De ontwikkelingen op het gebied van ICT gaan

snel. Investeringen gericht op vervanging zijn

een rem op de innovatie. Investeren in nieuwe

technologieën en toepassingen kunnen het

onderwijs op een hoger plan brengen. De

combinatie van investeren in innovatie,

werken aan geïntegreerd ICT-onderwijs en

een gericht opleiden van personeel en

leerlingen zijn essentieel voor succesvol

gebruik van ICT in het onderwijs.

ICT-plan Anne Frankschool Den Haag

2014-2018

Dick Hartgers

ICT-Plan 2014-2018

1

INHOUDSOPGAVE

Inleiding ................................................................................................................................................... 2

Visie ......................................................................................................................................................... 2

Missie....................................................................................................................................................... 3

Hardware ................................................................................................................................................. 4

Huidige situatie .................................................................................................................................... 4

Het netwerk. .................................................................................................................................... 4

De computers .................................................................................................................................. 4

Noodzaak tot veranderen ................................................................................................................... 4

Toekomst beeld ................................................................................................................................... 6

Eigenaarschap van tablets ................................................................................................................... 6

Beheer ................................................................................................................................................. 7

Software .................................................................................................................................................. 8

Opleiding en training ............................................................................................................................. 10

Personeel ........................................................................................................................................... 10

Leerlingen .......................................................................................................................................... 10

Financieel ............................................................................................................................................... 13

Waarde van de huidige en de toekomstige hardware ...................................................................... 13

Afschrijving en vervanging ............................................................................................................ 13

Tijdpad ................................................................................................................................................... 14

Conclusie ............................................................................................................................................... 15

Met dank aan......................................................................................................................................... 15

Update ................................................................................................................................................... 16

Juni 2014............................................................................................................................................ 16

Infrastructuur ................................................................................................................................ 16

Hardware in de klas ....................................................................................................................... 16

ICT-Plan 2014-2018

2

INLEIDING

De Anne Frankschool werkt aan de ontwikkeling van modern en vernieuwend onderwijs. De inzet van moderne

media is daarbij al vele jaren één van de speerpunten. De school gebruikt computers, digitale schoolborden en

tablet-pc’s. Een reeks streng geselecteerde computerprogramma’s zorgt voor een kwalitatief hoogwaardige

inhoud. De huidige trend gaat steeds meer in de richting van web gebaseerde software en werken in de Cloud.

Ook steeds meer uitgevers van traditionele lesmethodes gaan dit soort software bij hun methodes leveren.

Vaak nog in de vorm van afbeeldingen van bladzijden uit boeken, maar toch ook steeds meer interactief

ontwikkelingsgericht oefenmateriaal, dat het leerproces van de leerling op grond van geleverde prestaties

stuurt en de leerkracht informatie verstrekt waarmee hij de leerlingen kan helpen. Er zijn ook ontwikkelingen

op het gebied van de Elektronische Leer Omgeving. Deze omgevingen zijn nog zeer gericht op administratie en

weinig op het ontwikkelen van kennis en vaardigheden. Kritisch kijken naar het leerrendement van

toepassingen zal altijd belangrijk blijven. Door de grote veranderingen op het gebied van de hardware en

daaraan gekoppeld de ontwikkeling van nieuwe software en andere vormen van meer op het individu gerichte

licentievormen (bijvoorbeeld App’s) maakt dat een heroriëntatie op de ontwikkeling van de ICT in het

onderwijs nodig is. Het wordt steeds belangrijker dat leerlingen over hun eigen device kunnen beschikken.

VISIE

Door de snelle veranderingen op het gebied van ICT zal vorm en inhoud van het onderwijs in de komende jaren

sterk veranderen. Een deel van deze veranderingen is al zichtbaar. Digitale schoolborden, computers in de klas,

computerlokalen, tablets, smartphones, netwerksoftware, online software, allemaal zaken die in de afgelopen

jaren tot het gebruikelijke instrumentarium van een basisschool zijn gaan behoren. De oprichting van Steve

Jobs scholen, die een gedegen programma gekoppeld aan een “Bring your own device” oplossing introduceren,

kan leidraad zijn voor verdere innovatie. De afwijzende reacties vanuit het onderwijs en van de Inspectie voor

het Onderwijs geven aan dat hier sprake is van een trend breuk. Een echte verandering.

De verwachting, dat het gebruik, van het nu beschikbare instrumentarium, automatisch tot betere

onderwijsresultaten leidt is onjuist. Een gerichte inzet van deze middelen kan daar wel toe leiden. Daarbij is het

van belang een goede balans te vinden tussen: echte ervaringen, interactie met gekwalificeerde leerkrachten,

een goed evenwicht tussen de inzet van meer traditionele leermiddelen en gericht inzetten van het ICT-

instrumentarium.

Gerichte inzet impliceert een zo groot mogelijke integratie in alle facetten van het onderwijskundige proces.

Allereerst kan ICT in alle fasen van het ADIM (Activerend Direct Instructie Model) worden ingezet. Ten tweede

is een brede inzet op het gebied van planning, registratie, evaluatie en communicatie mogelijk. Tenslotte is ICT

het middel om de communicatie en samenwerking binnen het team, tussen leerkracht en leerling, tussen

ouders en school en tussen leerlingen van verschillende scholen te organiseren.

