de huidige voorzitter de heer Henk Verschuur b. Afscheid van de huidige penningmeester de heer Roger Willeghems c. Verkiezing voorzitter. Het bestuur draagt voor deze functie de heer

Dick Schenk voor. d. Verkiezing penningmeester. Kandidaat nog niet bekend. e. Voorstel herbenoeming bestuurslid I. Hempenius-Damen voor een

periode van 4 jaar f. Voorstel herbenoeming bestuurslid S. de Graaf voor een periode van

4 jaar g. Voorstel herbenoeming secretaris L. Nouwens voor een periode van

4 jaar 10. Redactiecommissie a. Afscheid van mevrouw Maria van Zonneveld als lid van de

redactiecommissie 11. Excursiecommissie a. Binnenlandse excursies 2014 b. Buitenlandse reis 2014 c. Afscheid van mevrouw Ada van der Gaag en mevrouw Alie

Grevelink als leden van de excursiecommissie 12. PR a. Presentatie nieuwe promotiematerialen b. Programma 2014 13. Website 14. Jubileum 2016 15. Rondvraag 16. Sluiting

Voor de goede orde: Alleen leden van de Nederlandse Rozenvereniging hebben stemrecht.

Rita van der Zalm

Allium ‘Christophii’ Allium karataviense ‘Ivory Queen’

Openbaar vervoerPer trein naar station Rhenen. U slaat op de Zwarteweg rechtsaf naar de Grebbeweg. Na circa 10 minuten lopen, treft u het hotel aan uw lin-kerzijde aan.De buslijnen 50 (Utrecht-Rhenen-

Wageningen), 80 (Amersfoort-Rhenen-Wageningen) en 45 (Tiel-Rhenen-Wageningen) stoppen allen bij bushalte Ouwehands Dierenpark (Grebbeweg 111). Na circa 2 minu-ten lopen, treft u het hotel aan uw rechterzijde aan.

6

Historische rozen in Finland

Recente rozengeschiedenis in FinlandIn catalogi van voor 1840 vindt men nog geen meldingen van historische rozen in Finland. In de 19e eeuw werden rozen daar meestal in grote potten binnenshuis gekweekt. De relatief gevoelige rozen die toen in Midden-Europa veelvuldig werden aangeplant en die wij hier nu tot de historische rozen rekenen, konden het strenge klimaat in Finland niet aan. Rautio heeft meer dan 20 jaar veel rozen getest op winterhardheid in Finland. De meeste rozen die ze kocht, bleken te gevoelig te zijn en gingen snel dood. De rozen die in Finland het beste bloeien, behoren tot de spinosis-sima’s, de rugosa’s en de gallica’s. Een paar albarozen, zomerdamasceners en mosrozen doen het ook bevredigend. In Finland plant men rozen het liefst

op eigen wortel; als de bovengrondse delen in een strenge winter afsterven, herstelt de plant zich gemakkelijk vanuit de wortel. Daardoor zijn sterke rozen bewaard gebleven. Geoculeerde rozen moeten er heel diep geplant worden, met de oculatieplaats wel 15 tot 20 cm onder het grondoppervlak. Na 1980 groeide de belangstelling voor rozen in Finland, wat in 1989 leidde tot de oprichting van de Finse Rozenvereniging: Suomen Ruususeura, die momenteel rond de 1200 leden telt. Sindsdien zoeken veel leden actief naar rozen in oude tuinen en parken. Die plekken hebben een verrassende rijkdom aan sterke oude rozen opge-leverd. Veel interessante variëteiten werden ontdekt, maar slechts enkele historische rozen konden tot tevre-denheid geïdentificeerd worden. Er zijn stoere, extreem winterharde

Bewerking van de gelijknamige lezing van Pirjo Rautio op deinternationale conferentie over historische rozen in Sangerhausen in

juni 2013 door Ien Hempenius.

Foto’s: Pirjo Rautio

rozen gevonden die zonder enige vorm van verzorging tientallen jaren overleefd moeten hebben. Helaas zijn juist van die rozen veel namen verloren gegaan. Als een roos niet onbetwist van de juiste naam kon worden voorzien, gaf men zo’n roos een nieuwe naam en vaak koos men die naar de vindplaats. Meestal hoorden de rozen die men vond tot de spinosissima’s of de rugosa’s, maar ook doken er enkele centifolia’s en gallicarozen op. Bijna alle gevonden rozen maken veel uitlopers. Daardoor hebben ze zich kunnen verspreiden en laten ze zich ook nu nog gemakkelijk vermeerderen. Van de gevonden rozen wordt hierna een aantal beschreven.

Rosa x francofurtanaRosa x francofurtana wordt in Finland ‘Kirkonruusu’ genoemd, wij zouden zeggen kerkhofroos. Deze roos die door Rautio wordt beschreven als een natuurlijke hybride van Rosa cinna-momea x Rosa gallica, komt in Finland tamelijk veel voor, maar werd tot ongeveer 1980 over het hoofd gezien1). In Zweden werd ze veel op kerkho-ven geplant, in Finland daarentegen gewoonlijk bij de huizen van de elite. Er bestaan twee verschillende vormen van de kerkhofroos: een zuidelijke en een noordelijke. Uit DNA-onderzoek is gebleken dat de noordelijke vorm meer invloed van Rosa cinnamomea heeft dan de zuidelijke en waarschijn-lijk weer met deze roos teruggekruist werd. De kerkhofroos groeit als losse, wanordelijke struik tot 2-2,5 m hoog. Ze heeft breed, donkergroen blad en lilaroze bloemen van 7 – 8 cm in doorsnee, die gevuld zijn en licht geuren. De bloei is in juli en duurt ongeveer drie weken. Als variant van de Frankfurter roos noemde Rautio de opvallende Rosa gallica ‘Splendens’, in Finland ‘Valamonruusu’ genoemd oftewel ‘Valamoroos’. In Zweden heet

R. x francofurtana, de noordelijke vorm van R. ‘Kirkonruusu’ R. ‘Minette’, in het Fins R. ‘Mustialanruusu’

Bij rozen denkt men niet meteen aan een koud, noordelijk gelegen land als Finland. Van oudsher bestaan ook daar echter wilde rozen. Door de ligging tussen Zweden aan de westkant en Rusland in het Oosten zijn ze genetisch interessant en komen ze in een rijke variatie voor. Vanaf de twaalfde eeuw, toen het christendom zijn intrede deed in Finland, werden in kloostertuinen rozen aangeplant voor medicinale doeleinden, net als elders in Europa. Denk hierbij aan R. acicularis, de circumpolaire roos die zowel in Noord-Ameri-ka, Noord-Azië als in het Noorden van Europa wordt aangetroffen en Rosa cinnamomea. In de 17e eeuw, toen door de handel met Hanzesteden in West-Europese landen ook in de steden rond de Oostzee de welvaart toenam, werd hier en daar melding gemaakt van ro-zen in parken en tuinen, waarvan men nu aanneemt dat het om gallica’s en alba’s ging. Aan het einde van de 17e eeuw volgde een periode van oorlogen en hongersnood waarbij alles vernield werd, ook archiefmateriaal. Pas rond 1750 begon een stabielere periode voor Finland en ontstond er een maatschappij waarin mensen na verloop van tijd tuinen gingen aanleggen of gewoon bloemen op hun erf plantten. Over de rozengeschiedenis daarna in Finland ging de lezing van Pirjo Rautio op de International Heritage Rose Conference.

7

ze kortweg ‘Frankfurt’. Ze is overal in Finland een veel voorkomende roos die het ook goed doet in de noordelijke gebieden. De Finse naam komt voort uit een vertaalfout. De Franse roos ‘Rose Pavot’ of ‘Poppy Rose’ werd in Zweden ‘Valmorose’ genoemd, wat door Fins sprekenden verstaan werd als zou het gaan om een roos die iets te maken had met het Valamokloos-ter. Hoewel dit niet zo was, bleef de naam bestaan. In goede grond kan deze rechtopgaande, goed groeiende roos 2 m hoog worden. Vanaf eind juni vormt ze in bloei zo’n drie weken een prachtig schouwspel met een overvloed aan schitterende karmijn-rode, bijna enkele bloemen die gouden meeldraden dragen. In september volgen oranje, peervormige bottels.

Rozen van uiteenlopende afstammingR. ‘Minette’ (Vibert 1819), in het Fins ‘Mustialanruusu’ wordt in het Zuiden en midden van Finland veel in oude tuinen gevonden en ook in Zweden. In Midden-Europa is ze zeld-zaam. De Finnen beschouwen deze roos als een Finse roos, de Zweden als een Zweedse, zoals ook uit de naam

R. ‘Blush Damask’, in het Fins R. ‘Tähtitorninkatu’

R. ‘Olkkala’, nauw verwant aan R. gallica ‘Splendens’

R. ‘Pikkala’ (centifolia x gallica ?)

R. ‘Iilampi’, een laag blijvende gallicaroos

R. ‘Iitin Tiltu’, mogelijk een kruising van een gallica en een rugosaroos

R. ‘Herttoniemi’, een hybride van Rosa blanda

een goed groeiende struik die 1,5 m hoog wordt. De geurende, halfgevulde bloemen zijn middelgroot en hebben een roze kleur die naar de randen ver-bleekt. In de herfst is ze opnieuw een sieraad met haar goudgeel verkleurde blaadjes en rode, afgeplat ronde, kleine botteltjes. R. ‘Toukoniitty’ is een dicht groeiende struik van 2 m hoog die in het Toukoniittypark in Helsinki werd gevonden. De licht gevulde, roze bloemen met witte strepen op de bloemblaadjes zijn er in juli, terwijl ook deze roos in de herfst een prach-tig kleurenspel biedt van schitterende goudgeel blad en kleine, wat afgeplatte bottels.

Diverse kruisingen van R. gallicaR. ‘Pikkala’ lijkt op de centifolia/gallicakruising R. ’Soleil Brillant’ of R. ‘Hypathia’ die voor 1790 in Neder-land werd gekweekt. Voor het eerst werd ze op het gelijknamige landgoed gevonden en daarna op verschillende andere plaatsen, allemaal in Zuid-Fin-land. Ze toont kenmerken van zowel gallica’s als centifolia’s. R. ‘Pikkala’ groeit tot een dichte struik en bloeit zeer laat, vanaf half juli. De sterk

blijkt: R. x suionum = Zweedse roos. Ze werd door de Mustialakwekerij in het begin van de 20ste eeuw verkocht en verspreid. Ergens in de jaren tach-tig herkenden Zweedse rozenvrienden deze roos onder de naam R. ‘Minette’ in het rosarium van Sangerhau-sen. Vibert die haar introduceerde, plaatste haar bij de centifolia’s, maar in Finland wordt ze tegenwoordig tot de albarozen gerekend. R. ‘Minette’ groeit uit tot een mooie, ronde heester van ongeveer een meter hoog, die vrijwel de hele maand juli bloeit. De warm lichtroze bloemen met mooi opgerolde bloemblaadjes zijn middel-groot, gevuld en geurend. Bij nat weer neigen de knoppen te verkleven tot natte ballen. In warme jaren kunnen er enkele bottels gevormd worden. R. ‘Blush Damask’ is minstens vanaf 1759 in cultuur en is waarschijnlijk een kruising tussen een zomerdamas-cener en een gallicaroos. Ze werd op verschillende plaatsen in Zuid-Finland gevonden en kreeg al naar gelang de vindplaats een andere naam zoals R. ‘Tähtitorninkatu’, R. ‘Kotka’, R. ‘Järvenpää’ enz. In Finland wordt ze algemeen als centifoliaroos ingedeeld. Het gaat om een lossig groeiende struik. De bloemen zijn goed gevuld, maar wat plat, 8 cm in doorsnee en vaak gekwartierd. In het hart zijn ze lichtroze, maar naar de rand toe worden ze lichter van kleur. De kruising van Rosa blanda R. ‘Hert-toniemi’ werd op het gelijknamige landgoed bij Helsinki gevonden. Ze is

8

geurende, zeer gevulde bloemen zien er aanvankelijk uit als stevige, vaste ballen in een blauwig roze met blekere vlekken, maar later gaan ze breder open en tonen ze hun goudkleurige meeldraden. Ze maakt rijkelijk bottels die peervormig zijn. R. ‘Iitin Tiltu’ is mogelijk een gallica/rugosakruising, genoemd naar de enige vindplaats in het dorp Iiti in Oost-Finland. Ze groeit uit tot een mooi gevormde struik van 1,5 tot 2 m hoog en breed. De enkele, grote bloemen, die het aan-

6

werkt worden. Daarbij wordt getracht om de rozen op een aantrekkelijkeen overzichtelijke manier te presenteren zoals dat al het geval is met derododendroncollectie en de collectie sierappels en -peren. Een deelcollectieinheemse rozen van Nederland zal toegevoegd worden. Alle moderne tuinrozen die in Belmonte zijn aangeplant zijn nog in dehandel verkrijgbaar. Deze bloeien door van juni tot in de herfst. Een kleinaantal daarvan zal gebruikt worden om na de hoofdbloei in juni van dewilde rozen en historische tuinrozen de bloemenrijkdom te waarborgen.Herschikking van de rozencollectie is een gigantische klus die de logistiekemogelijkheden van vrijwilligers ver te boven gaat. Bovendien is deze ope-ratie niet zonder risico daar veel rozenstruiken voor de tweede keer inbetrekkelijk korte tijd verplant zullen worden. Dit geldt voor alle (honder-den) struiken die in 2011 van De Dreijen naar Belmonte zijn overgeplant.Bij de uitvoering zal dankbaar gebruik gemaakt worden van de gelden dierecent zijn bijeengebracht door alumni van Wageningen Universiteit, hetPrins Bernhard Cultuurfonds en de donateurs van het BelmonteArboretum.

SchaduwcollectiesDaarnaast is het vanuit een oogpunt van risicospreiding wenselijk dat erelders in Nederland één of twee schaduwcollecties worden opgebouwd. Eris echter nog geen mogelijkheid gevonden om de hele collectie op eenbetaalbare wijze te vermeerderen.Tenslotte blijft de rozencollectie van belang voor het veredelingswerk vanrozenkwekers. Alle moderne rozen bezitten namelijk een zeer smalle gene-tische basis; wilde soorten vormen een onmisbare bron voor het inkrui-sen van eigenschappen die de ziekteresistentie en winterhardheid kunnenverbeteren. Ook zijn in de collectie mogelijkheden voor de keuze van nieu-we rozenonderstammen aanwezig.

