Instal 2020...TMK –KCE 22/01/2016 Slide 7 Contactgegevens WTCB Bart Bleys [email protected]...

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 1

Instal 2020

+

Gebruikersgroepvergadering 22/01/2016

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 2

Goedkeuring verslag vorige vergadering

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 3

Instal2020

VIS-traject Instal2020Integraal ontwerp van installaties voor sanitair en verwarming

“Het VIS-traject Instal2020 wil voor een doorbraak zorgen in de

realisatie van energieperformante installaties voor sanitair water

(warm en koud water) en verwarming (centrale verwarming).

Daartoe wordt een methode ontwikkeld voor de integrale

aanpak van ontwerp en uitvoering van deze installaties, zowel

in nieuwbouw als in de renovatie van woongebouwen.”

Algemeen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 4

Instal2020

◘ IWT VIS-traject (80% IWT-gesubsidieerd)

◘ Vervolg op TETRA Sanitair Warm Water

◘ Loopduur: 4 jaar (van 1 okt. 2014 tot 30 sept. 2018)

◘ Primaire doelgroep: installateurs

maar ook: studiebureaus, fabrikanten, groothandels,…

◘ Collectief + nadruk op kennisvertaling en verspreiding

◘ Woongebouwen

Algemeen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 5

Instal2020

◘ WTCB (hoofdaanvrager)

◘ Thomas More – KCE

◘ UAntwerpen – EMIB

◘ ICS

◘ Atic

◘ Bouwunie

Projectpartners

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 6

Bart Bleys Olivier Gerin Paul Van den Ruben Delvaeye Gerrit Draelants

(projectleider) Bossche

Joris Van Karla Dinne Michel Guarini Marilyn Roger JeroenHerreweghe Van der Veken

Instal2020

Projectpartners

WTCB .

Jef De Schutter Simon Binnemans

Ivan Verhaert Eddy Janssen

UA

TMK – KCE

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 7

Contactgegevens

WTCB Bart Bleys [email protected] 02/655.77.11 (0489/87.67.19)

Paul Van den Bossche [email protected] 02/655.78.11

Ruben Delvaeye [email protected] 02/655.79.52

Olivier Gerin [email protected] 02/655.79.47

Gerrit Draelants

Jeroen Van der Veken

[email protected]

[email protected]

02/655.77.92

02/655.78.26

TMK KCE Jef De Schutter [email protected] 014/56.21.34

Simon Binnemans [email protected] 014/56.21.34

UA Ivan Verhaert [email protected] 03/205.18.22 (0473/53.92.25)

mailto:[email protected]









www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 8

Instal2020

Leden gebruikersgroep

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 9

Instal2020

Niewe leden gebruikersgroep

UGent (waarnemer)

Kingspan

Remeha

Jaga

RENO TECHNICS CVBA

Willy Mackens bvba

Carlier bvba

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 10

Agenda vergadering◘ 13h30 – 13h45: Introductie + globaal projectdoel

Selectie en vergelijking (WP 2, 3 en 4)

◘ 13h45 – 14u25: Aanpak simulaties + literatuurstudie

Concepten

Cases

◘ 14h25 – 14h45: Case Ecodroom Metingen verwarming

Metingen en simulaties Ecodroom

◘ 14h45 – 15h00: Pauze

Dimensionering (WP 1 en 5)

◘ 15h00 – 15h20: Metingen sanitaire installaties

Meetresultaten monitoring waterverbruik in woongebouwen

Opbouw proefpost legionella

◘ 15h20 – 15u50: Aanpak verwarming (o.a. warmteverliesberekening)

◘ 15h50 – 16h10: Toolbox

Ontwikkeling globale softwareomgeving

Ontwikkeling ontwerptools: tool waterdistributie

◘ 16h10 – 16h20: Stand van zaken werkpakketten

◘ 16h20 – 16h30: Vragen

◘ 16h30 - …: Receptie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 11

Interactief stemsysteem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 12




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 13

Globaal projectdoel

Werkpakketten (WP)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 14

Globaal projectdoel

Werkpakketten (WP)

Selectie en vergelijking

Dimensionering

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 15

Globaal projectdoel


◘ Installatiewijzer

= multi-criteria selectietool i.f.v. prioriteiten opdrachtgever

en eigenschappen van het beschouwde project

◘ Technische fiches

◘ Code van goede praktijk

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 16

Globaal projectdoel

Installatiewijzer

◘ Matrix van concepten en criteria

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 17

Globaal projectdoel

Installatiewijzer

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 18

Globaal projectdoel

Installatiewijzer – aanpak

Vereenvoudigdesimulatie/berekening

(xls of matlab)

Eisen installatie(WP1)

Concepten(WP2)

Cases(WP3)

Matrix

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 19

Globaal projectdoel

Installatiewijzer – vereenvoudigde simulatie/berekening

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 20

Globaal projectdoel

Installatiewijzer – vereenvoudigde simulatie/berekening

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 21

◘ Toolbox samengesteld uit

dimensioneringstools

Globaal projectdoel


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 22




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 23

Instal 2020

+

Toelichting concepten

Selectie simulatiecases

Ivan Verhaert - EMIB (UA)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 24

Overzicht concepten

◘ Concepten vergelijken

◘ Vorige keer overzicht (zeer groot)

Nood aan afbakening

Onderzoeksvragen (op basis van ontvangen feedback)

Doel onderzoek: input installatiewijzer

HeatGenerator

Heat production Heat distribution and control End use

…

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 25

Overzicht concepten

◘ Opdelen van warmteproductie

Type opwekker (vb warmtepomp, ketel, WKK, … )

Configuratie

▪ vb monovalent, hybride,, …

▪ Gecombineerde opwekking CV en SWW of gescheiden

Afbakening

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 26

Overzicht concepten

◘ Types opwekking niet belangrijk ?

3 categorieën vanuit oogpunt hydr. inpassing

▪ Verbranding (WKK, ketel, …) => rendement ifv retourtemperatuur !

▪ Warmtepomp => COP ifv vertrektemperatuur !

▪ Restwarmte (Zon, … ) => aanbod ifv temperatuurregime

Productfiches opstellen (WP2)

▪ Naar analogie met TETRA SWW (zie voorbeelden)

▪ Bronnen

▪ Literatuurstudie (papers, andere projecten, …)

▪ Werking installaties (op vraag / occasioneel) opgemeten tijdens

meetcampagnes

▫ NIET ALLES opnieuw gemeten, want onmogelijk

Afbakening

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 27

Productfiches: beloofd in projectaanvraag,

maar… wat verwacht u hiervan?