De basisvoorwaarden voor een effectieve inzet van ICT zijn:

Goed werkende en zo eenvoudig mogelijk te onderhouden hardware.

Op het werkproces afgestemde software.

Een hoog kennis- en vaardigheidsniveau van het personeel en de leerlingen.

Een andere wijze van investeren is noodzakelijk om de innovatie verder vorm te geven. Investeringen moeten

innovatie gericht zijn, niet gericht op vervanging en consolidatie.

ICT-Plan 2014-2018

3

MISSIE

De Anne Frankschool wordt in de komende vier jaar één van de meest vooraanstaande scholen op het gebied

van ICT-geïntegreerd onderwijs. Zowel op het gebied van de hardware als op het gebied van de software wordt

gestreefd naar een heldere en effectieve aanpak, die leidt tot betere onderwijsresultaten voor alle leerlingen.

Er wordt gericht gewerkt aan meer kennis en vaardigheden op het gebied van ICT. Het personeel bereikt in zijn

geheel minimaal het gevorderde niveau. Alle leerlingen volgen de leerlijn ICT en kunnen aan het eind van de

basisschool vlot met de meest gangbare hardware en software omgaan.

De communicatieve kant van ICT wordt zo breed mogelijk uitgewerkt. Zowel de interne als de externe

communicatie wordt zoveel mogelijk gedigitaliseerd. Naast het praktische gebruik van de hard- en software zal

er ook aandacht zijn voor verantwoord gebruik van de communicatieve mogelijkheden.

Het “Bring your own device” principe zal de basis vormen voor de aanpak in de school. Het aantal vaste

systemen en laptops wordt teruggebracht tot een noodzakelijk minimum. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt

met Cloud-oplossingen. Onderhoud en beheer worden geminimaliseerd.

ICT-Plan 2014-2018

4

HARDWARE

Goed werkende, gemakkelijk te bedienen en onderhoudsarme hardware blijft de basis voor gemotiveerd

gebruik van ICT.

HUIDIGE SITUATIE

De Anne Frankschool beschikt over twee locaties één op de Beresteinlaan 267 en één op het Laagveen 22 in

Den Haag. Er zijn 27 lokalen waarvan er op dit moment 26 in gebruik zijn voor lesgevende activiteiten. Eén

lokaal wordt vooral gebruikt als vergaderruimte. Op beide gebouwen zijn: ruimtes voor ondersteunende

activiteiten en computerlokalen. Op de Beresteinlaan is een gymzaal. De ICT infrastructuur van beide

gebouwen is aan elkaar gekoppeld door middel van straalzenders.

HET NETWERK.

De kern van het netwerk bestaat uit 2 HP-Proliant servers en een reserve server op de Beresteinlaan en een

back-up server op het Laagveen en een back-up op een server van het bestuur

Beide gebouwen hebben een volledig bedraad netwerk. Het netwerk op het Laagveen is 6 jaar oud. Het

netwerk op de Beresteinlaan is 12 jaar oud en bestaat grotendeels uit CAT5 bekabeling, het is aan vervanging

toe. Door de geleidelijke uitbreiding zijn overal in het netwerk switches en kleine hubs toegevoegd, hierdoor is

een storingsgevoelig onoverzichtelijk geheel ontstaan met veel losse draden in de klaslokalen. In de afgelopen

2 maanden is een groot deel van de vaste systemen omgebouwd naar draadloze systemen. Daardoor zijn veel

losse draden en hubjes verdwenen en is een minder storingsgevoelig geheel ontstaan.

Beide gebouwen hebben een hoogwaardig dekkend WI-FI netwerk. Aangelegd in 2013.

De verbinding tussen beide gebouwen wordt gevormd door twee snelle Ruckus straalzenders. Deze zijn in 2014

vernieuwd, werken naar behoren en zijn zeer betrouwbaar.

DE COMPUTERS

Op dit moment beschikt de Anne Frankschool over twee computerlokalen. Eén met 25 computers en één met

12 computers. In de groepen 3 en 4 worden 5 tablets per groep gebruikt als onderdeel van het circuitmodel.

Vanaf groep 3 hebben alle groepen een digitaal schoolbord, alle kleutergroepen hebben een Touchscreen.

Deze Prowise-screens hebben een ingebouwde draadloze computer en zijn multi-inzetbaar. Door de zespunts

touch gevoeligheid kunnen meerdere leerlingen tegelijk op de schermen werken. Per groep zijn minimaal 2 pc’s

beschikbaar. Per groep is er een laptop voor de leerkrachten. De administratie, de directie en de flexplekken

hebben hun eigen pc’s met een bedrade aansluiting op het netwerk. Voor elke klas en voor IB-ers, RT-ers en

managers zijn laptops beschikbaar. De laptops werken allemaal draadloos via het Wi-Fi-netwerk.

Op beide gebouwen worden de kopieermachines als netwerkprinter gebruikt. Op de Beresteinlaan staat een

grote laserprinter. In de rest van de school staan op strategische plekken 5 kleine laserprinters.

