137

III HET BOD

138 139

WAT HEBBEN WIJ DE NTR TE BIEDEN?

Tien jaar van samenwerking, waarin de agenda van de Nederlandse tuinbouwsector – Growing Green – wordt gekoppeld aan de agenda van Almere – Green Cities – en het vieren van de resultaten daarvan in de wereldtentoonstelling 2022, met het thema Growing Green Cities.

Samenwerking in woord, langs de lijn van een gesprek met de tuinbouwsector in volle breedte en stadsbewoners, bestuurders en professionals van stedelijke regio’s wereldwijd, over de toekomst van Growing Green Cities.

Samenwerking in daad, de oprichting van een kennis- en innovatiecluster Growing Green, waarbij Almere en haar omgeving transformeren tot een proeftuin, een living lab voor groot- en kleinschalige implementatie van innovaties in de tuinbouw.

Een unieke locatie, op de mooiste plek, in het hart van Almere; het Weerwater, de schakel tussen het grootste productiegebied (provincie Flevoland) en het meest stedelijke afzetgebied van Nederland (Metropoolregio Amsterdam).

Optimaal bereikbaar, door nieuwe Rijksinfrastructuur tussen Schiphol en Lelystad Airport, voor zowel auto als openbaar vervoer.

Door samen te bouwen aan de nieuwe stadswijk Almere Floriade, als het wereldpodium waar de Nederlandse tuinbouwsector zich tijdens de Floriade 2022 kan presenteren, ontstaat een prototype Green City, die nationaal en internationaal betekenis kan krijgen als inspiratiebron voor Growing Green Cities.

DRAAGVLAK DOOR SAMENWERKING, DOOR:

Een eendrachtig nationaal, regionaal en lokaal bestuur, die samen inhoud geven aan het Rijks- en regioprogramma Amsterdam-Almere-Markermeer, waarbinnen het Weerwater een sleutelproject is.

Een daadkrachtige steun van het bestuur van de provincie Flevoland en de stad Almere voor de organisatie van de Floriade 2022.

Stakeholders zoals onder andere Amvest, Ymere en Staatsbosbeheer, die verbonden zijn aan Almere en vanuit die betrokkenheid – met hun eigen activiteiten en financiële inbreng – de basis voor de Floriade 2022 versterken.

Een brede steun vanuit de stad; inwoners, het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen.

EN DAT ALLES DOOR:

Een professionele organisatie, die is ingericht om grote ontwikkelingen binnen een complexe omgeving tot een succes te maken.

Een financieel verantwoord plan, dat bestaat uit een gezonde grondexploitatie en een realistisch businessplan voor de Floriade 2022.

Een participatie van de provincie Flevoland en de gemeente Almere, elk voor tien miljoen euro.

141

IIIH1MARKETINGDat de Green City geen utopie maar een wenkend perspectief is, blijkt tijdens de Floriade 2022. Gedurende zes maanden kunnen mensen deze groene Cité Idéale bezoeken; een stad waar rood en groen met elkaar in balans zijn, die ruimte biedt, die leefbaar is. Almere Floriade wordt een wereldwijde inspiratiebron, een stad die je gezien moet hebben, als vakbezoeker of als particulier.

De Floriade 2022 wordt een betekenisvolle belevenis, en is daarmee voor een breed publiek aantrekkelijk. Growing Green Cities is geen vergezochte verkoop-strategie; het is een authentieke ambitie. Die authenti-citeit wordt ook onderdeel van de Floriade zelf. Je ziet er échte tuinders, échte boeren, échte kwekers en échte scholen, in het hart van een échte stad. Zo ontstaat er (weer) een directe relatie tussen producent en consument, en kunnen bezoekers zien waar hun aardappelen, paprika’s, asperges, kruiden en bloemen nu eigenlijk vandaan komen. De Floriade 2022 wordt als het ‘Huis van de Smaak’ in Venlo, maar dan op het niveau van de totale Floriade. Tegelijkertijd wordt de Floriade 2022 een belevenis, een overweldigende ervaring die je eenvoudigweg niet mag missen. Er wordt gebruik gemaakt van moderne technologieën als 3D of zelfs 4D animaties, er worden inspirerende, spannende en romantische themaroutes aangelegd, en de kracht van de omgeving wordt optimaal benut. Sportliefhebbers joggen over de Floriadeboulevard, avonturiers waterskiën, kinderen zweven over de stad in de kabelbaan, romantici drinken een wijntje op het strand tegen het decor van een ondergaande zon.

De making of Growing Green Cities begint echter al veel eerder; nog in 2012 wordt gestart met de invulling daarvan. In de komende tien jaar worden vernieuwende concepten uit de Nederlandse tuinbouwsector bijeengebracht, worden best practices van overal ter wereld verzameld, worden consumenten – uit de stad, de regio en (ver) daar-buiten – geënthousiasmeerd en worden nationale en internationale sponsoren aangetrokken.

Marketingcommunicatie levert een essentiële bijdrage aan het bereiken van deze doelen, en er zal een strategisch marketingplan worden opgesteld om de marketingcommunicatie te coördineren. In dit bidbook schetsen wij een plan op hoofdlijnen.(1) Na de toewijzing van de Floriade zal een professioneel marketingteam worden samengesteld, dat – binnen de hier geschetste contouren – nadere invulling aan het marketingplan zal geven. Het marketingteam wordt integraal onderdeel van het Projectbureau Almere Floriade i.o. (zie III- H4), en is dus direct gekoppeld aan de inhoud.

Een belangrijk uitgangspunt is dat zorgvuldig moet worden omgegaan met het merk Floriade, dat de NTR – als eigenaar van het merk – voor tien jaar aan ons uitleent. Wij zien het als een grote eer dat de NTR ons het merk, dat sinds de operatie ReFresh in 2006 alleen maar sterker is geworden, toevertrouwt, en zullen ons dan ook actief inzetten om het merk te ontwikkelen tot een instituut van innovatie, kennis, energie en creati-viteit. Door kwaliteit te verkiezen boven kwantiteit – of, liever gezegd: inhoud boven geld – zal het imago van de Nederlandse tuinbouwsector in Nederland en (ver) daarbuiten worden geoptimaliseerd, en zal de afzet van Nederlandse tuinbouw- en sierteeltproducten in binnen- en buitenland worden bevorderd.

Een ander leidend principe is dat blijvend sprake moet zijn van een grote mate van flexibiliteit. Ons medialandschap verandert voortdurend. De snelheid waarmee de technologie zichzelf vernieuwt – social media als Facebook en Twitter zijn in slechts enkele jaren groot geworden – maakt dat ruimte moet worden gecreëerd om in te kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen, zodat we altijd gebruik maken van communicatiemiddelen die passen bij de dan heersende tijdsgeest.

Bij de uitwerking van het marketingplan doen wij een beroep op de communicatieafdeling van de NTR zelf, en organisaties en initiatiefgroepen als de International Association of Horticultural Producers (AIPH), Plant Publicity Holland (PPH), het Nationaal Groenfonds, het International New Town Institute (INTI), de International Urban Development Association (INTA) en Toerisme Flevoland. Wij vragen hen om, op basis van hun ervaring en expertise, input te leveren voor ons strategisch marketingplan, en doen een beroep op hun netwerk om zoveel mogelijk partijen bijeen te brengen. Growing Green Cities is tenslotte niet nieuw; de kunst is om aan te sluiten bij initiatieven die reeds worden genomen, en die met elkaar te verbinden.

1. Op de bijgevoegde cd-rom vindt u, in de lijst met vragen en antwoorden, een eerste uitwerking.

JE ZIET ÉCHTE TUINDERS, ÉCHTE BOEREN EN ÉCHTE GROENE SCHOLEN, IN HET HART VAN EEN ÉCHTE STAD

142 143

MARKETINGPLAN OPHOOFDLIJNENWij hebben in de afgelopen maanden een solide basis gecreëerd: een krachtig (en ‘groeiend’!) beeld-merk, een onderscheidende huisstijl, een heldere website en een enthousiasmerende moodfilm, die de Floriade 2022 een herkenbaar gezicht geven. Dit betekent dat wij, na toewijzing van de Floriade, direct kunnen starten met het communiceren daarover, parallel aan de ontwikkeling van een strategisch marketingplan.

Onze making of bestaat primair uit een open uitwis-seling van best practices. De belangrijkste taak van de marketingafdeling is dan ook het leggen van dwars-verbanden, het enthousiasmeren van partijen om deel te nemen aan het internationale exchange program, waarbij inspirerende voorbeelden van innovaties van de tuinbouwsector en voorbeeldsteden worden ver- zameld, en onze eigen lokale, regionale en nationale best practices worden ingebracht. Almere ontwikkelt zich als een verbindende schakel, van waaruit het gesprek wordt aangejaagd en gefaciliteerd.

Onze belangrijkste doelgroep is de tuinbouwsector, in de breedste betekenis van het woord (business to business); het gaat om de volledige keten – toeleve-rende bedrijven, kennisinstellingen, teelt, verwerking, logistiek en handel – en om belangrijke cross-overs zoals de biobased economy, life sciences, energy en agro & food en de daaraan verbonden netwerken van (inter)nationale bedrijven. Door het faciliteren van dit netwerk hebben tuinbouwondernemers de mogelijkheid om aansluiting te vinden bij internationale afnemers, die betrokken zijn bij het verduurzamen van stedelijke omgevingen. Wij streven ernaar om alle belangrijke spelers in dit netwerk een podium te geven tijdens de Floriade 2022. De tuinbouwsector speelt op verschil-lende manieren een rol: de Nederlandse Tuinbouwraad is actief betrokken bij de organisatie van de (making of de) Floriade 2022, de sector is een van de belang-rijkste gesprekspartners tijdens de making of en de sector zal ook actief worden benaderd om zich te etaleren op het hoofdpodium, Almere Floriade.

Veel van de tuinbouwbedrijven die wij bij Growing Green Cities willen betrekken, liggen letterlijk in onze achtertuin: de Flevopolder. Zowel tijdens de making of de Floriade als tijdens het evenement zelf zal duidelijk worden hoe de Flevolandse tuin- en akkerbouw met de Nederlandse tuinbouwsector verbonden is, en welke kansen deze koppeling biedt voor modern ondernemerschap. De provincie is dan ook trekker van het regionale economische programma in de making of de Floriade.

Een andere doelgroep bestaat uit voorbeeldsteden overal ter wereld (business to community). Wij vragen hen om – in een serie van conferenties, te beginnen in Venlo in september van dit jaar – best practices aan te leveren, en ons zo inzicht te verschaffen in vernieuwende concepten. De diversiteit aan wereld-steden, met elk hun eigen cultuur en geografische en demografische kenmerken, levert een rijk palet aan goede voorbeelden op, en daarmee een markt voor Growing Green. Hoe heeft het stadsbestuur van Los Angeles gezorgd voor een community garden van ruim dertien hectare groot? Wat is er nodig voor een beweging als in Chicago, waarbij jaarlijks ruim

50.000m2 dak wordt vergroend? Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de Nederlandse tuinbouwsector?