Namens de Nederlandse Rozenvereniging en de Nederlandse Tuinenstichtingheeft Piet Bakker zitting in de collectiecommissie van het ArboretumBelmonte te Wageningen. De redactie van het Bulletin van het BelmonteArboretum Wageningen verleende toestemming om bovenstaand artikel uithet nummer van juni 2013 over te nemen.

Dendroloog Doorenbos selecteerde de donkerrode Rosa‘Simon Doorenbos’ uit de witbloemige Duinroos (Rosaspinosissima) foto: Piet Bakker

Doorenbos won omstreeks 1950 een vorm met helder-rode stekels (‘Red Wing’) uit Rosa x cantabrigiensis, ditis een kruising tussen de Chinese rozen Rosa sericea var.omeiensis en Rosa hugonis foto: Mirjam Lemmens

Rozenmest NPK 7-5-12 + 4 MgO

Xardin Rozenmest is een organische meststof speciaal voor rozenen stimuleert daarbij het bodemleven. Hierdoor verbetert de structuuren komt er meer zuurstof in de bodem. Verder bevat rozenmest kalivoor steviger blad en magnesium voor meer kleur. Voor het besteresultaat gebruiken in combinatie met Xardin Bodemactief. Met hetgebruik van Xardin Rozenmest ontstaat een stevige, gedegen groeiende en rijk bloeiende roos. Dankzij de duurwerking van dezeorganische meststof hoeft u deze slechts 2 x per jaar te strooien.

Gebruiksaanwijzing:Strooi 6 tot 8 kg per 100 m2 in april/mei en in juli. In potten:4 gram per 1 liter onbemeste potgrond.

Xardin is een merk van Innogreen VOF Hulsenboschstraat 6B | 4251 LR Werkendam (NL) Tel. +31 (0)183 509796 | Fax +31 (0)183 509795|M. 06 10597243 | [email protected] | www.xardin.nl

Bodemactief®Unieke bodemverbeteraar met micro-organismen. In de bodemkomen van nature diverse organismen voor. Deze organismen houdende gezonde bodemstructuur in stand. Ze veroorzaken holten en zorgenvoor de afbraak van dood organisch materiaal. Daarnaast beschermenze wortels tegen bodemziekten. BodemActief® bestaat uit micro-organismen en tevens voedingsstoffen voor deze micro-organismeno.a. bacteriën, schimmels, Mycorrhizae zeewier en gisten. De uniekesamenstelling verrijkt het bodemleven waardoor de bodemstructuuren de beworteling verbeteren. Toe te passen bij aan- en verplant, bijslecht groeiende beplantingen en bij slecht drainerende bodem.

Gebruiksaanwijzing:Strooi 10 kg per 100 m2 bij aan- of verplant en bij slechte bodem.Strooi 5 kg per 100 m2 jaarlijks bij een slechte structuur.

De rozentuinen van Demengebruiken de producten van Xardin


R. ‘Toukoniitty’, gevonden in het gelijknamige park in Helsinki

zien volgens Rautio zeker waard zijn, zijn helder karmijnrood en gaan in juli open. Af en toe is er wat nabloei in september. Ze maakt maar heel weinig bottels. R. ‘Olkkala’ werd als dicht struikgewas op een verlaten spoorwegemplacement gevonden, niet ver van het landgoed Olkkala in Zuid-Finland. Uit DNA-onderzoek blijkt dat deze roos nauw verwant is aan de hiervoor al genoemde Valamo-roos, maar ze heeft meer groeikracht. Op gunstige standplaatsen haalt ze snel de 2 m hoogte en woekert ze vlot. Vanaf eind juni staat ze vier we-ken in bloei, met enkele, middenroze bloemen die naar het hart wat lichter worden. In de herfst is het ook een at-tractieve roos met ronde, rode bottels en goudkleurige blaadjes. R. ‘Iilampi’ is juist een laag blijvende gallicaroos,

80 cm, met donker, leerachtig blad. De ronde, roze knoppen gaan begin juli open. De bloemen zijn sterk ge-vuld, roze in het hart en bleker naar de randen. Tijdens de bloei worden ze steeds bleker.

Spinosissima’s in FinlandFinland is gezegend met een rijkdom aan stoere, extreem winterharde spinosissimarozen. Het zijn probleem-loze rozen die niet kieskeurig zijn wat de grond betreft en gemakkelijk vermeerderd kunnen worden door worteluitlopers. In Finland bloeien ze in juni, in warme jaren soms al vanaf eind mei. In Midden-Europa verloren deze rozen in de eerste helft van de 19e eeuw hun populariteit toen de herbloeiende rozen op de markt kwamen. De meest produc-

R. Rosa spinosissima ‘Plena’ in het Fins R. ’Juhannusruusu’

R. ‘Ensi’, gevonden in het Ensipark in Helsinki

9

tieve kwekers van deze rozen, Robert Brown en Robert Austin, konden hun succes met deze groep toen niet meer voortzetten. Pas rond 1850 begon de hoofdtuinman van de Russische tsaar, Karl-August Freundlich, in Tsarkoje Selo bij St. Petersburg spinnosissi-marozen te kweken. In die tijd werd het grootvorstendom Finland in een personele unie met Rusland door de Russische tsaar geregeerd. Niet zo gek dus, dat verscheidene thans in Finland groeiende rozen zeer waarschijnlijk uit St. Petersburg stammen. Deze rozen zijn moeilijk te identificeren, omdat er weinig afbeeldingen en beschrijvingen in oude catalogi zijn. Hieronder wordt een aantal in Finland aangetroffen spinosissima’s beschre-ven, die mevrouw Rautio de moeite waard vindt om aan te planten.

De moeite waard om aan te plantenRosa spinosissima ‘Plena’, in het Fins ’Juhannusruusu’, is de in Finland zeer geliefde ‘midzomerroos’. Ze werd daar al in de 19e eeuw gekweekt en ze komt er nog overal voor. Ze kan oorspronkelijk een naamloze zaai-ling zijn geweest, die zich snel heeft verspreid, maar in feite is de herkomst duister. In Zweden staat ze bekend als ‘Finlands vit ros’ en in sommige Engelstalige catalogi is ze opgenomen als ‘Finnish white’. Ook in Zweden en in Estland is ze ruim verspreid, terwijl ze in andere landen zeldzaam of onbekend is. De midzomerroos groeit als rechtopgaande, dichte struik met zwaar bestekelde takken, die onder de last van de vele bloemen wat over-hangen. Ze bloeit ongeveer 14 dagen vanaf de langste dag. De bleekroze bloemen zijn losjes gevuld en hebben een wat gelig hart met mooie, goud-gele meeldraden die mooi geordend

zijn. De sterke geur is zoetig. In de herfst krijgt het loof diep koperkleuri-ge en paarse tinten. Er worden slechts enkele ronde, zwarte bottels gevormd. R. ‘Ensi’ werd in het Ensi-Park in Helsinki gevonden. Het struikje wordt ongeveer een meter hoog en heeft dunne takken en kleine grijsgroene blaadjes. De dicht gevulde bloemetjes hebben een doorsnee van 4 cm en zijn roze als ze open gaan, maar ze verbleken tijdens de bloei snel. Bottels worden door deze roos niet gemaakt. R. ‘Juhannusmorsian’ is een lief-lijke roos die in Elimäki, in Zuidoost- Finland, gevonden werd. Het gaat hier om een rechtopgaande roos van 1,5 m. De grote bloemen zijn losjes gevuld en geuren sterk. Bij het opengaan zijn ze roze en ook deze verbleken later. Aan de struik komen rijkelijk bottels, die groot, rond en roodbruin zijn. R. ‘Kerisalo’ werd in een plaatsje van die naam in Oost-Finland gevon-den. Ze wordt een grote struik van 2 m hoog en toont met haar grote,

grijsgroene blaadjes wat invloed van R. cinnamomea. Pas in juli bloeit deze licht zalmkleurige roos, dus wat later dan de andere Finse spinosissima’s. De mooie, licht geurende bloemen zijn groot en losjes half gevuld. R. ‘Pa-pula’ draagt de naam van een buiten bij de oude stad Viipuri (Vyborg), die nu in het Russische Karelië ligt. Uit documenten is gebleken dat deze roos kort na 1860 vanuit Noord-Duitsland naar Papula is gekomen. Vroeger was ze bekend onder de naam R. ‘Staffa’ maar ze zou oorspronkelijk een on-benoemde zaailing geweest zijn. De Finse rozenvrienden hebben haar op meerdere landgoederen en in oude ne-derzettingen in Midden- en Zuid-Fin-land gevonden. Het gaat om een dicht groeiende struik van 1,5 m met kleine blaadjes. De geurende, halfgevulde, lichtroze bloemen verbloeien meestal naar wit en tonen de meeldraden goed. De bottels zijn donker wijn-rood. In alle noordelijke landen en enkele andere plaatsen in Europa zijn overeenkomstige rozen aangetroffen.

De meest bekende is waarschijnlijk de Noorse ‘Husmoderrose’. De zachtroze R. ‘Ruskela’ werd rond 1990 gevon-den in Ruskela, niet ver van Helsinki en later ook in Vaalimaa, Zuidoost- Finland, alsmede in de buurt van Vyborg in Rusland. Ze zou heel goed uit St. Petersburg kunnen stam-men. Ze heeft wat kenmerken van R. ‘Lady Hamilton’ maar niet voldoende om met zekerheid te kunnen zeggen dat het om deze roos gaat. Ze groeit krachtig uit tot een dichte struik van 1,8 m. Haar blaadjes zijn groter dan die van andere spinosissima’s en ze bloeit iets later. De geurende, schelp-vormige bloemen zijn halfgevuld en 7 cm in doorsnee. Ze worden tijdens de bloei wat platter. In normale jaren

geeft ze een bescheiden aantal donker-rode, wat langwerpige bottels. Over de herkomst van R. ‘Poppius’ bestaat onzekerheid. Is het Rosa pendulina x Rosa spinossissima (Rosa x reversa) in Zweden ontstaan rond 1850?? Carl Stenberg, de directeur van de Zweedse Landbouwacademie en het daarbij behorende onderzoeksstation, droeg deze roos op aan zijn vriend en chef, de in Finland geboren Gabriel Poppius.

R. ‘Kerisalo’, gevonden in het Oosten van Finland

R. ‘Ruskela’, mogelijk afkomstig uit St. Petersburg

R. ‘Juhannusmorsian’, gevonden in Elimäki in Z.O.-Finland

R. ‘Papula’, genoemd naar een landgoed in Karelië dat nu in Rusland ligt

10

R. ‘Poppius’ wordt een breed uitgroei-ende struik van 2 m hoog met ele-gant overhangende, meest stekelloze takken. Vanaf de langste dag bloeit ze ongeveer drie weken rijk met kleine roze, losjes gevulde bloemen die licht geuren. Ze maakt volop bruinrode, ronde bottels.

Rugosarozen in FinlandDe Japanse roos Rosa rugosa bereikte Europa aan het eind van de 18e eeuw, maar pas na 1860 ging men ermee kruisen en wel in St. Petersburg. Rond 1870 won Eduard Regel, directeur van de botanische tuin van de Petersbur-ger Academie van Wetenschap, de purperrode roos R. ‘Tsaritsa Severa’ (Rosa davurica x een rugosaroos) elders bekend als R. ‘Kaiserin des Nordens’. De kwekerij van Regel & Kesselring zond planten naar Finland waar de roos als R. ‘Pohjolan Kuningatar’ (‘Königin des Nordens’) bekend werd.

Ook wat verder noordwaarts deed deze roos het nog goed. Ze wordt een elegante struik met zeer kleine, fris groene blaadjes die spits toelopen. De kleine bloemetjes zijn gevuld en diep purperrood. Er is vrijwel geen sprake van nabloei en ze maakt ook geen bottels. Overal in Finland kunnen verschillende vormen aangetroffen worden van een groep hybriden van Rosa x majorugosa (Rosa majalis x Rosa rugosa). Een daarvan, die op meerdere plaatsen werd gevonden, is genoemd ‘Pietarinruusu’ (‘De Petersburgse roos’). Ze zou ook wel eens een van de rozen van Regel kunnen zijn, maar dat is niet met zekerheid te zeggen. Deze roos ontwikkelt zich langzaam tot een grote struik van meer dan 2 m hoog met overhangende takken. De rijke bloei begint eind juni, waarbij de paarsrode bloemen zeer groot zijn en bij het verbloeien verbleken. In de

herfst tooit ze zich met vlammend oranjerood blad in verschillende nu-ances, waarbij de wat afgevlakte rode bottels het schouwspel nog grootser maken.