NOODZAAK TOT VERANDEREN

Ondanks geregelde investeringen en toekomst gerichte vervangingen is de wet van de remmende voorsprong

van toepassing. Daar waar de Anne Frankschool initiatiefrijk voor liep op de meeste andere scholen, is duidelijk

waarneembaar dat deze voorsprong snel verdwijnt. De meeste scholen die later begonnen zijn hebben

nieuwere geavanceerdere apparatuur dan de Anne Frankschool. Multimediale apparatuur veroudert snel en

afschrijvingstermijnen zijn vaak te lang om up-to-date te blijven. Het begrotingsproces kan niet langer gericht

zijn op afschrijving en vervanging. De middelen die beschikbaar komen moeten gericht worden ingezet op

ICT-Plan 2014-2018

5

nieuwe mogelijkheden. Wanneer de Anne Frankschool trendsetter wil blijven moet gericht worden

geïnvesteerd in nieuwe technologie en training en opleiding van het team en de leerlingen. De ontwikkeling

naar elke leerling zijn eigen device vraagt om een andere visie op de inrichting van de hardware en software

omgeving.

Op het gebied van de hardware zijn er in de afgelopen jaren grote ontwikkelingen geweest. Die ontwikkelingen

zullen doorgaan. Daarbij is het te verwachten dat ook nieuwe technologieën worden ontwikkeld, die goed

inzetbaar zijn in het onderwijs. Een behoudend investeringsklimaat maakt innovatie onmogelijk.

Voorbeelden van belangrijke ontwikkelingen van de laatste jaren zijn:

Betere Touchscreens, waarvan de beeldkwaliteit sterk verbeterd is. Het aantal aanraakpunten is

verhoogd, hierdoor kunnen meerdere leerlingen tegelijk op een scherm samenwerken.

De lithium polymeer batterijen, die het mogelijk maken 11 tot 16 uur met een mobiel device te

werken zonder de noodzaak tot opladen.

Verbeteringen in de apparatuur voor draadloze verbindingen. Hogere snelheden en een grotere

bandbreedte.

Kwaliteitsverbeteringen in de lichtgevoelige chips, waardoor met steeds kleinere apparatuur

kwalitatief goede foto’s en films gemaakt kunnen worden.

De verdere verkleining van IC’s, waardoor de functionaliteit van een zware pc in een horloge of

telefoon verwerkt kan worden.

De IPad van Apple heeft het gebruik van tablets populair gemaakt. Daardoor zijn ook andere bedrijven

hun platform gaan aanpassen aan het gebruik van de tablet. Android en Windows 8.1 zijn inmiddels

volwaardige oplossingen.

De App heeft zijn intrede gedaan. Kleine programma’s die online, gratis of tegen een kleine vergoeding

worden gedownload. Hierdoor zijn ook de prijzen van de meer traditionele software sterk gedaald. Op

een tablet wordt Windows 8.1 geleverd met een reeds geïnstalleerd Office pakket voor een totaal prijs

van € 350,--. (inclusief de tablet).

Door al deze ontwikkelingen zal de hardware op de Anne Frank, in de nabije toekomst, sterk verschillen van de

huidige situatie. Veel van de huidige apparatuur voldoet niet meer aan de eisen die aan hardware gesteld

kunnen worden. Digitale schoolborden waren een tussenstap naar het gebruik van grote Touchscreen. Betere

beeldkwaliteit, grotere snelheid, minder storingen en minder onderhoud zijn de belangrijkste argumenten. De

nauwelijks hogere aanschafprijs maakt de overstap mogelijk. Grote vaste computers met een bedrade

netwerkaansluiting zijn in de meeste situaties niet nodig. De verbeterde draadloze technologie maakt het

gebruik van veel goedkope mobiele devices mogelijk. Hierdoor kunnen we gedeeltelijk naar een situatie

waarbij de “Bring your own device”-aanpak wordt gerealiseerd en leerlingen dus onbeperkt gebruik kunnen

maken van hun eigen, door de school betaalde computer. Ook de leerkrachten kunnen van dergelijke

apparatuur gebruik maken. Slechts een beperkt aantal vaste systemen voor personeel met veel administratieve

taken maakt dat de kosten voor onderhoud sterk gereduceerd kunnen worden.

ICT-Plan 2014-2018

6

TOEKOMST BEELD

De hele school heeft een goed werkend draadloos netwerk. Uitsluitend de draadloze routers, de printers en

enkele pc’s voor de administratie behouden hun bedrade aansluiting en eventueel de mogelijkheid van lokale

dataopslag.

Alle nieuwe apparaten die in de klas worden gebruikt zullen draadloos zijn. De standaard uitrusting voor de groepen 1 t/m 4 bestaat uit:

Een touch screen 65” (draadloos)

Een tablet voor de leerkracht

Voor 30% van de leerlingen een tablet

Voor de groepen 5 t/m 8 wordt het ”Bring your own device” principe gehanteerd. Dit kan binnen de

Nederlandse wet- en regelgeving niet letterlijk worden uitgevoerd. Basisscholen mogen ouders niet laten

betalen voor leermiddelen. Tablets zijn wanneer ze noodzakelijk zijn voor het onderwijsleerproces

leermiddelen. De school zal dus voor financiering moeten zorgen.