En natuurlijk is er de consument (business to consumer); als het gaat om de eisen die wij aan de stad van de toekomst stellen, zijn de consumenten ons belangrijkste referentiekader. Growing Green Cities is dan ook geen ‘ver van mijn bed show’, maar wordt dicht bij de consument gebracht. Iedereen kan een bijdrage leveren aan de invulling van de ideale Green City. Tijdens de Floriade 2022 wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan beleving, emotie en cultuur, door verrassende manifestaties en een aantrekkelijke programmering.

Speciale aandacht is er voor de jeugd. Aangezien kinderen het talent vertegenwoordigen dat nodig is voor de toekomst van de tuinbouwsector, is het onze ambitie om hen intensief te betrekken bij (de making of) de Floriade. Het gaat om een grote doelgroep; Almere is niet alleen een jonge stad, maar heeft ook een jonge bevolking. Er is een concept voor de jeugd Floriade opgesteld, waarmee de Floriade expliciet wordt gekoppeld aan een educatief programma. Voor de middelbare scholieren zullen – in overleg met scholen als het Echnaton, het Groenhorstcollege en de Christelijke Agrarische Hogeschool – in de komende jaren onderwijslijnen worden ontwikkeld, die vooral ook praktisch van aard zullen zijn. Daarnaast komt er een kennis- en innovatiecluster ‘Growing Green - Metro-politane land- en tuinbouw in Almere’ - met specifieke vakopleidingen, gericht op een nieuwe generatie ondernemers en personeel in de tuinbouwsector. Het spreekt voor zich dat deze programma’s ook elders in het land van betekenis kunnen zijn. Dit ondersteunt niet alleen het human capital waar de sector behoefte aan heeft; het opent ook mogelijkheden om onderwijs en sponsorprogramma’s aan elkaar te koppelen.

Het gesprek krijgt niet alleen vorm binnen de doel-groepen, maar nadrukkelijk ook tussen de verschillende doelgroepen. Door private en publieke partijen samen te brengen zal sprake zijn van een hefboomeffect; de dwarsverbanden moeten nieuwe inzichten opleveren, die het gesprek naar een hoger niveau zullen tillen.

Met de making of wordt een belangrijke basis gelegd voor communicatie over de Floriade zelf; de verwacht-ing is dat partijen die actief participeren in de making of ook het resultaat van dat groeiproces zullen gaan bekijken, en dat onze internationale focus ertoe zal leiden dat veel van de bezoekers van de Floriade 2022 uit het buitenland zullen komen. De bijbehorende promotiecampagne, gericht op het trekken van meer dan twee miljoen bezoekers, zal later worden ontwikkeld. De nadruk van de campagne zal liggen op de combinatie van betekenis en belevenis, die inherent is aan ons thema. Het spreekt voor zich dat public relations en nationale en internationale pers-aandacht belangrijke pijlers onder die promotie- campagne zullen zijn. Op basis van deze propositie wordt de promotiecampagne in aanloop naar de Floriade 2022 systematisch opgevoerd.

SPONSORINGIn de komende jaren zullen wij – in samenspraak met de NTR – actief zoeken naar sponsoren. Doordat actief wordt gebouwd aan het merk Floriade en de brand equity – ofwel de verhandelbare waarde van het merk Floriade –substantieel zal groeien, is de verwachting dat meer en meer partijen zich aan zowel making of als aan de Floriade zelf willen committeren. De Floriade vormt dan ook een belangrijke ontwikkelimpuls voor de stad en de regio. Vrijwel alle sectoren zullen zich aange-sproken voelen: van projectontwikkeling tot het bank-wezen, van verzekeringsinstellingen tot zorgorganisaties, van horeca tot onderwijs. Wij willen het proces zó inrichten dat elke onderneming kan participeren in onze beweging, mits er sprake is van voldoende voeling met het thema en/of de tuinbouwsector – een zorgvuldige behandeling van het merk blijft tenslotte één van onze primaire uitgangspunten.

In navolging van Venlo, zullen ook in Almere verschil-lende niveaus van sponsoring ontstaan. Natuurlijk zijn er de ‘geijkte’ vormen zoals financiële en materiële participatie en ‘de vrienden van’, maar wij willen meer: sponsoring is óók het actief uitdragen van onsgedachtegoed door (inter)nationale initiatiefgroepen en organisaties, steden of landen die investeren in (de organisatie van) congressen, gerelateerd aan het thema Growing Green Cities – het is juist deze manier van sponsoring die een grote bijdrage aan een versterking van het merk Floriade kan leveren. De marketingafdeling zal in de komende jaren specifieke sponsorarrangementen opstellen, en potentiële sponsoren actief gaan benaderen.

FLORIADE 2022 WORDT EEN BETEKENISVOLLE BELEVENIS

145

DRAAGVLAK ONTSTAATDOOR ZIJ AAN ZIJ IN HETPROJECT TE STAAN

Grote projecten – en dat is een wereldtuinbouw- tentoonstelling per definitie – kunnen alleen succesvol zijn wanneer ze zijn ingebed in de samenleving zelf. Wij hechten dan ook aan een breed draagvlak voor de Floriade 2022, in de stad, de provincie Flevoland en de Metropoolregio Amsterdam. In onze optiek ontstaat draagvlak door samen te werken, door zij aan zij in het project te staan. In het geval van de Floriade gaat het om een project dat een lange(re) tijdsduur kent; dat stelt hoge eisen aan ons als bestuur en aan onze samenwerkingspartners. Daar komt bij dat zowel de gebiedsontwikkeling als de realisatie van de wereldtentoonstelling een eigen dynamiek kent, maar voor hun succes ook sterk met elkaar verweven zijn. Hoe creëren wij draagvlak? Of, beter gezegd: hoe geven wij inhoud aan het samenwerken?

DE STAD, PROVINCIEEN METROPOOLREGIOHet uitbrengen van een bidbook in een onderlinge concurrentie, heeft het (onvermijdelijke) nadeel dat veel in een korte tijd moet gebeuren en dat er – in dit stadium – weinig kan worden gewerkt aan draagvlak onder burgers in de stad. Desondanks is er in Almere sprake van een positieve grondhouding. De aantrekkings- kracht van Almere zit voor veel bewoners en ondernemers in het samengaan van stad en natuur. Die synthese, vastgelegd in het eerste ontwerp van de stad, gaf voor veel bewoners en ondernemers de doorslag om zich in deze Nederlandse New Town te vestigen. Ook in de toekomst staat de vergroening van de stad centraal; het Almere Principle ‘Combineer stad en natuur’ is één van de uitgangspunten van de Structuurvisie Almere 2.0. De komst van de Floriade kan het karakter van Almere als een ideale Green City versterken. Dat zien de burgers van de stad ook. Uit een in opdracht van de gemeenteraad uitgevoerde enquête blijkt dat het merendeel van de inwoners positief is over een Floriade in Almere; 61% van de 986 ondervraagden geeft aan het een goed idee te vinden om de Floriade te organiseren, 75% denkt dat de Floriade een positief effect zal hebben op het imago van Almere. Wij willen de Floriade 2022 dan ook samen met burgers en ondernemers inhoud geven. De Floriade 2022 moet een gemeenschappelijk gedragen ambitie worden; niet

over de hoofden van de burgers heen, maar een project dat de mensen in de stad zich eigen hebben gemaakt.

De provincie Flevoland en de vijf andere gemeenten in de polder hebben eenzelfde inzet; de gemeente Lelystad heeft dat verwoord in een officiële propositie. Ook hier gaat het om een uniek agrarisch gebied. De gebruikers van de polder, die nauw verweven zijn met de tuinbouwsector, willen niets liever dan de wereld tonen waar zij – op dit door mensen gemaakte land – toe in staat zijn. Voor de provincie liggen hier uitstekende kansen om relaties te leggen met de agenda’s Agro & Food, lifesciences, het zoet- watervraagstuk en energiehuishouding. De provincie kan een actieve rol vervullen in het optimaliseren van de samenwerking tussen ondernemers, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en de overheid om de economische spin-off van de Floriade voor de provincie zo groot mogelijk te maken. De provincie zal dan ook actief deelnemen in de making of de Floriade. Ook de vijf andere poldergemeenten zullen in de making of participeren. Met een keuze voor Almere krijgt de Floriade er de bijzondere geschiedenis van de polder als extra dimensie bij.

In deze competitie – waarin Almere en Amsterdam, beide onderdeel van de Metropoolregio Amsterdam, directe concurrenten zijn – zijn er (nog) geen afspraken gemaakt over de gemeenschappelijke inzet bij de Floriade 2022. Er mag echter geen twijfel over bestaan dat bij een toewijzing van de Floriade aan Almere, de Metropoolregio Amsterdam maximaal steun zal geven aan onze Floriade. Het belang is duidelijk. Een economische verkenning van de Kamer van Koop-handel wijst uit dat veel van de positieve economische effecten zullen neerslaan in de regio Amsterdam/Schiphol (zie III-H5). Gemeenschappelijk is het besef dat juist door samenwerking grote successen kunnen worden bereikt. Dat heeft in de afgelopen acht jaar al veel opgeleverd. Samenwerken is in de Metropool-regio Amsterdam een vanzelfsprekendheid, en dat zal ook voor de Floriade 2022 z’n vruchten afwerpen. Als de Floriade wordt toegewezen aan Amsterdam, dan zal Almere graag als best practice dienen.

IVH2DRAAGVLAK DOOR SAMENWERKING

146 147

HET BEDRIJFSLEVENHet bedrijfsleven – onder aanvoering van de Kamers van Koophandel, VNO-NCW, LTO-Noord, de Ont-wikkelingsmaatschappij Flevoland, de Rabobank en de Vereniging Bedrijfskring Almere – is enthousiast. Van begin af aan heeft het, als de Partnergroep Floriade, samen met ons de schouders gezet onder de totstandkoming van dit bidbook. Ondernemers zien de Floriade als een kwaliteitsverbeteraar van de Almeerse samenleving, en beschouwen de spin-off van de Floriade als een grote kans voor de stad en de regio. De groep ‘vrienden van de Floriade’ bestaat inmiddels uit ruim honderdveertig personen en bedrijven, en groeit nog altijd. Een bijzondere selectie van deze ‘vrienden’ – de CEO’s van grote internationaal opererende bedrijven uit de regio, verzameld onder de naam de Mayor’s League – heeft haar expliciete steun en medewerking uitgesproken (zie cd-rom). Ook Greenport Noord-Holland Noord (met o.a. Seed Valley, Agriboard en Holland Flowers Show) heeft aangegeven graag mee te werken aan een strategische alliantie tussen Noord-Holland en Flevoland, waarin productie- en innovatiekracht worden gebundeld.

