JAARVERSLAG 2015

29 januari 2015

2

Van iedereen in Lelystad heeft

14% moeite met lezen en schrijven.

— Dat zijn ruim

7500 volwassen mensen in Lelystad!

Omdat woorden en zinnen, getallen en bedragen deel uitmaken van iedere dag.

Een leven lang leren geldt voor iedereen! Het Huis voor Taal is het startpunt voor jouw mogelijkheden,

is de sleutel tot een zelfstandig, actief leven

Kom binnen en doe mee…

3

Welkom!

Voor u ligt het jaarverslag 2015 van het Huis voor Taal in Lelystad. U vindt er cijfers,

aantallen en grafieken. Maar de nadruk ligt vooral op dat wat Huis voor Taal echt te bieden

heeft: een veilige, uitdagende leer- en oefenplek voor volwassenen. Daar doen zij positieve

ervaringen op in het leren leren, het leren contact leggen met anderen en het leren samen

te leren. Deze ervaringen vormen de basis van zelfvertrouwen, een sociaal netwerk en

meedoen in Lelystad. Bij Huis voor Taal staat een leven lang leren centraal!

Ook Huis voor Taal zelf heeft veel geleerd. Door de subsidieverstrekkingen vanuit de Wet

Educatie Beroepsonderwijs (WEB) en de Vroeg- en Voorschoolse Educatie (VVE), is er

gebouwd aan een stevige constructie van dit huis. We hebben aan de hand van de

participatieladder een eigen instrument ontworpen en getest om de voortgang van onze

deelnemers in kaart te brengen. We hebben een brede basistraining voor nieuwe

vrijwilligers en een masterclass voor ervaren vrijwilligers ontwikkeld. Ook is er geïnvesteerd

in de communicatie van ons werk naar buiten toe. Al deze zaken passeren de revue in dit

jaarverslag.

Heeft u na het lezen vragen of opmerkingen? Dan kunt u terecht bij het team:

Sabine de Bruijn, projectleider

Bojoura Hoekstra, projectmedewerker

In deze vertegenwoordigd door Michel Langereis, manager

Erna Phaff, projectadviseur

Gea van der Broek, projectmedewerker

In deze vertegenwoordigd door André Kuijpers, teamleider

4

1. Huis voor Taal in ontwikkeling

Met de subsidieverstrekking vanuit de WEB middelen zijn er nieuwe kansen ontstaan voor

het Huis voor Taal. Van een taalproject voor anderstaligen en ouders van jonge kinderen,

ontwikkelden we onszelf tot een volwaardige educatieve partner waar volwassenen werken

aan hun basisvaardigheden. Huis voor Taal is nu een leer- en oefennetwerk voor

volwassenen. We zijn geen school, maar een basis om via getrainde vrijwilligers taal-, reken-

en digitale vaardigheden te vergroten. Dit zijn de Skills for Life.

1.1 Onze werkwijze

Wat onderscheidt het Huis voor Taal van andere educatieve partijen? Deze vraag stond

centraal in 2015. Het antwoord daarop is als volgt: Huis voor Taal heeft een eigen, specifieke

werkwijze. Deze werkwijze formuleren we als: Doen, Durven en je daarbij Prettig voelen.

Want dat is de kern van wat de deelnemers bij Huis voor Taal leren.

Deelnemers leren door te doen (bijvoorbeeld Nederlands echt gaan gebruiken door te

praten). En dit leren zij door eerst de stap te zetten naar het durven (bijvoorbeeld via het

samen oefenen in een taalgroep). Deelnemers merken dat zij door veel te oefenen zich

prettig gaan voelen bij het gebruik van de nieuwe vaardigheden (Nederlands praten met

onbekenden, vrijwilligerswerk doen, etc.). Huis voor Taal werkt aan zelfvertrouwen door

volwassenen te stimuleren om bij te leren.

In 2015 hebben we, met hulp van Steunpunt Volwassen Educatie, de participatieladder

gecombineerd met de Europese Standaarden en Eindtermen. Dit was nodig om de voortgang

die deelnemers bij ons boeken, in kaart te brengen. We hebben in eerste instantie al ons

aanbod ingedeeld op de participatieladder. Vervolgens zijn we begonnen om via een

centrale intake inzicht te krijgen in de startsituatie van de deelnemer.

Uit deze ontwikkeling zijn twee belangrijke zaken naar voren gekomen:

1) we hebben een instrument ontwikkeld om de voortgang van deelnemers op individuele

wijze in kaart te brengen. Dit instrument zal in 2016 structureel ingezet gaan worden.

2) we hebben een werkgroep van vrijwilligers in het leven geroepen om samen met hen

maandelijks de ontwikkelingen binnen het Huis voor Taal door te spreken. Zo zorgen we

voor draagvlak en bieden we vrijwilligers de mogelijkheid om hun ervaringen en goede

ideeën in te brengen. Dit is een vorm van wederkerigheid en participatie onder de

vrijwilligers die zich dagelijks inzetten.

5

1.2 onze vrijwilligers

Huis voor Taal kan niet zonder de inzet van vrijwilligers. Onze vrijwilligers gaan met ieders

eigen motivatie en drive aan de slag voor onze deelnemers. Dat doen ze door hun eigen

levenservaring en competenties in te zetten. De kaders waarbinnen zij dit doen zijn in 2015

veranderd. Daarom was het van belang om iedereen op de hoogte te houden van de

ontwikkelingen en om alle vrijwilligers de handvatten te geven voor het (nog beter) inzetten

van de werkwijze Doen, Durven en je daarbij Prettig voelen. We hebben hiertoe een nieuwe

basistraining ontwikkeld en ingezet.

Eind december 2015 waren er 73 vrijwilligers actief in verschillende functies. De

onderstaande honingraat geeft deze functies weer.

