INSPRAAKNOTITIE Voorstellen Openbaar Vervoer Dienstregeling 2013

Inspraaknotitie Voorstellen Openbaar Vervoer dienstregeling 2013 1

INSPRAAKNOTITIE

Voorstellen Openbaar Vervoer

Dienstregeling 2013

Vrijgegeven voor Inspraak in Dagelijks Bestuur

22 Februari 2012


Inhoudsopgave 1. Samenvatting 2. Toelichting op de bezuinigingstaakstelling 2.1 Bezuinigingen 2.2 Effect bezuinigingen in dienstregeling 2012 2.3 Uitdaging zoektocht dienstregeling 2013 2.4 Rapporten Ministerie I&M 2.5 Leidraad bij de Bezuinigingen 3. Procedure voorstellen dienstregeling 2013 3.1 Relatie met aanbesteding concessie Bus Stad 3.2 Procedure tot vaststelling dienstregeling 2013 4. Leidraad bij zoektocht bezuinigingsmogelijkheden dienstregeling 2013 4.1 Inleiding 4.2 Uitgangspunten 4.3 Zoeken naar bezuinigingen in het OV aanbod 4.4 Gevolgen voor de reiziger 4.5 Werken aan (OV) infrastructuur in periode 2013-2015 4.6 Relatie met collega concessieverleners PZH en SRR 4.7 Voorzieningen bij het OV 4.8 Alternatieve vervoersystemen 4.9 Ruimtelijke ontwikkelingen 4.10 Leeswijzer uitwerking voorstellen dienstregeling 2013 5. Zoetermeer 5.1 Voorstel wijzigen dienstregeling RR3 5.1.1 RR3 „knippen‟ in de avonduren en op (zaterdag en) zondag 5.1.2 RR3 op avond/(zaterdag)/zondag om en om door de Krakeling 5.2 Opheffen van de buslijnen 74 en 77 5.3 Lijnvoering van SRR/Qbuzz en PZH/Connexxion in Zoetermeer 6. Delft 6.1 Inkorten tramlijn 19 tot tailtrack Nieuwe Plantage 6.2 Stadslijnen 80 en 81 tussen Station en Ikea 6.3 Wijzigingen in het busnet op het traject Station - Tanthof 6.4 Traject Station - Emerald/Ruyven 7. Den Haag 7.1 RR3 „knippen‟ in de avonduren en op (zaterdag en) zondag 7.2 RR3 op avond/(zaterdag)/zondag om en om door de Krakeling 7.3 Omleiding lijn 17 ivm werkzaamheden Noordwal/Veenkade (en NRR) 7.4 Opheffen van tramlijn 10 7.5 Inkorten tramlijn 19 tot Delft, Nieuwe Plantage 7.6 Opheffen van buslijn 27 7.7 Inkorten lijn 26 tot Leyenburg; routewijziging lijn 23 7.8 Strekken route lijn 21; lijn 26 eindpunt in Houtwijk 7.9 Schaven in dienstregelingen stadslijnen Bus 7.10 Halte Buitenhof vervalt (buslijnen 22 en 24)


8. Leidschendam – Voorburg 8.1 Omruilen eindpunten tramlijnen 2 en 6 8.2 Andere voertuigen op tramlijn 19 9. Overige voorstellen 9.1 Lijn 27 Den Haag Leyenburg – Wateringen vervalt 9.2 Lijn 30 route strekken in Hoornwijk en Plaspoelpolder 9.3 Lijn 31/35 wijziging dienstregeling in avonduren 9.4 Lijn 38 route, inzet materieel en vervallen trajectdeel 9.5 Lijn 50 dienstregeling vakantieperiode 9.6 Lijn 60 trajectdeel Nootdorp – Leidschenveen C vervalt 9.7 Lijn 69 Station – Delft TU wijziging dienstregeling 9.8 Lijn 70 Stadsdienst Zoetermeer wijziging dienstregeling 9.9 Lijn 86 Naaldwijk – Schiedam wijziging dienstregeling 9.10 Lijn 121 Delft Station – Pijnacker – Zoetermeer CW: wijziging dienstregeling 9.11 Lijn 130: wijziging dienstregeling 9.12 Lijn 421 halte Westerhonk vervalt; wijziging dienstregeling 9.13 Lijn 468 zomerdienst Wassenaar Duinrell – Strand vervalt 10. Overzicht van de voorstellen RR/Tram en Bus Bijlage 1: Overzicht van ontvangen reacties op de uitvraag van wensen en voorstellen tot bezuinigingen in de OV dienstregeling 2013.


Voorwoord Het openbaar vervoer in Stadsgewest Haaglanden is over het algemeen genomen robuust en goed. De reiziger waardeert het openbaar vervoer positief en geeft daar gemiddeld een ruime 7 voor. Ook uit verschillende onderzoeksrapporten die in opdracht van het Rijk zijn opgesteld blijkt dat het openbaar vervoer in deze regio van een goede kwaliteit is. Ondanks de goede resultaten wordt Haaglanden door het Rijk toch een forse bezuiniging opgelegd voor de komende jaren. In 2012 is daarmee een eerste stap gemaakt. Door bezuinigingen op het voorzieningenniveau zijn we er dat jaar in geslaagd de door het ministerie van Infrastructuur & Milieu opgelegde taakstelling te realiseren. Voor de jaren 2013 en 2014 is de bezuiniging die het Rijk aan Haaglanden oplegt € 25 mln per jaar. Daarvan wordt € 13 mln Haaglanden uit het OV budget opgebracht. Met aftrek van de in 2012 bereikte structurele besparing van € 6 mln betekent dit dat er nog voor zo‟n € 7 mln aan extra besparingen moet worden gezocht. Een hele opgave uiteraard. Na verschillende onderzoeken naar de invulling van deze bezuinigingstaakstelling is Haaglanden tot de conclusie gekomen dat hier een aantal mogelijkheden voor open staan. In de eerste plaats moet er gestreefd worden naar een nog meer efficiënte bedrijfsvoering van de vervoersbedrijven. Er loopt een aanbesteding van de concessie Stad Bus. De uitkomst daarvan zal naar verwachting niet leiden tot lagere kosten voor deze concessie. In de tweede plaats is Haaglanden van plan via een aanpassing van de OV-tarieven de kaartopbrengsten te verhogen. Er wordt momenteel druk onderzocht op welke wijze dit het meest evenwichtig kan worden uitgevoerd. Deze aanpassingen van de tarieven moeten leiden tot een besparing van € 3 mln. Een en ander betekent dat er voor 2013 en 2014 nog een taakstelling blijft bestaan van € 4 mln. Daarmee valt er helaas niet te ontkomen aan een verdere bezuiniging op het voorzieningenniveau. Om inhoud te geven aan deze bezuiniging heeft het Stadsgewest Haaglanden overleg gevoerd met HTM en Veolia. Op basis daarvan zijn de voorliggende concept wijzigingsvoorstellen opgesteld. Daarbij is de beleidslijn gehanteerd om zoveel mogelijk de sterke OV-lijnen te sparen. Sterk is hierbij vertaald naar lijnen met de hoogste kostendekkingsgraad c.q. waar het hoogste aantal reizigers gebruik van maakt. Hoewel ik me er terdege van bewust ben dat de voorliggende voorstellen voor de dienstregeling 2013 nog meer reizigers zullen treffen dan in 2012, kan ik met recht stellen dat Haaglanden er in is geslaagd om binnen de taakstelling van de bezuinigingen een pakket maatregelen samen te stellen waarbij het nadeel voor de reizigers zoveel mogelijk is beperkt. Namens het dagelijks bestuur van Stadsgewest Haaglanden, Drs. P.W.M. Smit Regiobestuurder Verkeer en Vervoer


1. Samenvatting Voor dienstregeling 2013 wordt gezocht naar een pakket aan maatregelen met een waarde van netto ca € 4 miljoen. Er zal weer sprake zijn van frictiekosten en opnieuw - maar nu in hogere mate – van derving reizigersinkomsten. RR/Tram

Of voorstel: Knippen RR3 in de avonduren en op (zaterdag en) zondag

Of voorstel: RR3 op avond/zondag om-en-om door de Krakeling

Tijdelijke maatregel ivm Noordwal/Veenkade: 10 maanden omleiding tramlijn 17 via route lijn 10

Opheffen tramlijn 10 HS – Statenkwartier

Inzet Regio Citadis op lijn 19; inkorten tot MCH Antoniushove – Delft Nieuwe Plantage

Lijnen 2 en 6: omkeren eindpunten in Leidschendam

concessie Stad Bus (resultaat inspraak in overleg met nieuwe vervoerder)

Inkorten lijn 26: keerpunt Kijkduin wordt keerpunt Leyenburg; route aanpassen lijn 23 bij Kijkduin

Route strekken lijn 21 (Thorbeckelaan); lijn 26 verlengen naar keerpunt in Houtwijk

Buslijn 27 vervalt geheel (Wateringen; deel Erasmusweg; zie ook onder Regiolijnen)

Schaven in dienstregeling busdiensten (nader te bezien i.o.m. nieuwe vervoerder)

Lijnen 22 en 24: voornemen opheffen halte Buitenhof

Schaven in dienstregelingen van buslijnen

Stadsdienst Zoetermeer

Voorstellen RR3: zie onder RR/tram

Staken exploitatie stadslijnen 74 en 77

Lijn 70: wijziging dienstregeling

Stadsdienst Delft

Voorstel tramlijn 19: zie onder RR/tram

Stadslijn 80 tussen Delft Station en Ikea: wijziging dienstregeling

Wijzigingen in busnet op het traject Station – Tanthof - lijn 82 vervalt op trajectdeel Station – Tanthof - lijn 130 vervalt op trajectdeel Station – Tanthof - lijn 60 wordt verlengd met Delft Station – Tanthof - Lijn 80 wijzigen route en dienstregeling (wordt tot ma t/m zat overdag) - Lijnen 60 en 80 gestrekte route Voorhofdreef; - optie buurtbusproject voor ziekenhuis – Buitenhof – In de Hoven – Voorhof – station Zuid

Traject Station – Delfgauw/Emerald (wordt bediend door verlengde lijn 37)

Regiolijnen

Lijn 27 Den Haag Leyenburg – Wateringen vervalt (zie ook onder Den Haag)

Lijn 30 Route strekken in Hoornwijk en Plaspoelpolder

Lijn 31/35 Wijziging dienstregeling

Lijn 38 Route Schipluiden; inzet materieel en vervallen trajectdeel (Maassluis/Maasland)

Lijn 50 Zoetermeer – Rijswijk wijziging dienstregeling

Lijn 60 Trajectdeel Nootdorp – Leidschenveen C vervalt

Lijn 69 Station Delft – TU wijk wijziging dienstregeling

Lijn 86 Naaldwijk – Schiedam wijziging dienstregeling

Lijn 121 Delft Station – Pijnacker – Zoetermeer CW wijziging dienstregeling

Lijn 130 Den Haag – Rijswijk wijziging dienstregeling (trajectdeel Delft Station – Tanthof vervalt – zie Delft)

Lijn 421 halte Westerhonk vervalt; wijziging dienstregeling

Lijn 468 Zomerdienst Wassenaar Duinrell – Strand vervalt


2. Toelichting op de bezuinigingstaakstelling 2.1 Bezuinigingen Het Rijk legt het Stadsgewest Haaglanden de komende jaren een enorme bezuininging taakstelling op. Haaglanden ontvangt daardoor de komende jaren minder BDU-gelden. Dit heeft tot gevolg dat het Stadsgewest er niet aan ontkomt om, naast het nemen van andere maatregelen, fors te bezuinigen op hetvoorzieningenniveau van het openbaar vervoer. In het Investeringsprogramma voor Verkeer en Vervoer is in juni 2011 door het algemeen bestuur van Haaglanden bepaald dat er op het voorzienigenniveau in 2012 € 7 mln en in de jaren 2013 en 2014 tot € 13 mln wordt gekort. Voor de periode 2015 en verder zijn verdere bezuinigingen nodig (tot € 23 mln).

Ontwikkeling bezuinigingstaakstelling openbaar vervoer

2.2 Effect bezuinigingen in dienstregeling 2012 In de huidige dienstregeling 2012 zijn per medio december 2011 diverse maatregelen in het tram- en busnet doorgevoerd, zoals het deels opheffen van tramlijn 10, het opheffen van Haagse stadslijn 20 en zes buslijnen in de regio en op diverse lijndiensten minder ritten in de dienstregeling. Er konden gelukkig ook enkele verbeteringen in het netwerk openbaar vervoer worden doorgevoerd. Aangezien de bezuiniging bij de bus (zowel stad als streek) 10% of hoger is, is Haaglanden gezien de concessievoorwaarden gehouden zogenaamde frictiekosten te betalen. Dit zijn kosten die gezien de omvang van de bezuiniging redelijkerwijs niet in één keer gereduceerd kunnen worden. Het betreft onder andere personeelskosten en materieelkosten. Rekening houdend met deze over 5 jaar uitgesmeerde frictiekosten en een nog beperkte derving van inkomsten lijkt de taakstelling van 6 mln voor het dienstregelingjaar 2012 te zijn bereikt. Deze besparing is structureel van aard.


2.3 Uitdaging zoektocht dienstregeling 2013 Voor het jaar 2013 is besloten de door het Rijk opgelegde bezuinigingstaakstelling gedeeltelijk in te vullen door een aanpassing van de tarieven en een verdere efficiencyslag van de vervoersbedrijven. Dit moet samen een besparing van € 3 mln opleveren. De overige bezuinigingsopgave van € 4 mln zal uit een besparing op het voorzieningenniveau moeten komen. Gelet op een te verwachten derving aan inkomsten en het optreden van frictiekosten komt dit neer op een pakket aan voorstellen voor de dienstregeling van 2013 voor een bedrag van zo‟n € 5,5 mln. Sommige van deze maatregelen kunnen pas effectief in 2014 worden doorgevoerd. Naar verwachting zullen er voor dienstregeling 2014 wel wijzigingsvoorstellen, maar geen nieuwe bezuinigingen worden voorgesteld. De gevolgen van de maatregelen dienstregeling 2013 zullen ernstiger zijn dan die van de maatregelen dienstregeling 2012. Er moet rekening worden gehouden met meer pijnlijke maatregelen voor de reiziger (grotere loopafstand; meer wachttijd; vaker een overstap; soms langere reisduur; soms duurdere reis), een hoger aandeel derving inkomsten en opnieuw met onvermijdelijke frictiekosten als gevolg van boventallig personeel en materieel. Gezien de hoogte en de hardheid van de taakstelling moet het overigens wel helder zijn dat het niet honoreren van (delen van) voorstellen inhoudt dat elders compenserende maatregelen moeten worden getroffen. 2.4 Rapporten Ministerie I&M De minister van I&M heeft een kamerbrief over het openbaar vervoer van de G3 gemeenten verstuurd naar de Tweede Kamer. In de brief gaat de minister van I&M in op de besparingen die gerealiseerd kunnen worden als het stadsvervoer van de G3 wordt aanbesteed. De rapportage bestaat uit drie delen:

a. Conquist: Netwerk rationalisatie b. PwC: Onderzoek raming efficiencywinst gemeentelijke vervoerbedrijven c. NEA: Effect tariefsverhogingen

Zie hiervoor de bijbehorende stukken (brief en vier bijlagen): http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2011/06/06/kamerbrief-over-openbaar-vervoer-g3.html In de rapportages wordt ingegaan op de consequenties van de bezuinigingen van 165 miljoen (G3) voor het OV (G3). Voor StadsRegio Rotterdam (SRR), StadsRegio Amsterdam (SRA) en het Stadsgewest Haaglanden (SGH) zijn de huidige netwerken doorgelicht in het kader van deze bezuinigingen. Op basis hiervan is de taakstelling voorzieningenniveau OV bepaald op maximaal 13 mln ten opzichte van het OV voorzieningenniveau dienstregeling 2011. Deze taakstelling is gesplitst voor de jaren 2012 en 2013 met een doorloop naar dienstregelingjaar 2014. Door Conquist is het volledig lijnennetwerk onderzocht van de stad Den Haag en de regio Haaglanden als onderdeel van een quick scan.

http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2011/06/06/kamerbrief-over-openbaar-vervoer-g3.html

http://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ienm/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2011/06/06/kamerbrief-over-openbaar-vervoer-g3.html


Karakterisering Haaglanden door Conquist: - Het valt Conquist op dat Haaglanden in Den Haag mooi strak raillijnennet heeft.