Geef uw keuze in (maximaal 1 keuze)

Vote Now

1 Geen prioriteit

6%

2 Enkel op niveau van configuratie

3%

3 Beperkt – enkel hoofdzaken: werkingsprincipe ; voor- en nadelen

25%

4 Evaluatie van prestaties (literatuurstudie – andere projecten)

16%

5 Technische verdieping: schema’s (mogelijkheden) ; dimensioneringsrichtlijnen

en aandachtspunten

41%

6 Economische aspecten

9%

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 28

Overzicht concepten

◘ Literatuurstudie

◘ Eigen evaluatie (simulaties)

GEEN vergelijking producten / types

▪ Uitzonderingen. specifieke vraag vanuit gebruikersgroep en/of

installaties uit de meetcampagne

Keuze concepten vergelijken

Doel onderzoek: input selectietool

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 29

Overzicht concepten

◘ Literatuurstudie

◘ Eigen evaluatie (simulaties)

GEEN vergelijking producten / types

▪ Uitzonderingen. specifieke vraag vanuit gebruikersgroep en/of

installaties uit de meetcampagne

Keuze concepten vergelijken voor

Doel onderzoek: input selectietool

1 wooneenheid

klein app. (ca. 10)middelgroot app. (ca. 100)

1 collectieve woning

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 30

Simulatie / Labo metingen

◘ Onderzoeksvragen

Impact dimensionering

▪ Overdimensionering afgifte RV (EN 12831)

▫ Thesis F. Hulsbosch (HySopt)

▪ Dimensionering productie RV

Voortgang

92%

93%

94%

95%

96%

97%

98%

99%

80% 100% 120% 140% 160% 180% 200% 220% 240% 260%

Ket

elr

en

de

me

nt

(%)

Overdimensionering (%)

Ketelrendement i.f.v. Overdimensioneringvoor verschillende aanvoertemperaturen

Cte Keteltemp, Tsu =75°CStooklijn, Tsu = 75°C

Stooklijn+Ref., Tsu =75°CCte Keteltemp, Tsu =65°CStooklijn, Tsu = 65°C

Stooklijn+Ref., Tsu =65°CCte Keteltemp, Tsu =55°C

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 31



Impact dimensionering (EN 12831)

▪ Kan afgifte eenvoudig (voorzichtig) gedimensioneerd worden ?

▪ Welke richtlijnen bij productie (opwarmvermogen ?)

Vergelijking combi-productie vs gescheiden

▪ Productierendement

▫ Welke aspecten zeker meenemen ?

▪ Invloedsfactoren

▫ Type woning / gebruiker

▪ Wanneer is welk systeem zinvol ?

Voortgang

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 32



Vergelijkingen

▪ Individueel vs collectief

▪ Combi-lus vs gescheiden

▪ Diverse combi-lussystemen

Evaluatie

▪ Dimensionersmethodes van combi-lusleidingen

Voortgang

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 33

Simulatie

◘ Huidige aanpak◘ LITERATUURSTUDIE: Cholewa, Tomasz et al, Experimental evaluation of three heating

systems commonly used in the residential sector, Energy in Buildings (2011)

Voortgang

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 34

Simulatie

◘ Huidige aanpak

Case gebaseerd onderzoek (begeleiding van eindwerken)

HySopt, TrnSYS

▪ Resultaten bundelen in conference paper Clima2016 (Freek, UA)

▪ Combi-lus vs Gescheiden

▫ Meeste simulaties (metingen) combi-lus > gescheiden circulatie

▪ Individueel vs collectief

▫ Simulaties normaliter individueel > collectief, maar beperkt (vast)

productierendement + vgl met zelfde type productie.

▫ Metingen uit ander project eSESH => individueel, maar invloed

gebruikersgedrag onbekend ! Ook geen info over comfort.

Voortgang

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 35

Simulatie

◘ Intermezzo

Vergelijking individueel vs collectief nog ?

▪ Hypothese (ongeschreven regel)

▪ Wat moeten we in rekening brengen om juiste effect te kennen ?

▫ Verliezen door start / stop, stilstandsverliezen, …

Voortgang

Ind Coll

Productierendement 0 + Door gelijkmatiger gebruik (*SWW)Door overdimensionering (Peeters et al.)

Distributierendement 0 - Meer leidingwerk

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 36

Simulatie

◘ Nadeel

Case gebaseerd onderzoek (begeleiding van eindwerken)

▪ Diepgang

▪ Beperkingen in de evaluaties (simulatie van de vraag)

Keuze evaluatiebasis – ontwikkeling vraagmodel (3 cases)

▪ Sensiviteit => reële conclusies

▪ Basis leggen => diverse analyses mogelijk

Voortgang

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 37

Simulatie

◘ Aanpak

Evaluatiekader

▪ 3 hoofdcases

▪ Sensiviteit

▫ Gebruiker: gezinsprofiel (aantal, werkend/niet-werkend)

▫ Gebouw: isolatiegraad

▫ SWW-installatie: bad/douche/spaardouche, aantal tappunten

Onderzoeksvragen

▪ Productiemodellen i.f.v. de vragen

Voortgang

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 38

Simulatie: prioriteiten onderzoeksvragen

1 Evaluatie dimensioneringsrichtlijnen (te ontwikkelen) voor afgifte

22

2 Evaluatie dimensioneringsrichtlijnen voor de leidingen combi-lus

17

3 Vergelijking/evaluatie combi (laadboiler en geiser) voor woning

21

4 Vergelijking/evaluatie individueel vs collectief voor middelgrote

22

5 Vergelijking/evaluatie gescheiden collectief vs combi-lus

37

6 Vergelijking/evaluatie diverse combi-lus varianten

27

7 Andere (gelieve deze mee te delen)

2

Geef uw top 3 in volgorde van belangrijkheid en druk SENDEerst 1e keuze (= 3 punten), dan 2e keuze (= 2 punten), dan 3e keuze (= 1 punt) (maximaal 3 keuzes)

Vergelijking van systemen in EPB

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 39




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 40

Gebouw + gebruiker => cases

+


WTCB

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 41

Cases

◘ Volume

◘ Buitenoppervlak / compactheid

◘ Vloeroppervlak

◘ # wooneenheden in gebouw

◘ Isolatiekwaliteit (Um of K-peil)

◘ Warmtecapaciteit structuur

◘ Ventilatiesysteem

◘ Raamgrootte / U-waarde / g-waarde

◘ Lengte / isolatie tapwaterleidingen

◘ # aantal en type tappunten

Gebouwvariabelen ?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 42

Cases

◘ Aantal inwoners

◘ Levenspatroon

◘ Comforteisen CV

◘ Comforteisen SWW

◘ Interne warmtewinsten

Gebruikervariabelen ?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 43

Cases

◘ 3^13 = 1,594,323 combinaties ?

◘ Wat zijn belangrijkste invloedsfactoren naar werking van

het systeem ?

