Hoofdstuk 1-4 Kroniek 16 eeuw De familie Van … Kroniek - 16e eeuw.pdf"Gegeven im jaer onss Heren...

Hoofdstuk 1-4 Kroniek 16de eeuw De familie Van Crugten c

16

Laatste bewerking ©E.R. van Crugtenc, 22 september 2013.

n het jaar 1500 juli 20, des manendaighz nae alre apostolendach:

Mertijn Tessers en zijn vrouw Aleide dragen aan Joest Ronden van Venlo en diens vrouw Marie over de erfrente

van 12 rijnsguldens volgens de akte van 1480 april 51, die wordt getransfigeerd.

Oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Dederick Hillen en Dederick Roffert, schepenen te Roermond2.

In het jaar 1501 augustus 23, op sent bartholomeusdach apostoli:

Peter van der Heyden, de kremer, schenkt met toestemming van zijn vrouw Dorothee aan Derick van Zuchtelen als

meester van de broederschap van O.L. Vrouw "op der porten" teneinde een lamp te laten branden de erfrente vermeld

in de akte van 1448 september 16 3, die wordt getransfigeerd.

Oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Dederick Hillen en Heynrick van der Kraicken, schepenen te

Roermond4

.

In het jaar 1501 december 14, des dinxdaigz nae sent luciendach virginis:

Lysbeth van Theendhaven, begijn op de "Nuwenhaeve" te Roemrmond, schenkt aan Derick van Wessem Johanszoon

de erfrente vermeld in de akte van 1473 juli 1 5 die wordt getransfigeerd.

Oorkondders: Dederick van Kruchten, richter, Heynrick Geldoffz en Johan van Hueckelhaven, schepenen te

Roermond6.

In het jaar 1502 januari 25:

Dederick van Kruchten, richter van Roermond7.

In het jaar 1502 augustus 17, des guensdaigz nae onss liever vrouwendach assumptionis:

Bij een verkoop van een erfrente zijn de oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Lambrecht Pijll en Gerart

Kremer, schepenen te Roermond8.

In het jaar 1502 oktober 18, op sunt lucasdaigh evangeliste:

Bij een verkoop van een erfrente oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Heynrick Geldoffz en Johan van

Huckelhaven, schepenen te Roermond9.

Tussen de jaren 1504-1513:

Dirk van Cruchten, komt voor in de lijst de sculteti en rechters10

.

In het jaar 1504 maart 1, des vrijdaigz nae sente mathiasdach apostoli:

In een akte omtrent een erfrente zijn oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Dederich Hillen en Johan van

Hueckelhaven schepenen te Roermond11

.

Op dezelfde dag oorkonden in een akte omtrent een schenking van Heynrick Geldoffz aan Johan Benedicti, pastoor,

enz.: Derick van Kruchten, richter, Dederick Hillen en Johan Hueckelhaven, schepenen te Roermond12

.

In het jaar 1504 maart 17, op sente geertrudendach virginis:

Reyner Goltsteyn verkoopt met toestemming van zijn vrouw Agnese aan Gaidert Pelser als meester der huisarmen te

Roermond de erfrente vermeld in de akte van 1482 april 2213

die wordt getransfigeerd. Oorkonders: Dederick van

Kruchten, richter, Steven van Venray en Gerairt van Rey, schepenen te Roermond14

.

In het jaar 1504 april 21:

Dederick van Wessem Janszoon schenkt aan Johan Bebedicti, pastoor, Kerstken van den Velden, vicaris, en

Heynrick van der Kraicken en Gerart van Rey, kermeesters der parochiekerk van St. Christoffel, voor het zingen van

de zevengetijden op vrijdag volgens de ordonantie en goeddunken van de raad van Roermond en de prior van de

Karthuizers, de erfrente vermeld in de akten van 1501 december 1415

en 1502 augustus 1716

die worden

getransfigeerd. Oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Arnold Neutkens en Dederick Hillen, schepenen te

Roermond17

.

In het jaar 1504 mei 17:

I


17

Dederich van Cruchten (richter en schepenen van Roermond) oorkonden over de overdracht van een erfrente van 1

rijnsgulden, vermeld in de akte van 1495 mei 118

, die wordt getransfigeerd, aan (de broederschap van het H.

Sacrament in de parochiekerk)19

.

In het jaar 1504 augustus 19, des maendags nae onser liever vrouwendach assumptionis:

Peeter Budelmecker verkoopt aan Rabet van Dursdale en Leonart van Hueckelhaven als meesters der broederschap

van O.L. Vrouw "op der porten", die nu in de parochiekerk gehouden wordt, de erfrente van 4 overlandse

rijnsguldens vermeld in de akte van 1500 juli 1320

, die wordt getransfigeerd. De rente zal als volgt worden besteed:

3½ gulden voor een wekelelijkse mis op vrijdag en 1½ gulden om een door verkoper gefundeerde erflamp te laten

branden. Oorkonders: Dederick van Cruchten, richter, Arnt Neutkens en Dederick Hillen, schepenen te Roermond21

.

In het jaar 1504, 6 september:

"Int jaer onss Heren dusent vijffhondert und vier des vrijdachs nae sent Remakels dach episcopi."

Dederick van Kruchten, richter, Gerairt van Rey en Gerairt Kremer, schepenen van Roermond, oorkonden dat

Dederick van Zuchtelen en Helenen zijn vrouw, aan pater Lambrecht Nijs van het convent van Mariagarde een cijns

van 36 schellingen die het klooster hen voor de Halenrecamp moest betalen, hebben kwijtgescholden in ruil voor een

erfmemorie en jaargetijde. Deze cijns had Dederick van Zuchtelen geërfd van zijn broeder Herman22

.

In het jaar 1505, 23 oktober:

"Op sent Severijnsdach episc. anno etc. quinto."

Hertog Karel, van Dirk van Cruchten, scholt te Roermonde, toen hij naar Brabant reed, een grauwen hengst

hebbende doen kopen voor 100 gulden, vergunt hem dit geld uit de opbrengst der lopende schatting in te houden23

.

In het jaar 1506 juli 1, op onser liever vrouwenavont visitionis:

Gaidert Heeltz, priester, Margarethe van den Poll en Katharine van Tefelen, begijn, als executeurs-testamentair van

Sanne Poickens, begijn, en Vreedze Emckens met toestemming van Bele, zuster van Sanne, als erfgenaam van

Sanne, schenken aan Johan Benedicti, pastoor, en Johan Ulman, kerkmeester van de St. Christoffelkerk t.b.v. het

"geluchtz" van de zevengetijden een erfrente van 5 rijnsgulden uit de erfrente van 19 rijnsgulden die Sanne heft uit

de huizen en erven c.a. genaamd "Yn 't Hertzhoren", gelegen in de Neerstraat bij de Markt naast het steegje bij het

huis van wijlen Dirick van Kruchten, welke rente Vreetze en Bele, haar zuster, hebben geërfd. Oorkonders:

Dederick van Kruchten, richter, Gerairt van Rey en Johan Hueckelhaeven, schepenen te Roermond24

.

In het jaar 1507, 16 maart:

"Gegeven in 't jair onss Herren duysent vijffhondert ende seven des ssesteenden daigh in martio des maendtz."

Dederick van Cruchten, richter, en Arnt Neutkens en Gerairt Kremer, schepenen te Roermond (overdracht

grondrente)25

, verklaren, dat Arnt Stails met toestemming van Kathrijn, zijn echtgenote, overgedragen heeft aan

Gerart van Weerde en Lysabet een grondrente van een Rijnse gulden als vermeld in de getransfigeerde akte.

In het jaar 1507 november 22, op sente ceciliedagh virginis:

Bij een verkoop aan de parochiekerk oorkonden: Dederich van Kruchten, richter, en Dederick Hillen en Johan van

Hueckelhaven, schepenen te Roermond26

.

In het jaar 1508 januari 1, op den heyligen jairsdach:

Bij een schenking aan het broederschap van St. Eligius oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Gerairt van Rey

en Rabet van Dorsdale, schepenen te Roermond27

.


In een akte van ontvangen van een erfrente oorkonden: Dederich van Cruchten, richter, Dederick Roffert en Heinrick

van der Craicken, schepenen te Roermond28

.

In het jaar 1509:

Akte van overdracht voor de rechter en schepenen van Roermond door Ghijs van Kruchten aan overste Lysbetchen

van Oirle van een jaarrente uit het huis van wijlen Claes Ploeg, gelegen naast het Begijnhof29

.


18

In het jaar 1509 augustus 4:

Dederick van Kruchten, richter van Roermond30

.

In het jaar 1509 november 21, op sente cecilienavont virginis:

Bij een akte omtrent een erfrente oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Aernolt Neutkens en Dederick Hillen,

schepenen te Roermond31

.

In het jaar 1510 maart 19, dess dynxdaichs nae sente gertruydendach virginis:

Bij een verkoopakte oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Heynrick van der Kraecken en Rabeth van

Dorsdale, schepenen te Roermond32

.


Omtrent een erfrente van een huis in de Swalmerstraat oorkonden: Dederich van Kruchten, richter, Rabeth van

Dursdaell en Dederick van Zuchtelen, schepenen te Roermond33

.

In het jaar 1512, Symensdag:

Dederick van Cruchten, (een familielid van Johan van Cruchten, 40 jaar later in 1552), richter, met Gerairt van Rey

(of: Gerart van Reijde) en Johan van Huchelkoven, schepenen in de akte van 1512 Symensdag, waarbij Gerard Baix,

Mathias Scrijver machtigt Jacob van Mechelen, zijn zwager, op te treden. Zijn zegel is ongeveer gelijk aan die van

Johan van Cruchten bovengenoemd!34

In het jaar 1513, 6 april:

"Gegeven im jaer onss Heren duyssent vuffhondert und darteen des sesden daigh in den april des maendts."

Diederich van Kruchten, schout, Gerart van Rey, Diederich Vessen, schepenen van Roermond, oorkonden dat

Lysabet Peters aan Henrich Stocx en Katrinen Geverts 1 staal land verkocht heeft, gelegen tussen het land van

Henrich Stocx en Hueben up Graeth35

.


"Int jair ons Heren duysent vijffhondert ende dorteen, des niegenden daigs in den april des maendts."

Diederick van Kruchten, richter, Gerart Kremer en Diederick Vercken, schepenen te Roermond, oorkonden dat

Familie Van Lom(me)36 Familie Van Durdael37

Conrairt Kriekelmans, de apotheker, aan Jacob Bruysen, pater van het convent van Mariëngarde, geschonken heeft

een pacht van 7 malder rogge jaarlijks, losbaar met 150 courantse Rijnse guldens38

.