In Finland geliefd, elders ondergewaardeerdRugosarozen hebben vele, uitstekende kwaliteiten: ze zijn attractief, gezond, geurend, zeer winterhard, hebben weinig verzorging nodig en zijn ook al weer gemakkelijk te vermeerderen door de uitlopers. Ook bloeien ze lang en hebben ze vaak mooi gekleurd blad in de herfst, veelal gecombineerd met mooie, eetbare bottels. Finnen ver-wonderen zich erover dat ze ondanks al deze goede eigenschappen in Mid-den-Europa niet bij alle rozenliefheb-bers geliefd lijken te zijn. Hun winter-hardheid heeft het mogelijk gemaakt dat ze in Finland in oude tuinen al heel lang overleefd hebben. Zo’n – zeldzame - roos is R. ‘Ristinummi’ (Rosa rugosa x Rosa spinosissima?) die gevonden werd op een spoor-wegemplacement bij Ristinummi in Zuid-Finland. Ze is een snel groei-ende, gezonde, rechtopgaande dichte

struik die wel 2,5 m wordt, met grote, enkele, parelmoer roze bloemen die in het hart gelig zijn. Gewoonlijk geeft ze een bescheiden aantal ronde, donkerrode bottels. De spinosissima-invloed zorgt in de herfst voor rode bladkleuren en soms is er wat nabloei in september. R. ‘Katri Vala’ is een mooie roos, gevonden in het Katri Valapark in Helsinki. Een 2 m hoge struik die mooie, gevulde, mauve-roze bloemen heeft en sterk geurt, maar slechts enkele bottels maakt. R. ‘Martta’ werd bij Oulu gevon-den. Een lage struik die al voor half juni begint te bloeien. Haar violetrode

bloemen zijn halfgevuld en ze maakt veel afgeplatte bottels. R. ‘Neuvok-senruusu’ (‘Die Ratsherrenrose’) (Rosa palustris x Rosa rugosa) en R. ‘Neuvoksettarinruusu’) (‘Die Dame des Ratsherrenrose’) (Rosa x spethiana ‘Spek’s Improved’) zijn allebei rozen die zich in oude tuinen hebben gehand-haafd als onderstammen waarvan het kwetsbaardere, geoculeerde deel is afgestorven. Het gaat om wat mie-zerige struiken die wel 1,5 tot 1,8 m hoog worden en smal, grijsgroen blad hebben. De roze, enkele bloemen

R. ‘Poppius, in het Fins R. ‘Suviruusu’ R. ‘Katri Vala’, een mooie vondst in het Katri Valapark in Helsinki

R. ‘Tsaritsa Severa’, ook wel genoemd R. ‘Kaiserin des Nordens’

R. ‘Ristinummi’, mogelijk afkomstig uit Rusland

R. ‘Martta’, gevonden in de buurt van Oulu.

11

van de ‘raadsheer’ zijn flink groot. Die van zijn ‘vrouw’ zijn gevuld. R. ‘Pappillan Neito’ werd in Noord-Finland gevonden, in het dorp Leskelä, gemeente Piipola, in tuinen, o.a. in de pastorietuin. De anderhalve meter hoge struiken dragen halfgevulde, zuiver witte bloemen, die geuren. Er worden veel grote bottels gevormd die ook hier mooi combineren met het herfstblad.

Rozen in het huidige FinlandVerschillende Franse rugosakruisin-gen worden in heel Finland gevonden, zoals R. ‘Blanc Double de Coubert’ (1892), R. ‘Souvenir de Philémon Cochet’ (1899) en R. ‘Roseraie de l’ Haÿ’(1901), alle drie van Cochet-Cochet, alsmede R. ‘Belle Poitevine’ (1894) van Bruant. In Duitsland werd veel met relatief gevoelige rozen als bijv. theehybriden gekruist met het gevolg dat deze rozen niet winterhard genoeg zijn voor de omstandighe-den in Finland. Denk aan R. ‘Conrad Ferdinand Meyer’ van Dr. Müller in 1899 en R. ‘Dr. Eckener’ van Berger uit 1899. Omdat bleek dat mensen in Finland

R. ‘Pappilan Neito’, gevonden in het Noorden van Finland

R. ‘Neuvoksenruusu’, in het Duits ‘Ratsherrenrose’

R. ‘Asta’, een gallicaroos gewonnen door Pirjo Rautio

R. ‘Charles Baudelaire’, gallicaroos van Pirjo Rautio

R. ‘Auli’, eveneens een gallicaroos van Pirjo Rautio

R. ‘Merveille’, gallicaroos van Pirjo Rautio

graag uit een ruimer sortiment ge-schikte rozen zouden willen kiezen, werden in de laatste twintig jaar door Finnen nieuwe rozenrassen gewonnen die voor hun harde klimaat geschikt zijn. Het kwekersteam van Joy, Kahi-la en Kangaspunta won verscheidene mooie rassen als de spinosissimahy-bride R. ‘Tove Jansson’, de rugosa-hybriden R. ‘Sointu’ en R. ‘Sävel’ en de moderne heesterrozen R. ‘Ilo’, R. ‘Loistl’ en R. ‘Lumo’. Pirjo Rau-

tio heeft zich gespecialiseerd in het kweken van gallicarozen. Daarvan werden algemeen geliefd: R. ‘Asta’, R. ‘Auli’, R. ‘Charles Baudelaire’ en R. ‘Merveille’. Verder bieden een paar kwekerijen verscheidene Damascener-rozen, rugosa’s en spinosissima’s aan. Verdere informatie over rozen in Fin-land kunt u vinden op de website van Pirjo Rautio: www.simolanrosario.com en op die van de Finse rozenver-eniging: www.ruususeura.fi.

1) In hun lezing over het identificeren van oude rozen aan de hand van oude afbeeldingen noemden Hella Brumme en Eilike Vemmer op dit congres Rosa x francofurtana een natuurlijke kruising van Rosa majalis x Rosa gallica. Ze verwe-zen naar de literatuur van botanicus Otto von Münchhausen die deze roos in de 18e eeuw haar naam gaf omdat ze in de streek rond Frankfurt veel voorkwam. Piet Bakker c.s. legt/leggen in De wilde rozen (Rosa L.) van Nederland uit dat verwarring is ontstaan door Linnaeus. Deze ‘… beschreef in zijn Species planta-rum (1753) twee maal de in Midden-Europa voorkomende Rosa pendulina onder verschillende namen: R. pendulina en R. cinnamomea. Waarschijnlijk omdat hij in 1759 R. cinnamomea anders beschreef dan in 1753, is later veel verwarring ontstaan en gedacht dat R. cinnamomea 1759 synoniem was met R. majalis. De verwarring werd later vergroot, doordat Rowley R. cinnamomea in zijn typificatie-voorstel een diploïde soort noemde, waarmee hij mogelijk R. majalis (diploïd) met R. pendulina (tetraploïd) verwarde. Krusemann heeft in zijn ‘Rosen, Rosen, Rosen’ gesteld dat de oude naam R. cinnamomea eigenlijk niet meer gebruikt mag wor-den vanwege de bovengenoemde verwarring, zodat het daarom in onze streken thans gebruikelijker is om het over Rosa majalis te hebben.

12

5-daagse Rozenreis naar Parijs e.o.van dinsdag 3 juni t/m zaterdag 7 juni 2014

De Nederlandse Rozenvereniging organiseert in samenwerking met Garden Tours, een exclusieve touringcarreis naar de romantische wereldstad Parijs e.o. Bezoek aan diverse rozentuinen en parken, een boottocht met lunch op de Seine en een bezoek aan de rozendagen bij de Koninklijke Abdij van Chaalis staan op het programma.

Programma is onder voorbehoud.

Dinsdag 3 juni’s Morgens vertrek met de touring-car vanaf de opstapplaatsen Amers-foort, Utrecht en Breda richting Parijs. Rond koffietijd maken we een stop bij de eerste tuin‚ ‘Les Déesses Vertes’ van Daniël de Sy en Katleen de Smet in Evergem (België). Na de koffie/thee krijgen we een rond-leiding door deze strakke formele

tuin van 4,5 ha. Het basisontwerp is van landschapsarchitect Erik de Waele, die vooral de structuur heeft bepaald. Maar de eigenaren hebben zelf, door persoonlijke accenten aan te brengen in de beplanting, de tuin een geheel eigen karakter gegeven. De borders met rozen en vaste planten zorgen voor kleur en doorbreken de strakke belijning. Dit inspirerende tuinbezoek sluiten we af met een broodjesmaaltijd in de tuin van de familie de Sy. Daarna vervolgen we onze reis verder richting Parijs. On-derweg maken we nog een keer een stop voor koffie/thee. Begin van de

avond arriveren we voor de het diner en de overnachting bij ons hotel, het Quality Hotel Golf Rosny-sous-Bois in Parijs. (http://www.booking.com/hotel/fr/hotelgolfrosnysousbois.nl.html)

Woensdag 4 juniNa het ontbijt vertrekken we naar Domaine de Saint-Jean de Beaure-gard, Les Ulies, ca. 28 km ten zuiden van de metropool Parijs. In de om-

muurde tuin van dit domein bevindt zich een prachtige Franse ‘potager fleuri’, die we onder begeleiding gaan verkennen. Bij de beplanting is vooral gelet op de kleurencombinaties van de groenten, de éénjarigen, de krui-den, de bollen en de vaste planten. Bogen met rozen zorgen voor hoogte in het ontwerp. Een boomgaard met fruitbomen en leifruit langs de muren maken deze sierlijke moes-tuin compleet. Op het terrein bevindt zich een bijzondere duiventil die in de rondleiding ook nog aan bod komt. We gebruiken hier tevens de lunch.(www.domsaintjeanbeauregard.com). Vervolgens rijden we terug richting de stad voor een middag-bezoek aan La Roseraie du Val-de-Marne, L’Haÿ-les-Roses. Een grote rozentuin met 3.300 verschillende rozenrassen geordend in 13 collectie-tuinen aangelegd om een decoratieve rozentuin, die zich in het midden bevindt. Er zijn zowel veel oude als moderne rozen te bewonderen. Jules Gravereaux, die zijn fortuin had gemaakt met het Bon Marché-warenhuis, ontwikkelde deze tuin samen met de beroemde landschaps-

architect Edouard André. Een tuin die geheel en al gewijd is aan de roos als beplanting, geclaimd als zijnde de eerste échte rozentuin ter wereld. Tegenwoordig is de tuin geregistreerd als historisch monument. (www.roseraieduvaldemarne.fr).Vertrek naar het Quality Hotel Golf Rosny-sous-Bois voor diner en over-nachting.

Donderdag 5 juniDe ochtend is ter vrije besteding in het centrum van Parijs. We worden door de touringcar afgezet bij Place de la Concorde van waar-uit een bezoek kan worden gebracht aan de beroemde warenhuizen, één van de vele parken, een kathedraal of een museum. Uiteraard is een wandeling langs de Seine ook zeer de moeite waard! Na de lunch op eigen gelegenheid, vertrekken we naar Parc de Bagatelle, Bois de Boulogne voor een bezoek aan de rozentuinen. Gelegen in het hart van het Bois de Boulogne, is dit park één van de vier botanische tuinen die Parijs rijk is. De geschiedenis van het park gaat terug tot 1775. Diverse eigenaren drukten hun stempel op de inrichting, zo is er zelfs een Chinese pagode te bewonderen. In 1905 werd de stad Parijs eigenaar van dit park en begon Jean-Claude-Nicolas Fores-tier, de hoofdtuinman van het Bois de Boulogne, met de renovatie. In die tijd werd de grote rozentuin aan-geplant en vanaf 1907 begon men internationale rozententoonstellingen en wedstrijden te organiseren om een breder publiek te interesseren.

Tuin van ‘Les Déeses Vertes’ in Evergem

‘Les Déeses Vertes’ Domaine de Saint- Jean de Beauregard

Domaine de Saint- Jean de Beauregard

Roseraie de L’Haÿ

13

Naast het prachtige Rosarium met wel 10.000 rozenstruiken en 1.200 verschillende variëteiten, vinden we hier mooie oude bomen, een vijver met vele soorten waterplanten, rots-partijen met watervallen, een tuin met landschapsrozen, een irissentuin en perken met hortensia’s, pioenro-zen, éénjarigen en diverse soorten vaste planten. (en.parisinfo.com/paris-museum-monument/.../ Parc-de-Bagatelle)Vervolgens gaan we terug naar ons hotel voor het diner en de overnach-ting.

Vrijdag 6 juni Deze dag starten we vroeg met een bezoek aan Le Jardin des Plantes gelegen aan de linkeroever van de Seine. Dit is de belangrijkste bota-nische tuin van Parijs. Behalve de botanische tuin staan er op het ter-rein van 28 ha. nog 4 musea en een kleine dierentuin. Door de grootte van deze tuin moeten er keuzes gemaakt worden. Er is teveel om

op te noemen: een alpine tuin, een ecologische tuin, de historische grote serres, een moestuin, een labyrint, een irissen- en vaste planten tuin e.d. Wij brengen in ieder geval een bezoek aan de ‘Roseraie’ en de ‘Jardin de Roche et de Pivoines’. De rozen-tuin dateert van 1990 en is beplant met rozenrassen van de bekende rozenveredelaars door de jaren heen. De ‘Jardin de Roche et de Pivoines’ illustreert de grote geologische di-versiteit van onze planeet. Tussen de rotsen en het vulkanisch gesteente staan perken met Japanse pioenrozen

(pivoines). (www.jardindesplantes.net) Rond het middaguur stappen we bij het Musée d’Orsay aan boord van een boot, die ons over de Seine langs de bezienswaardigheden vaart en de lunch serveert. Later in de middag brengen we een bezoek aan Château de Malmaison, Rueil-Malmaison, ca.12 km van Parijs. Dit kasteel werd in 1799 door Joséphine de Beauhar-nais, de vrouw van Napoléon Bon-aparte, aangekocht. Ze spendeerde een fortuin aan de renovatie tot grote woede van Napoléon, die in Egypte verbleef. Maar Joséphine was niet te stuiten. Na de renovatie van het huis begon ze aan de tuin, vast van plan er iets bijzonders van te maken. En dat lukte haar zeker door verwarmde kassen te bouwen voor exoten en bijzondere beplanting aan te planten in de tuin. Maar echt beroemd werd ze om haar rozentuin. Van 1805 tot 1810 verzamelde ze alle rozen die tot dan toe bekend waren in Frank-rijk. Vooral de gallicarozen met 150 verschillende rassen in de collectie waren erg geliefd in die periode. José-phine heeft er voor gezorgd dat de roos in de belangstelling kwam in Frankrijk en over de grens zoals in Engeland. Rozenveredelaars gingen allerlei nieuwe rassen ontwikkelen en kweken. Door de schilder Redouté liet zij haar rozen vastleggen in een omvangrijk boekwerk van 3 delen ‘Les Roses’ genaamd, dat pas na haar dood werd afgerond. Wij krijgen een rondleiding in het château met als thema “Josephine een passie voor plantkunde” en bezoeken het park met de rozentuin. (www.chateau-malmaison.fr) Tenslotte vertrek naar het hotel voor het laatste diner en overnachting.