1.3 intake

In 2015 hebben we geïnvesteerd in onze intake procedure. We wilden in kaart brengen

hoeveel deelnemers we hebben en wat hun voortgang is. Daartoe zijn we gestart met een

nieuwe intakeprocedure. Geïnteresseerden melden zichzelf aan in de bibliotheek of op het

hoofdkantoor van Welzijn of via een tussenpersoon (professionals, zoals de

wijkverpleegkundige). Vervolgens wordt er een intakegesprek gepland waarin de

kennismaking en de vraag achter de vraag wordt achterhaald. Dan wordt de geïnteresseerde

een advies gegeven: zelf aan de slag, een doorverwijzing naar een inburgeringstraject of

SamenSpraak Lelystad, of een plaatsing in een van de Huis voor Taal activiteiten. Voor

inburgeraars is er een informatiepakket gemaakt waarin contactgegevens van de

13 taalgidsen

in de bibliotheek

1 vrijwilliger hulpbalie

MFA Waterbever

5 ouderkind vrijwilligers

3 coördinatoren SamenSpraak

(met 50 taalcoches)

2 intakers

22 taaldocenten

3 vrijwilligers

in de PI Lelystad

24 taalbegeleiders

(1 op 1)

Honingraat: vrijwilligersfuncties Huis voor Taal. Totaal 73 actieve vrijwilligers.

6

inburgeringsaanbieders vermeld staan en basisinformatie over de inburgering. Inburgeraars

kunnen tijdens de open inloopspreekuren van Huis voor Taal terecht voor zelfstudie.

In het kader van de Wet Educatie Beroepsonderwijs is Huis voor Taal intensiever gaan

samenwerken met het ROC van Flevoland. Daartoe hebben we een gesprek gevoerd met

twaalf door het ROC gestuurde personen en hen onder gebracht bij Huis voor Taal.

1.4 open inloopspreekuren

De open inloopspreekuren zijn ten opzichte van 2014 qua inzet en output gegroeid. Hadden

we in 2014 nog op twee werkdagen spreekuur, nu zijn we vier dagen per week op gezette

tijden open. Maar ook het aantal bezoeken is meer dan verdubbeld: in 2014 telden we 308

bezoeken, in 2015 wel 814! Meer en meer mensen vinden de weg naar Huis voor Taal.

Grafiek: aantal bezoeken uitgesplitst per maand. De zomervakantie zorgt voor weinig bezoekersaantallen,

het najaar geeft een enorme piek.

1.5 samenwerking

Huis voor Taal verbindt zich aan haar omgeving. We besteden veel aandacht aan onze

netwerkpartners en zoeken naar nieuwe samenwerkingsverbanden. In 2015 hebben we

extra aandacht besteed aan de zorgsector. Onze omgeving weet ons steeds beter te vinden.

De afdeling Werk & Inkomen van de gemeente Lelystad is partner in de bewustwording van

laaggeletterdheid onder professionals, maar weet ons ook steeds beter te vinden op

inhoudelijk vlak. Andere partners:

0

20

40

60

80

100

120

aa

nta

lle

n

814 bezoeken Huis voor Taal bibliotheek Lelystad 2015

7

ROC van Flevoland UWV Het Begint met Taal Stichting Lezen & Schrijven

Welzijn Midden-Drenthe Steunpunt Basisvaardigheden ITTA Basisscholen

Stichting Kinderopvang Lelystad Icare Gemeente Lelystad Sociale wijkteams CPS

KLIK- onderwijsondersteuning Mama- café Platform Learn for Life

Koninklijke Bibliotheek KLEI Onderzoeksbureau Kasperkovitz

Onderzoeksbureau Sardes SamenSpraak Lelystad SODA Producties

Huis voor Taal locaties Flevoland CINOP Schakelklas voor Kleuters

Regionale samenwerking

Niet alleen in Lelystad is er een Huis voor Taal. FlevoMeer Bibliotheek heeft in de gemeenten

Noordoostpolder, Urk, Dronten, Almere en Zeewolde ook ‘Huis voor Taal’ opgezet. Ieder met

zijn eigen kenmerken, grootte en expertise. Reden genoeg om intensiever met elkaar samen

te werken. Huis voor Taal heeft hiertoe de aanzet gegeven. Halfjaarlijks komen de locaties

voor kennisdeling en afstemming samen. Met Huis voor taal Dronten heeft Lelystad een

inhoudelijke samenwerking in gang gezet. Zo delen we elkaars werkwijze, organiseren we

werkbezoeken voor elkaars vrijwilligers en ontwikkelen we samen nieuwe methoden en

trainingen.

Namens alle Huis voor Taallocaties werkt FlevoMeer Bibliotheek momenteel aan een

regionaal projectvoorstel om de samenwerking op een hoger plan te brengen. We hopen

hiermee onder andere de provincie te informeren over onze aanpak van laaggeletterdheid.

1.6 kennis en materialen

Vaardigheden aanleren betekent zelf vaardigheden in huis hebben. Het projectteam van

Huis voor Taal heeft deelgenomen aan meerdere trainingen, workshops en conferenties om

haar eigen kennis op peil te houden. We hebben bovendien materiaal en methodes tot ons

genomen om onze vrijwilligers te ondersteunen. Methoden als ‘Gezonde Taal’ van onze

Utrechtse evenknie ‘Taal doet meer’, maar ook ‘Succes! en ‘Taal voor Thuis’ via Stichting

Lezen & Schrijven.

Er is nu ook een Huis voor Taal portal voor vrijwilligers en deelnemers. Via deze portal

hebben zij direct toegang tot oefenwebsites als Oefenen.nl en Beter Spellen.

8

1.7 taalaanbod vergunninghouders

Per 1 januari 2015 is de Stichting voor Vluchtelingen en Nieuwkomers (VVNL) opgegaan in

Welzijn Lelystad. De taalactiviteiten zijn bij Huis voor Taal ondergebracht. Deze overdracht is

‘om niet’ door Welzijn Lelystad gedaan. Zonder extra bekostiging zijn we wel in staat

gebleken om deze activiteiten voort te kunnen zetten. We hebben 23 vrijwilligers welkom

geheten, en namen negen taalgroepen en twee taalmaatjesprojecten over.

