Werken aan de Next IQonomy meerjarenstrategie 2016-2018

INHOUDSOPGAVE

1. Missie en doelstellingen

2. Opereren in een snel veranderende wereld

3. Uitgangspositie Zuid-Holland goed, prestaties matig

4. Keuzes uit kracht

5. De kernactiviteiten van InnovationQuarter

6. Conclusies / ambities

COLOFONOntwerp

Walvis & Mosmans

Drukker

Drukkerij Van de Sande

1. Missie en doelstellingenWaar staan we voorInnovationQuarter is opgericht om het innovatieve

vermogen van Zuid-Holland te ontsluiten en op

deze wijze de concurrentiekracht van de regio

duurzaam te versterken. Dit doen we door de

maatschappelijke vraagstukken op het gebied

van voeding, gezondheid, veiligheid en energie

te vertalen in businesskansen voor vandaag en

morgen. Dit betekent goed oog hebben en houden

voor markt- en technologische ontwikkelingen

en de impact hiervan voor regionale clusters en

ondernemers kunnen inschatten. Het betekent

bovenal de ruimte hebben en pakken om flexibel

in te spelen op steeds wisselende kansen. Immers,

verandering is de enige constante.

De uitgangspositie van Zuid-Holland is goed.

Naast het feit dat Zuid-Holland een zeer sterke

kennis infrastructuur heeft, bruist de regio van

de innovatieve bedrijven, variërend van klein tot

groot, soms prominent aanwezig, soms verborgen

parels, vaak wereldspelers in een bepaalde

niche. Nieuwe producten en diensten worden

hier bedacht, gemaakt, getest en van hieruit

wereldwijd geëxporteerd. Zuid-Holland is als

grootste en meest verstedelijkte economie van het

land ‘a real life testing ground’:

dé proeftuin voor wereldwijde metropoolgebieden,

die voor maatschappelijke uitdagingen staan op

het gebied van gezondheid, voeding, veiligheid

en klimaat.

En toch blijven de economische prestaties zowel

in nationaal als Europees perspectief achter. Door

nauwere samenwerking tussen kennisinstellingen

en bedrijven, meer kruisbestuiving tussen de sterke

regionale clusters, gerichte inzet om

het innovatieve MKB te versterken, het gericht

aantrekken van buitenlandse bedrijven en het

investeren in vernieuwende ondernemers kan Zuid-

Holland haar prestaties sterk verbeteren.

Vanuit die opdracht is InnovationQuarter als

regionale ontwikkelingsmaatschappij sinds 1

januari 2014 actief. In de Nederlandse context

een uniek initiatief door de samenwerking van de

Rijksoverheid, de provincie, alle grote steden in

Zuid-Holland, de universiteiten en de universitair

medische centra.

De opgave voor de regio om van achterblijvende

economische prestaties te komen tot een positie

als innovatieve topregio is groot. Ook de vraag

naar inzet van InnovationQuarter op haar drie

kern taken Business Development, Foreign

Investments en Capital is groot en nog steeds

groeiende. Wil de regio de omslag maken naar

een daadwerkelijke koploperspositie dan vergt

dat verdere investeringen in samenwerking,

krachtenbundeling en idealiter ook in het vergroten

van de (financiële) slagkracht van onze organisatie.

Waar gaan we voor? Het ontsluiten van het innovatieve vermogen van

de regio kent zijn vertaling in een veelheid aan

activiteiten.

▶ Vanuit Business Development smeden we

nieuwe samenwerkingsverbanden tussen

innovatieve ondernemers (en waar nodig met

kennisinstellingen en overheden). We stappen

in de vroege fase van projectontwikkeling in

als neutrale maar betrokken aanjager, om via

pilotprojecten ondernemers te brengen naar

3

een business consortium waarin zij hun nieuwe

business verder zullen gaan ontwikkelen.

▶ Vanuit Foreign Investments speuren

we wereldwijd naar bedrijven die zich in

Zuid-Holland willen vestigen, zetten we

internationaal de regio veel steviger op de

kaart en investeren we substantieel in het

onderhouden van relaties met al in Zuid-Holland

gevestigde internationale bedrijven.

▶ Vanuit Capital helpen we vernieuwende en

snelgroeiende bedrijven aan financiering, onder

meer door zelf risicodragend in deze bedrijven te

investeren. En zetten we in op het vergroten van

het aanwezige investeringskapitaal in de regio.

Een activiteit die ten dienste staat van al onze

activiteiten, maar vooral ten dienste van de

regio is het creëren van ‘reuring’. Door actief

te communiceren over al het moois dat Zuid-

Holland te bieden heeft op het gebied van

innovatie, door bij te dragen aan uiteenlopende

evenementen en bijeenkomsten en door het op

een hoger pijl brengen van de business intelligence

over onze regio. Dit is een pijler onder al onze

activiteiten, omdat het bedrijven helpt elkaar te

vinden, buitenlandse bedrijven trekt en andere

investeerders wijst op kansen in de regio.

Om de armslag van onze organisatie te vergroten

zetten we onze kerntaken integraal in. We

faciliteren ondernemers met de kennis, expertise

en netwerken die binnen de totale organisatie

aanwezig zijn en gaan daarin ook onze eigenlijke

kerntaken voorbij. Zo kunnen we – los van

projecten die we doen - ondernemers bijvoorbeeld

snel koppelen aan een netwerk van potentiële

klanten, kennisinstellingen en investeerders.

We zijn zo méér dan een verbinder en aanjager,

méér dan een acquisitieorganisatie, méér dan een

investeerder.

Doelstellingen (2016-2018)Als kwantitatieve doelstellingen voor de periode

2016-2018 gaan we uit van de realisatie van een

additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van

ca. € 300 mln. en de creatie van ca. 1000 nieuwe

hoogwaardige arbeidsplaatsen. De doorvertaling

van deze doelstellingen naar kritische

prestatiefactoren (kpi’s) voor de drie kerntaken

vindt jaarlijks plaats in onze jaarplannen.

De opgave voor InnovationQuarter is echter

groter dan sec het creëren van nieuwe banen en

het realiseren van nieuwe investeringen alleen.

Met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en

deltaorganisaties, incubators, financiers,

topsectoren en overheden zorgen we er voor

dat een bruisend ecosysteem ontstaat. Waarin

hoogwaardige kennis ontwikkeld én toegepast

wordt; waar partijen elkaar snel en goed weten te

vinden over bestuurlijke grenzen en grenzen van

clusters heen; waar we oplossingen vinden voor

maatschappelijke uitdagingen; waar bedrijven,

investeerders en talent naar toe willen komen; en

waar serieus werk wordt gemaakt van de transitie

naar de next economy door het verzilveren van

de kansen die de digitale en circulaire economie

bieden.

LeeswijzerInnovationQuarter is van start gegaan op 1 januari

2014. Deze meerjarenstrategie benutten wij om –

op basis van onze ervaringen van de eerste twee

jaar en gesprekken met partners en stakeholders

- aan te geven waar InnovationQuarter voor staat

en gaat, wat wij zien aan relevante ontwikkelingen

voor onze opdracht, hoe wij onze rol vormgeven en

welke kansen en uitdagingen wij de komende jaren

zien.

5

Veranderingen zijn van alle tijden. Globalisering en

digitalisering – de twee dominante ontwikkelingen

die leiden tot een wereldmarkt met steeds minder

grenzen en een samenleving die steeds meer

op netwerken is georiënteerd - zorgen er echter

voor dat veranderingen steeds ingrijpender zijn.

Concurrenten én businesskansen spelen niet

meer op regionale maar op internationale schaal.