Doctoraatsonderzoek (CV, niet SWW)

# cases gebouw * gebruiker ?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 44

Cases

◘ 3 types ééngezinswoning (open, gesloten, appartement)

◘ 3 klimaten (Ukkel, Helsinki, Rome)

◘ 4 isolatieniveaus (K15, K30, K55, K100)

◘ 3 warmtecapaciteiten (zwaar, gem, licht)

◘ 3 ventilatiesystemen (C, CDCV, Dwtw)

◘ 3 zonneweringen (geen, 33%, 66%)

◘ 6 gezintypes (interne WW-profielen)

◘ 3 regimes (continu, dagverlaging, dag+nachtverlaging)

◘ 3 comforteisen (zeer strikt, seizoensgebonden, nachtzone

onverwarmd)

◘ Ketel 20kW met centrale thermostaat en thermostaatkranen

Doctoraatsonderzoek

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 45

Cases

Resultaten doctoraatsonderzoek

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 46

Cases


Verbruik = cte + factor * energiebehoefte

Cte = Verbruik bij nullast voor volledig verwarmingssysteem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 47

Cases


Rendement = behoefte / verbruik = geen cte

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 48

Cases

Invloed ventilatie ?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 49

Cases


Quasi geen impact op kenlijn installatie=> verschuiving behoefte ~ verschuiving verbruik

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 50

Cases


Quasi geen impact op kenlijn installatieOok niet voor:• Klimaattype• Capaciteit• Interne WW• Zonne WW

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 51

Cases

Invloed isolatie ?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 52

Cases

Invloed isolatie ?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 53

Cases

Invloed isolatie ?

‘Passiefwoningen’ (K15) zitten in moeilijke regio met kleine behoefte :grote winsten en kleine verliezen =>grote variabiliteit van de vraag

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 54

Cases

Invloed isolatie ?


Maar ook homogene zonetemperaturen, gemakkelijker te controleren met 1 kamerthermostaat

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 55

Cases

Invloed regime ?



www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 56

Cases

Invloed regime ?



Correct gedimensioneerde ketel (Pmax = 5 tot 20 kW): eerder theoretische case

Overgedimensioneerde ketels (Pmax = 20 kW): impact van pendelverliezen !

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 57

Cases

Invloed regime ?



Hoe korter de draaitijd, hoe minder effect overdimensionering

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 58

Cases

Conclusies naar cases toe

◘ Belangrijkste invloedsfactoren verwarmingsinstallatie

Winst-verliesverhouding of netto energiebehoefte woning

Isolatiepeil (meer homogene verwarmingszones)

Comforteisen

▪ Indien geen eisen in slaapkamers eenvoudigere regeling

▪ Opening binnendeuren ?

Verwarmingsregimes

▪ Intermitterend verwarmen vermoeilijkt controle eindregeling

▪ Maar ook minder draaiuren verzacht nadelig effect van overdimensionering

▪ Controlerendement lager, ketelrendement hoger

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 59

Cases

Conclusies naar installaties toe

◘ Nullastmeting !

Naast rendement bij 30% en 100% van last zou ook verliezen bij 0%

last bepaald moeten worden

Ook zeer belangrijk bij vergelijking individuele combiketels

(overgedimensioneerd voor CV) versus collectieve verwarming

(profiteren van gelijktijdigheid, maar wel extra distributieverliezen)

Ook bij SWW in zomer zullen standby-verliezen belangrijk worden

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 60

Cases

Voorstel cases

◘ 3 isolatieniveaus (winst/verlies-verhouding)

◘ 3 verwarmingsregimes

◘ Keuze comforteis ? (minimumtemperatuur slaapkamers)

◘ Variatie warmtecapaciteit ?

◘ Grootte wooneenheid (of verhouding SWW/CV-vraag)

◘ Gezinsgrootte (of verhouding SWW/CV-vraag)

◘ Gezinsprofiel SWW (regen / normaal / spaar)

◘ # wooneenheden

Eéngezinswoning

10-tal wooneenheden

100-tal wooneenheden

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 61

Cases

Uitdagingen

◘ # varianten in toom houden blijft uitdaging

◘ Goede inschatting variatie en tijdsverschuivingen van

gebruiksprofielen nodig om gelijktijdigheid vraag van #

wooneenheden goed te krijgen

◘ Handige, snelle simulatie-onderzoekstool nodig om

batchsimulaties te kunnen doen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 62




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 63

Aanpak metingen verwarming

+

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 64

Aanpak metingen verwarming

Ketel

gastoevoer

Fq

Ketel

F

F

F

F

F

T

T

T

T

T

T

T

T

T

F

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 65

Case: Ecodroom

Metingen, algemene simulatie aanpak

+

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 66

Case: Ecodroom

◘ 64 appartementen

◘ Nieuwbouw (2013)

◘ 3 gasketels

1 WKK + buffer

◘ Combilus met satellietunit per appartement

Algemene informatie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 67

Case: Ecodroom

Algemene informatie

◘ Verdeling via grote lus met stijgleiding per 3à4

appartementen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 68

Case: Ecodroom

Algemene informatie

◘ Satellietunit met warmtewisselaar voor SWW

◘ Vermogen regeling CV door debietregeling

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 69

Case: Ecodroom

Algemene informatie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 70

Case: Ecodroom

Algemene informatie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 71

Case: Ecodroom

Algemene informatie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 72

Case: Ecodroom

Metingen

𝑃 =4,19 𝑘𝐽𝑘𝑔𝐾 ∗ 𝑄𝑐𝑖𝑟𝑐 ∗ (𝑇𝑣𝑒𝑟𝑡𝑟𝑒𝑘 − 𝑇𝑟𝑒𝑡𝑜𝑢𝑟)

3600

Met - P = afgetapt vermogen (kW)- Qcirc = circulatiedebiet (l/s)- Tvertrek = vertrektemp (°C)- Tretour = retourtemp (°C)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 73

Case: Ecodroom

Metingen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 74

Case: Ecodroom

Metingen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 75

Case: Ecodroom

Metingen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 76

◘ Meten van gasverbruik

◘ Meten van koud water verbruik

◘ Meten van energieverbruik per appartement

Case: Ecodroom

Metingen – Toekomst

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 77

Case 1: Ecodroom

Metingen Simulatie

vraagmodel

Zow

el o

p h

et c

olle

ctie

veal

s in

div

idu

ele

ged

eelt

e

Dimensionering (Hysopt)

Basismodel(Trnsys)

uitgebreid (Trnsys)

variaties (Trnsys)

Case: Ecodroom

Aanpak simulaties

Vereenvoudigde

simulatie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 78

Case: Ecodroom

◘ Evaluatie collectieve SWW + CV systemen

Netto energiebehoefte

Distributierendement

Productierendement

Installatierendement

Simulatieresultaten

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 79

Case: Ecodroom

Simulatieresultaten

Satellietunits Regelende

WW G5

Regelende

WW G6

Niet-regelende

WW G5

Boiler G5

zonder IWW

Boiler G5

met IWW

Netto

energieverbruik

appartementen

(kWh)

242 278 238 380 242 335 259 296 252 224

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 80

Case: Ecodroom

Simulatieresultaten

◘ Max. debieten in de combilus

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

8 16 24 32

Deb

iet

(kg/

h)

Aantal appartementen

Maximale debieten

Collindi WW (Sim) Niet-regelende WW (Sim) Regelende WW Collindi boiler (Sim) Boiler

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 81

Case: Ecodroom

Simulatieresultaten

◘ Leidingselectie combilus

Aantal

appartementen

Diameter

WW Collindi

(DN)

Diameter

regelende WW

simulatie (DN)

Diameter niet-

regelende WW

simulatie (DN)

8 50 32 50

16 65 50 65

24 65 50 65

32 65 50 65

Diameter

boiler Collindi

(DN)