In samenwerking met Vluchtelingenwerk Welzijn Lelystad (VWL) zorgt Huis voor Taal ervoor

dat gehuisveste vergunninghouders een intakegesprek krijgen over hun taaltraject. Zij

krijgen van onze vrijwilliger advies over de inburgeringsplicht en worden, indien nodig,

geholpen bij de inschrijving bij een inburgeringsaanbieder. Huis voor Taal biedt elke

vergunninghouder de mogelijkheid om vóór de start van het inburgeringstraject alvast

Nederlands te oefenen. We zetten hiervoor twee taalgroepen in. In 2015 zijn er op deze

wijze 69 vergunninghouders geholpen. Momenteel (eind december) zitten de

opstartgroepen helemaal vol en is er een wachtlijst ontstaan.

9

2. jaaroverzicht

Januari: De taalactiviteiten van Stichting voor Vluchtelingen en Nieuwkomers Lelystad

worden overgedragen aan Huis voor Taal. We heten 23 vrijwilligers welkom tijdens een

speciale bijeenkomst. Bojoura Hoekstra gaat als projectmedewerker taal aan de slag. Het

jaarverslag 2014 is ingediend.

Februari: We werken aan de organisatie van de ESF financiering. Intervisiebijeenkomst voor

de nieuwe vrijwilligers (ex- VVNL). Aanvraag Huis voor Taal “Skills for Life” via Wet Educatie

Beroepsonderwijs in gang gezet.

Maart: Basistraining voor 22 nieuwe en ervaren vrijwilligers. We besteden in de taalgroepen

aandacht aan de Provinciale Staten- en Waterschap verkiezingen en nodigen iedereen uit

voor de thema-avond Verkiezingen en Taal (Pro Demos). Projectteam volgt training

Standaarden en Eindtermen, gegeven door Steunpunt Volwassen Educatie. Workshop

laaggeletterdheid gegeven tijdens de Bibliotheek dag op 17 maart.

April: Project ‘Leren gaat Thuis door gaat’ van start. Yildiz Kara, de nieuwe

projectmedewerker intake en registratie gaat aan de slag. Huis voor Taal gaat van start met

een aanbod voor Nederlandstaligen: 1 op 1 begeleiding. ESF niet gehonoreerd. Uitreiking

trainingscertificaten aan vrijwilligers door wethouder Elly van Wageningen.

Mei: Start van een nieuwe VVE taalgroep in MFA Zuiderzee en een taalgroep voor mannen in

de Turkse Moskee. Projectmedewerker Mariska Lindeboom neemt afscheid. Training Taal

voor Thuis methode voor de vrijwilligers van de VVE taalgroepen en de aankomende

ouderkindgroepen. Bewustwordingsworkshops laaggeletterdheid aan sociale wijkteam

omgeving Waterwijk en het team van het gezondheidscentrum Waterwijk. Introductie

nieuwe werkwijze (Doen, Durven en je prettig voelen) bij de vrijwilligers. 13-16 mei:

Europese uitwisseling in Slovenië in het kader van volwassen educatie en armoedebeleid.

Juni: Alle deelnemers van Huis voor Taal worden aan de hand van een persoonlijk gesprek

ingedeeld op de participatieladder. Start hulpbalie MFA Waterbever (in samenwerking met

gezondheidscentrum Waterwijk en het opbouwwerk). Pilot ouderkind groep OBS Finnjol.

Overleg aanvalsplan laaggeletterdheid.

Juli: Deelnemers worden op basis van hun indeling op de participatieladder opnieuw

ingedeeld in de taalgroepen. Start ontwikkeling Huis voor Taalverkenner. Voorbereiding

Week van de Alfabetisering en Festival van het Leren.

Augustus: Ontwerp van nieuwe basistraining voor vrijwilligers. Start leesclub. Realisatie van

het wachtkamerfilmpje van Huis voor Taal wordt in gang gezet. Er wordt gewerkt aan de

nieuwe website van Huis voor Taal.

September: Start van Digisterker cursus. Activiteiten rondom week van de Alfabetisering en

Festival van het Leren. Masterclasses interactieve werkvormen gegeven aan ervaren

10

vrijwilligers. Indiening Projectvoorstel voor WEB middelen 2016. Start tweede halfjaar

project Leren gaat thuis door. Uitwisseling met Noorse delegatie. Training Meer kunnen met

Taal, voor de meest gevorderde deelnemers van Huis voor Taal.

Oktober: Start ouderkind groepen (opstart in september) OBS Vuurtoren en OBS Finnjol.

Nieuwe website Huis voor Taal gaat online. Regionaal overleg met de andere Huis voor Taal

locaties. Basistraining voor nieuwe vrijwilligers.

November: Training voor de taalgidsen. Deelname aan de Erasmus+ seminar in Zandvoort.

Uitwisseling met Welzijn Midden-Drenthe in het kader van Huis voor Taal en werkwijze

actietafels leefbaarheid. Deelname aan markt apotheek Hart van Lelystad.

December: opnames van filmpje Huis voor Taal. Leerkoffers met taalspellen, lesmethodes en

ander materiaal voor de vrijwilligers worden gereed gemaakt voor gebruik in 2016. Huis voor

Taal faciliteert taalondersteuning voor de noopdopvangvoorzieningen. Indienen

projectvoorstel VVE middelen 2016. Bewustwordingsworkshop laaggeletterdheid apotheek

Hart van Lelystad. Twee leden van het projectteam genomineerd voor de landelijke

Taalheldenprijs 2015.