In het jaar 1513 mei 16, des manendaichz nae sent sevaesdach episcopi:

Bij de verkoop van een erfrente oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Gerairt van Rey en Dederick Hillen,


.

In het jaar 1513 december 30, des frijdaechs nae st. thomasdaech apostoli:

Dederich van Cruchten (richter, en schepenen van Roermond) oorkonden over de vestiging van een erfrente van 1½

rijnsgulden uit een huis bij de Koolpoort (Kaelpoerte) en uit een stuk land van 10 staal buiten de Nielderpoort40

.


19



.

In het jaar 1516 augustus 20, op sint bernardusdach abbatis:

Willem van Vrymershem verkoopt met toestemming van zijn vrouw Lisabette aan Johan van Lom en diens vrouw

Margrieth van Vernich de erfrente vermeld in de akte van 1508 april 1042

die wordt getransfigeerd, welke rente

losbaar is met 50 guldens.

Oorkonders: Dederick van Cruchten, richter, Rabeth van Dursdaell en Goddart van Nederhoeven, schepenen te

Roermond43

.


Op St. Jorisdag verkocht Jan van Lomme, burgemeester van Roermond, met toestemming van zijn zoon Johan van

Lomme en van zijn schoonzoon Dirick van Cruchten, scholtis van Roermond, een beambt van 5 roeden in het gericht

van Velden op de Maas tegenover Grubbenvorst, naast het land van jhr. Derick van Dript, aan het klooster. Jan van

Lomme had dit beambt eerst aan zijn dochter medegegeven, doch later wederom beschut!44

In het jaar 1517 november 14, des saterdaichz nae sent mertijnsdaich episcopi:

Herman van den Berghe verkoopt met toestemming van zijn vrouw Griete aan Johan van Lomme en diens vrouw

Margryet van Vernich een erfrente van 6 rijnsguldens gaande uit de volgende onderpanden:

een erfpacht van 15 malder rogge uit het huis op de Swalmerstraat, "tegen der Heggestraeten", eigendom van

Wylhelm van Vrymmershem, gelegen tussen die van wijlen Jelis Kremer en Gaedert Voegels, zoals deze erfpacht

door verkopers vrouw is verworven van haar ouders bij deling tussen haar broers en zusters;

uit een huis in de Schoenmakersstraat, naast de poortweg van wijlen Wilhelm Shanen, dat eertijds van wijlen Peter

van der Mylen was en door verkoper van zijn moeder bij deling met zijn broer Johan van den Berghe is verkregen;

uit 2/3 van het huis op de Swalmerstraat, gelegen tussen het huis "in die Catt" en dat van Johan Ziegelers, zoals

Griete van haar ouders heeft verkregen.

Aangezien van de erfpacht van 15 malder rogge er reeds 10 zijn belast belooft verkoper deze vrij te zullen maken.

Oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Dederick Vercken en Raebeth van Dorsdaele, schepenen te

Roermond45

.

In het jaar 1517 september 21:

Akte waarbij Derick van Cruchten en Johan van Lomme voor de schepenen van Venlo verklaren een overeenkomst

met het klooster te hebben gesloten, waarbij zij beloven af te zien van hun aanspraken op percelen grond, gelegen

onder de Velden, die hun vader Johan van Lomme als bnruidschat voor een van zijn vele dochters aan het klooster

had gegeven46

.

1519 juni 1:

(in vigillia ascensionis domini)

Richter en schepenen van Echt oorkonden over de vestiging van een erfrente van 1 hornse gulden (voor de

broederschap van het H. Sacrament in de parochiekerk te Roermond), gaande uit een ½ bunder land, gelegen in

Cruchten “onder den Overen”, genaamd “die Brugh”, gelegen tussen de landen van Tonis Verguen en Dirick Buyck.

In het jaar 1521 mei 4, des saterdaeghs nae sent philips ind sent jacopsdach der heiliger apostelen:

Steven Dencken, "der scroider", verkoopt met toestemming van zijn vrouw Jenne aan Johan van Lomme en diens

vrouw Margryet van Vernich een erfrente van 10 hornse postulaatsguldens, gaande uit een bunder land "in den

Werde", enz. Oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Derick van Zuchtelen en Johan Dryevener, schepenen te

Roermond47

.

In het jaar 1521, 18 augustus:

"Gegeven in `t jair unss Heren duysent vijffhondert eynindtwintich up gonsdaich na sente Bartolomeusdaich."

Dederich van Cruchten, richter, en Dederich van .... en Johan Drijvener, schepenen Roermond (Overdracht

grondrente)48

, verklaren dat Alber Verver met toestemming van Elisabeth, zijn echtgenote, overgedragen heeft aan


20

Rener van Nuys en Margriet een grondrente van vijf Hornse postulaatsgulden ten laste van zeven staal land buiten de

Nielder poort en van de daarop te bouwen windmolen.

In het jaar 1521 oktober 10, des neesten daechz nae sent dyonyssdaich des heiligen bysscoups ind mertelers:

Oorkonders bij verkoop van 2 morgen land: Dederick van Kruchten, richter, Dederick Vercken en Johan Dryevener,


.

In het jaar 1521 november 23, op sent clementtisdach pape:

Willem van der Lanck, Gairt in den Keesskorff genaams Pelser, Derick Kaix en Arnt Zelis als mester der huisarmen

te Roermond ruilen met Derick Vercken en Johan van Lomme als meesters van het oude gasthuis te Roermond een

beemd van ongeveer 3 bunder bij Melick tussen de beemd van het klooster van den Berghe, Romot Fleuten en de

pastoor van Melick tegen een land van circa 7 morgen, genaamd Willenweert, te Leeuwen, gelegen tussen de erven

van Derick van Kruchten en Rabet van Dursdael. Oorkonder: Joist van Mersen, richter, Gerairt van den Weyt en

Heyne ingen Raitken en de gezamelijke schepenen der dingbank van Odiliënberg50

.

De zelfde dag:

Derick Vercken en Johan van Lomme, als meesters van het oude gasthuis te Roermond, ruilen met Gaert in den

Kezekorff genaamd Pelser, Derick Kaix en Airnt Zelis, als meesters van de huisarmen, een land van circa 7 morgen,

genaamd Willenweerdt, gelegen tussen de erven van Derick van Kruchten en Rabet van Durdale, tegen een beemd in

de dingbank van St. Odiliënberg, groot 3 bunder, gelgen tussen beemden van het klooster van St. Odiliënberg en

Romer Fleuten. Oorkonders: Willem Pijll, stadhouder, Jacoup Vogels en Willem van der Laick, leenmannen te

Horn51

.

In het jaar 1522 april 26, op saterdach neestkomende nae den heyligen paesschdach:

Omtrent een erfrente oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Arnt Hoifft en Johan van den Grynt, schepenen te

Roermond52

.

In het jaar 1522 augustus 18, op mayndach nae onser liever vrouwendach assumptionis:

Bij verkoop van een erfrente oorkonden: Dederich van Kruchten, richter, Rabeth van Durdaell en Dederich van

Zuchtelen, schepenen te Roermond53

.

In het jaar 1522 september 15, des neesten daeghs nae des heiligen cruytzdache exaltationis:

Bij verkoop van een erfrente oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Arent Hoifft en Johan van den Gryndt,


.

In het jaar 1523 april 3, op den goeden vrijdach:

Henrick, zoon van wijlen Herman Wevers, de barbier, verkoopt aan Derick van Kruchten de Jonge de erfrente van 6

rijnsguldens volgens de akte van 1494 maart 1755

die wordt getransfigeerd.

Oorkonders: Emont van Parle, bode, waarnemend richter, Dederick van Zuchtelen en Johan van den Grynde,


.

In het jaar 1523 mei 24, op den heyligen pincxterdach:

Johan van Lomme de Oude sticht met toestemming van Dederich van Cruchten, schout te Roermond, als momber

van Mettel van Lomme, zijn dochter, en van Johan van Lomme, zijn zoon, 6 missen per week op het altaar van O.L.

Vrouw in de parochiekerk, waarvoor stichter een erfrente van 48 hornse postulaatguldens vestigt op de hof te Bracht,

genaamd Scoemeckershoff. Stichter behoudt het collatierecht aan zich en zijn nakomelingen onder nadere

voorwaarden. De pastoor keurt de stichting goed57

.

In het jaar 1523 december 31, op jaersavent:

Bij een akte omtrent erfrente oorkonden: Dirick van Kruchten, richter, Johan Dryevener en Johan van den Gryndt,


.

In het jaar 1524 augustus 22, op maendach der octaven onser liever vrouwen assumptionis:


21

Johan van Lomme de Oude schenkt aan Hubert van den Velde, priester, en Johan van Swalmen, smid, meesters van

de broederschap van O.L. vrouw in de parochiekerk, genaamd de broederschap "op de porten", om op alle

quatertemperdagen een blijvende bedeling met brood en geld voor de armen te houden naar vermogen van de

fundatie die hij heeft gesticht, de erfrente vermeld in de akte 1516 augustus 2059

, die wordt getransfigeerd.

Oorkonders: Derick van Cruchten, richter, Rabeth van Dursdaell en Dirck van Zuchtelen, schpenen te Roermond60

.


Vidimus ùff den brieff, dair innen her Johan van Loen ind her zo Hensberg Goddartten van Flodrop, herren tot

Leuth, die werden zo Bicht vúr 100 Reinische gùlden pantgeweisz in gebrauch gifft, Ao.1438 (17 februari). Was

getekend: Wir Dederich vain Kruchtein, richter, innd Rabet vain Dorsdaele innd Johain Mariell, Scheffen der stait

Ruremundt, etc. Later: Unnd want wir Dederich van Cruchten, richter, Rabet vain Dorsdaile ind Johan Mariel

scheffen vürs den ùpgemelte brieve.... dit vidimus, zù (zo) haven wir, des ùrkùndt der wahrhyet, ùnse zegel, zer

begertten unnd gesynnens des vúrs.

Wilhelms von Floidroiffs, an diesen brieff gehangen, indem jair ùns Heren dùsent vúnffhondert innd

vierinndzwanzich, ùff donnerstach des neuninndzwintichsten daichs septembris61

.

N.B.: Dedrick van Cruchten en Dirk komen ook als bezegelden voor in de jaren: Ao 1474, 1499, 1500, 1502, 1508,

1511, 1515, 1517, 1521, 1527, 1544, etc.