De standaard uitrusting voor deze groepen bestaat uit:

Een touch screen 72” of 84” (draadloos)

Een tablet voor de leerkracht

Voor elke leerling een tablet (De leerling wordt eigenaar en neemt de tablet mee aan het eind

van groep 8)

De standaard uitrusting kan worden aangevuld met:

Invoer apparaten: toetsenborden en scanners

Didactische hulpmiddelen: fototoestellen een webcam en een elektronische microscoop.

Een printer

Door zoveel mogelijk gebruik te maken van de mogelijkheden van de Cloud wordt de inzet en het beheer van

de servers sterk verminderd. Eén server die vooral het communicatieve deel van het dataverkeer regelt is

voldoende. Dataopslag, informatie verwerving en communicatie lopen geheel via het internet. Het beheer van

de Cloud zal meer tijd vragen. De inrichting en het beheer van de autorisaties en het op orde houden van de

opgeslagen data zijn vooral administratieve handelingen. Voor een groot deel wordt het systeemonderhoud

door de aanbieders van de Cloudsoftware geregeld. Onderhoud van de server en het beperkte bedrade

netwerk en het WIFI-netwerk kunnen in eigen beheer, maar kan ook worden uitbesteed. Er is geen educatieve

software op de server geïnstalleerd het gaat dus alleen om de besturingssystemen. De school blijft meer

eigenaar van het eigen netwerk. Leerkrachten en leerlingen krijgen veel meer eigenaarschap en dus ook

verantwoordelijkheid voor hun eigen deel van de Cloud.

EIGENAARSCHAP VAN TABLETS

Vanaf groep 5 krijgt elke leerling zijn of haar eigen tablet. De leerling wordt emotioneel eigenaar van de eigen

tablet en gebruikt de tablet 4 jaar op school. Daarna wordt de leerling ook economisch eigenaar van de tablet

mag deze meenemen naar huis en behouden.

Voordelen: de leerlingen zullen beter voor hun tablet zorgen wanneer hij hun eigendom is. De school heeft

nooit tablets in gebruik die ouder dan vier jaar zijn. Er zijn geen kosten voor afvoer van verouderde apparatuur.

Op dit moment is de ASUS Transformer Book T100 een goede keus. Tablet met toetsenbord en licentie voor

Windows 8.1 en Office 2013 (prijs €349,--). Maar door de snelle ontwikkeling van hardware zal elk jaar de keus

voor een device moeten worden bepaald.

ICT-Plan 2014-2018

7

Nadelen: de afschrijvingstermijn wordt iets korter. De iets hogere kosten kunnen voor een groot deel

gecompenseerd worden door Windows-tablets te kopen met geïnstalleerde besturingssystemen en een

Student Office pakket en deze niet te upgraden naar een pro-versie. Hiermee vervallen de hoge licentiekosten.

Leerlingen die tussentijds uitstromen leveren hun tablet in. Leerlingen die tussentijds instromen krijgen een

gebruikte tablet. Leerlingen van de anderstaligen groepen nemen wanneer zij binnen de school uitstromen hun

tablet mee naar de volgende klas. Bij externe uitstroom leveren zij hun tablet in.

BEHEER

Basisscholen hebben onvoldoende budget om een eigen ICT-afdeling in te richten. ICT-coördinatoren nemen

deze taak vaak op zich of er wordt een ICT-bedrijf ingehuurd, dat de hardware verzorgt. Vrijwel al deze

bedrijven bieden een standaardpakket aan hardware met vaste afschrijvingstermijnen voor de vervanging van

de hardware en zoveel mogelijk online geregeld onderhoud. Deze bedrijven zijn gebaat bij een stabiele

langdurige en gelijkblijvende hardware-structuur. Er is van de meeste van deze bedrijven dan ook geen

innovatieve inbreng te verwachten. De nieuwe ontwikkelingen op hardware gebied maken echter een veel

onderhoudsvriendelijker hardware-concept mogelijk. Tablets zijn goedkoop, vrijwel onderhoudsvrij, zijn

gebouwd voor het gebruik met Cloud-software, hebben voldoende aan een goed werkend WIFI-netwerk en

een snelle internetverbinding. Daarbij krijgen veel meer leerlingen onbeperkt toegang tot de ICT-infrastructuur

en kan de focus meer gericht worden op de zinvolle toepassing van de technologie in de klas in plaats van op

de organisatie van het beurtensysteem voor de computer.

Het beheer van de backbone-structuur, server, WIFI, netwerkbekabeling, printers, vaste computers, laptops

vraagt enig technisch inzicht. Doordat dit tot een minimum beperkt wordt is de hoeveelheid werk ook beperkt.

Dit kan door een bedrijf of door een interne ICT-beheerder gedaan worden. Tablets worden in de eerste

periode in de garantie van de fabriek gerepareerd. Daarna is reparatie meestal niet nodig en kan vaak beter

worden besloten tot vervanging dan over te gaan tot reparatie. De praktijk leert dat tablets die het in de eerste

maanden goed doen, daarna ook goed blijven functioneren en vrijwel niet defect raken. Het enige onderhoud

dat tablets nodig hebben is af en toe met een zacht doekje het scherm poetsen en de automatische updates

laten uitvoeren. Leerkrachten kunnen dit uitstekend zelf regelen.