Nieuwe wijken als Ypenburg en Leidschenveen kennen nauwelijks nog buslijnen en alleen enkele strakke railverbindingen die minimaal elk kwartier rijden en op werkdagen overdag elke 10 minuten. Dit kan volgens Conquist niet veel beter (lees: niet veel minder).

- Conquist stelt vast dat in Den Haag, Delft en Zoetermeer relatief gezien meer buslijnen bestaan en dat daar de loopafstand binnen een wijk naar een OV- halte relatief gezien kleiner is. Er zijn in Haaglanden grote gebieden waar alleen de bus rijdt (gemeente Westland); er zijn ook grote gebieden waar alleen de tram rijdt (delen van Vinexlocaties). In stedelijke gebieden met tram en bus (Den Haag, Zoetermeer en Delft) kunnen wel bezuinigingen in het OV worden voorgesteld, met name in het busnet.

- Op basis van beschikbare gegevens worden door Conquist twee varianten voor het vervoergebied voorgesteld: een minimale variant (voorstellen dienstregeling OV tot € 23 mln besparing) en een minimaal+ variant (voorstellen dienstregeling OV tot € 13 mln besparing).

Conclusies Conquist rapport:

- Beperkte mogelijkheden binnen Den Haag en Westland door goed railnet en strak busnet. Meer mogelijkheden in de stadsdiensten van Zoetermeer en Delft.

- Mobiliteitsfunctie en rail overeind houden. - Beperkte besparing mogelijk op het tramnet; meer mogelijkheden in het busnet; het

rapport Conquist doet ook een aantal concrete voorstellen door het benoemen van (stads)lijnen die eventueel zouden kunnen vervallen.

- In totaal is met deze benadering een indicatieve besparing BDU van € 13 mln te bereiken.

Het Conquist rapport geeft een richting met betrekking tot de bezuinigingen voor de G3 en met name de hoogte van het bedrag. Elke opdrachtgever is verantwoordelijk voor de feitelijke bezuinigingen en zal de handvatten die zijn aangereikt door Conquist meenemen in haar besluitvorming. Het Stadsgewest heeft er niet voor gekozen om de conclusies van Conquist een op een over te nemen, zoals het volledig opheffen van de stadsbusdiensten van Delft en Zoetermeer. Het Stadsgewest stelt voor om een mix te kiezen van bezuinigingen waarbij met name de gebiedsdekking nog tot een aanvaardbaar niveau wordt aangeboden, en waarbij rekening moet worden gehouden met lagere frequenties, grotere loopafstanden en vollere trams en bussen. Helaas is niet te ontkomen dat er lijnen of lijndelen worden opgeheven. 2.5 Leidraad bij de bezuinigingen Bij de afweging waar en hoe bezuinigd zou kunnen worden, is de beleidslijn gehanteerd dat zoveel mogelijk de goede lijnen gespaard dienen te blijven en dat de kostendekkingsgraad c.q. het gebruik van de lijn bepalend moet zijn. Parallelle lijnvoering a. aanhouden hiërarchie in de OV modaliteiten: stamlijn RandstadRail/E lijn

verbindende tram regionale bus ontsluitende tram ontsluitende bus. b. afstemmen parallelle lijnen van de vervoerders onderling (RR, tram, bus). c. afstemmen parallelle lijnen met de gedooglijnen van Connexxion, Qbuzz en RET.


Bezettingscijfers a. zo mogelijk telcijfers voor de onderbouwing van de voorstellen (bezetting per lijn,

per rit of per dagdeel). b. onderscheiden van sterke, toekomstvaste en minder sterke/zwakke lijnen. Transparantie netwerk a. streven naar het een toekomstvast basisnetwerk van Rail en Bus dat qua

lijnvoering/frequentie voldoet aan de mobiliteitseisen van de meeste reizigers. b. streven naar “rust” in het OV voorzieningenniveau. Voorkomen van jaarlijkse

bezuinigingen waardoor het lijnennet elk jaar ingrijpend wijzigt en het imago elk jaar verslechtert.

c. bij situaties dat er geen OV is, verwijzen naar de Regiotaxi en indien beschikbaar de wijken buurtbus. Eventueel nieuwe initiatieven voor wijken buurtbus laten opstarten.

Lijnvoeringaspecten per vervoerder a. De bezuinigingen treffen alle Haaglanden gemeenten. Mogelijke uitzonderingen zijn

situaties waarbij er sprake is van een minimaal OV voorzieningenniveau. b. Voor sterke lijnen worden zo min mogelijk bezuinigingen voorgesteld. Uitbreiding

van de dienstregeling wordt alleen overwogen als dat aantoonbaar nodig is om de reiziger nog een comfortabele reis te kunnen aanbieden.

c. Voor de zwakke lijnen, die slechte bezettingscijfers hebben op grond van de normeringen van de lijnsoort (stads, spits, regio), wordt voorgesteld om deze op te heffen of de dienstregeling te beperken tot de vervoerkundig nog gewenste uurblokken (bijvoorbeeld spitslijnen). Bij opheffing van lijnen of het schrappen van ritten wordt nagegaan of de andere lijnen voldoende capaciteit hebben voor de toename van de vervoersvraag op die lijnen.


3. Procedure voorstellen dienstregeling 2013

3.1 Relatie met aanbesteding concessie Stad Bus Ten aanzien van de aanbesteding concessie Stad Bus is besloten om een deel van de taakstelling bezuinigingen OV alsnog toe te voegen aan het programma van eisen in de vorm van de Nota van Inlichtingen. Na het vrijgeven van de Nota van Inlichtingen heeft het Stadsgewest vanaf 1 februari 2012 overlegd met HTM (tram) en Veolia (bus) over de voorstellen. In het DB van 22 februari worden de voorstellen dienstregeling 2013 vrijgegeven voor inspraak. De nieuwe vervoerder is naar verwachting in mei 2012 bekend. Intussen is besloten dat de datum van start concessie Stad Bus samenvalt met de datum van start dienstregeling 2013. 3.2 Procedure tot vaststelling dienstregeling 2013 Voor de wijzigingsvoorstellen van de dienstregeling heeft het Stadsgewest een procedure ontworpen die uitgaat van participatie van burgers, gemeenten en bestuurlijke organen. Ten eerste wordt via een advertentie aan alle burgers van de Haaglanden gemeenten in januari 2012 gevraagd suggesties voor de bezuinigingen van de dienstregeling 2013. Een samenvatting van de intussen ontvangen reacties van burgers treft u aan in bijlage 1 van deze notitie. Een eerdere versie van de voorstellen is besproken met de portefeuillehouder Verkeer en Vervoer, de Haaglanden gemeenten en met het ROCOV-H (Regionaal Overleg Consumentenorganisaties OV – Haaglanden). Vanaf 1 februari 2012 heeft overleg plaatsgevonden met vervoerders. Het resultaat van die overleggen is zoveel mogelijk nog meegenomen in de voorliggende voorstellen. Het is niet mogelijk gebleken om alle voorstellen te voorzien van de gewenste gegevens ter onderbouwing van die voorstellen. Burgers kunnen tot en met 6 april 2012 reageren op deze voorstellen. Gemeenten tot en met 20 april 2012. De reacties moeten worden gericht aan Stadsgewest Haaglanden afdeling Openbaar Vervoer Postbus 66 2501 CB Den Haag, onder vermelding van “inspraakreactie dienstregeling OV 2013”. De voorstellen worden eind april 2012 definitief uitgewerkt en besproken in de bestuurlijke overlegorganen ACC en BOVV in mei 2012. Tenslotte kunnen burgers inspreken op de voorstellen tijdens de openbare vergadering van de commissie VVEZ op 13 juni 2012. Het DB stelt eind juni 2012 de voorstellen vast. Tenslotte worden de voorstellen nog aan het AB van 4 juli 2012voorgelegd. Het Stadsgewest verzoekt aansluitend de vervoerders om de vastgestelde voorstellen te verwerken in de dienstregeling 2013. De nieuwe dienstregeling 2013 wordt van kracht met ingang van 9 december 2012. Ten aanzien van de voorstellen voor de lijnen van concessie Stad Bus geldt dat overleg met vervoerder over de bedoelde voorstellen pas kan plaatsvinden nadat deze bekend is geworden. Afhankelijk van het resultaat van dat overleg kan worden vastgesteld welke van de voorstellen direct meegaan met de start dienstregeling 2013 of welke van de voorstellen uiterlijk met ingang van de zomerdienst 2013 kunnen worden verwerkt.


4. Leidraad bij zoektocht bezuinigingsmogelijkheden dienstregeling 2013 4.1 Inleiding Feitelijk wordt voortgeborduurd op de maatregelen voor de dienstregeling 2012. Voor die dienstregeling hebben vervoerders het nodige voorwerk gedaan die voor het Stadsgewest mede als basis hebben gediend voor de voorliggende voorstellen dienstregeling 2013. Voor de zoektocht naar de mogelijkheden tot besparing in het voorzieningenniveau van tram en bus hanteert het Stadsgewest Haaglanden de filosofie dat sterk moet blijven wat al sterk is. Behoud van het netwerk tram scoort hoger dan dat van bus. 4.2 Uitgangspunten Voor de zoektocht bezuinigingen in de OV lijnvoering en dienstregeling 2013 worden de volgende uitgangspunten aangehouden:

De kwaliteit van de bereikbaarheid moet zoveel mogelijk gewaarborgd blijven De aangeboden (spits-) capaciteit moet steeds voldoende zijn De basisstructuur van het huidige OV netwerk wordt niet of beperkt gewijzigd Het aanbod openbaar vervoer moet simpel en communiceerbaar zijn

Kaartbeeld visie stadsgewest Haaglanden op het verbindende netwerk OV (gestippeld aangegeven zijn de verbindingen van PZH en SRR)


Kaartbeeld visie stadsgewest Haaglanden op het ontsluitende netwerk OV

4.3 Zoeken naar bezuinigingen in het OV aanbod De besparingen worden vooral gezocht in:

Verder beperken van parallelliteit tussen de OV lijnen onderling Optimaliseren van lijnvoering en materieelinzet Verdere frequentieverlaging waar mogelijk Frequentieverlaging op trajecten waar grotere voertuigen kunnen worden ingezet

4.4 Gevolgen voor de reiziger Afhankelijk van de hoogte van de taakstelling worden voorstellen gedaan die leiden tot ongemak voor de reiziger (grotere loopafstand; meer wachttijd; vaker een overstap; soms langere reisduur; soms duurdere reis). Hoe zwaarder de taakstelling hoe ernstiger de maatregelen. Tegelijk kunnen voor- en natransport worden verbeterd door het realiseren van meer fietsenstallingen bij de haltes van de overige tram- en buslijnen. In deze notitie zijn voorstellen beschreven die passen binnen de taakstelling van € 5,5 mln uit het voorzieningenniveau OV. Daarnaast wordt ervan uitgegaan dat ca € 3 mln wordt bespaard door de tarieven te verhogen en waar mogelijk de efficiency bij vervoerders te verbeteren. Voor het geval er tegenvallers moeten worden vastgesteld – zo is ook het resultaat van de aanbesteding concessie Stad Bus nog onzeker – kunnen alsnog extra voorstellen worden gedaan tot verdere vermindering van het voorzieningenniveau.


4.5 Werken aan (OV) infrastructuur in periode 2013 – 2015 Den Haag In Den Haag zullen in de jaren 2013 t/m 2015 veel gecombineerde werkzaamheden aan weg en OV banen worden uitgevoerd. Er wordt gewerkt langs tramlijn 9 (vooral de trajectdelen Koninginnegracht en Nieuwe Parklaan). Verder op alle spoortrajecten in de driehoek HS – CS – Grote Kerk, met name de herinrichting van het Stationsplein HS; het traject Zieken– Spui; de Lange Vijverberg, de Bosbrug en de Rijnstraat. In 2013 werkt gemeente Den Haag aan de ondergrondse parkeergarage aan de Noordwal en Veenkade waardoor tegelijk werkzaamheden aan het spoor kunnen worden uitgevoerd (Buitenhof en Gravenstraat; mogelijk ook Jan Hendrikstraat). Gemeente Den Haag wil in deze periode ook het project Neherkade uitvoeren. In Rijswijk moet de Hoornbrug worden verhoogd. Als gevolg daarvan wijzigt het profiel van de Haagweg en kan tegelijk de traminfrastructuur naar een hoogwaardig niveau worden getild. Bij HS, CS en Madurodam worden tailtrack voorzieningen gerealiseerd. Dit zijn oplossingen waarbij 2 richtingmaterieel kan keren zonder dat daarvoor een keerlus of keerroute nodig is. In een latere fase, na instroom van de nieuwe trams (>2014) biedt dit mogelijkheden voor een meer efficiënte dienstregeling met korte en lange tramlijnen. De werkzaamheden in Den Haag leiden tot veel en langdurige omleidingen voor de tramlijnen en ook tot tijdelijke en definitieve routewijzigingen voor de bus. Enkele van de voorstellen OV zijn deels afgeleid van deze voorziene werkzaamheden in de stad. Regio Stadsgewest Haaglanden werkt aan het geschikt maken van de OV baan van tramlijn 19. In Delft wordt ter hoogte van de Nieuwe Plantage gewerkt aan het realiseren van een tailtrack voor het keren van 2 richtingentrams. In Leidschendam wordt nabij MCH Antoniushove de huidige keerlus vervangen door een tailtrack geschikt voor het faciliteren van twee kerende tramlijnen waarvoor tweerichting voertuigen worden ingezet (lijnen 2 en 19). Dit maakt het mogelijk om tenminste tot dienstregeling 2016 tijdelijk RandstadRail voertuigen van het type Regio Citadis op tramlijn 19 in te zetten op het traject Leidschendam MCH – Delft Nieuwe Plantage. Het 3-in-1 project maakt Westland en Hoek van Holland beter bereikbaar en vergroot de verkeersveiligheid in het gebied. Het 3-in-1 project bestaat uit de 3 deelprojecten: het aanleggen van de Verlengde Veilingroute, een nieuwe verbinding tussen Westerlee en Maasdijk en de Tweede Ontsluitingsweg Hoek van Holland (inmiddels afgerond). De gevolgen voor de dienstregeling 2013 zullen minder zijn dan voor de lijnvoering van 2012 maar zullen zeker hinder ervaren door de werkzaamheden. In de hele regio wordt gewerkt aan voorbereidende werkzaamheden in de infrastructuur die nodig zijn voor geplande werkzaamheden na 2013. Dat geldt bijvoorbeeld voor het Haagse Centrumgebied, maar ook op Zoetermeer Centrum West; de Spoorzone en Sebastiaansbrug in Delft; de verhoging van de Hoornbrug en de herinrichting Haagweg in Rijswijk. Deze werkzaamheden kunnen tussentijdse gevolgen hebben voor de lijnvoering en dienstregeling van tram en bus in 2013. Soms zijn tijdelijke buitendienststellingen van tramlijnen nodig.


Algemeen De wijzigingen van de dienstregeling 2013 leiden tot aanpassingen in de huidige OV infrastructuur. Op enkele locaties zijn aanpassingen in de railinfrastructuur nodig (tailtracks en overloopwissels). Enkele bushaltes komen tijdelijk of definitief te vervallen; elders zijn nieuwe haltes nodig; soms moet als gevolg van een routewijziging de prioritering in de verkeerslichtenregeling worden aangepast. 4.6 Relatie met collega concessieverleners PZH en SRR Aandachtspunten zijn de ontwikkelingen bij de collega concessieverleners PZH en SRR. De voorstellen dienstregeling 2013 zijn niet bekend omdat voor beide kavels sprake is van een traject van aanbesteding die pas in het voorjaar 2012 wordt afgerond; het is nu nog niet goed in te schatten of en zo ja in welke mate maatregelen van derden moeten leiden tot compenserende maatregelen in het OV netwerk van het Stadsgewest Haaglanden. Dit speelt met name in de OV bediening van Zoetermeer en Wassenaar. 4.7 Voorzieningen bij het OV In het kader van de ketenmobiliteit is juist nu zaak om de andere onderdelen van de keten te maximaliseren. In de praktijk betekent verbeteringen op dit terrein dat bezuinigingen van het OV niet direct hoeven te leiden tot een langere reisduur of een beperking om van deur-tot-deur te reizen. Gedacht wordt aan de volgende zaken:

- Fietsvoorzieningen Door de bezuinigingen krijgt de fiets een belangrijke rol. Op (Hoogwaardige) OV knooppunten en bij diverse haltes zullen meer fietsenstallingen geplaatst worden.