DE WETENSCHAPVanuit de constatering dat kennis- en innovatiekracht rond Growing Green in Nederland en in de rest van de wereld gefragmenteerd (aanwezig) is, heeft oud-staatssecretaris Wim Meijer in een ronde langs CEO’s van (wetenschappelijke) kennisinstellingen en betrokken bedrijven veel partijen bereid gevonden om hun krachten in te zetten voor de ontwikkeling van een kennis- en innovatiecluster Growing Green. Van deze partijen hebben Wageningen University & Research Centre, de TU Twente, de Christelijke Agrarische Hogeschool, Nyenrode, Food Valley, Siemens en Imtech zich als trekker opgeworpen.

TOT SLOTAlmere gelooft in samenwerking. Door samenwerking is de polder tot stand gekomen, door samenwerking blijft de polder bestaan. Juist dit gemaakte land, juist deze New Town kan zich als voorbeeld in het gedachtegoed van Growing Green Cities ontwikkelen, en heeft daarmee een betekenis die verder gaat dan sec een nieuwe locatie voor de Floriade. De Floriade 2022 in Almere zal een internationale inspiratiebron worden voor wat de vergroening van steden kan betekenen. En juist door onze samenwerking met de mensen in de stad, provincie Flevoland, de Metropoolregio Amsterdam, het Rijk, stakeholders, Green City partners, het bedrijfsleven en de wetenschap, laten wij zien dat wij een betrouwbare en zekere partner zijn om deze inspiratiebron te creëren, om de – voor ons eerste Floriade – te organiseren.

DE RIJKSOVERHEIDDe groei van Almere is door vier achtereenvolgende regeringen aangemerkt als een project van nationaal belang. Er is dus al lange tijd sprake van gemeen-schappelijkheid en een integrale aanpak. Dat komt ultiem tot uitdrukking in het Rijks- en regioprogramma Amsterdam-Almere-Markermeer; een omvangrijk programma dat uitgaat van een samenhang tussen ecologie, verstedelijking en infrastructuur. Met de ministeries van I&M en Financiën en het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf werken wij intensief samen aan de realisering van de zogenoemde Schaalsprongas, een stedelijke drager die de stadsdelen Almere Pampus, Almere Centrum-Weerwater en Almere Oosterwold met elkaar verbindt. Voor deze gebieden zijn – door drie verschillende werkmaatschappijen – plannen gemaakt, op basis waarvan separate afspraken worden gemaakt. Zo is er een convenant in voorbereiding om de ontwikkeling van Almere Oosterwold, een innovatieve strategie waarin stads-landbouw centraal komt te staan, ter hand te nemen. Voor Almere Centrum-Weerwater hebben het Rijk en de gemeente een gebiedsontwikkelingsplan opgesteld (zie II-H1 en III-H5), de Floriadelocatie, dat tot uitvoering kan worden gebracht. Daarin zal het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf onze partner zijn, en dus ook die van de NTR. Wij zien dit als een versterking van de realisatiekracht van de gemeente.

STAKEHOLDERSIn de afgelopen jaren hebben wij onze koers verlegd voor wat betreft de wijze waarop wij werken aan gebiedsontwikkeling. Wij hebben – heel bewust – afscheid genomen van de zogenoemde hit en run cultuur die in veel gebiedsontwikkelingen is gaan domineren. Natuurlijk is er veel goeds gepresteerd, maar het accent op winstmaximalisatie is tegelijkertijd de vijand van het betere geweest. Dat kan en moet anders. Daarom staat in Almere de eindgebruiker centraal. In beginsel zijn dat burgers en ondernemers die zelf hun eigen woning of bedrijfsgebouw ontwerpen en (laten) bouwen. Dat leidt aantoonbaar tot meer diversiteit en een hogere kwaliteit. Maar eindgebruikers zijn ook die ontwikkelaars (beleggers en corporaties) die beschikken over eigen financieringsmogelijkheden en zich na realisatie van het gebied langdurig ver-ant-woordelijk voelen voor het beheer ervan. Deze stake-holders hebben in Almere een preferente positie. Onze stakeholdersstrategie heeft de stad, midden in de huidige crisis, bijzondere samenwerkingsrelaties opgeleverd. In 2011 zijn grote en niet vrijblijvende samenwerkingscontracten aangegaan met Amvest en Ymere; de contracten vertegenwoordigen in totaal €1,5 miljard.

Hoewel er sprake is van een sluitende grondexploitatie voor de gebiedsontwikkeling van Almere Floriade hebben wij Amvest en Ymere, gelet op de bijzondere relatie die wij met hen hebben, gevraagd of zij bereid zouden zijn risicodragend in de gebiedsontwikkeling te participeren. Daartoe hebben zij zich met groot enthousiasme bereid verklaard. Door samen te werken kan er een gezonde risicospreiding plaatsvinden, maar wat belangrijker is: met de expertise van deze twee zeer ervaren stakeholders kan de kwaliteit van Almere Floriade worden verbeterd. Het spreekt voor zich dat wij, na toewijzing van de Floriade, samen met de NTR tot definitieve afspraken met Amvest en Ymere zullen komen over hoe de gebiedsontwikkeling de beste basis kan leggen voor een wereldtuinbouwtentoonstelling.

Wij zijn voornemens om – binnen onze stakeholders-strategie – díe partijen die structureel verbonden zijn aan de stad, uit te nodigen om in de komende tien jaar te participeren in de making of en de feitelijke totstand-koming van de wereldtuinbouwtentoonstelling.

GREEN CITY PARTNERSJuist gezien het belang van het Almere Principle ´Combineer stad en natuur ,́ willen wij deze ambitie inhoud geven met partners die investeerders in en beheerders van onze natuurgebieden zijn; met hen willen wij Almere – in de woorden van Koolhaas: “een landgoed” – verder ontwikkelen. Hoe serieus wij daarin zijn blijkt uit de intentieovereenkomst groen/blauw, die wij – in uitwerking van het Integraal Afspraken Kader Almere 2.0 – met het ministerie van EL&I, Staatsbosbeheer en Stichting Flevolandschap hebben afgesloten. Er wordt fors geïnvesteerd in de door- ontwikkeling van Almere als Green City. Met de Floriade 2022 zal de investeringsbereidheid alleen maar toenemen. Zo geeft Staatsbosbeheer aan de Floriade 2022 zo belangrijk te vinden, dat zij graag bereid is zich te committeren aan gerichte (renderende) investeringen in het verband van Almere Floriade 2022.

148 149

ALMERE FLORIADE: STADSWIJK VAN BLIJVENDE WAARDEAMVEST EN YMERE ONDERSCHRIJVEN GEMEENTELIJKE AMBITIES

DE AANLEIDING

Almere stelt zich kandidaat voor de organisatie van de Floriade in 2022.Dit grootse evenement is een onderdeel van de ontwikkeling van de nieuwe stadswijk Almere Floriade. Daarmee profileert Almere zich als innovatief en grensverleggend, binnen een traditie van eerdere experimenten en manifestaties. Niet alleen wordt namelijk de Floriade georganiseerd, maar de integratiemet de stedelijke ontwikkeling van Almere als geheel zorgt voor een blijvende betekenis – ook nadat de Floriade is afgelopen.

Bij de ontwikkeling van Almere Floriade wil de gemeente Almere nadrukkelijksamenwerken met private partijen die zich langjarig met de realisatie en hetbeheer van deze stadswijk willen verbinden. Belegger/ontwikkelaar Amvest en woningcorporatie Ymere hebben deze uitnodiging met enthousiasmeaanvaard. Beide ondernemingen hebben een grote kennis van de stad, deontwikkelingsmogelijkheden en de kansen van Almere. Bovendien zijn Amvest en Ymere eigenaar van woningen en ander vastgoed in Almere, en actief alsbeheerder van buurten en wijken in de stad. Op basis van die aanwezigheidkunnen zij zich langdurig aan de ambities van de gemeente committeren.Daarnaast beschikken Amvest en Ymere over bewezen vaardigheden op hetterrein van duurzame stedelijke gebiedsontwikkeling – ook in Almere. Diekennis en kunde kan bij de ontwikkeling van Almere Floriade worden ingezet.

DE OPGAVE

De ambities voor Almere Floriade spreken tot de verbeelding. De ontwikkelingvan een stadswijk die het thema Growing Green Cities meekrijgt en daarmee een synthese vormt tussen twee werelden: de tuinbouw en de stedelijke ontwikkeling. Werelden die tot nu toe weinig met elkaar te maken hadden – soms zelfs eerder tegenover elkaar stonden – maar in de visie van de gemeente nadrukkelijk samen-gaan en samen optrekken. Een betekenisvolle synthese tussen g̀roen’, `blauw’ en r̀ood’: dat is de opgave, zowel voor de gebouwen die hier worden gerealiseerd als voor de inrichting van de openbare ruimte. `Gezonde systemen’ op het gebied van groen, energie en water en energieneutraliteit zijn de leidende thema’s. Dat biedt kansen voor de toepassing voor allerlei nieuwe systemen die de afgelopen jaren zijn ontwikkeld. Zowel aan de kant van de duurzame tuinbouw als bijde duurzame stedelijke ontwikkeling zijn nieuwe inzichten ontwikkeld. Deze worden bij de ontwikkeling van Almere Floriade gecombineerd toegepast, wattot synergie en kruisbestuiving kan leiden.

Bijzonder daarbij is dat het gebied van de Floriade straks integraal onderdeeluitmaakt van de stedelijke structuur van de stad als geheel. De Floriade is hetfundament waarop vervolgens vitale en gevarieerde woonmilieus worden gebouwd. Daarmee is het functioneren na de zomer van 2022 gegarandeerd. Almere Floriade houdt het karakter van een real life expositie; dat geeft de wijk extra cachet en onderscheidend vermogen.

DE INZET VAN AMVEST EN YMERE

Het concept van Growing Green Cities vraagt om een lange adem. De naam zegt het al: het gaat hier om een groeiproces, waaraan publieke en privatepartijen zich langdurig verbinden. Aan de basis van dat proces staat onderling vertrouwen. Amvest en Ymere hebben volop vertrouwen in de slagkracht, de voort-varendheid, het doorzettings- en financieel draagvermogen en de creativiteit van de gemeente Almere (bestuurlijk en ambtelijk). Amvest en Ymere drageninvesteringsvermogen bij, alsmede kennis en kunde over gebiedsontwikkeling.Het gaat daarbij om kennisvelden als conceptontwikkeling, grondexploitatie,gebieds- en vastgoedexploitatie, markt en duurzaamheid (technisch en sociaal), gebieds- en vastgoedbeheer, maatschappelijk vastgoed, commerciële voor-zieningen, financiering en belegging. Door de gecombineerde inzet van een woningcorporatie en een ontwikkelende belegger kunnen huur- en koopproducten voor een brede doelgroep worden gerealiseerd. Niet in de laatste plaats wordt in de gebiedsontwikkelingen van Amvest en Ymere veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van het landschap en de groen/blauwe structuur.