Digitalisering versnelt de verandering. Zo komen

nieuwe technologieën, materialen en producten

steeds sneller beschikbaar. Voor bestaande markten

werkt dit disruptief. Maatwerk, waarbij een bedrijf

snel en precies op de wens van de klant inspringt,

biedt bijvoorbeeld kansen, maar maakt ook het

verdienmodel lastiger. Genoemde ontwikkelingen

gaan dus gepaard met onzekerheden en laten zich

vertalen in kansen én bedreigingen.

Hiernaast spelen op mondiaal niveau een

aantal vraagstukken die vragen om nieuwe

manieren van werken en denken. Het gaat

hier om maatschappelijke uitdagingen zoals

klimaatverandering, de verouderende bevolking,

veiligheid en energiezekerheid. Deze vraagstukken

zijn in de afgelopen jaren in sterke mate de

onderzoeksagenda van kennis instellingen gaan

bepalen. De oplossingen moeten in belangrijke

mate echter ook komen van bedrijven. Zij vormen

samen met kennisinstellingen de noodzakelijke

motor van vernieuwing. Samenwerking en

over grenzen kijken zijn daarbij essentieel: de

uitdagingen zijn dermate complex dat oplossingen

cross-sectoraal tot stand moeten komen.

Maatschappelijke uitdagingen vormen in die zin

een belangrijke katalysator voor innovaties én

daarmee een groeimarkt voor het bedrijfsleven.

Naast maatschappelijke vraagstukken is techno-

logische ontwikkeling een belangrijke driver voor

transitie. In alle speerpuntsectoren in Zuid-Holland

speelt Smart Industry een belangrijke rol. Bedrijven

vervlechten meer en meer productie en digitali-

sering, onder meer via robotisering, Big Data en

cloud computing. Smart Industry is daarmee in

toenemende mate de verbinding tussen verschil-

lende initiatieven in de regio die gericht zijn op de

transitie van de industrie naar de next economy.

Maatschappelijke opgavenHet vinden van innovatieve oplossingen voor

maatschappelijke vraagstukken op een manier

die de economische concurrentiekracht van Zuid-

Holland versterkt, staat centraal in het werk van

InnovationQuarter. Om richtinggevend te zijn, is

het van belang om de maatschappelijke opgaven

verder te concretiseren én te verbinden met die

domeinen waarin Zuid-Holland onderscheidend

is of kan worden. Het onderscheidende kenmerk

van Zuid-Holland daarbij is dat de regio als de

grootste en meest verstedelijkte economie van

het land ‘a real life testing ground’ is: dé proeftuin

voor wereldwijde metropoolgebieden, die voor

maatschappelijke uitdagingen gesteld staan op het

gebied van gezondheid, voeding, veiligheid

en klimaat.

Onder meer de Agenda voor Nederland1 geeft,

zonder uitputtend te willen zijn, een verdere

verdieping van een aantal maatschappelijke

vraagstukken. Inzet van InnovationQuarter is

om – uiteraard op het schaalniveau van de regio –

2. Opereren in een snel ver anderende wereld

deze maatschappelijke opgaven door te vertalen in

businesskansen voor vandaag en morgen.

1 Agenda voor Nederland, Inspired by technology (mei 2015), TU Delft, TU Eindhoven, Universiteit Twente, TNO, Universiteit Wageningen, STW

Decentrale duurzame energiesystemen en -opslagOm minder afhankelijk te worden van fossiele

brandstoffen, zijn decentrale bronnen als

wind, zon, biomassa en waterkracht én de

inpassing daarvan in het huidige energiesysteem

noodzakelijk. Nieuwe manieren van energieopslag

en decentrale sturing waarbij vraag en aanbod

lokaal in evenwicht gebracht zullen worden,

zorgen voor een ingrijpende aanpassing van het

sturingsmodel. Smart grids (slimme netwerken) en

ICT spelen daarbij een belangrijke rol, waarbij ICT

ook een bijdrage levert aan de energiezuinigheid.

Juist vanwege de hoge ICT-component én het

betrouwbaar moeten zijn van systemen, liggen

er onder meer crossovers met Safety & Security.

Nederland en daarbinnen Zuid-Holland heeft

op het gebied van smart grids, ICT, als ook een

innovatieve bouw- en tuinbouwsector, alles in huis

om een Europese proeftuin voor energietransitie

in energie-intensieve stedelijke regio’s te

zijn. Systeemintegratie is daarbij een van de

sleutelwoorden.

Businesskansen liggen onder meer bij het

ontwikkelen van nieuwe lokale opslagsystemen

en het omzetten en opslaan van elektriciteit in

batterijen, moleculen of warmte/koude. Ook

toepassingen als energieproducerende woningen

of de auto als opwekker van energie op het

moment dat de auto niet als voertuig in gebruik is,

zijn voorbeelden van innovatieve oplossingen. In

Zuid-Holland is The Green Village inmiddels een van

die proeftuinen in ontwikkeling.

Belangrijke innovatieopgaven voor de toekomst

zijn het veel beter voorspellen van energieproductie

en -consumptie, de integratie van verschillende

sectoren en het maken van slimme combinaties

van technologieën waarbij de gebruiker meer

centraal komt te staan.

Materiaalschaarste, hergebruik en nieuwe materialenDe groei van de wereldbevolking en de welvaart

leidt tot een stijgende behoefte aan primaire

grondstoffen. De uiteindelijke oplossing voor

dit probleem is een circulaire economie, waarin

de wereld kan beschikken over voldoende

voedsel, energie en materialen zonder het

milieu onomkeerbaar aan te tasten en de

grondstoffenvoorraden uit te putten.

Om minder afhankelijk te worden van primaire

grondstoffen, is het substantieel vergroten van

hergebruik en recycling noodzakelijk, evenals het

gebruik maken van alternatieve grondstoffen, zoals

hernieuwbare grondstoffen met een plantaardige

oorsprong.

Nederland en daarbinnen Zuid-Holland heeft een

goede uitgangspositie voor deze transitie. De

Rotterdamse haven is een belangrijk knooppunt

voor de aanvoer en verwerking van biomassa

en heeft tevens een sterk chemiecluster voor

zowel basischemicaliën als specialiteiten. Verder

heeft Nederland een goede infrastructuur voor

de inzameling van papier, glas, metalen, plastics

en hout. Waste2Chemicals en Redefinery zijn

voorbeelden van concrete projecten.

Minimalisatie van gebruik van materialen en

het zodanig ontwerpen van producten dat al

op voorhand rekening gehouden wordt met

hergebruik van onderdelen en materialen, zijn

belangrijke innovatiethema’s.

7

Voor de ontwikkeling naar een circulaire economie,

zijn ook nieuwe verdienmodellen noodzakelijk,

zeker als de producent eigenaar blijft van de

materialen (en daarmee een extra prikkel heeft

materialen zo efficiënt mogelijk in te zetten).

Nederland als circulaire hotspot van Europa is

in 2016 een van de belangrijkste thema’s van het

Nederlands EU-voorzitterschap. Samen met

Circle Economy en het Circularity Center werkt

InnovationQuarter aan projecten die samen met

ondernemers worden opgepakt.

MobiliteitNederland en daarbinnen Zuid-Holland zijn zeer

dichtbevolkt. Toenemende verstedelijking en

metropoolvorming, toenemende mobiliteit en

schaarse ruimte voor uitbreiden van de fysieke

infrastructuur, vragen om innovatieve oplossingen

om veiligheid en doorstroming blijvend te kunnen

garanderen en emissies en brandstofverbruik terug

te dringen.

Coöperatieve en automatische mobiliteit zijn

daarbij belangrijke innovatiethema’s. Door

automatische mobiliteit worden comfort en

efficiëntie vergroot. Door coöperatieve mobiliteit

zijn voertuigen op de hoogte van elkaars

bewegingen en kunnen daardoor op korte afstand

van elkaar rijden, waardoor een betere benutting

van de weg mogelijk is.