1.6 onze successen

Huis voor Taal als gastheer: de Lelystadse bibliotheek was op 18 september gastheer van de

landelijke Festivaldag van het Festival van het Leren. Tijdens deze dag verzorgde Huis voor

Taal de workshop “De Kracht van Samenwerking” waarin we de werkwijze van Huis voor Taal

en onze unieke samenwerking tussen een welzijnsorganisatie en een bibliotheek

presenteerden. Dit toonden we ook door het Huis voor Taal in de bibliotheek open te

stellen. Bovendien was er een taalgroep aanwezig die liet zien hoe zij gezamenlijk leren en

oefenen.

Huis voor Taal als expertisecentrum: in mei nam Huis voor Taal deel aan een Europese

uitwisseling in Slovenië in het kader van volwassen educatie en armoedebeleid. Hieruit zijn

nieuwe werkwijzen opgepikt en netwerkverbindingen gelegd.

In september verzorgde Huis voor Taal een studiedag voor een Noorse delegatie

bibliotheekmedewerkers in het kader van non-formeel leren en de aanpak van Huis voor

Taal Lelystad.

We hebben voorlichtingen en bewustwordingsworkshops gegeven aan bibliotheken,

apotheken, huisartsen, sociale wijk team, hometeam en natuurlijk aan onze vrijwilligers.

Huis voor Taal faciliteert en ondersteunt Lelystadse burgers bij het geven van

taalondersteuning aan de vluchtelingen van de noodopvangvoorzieningen. Huis voor Taal zet

coördinatoren in, zorgt voor locaties, opstartmateriaal en de Taalkit. Eind december: 50

vluchtelingen gekoppeld aan 20 burgers, en de teller loopt nog steeds.

11

Huis voor Taal in beeld: in het kader van het Festival van het Leren genomineerd: Fatuma als

Topper 2015 en vrijwilligster van het eerste uur, Leny als Leermeester 2015.

Uitreiking certificaten van de basistraining aan nieuwe vrijwilligers, door wethouder Elly van

Wageningen.

Nominatie Taalheldenprijs 2015, categorie bruggenbouwer voor teamleden Erna Phaff en

Sabine de Bruijn.

Van boven naar beneden, van links naar rechts: Gea van der Broek FMB, Yildiz Kara WL, Bojoura Hoekstra WL,

Fatuma Topper Lelystad, Maryam Topper Dronten, Leny Leermeester Lelystad, Erna Phaff FMB, Laura de Bie

FMB, Marlies Leermeester Dronten, Sabine de Bruijn WL.

Publiciteit

www.huisvoortaal.nl

www.facebook.com/HuisvoorTaalLelystad/

12

3. Resultaten Huis voor Taal – VVE middelen

Het Huis voor Taal is in 2015 gefinancierd vanuit twee subsidieverstrekkingen. Voor beide

gelden aparte afspraken. Hieronder leest u hoe Huis voor Taal hieraan heeft voldaan.

3.1 subsidieafspraken Vroeg- en Voorschoolse Educatie

� Verhogen van de ouderbetrokkenheid op VVE scholen / voorscholen en uitgaan van

de eigen kracht van ouders.

� Deelname van 100 ouders van VVE kinderen, waarbij geldt dat ouders met VVE

benoemde kinderen die nog niet naar een VVE (voor)school gaan, mogen deelnemen

als dit tot toeleiding naar een dergelijke school leidt.

3.2 cijfers

Er hebben 118 ouders van VVE kinderen deelgenomen aan specifieke VVE programma’s van

het Huis voor Taal. De kinderen van deze deelnemers zaten allemaal al op een VVE

peuterspeelzaal of basisschool.

Leren Gaat Thuis

Door

VVE taalgroepen Ouderkindgroepen

0

10

20

30

40

50

60

70

Verdeling 118 deelnemers in de

VVE programmering

Totaal 118 deelnemers.

Verdeling VVE programmering

13

3.3 de projecten

Huis voor Taal heeft in 2015 voortgeborduurd op de ervaringen uit 2014 met de pilot van het

project “Leren gaat thuis door” en de koffieochtenden op het consultatiebureau in Atolplaza.

Deze ervaringen waren dat ouders van jonge kinderen behoefte hebben aan sociale

contacten en ondersteuning bij hun taak om hun kinderen te begeleiden in de

taalontwikkeling. We merkten dat deze motivatie op een gegeven moment verandert naar

een behoefte aan en een gevoel van noodzaak om zélf vooruit te komen. Huis voor Taal

heeft dit jaar, in samenwerking met vele partners, maar in het bijzonder met Schakelklas

voor Kleuters, deze behoefte kunnen omzetten in concrete, positieve ervaringen.

We hebben drie VVE projecten ingezet om ouders van jonge kinderen te bereiken. Zo

hebben we onze samenwerking met Schakelklas voor Kleuters voortgezet via het

gezamenlijk ontwikkelde project Leren gaat thuis door (te Atolplaza). In dit project zijn er 66

moeders gecoacht om het kleutertaalaanbod van de scholen zelf eigen te maken en

vervolgens op speelse wijze over te brengen aan de kinderen. Huis voor Taal heeft hiervoor

lesmateriaal, kennis en kunde ingebracht.

Het ouderkindproject is het tweede, geheel nieuw ontwikkelde project dat Huis voor Taal

samen met Stichting Kinderopvang Lelystad en twee basisscholen (De Finnjol en De

Vuurtoren) heeft opgezet. In dit project stond de communicatie tussen ouder en kind

centraal. We werkten met de methode Taal voor Thuis, taalspelletjes en zorgden voor een

praktische aansluiting op het aanbod van de school/peuterspeelzaal. De vrijwilligers hebben

een training gevolgd van Stichting Lezen & Schrijven. Ook sloten we aan op de maandelijks

ingeplande ouderbetrokkenheid-koffieochtenden van Stichting Kinderopvang Lelystad (SKL).