Tijdens de voorbereiding en ontwikkeling van de Floriade werken Amvest en Ymere actief mee, om daarmee een goede basis te leggen voor de toekomstige ontwikkeling van Almere. Daarbij wordt breder gekeken dan alleen de Floriade zelf. Waar mogelijk leggen Amvest en Ymere de relatie met de bestaande stad en met gebiedsontwikkelingen waar deze ondernemingen nu reeds bij betrokken zijn, zoals de Kustoever (DUIN) en Nobelhorst. Dit zijn gebieden waar bijvoorbeeld landschaps- ontwikkeling en vraaggestuurd organisch ontwikkelen een belangrijke rol spelen. De know-how over deze aanpak is ook toepasbaar bij Almere Floriade. Op deze manier is de Floriade veel meer dan een groots en inspirerend evenement. Door de bijzondere opzet draagt de nieuwe stadswijk bij aan duurzame en vitale leefomgevingen – voor huidige en toekomstige generaties.

WIENKE BODEWES STEFAN SCHUWER

ALGEMEEN DIRECTEUR AMVEST LID RAAD VAN BESTUUR YMERE

150 151

Wij willen een actieve rol spelen in (de oprichting van) het kennis- en innovatiecluster ‘Growing Green – Metropolitane land- en tuinbouw in Almere’, gericht op het ontwikkelen en realiseren van concrete oplossingen – in de vorm van een groot aantal showcases – voor de vraagstukken die de verschuiving van een rurale naar een urbane samenleving met zich meebrengt. Wij lanceren nieuwe concepten, diensten en producten, die bijdragen aan het realiseren van de acties die vallen binnen het kennis- en innovatiecluster, zowel in aanloop naar als tijdens de Floriade 2022.WIM MEIJER,

NAMENS DE LEADPARTNERS: WAGENINGEN UNIVERSITY & RESEARCH CENTRE, TU TWENTE,

CHRISTELIJKE AGRARISCHE HOGESCHOOL, NYENRODE, IMTECH, SIEMENS FOOD VALLEY.

De Floriade is voor mij de gedroomde initiatiefnemer voor een kwalitatiefhoogwaardige organische ontwikkeling van Almere Centrum-Weerwater. Dit komt niet alleen ten goede aan de ontwikkeling van het gebied, maar betekentautomatisch dat de Floriade zich kan presenteren in de innovatieve, duurzame en toekomstgerichte omgeving die Almere te bieden heeft.CAROLIEN SCHIPPERS

DIRECTEUR ONTWIKKELING RIJKSVASTGOED- EN ONTWIKKELINGSBEDRIJF

Voor Staatsbosbeheer staat de Floriade in Almere voor verbinding. Verbindingvan stad en land, verbinding van mens en natuur. De tuinbouw wordt als leverancier van groen en voedsel steeds meer foot loose. De Nationale Tuinbouwraad kan met Floriade Almere 2022 opnieuw inhoud geven aan de essentiële relatie van mensen en hun omgeving. Voor de kwaliteit van de leefomgeving van mensen, dieren en planten is een goede balans tussen rood en groen essentieel. De consequente aan-dacht van Almere voor de verwevenheid van groen met het stedelijk leven in al zijn facetten (Growing Green Cities) kan in Floriade Almere 2022 het levend bewijs geven, dat we – eindelijk – voorbij de controverse tussen rood en groen zijn.Staatsbosbeheer zet zich in voor de verbinding van mensen en hun omgeving. Vandaar dat wij ons graag hard willen maken voor de Floriade Almere 2022.CHRIS KALDEN

DIRECTEUR STAATSBOSBEHEER

Het thema voor de Floriade 2022 van Almere – Growing Green Cities – sluit naadloos aan op de Groene Stad filosofie zoals deze wordt uitgedragen door de Stichting Entente Florale Nederland, waar onder meer de VNG, de ministeries van EZ en EL&I en de ANWB in participeren. Internationaal wordt deze visie uitgedragen onder de noemer Green City, en vindt in tal van landen wereldwijd plaats. In het internationale speelveld onderscheidt Nederland zich op dit gebiedvanwege alle kennis en producten, wat aanzienlijke mogelijkheden biedt voor deBV Nederland. De kern van de Groene Stad is het positioneren van het groen als een maatschappelijk en economisch product, dat de leefbaarheid van het stedelijk gebied ten goede komt. Dit doen we nu ruim tien jaar en ik vind het bijzonderinteressant dat de stad Almere dit thema concreet oppakt, om deze filosofie tevertalen naar de praktijk en daarbij gebruik maakt van de kennis van steden overal ter wereld die hier al ervaring mee hebben. Daarom ondersteunt onze organisatie dit internationale netwerk. JAN HABETS

BESTUUR ENTENTE FLORALE NEDERLAND

De samenwerking tussen Almere en Rijkswaterstaat bij de ontwikkeling vanAlmere Centrum-Weerwater is een inspirerend voorbeeld van hoe vanuitverschillende belangen gewerkt kan worden aan gebiedsontwikkeling.JAN SLAGER

DIRECTEUR PRODUCTIE SCHIPHOL-AMSTERDAM-ALMERE RIJKSWATERSTAAT

De Floriade in Almere is onder meer gericht op Growing Green. Als groene hogeschool is de zijn wij ervan overtuigd dat Growing Green een sterke en toekomstgerichte ambitie is. Wij dragen graag bij aan deze ambitie, door jongeren te interesseren en op te leiden, en onderzoekers mee te laten werken aan de ontwikkeling en verspreiding van relevante kennis. De CAH beschouwt de Floriade als een uniek living lab, ter ondersteuning van praktijkgericht en innovatief groen HBO onderwijs, en wil zich graag inzetten om de Floriade tot een groot succes te maken.WIL BEKKERING

DIRECTEUR CHRISTELIJKE AGRARISCHE HOGESCHOOL

Wij hebben Almere als vestigingsplaats gekozen vanwege haar centrale ligging, haar bereikbaarheid, haar open bestuurlijke klimaat en de mentale en fysieke ruimte die de stad en de regio bieden voor groei en innovaties; deze (karakter)eigenschappen zijn ook voor de Floriade van belang. Wij willen de kandidatuur van Almere voor het organiseren van de Floriade 2022 dan ook vol overtuiging ondersteunen. Op maat en naar vermogen zullen wij bijdragen aan het welslagen van de Floriade 2022. MAYOR’S LEAGUE OF ENTREPRENEURS

152 153

De gemeente Lelystad wil het bidbook van Almere versterken door het regionale draagvlak te tonen, en de unieke kansen te schetsen die Lelystad kan bieden.JOB FACKELDEY

WETHOUDER GEMEENTE LELYSTAD

De Floriade kan een kans zijn om Almere nog beter te etaleren als een stad waar duurzame innovaties en stadsland- en tuinbouw in de praktijk gestalte krijgen. Daarmee kan Almere zich als Green City op de kaart zetten.VERA DAM

DIRECTEUR NATUUR- EN MILIEUFEDERATIE FLEVOLAND

Je ziet de ondernemers in de stad en de regio steeds meer geïnspireerdraken door de kansen die de Floriade 2022 biedt: twee miljoen mensen die het evenement zullen bezoeken, de mogelijkheden van de making of, de aansluiting bij innovaties van één van Nederlands belangrijkste economische sectoren, de aanleg van infrastructuur, de creatie van een podium voor kennisuitwisseling. Kortom: een bijzondere ontwikkeling in het centrum van de stad. Ik ben er van overtuigd dat Almeerse ondernemers enthousiast zullen bijdragen aan een top Floriade 2022.JOEP KRAMER

DIRECTEUR VERENIGING BEDRIJFSKRING ALMERE

De 6e Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam, met als werktitel “URBAN by NATURE”, opent in mei 2014. De curator, de landschapsarchitect Dirk Sijmons, stelt in deze editie het `natuurlijke’ karakter van de stad als biotoop van de mens centraal. Door in te zoomen op de stofwisseling van het stedelijk organisme verkent de 6e IABR de relatie tussen stad en natuur, en kijkt zij tegelijkertijd naar de stad als natuur. De stad als natuur omvat niet alleen het gebouwde deel maar ook de wijdere omgeving, het landschap dat de materiële voorwaarde is voor onze stedelijke samenleving. Sijmons: “We kunnen onze mondiale ecologische problemen alleen oplossen als we de problemen van de stad oplossen. En deze oplossingen komen pas echt binnen handbedreik als we ze in termen van de stofwisseling van de stad weten te benoemen en onderzoeken.” Als we de complexe ecologie die de stad is door de lens van de landschapsarchitectuur bekijken, dan doen we ontwerpend onderzoek naar de ontwikkeling van werkelijk groene, werkelijk duurzame steden. Kortom, naar de groeicondities voor Growing Green Cities. De inhoudelijke raakvlakken tussen de twee manifestaties zullen wederzijds veel kennis en een bijzondere dynamiek genereren, een resultaat dat het best lijkt gegarandeerd in de vorm van een internationale conferentie over groene stadsmodellen - prototypes - als een tussenlanding voor de Floriade Almere 2022.

GEORGE BRUGMANS

DIRECTEUR IABR

Almere is de verbindende schakel tussen de Metropoolregio Amsterdam enhet grootste landbouwgebied van Flevoland. Alle ingrediënten zijn aanwezigom te bouwen aan een state of the art Floriade, waarmee de Nederlandse Tuin-bouwsector kan excelleren. Bovendien is dit een kans voor Almere en Flevoland om te laten zien waartoe zij in staat zijn. Een win-win dus, voor alle partijen. MIMI DE WIT,

DIRECTEUR BEDRIJVEN RABOBANK ALMERE

Deze Floriade is als eerste niet statisch. Het idee om een complete wijk als Green City in te richten zal een hele innovatieve impuls geven aan Almere, Flevoland en de Metropoolregio Amsterdam. En aan de Floriade zelf. Het bedrijfsleven ziet daardoor heel veel nieuwe mogelijkheden ontstaan. CASPER SWAAN

BESTUUR KAMER VAN KOOPHANDEL EN VNO NCW MKB FLEVOLAND

Almere heeft zich kandidaat gesteld voor de Floriade 2022, onder andere omdat het een stad is op het grensgebied van Metropoolregio Amsterdam en het voedselproductiegebied van de provincie Flevoland. Zowel op bestuurlijk niveau als op het niveau van ondernemers en kennis- en innovatiecentra, bestaan er reeds vele banden tussen Flevoland en Noord-Holland. Het zijn als het ware natuurlijke bondgenoten van elkaar. Daarom ziet Greenport Noord-Holland Noord Almere als een strategische locatie voor de Flroaide 2022. Wij herkennen ons ook in het dragende thema van de Floriade 2022 Almere/Metropoolregio Amsterdam/Flevoland: een verknoping van Growing Green als internationale uitdaging voor de Nederlandse tuinbouwsector en Green Cities als uitdaging voor steden overal ter wereld. Zeker gelet op de insteek van Almere – een tien jaar durende making of – zien wij kansen voor een strategische alliantie tussen Noord-Holland (Noord) en Flevoland op het gebied van kennis, innovatie, productie, mechanisatie, logistiek en exposure. Daarbij willen wij onze innovatiekracht bundelen in een living lab voor Growing Green, waarvan de resultaten worden gevierd tijdens de Floriade 2022 en tussentijdse events en symposia. Evenementen als het Holland Flowers Festival, de Creiler Flora en het Tulpenfestival kunnen daarvan deel uitmaken. De voorgenomen alliantieis een open uitnodiging aan andere sectoren en regio’s om zich aan te sluiten. Samen sterk maakt de sector sterk, samen maakt de Floriade sterk!