- P+R voorzieningen P+R voorzieningen worden uitgebreid. Den Haag en Haaglanden werken aan Forepark en De Uithof.

- Voor robuust tramnet Nieuwe keervoorzieningen geschikt voor tweerichting materieel worden op termijn universeel bruikbaar, zowel voor de exploitatie als voor gevallen van calamiteiten.

Voor deze investeringen in OV infrastructuur is/wordt budget beschikbaar gesteld. 4.8 Alternatieve vervoersystemen Het openbaar vervoer bestaat uit meer dan alleen tram en bussen. De inzet van een buurtbus in gebieden waar nauwelijks vraag is voor het openbaar vervoer behoort tot de mogelijkheden. Het Stadsgewest is opdrachtgever. Voor een buurtbusproject is een buurtbusvereniging nodig; voor het vervoer wordt gebruik gemaakt van vrijwilligers met een klein rijbewijs. De vervoerder stelt het materieel, de brandstof, halte-informatie op de haltepaal en 9292ov.nl ter beschikking. De buurtbus rijdt volgens een vaste route en dienstregeling (afhankelijk van de vraag meestal uurdienst op werkdagen overdag). Een andere mogelijke wijze van vervoeren is de deur-tot-deur service van de RegioTaxi Haaglanden; een gedeelde taxi voor een prijs die tussen die van het gewone openbaar vervoer en de taxi ligt. RegioTaxi Haaglanden is voor iedereen beschikbaar, en is geschikt voor reizigers met een mobiliteitsbeperking. RegioTaxi rijdt in opdracht van het Stadsgewest.


Daarnaast zijn er in de gemeenten vele soorten kleine bussen (meestal 8 persoons) die bekend zijn onder de namen: buurtbus, belbus, winkelbus, ouderenbus, bijbus, plusbus etc. Meestal vallen deze vervoersoorten onder de verantwoordelijkheid van welzijnsorganisaties waarvoor de gemeenten subsidies verstrekken. 4.9 Ruimtelijke ontwikkelingen Het Stadsgewest houdt met het doorvoeren van bezuinigingen rekening met de mogelijke gevolgen van ruimtelijke ontwikkelingen en ontwikkelingen in het openbaar vervoer. Te denken valt aan de bouwlocatie Rijswijk Zuid (Sion), Binckhorst en Norfolk (beide lange termijn plannen) en op het gebied van het OV de introductie van de ZoRo bus (2013), het doortrekken van de Oosterheemlijn en de voorziene aanleg van station Bleizo. 4.10 Leeswijzer uitwerking voorstellen dienstregeling 2013 De voorstellen voor de dienstregeling 2013 kunnen per lijn of per gemeente worden uitgewerkt. Lijnen zijn vaak gemeentegrensoverschrijdend. De voorstellen moeten dus steeds integraal worden bezien. In het hiernavolgende is gekozen voor een zoektocht per gemeente waarna de gevolgen op lijnniveau nader zijn bezien. Omwille van een logische opbouw van deze voorstellen worden eerst Zoetermeer en Delft besproken, daarna Den Haag, Leidschendam-Voorburg en de wijzigingen in de concessie Regiolijnen van Veolia. In enkele kaartbeelden wordt met kleuren en symbolen gewerkt:

- Lijnnummer in paars tekstvak: in voorstel komt genoemde lijn te vervallen

- Lijnnummer in geel tekstvak: in voorstel wijzigt de route of functie van genoemde lijn

- Lijnnummer in wit tekstvak: voor genoemde lijn wordt geen wijziging voorgesteld

- Met een icoontje wordt aangegeven waar door het wegvallen van het reguliere OV mogelijk een probleem gaat ontstaan.

In bijlage 1 is een opsomming gegeven van de ontvangen en voor deze notitie relevante “wensen” van reizigers en belanghebbenden. Deze wensen zijn te lezen als voorstellen tot bezuinigingen in het

openbaar vervoer. In een aparte kolom wordt door Haaglanden een eerste reactie gegeven.


5. Zoetermeer Het OV busnet in de gemeente Zoetermeer is bij het voorbereiden van de dienstregeling 2012 ontzien ten aanzien van de taakstelling OV. Reden hiervoor was dat de ontwikkelingen in de dienstregelingen van RR3 en RR4 inspanningen vergde om de reiziger vast te houden voor het OV. In die situatie zijn geen voorstellen gedaan voor de stadsdienst Zoetermeer. In de dienstregeling 2012 is immers invulling gegeven aan de introductie van de 10 minuten dienst op de E-lijn en als gevolg daarvan de benodigde aanpassingen in de dienstregelingen van RR3 en RR4 en de introductie van het gekoppeld rijden op lijn RR4. De gezamenlijke frequentie tussen Zoetermeer en Den Haag is werkdag/spits van 24x/uur naar 18x/uur verlaagd. Het aantal voertuigen in het drukste spitsuur blijft met 24 voertuigen per uur gelijk door 6 ritten per uur RR4 met koppelstellen in te zetten. In het regionale busnet is in 2012 nog een verbetering doorgevoerd door het verlengen van lijn 30 van Den Haag Leidschenveen naar Zoetermeer CW v.v. waardoor ondermeer Snow World en omgeving beter worden bediend. In deze ronde van bezuinigingen OV 2013 ontkomt het busnet van Zoetermeer niet aan inkrimping van het OV voorzieningenniveau. Voor lijn RR3 worden 2 voorstellen gepresenteerd: reden hiervoor is dat een goed alternatief in het ambtelijk voortraject (inclusief het recente overleg met vervoerders) niet kon worden meegenomen. Wij willen de reacties van gemeenten, vervoerder en de inspraakreacties ten aanzien van beide voorstellen meenemen in het uiteindelijk advies aan het dagelijks bestuur. In tegenstelling tot het Conquist advies waarin werd voorgesteld om alle stadslijnen op te heffen kiest het Stadsgewest Haaglanden ervoor om de lijnen 70, 71 en 72 toch te handhaven en daarmee de wijken Noordhove en Rokkeveen goed te ontsluiten. Echter, het Stadsgewest Haaglanden en Veolia hebben kennis genomen van het plan Park Palenstein, waarbij het noordelijke deel van de Osylaan wordt ingericht als groengebied en het de uitdrukkelijke wens van de Zoetermeerse raad is om het busverkeer door de rand van dit park te weren. Daarmee wordt dan wel de vervoeras Rokkeveen – Dorp – Stadshart – Centrum West onderbroken. De door de gemeente onderzochte routevarianten zijn om diverse redenen ongeschikt. De langere leiden tot een ongewenste verlenging van de reistijd, hogere kosten voor de reiziger, meerkosten van de busexploitatie en reizigersverlies / inkomstenderving. Bij de kortere routevariant komt de bus niet meer langs de drukste haltes in het centrum en ook dat leidt tot reizigersverlies / inkomstenderving. De lijnen 71/72 vervullen een nuttige dienst voor de stad, maar behoren zeker niet tot de “sterkste” lijnen. Het voorstel om het busverkeer door de rand van Park Palenstein te weren ondermijnt het bestaansrecht van de lijnen 71/72 en betekent concreet het einde voor deze lijnen en daarmee het einde voor het stadsvervoer in Rokkeveen. Om deze reden wordt afsluiting van de busroute door de rand van dit Park Palenstein dringend afgeraden. De maatregelen die nu voor gemeente Zoetermeer worden voorgesteld zijn: Of: RR3 avond/zondag „knippen‟ (RR3 rijdt niet op deeltraject DHCS – Ztm CW) Of: RR3 avond/zondag om-en-om door de Krakeling

Opheffen van de lijnen 74 en 77 Voor overige maatregelen in de dienstregelingen: zie hoofdstuk 9


5.1 Voorstel wijzigen dienstregeling RR3 Het lijkt mogelijk om de kosten van de exploitatie van RR3 te verlagen. Dat geldt voor de avonduren, voor de zaterdag en mogelijk ook voor de zondag. Voordat de dienstregeling op maat kan worden gesneden is eerst overeenstemming nodig over de wijze waarop de kostenbesparing kan worden bereikt. Er liggen twee varianten voor: 5.1.1 Voorstel RR3 knippen op Den Haag CS en op Zoetermeer Centrum West 5.1.2 Voorstel RR3 rijdt door, maar rijdt in een halve frequentie op de Krakeling De meningen over beide varianten zijn verdeeld. In de „knipvariant‟ wordt bespaard op de exploitatiekosten op het traject tussen Den Haag CS en Zoetermeer CW, maar blijft het voorzieningenniveau op de Krakeling gehandhaafd (in beide richtingen 4x/uur). In deze variant is er relatief meer ongemak voor de doorgaande reiziger die daarvoor zal moeten overstappen op RR4. In de „doorrijdvariant‟ wordt minder bespaard op de exploitatiekosten, maar wordt rekening gehouden met minder nadelige gevolgen voor de derving inkomsten. In deze variant blijft de structuur van het RR-net behouden en is geen aanvullende rail infra nodig. Beide varianten worden voor inspraak vrijgegeven. Er moet dit voorjaar een keuze voor een van de twee worden gemaakt. 5.1.1 RR3 „knippen‟ in de avonduren en op (zaterdag en) zondag De RR lijnen 3 en 4 bieden samen een regelmatige en hoogfrequente dienstregeling tussen Zoetermeer en Den Haag. In de avonduren en in het weekend wordt op het gemeenschappelijke trajectdeel relatief veel aanbod geboden. Voorgesteld wordt om de dienstregeling tussen Zoetermeer en Den Haag te versoberen, met inachtneming van het gewenste voorzieningenniveau binnen de gemeenten Zoetermeer en Den Haag. RR4 is te zien als de stamlijn Ztm Javalaan – DH Uithof die gedurende de avonduren en in het weekend op het huidige voorzieningenniveau gehandhaafd blijft. Lijn RR3 wordt in dit voorstel in twee delen opgeknipt: het deel waarbij RR3 in beide

richtingen pendelt op de Zoetermeerse Krakeling en het Haagse deel waarbij RR3 pendelt tussen Loosduinen en Den Haag CS Hoog.

Op trajectdeel Krakeling in Zoetermeer en het trajectdeel Loosduinen – DH CS blijft de huidige dienstregeling gehandhaafd: kwartierdienst in beide richtingen (avond/zondag).

Reizigers van RR3 met een bestemming richting Den Haag moeten overstappen op RR4; dat kan op de haltes Voorweg, Centrum West, Stadhuis of Seghwaert. Getracht wordt om het overstappen bij Centrum West met een minimale wachttijd mogelijk te maken. Het moeten overstappen leidt tot derving van inkomsten. Dit verlies moet nader worden bepaald. Voor deze oplossing moet voor het in twee richtingen kunnen keren bij Centrum West een keervoorziening bij Centrum West worden gerealiseerd. Naar verwachting kan de benodigde infrastructuur gereed zijn voor einde 2012. Zo niet, dan wordt dit voorstel later in dienstregeling 2013 doorgevoerd.


5.1.2 RR3 op avond/(zaterdag)/zondag om-en-om door de Krakeling Voorgesteld wordt om in avonduren en op (zaterdag en) zondag om-en-om door de

Krakeling te rijden De dienstregeling wordt aldus verlaagd tot een halfuurdienst rechtsom en een

halfuurdienst linksom RR4 is te zien als de stamlijn Ztm Javalaan – DH Uithof die gedurende de avonduren en in het weekend op het huidige voorzieningenniveau gehandhaafd blijft. In deze variant blijft de structuur van de huidige dienstregelingen van RR3 en RR4 gehandhaafd, maar wordt alleen de frequentie op de Krakeling gehalveerd. Het aantal reismogelijkheden binnen Zoetermeer neemt af, maar met een goede reisplanning kan overstappen richting Den Haag v.v. worden voorkomen.

Voorstel RR3 geknipt – pendeldienst op de Krakeling (steeds keren bij Centrum West) of Voorstel doorrijden op de Krakeling en door naar Den Haag; 2x halfuurdienst op Krakeling

5.2 Opheffen van de buslijnen 74 en 77 Voorgesteld wordt om de exploitatie van stadslijnen 74 en 77 te staken. Lijn 74 verzorgt de OV relatie tussen Centrum West via station Oost naar Lansinghage v.v. Deze reis kan straks ook met de ZoRo buslijn worden gemaakt (halte Edelgasstraat). De overige haltes in Lansinghage worden niet meer aangedaan. Lijn 74 ma-vr (heen en terug): 46 ritten Ztm Centrum West – Lansinghage 257 reizigers per dag 5,58 reizigers per rit


Voor lijnvoering Zoetermeer 2013 (lijnnummer in paars tekstvak: lijn is vervallen; lijnnummer in geel tekstvak: lijn is gewijzigd)

Lijn 77 verzorgt ondermeer de relaties Oosterheem – station Zoetermeer; bedient de werklocaties in Zoeterhage en Hoornerhage; ontsluit lokaal Driemanspolder, Dorp en Meerzicht. De lijn wordt echter te weinig gebruikt en is derhalve niet langer levensvatbaar. Alternatieven zijn het gebruik van RR4 en RR3; Connexxion buslijn 165; de buslijnen tussen Centrum West en station Zoetermeer; of lijn 30. Lijn 77 ma-vr (heen en terug): 36 ritten Oosterheem – station Oost/Ztm – Ztm CW 161 reizigers per dag 4,47 reizigers per rit

5.3 Lijnvoering van SRR/Qbuzz en PZH/Connexxion in Zoetermeer De OV bediening in Zoetermeer wordt voor een deel verzorgd door de lijnen die niet onder de verantwoordelijkheid van het Stadsgewest vallen. De lijnen 165 en 177 rijden in opdracht van Provincie Zuid-Holland (PZH; Connexxion); de lijnen 170 , 174 en ZoRo bus in opdracht van StadsRegio Rotterdam (SRR; Qbuzz). Voor zover bekend overweegt SRR om aan lijn 170 een andere functie toe te kennen (buurtbus?). ZoRo bus is een nieuwe sneldienst die Zoetermeer via Lansinghage met de Metro E verbindt (station Rodenrijs; vervangt bestaande sneldiensten). Afhankelijk van de dienstregelingen van de lijnen 174 en 177 kan worden overwogen beide lijnen dezelfde route door Dorp te laten rijden; aldus wordt meer zekerheid verkregen over de beschikbaarheid van OV gedurende de hele week. Dit punt wordt aangehouden.