De combinatie van de methode TOLK voor Taalontwikkeling! die SKL toepaste en de inzet

BS Al Ihsaan

39%

BS De Optimist

5%BS De Finnjol

3%

BS De Vuurtoren

21%

PSZ De Piraat

12%

PSZ in

Zuiderzeewijk

14%

PSZ De Finnjol

6%

VVE locaties van kinderen deelnemers

14

van vrijwilligers en materiaal van Huis voor Taal, werkte heel goed. Uit dit project kwam naar

voren dat de rol van de school als toeleider heel belangrijk was. De organisatorische

samenwerking tussen school en aanbieder (Huis voor Taal) is dus van even groot belang als

de inhoudelijke samenwerking.

Tot slot heeft Huis voor Taal twee specifieke taalgroepen voor ouders met jonge kinderen

ingezet. De taalvrijwilligers zetten specifiek in op het verbeteren van de taalvaardigheid van

de ouder om ervoor te zorgen dat de ouder zich thuis met zelfvertrouwen kan inzetten voor

de ontwikkeling van het kind. In de taalgroepen werd gewerkt met taalspelletjes,

praatplaten, rollenspellen en de groepen maakten gebruik van het thema-aanbod van de

scholen.

3.4 wat is er geleerd

De onderstaande cyclus laat zien aan welke aspecten is gewerkt in de VVE programmering.

Deelnemende ouders gaven aan dat ze nu beter beseffen welke rol ze hebben in de

ontwikkeling van hun kind. Ze zijn beter op de hoogte van het schoolaanbod en kunnen

daardoor gerichter met hun kinderen oefenen. Zij realiseerden zich ook dat kinderen niet

alleen op school leren, maar juist thuis als er, met plezier, alledaagse dingen worden

ondernomen. Zoals samen het seizoen benoemen en beleven, of samen een cake bakken.

Ouders raakten gemotiveerd voor deelname omdat zij hun kind verder wilden helpen.

worden zelf taalvaardiger

krijgen meer zelfvertrouwen

zien het van belang van

praten met het kind

delen taal bewuster met

het kind

weten beter wat het kind

op school leert

leren hun kind beter kennen

Deelnemende

ouders…

15

Vervolgens merkten zij dat het kind beter werd naarmate zijzelf ook beter werden.

Bovendien ontstond er bij de deelnemers het besef dat jonge kinderen leren door

samenspel. Tijdens de projecten was er bij de start vaak wat weerstand over het spelgehalte

van de trainingen. Maar naarmate de trainingen vorderden, ontstond er bij de deelnemers

het besef dat juist het spel zorgde voor het plezier in leren en, goed voor het ouderlijke

zelfvertrouwen, de uitgesproken trots van het kind op de ouder.

3.5 gemeten inhoudelijke effecten

In het najaar van 2015 heeft Huis voor Taal op verzoek van gemeente Lelystad deelgenomen

aan een onderzoek naar de effecten van VVE activiteiten (op gebied van

ouderbetrokkenheid). Dit onderzoek is uitgevoerd door onderzoeksbureau Sardes. We zijn

trots op de resultaten van dit onderzoek. Een kort verslag over de uitkomsten van het

Lelystadse deel van het onderzoek is als bijlage 1 bij dit jaaroverzicht gevoegd.

16

4. Resultaten Huis voor Taal – WEB middelen

4.1 subsidievereisten Wet Educatie Beroepsonderwijs

� Prestaties zullen gemeten worden aan de hand van de participatieladder.

� Er wordt in 2015 een deelname van 100 mensen bereikt die gedurende het jaar

gebruik maken van het taalaanbod van de betrokken organisaties. Om in

aanmerking te komen voor deelname is het van belang dat de deelnemers

volwassenen (18+) zijn en niet inburgeringsplichtig.

� Er zal expliciet aandacht worden besteed aan de huisarts als vindplaats van

laaggeletterden.

4.2 cijfers

Onderstaande infographics laten de aantallen zien die horen bij het WEB aanbod van Huis

voor Taal. Al onze deelnemers waren 18 jaar of ouder. Voor de verantwoording van de 100

deelnemers die niet-inburgeringsplichtig zijn, hebben we een lijst met

Burgerservicenummers die op te vragen is door de gemeente Lelystad.

Notitie: het opvragen en noteren van Burgerservicenummers levert veel vragen op bij de

deelnemers. Zij geven niet graag dit privacygevoelige nummer en willen precies weten

waarvoor het is bedoeld. Voor een organisatie als Huis voor Taal, die met vrijwilligers werkt

en zich richt op vaardighedenverbetering en dus geen gebruik maakt van testen en

diploma’s, blijft dit ingewikkeld om uit te leggen.

17

Grafiek: aantal deelnemers alle activiteiten Huis voor Taal “Skills for Life”, inclusief de bezoekers

van hulpbalie Waterbever. Totaal: 190 deelnemers.

Cirkeldiagram: NT1 en NT2 verdeling deelnemers in aantallen en percentages. In aanvulling hierop: in het

VVE aanbod hebben twee Nederlandstalige dames deelgenomen. Zij zijn in dit diagram niet meegeteld.

42

117

12 11 8

1 op 1 begeleiding Taalgroepen PI Lelystad Digisterker Hulpbalie

Waterbever

0

20

40

60

80

100

120

140

27; 14%

163; 86%

Nederlands als moedertaal

Anderstalig

18

Tabel: er hebben in totaal 27 Nederlanders deelgenomen aan alle activiteiten van Huis voor Taal

8 Nederlanders die via taalbegeleiding werken aan hun

taalvaardigheden

Aanmeldingen via de hulpbalie, wijkverpleegkundige, zelfmelders.

2 Nederlandse volwassen vrouwen – willen hun kind helpen met de

taalontwikkeling

Deelname aan ouderkind groep en Leren gaat thuis door.

7 Gedetineerden van de Penitentiaire Inrichting Lelystad Oefenen met teksten lezen, brieven leren schrijven, verbeteren

spelling en interpunctie, formulieren leren invullen, begrijpend

lezen.