Diameter

boiler

simulatie (DN)

40 40

40 50

50 50

50 50

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 82

Case: Ecodroom

Simulatieresultaten

Satellietunits Netto

energie-

verbruik

(kWh)

Bruto

energie-

verbruik

(kWh)

Warmteverlies

distributie-

systeem (kWh)

Distributie-

rendement (%)

Retour-

temperatuur

(°C)

Regelende WW

(Collindi)242278 247607 5329 97,8 26,2

Niet-regelende

WW (Collindi)242335 249139 6804 97,3 44,7

Boiler (Collindi) 252224 257019 4795 98,1 49,3

Regelende WW

(werkelijk)242278 245975 3697 98,5 26,2

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 83

Case: Ecodroom

Simulatieresultaten

Collectief

systeem

Ketel-

rendement (%)

Retour-

temperatuur (°C)

Distributie-

rendement (%)

Installatie-

rendement (%)

Regelende WW G5

(Collindi)87,2 26,2 97,8 85,3

Regelende WW G5

(werkelijk)87,2 26,2 98,5 85,8

Regelende WW G6

(Collindi)88,0 29,0 97,8 86,0

Niet-regelende WW 82,8 44,7 97,3 80,5

Boiler 86,1 49,3 98,1 84,5

Circulatieleiding SWW 68,7 (58,9) 94,1 64,6

Verwarmingsnet 87,7 25,7 99,0 86,8

Circulatieleiding +

verwarmingsnet87,6 / 97,8 85,7

Individueel

(gemiddeld)73,3 (100) 73,3

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 84




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 85

TKWTretour

Collectieve SWW-installatie

Datalogger

Gemeten SWW-vraag

=

nuttige energie

+ uittapverliezen

Tvertrek

qsww

𝒒kw

𝒒circ.

waterteller

𝒒sww

T ww

Tmw

TETRA SWW

Metingen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 86

◘ 136 kamers: lavabo + 1 restaurant + kapsalon

◘ 6 centrale badkamers – 1 bad/pers/week

◘ 9000 m2, bezetting tijdens metingen = 100%

◘ (+ 20 services flats – afzonderlijke installatie, niet

bemeten)

Recente metingen

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 87

Recente metingen

Rusthuis Ledegem

# appartementen Bad Douche Lavabo WC Andere Opm

20 flats 1 1 1 Afzonderlijke SWW-

productie

136

131 gewone

kamers

1 1

5 kamers

kortverblijf

1 1

3 badkamers 1 1

3 badkamers 1 1 1

Keuken

Kapsalon

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 88

Recente metingen

◘ 2 condenserende gasboilers (nominaal vermogen 2x

150kW, volume 2x 605 L)

◘ Toiletten op regenwater

◘ Eerste verzachting naar 15°F voor al het SWW +

bijkomende verzachting naar 5°F voor SWW dat naar

de afwasmachines gaat (voorvulling en spoeling)

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 89

Recente metingen

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 90

Recente metingen

Nazicht temperaturen

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 91

Recente metingen

Ledegem - Dagprofiel

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 92

Recente metingen

Ledegem - Dagprofiel

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 93

Recente metingen

Ledegem

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 94

0

20

40

60

80

100

120

140

gemeten piekdebiet gemeten piekdebiet nacorrectie

piekdebiet @ 60°C DIN 1988-300 DIN 1988-3 NBN EN 806-3 DTU 60.11:1998

Rusthuis

Recente metingen

Rusthuis Ledegem

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 95

Recente metingen - Havelange

5 eengezinswoningen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 96

Lopende metingen - Havelange

5 eengezinswoningen

Details bewoners Seniors Volwas. Ados kind baby

> 65 ans >18 ans >12 ans >2 ans <2 ans Totaal

M2 4 1 5

M3 2 0 3 1 6

M4 2 1 2 0 5

M5 (avec appart) 2 0 1.5 0 3.5

M6 2 3 5

Totaux 0 12 2 9.5 1 24.5

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 97


Total Bewoners bad douche lavabo

Keuken-kraan WC

Vaat-machine

Was-machine

dienst-kraan

5 1 2 2 2 2 1 1 0

6 1 1 7 1 3 1 1 1

5 1 1 3 1 3 1 1 0

3.5 2 0 2 2 2 2 2 0

5 1 1 2 1 3 1 1 1

24.5 6 5 16 7 13 8 6 2

5 eengezinswoningen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 98


periode 23/02/2013 au 26/02/2015

Gemiddeld dagverbruik over 733dagen

SWW KW RWTotal water

L/dag (sdev) L/dag (sdev) L/dag (sdev) L/dag L/d/Pers.

183 1.5 108 3.8 91 0.49 382 37

110 26 179 0.1 92 4.2 381 18

299 3.8 198 20 113 4.5 610 60

137 55 176 37 312 39

68 7.1 116 69 84 266 14

796 776 379 1951

Gemiddeld 25,5 L SWW/d/pers bevestigt het resultaat van TETRA SWW…..(maar grote variatie)

5 eengezinswoningen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 99


5 eengezinswoningen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 100


5 eengezinswoningen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 101

Lopende metingen

Ciel (Soignies) – 18 appartementen (jaren ’60)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 102

Ciel (Soignies) – 18 appartementen (jaren ’60)

◘ 2 oude ketels + Platen warmtewisselaar

Lopende metingen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 103

Proefpost Legionella

◘ Aandeel SWW in totale energieverbruik gebouw ↗

◘ Meer aandacht voor energiezuinige oplossingen (bv. lagere

SWW productietemperatuur en regelmatig opstoken)

◘ Maar: 1ste prioriteit blijft een correcte hygiënische waterkwaliteit

◘ Deeltaak binnen Instal 2020 project: welke

temperatuursregimes (productie en distributie) laten een

enegiebesparing toe, zonder het risico op legionella-

ontwikkeling te verhogen?

◘ Resultaten ook nuttig in het kader van de herziening van de

Vlaamse eisen op dit vlak (BBT Legionella)

Context

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 104


Invloed van de temperatuur op de ontwikkeling van

legionella (en de warmteverliezen van een boiler)

60°C

?°C

Beschikbaremarge

Huidige BBT

grens voorcomfort

Veiligegrenswaarde

?

?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 105


In laboratoriumcondities:

maar hier gaat het over legionella in suspensie, niet in

een biofilm zoals in sanitaire installaties

Duur van desinfectie

Temperatuurvan

desinfectie

Duur thermischebehandeling

66°C 27 sec.

60°C 45 sec.

55°C 14 min.

50°C 6u20

(gegevens Frankrijk)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 106


Opslagtank altijd op 60 °C in continu

of lagere temperatuur met anti-legionella programma ?

Tijd

? °C

60°C

Warmteverliezen van opslagtanks aan 60°C = 1 tot 3 kWh/24 uur (365 tot 1095 kWh/jaar)

Energiebesparing Energiebesparing

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 107


Doel: nagaan of de antilegionella-programma’s in de handel

werken

Werkwijze:

1. Worst-case scenario: vertrekken van een installatie met

legionella-ontwikkeling in productie en distributie

2. Indien het anti-legionella programma curatief werkt in

productie en circulatieleiding zal het ook preventief volstaan

t.e.m. de tapleidingen

Doelen en werkwijze

Opslagtemperatuur

Frequentie Temperatuur

Duurtijd

60°C - - -

55°C 1x /maand ? 60 °C X min.

