Indonesië Oost-IndiëNederlands-IndiëIndonesië. Indonesië 13.000 eilanden en vijftig keer zo...

IndonesiëIndonesië

Oost-IndiëOost-Indië

Nederlands-IndiëNederlands-Indië



13.000 eilanden en vijftig keer zo groot als Nederland13.000 eilanden en vijftig keer zo groot als Nederland Vele volkeren en talenVele volkeren en talen Rijk aan voedingsstoffen, grondstoffen en mineralenRijk aan voedingsstoffen, grondstoffen en mineralen

Rijst, maïs, suiker, hout, rubber, tabak, koffie, thee, Rijst, maïs, suiker, hout, rubber, tabak, koffie, thee, aardolie en tinaardolie en tin


In de 16In de 16ee eeuw komen de eerste Europeanen eeuw komen de eerste Europeanen (Portugese handelaren) aan in Oost-Indië.(Portugese handelaren) aan in Oost-Indië.

Doel: Doel: Handel drijven met de Indonesische vorsten.Handel drijven met de Indonesische vorsten.Zo kreeg Portugal rechtstreeks de specerijen in Zo kreeg Portugal rechtstreeks de specerijen in handen en verliep het niet langer langs de handen en verliep het niet langer langs de arabieren.arabieren. De prijs van de specerijen zou dalen voor De prijs van de specerijen zou dalen voor de de Portugezen en zij zouden ze voor veel winst Portugezen en zij zouden ze voor veel winst

kunnen verkopen in Europa.kunnen verkopen in Europa.


1596 1596 Nederlandse expeditie bereikt Oost-Indië.Nederlandse expeditie bereikt Oost-Indië. Vele Nederlandse expedities van verschillende Vele Nederlandse expedities van verschillende

compagnieën volgen.compagnieën volgen. De markt wordt overspoeld met producten uit Indië.De markt wordt overspoeld met producten uit Indië. Door de concurrentie: Door de concurrentie:

- Dalen de prijzen van de specerijen in - Dalen de prijzen van de specerijen in Nederland. Nederland.

- Stijgen de inkoopprijzen van de specerijen in - Stijgen de inkoopprijzen van de specerijen in Oost-Indië Oost-Indië

De winsten dalenDe winsten dalen


1602 1602 De Republiek der De Republiek der

Zeven Verenigde Zeven Verenigde Nederlanden grijpt in.Nederlanden grijpt in.

De verschillende De verschillende compagnieën worden compagnieën worden één compagnie.één compagnie.

VOC VOC (Verenigde Oost-(Verenigde Oost-Indische Compagnie).Indische Compagnie).

Oost-IndiëOost-IndiëTaken VOC:Taken VOC: Handel drijven met Oost-Handel drijven met Oost-

Indië. Indië. (met de (met de inheemse vorsten)inheemse vorsten)

Alle Europese handelaren Alle Europese handelaren verdrijven uit Oost-Indië.verdrijven uit Oost-Indië.

Kleine handelsposten Kleine handelsposten stichtten aan de kusten.stichtten aan de kusten.

Streven naar een monopolie Streven naar een monopolie (alleenhandel) in (alleenhandel) in specerijen.specerijen.

Diplomatie (verdragen Diplomatie (verdragen sluiten) en Geweld (oorlog sluiten) en Geweld (oorlog voeren).voeren).


1818ee eeuw eeuwDe VOC: De VOC: Bestuurt een groot deel Bestuurt een groot deel

van Java en de van Java en de Molukken.Molukken.

Handel en Handel en scheepvaartroutes scheepvaartroutes stonden onder controle stonden onder controle van leger en oorlogsvloot.van leger en oorlogsvloot.

Zo nodig met geweld Zo nodig met geweld werd de inheemse werd de inheemse bevolking onder de duim bevolking onder de duim gehouden.gehouden.