Naast innovatieve oplossingen die door bedrijven

worden ontwikkeld, spelen ook de overheden een

belangrijke rol in het innovatieproces. Door wet-

en regelgeving (weren van zwaar vrachtverkeer

in binnensteden), stimulering (van elektrisch

rijden) en innovatief aanbesteden bij openbaar

vervoersconcessies zijn zij een bepalende factor

voor vernieuwing.

Ook voor het thema mobiliteit geldt dat

technologische innovatie (sensoren, intelligente

algoritmen, ICT, Big Data en mens-machine

interactie hand in hand gaat met diepgaande

kennis van gedrag van mensen in nieuwe

vervoersconcepten.

Zuid-Holland is binnen Nederland een goede

testlocatie voor nieuwe concepten. Onder meer

de innovatieagenda van de Metropoolregio

Rotterdam-Den Haag (MRDH) biedt

aanknopingspunten voor Smart Mobility.

Personalized healthStijgende zorgkosten, het toenemen van het

aantal chronische ziekten, de stijgende zorgvraag

en de afname van het aantal mensen dat zorg

kan verlenen, leiden tot een transitie waarin een

meer persoonlijke aanpak van gezondheid en het

verbeteren van een gezonde levensverwachting

centraal staat. Met de verschuiving van het

behandelen van ziekten naar het bevorderen van

gezondheid, worden de raakvlakken met andere

disciplines als gezonde voeding, gezonde levensstijl

en gedrag van mensen groter. De crossover tussen

Life Sciences en Horticulture biedt bijvoorbeeld

veel mogelijkheden. Niet alleen als het gaat om

gezonde voeding, maar bijvoorbeeld ook om

het benutten van plantaardige in plaats van

synthetische stoffen bij medicijnontwikkeling.

Technologie is daarbij een onmisbare schakel.

Sensor- en biotechnologie, informatica, mobiel

internet, domotica en robotica, maar ook

technologie om de grote hoeveelheid data te

kunnen beheren en analyseren zijn daarvan slechts

enkele voorbeelden. Dat biedt veel mogelijkheden

voor het ontwikkelen van nieuwe producten en

diensten.

Nederland is met zijn zorgstelsel en nieuwe

inzichten in gezondheid en zorg een van de

mondiale koplopers. Living labs en proeftuinen

worden in Zuid-Holland ontwikkeld en zijn voor

internationale bedrijven zelfs een aantrekkelijke

potentiële vestigingsfactor. Rondom de

UMC’s vinden tal van nieuwe ontwikkelingen

plaats, waarbij opschaling van kleinschalige

initiatieven tot een volwaardige business een

belangrijk aandachtspunt is, onder meer via het

beschikbaar krijgen van kapitaal in de vroege fasen

van ontwikkeling.

InnovationQuarter verkent samen met het MKB

en universiteiten projecten op gebied van

predictive, preventive, personalized en

participatory health (P4) in combinatie met Big

Data en daarvan afgeleide oplossingen als tissue

engineering en organ-on-a-chip.

Voeding en gezondheidWelvaartsziekten als hart- en vaatziekten,

obesitas en diabetes, een veel grotere groep

ouderen en grote verschillen in de bevolking als

het gaat om gezondheid en levensverwachting,

zijn drie belangrijke uitdagingen op het gebied

van gezondheid en voeding. In het verlengde van

personalized health, is voeding en voedingsgedrag

een belangrijk maatschappelijk vraagstuk.

Ondanks de grote ambities om gezonde, veilige

en lekkere voeding op de markt te brengen,

wordt het potentieel door bedrijven nog lang niet

volledig benut. Het onderbouwd krijgen van de

gezondheidsclaims speelt daarbij een rol, maar

zeker ook het doorgronden van het voedingsgedrag

van consumenten.

Nederland heeft een goede uitgangspositie,

allereerst vanwege de kennis van gezond, veilig

en duurzaam voedsel. Zowel op het gebied van

productiemethoden, logistiek voor gezond

voedsel, maar ook op het gebied van gezonde

samenstelling van voedingsmiddelen en het

ontwikkelen van nieuwe eiwitbronnen. Nederland

heeft verder een sterke positie op het ontwikkelen

en screenen van nieuwe bronnen van voeding en

van nieuwe ingrediënten, zoals uit algen, wieren en

reststromen.

Met Vers+ ontwikkelt InnovationQuarter een

programma met als belangrijkste doelstelling

het ontwikkelen van een nieuwe productgroep

(verse aardappelen, groente en fruit) met een

aantoonbaar hogere waarde van gezonde

inhoudsstoffen. Het verbinden van schakels in

de keten (veredeling, productie, marketing en

verkoop) moet leiden tot een passend assortiment

en nieuwe afzetmarkten.

Bij voeding is verder veel inzicht nodig in het

gedrag van mensen. ICT-tools, technieken waarbij

consumenten zelf hun gezondheid kunnen meten

en gepersonaliseerde voedingsadviezen, zijn

daarbij thema’s. In het verlengde daarvan ligt

het in kaart brengen van de gezondheidseffecten

van voedselkeuzes, op individueel niveau en per

bevolkingsgroep.

Belangrijke innovatiethema’s zijn met name het

koppelen van kennis over voeding aan gedrag,

het ontwikkelen van duurzame voedselketens en

nieuwe bronnen van voeding en ingrediënten en

de link met voeding en gezondheid. Daarmee is

voeding en gezondheid bij uitstek een crossover-

thema met Agrofood, Horticulture en Life Sciences

& Health.

Duurzame productie van voedsel en grondstoffenWereldwijd zal in 2050 naar verwachting

60% meer voedsel nodig zijn dan in 2010,

terwijl er op dit moment 800 miljoen mensen

ondervoed zijn. Voedselzekerheid is daarmee

een groot maatschappelijk vraagstuk. De

bevolkingstoename, maar ook de sterk groeiende

consumptie van dierlijke eiwitten, zorg voor een

grote druk op de voedselproducerende industrie.

9

Nederland heeft van oudsher een sterke positie

in de land- en tuinbouw en is het tweede

land ter wereld als het gaat om export van

landbouwproducten. Zeker in Zuid-Holland is de

tuinbouwsector een factor van betekenis. Daarmee

is de basis aanwezig om aan de groeiende vraag

naar voedsel te voldoen, waarbij tegelijkertijd het

zuiniger omgaan met grondstoffen, het sluiten

van kringlopen en intensivering belangrijk zijn.

Grondstoffen uit de landbouw zijn tevens voor

een deel vervanging van fossiele brandstoffen en

basismateriaal voor de chemische industrie. Ook de

landbouw is dus via crossovers sterk verweven met

andere sectoren.

Naast duurzame intensivering is ook het

ontwikkelen en exporteren van nieuwe (productie)

systemen een belangrijk innovatiethema. De

land- en tuinbouwsector produceert zowel

voedsel als uitgangsmaterialen en sierproducten

op een efficiënte en milieuvriendelijke wijze, in

samenwerking met zowel de energie-, de water-

als de hightechsector. Een ander innovatiethema

is de integratie van plantenveredeling en

gewasmanagement.

Met het fieldlab Smart Food heeft

InnovationQuarter samen met veel partners uit

het bedrijfsleven en kennisinstellingen een groot

project ontwikkeld dat de ambitie heeft om hét

internationale centrum te zijn voor integrale,

innovatieve oplossingen voor duurzame bedekte

teelt van voldoende, veilig voedsel en distributie

ervan naar en in metropoolgebieden.

