Buck Consultants International 1

ILDE-project Verslag van de zending van de Raad van Bestuur naar Con-

stanta en Galati en vervolgvoorstel

Achtergrond

Het ILDE-project (2006-2008) beoogde de verbeterde inschakeling van de binnenvaart in

de transportketens tussen Vlaanderen/België en enkele Donaulanden Het project identifi-

ceerde de marktpotentie van de binnenvaart in Hongarije, Servië, Bulgarije en Roemenië en

kwam tot de conclusie dat, gezien de infrastructurele en nautische bottlenecks van de Do-

nau, een directe verbinding tussen deze landen en Vlaanderen niet haalbaar is voor contai-

ners en breakbulk. Bulkstromen, zowel droog als nat, zouden wel direct kunnen geleverd

worden. De hoofdaanbeveling van het onderzoek was dus om te kijken naar het opstarten

van een short sea shipping verbinding tussen de Vlaamse zeehavens, Antwerpen en Gent

en de haven van Constanta, gekoppeld aan het uitbouwen van een binnenvaartnetwerk.

In 2008 werden er onderhandelingen opgestart met het Antwerpse Fast-lines, dat erg geïn-

teresseerd was om een dergelijke verbinding te beginnen met één van hun multipurpose

coasters. Echter, de financiële en economische crisis gooide roet in het eten en het project

werd daarom on-hold gezet.

In 2013 ontving Waterwegen en Zeekanaal de vraag om het ILDE-project te reactiveren. Er

werd beslist om hierop in te gaan in twee verschillende trajecten. Het eerste betreft Honga-

rije. Uit het eerdere ILDE-project bleek dat dit land best apart wordt genomen, los van de

zuidoost Europese Donaulanden. De reden

hiervoor is de geografische positie, dichter bij

noordwest Europa en verder van de Donau-

monding. Een onderzoek naar de beste inter-

modale route met het meest toegevoegde

waarde voor de binnenvaart moet gevoerd

worden. Dit onderzoek loopt.

Het tweede traject betreft de zuidoost Europe-

se landen Roemenië, Bulgarije en Servië. Een

eerste beknopte analyse van de import en ex-

portstromen tussen België en Roemenië toon-

de aan dat dit land een belangrijke handels-

partner voor België is in Centraal en Oost-

Buck Consultants International 2

Europa en dat er voor de binnenvaart kansen liggen in verschillende productcategorieën

waaronder chemieproducten, afgewerkte producten, enz. (zie bijlage 1).

Vermits de Raad van Bestuur van WenZ van 11-15 juni 2014 een bezoek bracht aan Roe-

menië en meer bepaald aan de havens van Constanta en Galati, was het opportuun om bij

de geplande business meetings het ILDE-project opnieuw voor te stellen en naar concrete

interesse van de lokale stakeholders te peilen.

Een presentatie over ILDE werd samengesteld en zowel in Constanta als Galati gegeven

(zie bijlage 2).

Deze notitie geeft een korte samenvatting van de resultaten van de contacten met de Roe-

meense stakeholders.

Resultaten van het bezoek aan de haven van Constanta

De haven van Constanta is een

belangrijke hub in de Zwarte Zee.

De haven is verbonden met de

Donau via een kanaal met een

lengte van 64,4km, een diepgang

van 5,5m en een vrije hoogte on-

der de bruggen van 12,5m. De

overslag in Constanta heeft sinds

2008 klappen gekregen enerzijds

door de economische crisis en

anderzijds door de groeiende con-

currentie met Ilicevsk, Novorossiysk en Poti in het containersegment. Een aantal cijfers illu-

streren de terugval:

Tabel 1: Kencijfers Haven Constanta

2008 2010 2012

Totale overslag in

Ton

61.834.779 47.563.879 50.584.662

Aantal Teu 1.380.935 556.694 684.059

Bron: Haven van Constanta

Vanuit het Verre Oosten wordt Constanta door verschillende directe containerlijnen bediend

o.a. door CMA CGM, MSC, MOL en OOCL. De bediening vanuit noordwest Europa verloopt

met feedering via Tangiers, Algeciras, Malta, Cagliari, enz. afhankelijk van de rederij. Er zijn

geen directe aanlopen en de bedieningstijd kan oplopen tot 20 dagen en meer.