50°C 1x /week ? 60 °C X min.

45°C X /week? 60 °C X min.

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 108


22m

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 109


◘ Veel variabelen moeilijker

om conclusies te trekken

◘ Praktisch minder haalbaar

Aantal metingen

Proefpost zelf

1ste versie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 110


Vereenvoudigde versie

Focus op tempertuursregimes

(anti-legionella programma’s)

2 tapprofielen + 2 herhalingen

Klassieke circulatieleiding en

buis-in-buis systeem

Via afzonderlijke proefpost:

▪ Effect lengte tapleidingen

▪ Effect isolatie tapleidingen

Opbouw distributie-deel:

voorzien 2 en 3/02/2016

Douche profiel

keukenprofiel

Gewone lus

Buis-in-buis lus

Te testen opslag

Legionellavoorraad

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 111


Legionella voorraad

◘ VIESSMANN Verticel-8 (op 37°C sinds juli 2015)

◘ 200 L Stabilisatie nodig

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 112


◘ VIESSMANN Verticel-NT (nog niet geïnstalleerd)

◘ 200 L (1980)

Te testen opslag

◘ Anti-legionellaprogramma▪ Temperatuur desinfectie

▪ Duur desinfectie

▪ Frequentie desinfectie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 113




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 114

Instal 2020

+

Dimensionering verwarming

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 115

Warmtebelastingsberekening (WBB)

◘ Berekening van de warmtebelasting

Voor het gehele gebouw, voor de dimensionering van de

centrale warmtegenerator (ketel, WP,…)

Appartement per appartement, voor de dimensionering van

combilus-capaciteiten (pomp, WW,…)

Vertrek per vertrek, voor de dimensionering

van de verwarmingslichamen (radiator, convector, vloer,…)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 116

Achtergrond WBB

◘ Verwarmen = compenseren van verliezen

• Transmissie doorheen wanden

• Wanden zijn niet perfect geïsoleerd

• Ventilatie en infiltratie

• Koude lucht terug opwarmen

• + Opwarmen na afkoelingsperiode

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 117

◘ Voor één ruimte i:

◘ Voor het volledige gebouw

Elke parameter berekenen, dan som maken

Φ𝐻𝐿,𝑖 = Φ𝑇,𝑖 +Φ𝑉,𝑖 +Φ𝑅𝐻,𝑖

Φ𝐻𝐿 = Φ𝑇,𝑖 + Φ𝑉,𝑖∗ + Φ𝑅𝐻,𝑖

Transmissie

Ventilatie en infiltratie

‘ReHeat’ = opwarmen

Achtergrond

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 118

Bespreking

◘ Afzonderlijk voor:

Warmteverliezen

▪ Transmissie

▪ Ventilatie + infiltratie

Opwarmvermogen: afhankelijk van diverse factoren:

▪ Voor warmtegenerator of warmte-emissie

▪ Keuze regeling

▫ Verlagingsperiode volgens ruimtetype

▪ Warmtecapaciteit:

▫ Gebouw

▫ Traagheid warmte-emissie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 119

◘ Warmteverliezen:

Toetsing berekening met praktijk

▪ “overdimensionering door de norm”

Methode op basis van EPB-gegevens

▪ Voor snelle screening in voorontwerpfase

◘ Opwarmvermogen:

Toepassing norm = optioneel

In de praktijk?

Bespreking

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 120

Vergelijking van berekeningsresultaten

◘ Op basis van simulatie

Zie Jeroen

◘ Op basis van metingen

CDE

SCA

PDH

Andere, vb. Thercon

Cases

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 121

Vereenvoudigde dynamische simulatiesModulerende ketel 7kW + radiatoren 7kW: BDD

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 122

parameter Sim Jeroen SCA CDE PDH

PberekendZonder RH

W 9.053 16.150 5.930 10.140

Pberekendmet RH

W 17.350 7.940

Pinstalled W nvt ??? 19.000SWW boiler

24.000SWW

doorstroom

Pnodig W 7.000 8.400 3.600 4.900

methode Dynamischesimulatie

Literstookolie/

maand

Uur/jaar Gas/3-9 dagen

% berekendZ RH

% 77 % 52 % 61 % 48 %

% installed % nvt ??? 19 % 20 %

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 123

Voorlopig besluit?

◘ Vergelijking:

Werkelijk piekvermogen berekend piekvermogen

Werkelijk piekvermogen geïnstalleerd vermogen

◘ %? Opgelet met praktijkmetingen:

Vele ruimten niet verwarmd

(nacht)verlaging leidt tot lager % vanwege lage evaluatieperioden

Niet noodzakelijk combinatie van kritische situatie: veel wind, weinig

externe en interne winsten,…

Buren wel thuis

…

◘ Overdimensionering?

Door de norm? Wellicht niet!

Geïnstalleerd opwekkingsvermogen? Zeker wel, oa tgv SWW

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 124

WVB met EPB-gegevens

◘ Basis = norm 12831+ANB, mits:

Gegevens uit EPB

Geen opwarmvermogen

…

Betreft symbool waarde eenheid oorsprong gegevens

Gebouwvolume V 560 (m³) uit EPB file:

Warmteverliesoppervlak At 400 (m²) uit EPB file:

Binnentemperatuur 20 (°C) standaard 20 °C

Buitentemperatuur -8 (°C) standaard -8 °C

Gemiddelde U-waarde of K-peil U of K 30.0 (K-peil) uit EPB file:

Luchtdichtheid n50 1.0 uit EPB file:

Ventilatiesysteem A uit EPB file:

Ontwerp toevoerdebiet 200 (m³/h) uit EPB file:

Ontwerp afvoerdebiet 250 (m³/h) uit EPB file:

Warmterecuperatie η 75 (%) standaard 75 %

Warmteverlies transmissie 4032 (W)

Warmteverlies infiltratie en ventilatie 3105 (W)

Vermogen voor opwarmen (RH) 0 (W)

Warmteverlies gebouw zonder RH 7137 (W)

Basis = 5 gegevens

Betreft symbool waarde eenheid oorsprong gegevens

Gebouwvolume V 560 (m³) uit EPB file:

Warmteverliesoppervlak At 400 (m²) uit EPB file:

Binnentemperatuur 20 (°C) standaard 20 °C

Buitentemperatuur -8 (°C) standaard -8 °C

Gemiddelde U-waarde of K-peil U of K 30.0 (K-peil) uit EPB file:

Luchtdichtheid n50 1.0 uit EPB file:

Ventilatiesysteem A uit EPB file:

Ontwerp toevoerdebiet 200 (m³/h) uit EPB file:

Ontwerp afvoerdebiet 250 (m³/h) uit EPB file:

Warmterecuperatie η 75 (%) standaard 75 %

Warmteverlies transmissie 4032 (W)

Warmteverlies infiltratie en ventilatie 3105 (W)

Vermogen voor opwarmen (RH) 0 (W)

Warmteverlies gebouw zonder RH 7137 (W)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 125

Opmerkingen bruikbaarheid EPB gegevens

◘ Verschillen behandeling aangrenzende ruimten

Meestal +/- OK

Maar: wanden aangrenzende percelen niet in EPB

▪ Dus extra toe te voegen uit EPB-rapport

◘ Ongeschikt voor kamer per kamer

Dus ook voor elk appartement op zich?