10 Nederlanders die deel hebben genomen aan de cursus

Digisterker

Omgaan met de elektronische overheid. Deze cursus is in

samenwerking met gemeente Lelystad ingezet.

3.3 voortgang deelnemers

In de zomer van 2015 zijn we begonnen met het indelen van onze taalactiviteiten en

deelnemers op de participatieladder. Hierdoor hebben we een beeld gekregen van onze

inzet en de mate van meedoen in de maatschappij van onze taaldeelnemers. In de

onderstaande overzichten is de verdeling af te lezen.

Omdat de opgaande lijn van de participatieladder niet gelijk opgaat met de opgaande lijn

van taalvaardigheden van een persoon, zijn we begonnen met de ontwikkeling van de Huis

voor Taal verkenner. Immers, iemand kan moeite hebben met lezen en schrijven en toch een

baan hebben. Of iemand kan zich prima verwoorden, maar de sociale contacten reiken niet

verder dan de wijk waar diegene woont. Daarom gaan we in 2016 de voortgang verder

monitoren aan de hand van de (individuele) Huis voor Taal verkenner. Hiermee kunnen we

genuanceerder kijken naar de indeling van ons aanbod en meer en meer toewerken naar

maatwerk voor de deelnemer.

In september hebben we een speciale training “Meer kunnen met Taal” gegeven aan onze

meest gevorderde deelnemers. Deze mensen stonden op de drempel van actieve deelname

aan de Nederlandse maatschappij: zij wilden vrijwilligerswerk doen of waren op zoek naar

een betaalde baan. Huis voor Taal vroeg hen middels deze training waar zij behoefte aan

hadden. De uitkomst van de training was leerzaam: de deelnemers gaven de voorkeur aan

hun veilige taalgroep omgeving en konden moeilijk formuleren waar zij precies naartoe

wilden werken. Zij waren onvoldoende bekend met het benoemen van hun wensen en

behoeftes. Dit signaal hebben we opgepakt: we hebben onze vrijwilligers gevraagd om met

de deelnemers regelmatig de voortgang en doelen te bepalen. Waar wil je naartoe werken?

Al in november en december wierp dit zijn vruchten af: twee taalgroep deelneemsters zijn

nu vrijwillig assistent bij een andere taalgroep. Zo helpen zij anderen en leren zij

tegelijkertijd ook bij; een win-win situatie.

19

Sociaal isolement

Project Taal Thuis - 15 deelnemers

PI Lelystad: 12 deelnemers

Sociale contacten in de wijk

Taalgroepen A 34 deelnemers

Deelname aan georganiseerde activiteiten

Taalgroepen B 74 deelnemers

Onbetaald werk

Taalgroepen C 9 deelnemers

Stage/studie Project Mentormaatjes 26 deelnemers

Betaald werk Project Mentormaatjes 1 deelnemerSkills for Life : taalvaardigheden

Indeling taalgroepen en deelnemers op de treden van de

participatieladder (dd. 31december 2015)

Totaal aantal bereikte deelnemers: 171.

20

Huis voor Taal – Skills for Life aanbod

Indeling van ons Skills for Life aanbod

aan de hand van de Participatieladder

Taalcoachproject (treden 2 t/m 4)

SamenSpraak Lelystad

Trede 1:

sociaal isolement

smalle

taalomgeving

Trede 2: sociale contacten in de

wijk. Beperkte geografische

taalomgeving

Trede 3: deelname aan georganiseerde

Activiteiten. Brede, ontwikkelingsgerichte

taalomgeving

Trede 4: onbetaald werk

Brede, omgevingsgerichte

taalomgeving

Trede 5: betaald werk met

ondersteuning/ beroepsonderwijs

Brede, abstracte taalomgeving

Trede 6: betaald werk

Brede, abstracte en verdiepende

taalomgeving

MFA Zuiderzee(2) treden 1 en 2, opstap naar 3

Finnjol treden 1 en 2, opstap naar 3

Schans treden 1 en 2, opstap naar 3

Hanzeborg -Bernard: trede 3

Hanzeborg - Ineke: trede 3

Taal thuis: 1 op 1 taalbegeleiding aan huis trede 1

Opstap (voor vluchtelingen): voorbereiden op

taalonderwijs trede 1

Hanzeborg – Else: trede 1 en 2

Turkse Moskee: trede 1 en 2

MFA Waterbever: treden 2 en 3

Inzet van

Taalgidsen

Hanzeborg –

Wietze treden 4-6

Mentormaatjes

Leesgroepen

Digisterker

21

Bij onze taalgroepen (13 in totaal) hebben we op drie momenten de voortgang van de groep

bepaald. In het navolgende tabel staat de groepsvoortgang vermeld. Daarin is te zien dat

veel deelnemers in hun taalgroep de stap van trede 2 naar trede 3 hebben gezet. Dit

betekent dat zij in hun taalgroep de focus hebben verlegd van wijk/gezinsgericht oefenen

naar competentiegericht oefenen. Thema’s als musea, de arbeidsmarkt, vrijwilligerswerk

komen op trede drie aan de orde. Deze thema’s zijn veel meer gericht op de ontwikkeling

van de deelnemers zelf.