Zaterdag 7 juniNa het ontbijt laden we de koffers weer in de touringcar en laten we Parijs achter ons. Wij rijden naar Chaalis voor een bezoek aan ‘Les Journées de la Rose’, die in de tuinen van de Koninklijke Abdij gehouden worden. Een waar feest van geuren en kleuren! In de par-

Jules Graveraux

Roseraie de L’Haÿ

R. ‘Mme Jules Graveraux’

Jardin de Bagatelle

Jardin de BagatellePont Alexandre III met daarachter de obelisk op de Place de la Concorde R. Jardin de Bagatelle (‘MEIfris’)

14262618

in het najaar doen de bomen dit methun schitterende herfstkleuren. Om tekunnen genieten van de mooie door-kijkjes en de heerlijke geur van derozen zijn door de hele tuin vele zitge-legenheden geplaatst. Bezoekers kun-nen in de sfeervol aangeklede ont-vangstruimte ‘De Rozerie’ genietenvan koffie of thee, al dan niet met eenlekker stuk vlaai erbij.Openingstijden Parkhof Swalmen in2011:April: zondag 24 en maandag 25 (1een 2e Paasdag) van 13.00-17.00 uur. Mei: zondag 15 van 13.00-17.00 uur.Juni: zondag 12 en maandag 13 (1een 2e Pinksterdag) van 10.00-17.00 uur.Rozendagen Juli: Zaterdag 09 van19.00-22.00 uur. Zondag 10 van 10.00-17.00 uur.Augustus: zaterdag 06 van 19.00-22.00 uur. Zondag 07 van 10.00-17.00 uur.September: zondag 04 van 10.00-17.00 uur. Oktober: zondag 02-10 van 10.00-17.00 uur.Verder elke woensdagmiddag vanaf 11mei t/m 13 juli van 13.00-17.00 uur.

Å Zevenhofstedenstraat 9 4515 RK IJzendijke 3 06 - 129 050 85u [email protected] U www.bierkreek.nl

Keuze uit ruim 1.400soorten 100% biologischgeteelde rozenVerzending door heel Nederlandop pot en kale wortel

NIEUW

Mestop maat

Voor elke grondsoort en

elk jaargetij een eigen

mest. Ook voor úw

rozen hebben wij de

juiste oplossing!

Groei & Bloei Tuinenfietstocht DoornGenieten van een prachtige fietstochten bijzondere tuinen? Dat kan en welop zaterdag 18 juni 2011. Groei &Bloei Doorn e.o. heeft een route uitge-zet van ongeveer 25 km langs de uit-gestrekte landerijen en kastelen vanDoorn en omgeving. Onderweg zijn diverse bijzondere tui-nen te bezoeken variërend van echteliefhebberstuinen tot bijzondere land-schapstuinen. Enthousiaste tuineige-naren delen graag hun tuinpassie. Ookde historische moestuin van Bartiméusis open. Daar is van alles te zien en tedoen voor jong en oud. De tuin heeftonder andere een prachtig Rosarium,leifruit, akkers en diverse kassen. Ookin de gezellige Theeschenkerij van demoestuin is het goed toeven. Bezoekersworden er hartelijk ontvangen met eenkopje thee of koffie en lekkers uit eigenbakkerij.

Meer informatie:De Tuinenfietstocht wordt gehoudenop zaterdag 18 juni van 10.00 tot17.00 uur. Toegang a 10,- inclusiefroutebeschrijving, lunch en toegang

tot de tuinen. Kinderen tot 12 jaargratis. Alle opbrengsten van de fiets-tocht zijn bestemd voor aangepastefietsen voor de meervoudig beperktebewoners van Bartiméus in Doorn.Voor meer informatie en toegangsbe-wijzen: www.steunbartimeus.nl/tui-nenfietstocht of belt u met MarianneKoppenol 06-254 750 12.

‘De nieuwe weg’ in Doorn

Cat. A Trosroos cert. 1e klasse R. ‘KORum-neza’, Kordes

Cat. A Trosroos cert. 2e klasse R. ‘DICdoodles’,Dickson

De Gouden Roos van Den Haag:R. Beverly (‘KORpauvio’), Kordes, ziecoverfotoDeze grootbloemige roze roos vanKordes won in 2012 al zilver in afd.C bij de grootbloemige rozen en

kreeg in 2011 de Geurprijs van DenHaag. Het perk zag er op de dag vanhet concours schitterend uit; een zeevan bloemen op lange sterke stelenen heerlijk geurend.

Cat. A Grootbloemige roos Goud R. ‘MEIzizany’, Meilland

Cat. A Grootbloemige roos cert. 1e klasseR. ‘FRYvanity’, Fryer


20

Sangerhausen voor de in Kiev enMoskou bestemde rosaria van deWetenschapsacademie van de voor-malige Sovjetunie worden geoculeerden werden de nieuwe planten éénjaar later al naar Rusland vervoerd.Van niet gegroeide cultivars werdeneen of twee volwassen exemplarenuit het rosarium opgegraven enmeegenomen. Ook werd de volledigebibliotheek van het rosarium alsherstelbetaling naar Rusland overge-bracht. Het verlies van de bibliotheekis heden ten dage nog steeds merk-baar, onder meer in het feit dat som-mige rozen onder een verkeerdenaam in het rosarium opgenomenzijn. Alleen tegen betaling van forsebedragen zou Rusland bereid zijn om- delen van - de oorspronkelijkebibliotheek terug te geven.Rozenexperts uit de hele wereld hel-pen regelmatig mee aan het identifi-ceren van sommige van deze ver-keerd gelabelde rozen en na de confe-rentie waren diverse oude rozen vanoranje labels voorzien, met daaropde vermoedelijk juiste naam geschre-ven van de betreffende cultivar.

rozenresearch werd gedaan. Onderleiding van Dr. Harald von Rathlefwerd dit voortgezet tot in 1944. Nade tweede wereldoorlog werd hetrosarium aan de stad Sangerhausenovergedragen. Dankzij de hoge per-soonlijke inzet van de mensen dieverantwoordelijk waren voor hetrosarium, bleef het zo mogelijk omde collectie te bewaren en uit te brei-den. Na de hereniging won het rosa-rium nog meer aan belang, zowel in

Duitsland als inEuropa. Bij de gele-genheid van het100-jarig jubileumin 2003 was hetmogelijk het rosa-rium verder uit tebreiden en is ookde nieuwe hoofd-ingang ontstaan.In de nabijheid vandeze ingangbevindt zich hetRozen Informatie-centrum en degrote glazen kas,waar rozen gehou-den kunnen wor-den die niet hele-

maal geschikt zijn voor het Duitseklimaat en mogelijk de winters nietzouden overleven. In 2009 verkreeghet Europa-Rosarium als eersteinstituut in Duitsland dat gespeciali-seerd was op het behouden van éénsierplantengeslacht de titel “DeutscheGenbank Rose” (Duitse genenbankrozen) en kon in datzelfde jaar eennieuwe rozenbibliotheek geopendworden.Aan het einde van de tweede wereld-oorlog moest in 1947 de gehele col-lectie van het rosarium

25








Bij de stadsingang Monique tussen de mosrozen

Overzicht oude rozen


239

Uiteindelijk gaat dit profijt opleverenvoor iedereen binnen het bloemenpro-ject; een eerste stap naar eigen verant-woordelijkheid en economisch denken.Wij hopen dat men binnen een paardagen met ons voorstel zal instemmenen dat de aanplant nog kan plaatsvin-den, voordat de grond hard is door deinvallende winter.

Hoog gespannen verwachtingenKomend jaar zal blijken of onze aanbe-velingen en adviezen hun vruchtenzullen gaan afwerpen. Ik ben ervanovertuigd dat de teelt van snijrozen ende tulpentrek tot een economischeimpuls kunnen gaan leiden. Een wel-kome en noodzakelijke aanvulling ophet weduwepensioen voor de vrouwenvan Srebrenica. Wellicht wordtSrebrenica over een paar jaar hetrozencentrum van Bosnië!

Antoine van Schaik, adviseur van sTosvoor het Bloemenproject in Bosnië; van1974 tot 2007 beleidsmedewerkergroenvoorziening bij de gemeenteWinschoten en jurylid Toprooskeuringvoor de Stichting VKC in het Rosariumvan Winschoten. Foto’s auteur

je’ in Srebrenica aanwezig om zo vaakals dat nodig is te bekijken.De teelt van de oorspronkelijk gebruikterode roos wordt nu voor een gedeelteals proef voortgezet in plastic tunnel-kassen, waarbij de planten tevens opeen andere manier worden geplantzodat ze zich beter kunnen ontwikke-len en meer zullen produceren. Ik benuitermate benieuwd naar de resultatenvan deze veranderingen in het komen-de productiejaar. In totaal zijn er nu 3kassen van elk 100 m² hiermee aange-plant. Voor de buitencultuur zijn erdoor de fa. Belle Epoque uit Aalsmeer250 nieuwe planten geleverd in ver-schillende rassen die wel geschikt zijnvoor de buitenrozen cultuur. Dezeplanten worden in juli komend jaargebruikt voor de productie van nieuwestruiken in de volle grond.

Alle vrouwen bezochtDe dagen daarna hebben we allerozenplantages bij de vrouwen bezochten ter plekke passende adviezen gege-ven voor de verdere behandeling vande struiken. Vooral de diepte van deaanplant, de bemesting die veelal ach-terwege blijft en de snoei gedurendehet productieproces heeft veel aan-dacht gekregen. Om te weten welkevoedingsbestanddelen er in de overi-gens uitstekende grond ontbreken,moet een onderzoek plaatsvinden. Methet analyse rapport in de hand kan devoedingstoestand dan weer op peilworden gebracht, waardoor een grote-re productie te verwachten is.

Samenwerken, zelfstandigheid eneconomisch denkenDoor de KAVB ( Koninklijke AlgemeeneVereeniging voor Bloembollencultuur)zijn onlangs i.v.m. het 150 jarigbestaan van de vereniging 15.000 tul-penbollen aan de vrouwen vanSrebrenica geschonken. Al enkele jarenhebben de vrouwen ervaring met hetin bloei trekken van tulpen. Ze wordennet als de snijrozen allemaal vanuiteen kraampje op de markt in Tuzlaverkocht. Deze gratis partij is een plot-selinge verrassing waar men niet ophad gerekend. Daags nadat wij zijnvertrokken arriveerde de vrachtwagenmet de tulpen in Bosnië.Inmiddels heeft men vanuit Bosnië aanons gevraagd om een voorstel temaken voor de verdeling van de tulpenonder de vrouwen. Frans en ik hebben bedacht dat dit dékans is om met de opbrengst van deverkoop van de bloemen, een fonds tevormen voor een op te richten coöpe-ratie, waarin alle vrouwen participe-ren. Het idee is om de tulpen onder 5vrouwen te verdelen die de meesteervaring hebben met deze teelt, maardat ze door de grote groep hierbij wor-den geholpen (samenwerken). Om deoogst te spreiden hebben we voorge-steld om 50% binnen en 50% buiten teplanten. Door de hele opbrengst tereserveren is het mogelijk voor devrouwen om in het komende voorjaareen financiële basis op te bouwen vanrond de a 7000,- en dat is voorBosnische begrippen erg veel geld.

Rozen- en tuinplantenspecialist Tuincentrum LOTTUMGrubbenvorsterweg 26 • 5973 NB Lottum • Tel. 077 - 4631674 • Fax 077 - 4632971

[email protected] • www.tuincentrumlottum.nl

TUINCENTRUM

LOTTUMRozen- en tuinplantenspecialist Tuincentrum Lottum:

Rozencentrum in Rozendorp Lottum, Klimrozen, ramblers, Engelse rozen, moderne rozen, ouderwetse rozen, minirozen, bodembedekkende rozen etc.

Ruim 950 soorten volle grond (okt. - april), vanaf mei ruim 450 soorten in pot.Assortimentslijst op aanvraag. Ook andere tuinplanten in groot assortiment.

Beslist de moeite waard.

Teeltadvies in de tunnelkas aan Mirsidadoor Frans

Frans bespreekt de problemen in de buiten-cultuur met Remzija

Doelstelling sTos De in 2005 opgerichte StichtingToekomst Overlevenden Srebrenica (sToszie ook www.sTos.nl en www.stos-foundation.com) ondersteunt projectenin Bosnië die overlevenden van de valvan Srebrenica kansen bieden om eennieuwe toekomst op te bouwen. sTos werkt nauw samen met deBosnische hulporganisatie Snaga Zene(vrouwenkracht) die medische en psy-chosociale hulp biedt in Srebrenica en invluchtelingencentra rond Tuzla. Debelangrijkste taak van sTos is om geldin te zamelen en fondsen te werven omprojecten te financieren, waarvan hetBloemenproject een van de grootste ensuccesvolste projecten is. Daarnaastblijft de stichting (politieke) aandachtvragen voor de slachtoffers vanSrebrenica.

Overpeinzing, hoe lang bloeit ie?Als rozendeskundigen praten over de kwaliteit van ‘n roos hebben ze het meestal over hoe sterk ie is, hoe gezond, degroeikracht, de herbloei, de prachtige kleur, de winterhardheid enz.

Dat zijn wellicht allemaal dingen die relevant zijn. Maar waar je zelden iets over leest of hoort is hoe lang een bloeienderoos bloeit. Ik vind het vrij essentieel om dat te weten. Er zijn nu eenmaal talloze rozen die schitterend bloeien, maar kort!Vrijwel de meeste rozen bloeien kort en als het 30 graden is nog korter. Als het veel regent komen ze soms niet eens inbloei en verrotten in de knop. Ik zou graag een lans willen breken voor lang bloeiende rozen. Een bloem die wel drieweken (soms vier) een mooie bloem blijft. Misschien zijn er kwekers die zich daar op toeleggen, maar ik hoor ze er nooitover. Uit ervaring ken ik een roos die onvoorstelbaar lang bloeit, dus lang mooi blijft.

Het is zelfs een moderne Nederlandse roos uit 2006 van Interplant. Hij heeft een ongeïnspireerde naam waarbij je je nikskunt voorstellen: R. ‘Jalitah’. Ik heb uitgezocht dat het de naam van een Tunesisch eiland is, maar het is een nietszeggen-de naam; dat is jammer.