17991799De VOC werd opgeheven:De VOC werd opgeheven: Centrale gezag vanuit Batavia faalt:Centrale gezag vanuit Batavia faalt: Te groot gebied > onbestuurbaarTe groot gebied > onbestuurbaar Corruptie (tegenstrijdige belangen)Corruptie (tegenstrijdige belangen) Gebrek aan geld (1796 al failliet).Gebrek aan geld (1796 al failliet). Toenemende concurrentie van met name Engeland.Toenemende concurrentie van met name Engeland. Franse tijd: Nederland onderdeel van Franse keizerrijk. Franse tijd: Nederland onderdeel van Franse keizerrijk.

(Engeland houdt toezicht in Oost-Indië).(Engeland houdt toezicht in Oost-Indië).

Ondergang van de VOC! Hoe nu verder in Indië?Ondergang van de VOC! Hoe nu verder in Indië?


1830-1870 Cultuurstelsel1830-1870 Cultuurstelsel

Doel:Doel:Zoveel mogelijk winst maken voor Nederland.Zoveel mogelijk winst maken voor Nederland.

De De Nederlandse HandelsmaatschappijNederlandse Handelsmaatschappij (NHM) (NHM)Dit staatsbedrijf had de taak het Cultuurstelsel in Dit staatsbedrijf had de taak het Cultuurstelsel in goede banen te leiden en hadden het goede banen te leiden en hadden het monopoliemonopolie op het vervoeren en handelen van goederen uit op het vervoeren en handelen van goederen uit Nederlands-Indië. Nederlands-Indië.


Werking:Werking: Elke boer moest een vijfde deel van zijn grond Elke boer moest een vijfde deel van zijn grond

gebruiken voor gewassen voor de Europese gebruiken voor gewassen voor de Europese markt (=cultures). markt (=cultures). (Peper, suiker, koffie, thee en tabak)(Peper, suiker, koffie, thee en tabak)

Deze producten werden tegen een laag Deze producten werden tegen een laag ‘plantloon’‘plantloon’ verkocht aan de NHM. verkocht aan de NHM.

De NHM vervoerde de producten naar Europa, De NHM vervoerde de producten naar Europa, om ze daar te verkopen.om ze daar te verkopen.

Met de winst werden er in Nederland Met de winst werden er in Nederland spoorwegen en kanalen aangelegd.spoorwegen en kanalen aangelegd.

Nederlands-IndiëNederlands-IndiëBestuur:Bestuur:• Kleine groep Nederlandse Kleine groep Nederlandse

bestuurders:bestuurders:Zij gaven opdrachten en Zij gaven opdrachten en controleerden de uitvoering.controleerden de uitvoering. Welke gewassen waar Welke gewassen waar verbouwd moesten verbouwd moesten worden.worden.

• Grote groep Indonesische Grote groep Indonesische bestuurders:bestuurders:Waren de Indonesische adel Waren de Indonesische adel (sultans tot dorpsadel)(sultans tot dorpsadel) Lieten dorpeling onbetaald Lieten dorpeling onbetaald bijvoorbeeld wegen bijvoorbeeld wegen aanleggen en fabrieken aanleggen en fabrieken bouwen bouwen (herendiensten)(herendiensten)

Nederlands-Indië

Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger.

Hielpen het bestuur bij het handhaven van de orde.

Niet alleen Nederlanders in dienst (Molukkers).

Nederlands-IndiëNederlands-Indië De bestuurders, zowel de De bestuurders, zowel de

Nederlandse als de Nederlandse als de Indonesische, profiteerden het Indonesische, profiteerden het meest van het cultuurstelsel.meest van het cultuurstelsel.

De bestuurders werden beloond De bestuurders werden beloond met een premie met een premie (=cultuurprocenten).(=cultuurprocenten).

Bij een grotere productie Bij een grotere productie ontvingen ze meer premie.ontvingen ze meer premie.

De Indonesische De Indonesische bestuurders bestuurders lieten hun lieten hun boeren dan ook boeren dan ook zoveel zoveel mogelijk verplichte mogelijk verplichte

gewassen produceren.gewassen produceren.