In het jaar 1525 mei 12, op sint servaesavont des heylgen biscoup ind confessoyrs:

Johan van Lomme de Oude verkoopt aan Dederick van Kruchten, schout te Roermond, en diens vrouw Mettele van

Lomme de erfrente van 18 rijnsgulden volgens de akte van 1477 maart 1262

, die wordt getransfigeerd, onder beding

dat de overblijvende ouder de rente zal blijven behouden en na zijn/haar dood laat vererven op hun beider kinderen.

Oorkonders: Egmont van Paerle, waarnemend richter, Reabeth van Dursdaele en Johan Dryeveners, schepenen te

Roermond63

.

Op de zelfde dag:

Johan van Lomme de Oude draagt over aan Dederick van Kruchten, schout van Roermond, en diens vrouw Mettele

van Lomme de erfrente van 27 rijnsguldens volgens de akte van 1494 augustus 2464

, die wordt getransfigeerd, onder

de voorwaarden vermeld in de akte van 1525 mei 12 65

. De oorkonders zijn de zelfden.

Op de zelfde dag:

Johan van Lomme de Oude draagt aan Dederick van Kruchten, schout van Roermond, en diens vrouw Metell van

Lomme over de erfrente van 12 rijnsguldens volgens de akte van 1488 mei 2566

een erfrente van 12 rijnsguldens,

losbaar met 200 gelijke munt) die wordt getransfigeerd, onder eerder genoemde voorwaarden in de akte van 1525

mei 1267

. De oorkonders zijn de zelfden68

.

In het jaar 1525 mei 26, up altera urbani pape:

Bij de verkoop van een erfrente oorkonden: Dederich van Cruchten, richter, Johan van Lom en Johan Dryevener,


.

In het jaar 1525 oktober 19, dess doenresdaghz nae sent evangeliste:

Johan van Lomme schenkt aan Wilhem van der Laecke, Dirick Kaix en Arnt Zelis als meester en provisoren van de

huisarmen te Roermond teneinde op iedere maandag aan drie armen in het gasthuis van Roermond, ter aanwijzing

van schenker en zijn erfgenamen, een bedeling uit te keren, een erfrente van 41 hornse geuldens, volgens de akte van

1521 mei 4 en andere, die worden getransfigeerd. Oorkonders: Derick van Kruchten, richter, Rabeth van Dorsdaille

en Johan Mereel, schepenen te Roermond70

.

z.d.c. 1525:

Johan van Lomme herstelt de fundatie van een bedeling voor de armen, gesticht door wijlen zijn vrouw Margriet van

Vernich ter ere van haar eerste man Gheerman Hiessmans op elke vrijdag in de quatertemper door de broederschap

van O.L. Vrouw in de parochiekerk met een gezongen mis van requim en "commendacien" na de hoogmis in het

O.L. Vrouwekoor. Margriet had voor de bedeling een erfrente van 6 guldens ten laste van de stad Roermond

bestemd. De stichting wordt nu vermeerderd. Enz.71

.


22

In het jaar 1526 februari 9, op saterdach nae onser lievr vrouwendach purificationis:

Bij een verkoop omtrent een erfrente oorkonden: Dederick van Kruchten, richter, Willem van der Laick en Gerart

Cremer, schepenen te Roermond72

.

In het jaar 1529 juni 25, des neisten daighs nae sent johansdach baptiste nativatis:

Goessen van Honsslaer draagt de rentebrief van 1504 juni 1573

over aan Ermgaerde van Nijvenheim, abdis van het

nonnenklooster te Dalheim. Oorkonders: Dederick van Kruchten, richter, Gadert van Nederhaven en Reyner Hillen,


.

Anno 1529:

Als Brueder van Sint Johannes ende Sinte Mathijs Broederschappe, worden o.a. genoemd in dit jaar: Dederick van

Cruchten en Dederich van Cruchten75

.



.

In het jaar 1530 november 19:

Omtrent een akte van overdracht van een rentebrief oorkonden: Dederich van Kruchten, richter, Johan Mereel en

Herbert van den Polle, schepenen te Roermond77

.

In het jaar 1531 mei 1, op dach philippi et jacobi apostolorum:

Bij de verkoop van een erfrente oorkonden: Dederich van Kruchten, richter, Johan Dryevener en Wilhelm van der

Laick, schepenen te Roermond78

.

In het jaar 1532, de maand maart:

Een familielid van Johan van Cruchten, 20 jaar later (1552): Dederick van Cruchten, richter, Rabeth van Dursdaell

en Gordt Mereel, schepenen. Acte van Dijnsdach nae Sijnt Laurentius dach martrijrs 1532, waarbij Berbbe Zegers,

als momber Gijssen Tyerty, oers mans, overdraegt tot behueff cijns erffjaergetijtz aan Heren Dederick

Clompenmecker, Deecken der Collegiaten Kyrcken des heyligen Geystz binnen Ruremunde eijnen Gelrischen

gulden van den tweëen79

.

In het jaar 1533, 30 januari:

De hertog van Gelder gelast de magistraat van Venlo Johan van Kruchten (gehuwd met Rijcka van Leuven), broeder

(lees: zoon) van de scholtis (Dederick van Cruchten, gehuwd met Mechtildis van Lomme) te Roermond, in plaats

van Gerrit Huijsken als schepen aan te nemen. Johan van Cruchten voert als wapen: "Drie schuinbalken."

Van Leuven (Lövenich80

In het jaar 1533 juli 18, des vrijdach na s. margreytendaech virginis:

Dederich van Cruchten, (richter, en schepenen van Roermond) oorkonden over de overdracht van een rente,

genoemd in de akte van 1492 maart 8 81

82

.


23

Op de zelfde dag:

Dederich van Cruchten, (richter, en schepenen van Roermond) oorkonden over de overdracht van een rente,

genoemd in de akte van 1492 maart 883

aan de broederschap van het H. Sacrament in de parochiekerk84

.

Ook de zelfde dag:

Dederich van Cruchten, (richter, en schepenen van Roermond) oorkonden over de overdracht van een erfrente van

1½ rijnsgulden, vermeld in de akte van 1513 december 1285

, die wordt getransfigeerd86

.

Ook de zelfde dag:

Dederich van Cruchten, (richter, en schepenen van Roermond) oorkonden over de overdracht van een erfrente van

1½ rijnsgulden, vermeld in de akte van 1513 december 1287

(aan de broederschap van het H. Sacrament in de

parochiekerk)88

.

In het jaar 1536:

Johan van Cruchten met Joest Rouden in de magistraat van Venlo89

.


.

In het jaar 1536 april 20, op donresdach nae dem heiligen paesendach:

Bij de verkoop van een erfrente oorkonden: Dederich van Cruchten, richter, Johan Dryvener en Johan van den

Gryndt, schepenen te Roermond91

. De zelfde dag oorkonden zij bij nog een verkoop van een erfrente92

.

In het jaar 1536 Dezember 3:

Heinrich van Cruchten was geestelijke en schoolmeester in Roermond. Hij had kennelijk een knap gezicht en zeker

een vlotte babbel, want hij wist een adelijke non van de Munsterabdij te verleiden, haar vervolgens te schaken en met

haar te trouwen. De andere nonnen had hij tot ketterse gedachten aangezet en hen voorgesteld hun kloostergeloften

af te breken. Heinrich was met zijn bruid in Keulen gaan wonen en liet zich daar inschrijven aan de universiteit. De

bruid kwam vermoedelijk uit het land van Kleef. De hertog van Kleef klaagde tenminste bij de aartsbisschop van

Keulen over het gebeurde. Daarop gaf de aartsbisschop in 1536 opdracht aan de deken van de Dom van Keulen om

Heinrich te laten arresteren93

.

Kurfürst Herm. von Köln. an Stadt Köln: Auf Ansuchen des Herzogs Joh. v. Kleve ist Heinrich v. Kruchten, clericus,

von ihr in Haft genommen worden, weil er eine adeliche Profeszjungfer zu Ruremundt, wo er ein Schulmeister

gewesen, an ihrer Ehre geschächt, sie entführt und sich mit ihr in eine verdammte Ehe verbunden, und auch sich

understanden habe, die anderen Klosterjungfern zu gleichen Taten und ketzerischen Lehren zu bewegen; er habe

deshalb dem Domdechanten befohlen, ihn als einen Kleriker in seine Haft zu fordern; weist den Einspruch des

Rektors der Universität als unbegründet im einzelnen zurück (sontags nach Andree). - Or. Pap. mit Siegelspur. -

Praes.: Dec. 4.94


Antwort: die Stadt wolle Hinrich Kruchten noch 14 Tage in Haft halten unter der Voraussetzung, dasz mittlerweile

in der Angelegenheit verhandelt oder der Einspruchabgeschafft werde; sie werde täglich von Heinrichs Freundschaft

dieserhalb ersucht95

.


Bern. Dorninck, Dr. decr., Pr. von S. Johannes und Dionisiu zu Herford, durch Dr. leg. Wlh. Wisch de Reess, dec. s.

Georgii Col. eingesetzter Subdelegierter für ein päpstliches Privileg für den Kölner Kurfürsten Hermann, läszt dem

Rektor der Kölner Universität den unberechtigten Einspruck gegen die Auslieferung des Oebeltäters Henr. Chrucht

al. Schaben an den Domdechanten untersagen (die lune). - Cop. Pap., beglaubigt durch Gosewin Boickholtz. -

Executum 30.

In het jaar 1537, 6 februari:

"In den jaere uns Heeren duysent vijffhondert sevenendertich op dynsdach post purificationis Mariae."

Dederich van Cruchten, richter, en Dederich Hoefft en Herman Tenemechter, schepenen van Roermond96

97

,

verklaren, dat Heinrich Boetz met toestemming van Gertruyd, zijn echtgenote, overgedragen heeft aan Hendrich


24

Gobbels van Wessem en Agnes een hoeve te Roer en percelen onder de dingbank van Herten en Ool en onder het

gerecht van Roermond.

In hetzelfde jaar, 20 oktober:

Derck van Kruchten als erve sijns vader ontfengt een goet geheeten die Molengrynt, gelegen in den Ampt van

Monfoort in den Kerspel van Bracht tegen Wessem (Swalmen). Daar ter eenre sijde die nye Maze en de Heyn van

Have naest gelegen zijn, an d'ander sijde die alde Maze en de beneden schietende an de grijnden van St. Joost en de

Carthusers te Roermonde en de boven an Severijns grond tot Gelderschen rechten. Idem eedt vernijdt 8 julii 154498

.