Het beheer van de Cloud en de tablets is vooral administratief werk. Het is een taak voor de ICT-coördinator

samen met een administratieve kracht. Alle overige software wordt in overleg met het team aangeschaft. Op

schoolniveau door de ICT-coördinator en de administratie beheerd en op groepsniveau zoveel mogelijk door de

leerkrachten. Er wordt geen software meer gekocht die op de server geïnstalleerd moet worden.

ICT-Plan 2014-2018

8

SOFTWARE

Ook op het gebied van de software zijn er grote ontwikkelingen. De ontwikkelingen op het gebied van de Cloud

gaan snel. Vrijwel alle bruikbare software is Cloud gebaseerd. Het installeren of opslaan van programma’s en

gegevens op de eigen server, pc of laptop zal volledig verdwijnen. Software die nog niet op deze manier werkt

zal zo snel mogelijk moeten worden vervangen door software van andere aanbieders die deze service wel

bieden. Op de Anne Frank gaat het dan nog om Spellingwerk en het CITO-leerlingvolgsysteem. Apple heeft de

App geïntroduceerd. Dit fenomeen ontwikkelt zich snel. Ook de andere aanbieders Google en Microsoft

hebben de aanpak omarmd. Ook in het onderwijs zou deze aanpak een enorme bijdrage kunnen leveren aan

een gedifferentieerde aanpak per leerling. Maar ook afrekenen per gebruikte App zou tot de mogelijkheden

kunnen gaan behoren, daardoor kan het aanschaffen van lesmethodes verdwijnen en is een veel

gedifferentieerder aanbod mogelijk.

De kwaliteit van de software is nog sterk wisselend. Voorbeelden van goede software zijn De Rekentuin en De

Taalzee. Cloud software waarmee leerlingen ook thuis kunnen werken, volledig adaptief, met rapportage en

foutenanalyse voor de leerkracht. De meeste Nederlandse uitgevers produceren verouderde niet goed

werkende software. Zij steken hun energie in het ontwikkelen van inlogsystemen in plaats van goed werkende

adaptieve programma’s te ontwikkelen of een App-store te bouwen. Alles werkt dan wel via het internet maar

leerlingen en leerkrachten krijgen niet wat ze nodig hebben.

Voor administratie, registratie en communicatie zal steeds meer gebruik gemaakt worden van de SharePoint

omgevingen. Zowel communicatie onderling als met ouders en leerlingen is op die manier goed te organiseren.

Het is de vraag of er daarnaast dan ook nog behoefte is aan een ELO. Veel communicatieve en administratieve

functionaliteit van een ELO is al aanwezig in SharePoint, de didactische functionaliteit is aanwezig in de betere

bord software zoals Prowise of Gynzy. Te veel verschillende, elkaar deels overlappende systemen vragen te

veel beheer waarvoor in het budget van de school geen ruimte is.

De Anne Frank gebruikt een beperk software pakket. Het softwarepakket past bij wat er in de klas gebeurt.

Een deel van deze software staat op de eigen servers geïnstalleerd. Het aantal applicaties dat elders is

ondergebracht neemt toe. Microsoft Windows is het leidende besturingssysteem. De huidige tablets gebruiken

Android en werken dus uitsluitend met Cloud-software. De nieuwe generatie tablets werkt met Windows 8.1.

Voor de nieuwe rekenmethode en de spellingmethode is nadrukkelijk gekozen voor methodes met een

uitgebreid softwarepakket.

Door gebruik te maken van pakketten als de Rekentuin, de Taalzee, Our Discovery Island en Toetsend Leren

wordt de onderwijstijd op een kindvriendelijk wijze verlengd. Door het thuisgebruik van deze software wordt

ook de ouderbetrokkenheid vergroot. (Onlangs heeft één van onze leerlingen op een zaterdag de

200.000.000ste som in de Rekentuin gemaakt en heeft hij voor de klas een taart gekregen.)

Voor projecten en presentaties wordt Microsoft Office gebruikt en soms Prezi. De educatieve software bestaat

uit een aantal bij methodes geleverde pakketten van Malmberg en Zwijssen, Ambrasoft en bordsoftware:

Heutink, Prowise, Gynzy. Voor begrijpend lezen wordt gewerkt met Nieuwsbegrip en Nieuwsrekenen. Beide

werken volledig via het internet. Veel beeldmateriaal wordt door leerkrachten zelf op internet gezocht.

ICT-Plan 2014-2018

9

Deze combinatie van een vast aanbod door de school georganiseerd en ruimte voor zelf gezochte of gemaakte

materialen geeft de leerkrachten voldoende ondersteuning met behoud van het eigenaarschap over het eigen

onderwijs.

Licenties worden een steeds grotere kosten post. Een deel van het budget voor OLP kan hiervoor worden

ingezet. Toch loont het de moeite kritisch te kijken naar de kosten en het rendement van licenties. Bij het

gebruik van tablets, die compleet met licenties worden aangeschaft moet ervoor worden gewaakt, dat de

meegeleverde software in het pakket van de school past. Het vervolgens upgraden naar professionelere versies

is meestal niet nodig en spaart dus kosten. Door gebruik te maken van het gratis aanbod van veel leveranciers

of van onderwijskortingen kunnen aanzienlijke besparingen worden gerealiseerd.