Nederlands-IndiëNederlands-IndiëGevolgen Cultuurstelsel:Gevolgen Cultuurstelsel: Industrialisering met name suikerfabriekenIndustrialisering met name suikerfabrieken

(boeren verplicht suikerriet te verbouwen)(boeren verplicht suikerriet te verbouwen) Infrastructuur verbeterd door aanleg (spoor)wegenInfrastructuur verbeterd door aanleg (spoor)wegen

(werd vaak onbetaald aangelegd door de Indonesische (werd vaak onbetaald aangelegd door de Indonesische bevolking)bevolking)

Geld kwam in omloop Geld kwam in omloop

(groter verschil in kleine groep rijken en grote groep armen)(groter verschil in kleine groep rijken en grote groep armen) De werkdruk van de Indonesische boeren nam toe.De werkdruk van de Indonesische boeren nam toe.

(door het verbouwen van de verplichte gewassen hadden de (door het verbouwen van de verplichte gewassen hadden de boeren minder tijd voor hun eigen voedselproductie)boeren minder tijd voor hun eigen voedselproductie)

Hongersnoden!Hongersnoden!


1870 1870 Einde cultuurstelselEinde cultuurstelsel Het parlement was voor een vrije Het parlement was voor een vrije

economie.economie.

Geen overheidsbemoeienisGeen overheidsbemoeienis

Particulieren gaan naar Particulieren gaan naar Indië Indië en beginnen daar en beginnen daar hun plantages hun plantages en en mijnbouwondernemingen.mijnbouwondernemingen.

De inheemse bevolking De inheemse bevolking worden worden contractarbeiders.contractarbeiders.

(=zij hebben een contract (=zij hebben een contract getekend voor een aantal getekend voor een aantal jaar en worden vooruit jaar en worden vooruit

betaald) betaald)

Nederlands-Indië

Atjeh oorlog (1873-1904)

Expansie gebiedsuitbreiding op Sumatra

Motieven:

- Modern Imperialisme

- Piraterij opheffen

- Concurrentie voorkomen (Frankrijk, Italië, V.S.)

- Aardolie

Nederlands-Indië

Van Heutsz: held of beul? Voor de Islamitische Indonesiërs werd

het als een Heilige oorlog gezien (Jihad)

Harde oorlog guerrilla (Indonesische kant) en terreur (Nederlandse kant)

bloedige oorlog Uiteindelijk weinig daadwerkelijke

controle over Atjeh!

Nederlands-Indië

Troonrede koningin Wilhelmina (1901):

“Nederland heeft tegenover de bevolking dezer gewesten (=Ned.-Indië) een zedelijke roeping te vervullen”

Nederlands-IndiëEthische politiek (rond1900)

Relatie moeder en kind (moederland en kolonie)

Doel: Welvaart en welzijn

lokale bevolking verbeteren

Ontwikkeling van landbouw, zorg en onderwijs

Nederlands-Indië

Landbouw: landbouwkredieten, irrigatiewerken, betere gewassen (rijstsoorten) enz.

Zorg: bouw ziekenhuizen, vaccinatieprogramma’s, nieuwe geneesmiddelen enz.

Onderwijs: bouw scholen, oprichting volksscholen, beter lesmateriaal, beter opgeleide leerkrachten enz.

Nederlands-Indië

Gevolgen:

VoedseloverschotVoedseloverschot Daling kindersterfteDaling kindersterfte Stijging Stijging

levensverwachtinglevensverwachting BevolkingsgroeiBevolkingsgroei Afname analfabetisme Afname analfabetisme

(minimaal)(minimaal)

Verspreiding Verspreiding westerse ideeën westerse ideeën - democratie - democratie - communisme - communisme - nationalisme- nationalisme

Toenemend Toenemend zelfbewustzijnzelfbewustzijn

Ontstaan nationale Ontstaan nationale bewegingenbewegingen >>> >>>

Nederlands-Indië

Nationale bewegingen

Boedi Oetomo (1908) “Het schone streven”- Uitbreiding van het onderwijs

- Meer invloed op het bestuur- Indonesische eenheidsgedachte: één land, één volk

Sarekat Islam (1911) “Islamitische Vereniging”- Verbeteren economische positie van de leden- Politieke vereniging.- In 1919 ontbonden op beschuldiging van het plannen

van een opstand tegen het koloniale gezag.

