Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?...Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo? Phineas P. Gage.. tegen de...
Transcript of Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?...Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo? Phineas P. Gage.. tegen de...
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
dr. Carina J. Wiekens
Minor IJB, 19 april
2010
Zelfbeeld en Toekomstbeeld van jongeren uit een krachtwijk
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Enkele consequenties
Het ‘puberbrein’
Adolescentie vs. Puberteit
PAUZE
Film + Opdracht: Puberbrein
PK: Leefwereld Jongeren 10-14 jaar
Talentontwikkeling /Talentcoaching
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Puberteit & Adolescentie
Puberteit:
Seksespecifieke lichaamsveranderingen die plaats vinden vóór het 16e levensjaar (natuur)
Adolescentie:
Naast de lichamelijke overgang van kind naar volwassene, ook een cultureel bepaalde ‘overgang’
naar de volwassenheid: uit huis, keuze voor
een opleiding, eerste baan, etc. (cultuur)
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Puberteit:
Puberteit:
Seksespecifieke lichaamsveranderingen die plaats vinden vóór het 16e levensjaar (natuur)
Wat gebeurt er precies?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Puberteit:
Puberteit:
Seksespecifieke lichaamsveranderingen die plaats vinden vóór het 16e levensjaar (natuur)
GnRH ++
Hypothalamus Endocriene klieren
Hypofyse
FSH & LH
Eierstokken
Testis
Oestrogeen
Androgenen
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Puberteit:
Puberteit:
Seksespecifieke lichaamsveranderingen die plaats vinden vóór het 16e levensjaar (natuur)
Consequenties?
Hersenontwikkeling (bv. ruimtelijk inzicht)
Stemmingswisselingen
Primaire & Secundaire geslachtskenmerken
Veranderingen lichaam =>
zelfbewustzijn
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Maar er gebeurt nog meer in de hersenen…
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Werken de hersenen in de puberteit ‘anders’, of werken ze nog niet ‘volledig’?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Tot 3 jr:
Groei
en ‘bedrading’
(wiring) van het brein. Tijd
van snelle
intellectuele, emotionele
en fysieke
groei.
6 jaar:
95% van het brein
is ‘aanwezig’
Eind
basisschoolleeftijd
(10-12 jr):
Tweede
grote
groeispurt
van de hersenen
Adolescentie
(13-22 jr):
Pruning (snoeien) en ‘organiseren’, vooral
van de prefrontale
cortex
Ontwikkeling
van de Hersenen
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Grijze massa:
Cellichamen & dendrieten van de hersencellen
Witte massa:
‘Gemyelineerde’
(myeline) axonen; stof waardoor de communicatie tussen cellen sneller kan verlopen
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Afname grijze massa in puberteit:
Tieners maken een onverwachte groeispurt van de prefrontale cortex
door, vlak voordat de puberteit begint. Deze groeispurt wordt gevolgd door een periode van ‘snoeien’
en ‘herorganisatie’
van nieuwe connecties tussen hersencellen, een proces dat doorgaat in de adolescentie.
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Phineas
P. Gage
1848, New England
35jr., 1.65m, atletisch gebouwd
Voorman, geeft leiding aan een groep arbeiders die rails moeten leggen voor een nieuwe spoorlijn
Chefs: “Meest efficiënte & capabele man op de loonlijst”
Op een warme namiddag staat Phineas
Gage
op het punt alles te verliezen
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Phineas
P. Gage
Grond bestaat uit hard gesteente en rotsen
Geen bochten om rotspartijen
Opblazen:
1. Gat in de rots
2. Helft springstof
3. Slagpijp lont erin
4. Zand erover
5. Zand ‘aandrukken’
met ijzeren staaf
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Phineas
P. Gage
16.30u
Gage heeft 1 t/m 3 uitgevoerd
Andere collega vraagt iets..
Knal is harder
Rots is intact
Fluitend geluid
Staaf doorboort linker kaak
dringt zich door schedelbasis
schiet door de voorste hersenen
Ruim 20m verder komt de 6kg 1m10, 30cm doorsnede staaf neer
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Phineas
P. Gage
.. tegen de grond gesmakt,
begrijpt niet wat er gebeurd is
maar is bij bewustzijn
Kon praten, zitten, lopen
Overleeft infecties
3mnd later ‘genezen’
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Gevolgen?