Ondanks de rare naam is de grootbloe-mige roos ‘Jalitah’ van een zeldzamepracht, doorbloeiend, crèmeroze totgroenroze aan de gekartelde randen,matig geurend, maar kerngezond. Alshij uiteindelijk uitgebloeid is, is hij bijnawit. De grootste bijzonderheid is datzijn bloemen minstens drie wekenprachtig blijven en zich niets aantrek-ken van een plens regen. Daarom advi-seer ik alle rozenvrienden, als ze vragenwelke roos ze moeten kopen, neem delang bloeiende R. ‘Jalitah’. En ik zouInterplant adviseren er een klimmervan te creëren; ik zal de eerste zijn die‘m wil hebben.

Kees Mirande

(red. R. Jalitah (‘INTg111-01’) behoorttot de Holiday Island Roses vanInterplant, zoals b.v ook R. ‘Ibiza’, R. ‘Bermuda’ enz. Dit is een groep lage,compact groeiende grootbloemigerozen. Voor meer informatie zieRozenbulletin 159, april 2012:Interplant Roses, een internationaalfamiliebedrijf)

R. ‘Jalitah’


15

fumateliers van Yves Rocher, die in de abdij gevestigd zijn, kunnen we kennis maken met de wereld van de geur. Zelfs een eigen parfum creëren behoort tot de mogelijkheden. Voor het genieten van kleuren mag een bezoek aan de prachtige rozentuin niet ontbreken. Een tuin die in 1988 aangeplant is en waarin ca. 100 verschillende rozenrassen te zien zijn met mooie namen als ‘Belle de Cre-cy’, ‘Queen of Musks’ en ‘Madame Hardy’. Verder kunnen er inkopen gedaan worden bij een honderdtal stands, waaronder die van de belang-rijkste Franse en Belgische rozenver-edelaars en kwekers. Zo zullen Roger Willeghems en Daniëlle Collier, leden van onze Rozenvereniging, op deze dagen kwekerij Lens uit Oudenburg vertegenwoordigen. Die stand mogen we dus zeker niet missen!(www.chaalis.fr) De lunch is ter vrije besteding. Halverwege de middag moeten we helaas alweer afscheid nemen van Chaalis en reizen we per touringcar terug naar Breda en de andere opstapplaatsen. Dit is tevens het einde van ons Franse avontuur!

Tekst: Netty Verdouw

Jardin des Plantes De grote serre in de Jardin des Plantes De Seine met de Pont Neuf

Château de Malmaison

Een nog jonge keizer Napoléon Bonaparte en zijn vrouw Joséphine de Beauharnais

R. ‘Mme Louis Lévêque’, mosroos in Chaalis

De abdij van ChaalisChâteau de Malmaison

Prijzen: Reissom: € 765,- p.p. op basis van een 2-persoonskamer bij deelname van 36 personen. Toeslag 1-persoonskamer: € 190,-

Inclusief: Vervoer per luxe touringcar, 4 nachten verblijf in het 4**** Quality Hotel Golf Rosny-sous-Bois in kamers met toilet en privé-badkamer, incl. ontbijt en diner, lunches (3), entrees tuinen en genoemde huizen, koffie/thee waar vermeld, reislei-ding, gidsen en programmaboekje bij vertrek.

De reis is voorbereid door Henk Eschbach en wordt begeleid door ons lid en reisleidster van Garden Tours, Netty Verdouw.

Aanmelden is mogelijk vanaf zaterdag 1 februari tot uiterlijk vrijdag 14 februari 2014; snel aanmelden wordt aangeraden i.v.m. het aantal beschikbare plaatsen. Inschrijven en/of meer informatie: Netty Verdouw, Warmoesland 31, 2635 LB Den Hoorn (ZH), tel. 015-2566568. Bij voorkeur per email: [email protected]. (N.B. 1 februari telefonisch bereikbaar na 11 uur of voicemail inspreken).

16

zomer (enkele) bijzonder vormge-geven bottels produceren. Aan de centifolia’s heb ik nog nooit bottels gezien, waarschijnlijk ook omdat deze extreem gevulde rozen vrijwel alle steriel zijn. Ook zullen niet alle historische rozen even royaal zijn met het produceren van bottels, maar de diversiteit in bottels is wel indrukwekkend.

Oude rozen en hun bottelstekst en foto’s: Monique Nuijten

Als gepassioneerd liefhebber van de oude historische rozen hoor ik vaak van mensen dat ze deze rozen wel mooi vinden, maar vanwege hun eenmalige (uitbundige) bloei in de zomer minder vaak aanplanten. Nu zijn er veel planten te vinden die eenmaal per jaar bloeien en die wel aangeplant worden, maar waar dit bezwaar dan blijkbaar niet speelt, zoals tulpen, rhododendrons, pioen-rozen etc., maar het blijft lastig men-sen te overtuigen van de schoonheid van deze groep oude rozen. Natuur-lijk, veel rozen bloeien lang en ook de geur komt weer terug in nieuwe rassen en ik zou zeker de laatste zijn om de meermaals bloeiende rozen uit mijn tuin te weren, maar ten voor-

dele van de zomerbloeiende histori-sche rozen wil ik graag hun grote verscheidenheid in bottels onder de aandacht brengen. We zijn algemeen bekend met de bottels van de wilde rozen en ook van de rambler rozen, maar als we de uitgebloeide bloe-men van onder meer de gallica’s en de mosrozen niet weghalen, bieden deze rozen in het najaar opnieuw een prachtige aanblik met hun variatie aan bottels. Van diep donkerrood/bruin zoals de bottels van de galli-carozen ‘La Belle Sultane’ en ‘Tuscany Superb’ tot goudkoper als die van Rosa gallica ‘Officinalis’ en beste-keld als die van de mosroos ‘Général Kléber’. En ook de herfstdamascener ‘Quatre Saisons’ kan in een goede

R. ‘La Belle Sultane’

Bottels van R. ‘La Belle Sultane’

Rosa gallica ‘Officinalis

R. ‘New Dawn’

Bottels van R. ‘New Dawn’

17

Dit jaar had ik geen zin om de uit-gebloeide bloemen van ‘New Dawn’ af te knippen, omdat de tweede bloei in mijn op het noorden gelegen tuin toch vaak wat tegenvalt en ben ik beloond met een waterval aan bot-tels. Natuurlijk zijn de bottels van de rugosa’s groter en meer bekend, zoals die van ‘Fru Dagmar Hastrup’ en ‘Roseraie de l’ Haÿ’, maar daar staat weer tegenover dat de rugosa-hybride ‘Blanc Double de Coubert’ nog nooit bottels heeft geproduceerd. Het is denk ik gewoon een kwestie van uitproberen. Door altijd de uitge-bloeide bloemen van de zomerbloei-ende rozen te verwijderen kun je in het najaar een mooie bonus mis-lopen. Ik snoei deze rozen dan ook hoegenaamd niet, anders dan door in het voorjaar af en toe de oudste tak-ken te verwijderen. Hooguit dat ik in het najaar lange (nieuwe) takken met

circa een derde inkort om te voor-komen dat ze in de winter te veel wind zouden vangen. Nog een reden trouwens om deze oude soorten te planten: ze vragen amper onderhoud.Zodra de bloemen van de histori-sche rozen zijn uitgebloeid, zien de struiken er mis-schien even wat ‘rommelig’ uit, maar al heel snel ga je de bottels zich zien vormen. Hou je van ‘netjes’, dan kun je na de bloei met de hand voor-zichtig alleen losjes de dode bloemblaad-jes verwijderen; bij regenachtig weer is dat sowieso wel aan te raden om te

voorkomen dat bij de grootbloemige rozen natte proppen aan de struik blijven zitten.

Bottel van Rosa gallica ‘Officinalis’ R. ‘Général Kléber’ Bottels van R. ‘Général Kléber’

R. ‘Quatre Saisons’

Bottel van R. ‘Quatre Saisons’ Bottel van R. ‘Souvenir du Dr. Jamain’ Bottel van R. ‘Tuscany Superb’

10

Zaterdag: stadsbezoek aan YorkOp zaterdag staat een bezoek aan Yorkgepland. Eerst hebben we een rondlei-ding met gids, daarna kunnen we destad op eigen houtje verkennen. Yorkis een bijzondere historische stad enheel gezellig toeristisch. York Minsteris een van de grootste kathedralen terwereld. The Shambles is de oude straatvan de slagers en dankt haar naamaan het woord ‘Shamel’; zo noemdemen de tafels waarop de slagers hetvlees presenteerden. We ontdekken ineen zonnig achterafsteegje het oudsteeetcafé van York (1644), ‘Ye OldeStarre Inne’. Dit was vroeger een post-gebouw waar de paarden van de post-koets werden afgelost. We gebruikener een lekkere lunch. Op de terugwegnaar de bus stuit ik zowaar op ‘TheYork Minster Rose’, veredeld doorHarkness ten voordele van de restau-ratie en het onderhoud van de kathe-draal.

Breezy KneesOp stap nu naar Warthill voor eenmiddagbezoek aan de tuin ‘BreezyKnees’. Natuurlijk is hier een rozentuinaanwezig. Maar er is nog veel meer indeze tuin, annex kwekerij, gesitueerd aande buitenkant van York. Er groeien en

zoals een rozentuin, een rotstuin, eenheestertuin en nog veel meer! Er zijn vroe-ge en late borders, siergrassen en zelfsconiferen. In de kwekerij wordt een grotecollectie vaste planten aangeboden. Meerdan 2.000 verschillende soorten en culti-vars zijn hier te koop! We wandelenover een eindeloos lange asfaltweg enbereiken eindelijk de tuin. Boordevolenthousiasme haast ik mij naar derozentuin, waar 140 rozen, geselec-teerd op geur, aangeplant zijn. Maarjammer genoeg heeft ook hier hetlange, koude voorjaar zijn tol geëist:slechts hier en daar staat er een een-zaam roosje open! Wat jammer! Maar gelukkig zien we wat verder eenprachtige pioenentuin en deze staat involle bloei! Het uitzonderlijke schouw-spel van deze bloemenpracht aanPaeonia lactiflora maakt het gemis aanbloeiende rozen méér dan goed. Ookhet assortiment dubbele borders isprachtig om te zien. En met alweereen vast plantje als souvenir nemenwe afscheid van ‘Breezy Knees’.

Newby Hall is een van de beste domeinen in Yorkshire

Newby Hall, een statig huis

‘bloeien’ meer dan 6.000 verschillendeplantensoorten en cultivars van rozen,vaste planten, heesters, coniferen, sier-grassen en bomen. Deze zijn onderge-bracht in verschillende tuinen en borders,


18

Kwekerij van Marcel de Wagt

Tweedaagse reis Nederlandse Rozenvereniging naar Brabant en Noord-Limburg 8 en 9 augustus 2014

Dag 1, vrijdag 8 augustusOntvangst in Slot Doddendael in Ewijk om 10.00 uur. Huis Dod-dendael werd gebouwd rond 1330 en is vernoemd naar de lisdodden die rijkelijk in de drassige omgeving voorkwamen. Doddendael werd be-schreven als “borch, huys ende hoff tot Ewic”.

Na de koffie met gebak en een korte rondleiding bezoeken we kwekerij Marcel de Wagt in Ven-Zelderheide. Een kwekerij met een niet-alledaags sortiment van sterke en opvallende tuinplanten ‘van knie tot kruin’ die bovendien haar planten zelf kweekt.Rond 13.30 uur zullen we gaan ge-nieten van een late lunch in ’t Huys op de Hei in Sambeek. Natuurlijk wandelen we ook door de tuin die bestaat uit 9 tuinkamers, ontworpen en aangelegd door Arend-Jan van der Horst. Kenmerken zijn bijvoorbeeld lange zichtlijnen met aan het eind ‘een cadeautje’ in de vorm van een beeld, prieel of bankje, symmetrie (doorbroken door oude bomen’) en kleurgebruik. Het is een tuin om te beleven.

Na van de lunch te hebben geno-ten en de tuin te hebben bezichtigd, begeven we ons naar hotel Asteria in Venray. Daar zullen we, na ons te hebben opgefrist, dineren en over-nachten.

Dag 2, zaterdag 9 augustusNa het ontbijt (aanvang 8.00 uur) worden we om 9.00 uur opgehaald

door Patrick van Wijnhoven van Roparu Rozen om een bezoek te brengen aan zijn rozenkwekerij en 3e generatiefamiliebedrijf in Wans-sum. Roparu Rozen is gespecialiseerd in het kweken van naaktwortelige rozen (ruim 700.000 per jaar) voor de containermarkt in het hoogwaar-dige sortiment. Naast het traditionele oculeren, dat arbeidsintensief en specialistisch werk is, is men enkele jaren terug een samenwerking met een Deens en Hollands bedrijf gestart

om stekrozen te ontwikkelen.Na het bezoek aan deze kwekerij zul-len we aan de Maas op een zonnig terras, met rozen, van een lunch in Het Maashotel in Broekhuizen gaan genieten.

Na de lunch vertrekken we naar het Rozenfestival in Lottum. Iedere twee jaar is het centrum van Lottum tijdens het Rozenfestival uitbundig versierd met rozen. Miljoenen rozen-knopjes zijn verwerkt in betoverende

Slot Doddendael

Roparu rozen

19

mozaïeken, modeltuinen en prach-tig versierde objecten. Een tuinfair, rozenen bloemschikdemonstraties, eetbare rozenspecialiteiten en volop informatie over kas- en buitenrozen completeren het geheel. In 2014 is het gehele festival aangekleed rond het thema ‘Rozen stelen de show’. Ie-dereen kan naar eigen behoefte de diverse onderdelen van het Rozenfes-tival bezoeken en zelf bepalen wan-neer huiswaarts wordt gekeerd.