ICT-Plan 2014-2018

10

OPLEIDING EN TRAINING

Om effectief gebruik te kunnen maken van apparatuur en software is het noodzakelijk dat personeel en

leerlingen over voldoende kennis en vaardigheden beschikken. Daarbij is het belangrijk, dat mensen zoveel

mogelijk eigenaar blijven van hun eigen ontwikkelingsproces.

PERSONEEL

Het is niet acceptabel dat leerkrachten niet goed met computers kunnen werken. Maar ook leerkrachten die

dat wel kunnen zullen zich blijvend moeten oriënteren en ontwikkelen om met de nieuwe technologie te

kunnen blijven werken en deze effectief te kunnen inzetten. Naast opname in het bekwaamheidsdossier is er

een adaptief aanbod van opleiding en training nodig, dat niet dwingend is maar motiverend werkt. Een goede

aansluiting bij wat men al wel kan en wat men al spontaan leert (Wie heeft er nog geen telefoon met een scala

aan mogelijkheden?) gericht op directe toepassing.

Het kennis- en vaardigheidsniveau van het personeel zijn zeer verschillend. Sommige leerkrachten kunnen

amper toepassen wat ze in de verschillende knoppencursussen hebben geleerd, anderen zijn in staat

dynamisch met de apparatuur en de software om te gaan en kunnen zelf digitale lessen maken. In grote lijnen

is in beeld hoe het met kennis en vaardigheden gesteld is. Van tijd tot tijd komen we er door ervaring achter

dat dit beeld niet altijd juist is. Soms in positieve zin, een leerkracht blijkt veel meer te kunnen dan gedacht,

maar ook in negatieve zin, iemand blijkt moeite te hebben met de meest eenvoudige toepassingen.

Voor structurele toepassing van It-technologie zijn onvoldoende kennis en vaardigheden van een deel van het

team de grootste beperkende factor. Op de Anne Frankschool nemen de kennis en vaardigheden geleidelijk

toe. Enerzijds doordat er een toenemende integratie van deze technologie in het dagelijks leven plaatsvindt,

anderzijds, doordat er op de Anne Frankschool een aantal cursussen en trainingen zijn gegeven en een deel van

het personeel, vanuit interesse of noodzaak, zelf op onderzoek uit gaat.

Voor een hoger niveau van de competenties van het personeel zijn drie componenten noodzakelijk.

Zicht voor het management op het competentieniveau van het personeel

Zicht voor het personeel op het eigen competentieniveau

Een gericht, gedifferentieerd trainingsaanbod met heldere doelen en tussendoelen

Het volgen van de ontwikkeling van de competenties kan het best gebeuren middels een leerlingvolgsysteem.

Dit leerlingvolgsysteem moet de mogelijkheid bieden voor een geregelde competentiescan en een

competentiewijzer. Het leerlingvolgsysteem moet het personeel eigenaar maken van de eigen ontwikkeling op

IT-gebied en het management een realistisch beeld geven van de kennis en vaardigheden van het personeel.

Op basis van deze informatie kan een gericht, gedifferentieerd opleidings- en trainingsprogramma worden

ontwikkeld.

Het is een overweging een dergelijk systeem zelf te ontwikkelen. Op dit moment zijn we echter ook in overleg

met leveranciers, die een dergelijk systeem inclusief een trainingsprogramma kunnen leveren. Deze aanpak zal

er toe leiden dat binnen drie tot vijf jaar voor elk personeelslid minimaal een professioneel niveau is bereikt en

dat 10% van het personeel een excellent niveau heeft.

LEERLINGEN

Voor de leerlingen is een curriculum binnen de school de aangewezen weg. Per leerjaar staat vast wat het

minimale kennis en vaardigheidsniveau is. In het reguliere programma wordt tijd ingeruimd voor onderwijs in

ICT. De in oefening kan in combinatie met andere vakken gebeuren. Daardoor is er een minimale

tijdsinvestering.

ICT-Plan 2014-2018

11

De basis voor het curriculum is de piramide van Bloom:

Het streven voor ICT-onderwijs is om vanuit de lagere vaardigheden, onthouden en begrijpen, te komen tot de

hogere vaardigheden, toepassen, analyseren, evalueren en creëren. Er is veel discussie over de toepassing van

de piramide van Bloom. De vorm suggereert een chronologische ontwikkelingsvolgorde. In de praktijk blijken

de gebieden door elkaar te lopen. Sommigen suggereren zelfs om de piramide om te draaien en altijd te

beginnen met creëren. Voor het ICT-onderwijs is het van belang er voor te zorgen dat alle

ontwikkelingsgebieden aan de orde komen. ICT dus niet alleen gebruiken voor het uit het hoofd leren van de

tafels van vermenigvuldiging en het begrijpen van het begrip optellen. Maar ook voor het maken van

werkstukken, het analyseren van informatie, het evalueren van onderzoeksgegevens en het creëren van

websites.

Op internet is een grote hoeveelheid ingevulde piramides en cirkels te vinden. Waarbij werkwoorden en

computerprogramma’s en App’s aan de woorden uit de piramide zijn toegevoegd. Een aardige leidraad, maar

zeker geen vastliggende invulling van dit concept. Veel App’s en programma’s kunnen voor meerdere gebieden

worden toegepast. Er is ook geen sprake van volledigheid. Dagelijks worden nieuwe App’s en programma’s

gelanceerd. Kritisch blijven en kijken wat wel en wat geen rendement oplevert is dus van groot belang.