Integraal waterbeheer en -veiligheidVeel gebieden in de wereld kampen met water-

overlast dan wel watertekort. En met het

toenemen van de bevolking en de welvaart, zal

de behoefte aan water de komende decennia

naar verwachting met 50% stijgen. Dat leidt in

toe nemende mate tot concurrerende claims,

waarbij technologische en bestuurlijke oplossingen

ge vonden moeten worden.

Nederland heeft in de wereld een uitstekende naam

op gebied van waterbeheer en een sterk cluster

van samenwerkende bedrijven, kennisinstellingen

en overheden. Zuid-Holland is in dat cluster één

van de toonaangevende provincies. Innovatieve

oplossingen voor (delta)metropoolregio’s worden

zowel in Zuid-Holland zelf als met name ook

wereldwijd toegepast.

Het watercluster is sterk verbonden met het

landbouwcluster. Wereldwijd wordt driekwart

van het oppervlaktewater gebruikt voor

irrigatie van landbouwgewassen. Slimme

regelbare drainagesystemen en systemen voor

druppelirrigatie om het waterverbruik tegen te

gaan zijn slechts twee voorbeelden van innovatieve

toepassingen die op deze crossover bedacht zijn.

Ook met Safety & Security ligt een duidelijke link

waar het gaat om klimaatbestendigheid van vitale

functies en netwerken als gevolg van extreme

weersituaties.

Als deltametropool is Zuid-Holland bij uitstek

geschikt om innovatieve oplossingen eerst

in eigen huis te testen om ze vervolgens te

exporteren. Onder meer het Valorisatieprogramma

Deltatechnologie en Water (VPdelta) voorziet in

een groot aantal proeftuintrajecten, waaronder

Safe Delta, Urban Delta en Smart Delta.

InnovationQuarter is een van de partners in het

valorisatieprogramma.

VeiligheidVoor maatschappelijke stabiliteit en economische

ontwikkeling is veiligheid een essentiële

voorwaarde. De komende jaren investeert

Nederland via publieke middelen miljarden euro’s

in de veiligheid van de samenleving. En ook

bedrijven investeren in innovatieve oplossingen

die de continuïteit moeten waarborgen in vitale

sectoren als energie, telecom, water, transport

en de financiële infrastructuur. In de context van

een dynamische samenleving waarin risico’s en

dreigingen snel veranderen, is innovatie essentieel.

Innovatiethema’s voor Nederland zijn

samenwerken in netwerken en systemen,

weerbare, vitale infrastructuur, waarneming met

onbemande systemen, sociale innovatie voor

veiligheid in de samenleving en handelingsgerichte

informatievoorziening.

Zuid-Holland is binnen het nationale

veiligheidscluster The Hague Security Delta de

belangrijkste geografische hotspot. Met een

grote concentratie aan veiligheidsorganisaties en

gespecialiseerde (cyber)securitybedrijven én de

aanwezigheid van tal van vitale infrastructuren

heeft Zuid-Holland op gebied van veiligheid alles

in huis om oplossingen in de directe omgeving

toe te passen. Een voorbeeld daarvan is het veilig

en weerbaar houden van de Rotterdamse haven,

met het in 2015 gestarte project Smart, Safe and

Resilient Mainport. 11

Of het nu gaat om innovaties op het gebied

van voedsel en voedselproductie of het slim

combineren van ICT en mobiliteit, er is geen

domein denkbaar waarbij Zuid-Holland géén rol

van betekenis kan spelen. Zuid-Holland heeft een

zeer goede uitgangspositie om in te kunnen spelen

op genoemde trends en dus om internationaal

concurrerend te blijven.

In de eerste plaats hebben we met de

concentratie van drie topuniversiteiten, twee

academisch medisch centra, zes hogescholen en

kennisinstituten als TNO, ESA/ESTEC en Deltares

een zeer stevige kennisbasis en op veel gebieden

weten schappelijke topposities. Meer dan 25% van

alle publieke R&D uitgaven in Nederland vindt

plaats in de regio.

Naast een sterk kenniscluster heeft Zuid-Holland

een stevige bedrijvenbasis. Beeldbepalend voor

de regionale economie zijn van oudsher het

logistieke en petrochemische complex in de

Rotterdamse haven en de Greenports in Westland

en Oostland, sectoren ook die in transitie zijn.

Daaromheen heeft zich een stevige maak-, kennis-

en diensteneconomie ontwikkeld met groeiende

clusters als Life Sciences & Health, Maritime &

Offshore, Cleantech, Safety & Security, ICT en

zakelijke en financiële dienstverlening.

In vrijwel alle topsectoren neemt Zuid-Holland een

leidende positie in. Bijna 380.000 mensen werken

in Zuid-Holland in één van de topsectoren, 19% van

het totaal aantal banen in de topsectoren. In de

topsectoren Chemie, Energie, Hightech, Logistiek,

Tuinbouw en Water is Zuid-Holland nummer 1 qua

aantal banen. In de topsectoren Agrifood en Life

Sciences scoort de regio nummer 2.

De grootste topsector in Zuid-Holland is

High Tech Systemen en Materialen. De bijna

92.000 werknemers en 8.900 bedrijven in deze

sector vormen een belangrijke pijler onder de

concurrentiekracht van de andere topsectoren.

De goede kennis- en economische basis verschaft

Zuid-Holland echter nog geen leidende positie op

het gebied van economische en innovatiepresta-

ties. Sterker nog, op de meeste relevante rang-

lijsten is de regio het afgelopen decennium stevig

gedaald. Zuid-Holland draagt steeds minder

bij aan het Bruto Binnenlands Product. En de

werkeloosheid is hier bovengemiddeld hoog, zeker

in de twee grootstedelijke regio’s. De regio scoort

bovendien onvoldoende op innovatiegebied:

het aantal innoverende bedrijven en innovatieve

banen is relatief laag en kennis wordt onvoldoende

omgezet in nieuwe producten en diensten.

Halverwege 2014 verscheen een onderzoek van

de ING waarin dit beeld nog eens glashelder werd

bevestigd: Zuid-Holland is qua innovatiepotentieel

de vierde provincie in Nederland, maar is wat

betreft daadwerkelijke innovatie landelijk

hekkensluiter.2

Volgens de analyse van ING “wordt er wel kennis

ontwikkeld, maar is er dus meer verzilvering

(valorisatie) van kennis nodig. […] Al met al zijn de

Zuid-Hollandse uitgangspunten voor innovatie vrij

3. Uitgangspositie Zuid-Holland goed, prestaties matig

goed, maar is er veel meer actie nodig om dit in

resultaten om te zetten. Meer kruisbestuiving en

ondernemerschap kan uitkomst bieden.”

De oorzaken van het onbenutte potentieel zijn

vaak onderzocht en komen neer op:

1. Te weinig samenwerking tussen sectoren en in

ketens, een onderontwikkeld publiek-privaat

netwerk en te weinig verbindingen tussen

ondernemers onderling;

2. Onvoldoende zicht op wat de regio in

huis heeft op het gebied van innovatieve

oplossingen en state-of-the-art wetenschap;

3. Gebrek aan kapitaal en investor readiness

bij ondernemers, waardoor groeidrempels

ontstaan. Veel startups, maar weinig

scale-ups;

4. Onvoldoende verzilvering (valorisatie) van de

publieke R&D vanuit de kennisinstellingen;

5. Lage graad van private investeringen in R&D

en in implementatie van innovaties;

6. Gebrekkige aansluiting vraag en aanbod op

de arbeidsmarkt, waardoor bedrijven omzet

mislopen vanwege niet vervulde vacatures,

onder meer in het ICT-domein;

7. Te sterke focus bij bedrijven op technologie

en productinnovatie, waardoor andere

aspecten van de bedrijfsvoering, zoals sales en

marketing, onvoldoende aandacht krijgen.