In dit jaar wordt zijn broer, Johan van Cruchten, als schepen van het gerecht te Venlo genoemd, en zal dit tot 1538

ald. blijven99

.


Als lid van de raad ondertekende Jan van Cruchten met Marcelis van Beringen en Derick van Beringen namens d e

stad Venlo het verbond der steden Nijmegen, Roermond, Zutphen, Venlo, Zaltbommel, Tiekl en Doetinchem100

.

In het jaar 1538:

De oudste bezitter van Huize "De Roode Beek" (of: Roobeek) onder het dorp Well, was Johan van Lom, schepen van

Roermond, 1537-1538, die was gehuwd met Margeretha van Vernich of Verningen, weduwe van de Roermondse

schepen Herman Heesmans. Uit dit huwelijk sproot o.a. een dochter Mechtildis die "De Roode Beek" aan haar man

Dirk van Cruchten, scholtis van Roermond, 1472-1548, ten huwelijk bracht. Huize "De Roode Beek" heeft de tand

des tijds doorstaan en is nu in een gerestaureerde staat nog steeds te bezichtigen.101

In het jaar 1539 mei 7, tho Montfort:

Johan van Vlatten, proost te Xanten (Zancten) en scholaster te Aken, Dederich van der Lippe genaamd Hoen, heer te

Afferden en Grubbenvorst, drost van het land van Kessel, en de afgevaardigden van de landschap: Goessen van

Hoensseler, drost te Krakau (Kraekauwen), Johan, heer te Elmpt en Burgrauw, Alart van Ghoir toe Caldenbroich,

meester Jacob Canis, namens de stad Nijmegen, Palich van Camphuysen, namens de stad Roermond, Johan van

Cruchten, namens de stad Venlo, doen een uitspraak in een geschil tussen die van Echt en van (Wald)vucht, Havert

en Saeffelen inzake het Echterwald102

.

In het jaar 1540:


.

In het jaar 1543:

Johan van Cruchten, zoon van Dederick, schepen van Roermond met Johan Ingenhuys, is regerend burgemeester

van Venlo104

.

Kinderen van Johan van Cruchten en zijn vrouw Rijcka van Leuven: Goddart, Mathias, Joannes, Mechtildis.

4 September 1543, zond keizer Karel V een heraut met trompetter om de stad (Venlo) op te eisen, die echter niet

gezind was zich over te geven en zich behoorlijk op tegenweer had voorbereid. Zij hadden grachten doen uitdiepen,

aardewerken laten opwerpen op de werf, een rondeel en een borstwering op de "Wierdt" en aan de Helpoort doen

oprichten, de Laarpoort toebolgewerkt en een voorraad van pekkranssen en meer dan 22 tonnen kruit laten

vervaardigen. Nadat echter enige stenen in de stad waren geworpen, waardoor één der belegerde krijgsknechten was

gewond, vroeg de magistraat schorsing van vijandelijkheden tot dat 't welnemen van de hertog van Kleef-Gulik, dien

de stad had trouw gezworen, was ingewonnen. Die wapenstilstand werd toegestaan, en, nadat

inmiddels de hertog zich op de 7de september persoonlijk voor de keizer had vernederd en deze als hertog van

Gelder en graaf van Zutphen had erkend en tengevolge daarvan de Venlonaars van hun eed had ontslagen, begaf de

burgemeester Jan (Johan) van Cruchten in des keizers veldleger, waar hij na een korte onderhandeling de stad op

voorwaarde der bevestiging van hare rechten en vrijheden overgaf. De 8ste september kwam het verdrag van Venlo

tot stand, 't welk de Zeven Nederlandsche Provinciën onder één kroon bracht. (10 September trok de keizer, samen

met de hertog [etc.] door de stad; 14 sept. brak de keizer zijn leger op en vertrok naar Duitsland)105

.


25

Venlo op de knieën106

In het jaar 1543 september 12 – 1543 december 31:

Rekeningen van Dirk van Cruchten, schout van Roermond:

Ingevordere boeten en ontvangsten:

- Van Slaitken genaamd Jan Smeetz, wegens scheldwoorden tegen Baetzke Beckers dat ze een heks zou zijn,

moet vergiffenis smeken: 2 daalers;

- Van een schamele gezel genaamd Seveer Rademeckers, die Adam van Kempen, die hem bedreigde,

neersloeg waraan hij later stierf, ongeluk en dood door schuld 6 daalders 12 stuivers;

- Van Metzmecher en de zoon van Pauwel van Kempen die de deur van de lichte vrouwen hadden (in)

geslagen: 8 daalders.

Uitgaven: geen (afgehoord ter Rekenkamer 21-10-1546; soortgelijke rekening in 1546!).107

In het jaar 1544:

In een proces te Roermond om beschutrecht:Merten van Leeuwen contra Leonard van Cruchten.108


.

In het zelfde jaar op 8 augustus:

"Vuer Sint Laurentius dach des heyligen Martelaars."

Het Kapittel van den H. Geist te Roermond verkoopt den jaarlijkschen Cijns of erfpacht van vijf maalder rogge, op

goed Ingendaal, dat gueth ingen Daele (=In gen dael?) onder St.-Odiliënberg, aan Dederick van Cruchten en Zijne

huisvrouw Elisabeth van Baer.110


26

Baer111 Van Hushoven112


"Gegeven in 't jaer unss Heeren duysent vijffhondert ende vijffenvertich upten heiligen Palmsondaich."

Dederich van Cruchten, richter, en Johan van Lom en Gadert Mereel, schepenen van Roermond (Overdracht land.)

verklaren113

, dat Thijs Visschers met toestemming van Vaesken, zijn echtgenote, overgedragen heeft aan Claes

Plaenen en Geertrud een half bunder land op het Muggenbroickerveld.

In het zelfde jaar:

In een proces om successie ter Venlo:

Jan van Cruchten en Marten van Leeuwen contra Marten van Roermond en Merten van Doeveren114

.


.

Ook in dat jaar, september 21, op senct mateusdaich apostoli:

Bij overdracht van een erfrente oorkonden: Dederich van Cruchten, richter, Arnt van Dursdaell en Gerrydt Kremer,

schepenen te Roermond.116

In het zelfde jaar, 24 december:

"Gegeven in 't jair onss Heren duysent vijffhondert ende vijffendevirtich opten heylgen Christavent."

Dederich van Cruchten, richter, en Johan van Lom en Wulhem van Husshoven, schepenen van Roermond117

verklaren, dat Rener van Nuys met toestemming van Margret, zijn echtgenote, overgedragen heeft aan Gebel van

Dijck een grondrtente van vijf Hornse postulaatsgulden zoals vermeld in de getransfigeerde akte.

In het jaar 1547:

Als je de rekening van Dirk van Kruchten uit 1547 leest dat hij een boete van 6 Rijdersguldens had ontvangen van

een priester die "per ongeluk" een andere priester had doodgeslagen, dan trek je toch even je wenkbrouwen op....118


.

Hetzelfde jaar, oktober 1, up sente remeysdach episcopi:

Bij de verkoop van een erfrente oorkonden: Dederich van Cruchten, richter, Arnt van Dursdael en Jaspwer Kersten,


.

In het jaar 1548: Dirk van Cruchten, gehuwd met Margaretha van Dursdaille, erfde van zijn gelijknamige vader "De

Roode Beek"121

.

In dit zelfde jaar op 16 april, 1548:

Soms had de landsheer echter toch weer duidelijke hand in de benoeming van de schout:


27

Duidelijke taal spreekt een brief van het Hof van Gelre en Zutphen aan het stadsbestuur (16-04-1548). Het Hof liet

weten dat de tot dan toe fungerende scholtis, zie 31-08-1472, Dirk van Cruchten van z'n ambtskleed ontslagen

(vanwege zijn hoge leeftijd?) en vervolgens Johan van Cruchten beëdigd te hebben. Het Hof gebood het stadsbestuur

om Johan van Cruchten als scholtis te erkennen en te gehoorzamen122

.

N.B.: Het begrip "richter" blijft gereserveerd voor akten van overdracht. Scholtis en richter hebben, sedert de 15de

eeuw zeker, betrekking op dezelfde persoon. In beide funkties zat hij de schepenbank voor!

In dit zelfde jaar, op 26 april, heeft Johan van Cruchten zijn eed gedaan. Hij volgde z'n vader op en blijft schout tot

1587123

.

Van Cruchten124

Johan van Cruchten, 1549125

Met betrekking tot de bronnen van het familiewapen Van Cruchten: Op een grafsteen in de O. L. Vr.-Munster te

Roermond; Zegel van Johan van Cruchten, rechter ald.126

In het jaar 1548 juni 9:

Dederich van Cruchten en Elisabeth van Durdaill, echtelieden, kopen huis in de Molensteeg, tegenover de put naast

het Kruisbroederserf.127

In het jaar 1548 juli 2:

Thonis van Cruchten, genoemd de Wilde en Heilwich, echtelieden, kopen 1/16 van de Weerdsmolen buiten de

Ezelspoort.128

In het jaar 1548 augustus 1 (2x):

Derich van Cruchten, bastaard, en Lijsbeth, echtelieden, verkopen 2 hornguldens jaarrente ut in litera aan Wilhelm

Scepers van Muggenbroek en Itge Custers, echtelieden129

.


Thonys van Cruchten de Wylde en Helwych, echtelieden, 1/16 van de Werdtmolen wordt getransfigeerd130

.

In het jaar 1549:

Johannes van Kruchten, genoemd als schout van Roermond131

.

In het zelfde jaar wordt hij ook genoemd als richter van Roermond132

.

In het zelfde jaar :

Na bemiddeling van de schout Johan van Cruchten besluit de raad der stad Roermond het kremersambacht de

achterstallige accijnsen kwijt te schelden en bepaalt dat het ambacht voortaan jaarlijks 8 goudguldens aan de stad zal

betalen of 150 goudguldens als afkoopsom ineens, boven de gewone stedelijke accijnsen.133

In dit zelfde jaar vinden we nog een andere naamgenoot:

Op bevel van de schepenmeesters en van het ganze gericht, schreef Ant. à Cruchten, dictum der Wijlde:

subsecretaris juratus opidi Ruremendensis" een "Boeckxken" over. Het was een perkamenten boek, dat voor

"versuym nath ind vuyll" geworden was, welk werk hij op de dag van "compassionis Maria" 1549 voltooid had. In

het boekje staan de vonnissen beschreven vanaf het jaar 1472, voltrokken door het gericht134

.