Treden participatieladder Starttrede

1 april 2015

Bepaling taalgroep trede aan

de hand van deelnemersintakes

( juni 2015)

Taalgroep indeling na

afstemming met betrokken

vrijwilligers (eind 2015)

Trede 1 smalle taalomgeving 7 7 0

Trede 2 beperkte ‘geografische’ taalomgeving 78 49 34

Trede 3 brede, ontwikkelingsgerichte taalomgeving 7 16 74

Trede 4 brede, omgevingsgerichte taalomgeving 0 10 9

Trede 5 brede, abstracte taalomgeving 0 0 0

Trede 6 brede, abstracte en verdiepende taalomgeving 0 0 0

Totaal aantal deelnemers taalgroepen 92 82 (bij de overige 10

deelnemers wordt de

voortgang in aug/sept.

afgenomen)

117

Tabel: overzicht taalgroepen en voortgang

4.3 gezondheid en laaggeletterdheid

Eind 2014 heeft Huis voor Taal bijgedragen aan de voorlichtingsbijeenkomsten over

laaggeletterdheid die, onder coördinatie van Lidwien Vos-de Wael, bij vrijwel alle

huisartsenpraktijken in Lelystad zijn gegeven. Tegelijkertijd is Stichting Lezen & Schrijven een

campagne gestart om de relatie tussen taal en gezondheid aan de orde te stellen. In

gemeente Lelystad is er aandacht gekomen voor de huisarts als vindplaats van (Nederlandse)

laaggeletterden. Huis voor Taal is sinds april 2015 hiermee aan de slag gegaan. We hebben

de opdracht tweeledig opgevat:

1: onderzoeken of de huisarts daadwerkelijk een vindplaats is voor laaggeletterden

2: ervoor zorgen dat gezondheid als thema in het curriculum van ons aanbod komt.

22

De huisarts als vindplaats?

In het voorjaar hebben we contact gezocht met het gezondheidscentrum Waterwijk in MFA

de Waterbever. Dit centrum heeft een specialist laaggeletterdheid met wie we hebben

gespard over het bereiken van laaggeletterden. We hebben vervolgens een voorlichting en

een bewustwordingsworkshop gegeven aan het Home Team Waterwijk en het sociale

wijkteam. Vandaaruit is het verzoek gekomen om een wekelijks inloop spreekuur voor

laaggeletterden te houden, op een moment dat er veel laaggeletterde patiënten aanwezig

zijn. Het gezondheidscentrum zou dan proberen om deze patiënten te attenderen op en

door te verwijzen naar dit inloopspreekuur.

In juni zijn we met de hulpbalie van start gegaan en we bereikten direct twee laaggeletterde

Nederlanders. Echter, het aantal bezoekers was gedurende de pilot zeer laag. De hulpbalie

als vindplaatsstrategie heeft, kortom, niet gewerkt. Het gezondheidscentrum gaf in een

evaluatie aan dat zij de vertrouwensband met de patiënt niet wilden schaden en het

daardoor moeilijk vonden om de stap te zetten naar doorverwijzing. Het

gezondheidscentrum had meer behoefte aan eenvoudige communicatie en aan het

vergroten van bekendheid van het Huis voor Taal an sich. Het centrum gaf de tip om een

promotiefilmpje te maken die zij konden afspelen in de wachtkamer. Hiermee zijn we aan de

slag gegaan. Het filmpje zal begin 2016 klaar zijn voor gebruik. Voor wat betreft het

eenvoudig communiceren hebben we het gezondheidscentrum materiaal toegestuurd.

Daarnaast zijn ze op de hoogte van ons werk.

De logopediepraktijk in de Waterwijk heeft ook haar interesse getoond in ons werk. We

hebben onze taken op elkaar afgestemd. We ontvangen een signaleringsoverzicht van hen

om medische taalproblematiek beter te onderscheiden van cognitieve taalproblematiek.

We hebben in samenwerking met Lidwien Vos –de Wael geprobeerd om het ziekenhuis

enthousiast te krijgen voor een samenwerking. Echter, tot op heden hebben we geen voet

aan de grond gekregen. In november en december hebben we samen met Lidwien Vos-de

Wael op een voorlichtingsmarkt van de apotheek Hart van Lelystad gestaan en hebben we

aansluitend een bewustwordingsworkshop gegeven aan het apothekersteam.

Via de sociale wijkteams ontvingen we regelmatig aanmeldingen van wijkverpleegkundigen

en de GGZ. We maakten kennis met een geheel nieuwe doelgroep die ook veel zorg en

aandacht van ons vroeg. We zoeken nu naar een balans tussen deze vraag en de belasting

die we op onze vrijwilligers kunnen leggen. Hoe ver gaat onze expertise?

Tot slot, onze lijnen met het consultatiebureau, Instapje en Homestart blijven kort. We

krijgen aanstaande of jonge ouders aangemeld en hebben de link gelegd met het mama-café

(ook in het kader van de VVE middelen).

23

Thema gezondheid

Gezondheid is een populair thema om mee aan de slag te gaan in de taalbegeleiding.

Deelnemers zijn vaak erg nieuwsgierig naar dit onderwerp omdat het in hun dagelijks leven

veel terugkomt. Waarvoor bel je een dokter? Hoe doe je dat? Welke woorden zijn er voor

ziektes? Maar ook: ik snap de bijsluiter niet.

In het najaar hebben we de methode Gezonde Taal ingekocht en een training gevolgd in het

gebruik ervan. De methode is door een taalgroep uitgeprobeerd en daar zijn positieve

reacties op gekomen. In 2016 gaan we hier verder mee aan de slag.

5. vooruitblik 2016

� we passen de Huis voor Taalverkenner structureel toe

� van intakegesprek naar startfase

� promotiefilmpje Huis voor Taal in gebruik

� regionale samenwerking

� deelnemers begeleiden bij de stap naar vrijwilligerswerk

� nog meer digitaal aanbod

� leer en oefengroepen opzetten en uitvoeren

24

BIJLAGE 1: Kort verslag t.b.v. rapportage Lelystad 2015

Wander van Es, Sardes

13 januari 2016

“Ik voelde me ‘blind’, omdat ik niet kon lezen, nu voel ik me sterk; school is de sleutel tot het leven

daarom wil ik dat het met mijn kinderen goed gaat op school” (deelneemster Taalgroep)

“Ik heb door wat ik hier leer én sneller Nederlands geleerd én ik kan mijn kind beter helpen. Ik ben

me er van bewust dat spelletjes doen, goed oefenen en woorden benoemen heel belangrijk is voor

het leren van mijn kind”. (deelneemster Leren gaat Thuis door)

In 2015 onderzocht Sardes in opdracht van het Ministerie van SZW de ‘Aanpak Taal gericht op

ouders en kind samen’ onder 23 gemeenten1. Bij 6 gemeenten, waaronder Lelystad, werd in

samenwerking tussen gemeente, aanbieders en de onderzoekers gekeken naar de ervaringen

van het gebruikers van het aanbod.