Deze regio heeft alles in zich om een Europese

topregio te worden, maar kan en moet veel beter

presteren. Met veel nauwere samenwerking

tussen kennisinstellingen en bedrijven, meer

kruisbestuiving tussen de sterke clusters, gerichte

inzet om het innovatieve MKB te versterken, het

aantrekken van innovatieve buitenlandse bedrijven

en het investeren in perspectiefrijke bedrijven

kan Zuid-Holland haar innovatieprestaties sterk

verbeteren. Deze constateringen sluiten één op één

aan op de hoofdtaken van InnovationQuarter.

Daarnaast is een belangrijk aandachtspunt het

creëren van een eenduidige economische visie

en strategie voor de regio, die als een magneet

de inspanningen van zowel de overheden als

de onderscheiden cluster- en deltaorganisaties

in het gebied richt. Uit de beschrijving van de

maatschappelijke vraagstukken komt onder meer

naar voren dat een integrale, sectoroverstijgende

blik noodzakelijk is om tot oplossingen te komen.

Een te sterke focus op de eigen sector leidt tot

een verlies aan slagkracht. Creëren van (nieuwe)

verbindingen en het daadwerkelijk ontsluiten van

het innovatiepotentieel is dus een elementaire

bouwsteen voor succes.

Voor het versterken van de economische kracht

van Zuid-Holland zijn in de afgelopen twee jaar

specifiek de oprichting van de Economische

Programmaraad Zuidvleugel, de triple helix

economic board van de regio, en de start in 2015

van de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag

(MRDH) belangrijk geweest. Gezien het toenemend

belang van stedelijke regio’s is het waardevol

dat de gemeenten in de MRDH in samenwerking

met de provincie een visie ontwikkelen op hoe in

te spelen op de grote mondiale trends, en focus

en masse aan te brengen in de economische

ontwikkeling van de regio. De Roadmap Next

Economy die in 2016 wordt ontwikkeld zal

voor de gezamenlijke ambities en specifiek

ook voor InnovationQuarter een belangrijk

handelingsperspectief gaan bieden.

Tenslotte, we zien dat ondanks de recente

inspanningen in Zuid-Holland in andere regio’s

in Neder land en Europa er steviger geïnvesteerd

wordt in de versterking van de kenniseconomie.

Onze regio moet dus een stevige sprint trekken om

op het niveau van concurrerende regio’s te blijven

of zelfs komen.

2 ING Economisch Bureau, Kwartaalbericht Regio’s, Innovatiepotentieel niet in alle provincies benut, juni 2014

13

Bij de oprichting van InnovationQuarter

is er bestuurlijk op ingezet de activiteiten

zoveel mogelijk te focussen op de regionale

speerpuntsectoren CleanTech, Life Sciences

& Health en Safety & Security, met een latere

verbreding naar Horticulture en Smart Industry. In

de huidige netwerkeconomie bepalen crossovers

tussen sectoren evenwel in toenemende mate

het economische speelveld. Ook constateren wij

na twee jaar dat de beschreven maatschappelijke

uitdagingen vanwege hun complexiteit vragen om

kruisbestuiving tussen verschillende technologieën

en sectoren.

Voor de werkzaamheden van InnovationQuarter

betekent dit dat we zowel moeten inzoomen op

krachtige niches binnen speerpuntdomeinen als

uitzoomen om vanuit een goed overzicht van

het hele economische domein in Zuid-Holland én

daarbuiten nieuwe verbindingen te leggen. Met

zowel het brede palet aan sectoren waarin we

actief zijn als met de integraliteit van onze drie

kerntaken, is InnovationQuarter goed geëquipeerd

om snel te schakelen tussen internationale

ontwikkelingen en de vertaling daarvan naar

regionale kansen.

Krachtige niches binnen speerpunt-domeinen Zuid-Holland is (inter)nationaal concurrerend

op specifieke niches binnen de speerpunten; díe

kennen en daar de energie (verder) op richten,

is ons uitgangspunt. Dit leidt tot het specifieker

benoemen van sterktes binnen speerpuntdo-

meinen. En ook sommige dingen niet doen, of

alleen wanneer we specifieke mogelijkheden

zien in crossovers. Zo is Zuid-Holland sterk op het

gebied van industriële biotechnologie als onderdeel

van het brede Cleantech domein, maar minder

op smart mobility. Zuid-Holland is sterk in drugs

discovery en drugs development, maar ondervindt

daar ook veel internationale concurrentie. Door

slimme combinaties met het tuinbouwcluster

ligt er evenwel een unieke kans op het gebied van

gezonde voeding. Zuid-Holland is geen koploper als

het gaat om het ontwikkelen van 3D technologie,

maar kan door toepassing van deze technologie in

bestaande sterke sectoren (denk aan 3D printing

in de maritieme industrie) wél leidend zijn in 3D

gedreven innovaties.

Veel (onbenut) innovatiepotentieel tussen (sub)sectorenKansen voor vernieuwing liggen dus vooral

tussen sectoren. Vanwege de gefragmenteerde

bedrijvenstructuur in Zuid-Holland is dit een

grote opgave voor de regio. Een opgave waar

InnovationQuarter, juist vanwege haar brede

overzicht over en uitgebreide netwerken binnen

verschillende domeinen, toegevoegde waarde

heeft. Cross industry innovation – het benutten

van technologieën, processen, diensten vanuit

de ene sector in een andere sector – is dan ook

een centraal thema voor InnovationQuarter

in de komende jaren. Hierboven noemden

we al het voorbeeld van gezonde voeding.

Een ander voorbeeld is het verbinden van het

security cluster aan andere domeinen waar

veiligheidsvraagstukken een rol spelen, zoals de

haven. Maar de voorbeelden zijn talloos.

De grootste sector in Zuid-Holland is de hightech-

sector. Deze sector is samen met de groeisector

ICT en de creatieve industrie een belangrijke driver

voor de noodzakelijke transitie van de industrie.

De beweging om bedrijven in te laten spelen op

4. Keuzes vanuit kracht

de kansen die vervlechting van productie en digi-

talisering (denk aan robotisering, Big Data, cloud

computing) biedt wordt Smart Industry genoemd.

En dit thema is relevant binnen alle speerpuntsec-

toren. Smart Industry mobiliseert schijnbaar losse

acties, verbindt (publieke) agenda’s en sluit aan

bij de taal van ondernemers. InnovationQuarter

is goed gepositioneerd om deze beweging te

faciliteren, juist vanwege het brede overzicht en

netwerk. We zien in het fieldlab een middel bij

uitstek om hierbij in te zetten: praktijkomgevingen

waar bedrijven en kennisinstellingen in een cluster

kennis opbouwen en klantgericht producten

ontwikkelen en demonstreren. Niet willekeurig,

maar schaalbaar en met voldoende massa en focus

om zo impact te genereren.

Kansen buiten de speerpuntdomeinen en in verbinding met andere regio’sGaan we af op de marktdynamiek dan zien

we ook buiten de speerpuntdomeinen veel

kansen voor economische vernieuwing en

maatschappelijke transitie. Technologie uit de

ruimtevaart kan bijvoorbeeld worden ingezet voor

precisielandbouw, maar kan ook worden benut

om via celbiologie een bijdrage te leveren aan het

bestrijden van resistentie via nieuwe antibiotica.

Het Space cluster, als sterke niche binnen de Zuid-

Hollandse hightech industrie, heeft tevens via

aardobservatiemethodieken directe verbindingen

met het domein Safety & Security. Vanuit de

economische potentie van bovengenoemde

thema’s hebben we ook deze kansen verkend. Voor

ons is het bij de verkenning van dit soort kansen

van belang dat het om gebieden gaat waarin

Zuid-Holland een sterke positie heeft. Dit geldt

bijvoorbeeld ook voor composieten, robotica,

aerospace en unmanned vehicles, maar ook

voor het ICT-cluster. Het ICT-cluster is manifest

aanwezig in de regio, maar erg versnipperd en nog

weinig verbonden met de hightechsector.