28

In het jaar 1549 februari 20:

Gerairdt van Cruchten en Agatha, echtelieden, kopen huis aan de Swlmerstraat te Roermond.135


Dyrck van Cruchten en Lysbett, echtelieden, kopen 3 staal buiten Zwartbroek van Johan Bonebeck, tussen Jeniss van

Muggenboek en wijlen Peter ingen Croen. Johan kan het land na 6 jaar lossen ,et 20 joachimsdaalders, stoppe

bloot.136


Stoffer Vysscher verkoopt met toestemming van zijn vrouw Ariaen aan Goessen Vercken een erfrente van 3 hornse

guldens, gaande uit zijn huis te Muggenbroek, gelegen tussen de erven van de Kloosterhof (Cloisterhoeff) en Trijnke

Mans. Oorkonders: Johan van Cruchten, richter, Wylhelm van Hushaven en Gadert Mereell, schepenen te

Roermond137

.

In het jaar 1549 december 30:

Thonis van Cruchten de Wylde en vrouw genoemd.138


Dederich van Cruchten, asl meester van Sint Romboltbroederschap, koopt land en huis139

.


Catrijn, vrouw van Jaspar Heesen, met instemming van Geraert van Prumeren als man van Lysbett, Anna en Cecilia

van Kruchten, haar kinderen en na scheiding en deling, ruilt huis op de Hegstraat hoek, genaamd Montzenoirt, nast

wijlen Johan Merel, schietende aan Stoffer van Dursdael’s erf, tegen 7 goudguldens jaarrente ten laste van de stad

Roermond met stofer van Dursdael en Anna van In den Haen, echtelieden,. De rente komt uit de rente van

Kellener.140


Lambert van Cruchten, erve sijner olderen bij deylinge, 5 Martii 1550 (zie 10-1537). Lambert was een zoon van Dirk

van Cruchten en Mechtildis van Lom, en was gehuwd met Maria van Hushoven van den Weijer; van dit echtpaar

zijn de volgende kinderen bekend: Mechteld, Maria, Catharine141

.


Op deze datum verkocht Gerairt van Cruchten met toestemming van zijne echtgenoote (Agate) op zijn huis op de

Swalmerstraat, tussen de erven van Jacob Coen en Jacob van Aecken, een rente van 5 gouden Gelderse rijder aan

Goddert van Wessem en Margaretha van Itter, zijne echtgenote, en aan Christoffel van Wessem en Catharina

Cremer, diens vrouw ieder voor de helft.


Dyerck van Kruchten en Lysbette, echtelieden krijgen overgedragen naast 1/5 van huis ut in litera.142

Op dezelfde dag:

Dierch van Cruchten en Lijsbette, echtelieden, krijgen overgedragen een huis aan de Lombartstraat143

.


Johan van Cruchten (als collator van een erfenis in de Grote Gasthuiskerk) koopt uit een huis in de Neerstraat een

jaarrente. Idem, Gertrude van Cruchten (zus).144


Gerit Tielen en Merie, echtelieden, verkoopt huis in de Beggartstraat tussen Jan van Neer en de Beggarden en al

hetgeen zij geërfd heeft van Pastoor van Cruchten, pastoor te Melick, aan Jennes Scroer van Melick.145

In het jaar 1550, juni 8:


29

In een akte omtrent een erfrente, oorkonden: Johan van Cruchten, richter, Gaerdt van Nederhaven en Wylhelm van

Hushaven, schepenen te Roermond146

.

In het jaar 1550, 1 juli:

Na bemiddeling van de schout Johan van Cruchten besluit de raad der stad Roermond het kremersambacht de

achterstallige accijnsen kwijt te schelden en bepaalt dat het ambacht voortaan jaarlijks 8 goudguldens aan de stad zal

betalen of 150 goudguldens als afkoopsom ineens, boven de gewone stedelijke accijnsen147

.


Johan van Kruchten, schout namens de Koning, laat zich richten na uitwinning beslag op alle goederen van Zeger

Tesser wegens 1000 goudgulden148

.


Lysbett Kremers, vrouw van Dederich van Cruchten, draagt over haar vruchtgebruik op een huis op de hoek van de

Sint Jansstraat an har dochter Marie.

Marie, dochter van wijlen Peter in die Croen (zie ook 1549 aug. 8) en van Lysbeth Kremers, verkoopt 1/16 deel van

huis ut Supra.149

In het jaar 1550 oktober 1:

Jan Bonebeck en Gebele, ehtelieden, verkopen 3 staal buiten Zwartbroek, tusen wijlen Peter ingen Engell en

(opengelaten) aan Diederih van Cruchten en Elysabeth Kremers, echtelieden150

.


Bij de verkoop van een erfrente, oorkonden: Johan van Kruchten, richter, Gaedert van Nederhaven en Gerhart

Kremer, schepenen te Roermond151

.


Catharina … weduwe Mathias of Thys van Cruchten droeg op 16 Jan. 1551 al haar recht en gerechtigheden aan alle

hare erven en goederen, in den gericht van Roermond over aan haar kinderen en onmondig kleinkind, door haar zoon

Heynrich nagelaten, volgens een verdrag met haar tegenwoordige man Jaspar Heren gemaakt.

Ze draagt dit over aan Geryth van Pruymeren, haar “eyem” en Elisabeth, echtelieden, en Ariaen van Cruchten en

Cecilie van Cruchten, hun kinderen, waarvan ¼ voor de minderjarige kinderen van wijlen Heynrich van Cruchten,

haar vruchtgebruik en vecht op alle haar goederen te Roermond volgens overeenkomst met wijlen haar man gesloten.

Ariaen en Ceclie van Cruchten staan toe dat Geryth van Pruymeren hun zwager, 1/3 van de goederen mag lenen 300

daalders.152

In het jaar 1551 februari 16/18:

Jan ther Heyden c.s. verkoopt huis aan Johan van Cruchten, schout van Roermond, en Rycke van Lewen,

echtelieden. Indien bezitsrecht gestoord wordt zal Jan ther Heyde 500 goudgulden betalen en het goed

terugnemen153

.


Johan van Cruchten heft afgelost een jaarrente van ½ oud schild gaande uit de afhang van zijn huis.

Ook:

Tijss van Lieck en Gerit Veltem als broedermeesters van Sint Annabroederschap in het Munster verklaren dat Johan

van Cruchten, schout van Roermond, afgelost heeft 1 brab gld, jaarrente gaande uit de afhang van zijn huis op de

Steenweg.154


Johan Zohye magtigt Dederich van Cruchten.155


In het volgende zien we een wereldlijk optreden tegen godsdienstige verdachten in de eerste sporen van de

Reformatie. Op 2 augustus werden de onderzoekingen door inquisiteur Sonnius en het Hof afgesloten. Twee


30

maanden later verzochten de gevluchtte Meuss Beckers en zijn vrouw toestemming om naar Roermond "ind armoit"

te mogen terugkeren. Zij waren tijdens de onderzoekingen uit de stad vertrokken uit angst voor verhoren, daar zij

contact hadden gehad met de geëxecuteerde Thijs van Lin. Bijgaande voegden zij een verklaring van de pastoor, dat

zij "myt geyner wederdoup aider sunst oncristlichen secten aider handelongh" te doen hadden gehad. De

verantwoording van Meuss em Eutgen werd geaccepteerd en beiden mochten naar Roermond terugkeren. Johan van

Cruchten, de schout, moest evenwel toezien op hun correcte levensloop. De schout van Roermond had reeds tijdens

de onderzoekingen opdracht gegeven de goederen van Thijs van Lin te inventariseren en te confisceren, maar in

december had het Hof te Arnhem nog steeds geen bericht ontvangen over de omvang van diens bezit. Johan van

Cruchten echter, kon de goederen niet onteigenen, omdat in het Overkwartier volgens oud recht de

gemeenschappelijke goederen automatisch overgingen op de langstlevende. Toen de schout beslag wilde leggen op

de goederen, had de weduwe dan ook de zaak aanhangig gemaakt. Omdat Thijs tweemaal gehuwd was geweest

moest bovendien eerst worden uitgezocht wat geconfisceerd kon worden indien aan het oude gebruik voorbij werd

gegaan.

Voor de rechter had de weduwe van Thijs in felle bewordingen en totaal overstuur haar armoede betoond. Haar

vrienden hadden daarna besloten 220 gulden Brabants te betalen, om zo de confiscatie af te kopen. Met het oog op de

nog te verwachten rechtzittingen stemde het Hof in met deze schikking. Uiteindelijk ontving de rentmeester van het

ambt Monfoort slechts 220 gulden Brabants, omdat niet meerbijeengebracht kon worden156

.


Adriaen van Cruchten draagt over aan Geraerd van Prumeren en Elisabeth, echtelieden, zijn zwager en zuster, al zijn

goederen.

Geraerd voornoemd verklaard dat Adriaen naar vreemde landen zal vertrekken en bij terugkeer de goederen weer

terugkrijgt.157

In het jaar (15)51, december 9:

Na bemiddeling van de schout Johan van Cruchten bepaalt de stad (Roermond) dat de gemene pelsers vóór St.

Petrus 20 guldens zullen betalen ter delging van alle oude achterstallen van de pelseraccijns en voortaan de gewone

accijns zullen betalen158

.


Geraerd van Prumeren en Elisabeth, echtelieden, verkopen hun zwager uit het huis aand de Saltmarkt op de hoek van

de Neerstraat, tegenover de Herzhorn; idem uit huis op de berg, jaarrente van 10 brab. gld. aan Tilman Beer,

rentmeester te Brüggen en Elisabeth Roeyen, echtelieden, te betalen in Brüggen, losbaar met 200.159

In het jaar 1552:

Geertruidt van Cruchten genoemd als zuster van Lambert, Johan en Dederick/Theodorus van Cruchten.

Op 12 februari van dit jaar zien we het volgende omtrent een ervenis:

De kinderen van Dirk van Cruchten en Margaretha van Dursdal ontvingen van hun oom en tante, Christoffel van

Dursdal en Anna van Nederhaven de helft van een huis Op den Dries te Roermond, genaamd: Dirk van Cruchten,

(overl. 1597) en gehuwd met Elisabeth Hoeufft; Gertrudis gehuwd met Diederik Hoeufft; Jan, gehuwd met Maria

Heijster; Raboth gehuwd met Anna N.; Katharina; Anna gehuwd met Adam van Olmissen (genaamd Mülstro) en

Mechtildis van Cruchten160.