Fysiek gezond
Horen, zien, voelen, intact
1 oog blind
Spraak-
en taalbeheersing intact
“De balans tussen zijn intellectuele vermogens en dierlijke neigingen is verstoord”
Rusteloos & onbeleefd
Maakte plannen, maar kon zich er niet aan houden
Gedreven door emoties
=>
ontslagen en kon geen nieuwe baan vasthouden, -
familierelaties
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Vooral de prefrontale cortex
is nog niet volledig ontwikkeld
“Executive
Function”
-
plannen & bedenken van strategieën
-
aandacht
-
werkgeheugen
- en……
Puberteit:
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
The Amygdala
Totdat de frontale kwabben volledig ontwikkeld zijn, wordt het gedrag vaak aangestuurd door de amygdala
–een soort emotiecentrum.
Heftige emoties krijgen sneller vrij spel
Capaciteit om je uit ‘gespannen situaties’
te manoeuvreren is beperkt
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Bij
het interpreteren
van emoties, vertrouwen
pubers
(links)
meer
op de
amygdala, terwijl
volwassenen
(rechts) meer
op de frontale
cortex vertrouwen.
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
-
Gemoedstoestand van anderen wordt verkeerd geïnterpreteerd
Enkele consequenties:
-
Emoties krijgen sneller de overhand
-
Vooruit denken en plannen is moeilijk
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Enkele consequenties
Het ‘puberbrein’
Adolescentie vs. Puberteit
PAUZE
Film + Opdracht: Puberbrein
PK: Leefwereld Jongeren 10-14 jaar
Talentontwikkeling /Talentcoaching
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Krachtwijk in Groningen:Indische Buurt & De Hoogte
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
-
Werkloosheid is hoog
-
Schuldhulpverlening betrokken bij ca. 13% van de gezinnen
-
Schooluitval is hoog
Krachtwijk in Groningen:
-
Ca. ½
deel van de gezinnen bestaat uit 1-ouder gezinnen
-
Gevoel van onveiligheid (o.a. door drugsoverlast en jongeren)
- Etc.
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Vergroten van de kansen van kinderen en jongeren
Maak gebruik van de bestaande ‘infrastructuur’
Pedagogische Kracht in de Wijk:
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Pedagogische Kracht in de Wijk
Vensterschool Koorenspoor
OBS Karrepad
CBS de Kleine Wereld
Peuterspeelzaal Robbedoes
Peuterspeelzaal Puk & Co
Peuterspeelzaal Lutje Potje
SKSG met:
NSO Merdeka
Kinderdagverblijf Bruintje Beer
Kinderdagverblijf Klavertje 3
Kinderdagverblijf Jettepet
Centrum voor Jeugd en GezinDe Bibliotheek
De MJD
De GGD
De Muziekschool
Het Noorderpoort
College
Gemeente Groningen
Buurtcentra Het Floreshuis
en De Borg
Speeltuinverenigingen DIB en De Hoogte
Thuiszorg Groningen
Vrouwencentrum Jasmijn
Het Pand
BBV de Hoogte
St. Stiel
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Interprofessioneel
Samenwerken
Werkgroep ‘Visie’
Pedagogische Kracht in de Wijk
VVE
Ouderbetrokkenheid
‘Leefwereld Jongeren: 10-14 jaar’
Binnen-
en buitenschools leren
September 2008:
September 2009:
-
Schooluitval
“Op de basisschool gaat het nog relatief goed. We houden ze binnenboord, maar we weten dat sommigen het op het voortgezet onderwijs alsnog niet redden.”
-
Overlast van jongeren
Gegevens Gemeente (Bureau Onderzoek):
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
-
Spijbelen
-
Weinig schoolplezier
Uit gesprekken met professionals:
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Wat is er precies aan de hand? (fase 1)
Wat kunnen we eraan doen? (fase 2)
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen
Werkgroep:
Beleidsmedewerker de MJD (Mw. M. Dekker, trekker)
Jongerenwerker (Mw. A. Warris)
Wijkverpleegkundige (Mw. W. Heuvelman)
Onderzoeker Lectoraat
Stagiaire Toegepaste Psychologie (Mw. D. Petri)
Afstudeerders PA & SPH (Mw. N. Augustijn, mw. I. Kamps)
Studenten Minor Integraal Jeugdbeleid
PA (Mw. L. de Jonge)
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Overgang PO-VO is een ‘kwetsbare overgang’
Puberteit, de jongere verandert in lichamelijk, cognitief en sociaal opzicht
=> Maar wat maakt het voor deze jongeren nu anders?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Van huis uit minder stimulans (school)
(Aanzet tot) risicogedrag al aanwezig
Ambitieniveau van de kinderen is laag (school)
Hypothesen:
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
11 & 12-jarigen KW (N=12), elders in Gn
(N=29 & N=15)
Onderzoek:
Zelfbeeld, school, toekomstbeeld & risicogedrag