Ʃ Papp > Pgebouw!

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 126

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 127

Opwarmvermogen

Ai Vloeroppervlakte van de verwarmde ruimte

fRH Opwarmfactor (reheat)

Φ𝑅𝐻,𝑖 = 𝐴𝑖 𝑓𝑅𝐻

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 128

Opwarmvermogen: opmerkingen

Werkelijke temperatuurdaling ongekend

▪ Invloed van transmissie en ventilatieverliezen

Nut van deze verlaging?

Wat is de invloed van deze overdimensionering op werking

in normaal regime:

▪ Radiatoren: te groot vermogen beschikbaar – wegregelen met

thermostaatkranen: OK?

▪ Vloer: andere stooklijn in opwarmregime dan in normaal regime?

Onrealistisch voor trage systemen

Wat met houtskeletbouw (waarden niet van toepassing)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 129

Evaluatie verlaging

◘ Voordelen:

Reële besparing in gebouwen met slechte isolatie en/of

lage thermische massa

◘ Beperkingen:

Beperkte besparing (in absolute cijfers) in gebouwen met

goede isolatie en/of hoge thermische massa van het

gebouw en/of verwarmingssysteem (vloerverwarming)

Vereist extra vermogen

▪ Van de warmteopwekker

▪ Van emissie

Beperkt comfort bij ongeplande terugkomst

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 130

Voorstel

◘ In afwachting van verder onderzoek

◘ Bij afwezigheid van concreet advies in de norm

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 131

Temperatuurdaling (en dus opwarmvermogen)

◘ OK in:

Oude woningen

Weinig of intermitterend gebruikte ruimten:

▪ Slaapkamers/bureel

▪ Badkamer

▪ Hobbyruimte

Voldoende snel verwarmingssysteem:

▪ Radiatoren, convectoren, luchtverwarming

Lange afwezigheid

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 132

Temperatuurdaling (en dus opwarmvermogen)

◘ Minder zinvol in:

Laag energie gebouwen (isolatie/ventilatie/infiltratie)

Permanent gebruikte ruimten:

▪ Woonkamer

▪ Keuken

Slecht planbaar gebruik van ruimten

Traag verwarmingssysteem:

▪ Vloerverwarming (behalve snelle, lichte systemen)

Duur vermogen voor warmteopwekker:

▪ Warmtepomp

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 133

Voorstel opwarmvermogen

◘ Geen opwarmvermogen voor:

WP met dure kW (zie ook hybride WP-ketel)

Ketels: vermijden overdimensionering?

◘ Nachtverlagingsregeling

Minimum temperatuur 15 – 16 °C?

Uitschakelen bij temperaturen < 0/-5 °C

◘ Vakantie?: opstarten met smart-applicatie

Warmtegenerator

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 134

Voorstel opwarmvermogen

◘ Geen opwarmvermogen voor:

Leefruimte, keuken

Vloerverwarming

◘ Belangrijk opwarmvermogen voor:

Badkamer, slaapkamers, bureel, hobbyruimte, ..

Op basis van:

▪ Norm?

▫ Waarden te laag?

▫ Welke dT, welke tijd?

Warmte-emittor

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 135

Welke minimumtemperatuur moet men

aanhouden bij een (nacht/afwezigheids-)

verlaging dagzone?

Vote Now

1 Geen verlaging toepassen: altijd op comfort T°

9%

2 18 °C

38%

3 16 °C

38%

4 14 °C

9%

5 10 °C

3%

6 5 °C

3%

7 Geen ondergrens (= het mag vriezen in de woning!)

0%


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 136

Welke minimumtemperatuur moet men

aanhouden bij een (nacht/afwezigheids-)

verlaging nachtzone?

Vote Now

1 Geen verlaging toepassen: altijd op comfort T°

6.5%

2 18 °C

16.1%

3 16 °C

45.2%

4 14 °C

16.1%

5 10 °C

12.9%

6 5 °C

3.2%

7 Geen ondergrens (= het mag vriezen in de woning!)

0.0%


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 137

Wat vindt een opdrachtgever belangrijk bij

gesprek ivm thermisch comfort? Waar zou je

antwoord op krijgen?

(% = Percentage of Voters)Geef uw keuzes in en druk SEND (maximaal 7 keuzes)

1 Gewenste binnentemperaturen

78.6%

2 Zonering (nacht/dag/bad)

57.1%

3 Intermitterend verwarmen of niet

28.6%

4 Ondergrens temperatuur nachtverlaging

14.3%

5 Maximale opstarttijd na nachtverlaging

21.4%

6 Maximale opstarttijd na week vakantie

10.7%

7 Regeling van verwarmingssysteem

67.9%

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 138

“Gewenste binnentemperatuur = 21°C”,

over welke temperatuur spreken we dan ?

Vote Now

1 Luchttemperatuur22%

2 Thermostaattemperatuur25%

3 Comforttemperatuur22%

4 Operatieve temperatuur3%

5 Wat is het verschil tussen voorgaande opties?28%


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 139

Vermogen en simulaties

+


WTCB

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 140

Vereenvoudigde dynamische simulaties

◘ Derde orde RC-model : Tlucht, Tmuur, Tverwarming vs. Tex gegeven

◘ Warmteverlies uit Rvent, Rinf, Rwall (bv. 5-gegevensmethode)

◘ Qgains,Ci, Cwall,Csystem,Rsystem uit eerder dynamisch onderzoek

◘ Qsystem wordt geregeld naar gewenste Tair of Top= (Tair+Twall)/2

◘ Tijdstap = 5 minuten

Twall

Tsystem

Csystem

Rsystem

Tair

Qsystem

Qgains

RC-model

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 141


◘ Vrijstaande woning,

K30, 200 m² vloer, 600 m³ BV

Ventilatiesysteem zonder WTW

Geleidingsverlies bij -8°C = 3.92 kW

Ventilatie- en infiltratieverlies bij -8°C = 5.13 kW NBN EN12831 + ANB

=> Vermogen zonder opstart = 9.05 kW

◘ Gezin 4 personen, overdag niet thuis

Intermitterend verwarmen

Tset = 21°C operatief

◘ Modulerende ketel 20-100%

◘ Opstartvermogen ?