31

Hoeufft161 Zegel van Johan van Cruchten, 1552162

Ook in het jaar 1552:

De schepenzegel van Johan van Cruchten is in het Rijksarchief te Maastricht aanwezig, echter de kleuren zijn niet te

onderscheiden163

.

Ik het jaar 1552 maart 5:

Wolter van Stralen heeft ontvangen namens zijn broer Garet van Stralen, de hoofdman, 39 daalders van Johan van

Cruchten, de schout en Lambrecht, diens broer, wegens de som die Garet had gelend aan diens broer wijlen Dederich

van Cruchten.164


Claes Schomeck en Griete, echtelieden, dragen over aan Johan van Cruchten en Tijss (van Cruchten), gebroeders,

kinderen van (Johan van Cruchten) schout van Roermond 2 ½ hornsgld. jaarrente ut in litera 27-7-1546.165


Daem van Cruchten laat zich richten na uitwinning beslag op Frans der Smyt wegens 6 gld.166

.

24 September van dit jaar:

Johan van Cruchten, richter in 1552 met Wilhelm van Hushaeven en Johan Segers: schepenen in de acte van 24

september 1552, waarbij Goessen van Dulcken met Gryte zijn huisvrouw, Arat Pollart mit Elisabeth zijn huisvrouw,

bekennen uit de helf van hun huizen, gelegen aan de markt, tussen de erven van Maria Kremers en Hubrecht van

Hushaeven en op het papehuys achter hunne erven tegen het reguliere cloister gelegen, te betalen twee

muddenroggen: te weten slecht Trychter malder guedts, suetz, clairs corn aan Maria van Broumele yrer swegerschen,

der vurz Grieten und Elisabethen halver suster Johan van Cruchten richter in 1555 met Johan van Lom en Willem

van Hushaeven, schepenen167

.

In het jaar 1553:

Lambrecht van Cruchten, genoemd als peiburgemeester van Roermond168

.

In de maand maart van dit jaar:

Lambrecht van Cruchten169

moest weinig van erepostjes hebben en toen hij tot burgemeester benoemd werd, trok hij

er vandoor naar Venlo en trouwde daar als middel tegen de schrik, dat hij zomaar burgemeester moest worden, met


32

een adelijke dame Maria van Hushoven of van de Weijer, die hem wel erg lief voorgekomen moet zijn, daar ze zes

rode hartjes in haar wapen had. Dit vreemde geval, dat een echte Roermondenaar verhuist om geen burgemeester te

worden, zien we terug in de brieven hieronder vermeld. Het is hem trots zijn trouwen niet gelukt en hij is toch

burgervader geworden. Het schijnt hem nogal meegevallen te zijn, want later in 1560, 1565 en 1570 werd hij het

wederom en nam het toen heel gemoedelijk aan. In een brief aan het Hof van Gelderland aan zijn broer Johan van

Cruchten, schout van Roermond, 1 maart 1553 lezen wij170

: "Anderdeyls kommen wij in geloeffwerdige erfarungh,

welliger gestalt Lambrecht van Cruchten u broeder, dit jaer voir einen burgermeister aldaer gekoiren is worden und

dat hy weigert 'tzelve ampt aen te nemen, sich derhalven nae Venloe ergheven hebbende, in meynonge, woe er sich

vernemen laet, aldaer metter woenonge to blyven. Diewyle er nu in tyde, als hy gekoren is worden, to Ruremunde

met siin huysfrouwe gewoent, wouwel hy verluyden laet aldaer lusthalven (voor zijn genoegen, als gast) und anders

nyet geweest to sijnde is geliickfals onse meynonge, dat ghy uwen broeder daerin beweeght 't vurs ampt voir dit jaer

metter woenonge to Venloe trecken will, sal men dan sullicx hebben to lyden; und wo er sich des weigert, hem

dairtoe dwinght met toeslach syner gueder, in den ambt uwes bevels gelegen, oder sunst, wie sich geboiren wirdt."

Het aan de schout gegeven bevel beruste op de gewoonte, dat het niet geoorloofd was een stedelijk ambt, waartoe

men benoemd was, af te wijzen. De schout (Joh. van Cruchten) antwoordde 10 maart aan het Hof het volgende:

"Demnae U. E. W. und L. ayn mich doin schryvenn belangendt mynen broider Lambertten van Cruchten des

burgermeistersamptz halvenn, daitoe hy onlancx gekoeren, heb ich dieselve Urer E. W. und L. schrifften waill

verstaynn und den bevell also naekoemen, dan ist, dat ich Uren E. W. und L. ther dienstlicher und goider meinungen

niet bergen kan, woe dat ich mynen broider copie derselven schrifften, syne saicken betreffendt, oevergesandt,

dieselvige hy oeverlesen hebbennde mich vur antwordt gescreven und frundlichen gebeden Uren E.W. und L. ther

dienstlicher meinungen oever tho schryven, woe dat hy binnen eenen maendt al binnen Venloe verhilicht geweest,

dairnae binnen Ruremund sampt syner huisfrouwen und guden frunden gastgewiis erschenen etlich daige, met der

meinungen noch voir dat ierst dair to willen verblyven; ouch onss beider suster nietgelegenn weer in (=hem) sampt

syner huysfrouwen in ieren huis omme der onleden (=drukte) des burgermeisteramptz tho konnen gelegen

(=huisvesten) und sus mitter ile geine woinstait alhiir binnen Ruremund gehebbenn kust, woirdurch syne

ganzfruntliche und demoidige bidt und begertten, hy des amptz vort ierst ontslagen werden mucht, woirtu hy sus

anders ongerne weigerlich gewest ziin sold."171

Afb.20

Hoe het Hof hierover dacht, vernemen wij uit een brief aan Lambert zelf van 14 maart van hetzelfde jaar:172

"Alsoe wy den eersten dach yetziges maents aen uwen broeder den scholtis tho Ruremunde geschreven, dat hy u

bewegen sol u totten burgermeestersampt derselver stadt, soe ghy daertoe gekoren, to begeven, allet wyders inhaltz

onses vorigen bryeffs, und wy nu yetz by schrifftelicke antwoirde uwes vors. broeders verstaen eenige redenen und

excusatiën, daermit wy nyet gesedicht, dewelcke oick nyet genoichsaem ziin die aennemongh opgerurtes

burgermeesterampt to weygeren, diewyle ghy bevoirens uwen huwelick und dairnae wael lange, oick ter tiit ghy

burgemeester binnen dieselve stadt gehalden hebt, daer ghy dit jaer und bis eyntschap der burgemeesterschap oick

noch wael blijven kondt. Is demnae in stadt Keys. Maj., onsers allergenedichsten heeren, ons ernst gesynnen -

insunderheyt soe wy verstaen, dat id burgemeesterampt waertoe ghy gekoren, in effectu id rentmeesterampt ende

aengaende is die handelonge van den incomme, renten ende gelde derselver stadt, 'twillick noetwendelick bedient

moet worden - dat ghy 'tselve tegenwoirdige jaer noch daer mitter woene treckt und die stadt, woe eynen goeden und

getrouwen burgemeister toestaet, regeren helpt, woe wy ons van wegen derselver Majesteyts gantzlick tot u


33

vertrouwen; wellick jaer geëxpliceert ziinde, ghy u dan mitter woene vuegen sult muegen daer u guedt duncken sall.

Doch sollen tegen u mit toeslach uwer goederen to laeten und doen procederen, dairnae u to richten und uwen schade

voir tho kommen." Tegen al die dwangredenen was hij niet opgewassen en hij voegde zich dan ook heel verstandig

naar het hoog bevel173

.


De meester van de Sint Annabroederschap in OLV Munster dragen over en jaarrente van 1 gld brab ut in litera aan

Johan van Cruchten, schout, en Ricke, echtelieden.174

In het jaar 1553, oktober 25:

Een acte van deling zget, dat notaris Franciscus Arnolduszn instrumenteert, dat Rykalt Roye (=Rhoe van Obsinnich),

Herman van Bimmelsberch gen. van Hoyenstein, Johan van Baixen, Johan Zyeghers, Johan Schynck en Dyerick van

Cruchten (zij zijn dan de leenmannen van de Zaal van Kuringen die arbitreren) een verdeling tot stand brengen van

de goederen, behorende tot het huis Olmont te Rotem, tussen Goyaert van Baer, Frederick van Baer en Elisabeth van

Baer met haar kinderen ter ene zijde Sophia van Bymmelsberch, weduwe van Eyll, met haar kinderen Jasper, Johan

en Dyerick van Eyll ter andere zijde.175


Schout, burgemeesteren, schepenen en raad der stad Roermond besluiten ter ere Gods en ter bevordering van de

welvaart der burgers een goede particuliere school op te richten, op de wijze zoals die te Düsseldorf, Deventer,

Emmerik, Wesel en Nijmegen bestaan en dragen Johan van Cruchten, schout, Reyner Hillen, burgemeester, Arnt

van Dursdaell en Johan Heyster op met de rector, conrector en lectoren de nodige overeenkomsten te sluiten en met

de geestelijkheid, kloosters, ingezetenen, burgers, broederschappen en ambachten te onderhandelen over hun

bijdragen in de kosten176

.


Johan Kaell gemachtigd, in alle zaken voor het gerecht Roermond tot weder roepens, door Elisabeth, weduwe Derich

van Cruchten.177


Johan van Cruchten zegelt bij transactie178

.


Kerst van Dair is schuldig Dirich van Cruchten, huis (knecht), als gemachtigde van Johan Fey 32 gld. Brab., te

betalen St. Jan de Doper e.k. en bij verzuim 3 staal land als onderpand.179


Yen Claess verklaart onder ede dat hij met meer andere, o.a. Hans Nijssen, gekozen zegman is geweest bij de

verkoop van het huis in de Molensteeg genaamd Roitgens dat aan wijlen de schout Dederich van Cruchten verkocht

was. Daarbij was de achterstallige jaarrenten à 5 hornsgld per jaar niet meer dan 2 jaar zou bij betalen.180


Daem van Cruchten en Cathine (Trijn van der Mylen), echtelieden, verkopen 2/3 en ¼ van huis op de Hamstraat te

Roermond.181


Maandag, 16 juli 1554, hebben een aantal mannen in de omgeving van de kathedraal een vuur gesticht. Zes van hen

zijn later aangehouden en het waarom van deze daad is men nooit te weten gekomen. Het gevolg van de brand was,

dat bijna de gehele stad in de as werd gelegd. Dertien personen werden levenloos onder het puin gevonden. Een

beschrijving van deze ramp wordt gegeven in een brief geadresseerd aan: Denn werdigen, edelen, erntfesten,

waelachtbaren und hoichgelerten heren cancelen indt raidt Ro. Keys. Matt. etc. unsen besunderen, gunstigen heren

ind gueden vrunden.