Op alle speerpuntdomeinen vindt uitwisseling

plaats met collega-ROM’s. In Biobased Delta

werken we thematisch samen in Zuidwest-

Nederland. Op het gebied van hightech zijn

alle ROM’s via hightech NL verbonden en ook

op het gebied van agrofood en horticulture

zijn er verbindingen met andere regio’s. Voor

InnovationQuarter past dat in een verbindende

strategie waarbij ieder op basis van eigen

kracht een bijdrage levert aan de economie van

Nederland en de eigen regio. Want uiteindelijk is

vanuit internationaal perspectief Nederland één

economische entiteit.

Kansen op langere termijnDe focus van InnovationQuarter ligt op het

realiseren van nieuwe business, het laten landen

van buitenlandse bedrijven en het risicodragend

participeren in ondernemingen. We zien veel

ontwikkelingen die in de toekomst mogelijk

kansrijk zijn, maar die nog relatief ver van de

markt af staan. Vanuit onze ambitie om ook

de oplossingsrichtingen voor ‘overmorgen’ te

verkennen volgen we deze ontwikkelingen,

zij het op afstand. Te denken valt aan

quantumcomputing, de ontwikkeling van DOC,

het antibiotica- onderzoek in Leiden, organ-on-a-

chip et cetera. Het laatste voorbeeld laat overigens

zien dat er een directe lijn loopt van baanbrekend

fundamenteel onderzoek naar concrete

businesskansen, zoals we met onze investering in

Pluriomics hebben aangetoond.

Het volgen van nieuwe ontwikkelingen doen we

samen met de gelieerde cluster- en deltaorganisa-

ties en zeker ook de kennisinstellingen.

Waar InnovationQuarter haar zwaartepunt op

aanjagen en realiseren heeft, zijn deze organi-

saties meer gericht op signaleren en verkennen.

Daardoor ontstaat in Zuid-Holland een dekkend en

verbonden palet van activiteiten. In de komende

jaren zal die programmatische samenwerking

verder worden uitgebouwd.

15

Een nieuwe ontwikkelingsmaatschappij in een

provincie die qua innovatiepotentie genoeg in huis

heeft, maar sterk achterbleef op daadwerkelijke

prestaties. Dat is de belangrijkste verklaring voor

de hoge en soms ook uiteenlopende verwachtingen

waar InnovationQuarter vanaf de start mee

geconfronteerd wordt. We hebben zelf vanaf de

start de lat hoog gelegd qua doelstellingen. Dit,

gecombineerd met de intrinsieke motivatie en

passie van onze medewerkers, heeft in de eerste

twee jaar geleid tot een groot aantal activiteiten en

daarvan afgeleid ook veel concrete resultaten.

Prestaties op het gebied van aangejaagde en

gerealiseerde projecten op het gebied van business

development, het aantal gelande buitenlandse

bedrijven en het aantal gedane investeringen in

vernieuwende bedrijven vallen daarbij als eerste

op. Wat minder opvalt zijn de vele activiteiten die

nodig zijn om deze doelstellingen te halen, evenals

alle activiteiten die we ondernemen omdat ze

relevant zijn voor onze missie en ambitie.

Naast de direct aan de kerntaken gerelateerde

activiteiten, heeft InnovationQuarter in 2015

bijvoorbeeld samen met de MRDH het voortouw

genomen om te komen tot een voorstel voor

regionale branding. Er is geïnvesteerd in de

regionale MKB Innovatiestimulering Topsectoren

Zuid-Holland (MIT-regeling). Er wordt gewerkt aan

het investor ready krijgen van ondernemers waar

we mogelijk in participeren, zonder dat daarover

zekerheid bestaat. We hebben veel aandacht

besteed aan de verbeterde samenwerking tussen

de incubators en startup-initiatieven in onze regio.

Samen met de MRDH, EPZ en provincie hebben

we een Economische Monitor uitgebracht. En

op basis van onze kennis en netwerken hebben

we desgevraagd input geleverd op belangrijke

beleidstrajecten van de provincie, de EPZ, de MRDH

en diverse gemeenten en op projectplannen van

gelieerde cluster- en deltaorganisaties.

Bewust hebben we er dan ook voor gekozen

om het merendeel van deze activiteiten vanuit

de basisformatie op te pakken. Als pionierende

organisatie hebben we zelf willen investeren

in activiteiten die, in het verlengde van onze

kernactiviteiten, waardevol zijn voor de

economische ontwikkeling van Zuid-Holland en

uitstekend passen bij onze missie.

InnovationQuarter is door de wijze waarop ze

haar taken invult méér dan een verbinder en

aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie, méér

dan een investeerder. Onze kerntaken Business

Development, Foreign Investments en Capital zijn

echter leidend.

Business DevelopmentDe basis van het werk van Business Development

bestaat uit het aanjagen en realiseren van business

developmentprojecten. Aanjagen en realiseren

worden echter voorafgegaan door signaleren en

verkennen.

Uit ons netwerk van ondernemers en

kennisinstellingen komen vrijwel dagelijks signalen

over innovatieve ontwikkelingen. In samenwerking

met netwerkorganisaties verkennen we deze

thema’s, waarbij twee elementen cruciaal zijn: 1)

heeft Zuid-Holland een positie om het thema te

kunnen ontwikkelen en op te kunnen schalen?;

2) zijn er bedrijven en kennisinstellingen die open

5. De kernactiviteiten van InnovationQuarter

staan voor het verder aanjagen van het thema

in een samenwerkingsverband en beschikken zij

ook over (financiële) trekkracht? Een belangrijke

rol in deze fase is vaak het helpen articuleren van

de vraag van bedrijven of het schetsen van een

toekomstperspectief.

Als een verkenning positief wordt afgesloten volgt

de aanjaagfase. In deze complexe fase is onze

belangrijkste rol om hechte relaties te ontwikkelen

tussen de beoogde consortiumpartners, aan te

sturen op de ontwikkeling van een projectplan en

de mogelijkheden van financiering te verkennen.

Vanuit het consortium zal altijd een ondernemer

trekker moeten zijn. Onze aanjagende rol vertaalt

zich in scherpte op zowel het in ontwikkeling

zijnde projectplan als op de bijdrage van individuele

leden in het consortium. We vragen niet alleen van

ondernemers dat ze grenzen verleggen; dit doen

onze business developers ook zelf in deze trajecten.

Door scherpte in te brengen, soms stevige keuzes

te maken, grenzen te stellen. Juist in deze fase

levert InnovationQuarter toegevoegde waarde

als onafhankelijke partij die geen ander belang

heeft dan het versterken van de Zuid-Hollandse

economie. Omdat in de realisatiefase uiteindelijk

ondernemers zelf het project zullen gaan trekken,

zijn we in de aanjaagfase actief bezig met

eigenaarschap voor de realisatiefase.

In de realisatiefase gaan ondernemers nieuwe

business realiseren. De intensiteit van onze rol

neemt in deze fase af en zal met name worden

ingevuld als onafhankelijke ‘buitenboordmotor’, die

indien nodig via een aantal gerichte interventies

het consortium verder op weg helpt.

In de afgelopen twee jaar hebben we regelmatig

contact gehad met individuele ondernemers.

Ten eerste omdat het leggen van een (h)echte

relatie gebaseerd is op individuele gesprekken.