Case

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 142

Vereenvoudigde dynamische simulatiesGewenste binnentemperatuur: 21°C van 7-8h en 17-23h

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 143

Vereenvoudigde dynamische simulatiesTset + Tlucht

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 144

Vereenvoudigde dynamische simulatiesTset + Tlucht + Tmuur

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 145

Vereenvoudigde dynamische simulatiesOperatieve temperatuur = comforttemperatuur

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 146

Vereenvoudigde dynamische simulatiesRadiatortemperatuur (HT-systeem 75/65/20, ketel 20kW)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 147

Vereenvoudigde dynamische simulatiesBeperkte hoeveelheid discomfort = toegelaten (hier +/- 30Kh)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 148

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 4-20kW + radiatoren 20kW: binnentemperaturen

Popstart = 20-9 = 11 kW = 55 W/m²

Topstart = 1.3h

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 149


Popstart = 20-9 = 11 kW = 55 W/m²

Topstart = 1.3h

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 150

Mod ketel 4-20kW + radiatoren 20kW: binnentemperaturen

Popstart = 20-9 = 11 kW = 55 W/m²

Topstart = 1.3h

6K

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 151

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 4-20kW + radiatoren 20kW: vermogens

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 152

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 4-20kW + radiatoren 20kW: belastingsduurdiagramma

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 153

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 4-20kW + radiatoren 13.8kW: binnentemperaturen

Popstart = 24 W/m² (2h, 4K, halfzwaar) = 4.8 kW

Topstart = 2.33h

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 154

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 4-20kW + radiatoren 13.8kW: vermogens

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 155

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 4-20kW + radiatoren 13.8kW: BDD

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 156

TRNSYS multizone simulaties: gem. uurwaardenMod ketel 3-20kW + radiatoren 12.5kW: BDD

Nacht- en dagverlaging

Nachtverlaging

Continu verwarmen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 157


Popstart = 10-9 = 1 kW = 5 W/m²

Topstart = 4h

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 158


Popstart = 10-9 = 1 kW = 5 W/m²

Topstart = 4h

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 159

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 2-10kW + radiatoren 10kW: vermogens

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 160

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 2-10kW + radiatoren 10kW: BDD

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 161

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 7kW + radiatoren 7kW: binnentemperaturen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 162

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 7kW + radiatoren 7kW: vermogens

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 163

Vereenvoudigde dynamische simulatiesMod ketel 7kW + radiatoren 7kW: BDD

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 164


◘ Berekening continu vermogen licht overschat ?

Simulatie met test reference year ≠ extreem koud jaar

◘ Opstartvermogen

Profiel afhankelijk van tijdsbasis (minuut/uur/dag) cfr SWW

Hoge waarden nodig voor snelle opwarming (+50W/m²)

Maar tabelwaarden lijken te hoog voor trage opwarming

▪ Opstartvermogen = energie-inhoud / tijd (bv. 20 kWh / # uren)

▪ Tabel gebaseerd op luchttemperaturen ?

impact wisselwerking met koude muren komt langzaam op gang

Oppassen met individuele ruimten (dimensioneren emissie)

Welk comfort is eigenlijk echt gewenst door opdrachtgever?

Case conclusies

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 165


◘ 1 zone => 2 zone (dag/nacht of continu/intermitterend)

4’de orde model

beter te vergelijken met metingen of multizone simulaties

◘ SWW toevoegen

SWW-vraag opgeven (uit metingen of simulaties)

Capaciteit (boiler) toevoegen => 4 of 5’de orde model

Optellen? Combi direct : CV uitstellen? Boiler moet maar volgen?

◘ 1 zone => multizone (appartementsblok)

Niet persé linken (100’ste orde model ?)

Focussen op gebruikersgedrag

▪ Gelijktijdigheid van opstart ?

▪ Gelijktijdigheid van SWW en CV ?

Testen dimensioneringsregels ! Energieverbruik ifv case & concept

Uitbreiding model

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 166




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 167

Toolboxhet vertrekpunt

+

Ruben Delvaeye

WTCB

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 168

Ontwikkeling ontwerptools

◘ Werkpakket 5: Installatie Toolbox

“Het ter beschikking stellen van een toolbox

met dimensioneringstools voor de verschillende

componenten en deelaspecten van installaties

voor SWW en ruimteverwarming.”

Warmteverlies tool

Warmte-afgifte tool

CV distributie tool

Expansie tool

Sanitair tool

Initiële opdracht (“Wat is er beloofd?”)

Doel:Laagdrempelig hulpmiddel voor installateurdat zorgt voor een planmatige aanpak vaneen installatie

= Verhogen efficiëntie, verhogen kwaliteit,

verminderen problemen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 169


Behoeftebepaling (“Hoe vullen we dit in?”)

Werkgroep

Technisch Comité

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 170


◘ Gericht op installaties in individuele woongebouwen en

kleine appartementsgebouwen, zowel nieuwbouw als

renovatie

◘ Tools vooral te gebruiken op laptop/pc, resultaten moeten

beschikbaar zijn op zowel laptop/pc als tablet als

smartphone

◘ Web based, zowel toepassing als dataopslag, namelijk:

Tools voornamelijk gebruikt in kantooromgeving, waar

internetverbinding beschikbaar is

Gebruikte softwareversie

Opvolging van het softwaregebruik

Vastgelegde basiscriteria

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 171


◘ Tools te raadplegen vanaf de projectwebsite

◘ Werken via een account (“ingelogd”), met mogelijkheid

tot online dataopslag

◘ In functie van kennismaking met software:

beperkt deel (bv. 1 tool) vrij beschikbaar

◘ Modulariteit: gebruik van de afzonderlijke tools of

van de gehele toolbox

◘ Slechts beperkte nood om met meerdere partijen ontwerp

in tools te kunnen wijzigen (resultaten moeten wel kunnen

gedeeld worden)

Vastgelegde basiscriteria

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 172


◘ Ondersteuning door externe consultant

◘ Documenteren van raamwerk van de software:centrale documentatie, uniforme software, uniforme

schema's en modellen

! Belang van documentatie

- vertaling van behoefte naar ontwikkeling

- informeren van stakeholders

- denken aan lange termijn

De opstart…

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 173


◘ Vertaling van behoefte naar ontwikkeling:

Basisontwerp van schermopbouwen

Software: Balsamiq Mockups

Opmaak van domeinmodellen + beschrijving use cases

Software: Enterprise Architect

De opstart…

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 174


Opmaak schermopbouwen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 175


◘ Domeinmodellen: relaties tussen entiteiten weergeven

Opmaak domeinmodellen en use cases

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 176


◘ Use cases

Actor

Werkwoord

Lijdend voorwerp

Opmaak domeinmodellen en use cases

Vb. :- Gebruiker voegt nieuwe ruimte

toe aan Gebouwdeel- Gebruiker voegt nieuw Tappunt

toe aan Ruimte- Systeem berekent Leidingdiameters- …

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 177

Toolboxontwikkeling globale softwareomgeving

+

Ruben Delvaeye

WTCB

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 178

Globale softwareomgeving

◘ Samenwerking met viaVictor

Ervaring met designing, hosting en centraal databeheer

◘ Simultane uitwerking van enkele zaken:

Opzet van een visueel raamwerk waarbinnen

de volledige applicatie kan gekaderd worden

Architectuur van de applicatie

Testomgeving

Overzicht

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 179


◘ Keuze voor Twitter/Bootstrap-framework

“Bootstrap is made for folks of all skill levels,

devices of all shapes, and projects of all sizes”