De taxonomie van Bloom ingevuld met voorbeelden van App’s voor de IPAD:

ICT-Plan 2014-2018

12

Een voorbeeld voor een curriculum:

Groep 1 Muisvaardigheden ontwikkelen Leren werken met educatieve software op een tablet en op het grote scherm

Groep 2 Leren werken op een tablet en op het grote scherm: Aan- en uitzetten, programma’s opstarten, inloggen, programma’s afsluiten, zelfstandig werken met educatieve software.

Groep 3 Werken op een tablet, minilaptop en op het grote scherm: Aan- en uitzetten, programma’s opstarten, inloggen, programma’s afsluiten, zelfstandig werken met educatieve software. Wat je wel en niet met de computer kan en mag doen;

Groep 4 Werken op een tablet, minilaptop en op het grote scherm: Aan- en uitzetten, programma’s opstarten, inloggen, programma’s afsluiten, zelfstandig werken met educatieve software. Wat je wel en niet met de computer kan en mag doen; Eenvoudige teksten produceren in Word.

Groep 5 Ontwikkelen van internetvaardigheden; werken met internet browsers: webpagina’s opvragen; webpagina’s afdrukken en opslaan; Invoegen in tekstverwerkingsprogramma’s via knippen en plakken; doelgericht vragen formuleren voor zoek opdrachten; Gericht zoeken op internet; Verwerken van de informatie; Presenteren van de gevonden informatie via Word of PowerPoint.

Groep 6 Maken van een werkstuk in Word; Maken van een presentatie in: PowerPoint; Verder ontwikkelen van de internetvaardigheden: werken met internet browsers: webpagina’s opvragen; webpagina’s afdrukken en opslaan; Invoegen in tekstverwerkingsprogramma’s via knippen en plakken; doelgericht vragen formuleren voor zoek opdrachten; Gericht zoeken op internet; Verwerken van de informatie; Presenteren van de gevonden informatie. Leren hoe je je online gedraagt.

Groep7 Maken van werkstukken in Word, presentaties in PowerPoint en Prezi, berekeningen in Excel. Ontwikkelen van Nettiquette. Bijwerken van de klassenpagina op de website.

Groep 8 Maken van werkstukken in Word, presentaties in PowerPoint en Prezi, berekeningen in Excel. Uitdiepen van Nettiquette. Bijwerken van de klassenpagina op de website.

ICT-Plan 2014-2018

13

FINANCIEEL

WAARDE VAN DE HUIDIGE EN DE TOEKOMSTIGE HARDWARE

Huidige situatie:

90 vaste computers met een waarde van € 500,-- per stuk 45000

40 laptops met een waarde van 500,- per stuk 20000

20 klassieke digiborden met beamer en computer waarde per stuk € 4000,-- 80000

6 x 5 inch Touchscreen met een waarde van € 4000,-- per stuk, 24000

3 servers met een waarde van € 3500,-- per stuk, 10500

Netwerkbekabeling in 2 gebouwen Totale waarde € 25000, 25000

WIFI-netwerk totale waarde € 15000,-- 15000

5 Printers 1 x €4500, 4 x € 500,00 6500

4 switches € 650,-- per stuk 2600

Straalzenders tussen de gebouwen € 2500,-- 2500

Totaal 231100

Gewenste situatie

335 tablets met een waarde van € 350,-- per stuk 117250

1 server met een waarde van €3500,-- 3500

2 switches € 650,-- 1300

Wi-Fi-netwerk totale waarde € 15000,-- 15000

10 bedrade aansluitpunten voor administratie en management € 2000,-- 2000

18 62 inch Touchscreen waarde per stuk € 5500,-- 99000

12 Wi-Fi printers € 180, 2160

6 45 inch Touchscreen waarde per stuk € 4000,-- 24000

Straalzenders tussen de gebouwen €2500,-- 2500

Totaal 266710

Verschil 35610

AFSCHRIJVING EN VERVANGING

De huidige afschrijvingstermijnen zijn vijf, acht of tien jaar.

5 jaar voor computers, laptops beamers, en kleine randapparatuur.

8 jaar voor digiborden.

10 jaar voor netwerkbekabeling.

In de nieuwe situatie worden de afschrijftermijnen teruggebracht naar vier en zes jaar.

4 jaar voor tablets, Wi-Fi-printers en andere randapparatuur. 6 jaar voor Wi-Fi-netwerk, Touchscreen, servers, switches en straalzenders. 10 jaar netwerkbekabeling Hierdoor neemt de jaarlijkse afschrijving toe met € 10000,-- van € 40000,-- tot € 50000—per jaar. Dit verschil wordt grotendeels gecompenseerd door het terugbrengen van de licentiekosten voor de besturingssystemen en Office pakketten voor de pc’s van ruim 100 naar maximaal 10. De tablets hebben geen aanvullende licentie nodig. Door beheer en opslag van gegevens zoveel mogelijk via de gratis Cloud applicaties van Microsoft te regelen is maar één server nodig dus ook één licentie voor server software. Binnen de komende schoolbegrotingen kunnen middelen worden verschoven van OLP naar ICT. Een deel van de middelen OLP zijn niet meer nodig omdat er digitale oplossingen komen.