Nederlands-IndiëPolitieke organisaties

Partai Komunis Indonesia (1914) “Communistische Partij Indonesië”- Strijd tegen het imperialisme (=kapitalisme vergroot uitbuiting kolonie) - Werd door leden uit Sarekat Islam opgericht.- Organiseert stakingen- 1926 sein tot (gewelddadige) opstand

(Doel: Communistische revolutie in Indonesië)- Orde werd hersteld door de KNIL, de leiders werden opgepakt en de partij verboden.

Nederlands-Indië

Partai Nasional Indonesia (1927)“Nationalistische Partij Indonesië”- Indonesië als nationale eenheid- Doel: Stichten van een nationale

staat Indonesië dat het hele gebied van Nederlands-Indië moest omvatten

- Leiders: Soekarno Hatta

Nederlands-Indië

Volksraad (1918) Opgericht door koloniaal

bestuur als antwoord op de roep om meer politieke inspraak voor de lokale bevolking.

60 leden (30 Ind., 25 Ned., 5 Chin.)

Leden werden - deels gekozen

(beperkt kiesrecht) - deels aangesteld

Beperkte macht vooral een adviserende rol

Nederlands-Indië In 1936 diende Soetardjo, lid van de

Volksraad, een petitie in waarin hij opriep tot een conferentie waarin

“...op den voet van gelijkgerechtigdheid een plan zal hebben op te stellen, ten einde aan Nederlandsch-Indië langs den weg van geleidelijken hervorming (...) een staat van zelfstandigheid toe te kennen...”

De petitie werd door de Nederlandse overheid afgewezen

Nederlands-Indië

Wereldoorlog II

Aanval op Pearl Harbor (7-12-1941) Amerikaanse marine in Grote

Oceaan uitgeschakeld Ned.-Indië doelwit voor Japanse

leger Capitulatie Ned.-Indië (8-3-1942) De meeste Nederlanders verdwijnen

in kampen (Jappenkampen) Einde Nederlandse heerschappij.

Indonesië?Onafhankelijkheid?

Een deel van de bevolking haalt de Japanners met veel gejuich binnen.

Veel Indonesiërs waren verbaasd over de snelle nederlaag van de Nederlanders (versterkt zelfbewustzijn en nationalisme).

Japan beloofde (om het aan grondstoffenrijke Indonesië aan hun kant te krijgen) onafhankelijkheid onder Japanse bescherming.

Soekarno en Hatta werken nauw samen met de Japanners (“landverrader”?) Doel: onafhankelijkheid.

Indonesisch leger wordt opgericht en getraind door Japanners.

Indonesië

Indonesia Merdeka (17-08-45) “Indonesië vrij”

Capitulatie Japan (15-08-1945) als gevolg van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki.

Hatta en Soekarno roepen onder druk van fanatieke jongerenbewegingen de onafhankelijke Republiek Indonesië uit.

Hoe reageert Nederland?

IndonesiëIndonesiëNederland accepteerde de Indonesische Nederland accepteerde de Indonesische onafhankelijkheid niet.onafhankelijkheid niet.

Nederland vond dat Nederland en Indonesië Nederland vond dat Nederland en Indonesië elkaar nodig hadden.elkaar nodig hadden.

(Nederland was overtuigd dat de wederopbouw niet zou (Nederland was overtuigd dat de wederopbouw niet zou slagen zonder de inkomsten uit Indonesië)slagen zonder de inkomsten uit Indonesië)

Soekarno werd niet door het hele volk gesteund.Soekarno werd niet door het hele volk gesteund.

(De onafhankelijkheid was uitgeroepen door een klein (De onafhankelijkheid was uitgeroepen door een klein

groepje nationalisten)groepje nationalisten)


De Indonesiërs konden in de ogen van de De Indonesiërs konden in de ogen van de Nederlanders hun land nog niet zelf Nederlanders hun land nog niet zelf besturen.besturen.