◘ Basisdesign voor dashboard en forms gemaakt in

neutrale stijl

◘ To Do:

Verfijnen op basis van input voor concrete schermopbouwen

Toepassen op basismodule “Admin”

Grafisch

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 180


Grafisch

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 181


◘ Architectuur werd vast gelegd

◘ Centrale datalaag (DAL) & configuratie

◘ Modulaire opbouw:

Alle modules zijn gelijk qua structuur

Al de modules draaien volledig apart van elkaar,

met DAL als enige connectie

Architectuur applicatie

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 182


◘ 1e basismodule “Admin”

Data-access: ok

Architectuur: ok

Config & deployment: ok

◘ To Do:

Uitwerking van detailschermen van de module

Design toepassen op demodule

Testomgeving

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 183

Toolboxontwikkeling ontwerptools: tool waterdistributie

+

Ruben Delvaeye

WTCB

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 184

Tool waterdistributie

◘ Technologische kennis voorhanden:

DIN1988:300 (2012) als basis

◘ Naar het voorbeeld van Optivent (ventilatie-tool)

◘ Inhoud van tool

Tappunten voor warm en koud water

Distributie: leidingentracés

▪ Intekenen via isometrie

▪ Dimensionering leidingen

▪ Stuklijsten

Waarom? Wat? Hoe?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 185


◘ Rekenen volgens DIN1988:300

◘ Tappunt moet steeds aan een ruimte toegekend zijn

◘ Tekenen in isometrie in verschillende layers

◘ Steeds één globale waterteller per gebouw,

oorsprong van isometrische tekening

◘ Schaalbaarheid: ééngezinswoning vs.

appartementsgebouw

Enkele requirements…

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 186


◘ Zie live-demonstratie in Balsamiq…

Basis opbouw van de tool

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 187

Volgens uw eerste indruk is de opbouw

van de tool…

Vote Now

1. Logisch, overzichtelijk opgebouwd: top!

24.2%

2. Gaat de goede richting uit, mits bijsturing hier en daar

36.4%

3. Nog voor veel verbetering vatbaar

0.0%

4. Te vroeg om hier te kunnen op antwoorden…

39.4%


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 188

Uit vorige GG kwam dat softwarenood het grootst

is individuele woningen en kleine appartements-

gebouwen. Op welke omvang van gebouwen

moet software zich richten? 1 Individuele woningen

43

2 Gebouwen met 10 à 15 appartementen27

3 Gebouwen met 50 à 100 appartementen7

4 Gebouwen met meer dan 100 appartementen5

Geef uw top 2 in volgorde van belangrijkheid en druk SENDEerst 1e keuze (= 2 punten), dan 2e keuze (= 1 punt) (maximaal 2 keuzes)

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 189

Nuttig om een werkgroep rond ontwikkeling van

de waterdistributietool organiseren? Vote Now


1. Ja, nog voor ontwikkeling 1e versie van de tool, zodat we

mee de richting kunnen sturen20%

2. Ja, maar best eerst een beta-versie uitwerken, zodat we

kunnen verbeteren, eerder dan mee te ontwikkelen73%

3. Neen, een werkgroep biedt geen meerwaarde7%

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 190




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 191

◘ Timing: +- OK

◘ Opmerking:

Wat vertraging bij opstart metingen verwarming, maar doel

en meetmethode zijn ondertussen duidelijk

Dit stookseizoen focussen op combi-lus systemen: bij

voorkeur toevoegen van een centrale meting in gebouw

waarbij de data van de individuele units beschikbaar zijn

geschikte gebouwen via leden GG?

WP 1: Eisen

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 192

◘ Timing: NOK

◘ Opmerking:

Deels veroorzaakt door langdurige afwezigheid

projectmedewerker

Piste voor oplossing: voorbereiding via eindwerken binnen

TMK en UA

WP 2: Concepten

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 193

◘ Timing: +- OK

◘ Opmerking:

Lichte vertraging, maar cases wel al gedefineerd

Ecodroom opgestart

WP 3: Cases

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 194

◘ Timing: OK

◘ Opmerking:

Globaal gezien voor op planning

Timing code van goede praktijk afhankelijk van realisatie van

de technische fiches voor de verschillende concepten

WP 4: Installatiewijzer

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 195

◘ Timing: +- OK

◘ Opmerking:

Ontwikkeling globaal kader (dasboard, database, …) was

niet voorzien en werd eerst grondig voorbeid en begeleid

met de hulp van externe consultants en een aparte

werkgroep

Volgorde van de tools werd aangepast aan de graad van

afwerking van het voorafgaandelijke onderzoek eerst

sanitair tool

WP 5: Toolbox

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 196

Eerste versie met projectsamenvatting en

document om toe te treden tot de GG

Volledige versie is in opbouw

Afgeschermd gedeelte voor leden van de GG met

Verslagen vergadering GG

Verslagen vergaderingen WG (bv. WG tools)

Onderzoeksresultaten uit de verschillende WP

Bèta-versie van de ontwikkelde tools

etc.

Website

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 197

www.instal2020.be

Website

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 198

Gebruikers Poll

Leden van de gebruikersgroep ‘moeten’ de gebruikerspoll

invullen

Snelle manier voor IWT om status project te zien

Bevraging na elke vergadering van de gebruikersgroep

(GG)

Automatisch gekoppeld aan registratie aanwezigheden GG

Gebruiksvriendelijk, MINDER DAN 5 MINUTEN

Enkel geaggregeerde resultaten naar de projectuitvoerders

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 199

Gebruikers Poll

Doelgroepleden krijgen na iedere

gebruikersgroepvergadering een mail met link naar

Gebruikers Poll

5 vragen (meerkeuze)

1. In welke mate is het onderwerp van het project nog steeds relevant voor

uw onderneming?

2. Hoe scoort u het projectverloop en de tot nu toe behaalde

projectresultaten in functie van de te bereiken doelstellingen?

3. Hoe tevreden bent u over de ruimte voor interactie en sturing door de

ondernemingen (gebruikers) binnen het project?

4. Hoe tevreden bent u met de behandelde punten in de

gebruikersgroepvergaderingen?

5. Hoe hoog scoort u de (mogelijke) toepassing van concrete, bruikbare

resultaten bij uw eigen onderneming (of uw ledenbedrijven) op korte

termijn?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 200

Vastleggen datum volgende vergadering

Begin juli?

Locatie WTCB: Zaventem / Brussel Zuid / Limelette

Andere projectpartners

Bij één van de leden van de GG?

www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 201




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 202




Concepten

Cases



◘ 14h45 – 15h00: Pauze






◘ 15h50 – 16h10: Toolbox




◘ 16h20 – 16h30: Vragen


www.instal2020.be

22/01/2016

Slide 203

Instal 2020...TMK –KCE 22/01/2016 Slide 7 Contactgegevens WTCB Bart Bleys [email protected]...

Documents

Transcript of Instal 2020...TMK –KCE 22/01/2016 Slide 7 Contactgegevens WTCB Bart Bleys [email protected]...