Ondernemers waarderen zowel ons initiatief als

onze scherpte en zoeken daarom ook individueel

contact. Dat wordt nog versterkt door de andere

invulling die de nieuwe Kamer van Koophandel

(incl. voormalig Syntens) aan zijn activiteiten

geeft. Matchmaking is daarom een activiteit die

weliswaar een directe bijdrage levert aan het

ontsluiten van het innovatieve vermogen, maar

een aanpalende activiteit is. Die overigens niet

zelden tot nieuwe business voor de ondernemer

leidt. Vanuit deze gesprekken komen ook

regelmatig leads voor Capital. Om ook dit deel van

onze activiteiten zichtbaar te maken, zullen we

vanaf 2016 bijhouden om hoeveel ondernemers het

gaat.

Een inzicht van de afgelopen twee jaar is dat we

ons, om het innovatiepotentieel te benutten,

niet moeten beperken tot het innovatieve MKB.

Kiemen van nieuwe business zijn aanwezig

bij zowel starters, innovatieve MKB-ers als

grote bedrijven en gespecialiseerde kennis- en

onderzoeksinstellingen. Onze focus ligt op díe

ondernemers die het aankunnen en –durven om

in open innovatietrajecten sámen tot nieuwe

business te komen.

Foreign InvestmentsDe basis van het werk van Foreign Investments

is het aantrekken, behouden en uitbreiden van

buitenlandse investeringen naar de regio. Een

belangrijke activiteit daarbij is het strategisch

acquireren op hoogwaardige buitenlandse

investeringen die de kracht van de regionale

topsectoren versterken. Vanuit de positionering

van InnovationQuarter als economische

ontwikkelingsmaatschappij met maatschappelijke

meerwaarde, past het goed om gericht te werven

voor bedrijven die innovatieve oplossingen voor de

Zuid-Hollandse vraagstukken in huis hebben.

Uit onderzoek van het Rathenau-instituut komt

naar voren dat de positie van Nederland als

17

kenniseconomie erodeert omdat steeds meer

Nederlandse bedrijven hun R&D investeringen in

het buitenland doen, terwijl buitenlandse R&D

investeringen in Nederland slechts beperkt groeien.

Om die reden zullen we intensief blijven inzetten

op juist het aantrekken van innovatieve bedrijven

naar de regio, en deze ook sterk te verankeren in

ons ecosysteem.

Nog meer krachtenbundeling en intensievere

samenwerking met collega-acquisitieorganisaties

is hierbij een conditio sine qua non.

De netwerkfunctie van Foreign Investments is een

cruciale. Daarbij gaat het zowel om het verder

uitbouwen van het Investor Relations programma

gericht op hier al gevestigde buitenlandse bedrijven

als om het regionale, nationale en internationale

netwerk van InnovationQuarter gericht en

intensief in te zetten voor Zuid-Holland.

Het internationaal promoten van de kansen van

de regio gebeurt allereerst via het ontwikkelen

van waardeproposities voor de verschillende

speerpuntsectoren. Een specifieke opdracht is

daarnaast het ontwikkelen en uitrollen van een

regiobranding. InnovationQuarter, provincie

en de MRDH maken zich samen sterk om deze

regiobranding ook echt door de regio te laten

dragen, zodat de proeftuin voor wereldwijde

deltametropoolgebieden de komende jaren

geladen kan worden met succesvolle voorbeelden.

Ook bij Foreign Investments is (technologische)

matchmaking een waardevolle activiteit voor

ondernemers. Net als bij Business Development

is hiervoor geen aparte prestatie-indicator

opgenomen, maar wordt er wel actie ondernomen.

Buitenlandse investeerders die via een match

samenwerking aangaan met een kennisinstelling

of innovatiecluster, creëren immers óók nieuwe

banen en investeringen.

CapitalDe rol van InnovationQuarter op het gebied

van financiering is een brede. Wij zien ons fonds

nadrukkelijk als een middel om ons doel te

bereiken, namelijk vernieuwende en snelgroeiende

bedrijven aan financiering helpen.

We steken hierbij veel tijd in het sourcen van leads,

waarbij we veel verschillende kanalen benutten

om met ondernemers in contact te komen.

We organiseren pitchdagen, bezoeken events,

nemen deel aan jury’s, sectorbijeenkomsten en

netwerkevents. Ook houden we het contact met

andere investeerders warm, om waar mogelijk

betrokken te worden bij interessante deals voor

Zuid-Holland, maar ook om ondernemers door

te kunnen verwijzen en ze aan tafel te krijgen

bij potentiele co-investeerders. Ons netwerk

bestaat inmiddels uit honderden co-investeerders,

nationaal en internationaal.

Omdat veel ondernemers die we ontmoeten nog

niet investor ready zijn, helpen we ze daarbij.

Het investor ready maken van een onderneming

gebeurt op uiteenlopende onderwerpen zoals

advies over het vormgeven en rechttrekken van het

businessplan, advies over afspraken en de relatie

tussen aandeelhouders, zorgen dat er crediteuren-

overeenkomsten worden vastgelegd en advies over

opschonen van de balans.

Wanneer we zelf van plan zijn in een onderneming

te investeren, dan start een uitgebreid traject

waarin wordt onderhandeld over de voorwaarden

waaronder we dat doen. Vaak moet daarbij

bestaande financiering worden geherstructureerd.

Vervolgens start het due diligencetraject waarin

grondig wordt onderzocht of alle aannames over

de onderneming juist zijn. Omdat we er naar

streven dat ons fonds als hefboom fungeert voor

het aantrekken van privaat kapitaal naar de regio,

wordt gezocht naar private co-financiers. Daarbij

kijken we scherp naar de voorwaarden en het effect

dat deze kunnen hebben op de onderneming.

Wanneer InnovationQuarter heeft geïnvesteerd in

een onderneming, blijven we actief betrokken. In

de beheerfase proberen wij waarde toe te voegen

aan de onderneming door inzet van onze kennis,

expertise en netwerken (óók vanuit de kerntaken

Business Development en Foreign Investments)

Door onze contacten met honderden ondernemers

per jaar die op zoek zijn naar groei- en durfkapitaal

zijn we ons zeer bewust waar de belangrijkste

financieringsissues zich afspelen. Juist vanuit die

kennis en de wens om bedrijven zo snel mogelijk

te laten opschalen hebben we samen met de

drie universiteiten het initiatief genomen tot de

oprichting van UNIIQ. UNIIQ is een gezamenlijk

Proof-of-Concepts fonds dat naar verwachting in

Q1 2016 van start zal gaan met een fondsomvang

van € 22 mln. Hiernaast is de verwachting dat ons

hoofdfonds in 2016 doorgroeit naar een omvang

van € 80 mln. gecommitteerd kapitaal. Een deel

van deze middelen zal benut worden voor fund-in-

fund investeringen.

Daar waar er specifieke ambities in de regio

bestaan om middelen door middel van

revolverende fondsen in te zetten, zijn wij vanuit

onze expertise sterk geëquipeerd om deze fondsen

in uitvoering of beheer te nemen.

De ‘vierde’ kerntaak: reuringDoor partijen uit verschillende disciplines bij elkaar

te brengen, ontstaat beweging en dynamiek,

worden nieuwe kansen en mogelijkheden ontdekt,

ontstaan nieuwe verbindingen en kunnen we

met enthousiaste partijen snelheid maken.

Zuid-Holland heeft prachtige bedrijven in huis

die het waard zijn om meer en beter zichtbaar

gemaakt te worden. Kennisinstellingen zijn op

onderdelen absolute wereldtop en ook dat mag

gedeeld worden. Het actief communiceren over

al het moois dat Zuid-Holland te bieden heeft op

het gebied van innovatie, het bijdragen aan vele

evenementen en bijeenkomsten en het op een

hoger pijl brengen van de business intelligence

over onze regio zijn belangrijke pijlers onder al onze

activiteiten.