JACQUES DEKKER,

PROGRAMMA DIRECTEUR STICHTING AGRIBOARD,

NAMENS GREENPORT NOORD-HOLLAND NOORD

155

IN 2022 ZAL ALMERE DE BEST BEREIKBARE STAD VAN DE RANDSTAD ZIJN

Almere heeft alles in zich om de 7e editie van de wereldtuinbouw te organiseren. Dat begint met een authentiek en geëngageerd thema en een krachtig ruimtelijk plan, dat kan landen in een stad die zowel een schakel in de driehoek Amsterdam-Almere-Utrecht als de overgang tussen de Metropoolregio Amsterdam en Flevoland vormt.

De groeiopgave van Almere – met 60.000 nieuwe woningen en 100.000 extra arbeidsplaatsen tot 2040 één van de grootste Nederlandse ruimtelijke ordenings- opgaven van dit moment – maakt dat er in de komende jaren fors in de stad geïnvesteerd zal worden, of er nu een Floriade plaatsvindt of niet. Veel van die investeringen hebben betrekking op infrastructuur; zo trekt het Rijk €4,4 miljard uit voor de uitbreiding van de wegcapaciteit tussen Schiphol en Almere, wordt er in totaal €2 miljard vrijgemaakt voor een verbetering van de bereikbaarheid per spoor en investeren het Rijk, de provincie Flevoland en de gemeente Almere €160 miljoen in de binnenstedelijke infrastructuur. Daarmee zal Almere in 2022 de best bereikbare stad van de Randstad zijn. Met Schiphol en Lelystad Airport op een steenworp afstand, is alle voor de Floriade benodigde infrastructuur ruim voor 2022 aanwezig.

IVH3RANDVOOR- WAARDEN

156 157

OVERHEIDSINVESTERINGEN IN ALMERE EN OMGEVING (NIET UITPUTTEND)

ONTWIKKELING INVESTERING

Verdubbeling wegcapaciteit Schiphol-Almere (A6/A1/A9/A10) € 4,4 miljard

Uitbreiding Flevolijn €900 miljoen

Aanleg Hanzelijn (opening 2012) € 1,1 miljard

Opwaardering interne infrastructuur €160 miljoen

Opwaardering omgevingskwaliteit Weerwater € 70 miljoen

Intentieovereenkomst groen/blauw € 63 miljoen

Uitbreiding hoger onderwijs € 72 miljoen

ACCOMMODATIES, ATTRACTIESEN ARRANGEMENTENAlmere is in toenemende mate een evenementenstad. Met grote regelmaat vinden – hier en in de directe omgeving – klein- en grootschalige evenementen plaats, zoals het Pieper- en Tulpenfestival, Kom in de Kas, (een sideprogramma van) de Internationale Architectuur Biënnale, de Libelle Zomerweek, het strandfestival ZAND en Lowlands. Nu al kan Almere met gemak tienduizenden mensen per dag welkom heten, en met de verbetering van de bereikbaarheid zal dit aantal alleen maar toenemen. Aangezien veel van deze terugkerende evenementen naar verwachting zullen samenvallen met het moment waarop de Floriade 2022 plaatsvindt, zijn interessante combinatiearrangementen mogelijk. Andere kansrijke combinaties zijn – bijvoorbeeld – die tussen de Floriade en een bezoek aan De Groene Velden (Lelystad), een terrein met kleinschalige groene bedrijven als een wijnproeverij, pluktuinen en boomgaarden, aan de biologische markt op de Stadsboerderij (Almere) of aan de Orchideeënhoeve (Luttelgeest) of Viva Lavendula (Marknesse). Bezoekers kunnen, voorafgaand aan of aansluitend op de Floriade, ook kiezen voor een architectuurwandeling door Almere, een meer natuur-lijke wandeling door de Oostvaardersplassen, een ‘waterwerkenexcursie’ langs de verschillende dijken, sluizen en gemalen, een ritje in de achtbaan in Walibi Holland (Biddinghuizen) of een bezoek aan het Aviodrome (Lelystad), Urk, Schokland, Bataviastad, Amsterdam of Utrecht. In aanloop naar de Floriade zullen deze arrangementen door de marketingafdeling worden uitgewerkt, in afstemming met nationale en internationale touroperators.

Er is voldoende plaats om de meer dan twee miljoen bezoekers die wij in 2022 verwachten in de omgeving van Almere te laten overnachten. Binnen een straal van zestig autominuten vanaf Almere bevinden zich ruim 120.000 bedden, verspreid over hotels, hostels, vakantiehuizen en campings. Ook congresfaciliteiten zijn in voldoende mate aanwezig; zo biedt zowel het pas geopende Van der Valk hotel als de Schouwburg Almere – met uitzicht over het Weerwater – plaats aan gezelschappen tot duizend personen, en is er een groot aantal kleine(re) locaties zoals Natuurbelevingscentrum De Oostvaarders of Stadsboerderij De Kemphaan, waar in een meer intieme setting kan worden vergaderd. Ook op het Floriadeterrein zelf zal een inspirerende vergaderomgeving worden gerealiseerd, waar mogelijk gekoppeld aan blijvende programmaonderdelen als de camping, de jachthaven of de nieuwbouw van de Christelijke Agrarische Hogeschool.

Voor een uitgebreide opsomming van de vereiste (rand)voorwaarden, inclusief de voorwaarden die aan het ruimtelijk ontwerp worden gesteld, verwijzen wij naar de bijlage op de bijgevoegde cd-rom en de vertrouwe-lijke bijlage bij dit bidbook.

Concluderend kunnen wij stellen dat Almere in 2022 voldoet aan alle randvoorwaarden die de NTR stelt. Dit betekent dat wij geen extra kosten hoeven te maken met betrekking tot de context van de Floriade; de enige investeringen die moeten plaatsvinden zijn in het podium zelf. Het spreekt voor zich dat dit een positief effect op de businesscase heeft.

50km

Lelystad

Schiphol

Amsterdam

Utrecht

Rotterdam

Den Haag

Almere

Boskoop

Zadenstreek

regio Venlo

Aalsmeer

Flevopolder

Noordoostpolder

6 MILJOEN INWONERS BINNEN HET BEREIK VAN ALMERE

50km50km

Almere7008.400

Flevoland8.60019.400

Regio Utrecht10.60035.000

Gooi- en Vechtstreek

1.6005.000

MetropoolAmsterdam

65.00056.000

HOTEL- EN CONGRESACCOMMODATIES BINNEN HET BEREIK VAN ALMERE (2012)

50km50km

Bataviastad

Bataviawerf

AviodromeMuseum Nieuwland

Bataviahaven Dagen

Oldtimerdag

Walibi Holland

Eemhof Aquamundo

Libelle Zomerweek ‘t Zand Almere

Vlaggetjesdag

Bevrijdingsfestival Flevoland

Almere Haven Festival

Van Gogh museum

Amsterdamsewaterleidingduinen

Walibi Holland Hermitage

Heineken Experience

Dierentuin Artis

Madame Tussauds

SpoorwegmuseumDomkerk

Science Center Nemo

Stedelijk museum

RijksmuseumAnne Frank Huis

Historisch Festival

Luilak BloemenmarktFreefestival

LowlandsDefqon

Tulpenfestival

Museum Schokland

Orchideeënhoeve

Recrearieve attractiesEvenementenTopattracties

FESTIVALS, EVENEMENTEN EN ATTRACTIES BINNEN HET BEREIK VAN ALMERE

© SB, G&G, Team Geo-Informatie

4,4 miljard

160 miljo

en400 m

iljoen

drajlim 1,1

Verbreding A6/A1/A9/A10 (SAA)

Capaciteitsuitbreiding spoorlijn Schiphol-Lelystad

Hanzelijn Lelystad-Zwolle

Verbetering stedelijke bereikbaar-heid Almere

INVESTERINGEN IN INFRASTRUCTUUR IN ALMERE EN OMGEVING

159

DE BV IS EEN ONAFHANKELIJKE ORGANISATIE DIE VRIJ IN DE MARKT KAN OPEREREN

Gedurende enkele maanden is er – onder leiding van de Stuurgroep Floriade, waar de wethouder Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling van Almere voorzitter van is – door een klein, enthousiast team gewerkt aan de kandidaatstelling en later het bidbook voor de Floriade 2022. Deze constructie blijft van kracht tot duidelijk is of Almere de Floriade 2022 mag organiseren. De voorliggende periode wordt gebruikt voor verdere bestuurlijke borging bij publieke en private partners, en het vergroten van draagvlak in de stad, de regio, bij het bedrijfsleven en burgers. De Stuurgroep rondt haar werkzaamheden af met de totstandkoming van het contract met de NTR.

Voor de periode die daarop volgt hebben wij het volgende model voor ogen. Deze structuur komt grotendeels overeen met die van Venlo, en zal samen met de NTR worden uitgewerkt.

Op basis van het contract met de NTR zal de Stichting Floriade 2022 in oprichting worden geformeerd, onder leiding van de gemeente Almere. Partners zijn in ieder geval de provincie Flevoland, de NTR en het bedrijfsleven, eventueel aangevuld met vertegen- woordigers van de Metropoolregio Amsterdam, Rijkswaterstaat en het Rijksvastgoed- en ontwikkelings-bedrijf. Onder de Stichting i.o. wordt het Projectbureau Voorbereiding Floriade ingesteld, een werkorganisatie die wordt belast met het ‘kwartiermaken’. Het Projectbureau krijgt de volgende opdracht mee (niet uitputtend):

De overgang van Venlo 2012 naar Almere 2022, waarbij nadrukkelijk wordt gekeken welke (im)materiële erfenis uit Venlo kan worden over-genomen, bijvoorbeeld in de vorm van paviljoens en de ‘Floriade dialogue’; Het uitwerken van een definitieve governance- structuur, inclusief de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de verschillende onderdelen; Het uitwerken van het businessplan (in relatie tot de gebiedsontwikkeling); Het opstellen van participatiecontracten met overheden en het bedrijfsleven; Het regisseren van de making of de Floriade 2022.

Het bestuur van de stichting zal paritair zijn samen-gesteld met vertegenwoordigers namens de partners, voorgedragen op basis van kwaliteit. De NTR bekleedt hierin een kwaliteitszetel. De stichting stelt zich ten doel het verkrijgen, houden en vervreemden van aandelen in een door de stichting op te richten BV met beperkte aansprakelijkheid. De stichting is, langs de lijn van de aandeelhoudersvergaderingen, ook verantwoordelijk voor het toezicht op de BV.