AdressenSlot Doddendael: Binnenweg 2, 6644 KD EwijkKwekerij Marcel de Wagt: Kleefse-weg 13A, 6599 AA Ven-Zelderheide’t Huys op de Hei: Verlengde Heistraat 5, 5836 CC SambeekHotel Asteria: Maasheseweg 80A, 5804 AD VenrayRoparu Rozen: Geijsterseweg 20, 5861 BL WanssumHet Maashotel: Veerweg 9-11, 5872 AE Broekhuizen

Tuin van Slot Doddendael Rozenfestival in Lottum

Rozenfestival in Lottum

15

zal gestreefd worden naar brederesamenwerking binnen Europa, metname met Franse en Duitse rosaria.Ook zal worden deelgenomen aan debesprekingen om te komen tot éénWesteuropees keuringssysteem. Netals voorheen zal voor elk keuringsro-sarium een lid van de NederlandseRozen Vereniging worden opgenomenin de groep keurmeesters. De voorma-lige Cultuurgroep Rozen enRozenonderstammen die eigenaar wasvan de naam ‘Toproos’ heeft zich zeerloyaal opgesteld en veredelaars in degelegenheid gesteld hun Toproos-predikaten om te zetten in predikatenvoor Excellence Roses. Daarbij moetworden opgemerkt dat zulks ook inhet belang van de veredelaars is,omdat er immers geen reclame voor de‘oude’ Toprozen meer zal zijn. Als zevoldoende punten hebben behaald,kunnen in 2014 al de eerste ExcellenceRoses worden voorgesteld. Deze rozenzijn in 2011 en 2012 volgens de keu-ringseisen van Toproos gekeurd en in2013 volgens de nieuwe criteria vande St. Excellence Roses.

Limburgse rozenOm met een persoonlijke noot te eindi-gen: ja, voorzitter Kersten houdt vanrozen en heeft rozen in haar tuin. Ze

is opgegroeid in het Brabantse Beugen,niet ver van de rozenkwekers in Hapsen heeft letterlijk altijd dicht bij rozengeleefd. Een echte lievelingsroos zou zeniet kunnen noemen, maar een roosmoet voor haar zeker geuren. Eenmooie herinnering uit haar ambtsle-ven in Lottum is het bezoek aan ditrozendorp van onze vroegere koninginBeatrix, die bij een werkbezoek de roos

‘Hertogin vanLimburg’ doopte.Deze naam slaatop een van detitels van onzevoormalige vor-stin en is eenzalmkleurigeroos gewonnendoor Harry vande Pasch. Bijhaar afscheidkreeg zijzelf vanHarry een mag-nifieke, overhan-gende stamroos‘… op een héélhoge stam …’die het sieraadvan haar huidigetuin is. Omdatdie zo mooi is enhaar juist blij

maakt, wil Joke de gangbare termtreurroos beslist niet gebruiken.

Tenslotte wil de redactie van hetRozenbulletin de nieuwe StichtingExcellence Roses een succesvolle toe-komst wensen, met als resultaat veelmooie, sterke, gezonde en geurenderozen, die bij het publiek in de smaakvallen en ... verkocht worden.

14

Belle Epoque RozenkwekerijVoor nieuwe, ouderwetse en zeldzame rozen

Meer dan 1500 soorten rozen leverbaar! Zoekt u een speciale roos, laat het ons weten. Grote kans dat deze leverbaar is, of wij kunnen een passende vervanger leveren.

Bestellen kan het gehele jaar via www.belle-epoque.nlLevering uit de volle grond van november tot en met april. Postorder levering mogelijk. Afhalen uitsluitend op bestelling.De assortimentstuinen van Belle Epoque zijn in de maanden mei, juni, juli, augustus en september dagelijks geopend.Op ons containerveld hebben wij een ruime sortering rozen in pot voor u klaar staan. Verkoop van rozen in container van: maandag t/m vrijdag van 8.00 uur tot en met 16.00 uur. In het weekend gesloten.

Oosteinderweg 489, 1432 BJ Aalsmeer Tel 0297-342546 Fax 0297-340597 e-mail: [email protected]

1999 doop R. ‘Hertogin van Limburg’ (v.d. Pasch) door koningin Beatrix;links mevrouw Kersten en rechts Harry v.d. Pasch


Van de redactie

Door een misverstand is er in dit nummer geen Interview opgenomen.In het aprilnummer zullen wij de onlangs opgezette ‘traditie’ voortzetten.

Aanmelding en kostenDe kosten voor deze reis bedragen € 150,- per persoon (toeslag eenper-soonskamer € 30,-). Betaling via de penningmeester t.n.v. Nederlandse Rozenvereniging te Rotterdam op bankrekeningnummer ING. of Rabo-bank (zie colofon) onder vermelding ‘2 daagse reis naar Noord-Limburg’ en lidnummer. Aanmelding graag uiterlijk 1 april 2014 bij Koosje van de Giessen-de Gier per e-mail [email protected] of telefonisch 0183-630354. Aanmelding kan natuurlijk ook via de website www.rozenvereniging.nl.

20

Amateur rozenkweker Roland HermanssonWarm geel is het centrum van de rozenbloem, dat uitwaaiert tot zacht ivoor aan de buitenste bloemblaad-jes: vanaf het eerste moment dat ik een foto van deze roos zag, wist deze mij te raken. Ik heb het over een nieuwe spinosissima-hybride van amateur-rozenwinner Roland Hermansson uit Zweden. Verbaasd

was hij, toen ik contact met hem zocht en hem vertelde dat zijn roos ook al in mijn tuin in Nederland stond. Hermansson teelt zijn hob-byrozen in een gewone achtertuin. Daar is hij nu zo’n vijftien jaar mee bezig en twee jaar geleden besloot hij om ‘Kindarosen’ en ‘Ydrerosen’

naar Knud Pedersen in Denemarken op te sturen. ‘Ydrerosen’ is de roos waar Roland Hermansson zelf trots op is: het is een kruising tussen Rosa helenae ‘Semiplena’ en R. Super Excelsa (‘HELexa’). Het resultaat is een kerngezonde, goed winterharde, doorbloeiende heester met kleine, roze bloemen in grote trossen, die qua eigenschappen en bouw wel wat weg heeft van een moschata-hybride.

Helaas geeft deze heesterroos maar weinig geur. Jaarlijks teruggesnoeid is het een geschikte borderroos en hij kan zowel als leiroos als pilaarroos geleid worden. Als leiroos wordt het een roos van twee meter hoog en breed: een handig, modern schut-tingformaat. Over de andere roos,

‘Kindarosen’, had hij zo zijn twijfels, omdat de bloemen slecht tegen de natte, Zweedse zomers kunnen en dan niet goed open gaan.

Rozenkweker Knud Pedersen in DenemarkenNet als ikzelf was Knud Pedersen echter direct gecharmeerd van deze spinosissima ‘Kindarosen’ en hij bracht hem op de markt. ‘Kindaro-sen’ is een kruising van de groot-bloemige, gele trosroos Friesia (‘KORresia’) x pimpinellifolia ‘Plena’, ook wel ‘White Rose of Finland’

genoemd. Afgelopen voorjaar zou er een nieuw boek van Peter D.A. Boyd over deze rozengroep gepubliceerd worden onder de naam Scots Roses, Rosa spinosissima and other Pimpi-nellifolia’s, maar de uitgever liet me weten dat deze publicatie vooruit is geschoven naar een nog niet be-

Rosa ‘Kindarosen’ Een nieuwe spinosissima-hybride

door Marnix Bakker

R. ‘Kindarosen’ foto: Roland Hermansson Rosa pimpinellifolia ‘Plena’ wordt door Hermansson gebruikt als vaderplant voor zijn kruisingen foto: Roland Hermansson

R. ‘Ydrerosen’ foto: Roland Hermansson Roland met zijn ‘Ydrerosen’ foto: Roland Hermansson

21

paalde datum in 2014. ‘Kindarosen is wonderful!‘ is Knud Pedersen’s eerste reactie, als ik hem naar deze roos vraag. Hij vertelt ook gelijk over het droge weer, dat de bloemen nodig hebben om open te gaan en over de slechts incidentele herbloei. Tevreden is hij echter over de gezondheid en de groeikracht van ‘Kindarosen’.

Op weg naar de ideale spinosissima-hybrideKnud Pedersen groeide als kind op tussen de rozen op de rozenkweke-rij van zijn ouders. Zijn eigen be-drijf Rosenposten runt hij inmiddels alweer bijna vijftig jaar, samen met zijn vrouw. Jarenlang teelde hij er vooral moderne rozen en maar een paar heesterrozen en albarozen. Zo’n twintig jaar geleden kreeg hij belang-stelling voor geurende, oude rozen en de soorten die in de wilde natuur voorkomen. Hij begon een eigen rozenverzameling op te bouwen die inmiddels uitgegroeid is tot een col-lectie van meer dan duizend verschil-lende rozen. Toen spinosissima-ken-ner Peter D.A. Boyd uit Engeland een lezing in Kopenhagen gaf, was dat een eyeopener voor Knud Pedersen. Hij werd geraakt door de charme en de schoonheid van deze rozen. Zoals David Austin geurende gallica’s en alba’s verder wist te kruisen tot her-bloeiende, moderne rozen wilde Knud Pedersen dat proberen met elegante spinosissima’s om te komen tot lage, mooi vertakkende, herbloeiende en geurende heesters in een breed kleu-renpalet. Pedersen is nu al jaren bezig om door middel van handbestuivin-gen hybriden te krijgen die aan zijn ideaalbeeld voldoen. Hiervoor heeft hij Rosa rapinii gebruikt en vijftig verschillende spinosissima’s om te komen tot zevenhonderd geschikte, eigen hybriden met tot nu toe ver-borgen herbloei-eigenschappen. Zes exemplaren zijn goed herbloeiend, maar er is nog geen enkel exemplaar dat aan al zijn wensen voldoet: naast een mooie kleur en een aantrekke-

lijke, gevulde bloemvorm wil hij ook dat de bloemen weersbestendig zijn, bottels vormen, uitmuntend gezond zijn en een compacte groei laten zien zoals die van de oude variëteiten Marbled Pink, William III en Andrewsii. Een roos die heel hoog scoort op dit wensenlijstje is R. spino-sissima ‘Mon Amie Claire’ uit 2005, van rozenwinner Ivan Louette uit België. In mijn eigen tuin heeft een nog jonge plant dit afgelopen seizoen vanaf het voorjaar tot in novem-

ber doorgebloeid. Het enige wat aan deze plant ontbreekt zijn bottels. Dat nadeel is op te vangen door de plant in een groep te plaatsen met andere, ook laagblijvende spinosissima’s die wél goed bottels vormen. Want door hun overeenkomende bouw zijn in mijn ogen spinosissima’s heel goed met elkaar te combineren. Sterker nog: het is bij deze rozen soms een puzzel om buiten de bloeitijd te zien bij welke struik welke tak hoort.

R. spinosissima ‘Andrewsii’ × foto:R. ‘Mon Amie Claire’ Knud Pedersen

R. ‘Marbled Pink’ × R. ‘Stanwell Perpetual’

foto: Knud Pedersen

R. ‘Queen Mary’ ×R. Lochinvar (‘AUSbilda’)

foto: Knud Pedersen

Pedersen met vrouw en dochterfoto: Knud Pedersen

R. ‘Mon Amie Claire’foto: Marnix Bakker

R. ‘Mon Amie Claire’foto: Marnix Bakker

Veld met spinosissima kruisingenfoto: Knud Pedersen

22

Damascenerroos van MalmaisonIn de catalogus van het Europa-Ro-sarium, het Rosenverzeichnis, staat bij R. ‘Marie Louise’ Damascenerroos, Malmaison, 1813. Damascenerrozen waren waarschijnlijk de beroemde, gevulde rozen uit de Griekse en Romeinse oudheid die mogelijk door de Romeinen naar het noorden zijn meegebracht, maar volgens som-migen pas met de kruisvaarders meegekomen zijn. In ieder geval zijn er door toevalskruisingen bij kwekers in de Nederlanden in de 17e en 18e eeuw nog heel wat damas-cenerrozen bijgekomen. Die werden grotendeels naamloos naar Frank-rijk geëxporteerd en kregen daar een naam. In Frankrijk werd er in de 19e eeuw verder gekweekt met deze ro-zen, maar helaas zijn de meeste van deze resultaten al weer uitgestorven.

Belangrijke auteurs over histori-sche rozen als Beales, Phillips & Rix, Jacob/Grimm/Müller vermelden de gegevens Malmaison, 1813 of 1811 en damascenerroos ook, terwijl Peter Beales nog toevoegt dat de heester ge-lukkig vrijwel geen stekels heeft. Al-leen op de website Helpmefind.com/roses wordt geopperd dat de roos van onbekende Nederlandse herkomst is en al voor 1811 bestond.

Roos en vrouw Marie LouiseTerug naar de roos in kwestie. Die zou vernoemd zijn naar de tweede echtgenote van Napoleon Bonaparte, Marie Louise, de oudste dochter van de Oostenrijkse keizer. Toen ik ‘Malmaison’ en ‘1813’ zag staan, keek ik daar even van op. Immers, Malmaison was het buiten waar Napoleon met zijn eerste vrouw, de

in de rozenwereld beroemde en bij de bevolking geliefde rozenkeizerin Joséphine, had gewoond. Na hun echtscheiding in 1809 mocht zij Malmaison behouden. Ze verbouwde het en breidde het nog flink uit. Het werd nog meer een lustoord waar ze vele belangrijke personen bleef ont-vangen. Liefhebbers en onderzoekers van oude rozen Christine Meile en Ingrid Verdegem tonen zich eveneens verbaasd over het feit dat een roos van Malmaison naar Joséphine’s opvolgster zou zijn genoemd. Zij komen bovendien tot de conclusie dat voor keizerin Marie Louise een reeds bestaande roos omgedoopt werd. Ook Joyaux blijkt het hiermee eens te zijn. Waarschijnlijk ging het om Rosa gallica ‘Agatha incarnata’, een roos die eerder vermoedelijk naam-loos uit de Nederlanden was geko-men en die mogelijk door Descemet

aan Joséphine was geleverd. Met deze naam heeft Redouté de roos afgebeeld, die tijdens de jaren van keizerin Marie Louise haar naam droeg. Deze roos zou nogal stekelig zijn geweest. De naam was overigens zonder de toevoeging ‘keizerin’. Vol-gens Joyaux was dat omdat gewone Fransen alleen Joséphine als de echte (rozen-)keizerin zagen. Als dochter van de keizer van Oostenrijk die even tevoren nog als de vijand moest worden gezien, was de jonge vrouw die door haar vader was overreed om met Napoleon te trouwen, in Frank-rijk niet populair. Op haar beurt was zij opgevoed met Frankrijk als grote vijand, zodat men van haar niet meteen kon verwachten dat zij zich populair ging maken. Napoleon zou wel tevreden zijn geweest met zijn jonge bruid, waarvan hij gezegd

Gebruikt of misbruikt: R. ‘Marie Louise’of: hoe je door te ruiken aan een mooie roos terecht komt

bij het vieren van 200 jaar Koninkrijk

door Ien Hempenius

Na het bezoek aan een rozentuin, vraag ik me vaak af welke roos ik er het mooiste vond. Toen ik vorig jaar juni het Europa-Rosarium in Sangerhausen in het Oosten van Duitsland bezocht, had ik niet verwacht dat het me zou lukken om van de meer dan 8500 verschillende rozen er eentje tot de ‘mooiste’ uit te roepen. Maar toch…. bij alle schoonheden was er een die me de tweede dag bijzonder trof: een mooi gevormde, compacte heesterroos van zo’n 1.20 m hoog en een meter breed, met heel veel grote, gevulde, helderroze bloemen die heerlijk geurden: Rosa ‘Marie Louise’. Ik bleef maar bij deze roos hangen en stak steeds opnieuw mijn neus in de bloemen. Toen wist ik nog niet dat de vrouw naar wie deze roos genoemd werd, deel heeft uitgemaakt van onze vaderlandse geschiedenis.