6 Delft De bezuinigingstaakstelling 2013 heeft ook gevolgen voor de gemeente Delft. Allereerst is bezien op welke wijze de kosten van tramlijn 19 konden worden verlaagd. Verder is bezien of het voorzieningenniveau langs de routes van de lijnen 80/82 en van het stadse deel van lijn 130 efficiënter zou kunnen worden ingericht. Enkele trajectdelen kunnen wellicht beter aan regiolijnen worden gekoppeld. De lijnvoering en dienstregeling van stadslijn 81 blijft vrijwel gehandhaafd; deze lijn wordt met dieselbussen uitgevoerd omdat de aardgasbus te hoog is voor sommige viaducten en de vloer te laag is voor de sommige bruggen. Verder is gekeken naar de lijnvoering en dienstregeling van de regionale lijnen door gemeente Delft. De maatregelen die voor gemeente Delft worden voorgesteld zijn: Tramlijn 19 inkorten tot keerpunt Nieuwe Plantage Stadslijn 80 tussen Station en Ikea: wijzigen dienstregeling Wijzigingen in busvervoer op trajectdeel Station – Tanthof Lijn 82 Station – Delfgauw/Ruyven wordt overgenomen door verlengde lijn 37

Voor bediening Buitenhof – In de Hoven – Voorhof: buurtbusproject Voor overige maatregelen in de dienstregelingen: zie hoofdstuk 9

6.1 Tramlijn 19 inkorten tot keerpunt Nieuwe Plantage Voorgesteld wordt om tramlijn 19 in te korten tot het keerpunt Nieuwe Plantage Tramlijn 19 wordt momenteel geëxploiteerd met de bekende tram van HTM (type GTL8). Deze voertuigen rijden in 1 richting en hebben om te kunnen keren een keerlus nodig. Lijn 19 rijdt daarom net als tramlijn 1 door naar de keerlus in Tanthof. Vervoerkundig gezien is dat niet nodig: lijn 1 kan als enige lijn het vervoer tussen Station en Tanthof goed verzorgen. Het Stadsgewest is voornemens om voor een periode van enkele jaren tot minimaal start dienstregeling 2016 voertuigen van het type Regio Citadis (de RandstadRail voertuigen voor RR3 en RR4) in te zetten op tramlijn 19. Deze voertuigen kunnen in 2 richtingen rijden. Met het realiseren van de keervoorziening Nieuwe Plantage worden onnodige meerkosten van exploitatie voorkomen (traject Station – Tanthof) en wordt (tijdelijk) bespaard op de exploitatiekosten behorende bij het trajectdeel Nieuwe Plantage – Station. Zodra dat mogelijk is zal lijn 19 over de definitief ingerichte Phoenixstraat en Westvest en via Zuidpoort en verder over de vernieuwde Sebastiaansbrug naar de TU wijk doorrijden tot het keerpunt Technopolis in TU- Zuid. Voor het langdurig tijdelijk kunnen keren van tramlijn 19 legt het Stadsgewest een (tailtrack) keervoorziening aan nabij de Nieuwe Plantage. Naar verwachting is deze keervoorziening start dienstregeling 2013 gereed voor gebruik. Lijn 19 kan hier „kopkeren‟ waardoor aanzienlijke besparingen kunnen worden bereikt door niet meer nodeloos te hoeven doorrijden naar Tanthof. Tegelijk met deze werkzaamheden komt de halte Wateringsevest definitief te vervallen (door Delft reeds eerder besloten bij vaststelling Plan Busquets). Nadeel voor de reiziger is dat tramlijn 19 gedurende deze periode station Delft niet kan aandoen. Reizigers richting Delft met bestemming station (OV knoop voor trein en bus) moeten helaas overstappen op tramlijn 1; dat kan bij de haltes Brasserskade of Nieuwe


Plantage. Omgekeerd moeten reizigers met bestemming Ypenburg en Leidschenveen bij de haltes Nieuwe Plantage of Brasserskade overstappen van tramlijn 1 op tramlijn 19. Tramlijn 1 rijdt overdag in een 10 minutendienst; tramlijn 19 in een kwartierdienst. ‟s Avonds en in het weekend rijden beide lijnen in een kwartierdienst. HTM wordt verzocht het overstappen tussen de tramlijnen onderling bij Nieuwe Plantage goed te regelen; reizigers moeten voor het overstappen echter wel rekening houden met een beperkte wachttijd, met name overdag. 6.2 Stadslijn 80 tussen Station en Ikea: wijzigen dienstregeling Voorgesteld wordt om de dienstregeling van lijn 80 te beperken tot ma t/m zat overdag

(halfuurdienst). De OV relatie Station – Ikea wordt verzorgd door lijn 81 (via de route langs de Markt) en door lijn 80 (via de route Zuidpoort). Lijn 81 is de weeklijn; de dienstregeling gaat uit van een halfuurdienst hele week. De vervoervraag tussen Station en Ikea vraagt om een tweede lijndienst, vooral op maandag tot en met zaterdag overdag. Daarvoor blijft de route lijn 80 via Zuidpoort/TU gehandhaafd. Van deze lijn wordt de dienstregeling beperkt tot de periode ma t/m zat overdag (halfuurdienst). Aldus verzorgt en ondersteunt lijn 80 op de relevante uren het vervoer tussen Station en Zuidpoort, TU Noord, Poortweg/Staalweg en Ikea. 6.3 Wijzigingen in het busvervoer op traject Station – Tanthof Voorgesteld wordt: Van lijn 82 het lijndeel Station Delft – Buitenhof – Tanthof te laten vervallen Van lijn 130 het trajectdeel Station – Voorhof – Tanthof te laten vervallen De route van lijn 60 te verlengen met trajectdeel Station – Voorhof – Tanthof (stamlijn

op basis van halfuurdienst hele week) Lijn 80 blijft gehandhaafd, maar krijgt een andere route en dienstregeling Lijnen 60 en 80 rijden beide een gestrekte route over de Voorhofdreef De dienstregeling van lijn 80 wordt beperkt tot ma t/m zat overdag (halfuurdienst) Voorgesteld wordt om een buurtbusproject op te starten voor Buitenhof en Voorhof In het kort samengevat leiden deze wijzigingen tot een gestrekte lijnvoering van (tram en) bus. Dat is goed voor de doorgaande reiziger die zonder omrijden (minder reiskosten) een korte en snelle route van en naar station Delft en verder (Zuidpoort;TU Noord; Ikea of Ypenburg/Nootdorp) krijgt aangeboden. De efficiënte lijnvoering leidt tot verantwoorde exploitatiekosten en tot een verwachting van reizigersgroei op de relatie Tanthof – Station. In enkele wijkdelen wordt afscheid genomen van de reguliere busdienst. In dit voorstel zal de reguliere busdienst ook station Zuid niet meer aandoen. De buitenrand van Buitenhof en de haltes rondom de Aart van der Leeuwlaan worden niet meer met de lijnbus bediend. Het gebruik van de haltes is zeer laag en weegt niet op tegen het dagelijkse ongemak van de doorgaande reiziger (reisduur en – kosten; onaantrekkelijke slingerroute). De vijf haltes (Voorhof en station Zuid) genereren samen gemiddeld slechts 3 instappers per rit. De vier haltes ten westen van de Voorhofdreef genereren samen net iets meer reizigers dan de halte Jan Campertlaan op de Voorhofdreef. Overigens pleit Veolia voor een betere bediening van de betreffende wijkdelen voor het realiseren van haltes nabij de kruisingen Menno ter Braaklaan en de J.J. Slauerhofflaan, met behoud van de halte Jan Campertlaan.


De meeste treindiensten doen station Delft aan. De meeste reizigers reizen daarom bij voorkeur naar station Delft. Station Zuid is te bereiken met stopdiensten. Station Zuid is vooral in trek voor studenten (vanuit Rotterdam), maar voor die doelgroep is een busbediening door lijnen op de relatie Tanthof – station Delft niet interessant: studenten lopen of fietsen vanaf station Zuid naar de TU wijk. Station Zuid heeft vooral een wijken locatiegebonden functie en is lokaal gezien per (brom) fiets goed bereikbaar. De relatie met Tanthof West en Buitenhof komt in dit voorstel te vervallen (lijn 82 Station – Buitenhof – Tanthof is in huidige dienstregeling gekoppeld aan lijn 80 die station Zuid aandoet). De OV relatie tussen Station en het Reinier de Graaf Gasthuis wordt (ook) verzorgd door de regionale lijndiensten 32 (Delft – Naaldwijk) en 37 (Delft – Den Haag) en, iets minder goed, door tramlijn 1 (helaas geen duidelijke zichtrelatie tussen Reinier de Graaf Gasthuis en de tramhalte Diepenbrockstraat op de Buitenhofdreef). De wijk Buitenhof wordt via de route Buitenhofdreef ook bediend door tramlijn 1 (en in 2012 tijdelijk ook door tramlijn 19). Het voorstel is aldus vervelend voor de bediening van wijkdelen van Buitenhof en Voorhof. Deze reizigers krijgen te maken met grotere loopafstanden naar de dichtstbijzijnde haltes van de andere lijnen, of zijn aangewezen op de RegioTaxi of andere vraagafhankelijke systemen. De gemeente Delft overweegt om voor de wijk Buitenhof en Voorhof een buurtbusproject op te starten (lokaal bussysteem op basis van de inzet van vrijwilligers). In onderstaand kaartbeeld is de gestekte lijnvoering van tram en bus aangegeven. En verder is aangegeven welke wijkdelen hinder ondervinden van de voorgesteld lijnwijzigingen in het busnet. De blauwe stippellijn geeft aan welke lijndelen niet meer door de reguliere busdienst worden bediend. De rode cirkels geven aan waarbinnen reizigers een loopafstand van maximaal 400 meter hebben naar de halte (ca 5 min lopen).

Oppervlaktebediening Buitenhof, Voorhof en Tanthof na wijzigingen in busnet. Bedieningsgebied om de halte binnen een straal van 400 meter (5 min lopen)


In de wijken Buitenhof en Voorhof wonen relatief gezien veel ouderen. Voor hen zal het lopen of fietsen naar de haltes van trein, tram of bus mogelijk een probleem zijn. In overleg met de gemeente wordt bezien of binnen de daarvoor bestaande regels voor buurtbusprojecten voor deze wijken een buurtbusproject kan worden opgestart. Dit is een openbaar vervoersysteem op basis van de inzet van vrijwilligers. Het stadsgewest Haaglanden kan in overleg met vervoerder Veolia het benodigde voertuig faciliteren. Het vervoeren van reizigers gebeurt door de inzet van vrijwilligers die in onderling overleg bij toerbeurt hun diensten draaien. De lijnvoering en dienstregeling van de buurtbus wordt in overleg met Veolia vastgesteld en ter goedkeuring aan Haaglanden voorgelegd. Gelet op bovenstaande is een lijnvoering van de buurtbus voorstelbaar die pendelt via de route Ziekenhuis – Buitenhof – winkelcentrum In de Hoven – Voorhof – station Zuid en terug. In onderstaand kaartbeeld zijn alle genoemde wijzigingen voor gemeente Delft ingetekend. De gestippelde lijn geeft een mogelijke lijnvoering van de buurtbus weer.

Voorstel lijnvoering Delft 2013 (lijnnummer in paars tekstvak: lijn is vervallen; lijnnummer in geel tekstvak: lijn is gewijzigd)

Gestippelde lijn is voorstel route buurtbus Ziekenhuis – Buitenhof – In de Hoven – Voorhof- station Zuid

6.4 Traject Station – Delfgauw/Ruyven Voorgesteld wordt om het lijndeel Station – Delfgauw/Ruyven te koppelen aan lijn 37

Om op de reisrelaties Den Haag <> TU en Delfgauw <> Reinier de Graaf Gasthuis een overstap uit te sparen wordt voorgesteld om het te vervallen lijndeel van 82 naar Delfgauw/Ruyven te koppelen aan de te verlengen lijn 37 (Den Haag Leyenburg via Wateringse Veld en Harnaschpolder naar Delft Station). Uitgangspunt is een dienstregeling op basis van een halfuurdienst hele week. Dit kan alleen bij een gegarandeerde vlotte doorstroming op het hele traject van lijn 37 (m.n. Wateringseveld en Harnaschpolder).


7. Den Haag

De gemeente Den Haag levert een aanzienlijke bijdrage aan de OV bezuinigingstaakstelling dienstregeling 2013. De stad Den Haag heeft ten opzichte van omliggende gemeenten meer inwoners, genereert aldus meer reizigers, maar kent ook een hoger OV aanbod. Het intensieve netwerk kent relatief gezien meer mogelijkheden om voorstellen te doen in de soms samenvallende netwerken van tram en bus zonder wezenlijke aantasting van de netstructuur van het OV, maar waarbij soms redelijk bezette ritten komen te vervallen. De voorstellen zullen in hoofdzaak tot een toename van het ongemak voor de reizigers leiden (toename van de wachttijd door lagere frequenties; minder kans op een zitplaats door vollere trams en bussen; meer reistijd als gevolg van anders reizen; grotere loopafstand naar de halte door het wegvallen van delen van lijnen). Bij een enkel voorstel kunnen reizigers ook een kortere reis aangeboden krijgen (zie voorstel lijn 21). Er worden enkele voorstellen gedaan voor het railnet. Voor lijn RR3 worden 2 voorstellen gepresenteerd: reden hiervoor is dat een goed alternatief in het ambtelijk voortraject (inclusief het recente overleg met vervoerders) niet goed kon worden meegenomen. Wij willen de inspraakreacties ten aanzien van beide voorstellen meenemen in het uiteindelijk advies aan het dagelijks bestuur. Voor het busnet worden diverse voorstellen gedaan. Het resultaat van de Inspraak zal voor wat betreft de lijnen van concessie Stad Bus nog gesproken moeten worden met de nieuwe vervoerder. Afhankelijk van de mogelijkheden moet nader worden bepaald welk deel van de voorstellen direct met ingang van dienstregeling 2013 kunnen worden doorgevoerd, en welk deel uiterlijk met ingang van de zomerdienst 2013. De maatregelen die voor gemeente Den Haag worden voorgesteld zijn: Voorstel wijziging dienstregeling RR3. Er moet een keuze gemaakt worden:

o Of: RR3 „knippen‟ in de avonduren en op (zaterdag en) zondag o Of: RR3 op avond/(zaterdag)/zondag om-en-om door de Krakeling

In 2013: 10 maanden omleiding lijn 17 (via route lijn 10) Opheffen van tramlijn 10 (alternatieven voor drg 2014 nader te bezien) Inkorten lijn 19 tot tailtrack Nieuwe Plantage

Opheffen van buslijn 27

Inkorten lijn 26 tot Leyenburg; routewijziging lijn 23 (nabij Kijkduin) Strekken route lijn 21; lijn 26 naar voormalig keerpunt in Houtwijk Inkorten lijn 25; routewijzigingen lijnen 26 en 130 Minder ritten in de dienstregelingen van de tram- en buslijnen Voor overige maatregelen in de dienstregelingen: zie hoofdstuk 9

Voornemen opheffen halte Buitenhof voor de lijnen 22 en 24

7.1 Voorstel wijzigen dienstregeling RR3 Het lijkt mogelijk om de kosten van de exploitatie van RR3 te verlagen. Dat geldt voor de avonduren, voor de zaterdag en mogelijk ook voor de zondag. Voordat de dienstregeling op maat kan worden gesneden is eerst overeenstemming nodig over de wijze waarop de kostenbesparing kan worden bereikt. Er liggen twee varianten voor: 7.1.1 Voorstel RR3 knippen op Den Haag CS en op Zoetermeer Centrum West 7.1.2 Voorstel RR3 rijdt door, maar rijdt in een halve frequentie op de Krakeling De meningen over beide varianten zijn verdeeld.


In de „knipvariant‟ wordt bespaard op de exploitatiekosten op het traject tussen Den Haag CS en Zoetermeer CW, maar blijft het voorzieningenniveau op de Krakeling gehandhaafd (in beide richtingen 4x/uur). In deze variant is er relatief meer ongemak voor de doorgaande reiziger die daarvoor zal moeten overstappen op RR4. In de „doorrijdvariant‟ wordt minder bespaard op de exploitatiekosten, maar wordt rekening gehouden met minder nadelige gevolgen voor de derving inkomsten. In deze variant blijft de structuur van het RR-net behouden en is geen aanvullende rail infra nodig. Beide varianten worden voor inspraak vrijgegeven. Er moet dit voorjaar een keuze voor een van de twee worden gemaakt. 7.1.2 RR3 „knippen‟ in de avonduren en op (zaterdag en) zondag De RR lijnen 3 en 4 bieden samen een regelmatige en hoogfrequente dienstregeling tussen Den Haag en Zoetermeer. In de avonduren en in het weekend wordt op het gemeenschappelijke trajectdeel relatief te veel aanbod geboden. Voorgesteld wordt om de dienstregeling tussen Den Haag en Zoetermeer te versoberen, met inachtneming van het gewenste voorzieningenniveau binnen de gemeenten Den Haag en Zoetermeer. Lijn RR3 wordt in dit voorstel in twee delen opgeknipt: het deel waarbij RR3 rijdt tussen

Loosduinen en Den Haag CS Hoog en het deel waarbij RR3 in beide richtingen op de Zoetermeerse Krakeling rijdt.

Tussen Den Haag en Zoetermeer Oosterheem blijft ‟s avonds en op zondag RR4 rijden. Tussen Den Haag CS en Leidschenveen C (en verder) rijdt ook Metrolijn E.

Op het trajectdeel Loosduinen – DH CS Hoog en op de Krakeling in Zoetermeer blijft de huidige dienstregeling gehandhaafd: kwartierdienst in beide richtingen (avond/zondag).