Interviews, (korte) vragenlijsten & taken
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
12 respondenten:9 meisjes, 3 jongens5 kinderen Nederlandse ouders, 6 niet, 1 ‘gemengd’6 kinderen uit gebroken gezinnen4 vmbo, 4 speciaal onderwijs, 4 havo
Resultaten KW:
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Risicogedrag:Roken, drinken, op straat hangen, pesten, stelen, spijbelen, etc.Interview, foto’s, situatieschetsen
Resultaten KW:
Alle jongeren beoordelen dit gedrag als negatief
Geven aan het zelf niet te willen doen
Komen zelf wel eens te laat op school en geven aan een grote mond te hebben
Beoordelen anderen die dit doen (zeer) negatief
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Zelfbeeld:Onverdeeld positief, zowel in KW (N=12) als nabijgelegen buurt (N=15)
Resultaten KW:
Zelf: uiterlijk; Ander: karakter
Gerelateerd aan recentelijk plaatsgevonden gebeurtenissen
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
School:KW: Allemaal goed op school
Resultaten KW:
6 kinderen geven aan het verschil tussen de niveaus (vmbo, havo, vwo) niet te kennen
VO verwachting:
Havo vaakst genoemd
2 kinderen geven aan naar het hoger onderwijs te willen
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Beroep:KW:
1x dokter, 1x manager, 3x modeontwerper,
2x kapper, 1x profvoetballer, 1x dierenarts1x ‘weet niet’1x ‘weet niet’, maar wil wel naar de universiteit
Resultaten KW:
AW (N=15): 2x juf, 1x dolfijnentrainster, 1x dierenarts, 1x journalist, 1x kok, 1x automonteur, 1x kapitein, 3x sporter, 2x acteur/presentator, 2x ‘weet niet’
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Beroep:Wat moet je ervoor doen?
-
1x naar een speciale school voor managers-
Goed je best doen op school(“Ik ben niet goed in breuken en topografie,
dus ik weet niet of ik modeontwerper kan worden”)
Resultaten KW:
AW: (Nog) geen data
Literatuur: Gevoel voor niveau van beroepen is aanwezig(cf., Hartung
et al., 2005)
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Toekomstbeeld:
Onverdeeld positief, zowel in KW (N=12) als nabijgelegen buurt (N=15)
Resultaten KW:
Allemaal succesvol in de toekomst (‘sociaal’
& baan)
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Risicogedrag wordt afgewezen
Conclusies:
Geen goed beeld van wat ze te wachten staatOverschatting van eigen kunnen (havo)Slecht beeld van het VO
School en leraren worden positief beoordeeld
Geen beeld van beroepen en wat ervoor nodig is
(Aanzet tot) risicogedrag niet aantoonbaar
Ambitie aanwezig, maar niet realistisch?
=> Wat zijn de gevolgen hiervan?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
PAUZE
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Enkele consequenties
Het ‘puberbrein’
Adolescentie vs. Puberteit
PAUZE
Film + Opdracht: Puberbrein
PK: Leefwereld Jongeren 10-14 jaar
Talentontwikkeling /Talentcoaching
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Risicogedrag wordt afgewezen
Conclusies:
Geen goed beeld van wat ze te wachten staatOverschatting van eigen kunnen (havo)Slecht beeld van het VO
School en leraren worden positief beoordeeld
Geen beeld van beroepen en wat ervoor nodig is
(Aanzet tot) risicogedrag niet aantoonbaar
Ambitie aanwezig, maar niet realistisch?
=> Wat zijn de gevolgen hiervan?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Overschatting leidt tot teleurstelling?
Discussie:
=> Wat gebeurt er op het VO? (Cross-sectioneel)
=> Vergelijkingsgroepen (data net binnen)
Vervolgonderzoek:
Meer voorlichting op PO voor deze jongeren?
Goede rolmodellen op VO voor jongeren.
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Leefwereld 10 tot 14 jarigen:
Implicaties van deze resultaten?
Discussie:
Wat kun je er aan doen?
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Enkele consequenties
Het ‘puberbrein’
Adolescentie vs. Puberteit
PAUZE
Film + Opdracht: Puberbrein
PK: Leefwereld Jongeren 10-14 jaar
Talentontwikkeling /Talentcoaching
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/teenbrain/view/
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Implicaties Video
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Krachtwijk: Talentontwikkeling
Verder lezen:
Ja, ik kan het! Maar is dat wel zo?
Dr. C. J. WiekensBeïnvloeden & Veranderen van Gedrag (januari 2011)ISBN-13: 9789043018050 € 39.95
Ja, ik kan het!
dr. Carina J. Wiekens
Minor IJB, 19 april
2010