R. ‘Marie Louise’ foto: Ien Hempenius R. ‘Marie Louise’ foto: Ien Hempenius

23

zou hebben dat ze ‘… zo fris was als een roos’. Ze schonk haar man een jaar na de huwelijkssluiting de fel begeerde zoon. Zijn vader bestem-pelde hem tot ‘koning van Rome’ en eiste dat men het kind met majesteit aansprak.

R. ‘Marie Louise in de rozenliteratuurJoséphine zou volgens Joyaux trou-wens helemaal niet rancuneus zijn geweest en de roos gewoon in haar collectie hebben gehad. Voorts meldt hij dat kwekers de roos tijdens de periode van de Restauration (de peri-ode van de Bourbonkoningen Louis XVIII en Charles X van 1814 – 1830) schaamteloos herdoopten tot R. ‘Du-chesse d’ Angoulême’. Deze vrouw was de dochter van Lodewijk XVI en Marie Antoinette. Maar… meer-dere kwekers noemden rozen naar

haar en bij alle hiervoor genoemde rozen ontstonden er synoniemen en bijnamen en vonden verwisselingen plaats, vaak ten behoeve van de ver-koop. Zoals zo vaak bij oude rozen, lijkt het verhaal langzamerhand op een klucht, met alle verwisselin-gen en kuiperijen. Simon en Cochet noemen in hun Nomenclature de Tous les Noms de Roses in 1906 een Da-mascenerroos ‘Marie Louise’, waarbij in plaats van de veredelaar gewoon Malmaison 1813 wordt vermeld. Au-gust Jäger die al in 1936 een Lexikon maakte van de toen aanwezige rozen in Sangerhausen, noemt twee rozen met de naam ‘Marie Louise’, een bleekroze centifoliaroos en een

helder roze Damascenerroos. In onze Nederlandse De Rozenteelt van W.C. Spoor uit 1858 worden beide rozen niet genoemd. In de internationale Rozenencyclopedie van Könemann uit 1998 worden zowel Rosa agatha ‘Incarnata’ als R. ‘Marie Louise’ be-schreven. De eerste zoals destijds be-schreven en afgebeeld door Redouté, mét stekels. De tweede zoals ik haar zag in Sangerhausen. Ik hoop dat de roos die ik inmiddels heb gekocht en geplant die laatste, mooie Damasce-nerroos is. De conclusie dat de roos die tegenwoordig onder de naam R. ‘Marie Louise’ wordt aangeboden, een geheel andere is dan de roos die tijdens het korte huwelijk van Marie Louise van Oostenrijk met Napoleon naar haar werd genoemd, lijkt wel gerechtvaardigd. Waar de mooie, rozerode damascenerroos dan wel vandaan is gekomen? Wie het weet,

mag het zeggen. Graag zelfs.

Exit Marie Louise, komst koning Willem IEn hoe ging het verder met Marie Louise? Omdat Napoleon ons land in 1810 inlijfde bij Frankrijk, was zij tot diens nederlaag en abdicatie in 1814 ook ‘onze’ keizerin. In oktober 1811, een half jaar na de geboorte van haar zoontje, maakt ze een deel van Napoleon’s reis door Nederland mee. Ze verbleven o.a. twee weken in Amsterdam, in het paleis op de Dam. Naar verluidt was ze niet zo enthou-siast over het natte, koude land aan de noordelijke grenzen van het Fran-se keizerrijk. Tijdens de afwezigheid

van Napoleon, zoals het geval was bij de veldtocht naar Rusland en de latere veldslagen, was Marie Louise officieel regentes. Of er enige eigen inbreng in haar regentschap was, is mij niet bekend. Nadat Napoleon in 1814 was verslagen en hij de eer-ste keer afstand had gedaan van de troon, ging ze met het zoontje terug naar Wenen. Zoals we vanwege de uitbundige vieringen inmiddels alle-maal weten, werd hierna de erfprins van Oranje teruggeroepen naar Ne-derland om koning Willem I te wor-den in het nieuwe koninkrijk. Marie Louise ging niet in op de herhaalde verzoeken van haar man vanuit zijn ballingsoorden om zich bij hem te voegen en ze zagen elkaar nooit meer terug. Als resultaat van de vredeson-derhandelingen (Verdrag van Fon-tainebleau) van 1814 mocht ze zich keizerin blijven noemen en werden

haar het hertogdom Parma toegewe-zen en nog een paar kleinere heerlijk-heden. Dit werd bevestigd door het Congres van Wenen in 1815, maar daar werd ook bepaald dat er geen sprake zou zijn van erfopvolging en dat haar zoon Italië niet in mocht en dus niet mee kon naar Parma. (Hij stierf in Wenen op 21-jarige leeftijd.) Wie de titel en het hertogdom Parma zou erven, zou later bepaald worden. Marie Louise kreeg door haar vader de eenogige generaal graaf Adam A. Neipperg toegewezen als adviseur. De generaal had zijn oog verloren in een van de oorlogen tegen Napoleon. Op schilderijen staat hij met een zwarte lap voor zijn oog steevast afge-

Marie Louise, de tweede vrouw van Napoléon,

schilderij van Lefèvre (1755-1830)

Rosa gallica L ‘Agatha Incarnata’ (Redouté)

Adam Neipperg, de tweede echtgenoot van Marie Louise,

krijttekening van Callegari (1785-1855)

24

beeld als een zwierige, romantische zeerover. Ze kon het goed met hem vinden en ging ook een liefdesrelatie met hem aan waaruit een dochter en een zoon geboren werden. Kort na de dood van Napoleon in 1821 trouwde ze met haar Adam en kreeg het echt-paar nog een dochtertje dat echter op jonge leeftijd overleed. Een tentoon-stelling in Parma in 2013 ademde

een zeer positieve sfeer over deze periode van de geschiedenis van het hertogdom. Hier was Marie Louise wel geliefd en samen met Neipperg zou ze met goede hand geregeerd hebben. Ze schilderde niet onver-dienstelijk, genoot van haar gezin en was er tevreden. Na de dood van Neipperg in 1829 werd dit anders. Haar raadgevers en ministers gingen

een meer behoudende koers varen, wat leidde tot een opstand in 1831, die door de troepen van haar vader werd neergeslagen. Marie Louise trouwde in 1834 opnieuw en deze keer met haar opperkamerheer, graaf de Bombelles. Ze stierf in 1847 en het hertogdom viel toe aan het huis Bourbon-Parma.

22 9

Uiteindelijk gaat dit profijt opleverenvoor iedereen binnen het bloemenpro-ject; een eerste stap naar eigen verant-woordelijkheid en economisch denken.Wij hopen dat men binnen een paardagen met ons voorstel zal instemmenen dat de aanplant nog kan plaatsvin-den, voordat de grond hard is door deinvallende winter.

Hoog gespannen verwachtingenKomend jaar zal blijken of onze aanbe-velingen en adviezen hun vruchtenzullen gaan afwerpen. Ik ben ervanovertuigd dat de teelt van snijrozen ende tulpentrek tot een economischeimpuls kunnen gaan leiden. Een wel-kome en noodzakelijke aanvulling ophet weduwepensioen voor de vrouwenvan Srebrenica. Wellicht wordtSrebrenica over een paar jaar hetrozencentrum van Bosnië!

Antoine van Schaik, adviseur van sTosvoor het Bloemenproject in Bosnië; van1974 tot 2007 beleidsmedewerkergroenvoorziening bij de gemeenteWinschoten en jurylid Toprooskeuringvoor de Stichting VKC in het Rosariumvan Winschoten. Foto’s auteur

je’ in Srebrenica aanwezig om zo vaakals dat nodig is te bekijken.De teelt van de oorspronkelijk gebruikterode roos wordt nu voor een gedeelteals proef voortgezet in plastic tunnel-kassen, waarbij de planten tevens opeen andere manier worden geplantzodat ze zich beter kunnen ontwikke-len en meer zullen produceren. Ik benuitermate benieuwd naar de resultatenvan deze veranderingen in het komen-de productiejaar. In totaal zijn er nu 3kassen van elk 100 m² hiermee aange-plant. Voor de buitencultuur zijn erdoor de fa. Belle Epoque uit Aalsmeer250 nieuwe planten geleverd in ver-schillende rassen die wel geschikt zijnvoor de buitenrozen cultuur. Dezeplanten worden in juli komend jaargebruikt voor de productie van nieuwestruiken in de volle grond.

Alle vrouwen bezochtDe dagen daarna hebben we allerozenplantages bij de vrouwen bezochten ter plekke passende adviezen gege-ven voor de verdere behandeling vande struiken. Vooral de diepte van deaanplant, de bemesting die veelal ach-terwege blijft en de snoei gedurendehet productieproces heeft veel aan-dacht gekregen. Om te weten welkevoedingsbestanddelen er in de overi-gens uitstekende grond ontbreken,moet een onderzoek plaatsvinden. Methet analyse rapport in de hand kan devoedingstoestand dan weer op peilworden gebracht, waardoor een grote-re productie te verwachten is.

Samenwerken, zelfstandigheid eneconomisch denkenDoor de KAVB ( Koninklijke AlgemeeneVereeniging voor Bloembollencultuur)zijn onlangs i.v.m. het 150 jarigbestaan van de vereniging 15.000 tul-penbollen aan de vrouwen vanSrebrenica geschonken. Al enkele jarenhebben de vrouwen ervaring met hetin bloei trekken van tulpen. Ze wordennet als de snijrozen allemaal vanuiteen kraampje op de markt in Tuzlaverkocht. Deze gratis partij is een plot-selinge verrassing waar men niet ophad gerekend. Daags nadat wij zijnvertrokken arriveerde de vrachtwagenmet de tulpen in Bosnië.Inmiddels heeft men vanuit Bosnië aanons gevraagd om een voorstel temaken voor de verdeling van de tulpenonder de vrouwen. Frans en ik hebben bedacht dat dit dékans is om met de opbrengst van deverkoop van de bloemen, een fonds tevormen voor een op te richten coöpe-ratie, waarin alle vrouwen participe-ren. Het idee is om de tulpen onder 5vrouwen te verdelen die de meesteervaring hebben met deze teelt, maardat ze door de grote groep hierbij wor-den geholpen (samenwerken). Om deoogst te spreiden hebben we voorge-steld om 50% binnen en 50% buiten teplanten. Door de hele opbrengst tereserveren is het mogelijk voor devrouwen om in het komende voorjaareen financiële basis op te bouwen vanrond de a 7000,- en dat is voorBosnische begrippen erg veel geld.

Rozen- en tuinplantenspecialist Tuincentrum LOTTUMGrubbenvorsterweg 26 • 5973 NB Lottum • Tel. 077 - 4631674 • Fax 077 - 4632971

[email protected] • www.tuincentrumlottum.nl

TUINCENTRUM

LOTTUMRozen- en tuinplantenspecialist Tuincentrum Lottum:

Rozencentrum in Rozendorp Lottum, Klimrozen, ramblers, Engelse rozen, moderne rozen, ouderwetse rozen, minirozen, bodembedekkende rozen etc.

Ruim 950 soorten volle grond (okt. - april), vanaf mei ruim 450 soorten in pot.Assortimentslijst op aanvraag. Ook andere tuinplanten in groot assortiment.

Beslist de moeite waard.

Teeltadvies in de tunnelkas aan Mirsidadoor Frans

Frans bespreekt de problemen in de buiten-cultuur met Remzija

Doelstelling sTos De in 2005 opgerichte StichtingToekomst Overlevenden Srebrenica (sToszie ook www.sTos.nl en www.stos-foundation.com) ondersteunt projectenin Bosnië die overlevenden van de valvan Srebrenica kansen bieden om eennieuwe toekomst op te bouwen. sTos werkt nauw samen met deBosnische hulporganisatie Snaga Zene(vrouwenkracht) die medische en psy-chosociale hulp biedt in Srebrenica en invluchtelingencentra rond Tuzla. Debelangrijkste taak van sTos is om geldin te zamelen en fondsen te werven omprojecten te financieren, waarvan hetBloemenproject een van de grootste ensuccesvolste projecten is. Daarnaastblijft de stichting (politieke) aandachtvragen voor de slachtoffers vanSrebrenica.

22

Na afloop van de 13e InternationalHeritage Rose Conference (internatio-naal congres over historische rozen),die van 19 t/m 23 juni 2013 inSangerhausen werd gehouden, werdroos ‘Eilike’ gedoopt. Drie van haarkleinkinderen, Fenja, Nils en Per,mochten deze roos de naam geven vanhun grootmoeder, Eilike Vemmer. Deroos is een lichtroze, klimmendemoschatahybride gewonnen door AnnVelle. Ze heeft middelgrote, lichtgevulde bloemen die heerlijk geuren enis in Vemmer’s tuin tussen Hannoveren Braunschweig gezond en winter-hard bevonden. Het is echt een roosvoor een obelisk of rozenboog. Devroegere vriendschap tussen Wernt enHedi Grimm, de ouders van EilikeVemmer en Louis Lens heeft zichvoortgezet in een warme vriendschaptussen Eilike en haar man en Ann enRudy Velle. Het echtpaar Vemmer testveel moschatahybriden van het rozen-huis Lens voor het hardere Duitse kli-maat. Zij zijn bijzonder gesteld op dittype gezonde en herbloeiende rozen enhebben er tientallen in hun grote tuin.