Reizigers vanuit Den Haag Loosduinen met bestemming Leidschendam-Voorburg of Leidschenveen moeten bij Den Haag CS overstappen op RR4 of de E lijn. Reizigers vanuit Den Haag Loosduinen met bestemming Zoetermeer maken gebruik van RR4; reizigers met een bestemming langs de Krakeling stappen in Zoetermeer over op RR3. Dat kan op de haltes Voorweg, Centrum West, Stadhuis of Seghwaert. Getracht wordt om het overstappen bij Centrum West met een minimale wachttijd mogelijk te maken. Het moeten overstappen leidt tot derving van inkomsten. Dit verlies moet nader worden bepaald. Voor deze oplossing moet voor het in twee richtingen kunnen keren bij Centrum West een keervoorziening bij Centrum West worden gerealiseerd. Naar verwachting kan de benodigde infrastructuur gereed zijn voor einde 2013. Zo niet, dan wordt dit voorstel later in dienstregeling 2013 doorgevoerd. 7.1.2 RR3 op avond/(zaterdag en) zondag om-en-om door de Krakeling Voorgesteld wordt om in avonduren en op zondag om-en-om door de Krakeling te rijden De dienstregeling wordt aldus verlaagd tot een halfuurdienst rechtsom en een

halfuurdienst linksom In deze variant blijft de structuur van de huidige dienstregelingen van RR3 en RR4 gehandhaafd, maar wordt alleen de frequentie op de Krakeling gehalveerd. Het aantal reismogelijkheden binnen Zoetermeer neemt af, maar met een goede reisplanning kan overstappen richting Den Haag v.v. worden voorkomen.


7.2 Omleiding tramlijn 17 i.v.m. werkzaamheden Noordwal/Veenkade (+ NRR) Voorgesteld wordt om lijn 17 ca 10 maanden te verleggen naar de route van tramlijn 10 De gemeente Den Haag is voornemens werkzaamheden uit te voeren nabij de Noordwal en Veenkade (vervanging brug; het herstel van de historische gracht en de aanleg van een Volautomatische Auto Berging = VAB). De gemeente Den Haag geeft aan dat een noodspoor om verschillende redenen niet wenselijk is (gevaarlijk, duur en verlengde duur werkzaamheden). Gevolg is dat tramlijn 17 tien maanden moet worden omgeleid. Er zijn diverse mogelijke routes bezien:

Omrijden via route Prinsegracht en Waldeck Pyrmontkade Omrijden via route Parkstraat – Scheveningseweg – Eisenhowerlaan Vanuit centrum keren rondom Grote Kerk Keren in het centrum, waarbij trajectdeel Centrum – Statenkwartier niet wordt bediend

Overwegingen Het traject Torenstraat – Zoutmanstraat – Statenkwartier is niet geschikt voor het nieuwe (brede) materieel. De periode van “10 maanden geen tram” biedt de mogelijkheid om werk met werk te maken. Op het trajectdeel Buitenhof – Grote Kerk – Jan Hendrikstraat zijn werkzaamheden voorzien – het verleggen van sporen en het realiseren van een toegankelijke halte in de Gravenstraat – waardoor een toekomstige volgende buitendienststelling van tramlijnen kan worden voorkomen. Ook biedt het de kans het bordes (incl. fundering) van het Oude Stadhuis te restaureren. Verder kunnen tegelijk kleinere aanpassingen in de Vondelstraat plaatsvinden en kan nabij de Elandstraat een volwaardige en toegankelijk haltepaar worden gerealiseerd. Deze combinatie van slim werk-met-werk maken leidt ertoe dat tramlijn 17 niet via de route Buitenhof – Grote Kerk kan rijden. Het omleidingvoorstel Prinsegracht – W Pyrmontkade komt aldus te vervallen. Het omleidingvoorstel “vanuit centrum keren rondom de Grote Kerk” kan dan eveneens niet. Om toch gedurende 10 maanden het deeltraject Centrum – Statenkwartier te kunnen bedienen, resteert de omleidingroute Parkstraat – Scheveningseweg – Eisenhowerlaan (de route van huidige lijn 10). Vanuit vervoerskundig oogpunt is vervangend vervoer voor de bediening van twee haltes niet noodzakelijk. De omgeving van tramhalte Van Speijkstraat heeft een reisalternatief met buslijn 24 (halte “Laan van Meerdervoort”). De omgeving van tramhalte “Elandstraat” kan uitwijken naar de gelijknamige halte van lijn RR3. Doorgaande reizigers vanuit Loosduinen (RR3) en Statenkwartier (lijnen1, 17 en 24) met bestemmingen in het centrum kunnen dit blijven doen. Dit neemt niet weg dat de gemeente Den Haag aangeeft om andere (sociale) redenen aangeeft dat (delen van) het Zeeheldenkwartier toch van vervangend vervoer voorzien moeten worden. Haaglanden acht dit een verantwoordelijkheid van de gemeente, maar zegt graag expertise toe bij het ontwikkelen van dit tijdelijke vervoersalternatief. Conclusie Stadsgewest Haaglanden:

Omleiding tramlijn 17 via route lijn 10 (gedurende 10 maanden in 2013) Geen vervoerskundige noodzaak voor vervangend vervoer Wijkbewoners worden verwezen naar RR3 of lijn 24 (of lopen/fietsen naar centrum) Haaglanden is Den Haag behulpzaam bij het ontwikkelen van een tijdig alternatief

voor het Zeeheldenkwartier


7.3 Opheffen van tramlijn 10 Tramlijn 10 draagt bij in het werkdag spitsvervoer vanaf CS richting World Forum Convention Center (hierna: WFC) en vanaf station HS richting Centrum. Voorgesteld wordt om werkdag/spits tramlijn 10 te staken (vanaf start werkzaamheden

Noordwal en Veenkade). De komende jaren wordt geïnvesteerd in het stevig opwaarderen van het tramnet. Met name in het hele gebied tussen station HS, station CS en de Grote Kerk moeten veel werken worden uitgevoerd. Alle tramlijnen in dit gebied krijgen te maken met korten langdurige omleidingen. Zo zal lijn 17 gedurende 10 maanden de route van lijn 10 moeten volgen (zie conclusie in voorstel 6.2); deze omleidingroute voorziet tegelijk in de OV relatie tussen Den Haag CS en WFC; tramlijn 10 is dan overbodig. Intussen worden maatregelen voorbereid om de inzet van de nieuwe trams (ook) mogelijk te maken op de trajectdelen van tramlijn 17 (Wateringseveld – Centrum) en lijn 15 (Nootdorp – Centrum). Dat biedt de mogelijkheid om de huidige doorkoppeling van de tramlijnen 16/17 vanaf drg 2014 te wijzigen in een doorkoppeling van tramlijnen 15/17 en waarbij tramlijn 16 (GTL8) de route Centrum – Zoutmanstraat – Statenkwartier van tramlijn 17 overneemt.

Voorstel vervallen werkdag spitslijn 10 (drg 2013) Voorstel lijn 16 vervangt lijn 17 naar Statenkwartier (drg 2014)

(lijnnummer in paars tekstvak: lijn is vervallen; lijnnummer in geel tekstvak: lijn is gewijzigd)


Vanaf begin 2013 wordt er gewerkt aan de vervanging van de Bosbrug, haltes en tramspoor in de Rijnstraat, de herinrichting van het Stationsplein HS, werkzaamheden aan de sporen Zieken en Spui (Spuibrug) en aan de herinrichting van de Lange Vijverberg. Alle werkzaamheden tezamen leiden tot het voorstel om lijn 10 te staken met ingang van dienstregeling 2013. Dat verlicht het moeten faciliteren van omleidingsroutes voor deze lijn. Gelet op de aanwezigheid van lijn 17 op de route van lijn 10 verwachten wij dat er in 2013 geen reizigersverlies zal optreden (betere bezetting op de andere lijnen). Er is voldoende tijd om na te denken over het invullen van de OV relatie DH CS <> WFC voor de situatie vanaf medio 2014. Daarvoor zijn meerdere varianten in studie. De opties die momenteel worden onderzocht zijn een routeverlegging van buslijn 24 (via Eisenhowerlaan en Scheveningseweg), een routewijziging van tramlijn 1 (langs Den Haag CS) of toch behoud van een lijndienst tussen Den Haag CS en het WFC. Deze studie wordt in dit jaar afgerond. 7.4 Inkorten tramlijn 19 tot Delft, Nieuwe Plantage Door het inzetten van twee richting materieel is het mogelijk om op de exploitatiekosten van tramlijn 19 te kunnen besparen. In voorstel 6.1 is deze voorgenomen inkorting van tramlijn 19 tot de in 2012 in Delft te realiseren keervoorziening Nieuwe Plantage besproken. Deze situatie geldt tot het moment dat lijn 19 over enkele jaren kan doorrijden via de Spoorzone naar Station Delft en de TU wijk. Dit voorstel heeft gevolgen voor de Haagse reizigers die vanuit Leidschenveen en Ypenburg richting Delft reizen. 7.5 Opheffen van buslijn 27 Voorgesteld wordt om de exploitatie van lijn 27 (Wateringen – DH Leyenburg) geheel te

staken. Om redenen van juridische aard i.v.m. de aanbesteding van alle lijnen die binnen de concessie Stad vallen is lijn 27 m.i.v. dienstregeling 2012 (weer) overgegaan van Veolia naar HTM. Voor de reiziger maakt het niet veel uit welke vervoerder de lijn exploiteert. De lijn valt onder de concessie Stad Bus. De telgegevens zijn van Veolia, de vorige exploitant van deze lijn. Lijn 27 van oudsher geen sterke lijn. Lijn 27 doet in Den Haag enkele haltes langs de Erasmusweg aan. De haltes liggen in het invloedsgebied van de tramlijnen 9 en 16 en van de buslijnen 21 en 37. Gemeten over de gehele lijn telt lijn 27 gemiddeld 4 reizigers per rit. Zie verder hoofdstuk 9.1 waar de gevolgen voor Wateringen verder zijn beschreven. 7.6 Inkorten lijn 26 tot Leyenburg; routewijziging lijn 23 Voorgesteld wordt om de exploitatie van lijn 26 op dit trajectdeel tussen Leyenburg en

Kijkduin te staken. Als gevolg hiervan is een kleine routeaanpassing van lijn 23 gewenst. In voorstel 7.8 wordt beschreven onder welke voorwaarden een deel van de route van

lijn 26 Leyenburg <> Houtwijk) kan worden behouden. Tussen OV knooppunt Leyenburg rijden in de huidige situatie diverse lijnen in de richting van Loosduinen (26 en 31) en Kijkduin (23 en 26).


In dit voorstel keert lijn 26 op knooppunt Leyenburg en verzorgt de ingekorte lijn het OV op de relatie Leyenburg – station HS – station Voorburg. Tussen Leyenburg en Loosduinen blijft lijn 31 gehandhaafd; lijn 23 verzorgt de relatie Leyenburg <> Kijkduin. De reismogelijkheden blijven behouden. Per saldo wordt het aantal vertrekmogelijkheden tussen Leyenburg en Kijkduin/Loosduinen wat minder waardoor reizigersverlies is te verwachten. Door het gedeeltelijk vervallen van lijn 26 zou een aantal haltes niet meer worden bediend. Daarom wordt tegelijk voorgesteld de route van lijn 23 te verleggen van de Lobelialaan – M. Vrijenhoeklaan naar de route Laan van Meerdervoort – Kijkduinsestraat. De omgeving Lobelialaan blijft bediend door de lijnen 23 (Laan van Meerdervoort) en 24 (Balsemienlaan). Lijn 23 doet de haltes Muurbloemweg (lijn 24) en Aronskelkweg (vervalt) niet meer aan; langs de omleidingsroute worden de volgende haltes bediend: Lobelialaan of Muurbloemweg en eventueel nabij de Heliotrooplaan (beide nader te bezien; betreft nieuwe bushaltes) en de halte Teunisbloemplein (huidige halte van lijn 26). 7.7 Strekken route lijn 21; lijn 26 eindpunt in Houtwijk Dit voorstel sluit aan op voorstel 7.7. Mocht voorstel 7.8 niet haalbaar zijn, dan wordt om

redenen van bezuinigingen lijn 26 conform voorstel 7.7 ingekort tot Leyenburg.

Voorgesteld wordt om de route van lijn 21 te strekken door de route tussen OV knooppunt Leyenburg en de Appelstraat te verleggen van Escamplaan – Houtwijklaan – Albardastraat – Appelstraat naar de route Leyweg – Thorbeckelaan – Appelstraat.

In dit voorstel wordt tegelijk de route van lijn 26 vanaf OV knooppunt Leyenburg

verlengd naar het vroegere keerpunt in Houtwijk, keerpunt Maurice Ravelweg.

Voorstel lijnvoering Den Haag Zuidwest drg 2013

(lijnnummer in paars tekstvak: lijn is vervallen; lijnnummer in geel tekstvak: lijn is gewijzigd)


Voor reizigers vanuit Den Haag Zuidwest ontstaat aldus een snellere reismogelijkheid in de richting van Statenkwartier en Scheveningen. De wijk Houtwijk wordt weer in het hart bediend. Houtwijk krijgt een betere verbinding met OV knooppunt Leyenburg. OV reizigers tussen Houtwijk en Scheveningen moeten anders reizen en krijgen te maken met een overstap. Reizigers tussen Houtwijk en Den Haag zuidwest moeten bij Leyenburg overstappen op lijn 21 of 37. De bediening van de vervallen haltes van de huidige route van lijn 21 kan deels worden overgenomen door lijn 26, die vanaf OV knooppunt Leyenburg via Escamplaan en Houtwijklaan (huidige route; samen met lijn 31) en via de Groen van Prinstererlaan en Maurice Ravelweg naar het vroegere keerpunt in Houtwijk gaat rijden. De haltes op de Albardastraat zelf („Groen van Prinstererlaan‟ en „Thorbeckelaan‟) worden niet meer bediend. De halte Binnentuinen blijft door lijn 26 wel bediend. Ter compensatie van de vervallen halte „Groen van Prinstererlaan‟ kan worden bezien of een andere halteverdeling mogelijk is uitgaande van een nieuw haltepaar op de Groen van Prinstererlaan (tussen Binnentuinen en de Albardastraat). 7.8 Schaven in dienstregelingen stadslijnen Bus De taakstelling dienstregeling OV 2013 moet voor een belangrijk deel ook in het busnet van HTM worden gevonden. Probleem is dat er een aanbesteding plaatsvindt van concessie Stad. Er kan vooralsnog geen overleg plaatsvinden over de voorstellen dienstregeling 2013 voor zover die de concessie Stad Bus aangaan. De nieuwe concessiehouder is bekend met het gegeven dat er voorstellen worden gedaan ten aanzien van het deels opheffen, deels wijzigen van de lijnvoering van het Haagse busnet. In de voorwaarden van het bestek is bovendien opgenomen dat de „nieuwe‟ vervoerder rekening moet houden met een grote bijdrage aan het verminderen van het aanbod in het busnet. Een deel daarvan moet worden gevonden in het „schaven in de dienstregelingen van bus‟. Er liggen mogelijkheden om te bezien waar de frequenties naar beneden kunnen worden bijgesteld. Haaglanden wil in overleg met de nieuwe vervoerder bezien of een geboden dienstregeling van 8x/uur naar 6x/uur kan worden verlaagd. Waar in de huidige dienstregeling 5à6 x/uur ritten wordt geboden kan misschien een kwartierdienst volstaan. In principe komen alle stadslijnen hiervoor in aanmerking. Er worden in deze inspraaknotitie geen concrete voorstellen gedaan. Deze onderwerpen – zowel het schaven in de dienstregeling als de eerder genoemde wijzigingen in het busnet – moeten direct na het bekend worden van de nieuwe vervoerder (mei 2012) met deze worden besproken. Naar verwachting zal een deel van alle wijzigingen niet per december 2012 kunnen worden doorgevoerd. In dat geval geldt de voorwaarde dat de overige aanpassingen waarover overeenstemming wordt bereikt per zomerdienst 2013 moeten worden geëffectueerd.