Buck Consultants International 3

De binnenvaartvolumes hebben zeer goed standgehouden en zijn min of meer geconsoli-

deerd op het niveau van 2008. Exportstromen zijn vele malen groter dan importstromen

m.a.w. er is een substantieel onevenwicht.

Tabel 2: Kencijfers riviertrafiek in Constanta

2008 2010 2012

Rivier trafiek kTon 11385 10588 11730

Bron: Haven van Constanta

Het containertransport met de binnenvaart is echter bijna stilgevallen. Er zou één afvaart

per week of om de 10 dagen zijn tot Belgrado. De vaartijd zou een 7-tal dagen bedragen.

Deze dienst wordt uitgebaat door IST. Het gebruikte materiaal zou relatief verouderd zijn.

De gesprekken met de vertegenwoordigers van de haven, goederenbehandelaars, opera-

tors en shippers waren eenduidig positief. Zij zijn ervoor gewonnen om met ILDE een nieu-

we start te maken en meer hoogwaardige goederen met binnenvaart en short sea te ver-

voeren. Zij kunnen dit niet autonoom doen daar ze ervaring missen met modal shift.

Twee lokale partijen UMEX (goederenbehandelaar) en IST gaven aan dat zij als ILDE-

agent willen optreden. Zij hebben de nodige ervaring met binnenvaart en beschikken blijk-

baar ook over een goed netwerk.

Resultaten van het bezoek aan de haven van Galati

De haven van Galati, die dichtbij het estuarium van

de Donau is gelegen, maakt deel uit van de Maritime

Danube Ports Administration (APDM) waartoe ook de

havens van Braïla en Tulcea behoren. Deze havens

zijn vooral gespecialiseerd in droge bulk (granen),

metaal en scrap. In Galati is er mogelijkheid om con-

tainers over te slaan maar hun aantal blijft beperkt.

Zoals het geval is in Constanta heeft de economische

crisis een grote impact gehad op de havenactivitei-

ten, zelfs meer nog dan in Constanta.

Buck Consultants International 4

Tabel 3: Kencijfers Haven Galati

2008 2010 2012

Trafiek APDM in kTon 12.721 5.905 4.497

Trafiek Galati in kTon 8.871 6.351 3.989

Riviertrafiek Galati in kTon 7.096 4.588 2.672

Maritieme trafiek Galati in

kTon

1.775 1.764 1.317

Bron: APDM

Het beperkte aandeel van maritieme trafiek in de overslag is te wijten aan de ligging land-

inwaarts, de al bij al beperkte toegankelijkheid voor zeeschepen en de hoge riviertaksen die

ze moeten betalen.

Galati is een spoorkruispunt waar de overslag van Europees naar Russisch spoor en vice

versa gebeurt. De spoorinfrastructuur is verouderd en APDM tezamen met Metaltrade legt

met EU-middelen een nieuwe spoorterminal aan. Metaltrade is een van origine metaalver-

werkend bedrijf dat eveneens actief is in transport en logistiek en een eigen terminal in de

haven van Galati heeft. De nieuwe spoorterminal zou in een eerste fase vooral gebruikt

worden om goederen van en naar Moldavië en Ukraine te vervoeren. Op te merken is dat

de algemene spoorinfrastructuur verouderd blijft.

De vertegenwoordigers van de haven en Metaltrade gaven aan dat de ontwikkeling van de

spoorterminal op dit ogenblik een prioriteit is. Zij zien weinig kansen voor het opstarten van

een short sea verbinding naar Galati.