De BV Floriade 2022 wordt opgericht op het moment dat contractafspraken voor en/of investeringen in de wereldexpositie nodig zijn (naar verwachting omstreeks 2015). De BV krijgt de volgende opdracht mee (niet uitputtend):

Het opstellen van een definitief masterplan en een definitief financieel en organisatorisch businessplan voor de wereldexpositie; Het realiseren van een succesvolle Floriade binnen de door de stichting gestelde kaders; Verantwoordelijkheidsstelling voor de aanleg, exploitatie en de afwikkeling van de wereldtentoonstelling.

De Raad van Commissarissen van de BV wordt benoemd op basis van kwaliteit. De bevoegdheden van aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en de directie van de BV, alsmede het aanstellings- en beloningsbeleid van de BV, worden nader uitgewerkt en statutair tussen de stichting en de BV vastgelegd. Het aandelenbeleid zal in overleg met de NTR nader vorm krijgen.

De BV is een onafhankelijke organisatie die vrij in de markt kan opereren, op afstand van de politiek. De BV krijgt de grond voor de wereldtentoonstelling in gebruik onder nader te formuleren condities, met kwaliteitsafspraken over teruglevering na de Floriade. De gemeente blijft altijd eigenaar van de grond van het Floriadeterrein, tenzij de gemeente het verkoopt aan eindgebruikers. Na de Floriade wordt het gebied terug geleverd aan de gebiedsorganisatie, en wordt de BV opgeheven met verrekening van het resultaat naar de daartoe gerechtigde aandeelhouders.

Wij hebben het advocaten- en notarissenkantoor Stibbe gevraagd om een second opinion (zie cd-rom). Op basis van deze toets onderschrijven zij de hier voorgestelde keuzes, waarbij wordt verwezen naar de noodzaak om voldoende ruimte te laten voor nadere uitwerking. Door te kiezen voor een fase van kwartier-maken, wordt die flexibiliteit geborgd.

IIIH4GOVERNANCE

160 161

Vastgeteld gebiedsontwikkelingsplan WACWB

Bidbook - offerte

Gunning

Definitieve Contract NTR - Start Stichting

Start B.V.

Floriade 2022

Liquidatie B.V.

Go /No go

Go /No go

Bijstelling

Bijstelling

1 mei 2012

1 juli 2012

9 oktober 2012

1 december 2012

1 januari 2015

1 januari 2018

2022

1 januari 2023

GE

BIE

DS

ON

TW

IKK

EL

ING

ST

ICH

TIN

G

I.O

.S

TIC

HT

ING

I.O

.

PR

OJ

EC

TO

RG

AN

ISA

TIE

BID

BO

OK

PR

OJ

EC

TB

UR

EA

U

ST

ICH

TIN

G

B.V

.

GOVERNANCE

163

De Floriade staat garant voor investeringen in de stad en in de regio. Uit een economische verkenning naar de Floriade 2022, die de Rabobank, de Kamer(s) van Koophandel en de Vereniging Bedrijfskring Almere samen met ons hebben uitgevoerd, blijkt dat de Floriade in financiële termen van grote meerwaarde zal zijn. Een Floriade aan het Weerwater, zo wordt mede op basis van evaluaties van eerdere Floriades gesteld, zal een grote spin-off hebben; de verwachting is dat er €230 miljoen in Almere en omgeving zal worden geïnvesteerd. Wat andersom niet het geval is, geldt hier wel: de regio Amsterdam zal het meest profiteren van een Floriade in Almere, met name omdat – buitenlandse en/of zakelijke – toeristen hun geld grotendeels uitgeven aan hun verblijf, wat vooral in en rond de hoofdstad zal zijn. Zo’n €40 tot €50 miljoen zal direct in Almere neerslaan.

Bezoekers zullen tijdens de Floriade naar verwachting zo’n €250 tot €380 miljoen uitgeven in Almere (bij twee miljoen bezoekers). De verkenning laat verder zien dat de Floriade een grote impuls voor de werk-gelegenheid vormt, zowel in de aanloop naar als tijdens het evenement zelf. Tot slot is er sprake van uitstralingseffecten, die het imago van de stad en de regio zullen versterken en een positieve invloed op de nationale en internationale concurrentiepositie van Almere en haar omgeving – Flevoland en de Metro-poolregio Amsterdam – zullen hebben. Zo draagthet tien jaar lang voeren van de merknaam Floriadebij aan het (woon- en werk)vestigingsklimaat van Almere, vormt de Floriade een belangrijke katalysator achter plan- en besluitvorming op regionaal en Rijksniveau, wordt (de omgeving van) Almere aantrekkelijker voor toeristen en zullen in het kielzog van de Floriade veel gerelateerde (vervolg)evenementen worden georganiseerd.

Een Floriade vraagt ook om investeringen. Zoals gezegd is de context – denk aan de infrastructuur en de versterking van de groen/blauwstructuur van de stad – reeds geborgd in investeringsafspraken die in het kader van het Rijks- en regioprogramma Amster-dam-Almere-Markermeer (RRAAM) zijn gemaakt. Er hoeft alleen nog te worden geïnvesteerd in de realisatie van de wereldexpositie zelf. Primair uitgangs-punt daarbij is dat sprake moet zijn van een solide begroting. Als de crisis ons iets heeft geleerd, dan is het dat we weg moeten blijven van schone beloftes. Concreet betekent dit dat wij voorzichtig hebben geraamd; er is gerekend met relatief lage bezoekers-aantallen en sponsoropbrengsten, en er is sprake van een grote post onvoorzien. Met ons bod garanderen wij dat de Floriade in 2022 – ook in financiële termen – succesvol in Almere kan plaatsvinden. Wij verwachten dat ons bod, waarmee wij nu feitelijk een bodem neerleggen, door actieve participatie van partners in de komende tien jaar verder zal verbeteren.

IIIH5BUSINESSCASE

WIJ GARANDEREN DAT DE FLORIADE - OOK FINANCIEEL - SUCCESVOL ZAL ZIJN

164 165

BEGROTING WERELDTUINBOUWTENTOONSTELLING

UITGAVEN INKOMSTEN

Projectorganisatie 17.554

Terrein 33.200

Overlap Grex - 11.364

Communicatie, marketing en sponsoring 6.764

Kaartverkoop (inclusief toegangssysteem) 1.828

Performance en hospitality 3.657

Relatiebeheer partners 366

Onvoorzien 6.034

Bruto-inkomsten kaartverkoop 42.000

Af: commissies kaartverkoop -8.400

Exploitatie derden 4.800

Sponsoring 8.046

Voorziening overheden 12.000

Saldo Floriade 2022 58.039 58.446

MAKING OFHet Projectbureau Almere Floriade (zie III-H4) voert de regie over de making of de Floriade. De periode tot 2022 wordt gebruikt om de wereldtuinbouwtentoon-stelling vorm te geven, onder het motto Growing Green Cities. De making of begint als Venlo haar deuren sluit, en eindigt als de Floriade 2022 haar deuren opent. Voor de organisatie van de making of wordt €4 miljoen uitgetrokken; tijdens de making of kunnen opbrengsten worden gegenereerd door het tijdelijk uitgeven van grond.

GEBIEDSONTWIKKELINGALMERE CENTRUM-WEERWATEROndertussen start de gemeente Almere met de ontwikkeling van de Floriadelocatie: het gebied Waterhout, dat hoort bij de gebiedsontwikkeling van Almere Centrum-Weerwater, één van de majeure onderdelen van Almere 2.0. Dit gebied, biedt ruimte voor zo’n 600 woningen en 40.000 m2 voorzieningen en commercieel vastgoed; de totale investeringen die gemoeid zijn met de aanleg van het openbaar gebied bedragen circa €33 miljoen. Gezien de centrale ligging – direct aan de A6, aan de oevers Weerwater, op een steenworp afstand van het stadscentrum – is er sprake van een locatie met een hoge ontwikkelpoten-tie, en zijn de afzetrisico’s beperkt.

Het gaat hier om een autonome ontwikkeling, die ook zonder de Floriade vorm zal krijgen. De Floriade interfereert in beginsel dan ook niet met de – nog vast te stellen – grondexploitatie die aan deze gebiedsont-wikkeling ten grondslag ligt, en die tenminste kosten-neutraal zal zijn.

Het concept gebiedsontwikkelingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad van Almere en de Stuurgroep van RRAAM, en wordt in 2012 en 2013 omgezet in een definitief gebiedsontwikkelingsplan annex bestemmingsplan. Omdat het gebied is opgenomen in de Crisis- en Herstelwet, kunnen juridische procedures worden gebundeld en sneller worden doorlopen; de verwachting is dat wij begin 2014 een bouwtitel zullen hebben. Het gebiedsontwikkelingsplan is ook opgenomen in de Rijksstructuurvisie RRAAM, die momenteel wordt opgesteld. Bestaande ondernemers, waaronder een jachthaven, een camping, een horecagelegenheid en een duikschool, kunnen in het definitieve gebiedsontwikkelingsplan worden ingepast. Voor het overige zijn alle gronden in eigendom van de gemeente (en voor een gering deel van het Rijksvast-goed- en Ontwikkelingsbedrijf).De uitvoering van de gebiedsontwikkeling wordt –conform de stakehold-ersstrategie die wij in 2006 hebben ingezet – samen met belangrijke partners ter hand genomen. Amvest en Ymere hebben een aanbieding gedaan voor de gebiedsontwikkeling. Na toewijzing van de Floriade zullen de intentieovereenkomsten, in overleg met de NTR, worden omgezet in een definitief contract.

Voor het gebied hebben wij samen met stedenbouw-kundige Winy Maas (MVRDV) een hoofdstructuur ontwikkeld, die (tijdelijk) kan worden gebruikt om grote manifestaties te accommoderen. De Floriade is zo’n manifestatie. Door de relatief grote ‘overlap’ tussen de gebiedsontwikkeling Almere Centrum-Weerwater en de ontwikkeling van het Floriadeterrein, zullen veel van de voor de Floriade benodigde ruimtelijke investe-ringen ten laste van de gebiedsontwikkeling worden gebracht, wat een positief effect op de businesscase heeft. Daarnaast zullen veel van de investeringen in het Floriadeterrein een blijvende waarde hebben voor de ontwikkeling van de stadswijk Almere Floriade; de legacy is maximaal.