7.9 Voornemen opheffen halte Buitenhof (buslijnen 22 en 24) Er is binnen de gemeente Den Haag discussie over de halte Buitenhof van lijnen 22 en 24. Er zijn redenen om deze halte voor de reguliere buslijnen op te heffen:

- Halteverdeling tram en bus niet gelijk - Halte Buitenhof wordt niet goed gebruikt - Haltes liggen verbeteren openbare inrichting in de weg - Wens om medegebruik OV infrastructuur te bevorderen

Tussen Javastraat en Amsterdamse Veerkade rijden de buslijnen 22 en 24 een gemeenschappelijke route met tramlijn 1. Er wordt over dit trajectdeel deels wel en deels niet gebruik gemaakt van dezelfde infrastructuur en haltes. Getracht wordt om hierin de komende jaren meer eenduidigheid in aan te brengen. De halteverdeling van tram en bus wordt gelijk verdeeld opdat beter gebruik kan worden gemaakt van dezelfde infrastructuur (medegebruik OV baan en haltes voor tram en bus). Voor de korte termijn betreft dit het trajectdeel tussen Kneuterdijk en Grote Marktstraat. De tram halteert bij de haltes Kneuterdijk (Kneuterdijk) en Centrum/Parlement (Spui). De bus doet tussen deze haltes nog de halte Buitenhof (Buitenhof) aan. Aldus kan tussen Buitenhof en Lange Poten geen gebruik gemaakt worden van de vrije trambaan en ondervindt overig verkeer, kerende taxivoertuigen en busverkeer op de parallelwegen hinder van elkaar. Als de haltes Buitenhof voor de buslijnen 22 en 24 zouden komen te vervallen dan kan het busverkeer vanaf het Buitenhof gebruik maken van de vrije trambaan. De bus halteert waar de tram ook stopt: de haltes Kneuterdijk en Centrum/Parlement. In een latere fase kan bezien worden of ook meer eenduidigheid kan worden bereikt ten aanzien van de haltes in de Alexanderstraat en op de Kneuterdijk. De discussie is gaande en wordt ook besproken met de nieuwe concessiehouder Stad Bus. Mogelijk kan deze maatregel ook bijdragen aan een bezuiniging op het openbaar vervoer.


8. Leidschendam – Voorburg De gemeente Leidschendam – Voorburg heeft geen eigen stadslijnen. Het openbaar vervoer wordt verzorgd door tram- en buslijnen die in deze gemeente een begin/eindpunt hebben of door lijnen die Leidschendam – Voorburg op hun routes aandoen. De maatregelen die voor gemeente Leidschendam – Voorburg worden voorbereid zijn:

Omruilen eindpunten tramlijnen 2 en 6 Andere voertuigen op tramlijn 19

8.1 Omruilen eindpunten tramlijnen 2 en 6 Voorgesteld wordt om de eindpunten van tramlijnen 2 en 6 in Leidschendam om te ruilen MCH Antoniushove wil uitbreiden. Daarvoor is het nodig dat de keerlus komt te vervallen. Daarvoor in de plaats wordt langs de Banninglaan een tailtrack gerealiseerd waar voertuigen kunnen keren die in 2 richtingen kunnen rijden (zoals RR voertuigen en de nieuwe trams). Op lijn 2 rijden de voertuigen van RandstadRail (type Regio Citadis); dit zijn tweerichting voertuigen en kunnen dus een eindpunt krijgen bij MCH Antoniushove. In de toekomst zijn de voertuigen wellicht nodig om de verwachte reizigersgroei op de lijnen RR3 en RR4 te kunnen opvangen. Dan zullen de RR voertuigen vervangen worden door nieuwe trams. Op lijn 6 rijden de komende jaren nog de bekende trams (type GTL8); deze rijden in 1 richting en kunnen keren in de keerlus nabij de Dillenburgsingel. Op termijn (>2022) worden ook deze trams vervangen, mogelijk door 2 richting voertuigen. 8.2 Andere voertuigen op tramlijn 19 Voorgesteld wordt om op lijn 19 de Regio Citadis in te zetten (RandstadRail voertuigen) De route van lijn 19 wordt geschikt gemaakt voor de tijdelijke inzet (ca 5 jaar) van de Regio Citadis; daarna zullen de voertuigen vervangen worden door andere of nieuwe trams die in Delft door de Spoorzone, langs Delft Station en via de St. Sebastiaansbrug kunnen doorrijden naar de eindbestemming TU Technopolis (zie ook toelichting bij gemeente Delft). De aanpassingen van de infrastructuur, waaronder de beide tailtracks in Leidschendam en Delft worden naar verwachting eind 2012 opgeleverd. Op dat moment kan lijn 19 eindigen in de tailtrack van MCH Antoniushove. 8.3 Gevolgen voor de infrastructuur in Leidschendam – Voorburg Voor beide tramvoorstellen moeten werkzaamheden aan het tramspoor worden uitgevoerd. In verband met het bouwplan van MCH Antoniushove moet de huidige keerlus worden verwijderd. Dit heeft tijdelijke gevolgen voor de tramlijnen: lijnen 2 en 19 moeten gedurende de werkzaamheden doorrijden naar de keerlus Dillenburgsingel; in die periode rijdt tramlijn 6 tijdelijk naar eindpunt Aegonplein nabij station Mariahoeve. Tussen de Heuvelweg en de Patrijslaan wordt naast de Banninglaan een tailtrack aangelegd waar twee lijnen met tweerichting voertuigen kunnen keren (lijnen 2 en 19). De tijdelijke routes en de definitieve tramroutes vergen aanpassingen in de verkeerslichteninstallaties.


9. Overige voorstellen in Regio Haaglanden Naast de voorstellen van Zoetermeer, Delft, Den Haag en Leidschendam-Voorburg wordt in dit hoofdstuk de wijzigingsvoorstellen opgenomen voor de overige regiolijnen Haaglanden. Wijzigingen hebben betrekking op routes, frequenties, opheffen lijndelen, vervallen haltes, en/of uitbreiding/vermindering aantal ritten. De telcijfers die betrekking hebben op de voorstellen zijn waar nodig toegevoegd. Dit betreft de lijnen:

Lijn 27 Den Haag Leyenburg – Wateringen vervalt Lijn 30 route strekken in Hoornwijk en Plaspoelpolder Lijn 31/35 wijziging dienstregeling Lijn 38 route Schipluiden, inzet materieel en vervallen trajectdeel Lijn 50 wijziging dienstregeling vakantieperiode Lijn 60 trajectdeel Nootdorp – Leidschenveen vervalt Lijn 69 Delft station – Delft TU wijk: wijziging dienstregeling

Lijn 70 Stadsdienst Zoetermeer wijziging dienstregeling Lijn 86 Naaldwijk – Schiedam wijziging dienstregeling Lijn 121 Delft station – Pijnacker station RR – Zoetermeer CW wijziging dienstregeling Lijn 130 wijziging dienstregeling (Station Delft – Tanthof vervalt: zie voorstellen Delft) Lijn 421 halte Westerhonk vervalt; wijziging dienstregeling Lijn 468 Wassenaar Duinrell – Strand vervalt

Voorstel lijnvoering Den Haag Zuidwest drg 2013 (lijnnummer in paars tekstvak: lijn is vervallen; lijnnummer in geel tekstvak: lijn is gewijzigd)


9.1 Lijn 27 Den Haag Leyenburg – Wateringen vervalt Voor de opheffing van lijn 27 in het kader van de aanbesteding kavel stad wordt verwezen naar hoofdstuk 7 Den Haag. Wateringen heeft geen noord-zuid verbinding meer van Wateringen Hoefsmid via Kerklaan en Erasmusweg naar Leyenburg. Beschikbaar zijn voor Wateringen de west-oost verbindingen van tramlijn 16, 17; lijn 30; lijn 37 met 1 overstap naar Leyenburg; lijn 21 naar Leyenburg. De bezettingsgegevens zijn voor 62 ritten (heen en terug per dag) op maandag t/m vrijdag 239 reizigers per dag. Een gemiddelde van ca. 4 reizigers per rit. Gelet op de geringe aantallen reizigers op de noord-zuid relatie, zijn er via de west-oost verbindingen nog steeds vele mogelijkheden, met eventueel een overstap, de bestemmingen te bereiken. Voorstel opheffen lijn 27.

Oppervlaktebediening Wateringen na vervallen van lijn 27 Bedieningsgebied om de halte binnen een straal van 400 meter (5 min lopen)

9.2 Lijn 30 route strekken in Hoornwijk en Plaspoelpolder Lijn 30 rijdt zeven dagen per week een lus in de Plaspoelpolder (langs haltes De Bruyn Kopsstraat en Patentlaan) en in Hoornwijck (langs halte Laan van Oversteen). Het gebruik van deze haltes is met name buiten kantooruren zeer beperkt en levert doorgaande reizigers een onnodig lange reistijd op. Voorgesteld wordt de route van lijn 30 te strekken in de Plaspoelpolder en in Hoornwijck. In de Plaspoelpolder rijdt lijn 30 dan via de Diepenhorstlaan in plaats van de De Bruyn Kopsstraat en in Hoornwijk via de Laan van Hoornwijck in plaats van de Laan van Oversteen. Gebruikers van de haltes De Bruyn Kopsstraat en Patentlaan maken gebruik van lijn 50 of tramlijn 17, of van de halte Verrijn Stuartlaan (lijn 30). Gebruikers van de halte Laan van Oversteen kunnen gebruik maken van de halte Laan van ‟s Gravenmade. Telcijfers: Lijn 30 heeft voor maandag t/m vrijdag (heen en terug) 102 ritten per dag. Lijn 30 strekken in de Plaspoelpolder Vervallen haltes Instappers/dag Uitstappers/dag In/uit per rit

Rijswijk, De Bruyn Kopsstraat 23 20 0,5

Rijswijk, Patentlaan 14 42 0,6


Lijn 30 strekken in Hoornwijck Vervallen haltes Instappers/dag Uitstappers/dag In/uit per rit

Rijswijk, Laan van Oversteen 31 35 0,7

Gelet op de geringe in- en uitstappers voor de Plaspoelpolder en Hoornwijck en de goede halte alternatieven wordt de route voor beide wijkdelen van lijn 30 gestrekt uitgevoerd. 9.3 Lijn 31/35 wijziging dienstregeling De bezetting van lijn 31 op het traject ‟s Gravenzande – Naaldwijk is in de avonduren beduidend lager dan op het traject Den Haag – Monster – ‟s Gravenzande. Op ma t/m vrij na 22.00 uur, op zat na 19:00 uur en op zondag de hele dag volstaat een uurdienst op ‟s-Gravenzande – Naaldwijk. Op het hele traject van lijn 35 Den Haag – Hoek van Holland volstaat op ma t/m zat na 19:00 uur en op zondag de hele dag een uurdienst. Voorgesteld wordt om op lijn 35 vanaf 19.00 uur de frequentie te verlagen van een halfuurdienst naar een uurdienst en tussen 19:00 en 22:00 het lange traject (Leyenburg – Poeldijk - Hoek van Holland) te rijden. Op ma- vr na 22.00 uur, op za na 19:00 uur en op zondag de hele dag vervallen de huidige ritten van lijn 35 tussen ‟s Gravenzande en Hoek van Holland. Dan rijdt de halfuurdienst van lijn 31 vanaf ‟s-Gravenzande om en om naar Naaldwijk (lijnnummer 31; uurdienst) of naar Hoek van Holland (lijnnummer 35; uurdienst). Met deze dienstregelingopzet blijft de verbinding Hoek van Holland – Naaldwijk met een geregelde overstap in ‟s Gravenzande ook één keer per uur gehandhaafd en houdt Hoek van Holland altijd minimaal één keer per uur een directe verbinding met Den Haag. 9.4 Lijn 38 route Schipluiden, inzet materieel en vervallen trajectdeel Route en materieel Op dit moment wordt met een variëteit met bussen gereden en verschillende versterkingen: midi-bussen van Veolia (type/Tourquase) en touringcars van Pasteur/Vreugde Tours. De versterkingsritten zijn gebaseerd op de vraag van vervoer bv. Afgestemd op de schooluren. Steeds meer klachten bereiken Veolia en het Stadsgewest dat de versterkingsritten niet aansluiten op de vervoervraag als de scholen besluiten om de lestijden te verschuiven. De busdienstregeling is een vaste dienstregeling en is niet variabel per dag te verschuiven. Hierdoor ontstaat een overvolle bezetting op de reguliere kleine busritten en een relatief lage bezetting op 12 meter versterkingsbusritten. Om deze problemen op te lossen wordt voorgesteld om lijn 38 met standaard 12 meter aardgasbussen te rijden in plaats van de midi-bussen. Hierdoor is voldoende capaciteit beschikbaar met een efficiënte en eenduidige dienstregeling. Alle inhuur versterkingsritten kunnen vervallen waardoor de exploitatiekosten van lijn 38 eenvoudig kunnen worden verlaagd. De route voor de standaard 12 meter (aardgas)bussen zal in verband met de gewenste vlotte doorstroming van het busverkeer en in het belang van de doorgaande reiziger in principe via de rondweg N468 om Schipluiden zijn. Voor de “buitenom route” moeten voor de bediening van Schipluiden langs de N468 twee halteparen worden aangelegd. Gemeente Midden-Delfland wil de route door het dorp handhaven. Daarvoor dient de gemeente geschikte infrastructuur (bijv. een passeerstrook en –passeerlichten regeling) in de dorpskern te realiseren opdat de route geschikt wordt voor twee richtingen busverkeer met 12 meter standaard aardgasbussen over de Dorpsstraat. Als hierover overeenstemming


wordt bereikt en deze voorzieningen garant staan voor een vlotte doorstroming kan de busroute door het Centrum gehandhaafd blijven. Het Stadsgewest treedt over beide alternatieven in overleg met gemeente Midden-Delfland en/of de Provincie. Een van beide oplossingen moet gereed zijn per start dienstregeling 2013. Vervallen traject Maasland viaduct – Maassluis Voor het traject tussen Maasland viaduct en Maassluis zijn de bezetting gegevens als volgt: Lijn 38 week: Richting Maasland 70 reizigers per dag bij 21 ritten per dag 3,33 reizigers per rit

Richting Maassluis 74 reizigers per dag bij 21 ritten per dag 3,52 reizigers per rit

Lijn 38 zaterdag: Richting Maasland 21 reizigers per dag bij 10 ritten per dag 2,10 reizigers per rit

Richting Maassluis 25 reizigers per dag bij 10 ritten per dag 2,50 reizigers per rit

Het aantal reizigers op lijn 38 tussen Maasland viaduct en Maassluis is beperkt. Voorgesteld wordt om dit traject te laten vervallen. Voor reizigers tussen Maasland viaduct en Maassluis zijn Qbuzz lijn 126 en 226 richting Maassluis / Vlaardingen / Schiedam het alternatief. Daarnaast is ook nog lijn 86 beschikbaar richting station Schiedam centrum. Veolia zal in overleg met Qbuzz de overstap regelen op Maasland viaduct. 9.5 Lijn 50 wijziging dienstregeling vakantieperiode Het gebruik van lijn 50 is in de vakantieperioden lager dan normaal. Voorgesteld wordt daarom de ritten tussen 10:00 en 15:00 uur in de vakantieperioden op te heffen. Lijn 30 is dan het alternatief. 9.6 Lijn 60 Trajectdeel Nootdorp- Leidschenveen vervalt Voor het traject tussen Nootdorp en Leidschenveen zijn de bezetting gegevens als volgt: Lijn 60 week: Richting Nootdorp 43 reizigers per dag bij 25 ritten per dag 1,72 reizigers per rit

Richting Leidschenveen 48 reizigers per dag bij 25 ritten per dag 1,92 reizigers per rit

Lijn 60 zaterdag: Richting Nootdorp 33 reizigers per dag bij 25 ritten per dag 1,32 reizigers per rit

Richting Leidschenveen 39 reizigers per dag bij 25 ritten per dag 1,56 reizigers per rit

Het aantal in/uitstappers bedraagt per halte/dag: Donau 4, Tiber 5; Dinkel 6; Theems 3; Loire 15 en Castellum 9. Dat komt overeen met gemiddeld 1 in/uitstapper per rit. De meest gebruikte haltes Loire en Castellum liggen in de directe omgeving van de RandstadRailhalte Forepark, de halte Donau ligt dichtbij station Ypenburg. Voor deze haltes zijn dus goede alternatieven. Alleen voor de haltes Tiber, Dinkel en Theems geldt dat loopafstanden toenemen. De bezetting van lijn 60 is dusdanig laag dat voorgesteld wordt voor opheffing van lijn 60 voor het traject Nootdorp – Leidschenveen. De bus keert terug in Nootdorp via route Kerkweg – Veenweg – Laan van Nootdorp. De halte Parade (richting Delft) moet hiervoor als een haltekom worden uitgevoerd opdat de retourrit hier haar juiste vertrektijd kan afwachten. Haaglanden treedt hierover in overleg met gemeente Pijnacker-Nootdorp.