In Lelystad kon de onderzoeker in gesprek met zes moeders van (jonge) kinderen. Vier van hen

waren deelneemster aan het project ‘Leren gaat Thuis door’ (vergroten ouderbetrokkenheid bij

de (taal)ontwikkeling van hun jonge kind). Twee moeders namen deel aan de taalgroep voor

moeders met jonge kinderen.

Het betrof een redelijk divers samengestelde groep naar nationaliteit en opleidingsniveau

(Nederlands, Turks, Marokkaans, Ghanees en een variatie van mbo-opgeleid tot laaggeletterd).

De moeders die deelnemen aan de taalgroep zijn heel enthousiast over de degenen waarvan zij

les krijgen. Citaat: ‘wij zijn trots op onze juffen’. De verschillen in taalniveau (taalbeheersing van

het Nederlands) tussen deelneemsters zijn wel groot. Er wordt wel geprobeerd te differentiëren,

maar voor een van beide moeders is het eigenlijk ‘te makkelijk’. Bij doorvragen blijkt dat met

name voor het geschreven woord te gelden, maar is de groep wel van groot belang voor de

sociale aspecten (vrouwen helpen elkaar ook met zaken buiten de taalgroep) en de

spreekvaardigheid. Beide vrouwen ervaren wel een grote verbetering in hun taalvaardigheid ten

opzichte van twee jaar geleden. Opvallend is dat beide vrouwen eerst een aanbod van twee jaar

bij het ROC volgden hetgeen niet leidde tot het gewenste resultaat (geen examen gedaan en

examen niet gehaald). Gelet op de achtergrond van de vrouwen had (terugkijkend) de intake

wellicht beter direct tot een ander aanbod kunnen leiden2.

Beide vrouwen zouden graag meer uren per week les hebben.

1 Eindrapport verschijnt binnenkort 2 Sprake is natuurlijk wel van een situatie in het verleden, wellicht dat e.e.a. niet anders

is (intake, keus uit aanbod, etc.).

25

Aan de groep vrouwen die deelnam aam het project ‘Leren gaat Thuis door’ neemt een

Nederlandse vrouw deel die zelf werkt in de opvang voor kinderen met een beperking. Zij is heel

enthousiast over het project omdat ze bij de begeleiding van haar eigen kind (een peuter) grote

vooruitgang ziet op basis van wat zij tijdens de cursus leert. Ze snijdt op humoristische wijze het

feit aan dat ze de enige Nederlandse deelneemster is: “De andere vrouwen vroegen of ik ook een

juffrouw was. ‘Nee, maar wel een mama’…”. Zij pleit voor een grotere bekendheid en werving

onder de Nederlandse groep ouders, omdat het beeld bestaat dat dit soort cursussen alleen voor

‘buitenlanders’ zou zijn. Dat zou volgens haar kunnen door bijvoorbeeld inloopochtenden te

organiseren en foldertjes met ervaringen van ouders. De andere vrouwen reageren ook positief

op haar aanwezigheid in de groep. Over en weer is men het eens dat het niet alleen om de

vaardigheden en kennis gaat die men in de cursus leert en opdoet, maar ook om de uitwisseling

van ervaringen. Daar gaat het om universele opvoed-ervaringen die verbindend blijken te

werken.

Over het aanbod in het project zijn de moeders heel erg te spreken (de inhoud en manier waarop

de medewerksters de stof aanbieden en met de ouders in gesprek zijn). Er heeft een grote mate

van bewustwording plaatsgevonden over het belang van het eigen handelen en de kennis van

het Nederlands is sterk vergroot. Men zou heel graag zien dat het aanbod als het ware

‘meegroeit’ met de leeftijd van hun kinderen (dus van voorschools naar schools). Eén vrouw

verzucht : “..als er iets zou zijn voor ouders van pubers…”. Zij licht dat vervolgens ook toe vanuit

haar zorg dat de schoolloopbaan van haar kind wellicht zou kunnen stokken of dat erger zou

kunnen plaatsvinden. Daar maakt ze zich grote zorgen over.

De vrouwen geven aan dat de cursus voor hen ook als effect heeft dat ze eerder dingen

bespreekbaar maken op school, vaker naar de bibliotheek gaan en dat ze zelf nu ook andere

vrouwen die ze kennen (en de cursus niet hebben gevolgd) soms kunnen helpen met wat ze

geleerd hebben.

Samenvattend kan gesteld worden dat alle deelneemsters waarmee werd gesproken zeer

tevreden zijn. Een sterk punt in de aanpak lijkt de verbinding van het taalaanbod met een

concrete context te zijn (de ondersteuning bij de opvoeding c.q. schoolloopbaan van het eigen

kind). Indien Lelystad kan voorzien in voortzetting van het huidig aanbod aan

(laaggeletterde/anderstalige) ouders is zeker sprake van een goede aanpak. Een plus zou

kunnen worden bereikt door een uitbreiding naar andere aansprekende thema’s (bijvoorbeeld

een arbeidsgebonden taalaanbod voor werkzoekenden), doelgroepen (Nederlandstalige ouders)

en contact-uren . Het bereik van het aanbod zou wellicht kunnen worden vergroot door

professionals in peuterspeelzalen, onderwijs, jeugdgezondheidszorg en overige instanties te

voorzien van goede voorlichtingsmaterialen en manieren om ouders op een positieve wijze te

beïnvloeden tot deelname aan het goede aanbod dat Lelystad biedt.

*einde verslag*