Wij gaan ervan uit dat het vastgoed op het manifesta-tieterrein kostendekkend gerealiseerd kan worden door partijen die ook eindgebruiker zijn. Zo zal de Christelijke Agrarische Hogeschool een biosphere campus op de Floriadelocatie ontwikkelen, die tevens de pit vormt voor het kennis- en innovatiecluster Growing Green Cities. Daarnaast zoeken wij naar mogelijkheden om de inzendingen van de tuinbouw-sector en landen te koppelen aan de ontwikkeling van (commercieel) vastgoed, met een eindbestemming die past binnen de kaders van de stadswijk Almere Floriade. Het feit dat de gebiedsontwikkeling Almere Centrum-Weerwater een gebruiksgarantie voor bevolkingsvolgende voorzieningen vertegenwoordigt – denk aan onderwijs- of zorginstellingen – maakt dergelijke diepte-investeringen uiterst aantrekkelijk. Het vastgoed is dan ook neutraal in de businesscase opgenomen. Om te borgen dat er op het Floriade-terrein een icoon zal worden gerealiseerd, is ter achtervang een voorziening van 2 miljoen opgenomen; mochten private partijen niet tijdig of zelfstandig komen tot iconische vastgoedontwikkeling, dan kunnen wij daar in tweede instantie aan bijdragen.

DE WERELDTUINBOUW-TENTOONSTELLINGDe organisatie van de Floriade 2022 wordt door een autonome organisatie uitgevoerd, de Floriade BV (zie III-H4). Deze BV staat in de markt, en zal op afstand van de politiek opereren. De gemeente levert de Floriadelocatie bouwrijp op; het is vervolgens aan de BV om daar de 7e editie van de wereldtuinbouw-tentoonstelling op te realiseren.

In deze businesscase is uitgegaan van twee miljoen bezoekers, waarvan circa de helft met de auto komt. Er is gerekend met een bezoekerstarief van gemiddeld netto €21, op basis van een kaartprijs van €30. Parkeren kost €10 per dag. Er geldt een gelijke prijsindex voor de kosten en de opbrengsten.

De BV start met een theoretisch tekort van €12 miljoen; wij zullen voor dit bedrag een voorziening treffen in de vorm van een garantstelling en/of kiezen voor een aandelenkapitaal van deze omvang. De BV krijgt de taakstellende opdracht om het tekort weg te werken. De €12 miljoen moet binnen de exploitatie worden gevonden, door bijvoorbeeld met effectieve marketing-campagnes of een aansprekende programmering het bezoekersaantal en de (sponsor)inkomsten te vergroten, dan wel de kosten te verlagen. Wij zien dit als een realistische opgave; een half miljoen meer bezoekers levert direct zo’n €8,5 miljoen aan extra inkomsten op. Als dit tekort wordt weggewerkt, ontstaat ruimte voor extra kwaliteitsinvesteringen in het gebied, zoals opgenomen in het plusprogramma (zie II-H3).

BEDRAGEN X 1.000, PRIJSPEIL 2012

166 167

BEDRAGEN X 1.000, PRIJSPEIL 2012

TOTAALRESULTAAT BUSINESSCASE

UITGAVEN INKOMSTEN SALDO

Evenement 58.039 58.446 407

Parkeren 290 3.333 3.043

Infra & ontsluiting PM PM

Verbinding Centrum Almere 4.620 4.620

Vastgoedontwikkeling

Kosten deelname Floriade 3.342 340 -3.002

Making of 4.000 4.000

Transformatie evenement naar legacy 1.000 -1.000

Overig/onvoorzien 3.808 6.000 2.192

Financieringskosten (5%) 1.545 -1.545

Saldo totaal 76.644 76.739 95

VEEL VAN DE INVESTERINGEN ZIJN VAN BLIJVENDE WAARDE

PARTICIPATIE VAN DE OVERHEIDBinnen de totaalbegroting telt de participatie van de overheid op tot €20 miljoen; een combinatie van een garantstelling/aandelenparticipatie van €12 miljoen in de BV Floriade, €2 miljoen voor de organisatiekosten van de making of en €6 miljoen als achtervang voor het icoon, extra beheerskosten en overige/onvoorziene kosten. Van deze €20 miljoen neemt de gemeente Almere €10 miljoen voor haar rekening. Omdat de provincie Flevoland van mening is dat de Floriade een bijdrage kan leveren aan het voorzieningenniveau, de economie van Almere en de profilering van Almere als Green City, heeft de provincie besloten om een voorstel aan Provinciale Staten voor te leggen om eveneens €10 miljoen beschikbaar te stellen, ten laste van het Investerings-fonds Flevoland-Almere (IFA). Als Almere de Floriade 2022 krijgt toegewezen zal in gesprekken met onder andere de Rijksoverheid, de Metropoolregio Amsterdam en `Europa’ worden ingezet op aanvullende participatie van de overheid. Ook daarmee kan ruimte voor de realisatie van het plusprogramma ontstaan (zie II-H3).

PARTICIPATIE VAN DE PROVINCIE FLEVOLAND EN DE GEMEENTE ALMEREBinnen de totaalbegroting telt de participatie van de overheid op tot €20 miljoen; een combinatie van een garantstelling/aandelenparticipatie van €12 miljoen in de BV Floriade, €2 miljoen voor de organisatiekosten van de making of en €6 miljoen als achtervang voor het icoon, extra beheerskosten en overige/onvoorziene kosten.

De provincie Flevoland heeft aangegeven actief te willen participeren in de making of de Floriade om de spin-off van de Floriade voor de Flevlandse kennis-instituten en economie optimaal te doen zijn. Daarnaast is de provincie Flevoland van mening datde Floirade een bijdrage kan leveren aan het voor-zieningenniveau, de economie van Almere en de profilering van Almere als Green City. Daarom is het college bereid een IFA-aanvraag (Investeringsfonds Flevoland-Almere) voor subsidie, tot een maximum van €10 miljoen, voor te leggen aan Provinciale Staten. De gemeente Almere neemt €10 miljoen voor haar rekening. Als Almere de Floriade 2022 krijgt toegewezen zal in gesprekken met onder andere de Rijksoverheid, de Metropoolregio Amsterdam en ‘Europa’ worden ingezet op aanvullende participatie van de overheid. Ook daarmee kan ruimte voor de realisatie van het plusprogramma ontstaan (zie II-H3).

PARTICIPATIE VAN HETBEDRIJFSLEVEN EN BURGERSNaast overheden zal de BV ook bedrijven en burgers uitnodigen om financieel te participeren. Marketing-communicatie is een belangrijk instrument om die bedrijven en burgers te bereiken. Participatie kan op verschillende manieren. Bedrijven kunnen, in aanloop naar de Floriade, grond pachten voor tijdelijk gebruik of manifestaties van de sector en/of landen adopteren. Sponsoring in natura is natuurlijk mogelijk, en wij verwachten ook inkomsten te genereren langs de lijn van merknemers of concessiehouders. Bewoners worden uitgenodigd om de Floriade in hun eigen leefomgeving zichtbaar te maken. Zo kunnen zij participeren in de diverse making- of projecten, of via vormen van crowdfunding bijdragen aan (onderdelen van) de Floriade.

Voor drie groepen gelden specifieke – nader uit te werken – arrangementen. Allereerst voor de tuinbouw-sector. Deze krijgt de ruimte om ‘zijn’ wereldexpositie te verrijken met (inter)nationale manifestaties. De tienduizenden bedrijven en bedrijfjes waar de sector uit bestaat zullen dan ook worden uitgenodigd om op het Floriadeterrein – tevens de nieuwe wijk Almere Floriade – modeltuinen aan te leggen, en zo bij te dragen aan de inrichting van het gebied. Daarnaast zijn er de stakeholders van de stad; partijen als Amvest en Ymere, maar ook eindgebruikers als de Christelijke Agrarische Hogeschool die, door zelf vastgoed te realiseren, risicodragend kunnen participeren in de ontwikkeling van het gebied. Tot slot zijn er de multi-nationals, voor wie de Floriade een aantrekkelijke handelsvloer vormt. De Floriade in Venlo wordt bezocht door tientallen handelsdelegaties; gezien onze strategische ligging zal dit in Almere misschien zelfs meer zijn.

Na afloop van de Floriade levert de BV het terrein terug aan de gemeente en wordt de BV geliquideerd met verrekening van het resultaat naar haar aandeel-houders. Aansluitend aan de Floriade wordt de gebiedsontwikkeling van Almere Centrum-Weer- water op basis van de eerder genoemde grond-exploitatie voortgezet.

Karlijn is student aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in Almere. De verbinding tussen de theorie van het HBO en de regionale praktijk heeft een belangrijke plaats in het programma van de CAH. Studenten, docenten en onder-zoekers participeren in veel regionale projecten.

Marlène heeft een praktijk voor homeopathie in Almere en onderhoudt op de stadsboerderij een ‘kruidencirkel’.Samen met een groep enthousiaste kruidenliefhebbers verwerkt ze de kruiden tot producten die ze verkoopt op de biologische boerenmarkt. Ze vertelt bezoekers van de boerderij graag over de smaken en heilzame werking van de kruiden in de cirkel.

IK VIND HET BELANGRIJK OM TE ZIEN DAT MENSEN STEEDS MEER AANDACHT KRIJGEN VOOR HET LANDSCHAP IN HUN STAD EN OMGEVING.KARLIJN SCHUITEMAKER

IK VIND HET BELANGRIJK DAT MENSEN DE SCHOONHEID KUNNEN ZIEN VAN DAT WAT GROEIT EN WAT ZE ETEN. LAATST KWAM EEN KLEIN MEISJE EEN PEPERMUNTPLANTJE UIT DE CIRKEL UITZOEKEN. TOEN BESEFTE IK DAT ZO’N MOMENT HET BEGIN KAN ZIJN VAN EEN VERDERE INTERESSE IN DE NATUUR.MARLÈNE BLOKHUIS

170 171

Tineke is de eerste stadsboer(in) van Almere. Haar stads-boerderij is een biologisch-dynamisch landbouwbedrijf met granen, groentes en koeien. Naast het produceren van goed voedsel werkt de stadsboerderij aan de verbinding tussen de stad en het omliggende landbouwgebied.Het erf is opengesteld voor bezoekers en via excursies en bezoeken kunnen bewoners van de stad op de boerderij leren over de herkomst van hun voedsel.

DE AKKERS EN WEIDEN VAN DE STADSBOERDERIJ VIND JE OVERAL IN EN ROND ALMERE. ZO KUNNEN ALMEERDERS AL FIETSEND OF WANDELEND HUN GRAAN OF WORTELTJES ZIEN GROEIEN.TINEKE VAN DEN BERG

172 173

Anthonie sport regelmatig in het Almeerse groen. Hij fietst en hij loopt hard. In aanloop naar de triatlon is hij vaak zwemmend in het Weerwater te vinden.

DOOR DE VERSCHILLENDE JAARGETIJDEN IS HET GROEN GEEN DAG HETZELFDE. HET LIJKT ALSOF IK ELKE KEER EEN NIEUWE ROUTE LOOP OF FIETS.ANTHONIE VAN HAM

174 175

Peter is General Manager van Center Parcs De Eemhof in Zeewolde. Center Parcs vakantieparken hebben een jarenlange relatie met de omliggende omgeving. De vakantieparken zijn uitgegroeid tot rijke natuurzones die bezoekers een unieke beleving brengen. Center Parcs ziet zichzelf als een groene ambassadeur die met ervaringenen nieuwe ontwikkelingen bijdraagt aan een goede verhouding tussen de mens en zijn omgeving.