9.7 Lijn 69 Delft station – Delft TU wijk: wijziging dienstregeling In de vakantieperioden rijden de laatste twee retourritten van lijn 69 niet. Aangezien veel werknemers op Technopolis niet gebonden zijn aan schoolvakanties en hier ook geen alternatief is, wordt voorgesteld de laatste twee ritten ook buiten vakantieperioden te rijden. 9.8 Lijn 70 Stadsdienst Zoetermeer wijziging dienstregeling Op dit moment rijdt lijn 70 in de ochtend- en avondspits een 7,5-minutendienst. Uit onderzoek blijkt dat de frequentie in de ochtend- en middagspits kan worden verlaagd. Voorgesteld wordt de frequentie in de ochtendspits te verlagen naar een 10-minutendienst en de frequentie in de middagspits te verlagen naar een 15-minutendienst. 9.9 Lijn 86 Naaldwijk – Schiedam wijziging dienstregeling Voor de meeste lijnen van en naar Naaldwijk die in de late avonduren een uurdienst rijden geldt dat de frequentie na 22:00 uur wordt verlaagd van een halfuursdienst naar een uurdienst. Lijn 86 (Naaldwijk – Schiedam) vormt hierop een uitzondering. Op dit traject wordt al vanaf 21:00 uur een uurdienst gereden. Om een eenduidiger dienstregeling te bieden wordt voorgesteld ook op dit traject tot 22:00 uur een halfuursdienst te bieden. Concreet houdt dit voorstel in dat op weekdagen ‟s avonds één extra retourslag Naaldwijk – Schiedam wordt gereden. Tweede voorstel. Gelet op de bezettingcijfers wordt voorgesteld om de ritten (Naaldwijk-Den Haag) met de nummers 10 (7:13–7:33 uur) en 22 (8:13-8:36 uur) op maandag t/m vrijdag op te heffen.

9.10 Lijn 121 Delft station – Pijnacker – Zoetermeer CW: dienstregeling Lijn 121 rijdt op dit moment in de ochtendspits een 7,5 minutendienst. Uit onderzoek blijkt dat de frequentie in de ochtendspits kan worden verlaagd naar een 10 minutendienst. 9.11 Lijn 130 wijziging dienstregeling (Delft Station – Tanthof vervalt) Het te vervallen lijndeel Delft Station – Tanthof is beschreven in de voorstellen voor gemeente Delft. Het dienstregelingvoorstel hierna geldt voor het trajectdeel Den Haag – Rijswijk – Delft Station. Lijn 130 is op het traject Den Haag – Rijswijk – Delft Station een goede lijn. Desondanks zijn er momenten waarop de vraag naar vervoer niet aansluit bij het aanbod:

- Het gebruik van lijn 130 neemt op op alle dagen van de week na 20:00 uur sterk af. Daarom wordt voorgesteld alle ritten na 20:00 uur te laten vervallen.

- In de vakantieperioden is de bezetting van lijn 130 tussen Den Haag en Rijswijk circa 50% lager dan buiten de vakantieperioden. Daarom wordt voorgesteld de korte slagen tussen Rijswijk en Den Haag in de vakantieperioden te laten vervallen.

- Op zaterdagochtend wordt al om 8:00 uur gestart met een kwartierdienst tussen Rijswijk en Den Haag. De bezetting is op zaterdagochtend dusdanig dat wordt voorgesteld de frequentie op zaterdagochtend tussen 8:00 en 11:00 uur te verlagen naar een halfuursdienst.


9.12 Lijn 421: halte Westerhonk vervalt; wijziging dienstregeling Voorgesteld wordt daarom het eindpunt van lijn 421 te verleggen naar de halte Haeghe Flor en de halte Westerhonk te laten vervallen Lijn 421 rijdt hoofdzakelijk voor werknemers van Haeghe Flor. Alleen voor rit 5 (aankomst 8:27 uur) is 1 uitstapper bij halte Westerhonk geteld. Alle overige ritten (1, 3, 7, 9, 2, 4, 6, 8, 10) hebben 0 in- en uitstappers. Het gebruik van de halte Westerhonk (het huidige eindpunt van lijn 421) is marginaal, mede door de aanwezigheid van halte Schelppad (lijn 31), die op een vergelijkbare afstand van Westerhonk ligt en elk kwartier wordt bediend.. Voor rit 3 richting Haeghe Flor is de bezetting 1 reiziger en voor rit 10 richting Leyenburg is de bezetting 0 reiziger. Gelet op de bezettingcijfers wordt voorgesteld om rit nummer 3 (Leyenburg-Monster: 7:39-7:57 uur) en 10 (Monster-Leyenburg: 16:43-17:02 uur) maandag t/m vrijdag op te heffen. 9.13 Lijn 468 Zomerdienst Wassenaar Duinrell – Strand vervalt Lijn 468 is een seizoenslijn die voornamelijk rijdt voor gasten van park Duinrell. Het gebruik van de lijn is zeer beperkt. We hebben te maken met een lijn die als het slecht weer is nauwelijks bezetting kent en als het mooi weer is de bus in de file zit. In het laatste geval is fietsen of lopen sneller. De bezetting gegevens zijn voor 42 ritten (heen en terug) op maandag t/m vrijdag, zaterdag, zondag resp. 85, 55, 81 reizigers per dag. Een gemiddelde van resp. 2,02; 1,30; 1,92 reizigers per rit. Voorgesteld wordt deze lijn op te heffen.


10. Overzicht van de voorstellen RR/tram en bus RR/Tram

Of voorstel: Knippen RR3 in de avonduren en op (zaterdag en) zondag

Of voorstel: RR3 op avond/zondag om-en-om door de Krakeling

Opheffen tramlijn 10 HS – Statenkwartier

Na werkzaamheden Noordwal/Veenkade lijn 16 ipv lijn 17 naar Statenkwartier (6x/u)

Inzet Regio Citadis op lijn 19; inkorten tot MCH Antoniushove – Delft Nieuwe Plantage

Lijnen 2 en 6: omkeren eindpunten in Leidschendam

Concessie Stad Bus (resultaat inspraak in overleg met nieuwe vervoerder)

Inkorten lijn 26: keerpunt Kijkduin wordt keerpunt Leyenburg; route aanpassen lijn 23 bij Kijkduin

Route strekken lijn 21 (Thorbeckelaan); lijn 26 verlengen naar keerpunt in Houtwijk

Buslijn 27 vervalt geheel (Wateringen; deel Erasmusweg; zie ook onder Regiolijnen)

Schaven in dienstregeling busdiensten (nader te bezien i.o.m. nieuwe vervoerder)

Lijnen 22 en 24: voornemen opheffen halte Buitenhof

Schaven in dienstregeling buslijnen

Stadsdienst Zoetermeer

Voorstellen RR3: zie onder RR/tram

Staken exploitatie stadslijnen 74 en 77

Lijn 70: wijziging dienstregeling

Stadsdienst Delft

Voorstel tramlijn 19: zie onder RR/tram

Stadslijn 80 tussen Delft Station en Ikea: wijziging dienstregeling

Wijzigingen in busnet op het traject Station – Tanthof - lijn 82 vervalt op trajectdeel Station – Tanthof - lijn 130 vervalt op trajectdeel Station – Tanthof - lijn 60 wordt verlengd met Delft Station - Tanthof - Lijn 80 wijzigen route en dienstregeling (wordt ma t/m zat overdag) - Lijnen 60 en 80 gestrekte route Voorhofdreef; - optie buurtbusproject voor ziekenhuis - Buitenhof – In de Hoven - Voorhof – station Zuid

Traject Station – Delfgauw/Emerald (wordt bediend door verlengde lijn 37)

Regiolijnen

Lijn 27 Den Haag Leyenburg - Wateringen vervalt (zie ook onder Den Haag)

Lijn 30 Route strekken in Hoornwijk en Plaspoelpolder

Lijn 31/35 Wijziging dienstregeling

Lijn 38 Route Schipluiden; inzet materieel en vervallen trajectdeel (Maassluis/Maasland)

Lijn 50 Zoetermeer - Rijswijk wijziging dienstregeling

Lijn 60 Trajectdeel Nootdorp – Leidschenveen C vervalt

Lijn 69 Station Delft – TU wijk wijziging dienstregeling

Lijn 86 Naaldwijk – Schiedam wijziging dienstregeling

Lijn 121 Delft Station – Pijnacker – Zoetermeer CW wijziging dienstregeling

Lijn 130 Den Haag – Rijswijk wijziging dienstregeling (trajectdeel Delft Station – Tanthof vervalt – zie Delft)

Lijn 421 halte Westerhonk vervalt; wijziging dienstregeling

Lijn 468 Zomerdienst Wassenaar Duinrell – Strand vervalt

PD/RK/feb 2012


Bijlage 1

Overzicht van (t/m 10 feb 2012) ontvangen reacties op de uitvraag van wensen en voorstellen tot bezuinigingen in de OV dienstregeling 2013 Via een advertentie in de lokale bladen zijn burgers van het Stadsgewest Haaglanden begin januari 2012 uitgenodigd tot het indienen van wensen en voorstellen tot bezuinigingen in het openbaar vervoer. Men kon reageren in de periode tussen 11 januari en 15 februari 2012. Indieners van suggesties hebben een ontvangstbevestiging ontvangen waarin is gesteld dat de reacties voor zover relevant worden meegenomen in de voorbereiding van de voorstellen dienstregeling 2013. Men is bovendien gewezen op de formele Inspraakprocedure waarbij belanghebbenden opnieuw kunnen reageren op de uitgewerkte voorstellen voor de dienstregeling 2013. In het hiernavolgende een overzicht van de tot nog toe ontvangen reacties.

Brief SH12.5671

Inwoner Den Haag Korte reactie Haaglanden

Tarieven

Verhogen tarieven met inflatiepercentage en percentage bovenop

Jaarlijks worden de tarieven verhoogd met een indexatie- percentage. De methodiek is landelijk tussen overheden en vervoerders afgesproken. Een extra verhoging van de kilometertarieven wordt overwogen.

Afschaffen kortingen 65 plus; motivatie: geboren tussen 1907-1947 hebben goed pensioen, geen subsidie nodig. De anderen hebben een Ooievaarspas (gratis OV).

De ouderenkorting is ingevoerd als inkomensmaatregel in de jaren 70 en is niet meer van deze tijd. Overwogen wordt de ouderenkorting, naar analogie van NS, om te zetten in een kortingskaart tegen een vast bedrag per jaar waarmee buiten de spitsuren met korting kan worden gereisd.

Reductietarief kinderen 4 – 11 jaar ieder jaar procenten afbouwen

Dit wordt niet in eerste instantie overwogen. De drempel voor het gebruik van het OV door kinderen is al vrij hoog omdat de korting alleen gegeven wordt indien voor elk kind afzonderlijk een persoonlijke OV-chipkaart wordt aangeschaft.

Bij vervoerders efficiëntere organisatie: versoberen arbeidsvoorwaarden, minder management, betere

roosters

Algemeen punt van aandacht, voor Haaglanden, maar vooral voor

vervoerders

Toeristen: vervoerskaart online aanvragen, betalen via PayPal, Creditcard of Ideal, kaart printen thuis. Bij aankomst in Haaglanden direct reizen zonder eerst kaart te kopen. Kaarten geschikt maken voor meerdere personen.

Het beleid is er op gericht om (vrijwel) alle reizigers met de OV-chipkaart te laten reizen. Dit type vervoerbewijzen kan niet door OV-chipkaartapparatuur worden “gelezen” en vergt dus een vrij kostbare investering in nieuwe controleapparatuur voor rijdend personeel en controleurs. Deze suggestie zullen wij niet overnemen.

Halteafstanden vergroten zodat de exploitatiesnelheid toeneemt. Middenperronhaltes maken bij ombouw.

Haltes liggen op vervoerkundig interessante locaties en liggen zo


Voorstellen haltes: - Geysterenweg (tram 16); - Hofzichtlaan (tram 6) vier haltes op korte

afstand van elkaar bv Margarethaland; - Bij verbouwing tram 9 een middenperron Melis

Stokelaan tussen A. Bijnslaan en Moerweg en 4 haltes A. Bijnslaan en Moerweg opheffen;

verdeeld dat de meeste reizigers bereikt worden in een straal van ca 400m rondom een halte. Een te grote loopafstand is problematisch voor de ouderen en minder validen. De eerste 2 voorstellen zijn niet actueel; Haaglanden werkt wel aan een voorstel mbt de haltes Moerweg en Anna Bijnslaan.

Dienstregeling Tram

Tram 10 ringlijn maken. Ochtendroute ringlijn 10: als lijn 10 naar Staten- kwartier - via route lijn 17 tot Buitenhof – via Hofweg-Spui-Kalvermarkt-Scheldeldoekshaven naar CS. Avondroute ringlijn 10 in omgekeerde richting: Schedeldoekshaven – Kalvermarkt – Spui – lijn 17 Statenkwartier – als lijn 10 terug naar CS. Verbinding CS/Centrum-HS vervalt voor lijn 10, voldoende alternatieven: 1, 9, 15, 16, 17

Lijn 17 is een lijn die niet in 1 richting gereden kan worden; op de route Torenstraat – Zoutmanstraat en over Centrum/CS/HS heen is in beide richtingen een tramdienst nodig. Zie verder voorstellen 6.2 en 6.3.

Tram 11 en 12 eindpuntrust Rijkswijkseplein laten vervallen of exploitatief koppelen zoals lijnen 15 en 16. Tram 11 en 12 zijn qua tijdsduur korte lijnen, rijtijd 25 en 35 minuten. Na iedere rit eindpuntrust is luxe. Alleen eindpuntrust op Markenseplein en Scheveningen. Of exploitatief aan elkaar koppelen tram 11 en 12 op Rijkswijkseplein.

Prima voorstel. Zie voorstel 6.4

Dienstregeling Bus

Lijn 18 ‟s avonds na 20:00 uur overnemen door lijn 130. Of lijn 18 ‟s avonds na 20:00 uur opheffen. Lijn 130 neemt route vanaf Rijswijk station over. Deel uursdienst Delft-Rijswijk worden de korte diensten tot Rijswijk station ingelegd zodat halfuursdienst op lijn 18 gedeelte blijft bestaan. Reizigers (‟s avonds) in Moerwijk en Schilderswijk nemen tram 16, 6, 9, 25. Alternatief is lijn 18 ‟s avonds laten eindigen op Rijswijk station. Lijn 30 rijdt rondje Steenvoorde in halfuurdienst. Gering aantal reizigers De Schilp-Steenvoorde.

Lijn 130 rijdt in Delft, Den Haag en Rijswijk. Zie voorstellen 5.5, 6.8 en 7.2 (nieuwe functie lijn 130). Dienstregeling lijn 18 kan wellicht wat soberder: zie voorstel 6.10.

Lijn 24. Overlap met de dienstverlening in Mariahoeve en richting Kijkduin. Voorstel lijn 43 en 91 over Diamanthorst en Theresiastraat rijden. Lijn 24 eindigt op CS. Overdag 15 minuten voldoende. Alternatief: tram 6. Voor winterdienstregeling lijn 24 niet meer naar Kijkduin maar naar S. Lohmanplein rijden. Overbediening vanwege lijn 23. Winterperiode zijn voldoende alternatieven

Interessante voorstellen. Echter: - voor lijn 91: zie voorstel 9.1. Lijn 43 rijdt in een telage frequentie om vervoervraag lijn 24 te kunnen overnemen. - voor lijn 24 naar Kijkduin: zie de voorstellen 6.6 en 6.7. Lijn 24 is en blijft nodig voor Kijkduin.

Lijn 21 Route Albardastraat-G.van Prinstererlaan-Houtwijklaan-Escamplaan-Leyenburg vervangen door Appelstraat-Thorbeckelaan-Leyweg. Voor de halte Binnentuinen/Albardastraat (Parnassia) tram 2 of lijn 23/26.

Interessant voorstel. Zie ook voorstel 6.6 en 6.7.

Lijn 26 ‟s avonds na 20:00 uur opheffen Lijn 31 neemt ‟s avonds in halfuurdienst lijn 26 over van Leyenburg – Den Haag HS. Route Kijkduin-Leyenburg is lijn 23.

Lijn 31 ‟s avonds door laten rijden is geen simpel voorstel. Voor lijn 26: zie de voorstellen 6.6, 6.7, 6.9 en 6.10.

Lijn 27 opheffen Te veel overlap tussen lijn 27 en 37. Voorstel is lijn 37 route van lijn 27 te laten rijden tot Wateringse Veld. Ook overlap met tram 16.

Interessant voorstel. Zie voorstel 6.5.