34

"Werdighe, edele, erentfeste, hoichgelerte ind waelachtbare, besonder gunstige heeren ind goede vrunden. Wy

konnen noch en mogen U. W. E. und L. nyet verhalden, wie groite ellenden, jammer, moirdt indt brandt vergangen

Maendach binnen deser armer, verdorven Ro. Keys. Mats., unsers allergenedichsten heren, stadt Ruremunde

aengericht is, ind twee deil, als dat hert ind principaell der stadt, ind sunst den meerendeill van guede, wilch nyet tho

waidieren, daerin mitt grusamen und hefftigen vuere syndt omgekomen, daertegen ongefehrlich dat drittenteil, als dat

armste, is staen blyven, wye U. W. E. und L. den merendeill die gelegenheyt kondich sijn sall. Want dat

vurnementlichste van der Nederstraiten, die gansse Brugstrait mitter vuerstadt over de bruggen, der stadt thoeren,

huys ind gansse merct, die Moerkirch mitten vuerstadt des oirdts, die gansse Swalmerstrait mitten Carthusercloister

totter Moerckensporter toe, die gantze strait van der vaegdien mit Johan van Lom huyse, Heiligen Geistkirch,

Reguliercloester, der Steynwech, Schomeckertrait, ind wess daer omlancx gelegen; item Vischerhoeren,

Klockenthoren, Guldenthoren, Wernartzthoeren ind voirt meer anderen, aen der zijden gelegen, uytgebrandt. Und

syndt die burgere und kirchen alle in gronde affgebrandt und weynich guedere erredt worden, want der brandt in der

groiter droechden ind alsuchen starcken wynde yedermenlich ganss ylentz overfallen is. Dwyle dan nu

vurnementlich sulcher hoeger und onverwinlichen schade, daerbeneven die groote, duyre tijt, ingelichen alsuche

geferlicheit van kriege ind oirloge allenthalven vurhanden is, konnen U. W. E. ind L. lichtlichen affnemen, wess

hertz ind gemoetz by den gueden, vromen ind gar verdorven burgeren ind ingeseten deser stadt gesijn kan. Weer

derhalven unser guet beduncken, raedt, vlitich ind demoitlich bidden ind begeren, dat eenige verordente van wege

U.W E. ind L. sich hyrher furderlich verfuegen wolden umb die burgere etlicher maeten tho vertroesten, want wy ons

sus versihen, dat der meerendeill vertrecken mit einanderen to communiceren, wie men die dingen nae gelegenheyt

alrebest sall moegenvurnemen tot eer ind waelfert Ro. Keys. Matt. landtschappen ind deser gueder, armer Sijnre

Keys. Matt. stadt mitten hulpen Gaedtz almechtlich,der U. W. E. ind L. waelfaerende ind voir allen onwille

bewaeren will.

Datum Vrydach post Divisionis Apostolorum (20 juli), anno etc. LIII.

Burgemeisteren, schepen ind raith

der stadt Ruremunde.

Ouch, gunstiche heren und frunde, solde ich U. W. E. ind L. desen erbarmlichen handel vur lange overschreven

hebben, dan dat anloupen und onlede, soe sich dach und nacht toegedragen, is soe groot geweest, dat sulcx niet eer

heeft konnen geschien."

JOHAN VAN CRUCHTEN, scholtis.

(afzender)182

Afb. 21

De magistraat van Roermond, het Hof van Gelder en de landvoogdes zetten zich in om de schade te herstellen.

Zowel de magistraat en de gewestelijke overheid als de bestuurders in Brussel hadden goede redenen om de schade

in Roermond zo snel mogelijk te herstellen. De stad lag strategisch aan de Maas, "maeckende frontiere aen den lande

van Gullick, Collen ende Ludick", en was bovendien sleutel tot Brabant en Gelderland. In deze gevaarlijke tijd "van

kriege ind oirloge" was het dan ook zaak Roermond verdedegingstechniek te moderniseren. Daartoe was


35

reeds fortificatiewerken begonnen, die nu door de brand gevaarlijk vertraagd zouden kunnen worden. Het vuur had

daarenboven enkele torens aangetast, hetgeen de stadsverdedeging nu extra moeilijk maakte. De verdediging van de

stad hielden de burgers in eigen handen om overlast van soldaten te voorkomen. Slechts in tijden van oorlog namen

de stedelingen een garnizoen in, en dat vaak alleen onder dwang. Veel gedupeerde Roermondenaren vertrokken nu

uit hun stad, waardoor de verdedeging van de stad erg hachelijk werd. Ook verliep de handel doordat Roermondse

handelaren zich elders vestigden. Zo snel mogelijk moest aan deze situatie een einde komen. Reeds enkele dagen na

de brand ontvingen kanselier en raden te Arnhem onheilsberichten: Johan Wyttenhorst, drost van het land van

Kessel, en de magistraat van Roermond berichtten wat op 16 juli gebeurd was en hoe de stad er nu bij lag.

Onmiddellijk werd Philippe de Lalaing, graaf van Hoogstraten en stadhouder van Gelder, door kanselier en raden

ingelicht. Het Hof verklaarde zich bereid in Brussel om hulp aan te kloppen.

Afb. 22

Op Roermonds initiatief werd te Arnhem een vergadering belegd met aanwezigen kanselier en raden, Johan van

Wyttenhorst en een Roermondse deputatie. Beraamd werd hoe Roermond uit Brussel financiële steun zou kunnen

krijgen. Met een brief van het Hof vertrok een Roermonds gezantschap, bestaande uit de schout, Johan van

Cruchten, en een der burgermeesters, Arnt van Dursdaell, via Vijlen naar Brussel. In Vijlen hadden de

Roermondenaren een gesprek met de stadhouder, die middels een eigen brief pleitte voor inwilliging van de

Roermondse wensen. Maria van Hongarije, de landvoogdes, reageerde welwillend op het Roermondse verzoek.

Roermond, het Hof van Gelder en de landrentmeester van Gelder dienden met duidelijke hulpmaatregelen te komen.

Daarbij behoorden zij voorstellen te doen hoe de nodige financiële middelen konden worden. De landvoogdes zou

dan bij Karel V om toestemming voor de maatregelen vragen. Voor wat betreft het verzoek om de mensen uit de

omliggende ambten in Roermond puin te laten ruimen kregen de Roermondenaren nul op het rekest. Het Hof schreef

op 24 augustus dit niet te kunnen toestaan omdat deze mensen reeds aan de verbetering van de vesting werkten.

Vertraging daarvan moest per se voorkomen worden. Een tweede verzoek, nu gericht aan de stadhouder had wel

resultaat. De stadhouder vond dat de wederopbouw van Roermond voorging. Het Hof gaf nu aan de drosten van de

ambten Kessel, Kriekenbeek en Monfort bevel allen die aan de versterking van de stad werkten, op te dragen enkele

weken in Roermond puin te ruimen183

.


(De stad Roermond) schrijft aan de stadhouder (van Gelre en Zutphen) dat op 16 juli een jammerlijke en

onbarmhartige brand het voornaamste, rijkste en beste gedeelte van de stad met de voorsteden heeft verwoest en dat

op St. Jacobsdag (25 juli) door een sterke wind de nog overeind staande gebouwen, stenen gevels en schoorstenen

omver gewaaid zijn zodat bijna geen steen op de andere is gebleven. Een gedeelte van de bevolking heeft de stad

verlaten of dreigt dit te moeten doen. De heer der Horst (Hoirst) heeft reeds met kanselier en raden overleg gepleegd

over de hulpverlening. De stad sturt thans Johan van Cruchten en Arnt van Dursdaell om met de stadhouder en de

raden van de koningin van Hongarije en Bohemen over de hulpverlening en wederopbouw te spreken en vraagt om

zijn hulp.184



36

Judice Hillen, Drijveren q. Dederich van Cruchten tinktoor consensu Lysbert uxoris (echtgenote) et vendidit

(verpachten) die plaitz ind erve cum suis et iuribus gegegen in der Nederstraiten nechts den Grawen thoeren tusschen

erven Johan Kaell ind Thys Arians soe wye syne kynderen prtn op hilichsvurwayrde myt Bielken uxori. Conitione

Judex heriditavit.185

Hof van Brussel 1550, Afb. 23


Peter vsn Kempen en Hadewych, echtel., verkopen uit 6 staal land buiten de Ezelpoort, aan beide zijden beleend

door Merten van Doirn, tegen de kloostermolen, 5 gouden gelderse rijder gld, losbaar na 3 jaar met 100, aan (niet

ingevuld, verm. Dederich van Cruchten en Lysbert, echtel.).186


Thijs van Cruchten en Berbe Beckers wonen op de Berg.187


Op de datum droeg “Here Johan van Cruchten, Canonick der Collegiaten Kyrchen in de Heiligen Geist ‘over’ alle

alsylcken synen gedeils ind gerechticheyt als ym van gereyden ind erffschappen annersteyrven is van Heynen

Scherers ind Marien uxoris alde vader ind moeder zaliger gedachtnyss” aan Derich van Wessem n Ursula van

Cruchten, echtelieden, zijn schoonmoeder en zuster.


Thys van Cruchten “op de Berg” is wijlen; zie ook 11-10-1554.188


Coen op ’t Zand de kremer en Aleitje, echtelieden, verklaren dat Johan van Cruchten, schout, Lambrecht van

Cruchten, Gertruydt van Cruchten en de kinderen van wijlen Dederich van Cruchten toelaten dat zij de “wynde in

droppe” van hun huis langs Coen’s erf gelegen zullen opbouwen. Coen zal die zijmuur bouwen op het oude


37

fundament van het huis van de schout en verder achterwaarts op het erf doortrekken met behoorlijke pijlers in de

muur. Beide partijen mogen in die muur inbalken. Coen zal alle water van het huis van de schout dragen.189


Johan van Cruchten, richter in een acte, waarbij Heinrich Noeijen verkoopt: een huis gelegen over de Brugge

tusschen Reyner Voisterman. Daniël van Beeck, aan Gairt In den Vysscherwijrdt en zijn huisvrouw190

.