(Nederland wilde in een periode van 25 jaar stap (Nederland wilde in een periode van 25 jaar stap voor stap de macht aan Indonesië overdragen)voor stap de macht aan Indonesië overdragen)


Veel onduidelijkheid in Veel onduidelijkheid in Indonesië na de Japanse Indonesië na de Japanse capitulatie.capitulatie.

Britse soldaten uit India Britse soldaten uit India zorgden voor orde en rust zorgden voor orde en rust in Indonesië.in Indonesië.

Japanse soldaten Japanse soldaten beschermden de beschermden de Nederlanders in de Nederlanders in de kampen tegen kampen tegen Indonesische jongerenIndonesische jongeren


Er waren van 1945 tot Er waren van 1945 tot en met 1949 twee en met 1949 twee Indonesische landen:Indonesische landen:

- Nederlands-Indië- Nederlands-IndiëNederlandNederland

- Republiek Indonesië- Republiek IndonesiëIndonesiëIndonesië


De weg naar de Indonesische De weg naar de Indonesische onafhankelijkheid bestaat uit: onafhankelijkheid bestaat uit:

- Onderhandelen - Onderhandelen

- Oorlog- Oorlog


(15 nov.) 1946(15 nov.) 1946

Linggadjati-akkoordLinggadjati-akkoord

Afspraken over het Afspraken over het langzaam onafhankelijk langzaam onafhankelijk laten worden van laten worden van Indonesië.Indonesië.

(Erkenning Republiek op Java, (Erkenning Republiek op Java, Madoera en Sumatra als Madoera en Sumatra als onderdeel van de Verenigde onderdeel van de Verenigde staten van Indonesië binnen de staten van Indonesië binnen de Nederlands-Indonesische Unie)Nederlands-Indonesische Unie)


(21 juli) 1947(21 juli) 1947

Eerste politionele actieEerste politionele actiebinnenlandse “politie-aktie” binnenlandse “politie-aktie”

om de orde en rust te om de orde en rust te herstellen.herstellen.

In werkelijkheid militair In werkelijkheid militair ingrijpen door de ingrijpen door de Nederlandse overheid!Nederlandse overheid!

Beide landen hielden zich Beide landen hielden zich niet aan de gemaakte niet aan de gemaakte afspraken!afspraken!


(17 jan.) 1948(17 jan.) 1948

Renville-akkoordRenville-akkoord

Op het oorlogsschip de Op het oorlogsschip de Renville kwamen Nederland Renville kwamen Nederland en Indonesië met elkaar en Indonesië met elkaar praten.praten.

Gebeurde onder dwang van Gebeurde onder dwang van de V.S. en de V.N.de V.S. en de V.N.

Mislukking. Beide partijen Mislukking. Beide partijen deden niet hun best om tot deden niet hun best om tot een vreedzame oplossing te een vreedzame oplossing te komen.komen.


(18 dec.) 1948(18 dec.) 1948

Tweede Politionele actie Tweede Politionele actie Oorlogsmisdaden aan Oorlogsmisdaden aan

beide kanten.beide kanten. Soekarno en Hatta Soekarno en Hatta

gevangen genomengevangen genomen


27 (dec.) 194927 (dec.) 1949

Onderhandelingen in Den-HaagOnderhandelingen in Den-Haag Onder druk van de V.S. die dreigden Onder druk van de V.S. die dreigden

de Marshall-hulp (= financiële hulp de Marshall-hulp (= financiële hulp aan Nederland) stop te zetten.aan Nederland) stop te zetten.

De V.N. keurt de oorlog in Indonesië De V.N. keurt de oorlog in Indonesië af.af.

Soekarno en Hatta vrijgelaten.Soekarno en Hatta vrijgelaten.

Nederland aanvaardt de Nederland aanvaardt de Indonesische onafhankelijkheid.Indonesische onafhankelijkheid.

Indonesië Oost-IndiëNederlands-IndiëIndonesië. Indonesië 13.000 eilanden en vijftig keer zo...

Documents

Transcript of Indonesië Oost-IndiëNederlands-IndiëIndonesië. Indonesië 13.000 eilanden en vijftig keer zo...