ICT-Plan 2014-2018

14

TIJDPAD

Schooljaar 2013 – 2014

Planvorming en start met uitvoering.

Tijdpad voor de hardware

Juni 2014 Groep 5 krijgt de eerste Tabcabby’s en Tablets.

September 2014 Groep 6 krijgt leerlingen die een tablet hebben en krijgt Tabcabby’s. Groep 5 krijgt tablets voor de nieuwe leerlingen.

Januari 2015 De Tablets van groep 3 en 4 worden vervangen. Groepen 1 en 2 krijgen tablets ter vervanging van de vast computers. De oude exemplaren gaan tijdelijk naar groep 7 en 8. De Groepen voor anderstaligen krijgen Tabcabby’s en Tablets.

September 2016 Groep 6 en 7 krijgen leerlingen die een tablet hebben. Groep 7 krijgt Tabcabby’s. Groep 5 krijgt tablets voor de nieuwe leerlingen.

September 2017 Groep 6, 7 en 8 krijgen leerlingen die een tablet hebben. Groep 8 krijgt Tabcabby’s. Groep 5 krijgt tablets voor de nieuwe leerlingen

Jaarlijks vanaf 2018 Groep 5 krijgt Tablets voor de nieuwe leerlingen

4 jaarlijks Groepen 1 en 2 en groepen 3 en 4 krijgen nieuwe tablets

Tijdpad voor ontwikkeling van toepassingen

Juni 2014 Start met gebruik in groep 5. Vooral het gebruik van bekende toepassingen op de individuele devices. Start met Itslearning in overleg met de leerkrachten.

Juli 2014 Evaluatie en overdracht naar groep 6

September 2014 Start in groep 5 en 6. Geleidelijke uitbreiding en verandering. Start van het zelfstudiesysteem voor de leerkrachten.

Januari 2015 Evaluatie en bijstelling groep 5 en 6. Introductie in groep 1 t/m 4. Introductie groepen anderstalige leerlingen.

Juli 2015 Evaluatie en bijstelling in groep 1 t/m 6 + anderstaligen opvang. Overdracht aan groep 7.

Januari 2016 Evaluatie in groep 1 t/m 7 + anderstaligen opvang.

Juli 2017 Evaluatie en bijstelling in groep 1 t/m 7 + anderstaligen opvang Overdracht aan groep 8

Januari 2017 Evaluatie en bijstelling groep 1 t/m 8+ anderstaligen opvang

Juli 2018 Evaluatie en bijstelling groep 1 t/m 8+ anderstaligen opvang

Januari 2019 Evaluatie en bijstelling groep 1 t/m 8+ anderstaligen opvang

ICT-Plan 2014-2018

15

CONCLUSIE

We staan op de grens van een periode vol nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden. Innovatie mag niet

worden afgeremd door behoudende investeringsmodellen. De innovatie moet dichtbij de werkvloer worden

ontwikkeld en aangestuurd en is alleen mogelijk wanneer leerling en leraar een hoge mate van eigenaarschap

ervaren juist ook op het gebied van de toepassing van multimediale middelen. Op het gebied van de software

is de meeste winst te boeken. Helaas is dit ook het moeilijkst te beïnvloeden. Uitgevers staan nog op de rem en

zelf ontwikkelen is kostbaar en tijdrovend. Wel zijn er steeds meer initiatieven van anderen. De Kaan-academie,

allerhande App’s in de verschillende App-stores, bedrijven die gratis Cloud diensten aanbied voor scholen, enz.

Door nu een start te maken met een totaal andere inrichting van de hardware en software infrastructuur kan

over drie jaar een volledig ICT-geïntegreerd onderwijsconcept gerealiseerd zijn. Leerkrachten en leerlingen

zullen dan structureel werken aan hun ICT-vaardigheden en tot creatief gebruik van multimediale middel in

staat zijn.

Doordat leerlingen intensiever, op een meer passend niveau en (door thuisgebruik) langer met de lesstof bezig

zijn zal een gunstig effect op de leerresultaten waarneembaar zijn.

MET DANK AAN

Kennisnet

Frans Schouwenburg

Olaf de Groot

HCO

Joost Maarschalk

Stichting leerKracht

Nico Verbeij

Anne Frankschool

Het team voor hun inzet op studiedagen en hun feedback over het gebruik in de klas

Bedrijven

Verkopers van een groot aantal bedrijven, die mij hun hardware, software en diensten proberen te

verkopen, waardoor ik gedwongen ben voortdurend te onderzoeken: wat kan, wat nuttig is en wat

vooral niet moet.

ICT-Plan 2014-2018

16

UPDATE

JUNI 2014

INFRASTRUCTUUR

De infrastructuur is inmiddels volledig op orde

Er is in de hele school snel en dekkend WIFI.

De beperkte bekabelde netwerkverbindingen zijn van snelle nieuwe kabels voorzien.

De straalzenders tussen de gebouwen zijn vernieuwd naar nieuwe snellere versies.

HARDWARE IN DE KLAS

De groepen 5 hebben elk het Europa model van de TabCabby met daarin voor elke leerling en voor de

leerkracht een ASUS Transformer Book T100.