Integraliteit als meerwaardeWe merken dagelijks dat onze kerntaken sterk

complementair zijn aan elkaar. Niet alleen de

expertisegebieden zijn onderling aanvullend,

wat ons tot betere gesprekspartners van

ondernemingen maakt, ook de netwerken zijn

complementair. Dit leidt enerzijds tot het intern

aanbrengen van leads, anderzijds kunnen we door

snel te schakelen ondernemers snel verder helpen

op basis van het zeer omvangrijke netwerk van

ondernemers, kennisinstellingen en financiers, dit

op regionaal, nationaal en internationaal niveau.

Door onze neutrale positie, ons brede overzicht

van de regio en de rol die we spelen als innovatie-

aanjager spelen we regelmatig een actieve rol als

neutrale en verbindende partij in het innovatie

ecosysteem. Of het nu gaat om het beter

laten samenwerken van incubators of om het

gezamenlijk bepalen welke campus of proeftuin

welke focus heeft, een regisserende rol van

InnovationQuarter wordt geaccepteerd en vaak

zelfs expliciet gevraagd.

19

6. Conclusies / ambitiesTerugkijkend op de afgelopen twee jaar

constateren wij het volgende:

▶ Maatschappelijke vraagstukken en

technologische ontwikkelingen vragen om

cross-industry antwoorden. InnovationQuarter

richt zich dan ook zoveel mogelijk op crossovers

tussen sectoren. Daarbij richten we ons op

de bij onze start gedefinieerde speerpunten

– en meer specifiek naar krachtige niches

daarbinnen – maar ook op de vele kansen die

zich (via crossovers) buiten deze speerpunten

voordoen. Alleen zo kunnen we ten volle het in

Zuid-Holland aanwezige innovatiepotentieel

benutten.

▶ Wij leggen de lat hoog bij het vervullen van

onze opdracht. Dit betekent dat we zeer

veel activiteiten ondernemen binnen onze

kerntaken, maar ook activiteiten die dicht tegen

onze eigenlijke kerntaken aan liggen. We lopen

graag the extra mile om ondernemers zo goed

mogelijk te helpen en Zuid-Holland stevig op de

kaart te zetten.

▶ Er wordt in sterk toenemende mate een beroep

op onze dienstverlening gedaan. Door bedrijven,

door partijen in het regionale ecosysteem, door

overheden.

▶ Wij, en vaak ook anderen, zien kansen op

thema’s die duidelijk in het verlengde liggen van

onze opdracht en voor de uitvoering waarvan

InnovationQuarter goed gepositioneerd is, maar

die niet tot onze directe kerntaken behoren.

Met name in 2015 hebben we er als pionierende

organisatie voor gekozen zelf (voorzichtig) te

investeren in additionele activiteiten, middels

pilots en verkenningen.

InnovationQuarter is opgericht om het innovatieve

vermogen van Zuid-Holland te ontsluiten en op

deze wijze de concurrentiekracht van de regio

duurzaam te versterken. Wil de regio de omslag

maken naar een daadwerkelijke koploperspositie

dan vergt dat verdere investeringen in

samenwerking, krachtenbundeling en idealiter ook

in het vergroten van de (financiële) slagkracht van

onze organisatie3.

Bij een verhoging van het uitvoeringsbudget kan

InnovationQuarter vanzelfsprekend meer leveren,

zowel binnen de kerntaken:

▶ Door meer ontwikkelcapaciteit in te zetten op

speerpuntsectoren als Life Sciences & Health,

Horticulture en Smart Industry; op crossovers

tussen bijvoorbeeld Safety & Security, ICT en

High Tech; op crossovers met andere sterke

sectoren in Zuid-Holland zoals aerospace en het

havenindustrieel complex;

▶ Door campussen en innovatieve hotspots door

te laten groeien door de inzet van dedicated

ontwikkelcapaciteit en gerichte inzet vanuit

Foreign Investments;

▶ Door de strategische acquisitie van buitenlandse

investeerders verder te versterken, evenals

de samenwerking met andere internationale

regio’s.

Als daarbuiten:

▶ Door internationalisering van innovatie als

thema een plek te geven in de activiteiten

van InnovationQuarter. Internationalisering

is een thema dat in toenemende mate als

vraagstuk van ondernemers en consortia bij

Business Development onder de aandacht

wordt gebracht. Het gaat hierbij enerzijds om

internationalisering van innovatie. Ketens

zijn zonder uitzondering internationaal van

karakter. Internationalisering als verlengde

van de business developmenttaak is dan

ook een logische. Anderzijds gaat het om

het strategischer, pro-actiever en meer

gebruik maken van Europese netwerken en

innovatieprogramma’s. Hierbij valt te denken

aan het toeleiden van innovatieve MKB’ers

naar Europese subsidies zoals Interreg en het

SME-instrument van Horizon 2020.

▶ Door het versterken van de samenwerking

met sterke internationale regio’s op

specifieke sectoren via wederzijdse soft

landing spots. Dat wil zeggen een dedicated

introductieprogramma, inclusief tijdelijk fysieke

werkomgeving, voor buitenlandse bedrijven

in onze regio, en voor bedrijven uit onze regio

in het buitenland. Het langs deze weg heel

gericht scouten en in de regio introduceren van

interessante bedrijven zien we als interessant

middel om internationale hub-to-hub

samenwerking te versterken en als strategische

acquisitietool gericht op zowel buitenlandse

bedrijven als investeerders.

▶ Door het ontwikkelen van een meer

programmatische manier van werken

in de funnel signaleren – verkennen –

aanjagen - realiseren, samen met relevante

netwerkorganisaties in de regio. De

netwerkorganisaties zijn divers van aard en

opzet. Toch is in de onderlinge samenwerking

een rode draad aan te wijzen, namelijk dat

de kracht van netwerkorganisaties ligt in de

fase van signaleren en verkennen en die van

InnovationQuarter in aanjagen en realiseren.

De samenwerking tussen deze organisaties in

de business developmentfunnel verloopt goed

maar de projecten met echte impact komen niet

vanzelf bovendrijven. Wij zijn er van overtuigd

dat we de kwaliteit van de funnel verder kunnen

vergroten door 1) een meer programmatische

aanpak waarbij we gezamenlijk gaan

voor realisatie van díe projecten die echt

potentie, economische meerwaarde en scale

up-mogelijkheden hebben, passend bij de

economische prioriteiten van de regio; 2)

realisatie te versnellen door organisatiekracht

én instrumentarium van verschillende partijen

gericht in te zetten; 3) voldoende ruimte voor

additioneel aanjaag- en realisatiebudget.

▶ Door het equiperen van InnovationQuarter

om de samen met de MRDH ontwikkelde

regiobranding verder uit te rollen en te

implementeren.

▶ Door het opzetten van investor

readinessprogramma’s (samen met incubators)

voor innovatieve starters, opdat ze eerder aan

financiering komen.

▶ Door het creëren van meer reuring rondom Zuid-

Holland als innovatieve topregio, door het nóg

meer in de (publicitaire) etalage zetten van onze

sterktes en successen als regio.

Wij gaan graag met onze aandeelhouders en

financiers in gesprek over wat er nodig is om van

Zuid-Holland daadwerkelijk weer een koploper

te maken. Kansen zijn er in Zuid-Holland volop!

InnovationQuarter heeft de ambitie, de expertise

en netwerken om ze te helpen verzilveren.

3 I Collega-ROM’s hebben een substantieel hoger operationeel budget. Waar InnovationQuarter – opererend in de grootste economie van Nederland, maar ook met één van de grootste innovatie-opgaven - een uitvoeringsbudget heeft van ruim € 3,7 mln. (voor de kerntaken Business Development en Foreign Investments) is dat voor de BOM jaarlijks € 6,8 mln. en voor Oost NV € 7,5mln.

21