WIJ WETEN DAT MENSEN EN NATUUR ÉÉN KUNNEN ZIJN. WE ZIEN DAGELIJKS HOE ONZE BEZOEKERS GENIETEN VAN DE SPECTACULAIRE GROENE OMGEVING.PETER VAN HOORNEMAN

176

Harry sport veel in de Almeerse groengebieden. Hij loopt hard, maakt mountainbiketochten en golft.

IK DOE DIT VRIJWILLIGERSWERK OM EEN BIJDRAGE TE LEVEREN AAN EEN GEVARIEERDER GROEN IN ALMERE. DOOR ZICHTBAAR BEZIG TE ZIJN IN HET PARK HOOP IK DAT MEER MENSEN ACTIEF BETROKKEN WORDEN BIJ DIT PARK, DAT DE ACHTERTUIN IS VAN HEEL WAT ALMEERDERS!ANKIE VAN STRIEN

Ankie is één van de leden van de Beheergroep Buurt- bewoners Beatrixpark. Deze groep Almeerse inwoners doet kleinschalig onderhoud in het Beatrixpark, plaatst bomen en planten en maakt het stadspark zo nog aantrekkelijker voor mensen en dieren. Het Beatrixpark ligt midden in de stad en is zo’n 125 hectare groot.

ER IS ZOVEEL GROEN IN ALMERE. PARKEN, GROENSTROKEN, BOS. WAAR JE OOK WOONT IN ALMERE, ER IS ALTIJD WEL EEN STUK RECREATIEGEBIED DICHTBIJ.HARRY KRAAN

178 179

Jelmer verwerkt wintertarwe dat in Almere groeit tot producten die hij verkoopt op de biologische boerenmarkt. Hij is onderdeel van een groep enthousiaste inwoners die onder de naam ‘Almeerse Weelde’ land- en tuin- bouwproducten van Almeerse bodem verwerken tot verantwoorde consumptieproducten. Jammakers, koeken-bakkers, bierbrouwers, worstdraaiers, notenrapers en imkers worden verbonden door de liefde voor het product en de natuur. Deze liefde delen zij vervolgens met de inwoners van Almere.

GRAAN VAN EIGEN BODEM. EIEREN VAN EIGEN ERF. MELK VAN DE ZONNEHOEVE. IK HEB EEN PASSIE VOOR PURE GRONDSTOFFEN. DIE PASSIE DEEL IK GRAAG MET DE REST VAN ALMERE, ZODAT IEDEREEN KAN GENIETEN VAN AL HET LEKKERS DAT ONZE OMGEVING TE BIEDEN HEEFT.JELMER DE BOCK

180

Mark is student aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in Almere. De CAH is een vooruitstrevende groene hoge-school, die sinds twee jaar ook in Almere is gevestigd. De kennis en ervaring die de hogeschool – van de agrarische sector in het algemeen en de tuinbouwsector in het bij-zonder – heeft, worden in Almere vertaald naar de omgeving van de (Rand)stad.

IK WIL LATER GRAAG IETS BETEKENEN VOOR DE SCHAARSE EN KWETSBARE NATUUR IN NEDERLAND.MARK VAN DEN BROMSTUDENT

Hans is eigenaar van Rozenkwekerij Goudriaan in Almere. Sinds 2004 kweekt hij exclusieve trosrozen voor bruids-boeketten. Zijn rozen gaan de hele wereld over via exporteurs en bloemenveilingen. Hans is tevens voorzitter van LTO Noord Glaskracht.

MIJN AMBITIE IS OM DE GLASTUINBOUW IN FLEVOLAND TOT HET GROEN-STE GLASTUINBOUWGEBIED VAN NEDERLAND TE MAKEN.HANS GOUDRIAAN

183

Charlotte is student aan de Christelijke Agrarische Hogeschool in Almere. Belangrijke thema’s waar deCAH zich in Almere mee bezighoudt zijn.

Hans is voorzitter van projectgroep Rode Lijst. Deze groep inventariseert en fotografeert wilde orchideeën die in Almere voorkomen. Door afspraken te maken met de gemeente over het beheer van wateroevers en groene velden, zorgen zij ervoor dat de wilde orchideeën behouden blijven.

DOOR BEWONERS TE ADVISEREN KUNNEN WE ERVOOR ZORGEN DAT ER MEER GROEN EN WATER IN DE STAD WORDT GECREËERD, EN DAT HET LANDSCHAP DAT ER AL IS BEHOUDEN BLIJFT.CHARLOTTE BETEL

OP VEEL PLEKKEN IN ALMERE GROEIEN WILDE ORCHIDEEËN. IK BLIJF DAT HEEL BIJZONDER VINDEN, EN SPEEL GRAAG EEN ACTIEVE ROL IN HET BESCHERMEN VAN DEZE PLANTEN.HANS VOSMAN

184

COLOFONDit document is opgesteld in opdracht van de Stuurgroep Floriade 2022 Almere.

BESTUURLIJK OPDRACHTGEVER

Adri Duivesteijn, wethouder Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling, gemeente Almere

AMBTELIJK OPDRACHTGEVER

Henk Mulder, directeur Dienst Stedelijke Ontwikkeling, gemeente Almere

PROJECTDIRECTEUR FLORIADE

2022 ALMERE

Henk Meijer, gemeente Almere

STUURGROEP FLORIADE 2022

ALMERE

Adri Duivesteijn (VZ), wethouder Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling, gemeente Almere Jan-Nico Appelman, gedeputeerde Economische Zaken, provincie FlevolandAnnemarie Jorritsma, burgemeester, gemeente AlmereBen Scholten, wethouder Economische Zaken, gemeente AlmereHenk Mulder, directeur Dienst Stedelijke Ontwikkeling, gemeente AlmereCasper Swaan, vicevoorzitter KvK en bestuurslid VNO-NCW MKB Flevoland

KERNTEAM

Henk Meijer (VZ), gemeente Almere Boj van den Berg, gemeente AlmereEsma Bolat, gemeente AlmereJeroen Lubbers, gemeente AlmereIvonne de Nood, gemeente AlmereJeroen Plantinga, provincie FlevolandMarc van Rooij, MVRCSietzke Vermeulen, gemeente AlmereWouter Weyers, Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland

PARTNERGROEP

Arjan Deutekom, Overleg Bouwnijverheid AlmereMarcel van Dongen, Bedrijfskring LelystadJasper van der Horst, Land- en Tuinbouw Organisatie NoordJoep Kramer, Vereniging Bedrijfskring AlmereArnold Michielsen, Land- en Tuinbouw Organisatie NoordJorn Pet, gemeente LelystadJeroen Plantinga, provincie FlevolandMarc van Rooij, MVRCJacques Timmers, Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland, Andreas Vlasman, provincie FlevolandWouter Weijers, Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en FlevolandHenk Weijschede, Economic Development Board AlmereMimi de Wit, Rabobank Almere

VERKENNERSGROEP

GEMEENTERAAD ALMERE

Gerline BloklandAnand ChandrikasinghRené EekhuisRuud Pet

RUIMTELIJKE VISIE

MVRDV & gemeente Almere

MVRDV

Winy MaasJacob van RijsNathalie de VriesJeroen ZuidgeestKlaas HofmanMick van GemertElien DeceuninckMonika Kowaluk

GEMEENTE ALMERE

Adri DuivesteijnHenk MeijerIvonne de Nood Martijn OxenerMattijs Pagie

BUSINESSCASE

Betuurlijk opdrachtgeverArno Visser, wethouder Financiën, gemeente Almere

Lex Dijkstra, gemeente AlmereAnne Dullemond, StrategisJeroen Lubbers, gemeente Almere Piet Stevens, StevastMartijn Vonk, StrategisWouter Weyers, Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland

SECOND OPINION

AT Osborne (businesscase)Stibbe (governancestructuur)

TEKST

Marloes Konings, gemeente AlmereIvonne de Nood, gemeente Almere

DESIGN & PRODUCTIE

KesselsKramer

FOTOGRAFIE

Auke VleerBen te RaaRalph Kämena

MOODFILM

KesselsKramer

DRUKKERIJ

NPN drukkers

MET MEDEWERKING VAN

Agriboard Noord-Holland NoordAGIS ZorgverzekeraarAmsterdam / Metropool Regio AmsterdamAmvestBedrijfskring LelystadBoerderijwinkel VerhageBoomkwekerij ‘t Fort W. Roelofs BVBRC Imagination ArtsCaslaChristelijke Agrarische HogeschoolConsortium Almere Smart SocietyDeNieuweBibliotheek AlmereDST Experience CommunicatieDuurzaamheidswinkel AlmereEconomic Development Board AlmereExceptFlevolandschapFlevolandse gemeenten: Dronten, Lelystad, Noordoostpolder, Urk, ZeewoldeFlevoWortelbos

Fred FeddesFriesland ZorgverzekeraarGoudriaan-AlmereGreenport Noord-Holland NoordGreenport RivierenlandGroenhorst CollegeHogeschool WindesheimHolland Flowers FestivalInternational New Town InstituteKamer van Koophandel Gooi-, Eem- en FlevolandKoninklijke Algemene Vereniging voor BloembollencultuurLandschapsbeheer FlevolandLink to LeakLTO GlaskrachtLTO NoordLTO Vollegronds GroenteteeltMuseum De Paviljoens

MVRCNationaal GroenfondsNatuur- en Milieu FlevolandNieuwBeeldNyenrode Business UniversiteitOrchideeën Hoeve Fam. MaarssenOverlegorgaan Bouwnijverheid AlmereOntwikkelcentrum Stadslandbouw AlmereOntwikkelingsmaatschappij FlevolandOranjewoudPersoon Roses AlmerePlant Publicity HollandProvincie FlevolandRabobank AlmereRijksvastgoed- en ontwikkelbedrijfRijkswaterstaatRoyal Haskoning DHV Advies- en ingenieursbureauSchrama Fruittree NurseriesStaatsbosbeheerStad&Natuur AlmereTinker ImagineersUniversiteit TwenteUnibail-RodamcoVakgroep BoomkwekerijVan der Valk hotel AlmereVereniging Bedrijfskring AlmereVereniging BuitenstadVNO-NCWWaterschap ZuiderzeelandWitteveen+BosWagening UR- PPO LelystadYmere

OPLAGE

500

CONTACTPERSONEN

Henk Meijer, projectdirecteur Floriade 2022 Almere, gemeente AlmereBoj van den Berg, projectsecretaris Floriade 2022 Almere, gemeente Almere

Copyright gemeente Almere en MVRDV

Almere, 3 juli 2012

Niet alle rechthebbenden van de gebruikte illustraties konden worden achterhaald. Belanghebbenden worden verzocht contact op te nemen met de gemeente Almere, project- organisatie Floriade.