RozentandemVan haar ouders kreeg Eilike Vemmerde liefde voor oude rozen en veel ken-nis daarover. Zij zette hun onderzoekvoort en is op haar beurt zowel in

Duitsland als internationaal bekend alsexpert op het terrein van de histori-sche rozen. Daarnaast heeft ze ookbelangstelling voor andere typenrozen, vooral wilde rozen. Altijd bereidhaar kennis te delen en rozenliefheb-bers te helpen, wordt ze nooit moerondleidingen te geven, vragen tebeantwoorden en adviezen te verstrek-ken. Deelnemers aan rondleidingen encongressen hangen aan haar lippen.De serie meerdaagse, educatieve bijeen-komsten voor rozenliefhebbers diedoor haar ouders in gang is gezet metde naam ‘Kassler Rundgespräch’, heeftEilike tot op heden succesvol voortge-zet. In 2013 werd deze bijeenkomstgeïntegreerd in de internationale con-ferentie, waarvoor Eilike met HellaBrumme (de vorige directeur van hetEuroparosarium Sangerhausen) delezingen organiseerde. Gezamenlijkhielden de dames tijdens de conferentieeen voordracht over het identificerenvan historische rozen aan de hand van

oude afbeeldingen. Met Hella bezochtze al heel wat rosaria in andere landenom de namen van oude rozen te veri-fiëren. Samen geven zij bovendienenkele malen per jaar in Sangerhausenworkshops over rozen (SangerhäuserRosenschule) en werken zij intensiefmee aan de correcte naamgeving vande rozen in het Europarosarium. Gek-scherend worden de beiden in Duits-land wel de ‘rozentandem’ genoemd.

Hartelijk dankU heeft de naam van Eilike Vemmer delaatste jaren ook in ons Rozenbulletinnogal eens gezien. Ik had het genoegendeze hartelijke rozenvriendin in 2007te leren kennen toen ik de eerste keereen Kassler Rundgespräch meemaakte.Sindsdien heb ik heel veel van haargeleerd en is zij ook voor mij een groteinspiratiebron. Altijd kan ik haar ominformatie en advies vragen en voor debewerking van haar geschriften in onsRozenbulletin – dat zij ook regelmatigleest - gaf ze me steeds ruimhartighaar goedkeuring.

Ik wil haar voor dit alles ook nog eensop deze plaats heel hartelijk danken.

Doop Rosa ‘Eilike’door Ien Hempenius

R. ‘Eilike’, moschatahybride (Ann Velle)foto: Ien Hempenius

Eilike Vemmer met haar kleinkinderen bij de doop foto: Ien Hempenius

25








Makkelijk online bestellen, snel geleverd krijgen èn tegen een goede prijs! Bezoek onze online rozenwinkel Honderden goede rozenfoto’s met raskenmerken snel te bekijken! Open: iedere zaterdag van 9-17 uur In de periode van mei tot oktober Rosarium iedere dag geopend staan de rozen in pot en zijn ze alleen Adres: Kapelweg 2A, 4861CH Chaam maar af te halen mààr te combineren met Tel: 0161-492277 een kijkje in ons bijzondere rosarium. Mobiel: 06-38527699


Rozen leren snoeien bij of via onze adverteerders

”Een roos, die aan haar lot wordt overgelaten, wordt zwakker, doordat de nieuwe scheuten geregeld onder de oude uitbotten” schreef de voorzitter van de Vereniging ‘Nos jungunt rosae’, de heer J.K.Budde, in1906. Kom daarom om de kneepjes van het rozen snoeien onder de knie krijgen of voor het opfrissen van de kennis.

Rozenkwekerij De Wilde, ZutphenOp 1, 8, 15, 22 en 29 maart 2014Doorlopende demonstraties van 10 tot 15 uurwww.dewilde.nl

Tuincentrum ’t Vaarderhoogt, SoestDemonstraties op 15 en 22 maart 2014 om 11, 14 en 15 uurwww.vaarderhoogt.nl

Kwekerij Abbing, ZeistOp 22 maart 2014Demonstraties om 10 en 14 uurwww.kwekerijabbing.nl

Gardencentre Bloemendaal, WassenaarOp 22 maart 2014Demonstraties om 10 en 14 uurWaalsdorperlaan 12244 BL WassenaarTel. 070-3245300

Zeeuwse Rozentuin, KatsOp 2 februari en 1 of 8 maart 2014Demonstraties 10-13 en 14-17 uurKosten €17,50 incl. hapje en drankjewww.zeeuwserozentuin.nl

Tuincentrum Lottum15 maart 201410 en 14 uurAanmelden niet nodigwww.tuincentrumlottum.nl

Belle Epoque Rozenkwekerij, Aalsmeer29 maart 2014 – kosten € 15, incl. koffie/thee en rozen-struik9.30-12 uur en 13.30-16.00 uur of in het stadspark WinschotenOp 22 maart 20149.30-12 uur en 12-14 Kosten €10, incl. rozenstruikVoor beide dagen aanmelden (snoeischaar meenemen)www.belle-epoque.nl

Rozenkwekerij De Bierkreek, IJzendijke22 maart 201410, 13 en 15 uurCursus snoeien, snoeischaaronderhoud en bemestingKosten € 10 incl. koffie en koek of op23 maart 2014 om 13 en 15 uurwww.bierkreek.nl

Steek er wat van op!Meer informatie: Marga VerwerTel: 0164 613407; e-mail : marga.verwer @ziggo.nl

25

Jonkheer J.L. Mock, TheehybrideroosZaailing zonder naam van (Mme. Caroline Testout x Mme. Abel Cha-tenay) x FarbenköniginKweker: M. Leenders & Co., Steyl-Tegelen.

De hollandse firma M. Leenders & Co heeft de laatste jaren bij het kweken van nieuwe rozen behartenswaardi-ge resultaten geboekt en is meerdere malen succesvol met nieuwighe-den voor het voetlicht getreden. Zo slaagde zij er o.a. in om met de roos ‘Jonkheer J.L. Mock’ die werd ver-kregen uit R. ‘Farbenkönigin’ en in 1909 in de handel werd gebracht, iets te bieden dat werkelijk waardevol is.

Iedere rozenvriend is opgetogen over de voortreffelijke eigenschappen van deze roos. Behalve aan R. ‘Farbenkö-nigin’ herinnert deze roos ons aan R. ‘Caroline Testout’ en R. ‘La France’. De bloemen zijn echter vaster, meer gevuld en staan rechtop; de groei is wat stijver en krachtiger dan die van de moederroos, ze vormt daarom be-paald een verbetering van de mooie, maar zwakke Farbenkönigin en zou tegelijkertijd een welkome vervan-ging van La France kunnen zijn. De kleur van de roos is helder rood, de omgekrulde bloemblaadjes zijn zilverachtig. Haar knop is elegant, opent zich langzaam. Er is één roos per lange, rechte steel die zich hoog boven het mooie, groene blad verheft.

Dank zij haar voortreffelijke eigen-schappen qua kleur, vorm, grootte, geur en haar bruikbaarheid als snijroos, is zij al een wijdverbreide en geliefde roos geworden die het verdient om massaal gekweekt te worden, in de tuin, ook als snijroos en om in een kas in bloei te worden getrokken. R. ‘Jonkheer J.L. Mock’ verkreeg het certificaat van verdien-ste van het verbond van handelskwe-kers in Duitsland; in Nederland viel haar al het certificaat 1e klasse van de Nederlandse Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde ten deel, evenals de medaille in goud en de ereprijs van zijne Koninklijke Hoog-heid prins Hendrik der Nederlanden. Op het internationale rozencon-cours in het park Bagatelle in 1911 werd haar de gouden medaille voor de beste buitenlandse nieuwigheid toegekend.

100 jaar geleden door Ien Hempenius

Snuffelend in oude nummers van de Duitse Rosenzeitung vond ik in de uitgave van maart 1914 een lofzang op de in Nederland door Mathias Leenders gekweekte roos ‘Jonkheer J.L. Mock’ met een prachtige afbeelding. De Rosenzeitung was het toenmalige tijdschrift van de Verein Deutscher Rosenfreunde. De cavalerie-officier Jonkheer J.L. Mock was ritmeester der huzaren en in die dagen de voorzitter van de Nederlandse vereniging ‘Nos Jungunt Rosae’ (Ons verenigen de rozen). Deze vereniging van rozenvakmensen en rozenliefhebbers in Nederland was in menig opzicht de voorloper van onze huidige rozenvereniging. De kwekerij Leenders bestaat helaas ook niet meer. Ik vond het wel verrassend om van Duitse zijde in die tijd zo’n positieve beoordeling te zien van een Nederlandse roos. Hieronder volgt de vertaling:

R. ‘Jhr. J. L. Mock’ in Sangerhausen

R. ‘Jhr. J. L. Mock’, afbeelding uit de Duitse Rosenzeitung van 1914

Mathias Leenders

26

ADR-rozen 2013

Rosa Portorož (‘KORsisbenga’)In Denemarken bekend als R. Garden Living Fair.Een trosroos van Kordes, jaar van introductie 2014.Het ras heeft gevulde abrikooskleu-rige bloemen en is rijkbloeiend. Het blad is groot, glanzend en donker-groen. De struik kan 120 cm hoog worden met een breedte van 70 cm.

Rosa Gartenfreund (‘KOR01/1524-01’)Trosroos. Winner: Kordes. Introduc-tiejaar: 2013.Het ras heeft felroze halfgevulde schitterende bloemen met weinig geur. De struik heeft een hoogte van 90 cm en een breedte van 70 cm met een zeer opvallende bladkleur.

Rosa Novalis (‘KORfriedkar’). Zie ook omslag foto.Zoals aan de rasnaam is te ontle-

den: winner Kordes. Al eerder in de handel: introductiejaar 2010. Rijk-bloeiende trosroos met lila oftewel licht paarse sterk geurende bloemen met een indrukwekkende eerste bloei. Het ras bloeit voortdurend tijdens het seizoen. De struik heeft grote donkere en glanzende bladeren. Recht opgaande groeiwijze met een hoogte van 120 cm en een breedte van 60 cm. Een nieuw ras met opvallende bloemvorm en bloemkleur.

Rosa ‘Sirius’ Geen rasnaam bij ons bekend. Win-ner Tantau. Introductiejaar 2013.Een heesterroos met abrikoos tot wit gevulde bloemen en licht geurend. De struik is dicht vertakt en bloeit voortdurend uitbundig. De hoogte is 120 cm en de breedte 80 cm. Het ras is voor vele plantdoeleinden geschikt.

Rosa ‘Perennial Blue’Geen rasnaam van winner Mehring (Tantau), introductiejaar 2008. Het

is een aantrekkelijke klimroos/ram-bler die een hoogte van 270 cm kan bereiken waardoor ook geschikt voor kleinere standplaatsen. De bloemen zijn karmijnroze, halfgevuld klein en lichtgeurend. De rozenstruik heeft niet al te grote helder groene fijne bladeren en is al in Nederland verkrijgbaar.

Rosa ‘Libertas’Geen rasnaam opgegeven door win-ner Tantau. Deze klimroos wordt in 2015 geïntroduceerd en heeft stra-lend rode kleine bloemen met een wit hartje. Rijkbloeiende klimmer, licht geurend met klein en fijn blad en kan een hoogte bereiken van 200 tot 250 cm.

Rosa Sabrina (‘Meiptorius’)Van het Franse rozenhuis Meilland. Deze klimroos is een forse roos die wel drie meter hoog kan worden en is al sinds 2008 in de handel. De sterkgevulde crèmewitte tot

Belangstelling gebruik buitenrozen is wereldwijd tanende: in Europa floreert

echter de ADR-keuring

In de meeste landen gaat het ‘slecht’ met de verkoop van zgn. tuinrozen. In de Verenigde Staten is daarom het beroemde AARS keuringssysteem na 75 jaar van gebruik ontmanteld.Desondanks probeert ons land samen met de Belgen een nieuw overall keuringsysteem, Excellence Rose(s) op te zetten. (zie nummer 165, bladzijde 14). Wat blijft is de ijzersterke formule van de ADR-keuringen in Duitsland. Ruim veertig rassen zijn drie seizoenen onder een strenge loep vakkundig beoordeeld. Daaruit zijn acht bijzondere rassen boven komen drijven en ontvingen het felbegeerde certificaat. Omdat rozenrassen in verschillende landen ook verschillende merknamen kunnen krijgen is het verstandig ook de rasnamen te noteren.

R. Portorož (‘KORsisbenga’), Kordes R. Gartenfreund (‘KOR01/1524-01’), Kordes

27

abrikooskleurige bloemen zijn redelijk groot en rijkelijk geurend. Het blad is glanzend en donkergroen. Het is een klimroos met een zeer aansprekende bloemkleur.

De achtste bekroonde ADR-roos 2013 is van Kordes: R.’ KORoligeo’ heeft nog geen naam en zal waarschijnlijk als grootbloemig, abrikooscrèmekleu-rig ras in 2015 in de handel komen.

Voor meer informatie: www.adr-rosen

Mariette Edelman

R. Novalis (‘KORfriedkar’), Kordes R. ‘Sirius’, Tantau

R. ‘Perennial Blue’, Mehring R. ‘Libertas’, Tantau

R. Sabrina (‘MEIptorius’), Meilland R. ‘KORoligeo’, Kordes

Jaargang 46 nummer 166 Periodieke uitgave van de ... · Inhoud nummer 166, januari 2014: 3 Van de...

Documents

Transcript of Jaargang 46 nummer 166 Periodieke uitgave van de ... · Inhoud nummer 166, januari 2014: 3 Van de...