Het lijkt inderdaad zeer moeilijk om een kustvaartverbinding vanuit noordwest Europa Galati

te laten aanlopen wegens te duur, teveel tijdverlies en gebrek aan retourcargo. Dit pro-

bleem was ook reeds aanwezig bij het eerdere ILDE-project, waarvan APDM een partner

was.

Conclusies van de bezoeken

• Door de economische crisis zijn vele goederenstromen in de twee bezochte havens

verloren gegaan.

• In de haven van Constanta is er sprake van een lichte opleving voor alle goederen-

soorten behalve voor containers. Een aantal concurrerende containerhavens in de

Zwarte Zee zijn in opkomst en Constanta heeft moeilijkheden om stand te houden.

• De havenautoriteit van Constanta en de lokale stakeholders zien ILDE als een op-

portuniteit om hun competitieve positie te versterken en willen zeer graag meewer-

ken.

Buck Consultants International 5

• De haven van Galati heeft nog meer dan Constanta trafiek verloren. Er is nog geen

zicht op het terugwinnen van dit volume. De haven zet alles in op het ontwikkelen

van een spoorterminal en wil een knooppunt worden van stromen naar Moldavië en

Ukraine.

• Zij zien geen opportuniteit voor een kustvaartverbinding met noordwest Europa.

Voorstel vervolgtraject

1. Een eerste stap is het organiseren van een meeting met een aantal lokale stakehol-

ders die aangegeven hebben geïnteresseerd zijn in ILDE. De bedoeling is om pre-

cies te bepalen welke rol zij wensen te spelen en wat er van hen kan verwacht wor-

den. Deze meeting zou idealiter nog in 2014 moeten plaatsvinden om het momen-

tum te behouden. Resultaat: een zicht op Roemeense partners en hun bijdrage

2. CFNR, bij monde van Ronny Maes, heeft aangegeven dat zij geïnteresseerd zijn in

het opnemen van de rol van ILDE-agent zowel in noordwest als in zuidoost Europa.

Door het vertrek van Ronny Maas blijkt dit niet meer het geval te zijn. Er moet dus

gezocht worden naar een vervanging. Twee Roemeense partijen hebben reeds

aangegeven deze rol lokaal te willen. Voor Vlaanderen moeten een aantal gesprek-

ken gevoerd worden met agenturen en bevrachters.

3. Een interessant framework om ILDE in te dienen zou Interreg VC kunnen zijn. Dit

programma is nog niet goedgekeurd maar heeft interessante werklijnen o.a. low

carbon emission, die goed bij ILDE zouden passen. Zodra het programma is goed-

gekeurd (in de volgende weken), zou moeten onderzocht worden of het inderdaad

geschikt is voor ILDE en welke accenten er moeten gelegd worden. Dit kan in paral-

lel met stappen 1 en 2.

4. Afhankelijk van de modaliteiten van Interreg VC, moet er een project outline ge-

schreven worden en moet bepaald worden wat door de EU kan gefinancierd moet

worden (en wat door de partners). Deze project outline dient voor een contactname

met het Interreg secretariaat.

5. De vijfde stap is het samenstellen van een internationaal consortium. Dit zou na het

hebben doorlopen van stappen 1 en 2, tamelijk eenvoudig moeten zijn. Aan noord-

west Europese kant is het belangrijk om ook Nederland en Noord-Frankrijk mee te

nemen om de volumes substantiëler te maken en meer kansen te bieden voor de

binnenvaart.

Buck Consultants International 6

Bijlage 1

Buck Consultants International 7

Buck Consultants International 8

Buck Consultants International 9

Buck Consultants International 10

Buck Consultants International 11

Bijlage 2

Buck Consultants International 12

Buck Consultants International 13

Buck Consultants International 14

Buck Consultants International 15

Buck Consultants International 16

Buck Consultants International 17

Buck Consultants International 18

Buck Consultants International 19