Lijn 28 opheffen Opvangen door lijn 45 of 46 door Binckhorst naar CS. In de spitsuren enkele extra ritten lijn 45/46. Reizigers Clingendael met lijn 29 over Wassenaarseweg

Lijn 45/46 zijn nodig op huidige route door Voorburg. Lijn 28 daarom te handhaven op traject Binckhorst-CS. Lijn 29 concurreert niet met lijn 22,


en van Alkemadelaan. Lijn concurreert met lijn 22. Alternatieven zijn de lijnen 88, 89, 90.

maar is „onderdeel van lijn 22‟, met alleen een ander keerpunt (TNO).

Lijn 46 rechttrekken Lijn 46 over de Noordsingel. Nu overlap met tram 2 route Leidsenhage-Dillenburgsingel.

Bewoners van Voorburg hebben een reisrelatie met Leidsenhage en MCH Antoniushove. Bewoners Prinsenhof hebben dezelfde reisrelatie. De Noordsingel is vervoerkundig gezien geen aantrekkelijke route. Reizigers zijn in hoofdzaak geörienteerd op de routes van de tram en buslijn 45.

Brief SH12.5672

Inwoner Delft Korte reactie Haaglanden

Verkeerslichteninstallaties beter afstellen t.g.v. betere doorstroming voor OV

Altijd uitgangspunt bij alle gemeenten.

Integreren lijn 60 met de stadsdienst Delft via Delft station – Voorhofdreef – Tanthof. Laten vervallen lijn 130 Delftse traject.

Zie voorstel 6.3 voor de voorstellen voor de lijnen 60, 80, 82 en 130.

Lijn 130 ma/vr verschuiven naar TU-wijk. Eindpunt station Delft.

Lijn 69 voldoet aan vraag vervoer van/naar TU-wijk. Andere keuze gemaakt voor lijn 130 (voorstel 9.11)

Brief SH12.5874


Overbediening tram en bus op traject Javastraat/Alexanderstraat en Den Haag Centraal met als suggesties:

Per saldo wordt voorgesteld om lijn 24 tussen javastraat en DH CS op te heffen; past niet in visie op busnet.

Koppeling bus 18 en bus 24 traject Rijswijk De Schilp-Den Haag Centraal -Station Mariahoeve.

Lijn 24 blijft gehandhaafd.

Koppeling bus 24 en bus 22 traject Kijkduin-Javastraat-Madurodam-Scheveningen Noorderstrand-Duindorp.

Past niet in visie op busnet.

Koppeling bus 22 en bus 28 traject Duinzigt-J.Israelplein- Den Haag Centraal-Voorburg station.

Voorstel voegt weinig toe aan busnet op bezuinigingen; niet overnemen

Aantakbus 28 traject Clingendael- J.Israelplein met overstap op bus 22 (nieuw)

Voorstel voegt weinig toe aan busnet op bezuinigingen; niet overnemen

Intensivering of routewijziging lijn 1 en lijn 10 traject Vredespaleis cq. Plein 1813 - Den Haag Centraal

Zie de voorstellen voor lijn 10 (en optie lijn 1 voor dienstregeling 2014)

Aanvullend: koppeling of nummerwisseling in spits lijnen 10 en 11, wel hogere frequentie lijn 10 en geen “hoedrijden” meer.

Zie voorstel voor lijn 10 (opheffen); past niet in visie op tramnet.

Brief SH12.5875

Inwoner Delfgauw Korte reactie Haaglanden

Verbetering aansluiting lijn 121 op treinen van/naar Gouda en Utrecht.

Wordt voorgelegd aan Veolia.

Verlenging lijn 32 met route lijn 34 waardoor reizigers minder hoeven over te stappen. Verleng route lijn 32 met ritten lijn 34 naar Monster.

Wordt voorgelegd aan Veolia.

Lijn 174 door Pijnacker-Zuid. Vergroting bezetting als lijn door de nieuwe wijk rijdt via halte RR Pijnacker-Zuid – Berkel Oostmeerlaan i.p.v. RR Berkel Westpolder. Voor halte RR Berkel Westpolder rijdt vanaf drgl 2013 de ZoRo-bus.

Vorig jaar bekeken en te weinig bebouwing dus geen klanten. Het bouwtempo is laag, weinig woningen bij gekomen. Bovendien is de Tuindersweg met minstens een jaar vertraagd en zal een verbinding van Keijzershof naar de Tuindersweg pas in 2014 gereed zijn.

Extra halte N470 Delfgauw / Ruyven Halte langs N470 nabij fietstunnel bedrijventerrein Delfgauw Ruyven voor betere bereikbaarheid.

De wens voor een halte aan de N470 bij Ruyven is aan de Provincie doorgegeven. De provincie is wegbeheerder van de N470 en bepaalt of er bushaltes langs de weg mogen komen. De provincie zal de


wens in de trajectstudie N470-west nader bekijken. Een en ander is tevens afhankelijk van de beschikbare ruimte naast de weg en de kosten.

Brief SH12.5960


Niet meer bezuinigen (zie ook Rotterdam) Helaas ontkomt Haaglanden niet aan de bezuinigingen. Dat geldt ook voor Rotterdam, maar Rotterdam hanteert om redenen een ander ritme.

Lijnen 25 en 130 verlengen naar Den Haag CS Past niet in de bezuinigingstaakstelling OV en in idee verkeerscirculatie plan (VCP) van Den Haag.

Lijn 26 via Meppelweg en Vreeswijkstraat; meerijden met lijn 25; minder parallelliteit met tramlijnen RR4/6.

Zie voorstellen lijnen 25 en 26 (waarbij lijn 25 wordt ingekort).

Lijn 27: inzet kleine bus, maar niet opheffen. Reizigers Wateringen en Erasmusweg willen met de bus de Leyweg en naar Leyenburg.

Zie voorstel (te vervallen) lijn 27.

Geen aanpassingen in de dienstregelingen van de lijnen RR3, RR4, 6, 9, 21, 25, 26, 27 en 37.

Zie de voorstellen voor tram en bus.

Omruilen eindpunten lijn 9 (naar Wateringse Veld) en lijn 16 (naar Vrederust).

Is vervoerkundig niet aan de orde (te duur, te complex en niet nodig).

Brief SH12.5966


Algemeen

Rijtijden en rusttijden monitoren, moet voldoen wettelijke kaders voor de trams (niet voor bus, rijdt vlot door).

Het monitoren en bevorderen van een vlotte doorstroming van tram (en bus) is een punt van voortdurende aandacht. De reistijd op tramlijn 19 is recentelijk verkort. Lijn 11 ondervindt hinder van de omleidingsroute. De komende periode zal hinder worden ondervonden van de vele werkzaamheden, maar ook dan is een vlotte doorstroming gewenst.

Inventarisatie volgt voor Westlandse lijnen. Niet meer bezuinigingen in Westland. Veel weg (lijnen 34, 36)

Wij wachten eventuele voorstellen niet af. Zie de notitie voor de voorstellen van Haaglanden.

HTM Tram en bus suggesties op lijnnummer

lijn 1 - Geen wijzigingen lijn 2 - Uitgaande van de RRfrequentie checken of de 10 min.freq in de spits niet te laag is. lijn 3 - De tussendienst de Sav. Lohmanpl-CS is niet altijd optimaal afgestemd zodat lege trams rijden na de volle(re) diensttram uit Zoetermeer. De tussendienst ware 2/3 minuten voor de diensttram vanuit Zoetermeer te laten vertrekken. Vraag: zijn alle tussendiensten nodig? lijn 4 - Ook hier is de afstemming tussen de koppelstellen en de diensttram niet optimaal. Zo vertrekt nogal eens een koppelstel vlak na de diensttram. Ook is een reizigerstelling geboden of alle diensten met koppeltrams nodig zijn of dat met 1 voertuig kan worden volstaan. M.a.w. is op de echte drukke ritten de materieelinzet afgestemd op het aanbod. Beter ware op termijn de hele 4 in de spits om de 10 minuten met koppelstellen te rijden. Hiervoor zal men enkele haltes moeten verlengen.

lijn 1: geen voorstel lijn 2: na intro Regio Citadis op lijn 2 zullen wij vraag en aanbod monitoren lijn 3: zie de twee voorstellen RR3 voor wat betreft de avond en zondaginzet. De inzet van de tussendiensten overdag is een punt van aandacht. lijn 4: de dienstregelingen van RR3 en RR4 zijn afhankelijk van en worden afgestemd op die van de Metro E lijn. Om capaciteitsredenen worden enkele ritten van RR4 met koppelstellen gereden. Het verlaten van de koppelstellen is overwogen, maar een frequentieverhoging is strijdig met de baanvakbeveiliging op het gemeenschappelijke traject. Voor


Dit bevordert gelijkmatiger freqenties op de Erasmuslijn en lijn 3. Bovendien ontstaat meer ruimte in de dienstregeling voor frequentieverhoging op de stadslijnen 2 en 6. lijn 6 - Geen wijzigingen lijn 9 - Geen wijzigingen in dit kader; zie wel onze inspraak op de dr 2013. lijn 10 - Samenhang met bus 24. Beide lijnen beconcurreren elkaar op 4 halten te veel door freqverhoging enige jaren geleden op lijn 24 en freq verlaging op lijn 10. Zie hiervoor bus 24. lijn 11 - Zie de algemene inleiding. lijn 12 - Geen wijzigingen in dit kader. Zie wel onze inspraak op de dr 2012. lijn 15/16 - geen wijzigingen lijn 17 - Geen wijzigingen lijn 19 - Indien telling daartoe aanleiding geeft: na 20.00 20 of 30 minutendienst afhankelijk van een gunstige afstemming op overstaplijnen zoals Veolia 2/6/RR3/4/Erasmuslijn/trein. Lijn 19 is een ook een

overstaplijn. Dit punt weegt dan ook zwaar. Dit ware niet alleen aan de vervoerders over te laten als opdracht doch Haaglanden dient na te gaan of dit realiter uitvoerbaar is. NB: op koopavond na 21.30 20/30 minutendienst. lijn 18 - Geen wijzigingen lijn 20 - Evaluatie na de opheffing. klachten/andere reispatronen? Zie totaal afweging met lijn 27/29. lijn 21 - Geen wijzigingen lijn 22 - Geen wijzigingen lijn 23 1e punt Op grond van de bezettingen in de spits is een 10 minutendienst i.p.v. 7/8 minuten voor het overgrote deel van de ritten voldoende. Voor een tangentbuslijn is 10 minuten een prachtige frequentie en de onze vele ervaringen wijzen uit dat over de hele lijn dit wel mogelijk is. Op sommige stukjes zullen er even wat staanplaatsen zijn m.n. In zw Den Haag maar het betreft enkele halten zodat dit goed te overzien is zeker in vergelijking met overvolle tramlijnen waar de bezettingsnorm voor zover die bestaat dan wel wordt aangehouden heel vaak wordt overschreden. 2e punt Buiten de spitsen rijdt bus 23 heel snel door en is maar matigjes bezet. Daardoor worden op passeerpunten nogal eens lang -3 tot 4 minuten - soms zelfs tot 2 maal toe ( bijv Theresiastraat of Jul. Van Stolberglaan en dan weer bij Station Voorburg gewacht. Ook zie je dat de

meer koppelstellen op RR4 is geen aanleiding en leidt tot aanpassingen in voertuiginzet, haltes en VRI. Freq verhoging lijkt vooralsnog niet nodig; lijn 6 concurreert met RR4. Het zijn overigens interessante opties. lijn 6: omruilen eindpunten lijnen 2 en 6 in Leidschendam lijn 9: geen voorstel. Nu eerst in 2013 t/m 2015 de werkzaamheden Bosbrug, Koninginnegracht, Madurodam, Nieuwe Parklaan, de keerlus ZwartePad en diverse aanpassingen op traject naar Vrederust realiseren. lijn 10: zie voorstellen. Vervalt in 2013 tijdens werkzaamheden VAB Noordwal; voor 2014 wordt naar alternatieven gezocht. lijn 11: zie boven lijn 12: geen voorstel. lijn 15/16:in voorstel lijn 17 VAB Noordwal wordt voor drg 2014 wijzigingen in het tramnet vooraangekondigd. Wordt vervolgd. lijn 17: zie tekst voorstel lijn 17 in kader VAB Noordwal en doorzicht in drg 2014. lijn 19: in overleg met HTM wordt bezien welke drg voor lijn 19 het meest optimaal is voor de reiziger. Van belang is de afstemming van

dienstregelingen van 1 en 19 nabij halte Nieuwe Plantage. Zie voorstel tramlijn 19. Algemene reactie op voorstellen Bus: Voor alle suggesties ten aanzien van het Haagse busnet geldt: dank voor alle suggesties. Deze worden meegenomen in het overleg met de nieuwe vervoerder, na gunning van de concessie Stad. Zie de voorstellen voor de Haagse buslijnen die wij zonder vooroverleg met vervoerders hebben voorgesteld. Wij wachten nu de inspraak af om aansluitend in overleg te kunnen treden met de nieuwe vervoerder. De taakstelling voor dienstregeling 2013 Stad Bus is maatgevend; de invulling ervan kan nader worden bepaald. Het vervallen van lijn 20 met ingang van dienstregeling 2012 wordt niet geëvalueerd. Nieuwe bezuinigingen staan dit in de weg. Voor het voorstel “schaven in de dienstregeling” is lijn 23 een goede


achterganger die ook te snel is na 3 a 5 minuten alweer aankomt en ook de passeertijd afwacht. De bruggenproblematiek is minder dan vroeger en door het NIEUWE werken/recessie /internetaankopen lijkt het alsof ook in de spits meer lucht in het verkeerssysteem zit. 1 a 2 minimaal kunnen uit de standaarddienst gemist worden zeker nu eindpuntrust aan de ruime kant is. Dit ware door onafhankelijke metingen te laten bevestigen. Conclusie: beide maatregelen geven structureel vrij forse besparingen. Bij wijze proef ware deze maatregel te nemen. Het is veel meer verdedigbaar dan bijv opheffing bus 20. lijn 24 1e punt Na 20.00 is inkorting tot CS onder verlegging van Veolia via route lijn 4 door Mariahoeve/Bezuidenhout verdedigbaar mits goed geregeld en uitgelegd. 2e punt In de o.s , middag en a.s. Rijdt bus 24 om de 6 resp 8 minuten. Afhankelijk van de telcijfers ware te bezien of de freq niet met 2 minuten verlaagd kan worden. Derhalve 8 minuten ochtendspits en 10 minuten middag en avondspits. Omdat tram 10 vanaf HS/CS naar het Statenkwartier een belangrijke functie houdt in de spits (congresforum/Vredespaleis/expats/vooral groeiend aantal CSreizigers door verlegging stoptreindiensten van HS naar CS) is een betere afstemming met lijn 24 op het traject Vredespaleis/Kneuterdijk=4 halten nodig. Tram 10 ware derhalve om de 12 minuten te laten rijden ipv 15 minuten wat te weinig is in de spits. Daarbij ware afstemming met tram 1 en 17 vanaf resp van

Boetezelerlaan en WorldForum goed te regelen zodat tram 10 niet direct na tram 1 en/of 17 rijdt ook al wordt beseft dat de afstemming 7/8,10 en de voorgestelde 12 minuten lastiger is. De uitgave hiervoor kan uit het lijn 24 budget verkregen worden dan wel uit de besparingen die wij in onze inleiding suggereerden. Lijn 10 is sneller bij CS dan bus 24 die via Pbviaduct en daarmede in combinatie met de drukke lijnenbundel 15/16 en 17 een aantrekkelijke reisroute blijft. lijn 25 - Geen wijzigingen lijn 26 - Geen wijzigingen (wel spitsbezettingen analyseren na freq.verhoging) lijn 27 - Evaluatie op gebruik. Is dit een succes? Eventuele aanpassingen door koppeling aan ex route lijn 20. Zie inspraak op dr 2013 lijn 28 - Evaluatie van gebruik. Is dit een succes m.n. Route CS-Voorburg station? Bij inspraak dr in samenhang met ex lijn 20/27 bezien. lijn 29 - evaluatie van gebruik zie opmerkingen lijn 27/28.

suggestie; echter ook alle andere lijnen kunnen op gezette tijden in frequentie worden verlaagd. Zoals gezegd: wordt vervolgd in overleg met nieuwe vervoerder. Lijn 24 is onderwerp van discussie bij de voorstellen voor dienstregeling 2014, na realisatie van VAB Noordwal. Zie voorstellen tramlijnen 10 en 17.

PD/RK/feb2012

INSPRAAKNOTITIE Voorstellen Openbaar Vervoer Dienstregeling 2013

Documents

Transcript of INSPRAAKNOTITIE Voorstellen Openbaar Vervoer Dienstregeling 2013