Lambrecht van Cruchten en Gertruydt van Cruchten verkopen de plaats met halve kelder onder erf van Elisabeth van

Cruchten, te weten het voorste gedeelte aan de straat met een keldergat, langs Elisabeth van Cruchten en Coen

Roeckartz(?) aan Thijs Kannengieter en Petra, echtelieden.

Dederich van Cruchten naast en draagt weer over.

Thijs betaald Lambrecht 215 gld. brab. op Sint Remigius.191


Daem van Cruchten en Catharina van der Mylen, echtelieden, verkopen zijn deel van de plaats in de Lombardstraat,

bij de H.Geest an Wylhelm van Cruchten en Agnes, echtelieden.192

In het jaar 1556, de maand februari:

Werkstaking der schepenen van Roermond in 1556: In deze tijd, waarin men geen krant kan inzien zonder dit woord

aan te treffen en waarin van dit bedenkelijk middel een steeds ruimer gebruik wordt gemaakt,

is het zeker niet onaardig te vernemen, dat vóór 4½ eeuw ook wel eens gestaakt werd, al was het dan niet door

arbeiders en al had de zaak geen geldelijke kant, zoals tegenwoordig doorgaans. Laat ons van de Roermondse schout

de toedracht van de zaak horen. Deze schrijft aan het Hof van Gelderland als volgt: "Werdige, edele, erntfeste,

hoichgeleirte ind wailachtbare, besunder gunstige herrn ind frunde. Ich kan Ur. W. Ed. ind L. in allenn geden nyet

verhaldenn, wye dat sich hiirbefoeren etzelich unverstandt tuschen denn pastoir ind den kyrchmeister der

moderkyrchen alhiir toegedragen gehadt, soodat die kyrchmeister denn dyenst langer nyet hebben willen ainhalden

noch bewairen. Ind soe (Goth betert) die kyrch baven ind beneden aff- ind uytgebrant is ind myddelre tiit etzeliche

gewoelffzell, als insonderheyt van des heyligen Sacram,entz choir, ingefallen, soelde der pastoir alsdoe alle die

herenn van deser stadt vur schelmen ind boeswichten gescholdenn hebben, wye Gaert van Wessem, eyner van den

schepenn ind Raidt in miinre tegenwoirdicheit thoe erkennen gegeven. Diewyele nu Burgermeistere, schepenn ind

Raith sementlich ind eyndrechtlich - wie dan billich - ire ere - als under allenn dat vurnementlichste - willen ind

gedencken toe verdedingen ind derhalven gein recht besitten noch hoefftoerdell aennemen willenn, der pastoir en sall

dan vuryrst der wort halven thoe verhoir gestalt wesenn, is miin diinstlich begerenn, Ur. W. Ed. ind L. willen sich

derhalvenn beraitslaegenn ind alsuche myddelen ind wege vurnemen laiten, dairmyt gerurten unverstande

affgeholpen, nye kyrchmeistere weder ingestalt, wairby die kyrch nyet gans undergae, ind sonderlingh dat eyn

yederlicher, inheymsch ind uytheymsch, dairby nyet verkoirt, sonder foirderlich tot synen rechten verholpen mach

werden myt genaeden des Almechtigenn, die Ur. W. Ed. ind L. wailfaerende gespaeren will. Gegeven denn VIIten

des mandtz Februarii, anno etc. LVI."

Ure. W. Edelh. ind L. guetwilliger

JOHAN VAN CRUCHTEN,

schoultz thoe Ruremunde.

Men ziet, de schout plaatste zich geheel op het standpunt van de magistraat en billijkte ten volle voor diens houding,

die hij onvermijdelijk achtte na de door de pastoor aangedane belediging. Het Hof dacht er echter anders over en

wachtte niet lang met een ernstig antwoord. De kerk mocht niet zonder kerkmeester zijn, daarom vond men dat òf de

pastoor moest opnieuw aangesteld worden òf er moest een nieuwe komen193

.

In het jaar 1556 voert Johan van Cruchten, scholtis van Roermond, als wapen "drie schuinbalken".

In het jaar 1556 maart 9:

Daem van Cruchten en Tryne, echtelieden, verkopen uit hun huis, genamd Pothuis, 2 ½ daalder à 29 st. jaarrente,

gelegen in de Munsterstraat, an Neeske op den straiten Van Cruchten, losbar met 50 daalders.194


38


Johan Stock en Else, echtel., verkopen uit huis op de Swalmerstraat langs Dederich van Wessem, voorts uit 10 rijder

gld. Jaarrente ten laste van Johan Zadelmecher ’s huis; voorts uit gereed en ongereed goed, jaarrente van 30 gld brab.

Aan Dederich van Cruchten, bastaard, en Lysbett, echtel., of laatstlevende daarvan en na hun dood hun kinderen,

losbaar met 105 zilveren daalders 24 crusaten, 60 gouden gelderse rijders en 200 gld brab (Afgelost 12-12-1575 aan

Hendrich van Wessem namens Gerith Stockx).195


Daem van Cruchten en Tryne, echtelieden, verkopen 9 roeden land buiten de Nielderpoort.196

In het jaar 1556 october 30:

Derck van Cruchten, Bastaard, laat zich richten wegens dode hand in gereed goed van wijlen jonkvrouw

Camphuysen wegens 100 rijder gld.197

.

In het jar 1557 januari 27:

Johan van Cruchten, schout, laat zich richten na uitwinning beslag wegens de haring 25-01-1557 voor 100

goudguldens198

.


Schout, burgemeesteren, schepenen, raad, werkmeester en gezworenen der stad Roermond schenken de lege plaats

waar het stadsvleeshuis stond, met de kelder, gelegen aan de Markt, aan de kooplieden en kremers van de stad

teneinde daarop een Kremershuis te bouwen, waarvan de benedenverdieping, te voorzien met twee poorten, aan de

stad zal komen als vleeshuis. Medezegelaars: Johan van Cruchten, schout, en Johan van Lom, burgemeester199

.

In het jaar 1557 juni 8-9:

Thijs van Cruchten heeft land buiten de Nielderpoort.200


In een niet volledige afgeschreven acte van 6 Okt. 1557 komen voor Dederich van Cruchten x Lysbett van Baer en

Derich van Wessem x Ursula van Cruchten.


Lambert van Cruchten vernijt eedt. Hy crigt dairvur uutstel, 12 junii 1556.

Dit alles om een "erve sijner olderen bij deylinge, 5 martii 1550".201


Elisabeth van Baer, weduwe van Dederich van Cruchten, machtigt Dederich van Wessem202

.

In het jaar 1558:

Lambrecht van Cruchten, genoemd als schepen van Roermond (tot 1581?).203


Gertruyt van Lom schenkt aan Wylhelm van Hushaven en Johan Goltsteyn als provisoren en meesters van de

gasthuisarmen te Roermond t.b.v. de huisarmen voor een maandagse bedeling, de erfrente van 6 rijnsguldens,

vermeld in de akte van 1517 november 14204

, die wordt getransfigeerd. Oorkonders: Johan van Cruchten, richter,

Johan van Lomme en Arnt van Dursdaell, schepenen te Roermond205

.


39

Onstaan Roermond206

In het jaar 1559:

In desen jaere syn burgermeisters geweest Godart van Cruchten en Lenart Scheris. Den 12 Marty, als den don Juan

de Maudricques, vrijheer tho Tobachan, mit speciale commissie Criep tot Venlo synde, eenige oick van eers. raedt

der stadt Ruremunde dahin vanden seuven communications wyse gevordert werden, is der burgemeister Cruchten,

meister Jan van Campen ende Mathis Maroyen naar Venlo gereist207

.


Dirk van Cruchten, gehuwd met Margaretha van Dursdal, is overleden; Op 27 augustus ontving z'n oudste zoon

Dirk, mede namens zijn broeders en zusters de belening "De Roode Beek".208


40

Detail van de plattegrond van Arcen met daarop de Roode Beek209

Over de magistraat in dat jaar zien we het volgende beschreven:

Het salaris der burgemeesters en dienaren was ook niet groot. De eerste burgemeester is Raitz-burgemeester kreeg 26

gl. 13 ct. salaris evenals de tweede of Pey-burgemeester, maar de eerste mocht op stadskosten een paard houden,

waarvoor hij 60 gulden vergoeding kreeg. Voor hun kleding kregen zij 13 gl.. Toch was het burgemeester-, schepen-,

en raadsverwant zijn in die tijd geen onvoordelige zaak. Wel moesten zij bij sommige gelegenheden ook tegen een

goed gelag kunnen. Zorgvuldig hield men de magistraatposten in de bevoorrechte families, die door aanhuwelijking

weer verwant werden.210


Johan van Lom, bastaard, verkoopt met toestemming van zijn vrouw Elisabeth aan de schepen Dederich Koick en de

secretaris Peter van Moerss een erfrente van 11½ gouden gelderse rijdersguldens, gaande uit zijn huis in de

Brugstraat, gelegen tussen die van Else Mereels en Johan Gangelt. Kopers zullen de rente aanwenden voor armen

mensen "darvan ter noith aen gelde off andere provisoren to begifftigen ind to helpen." Oorkonders: Johan van

Cruchten, richter, Gerart Kremers en Dederich Hoefft, schepenen te Roermond211

.

In het jaar 1560:

Lambrecht van Cruchten, genoemd als (raads-)burgemeester van Roermond212

.


Lambert van Cruchten, burgemeester van Roermond, e.v.a., als afgevaardigden van het vorstendom Gelre op reis

naar de hertogin van Parma te Brussel.

Besloten wordt authentieke afschriften te nemen van vonnissen te Zutphen, Arnhem en in andere steden gewezen

inzake de nalatenschap van Marthen van Rossem om die bij de komst van de stadhouder te kunnen voorleggen. Op

verzoek van de burgemeester van Roermond zullen nasporingen gedaan worden naar een door hertog Carll van Gelre

van de stad Keulen verkregen vergunning dat Gelderse ingezetenen in die stad wijn mogen kopen van

"overlanderen", waarvan een bewijs te Arnhem aanwezig zou zijn. Nijmegen en Roermond zullen namens de andere

steden bij kanselier en raden stappen ondernemen tegen straatschenders in Kleef en Gullik. Op het verzoek van

Roermond aan de drie andere hoofdsteden om een glasraam te willen schenken aan de kerk aldaar, een en andere

wegens het feit dat de stad onlands verbrand is, zegt Nijmegen zulks toe. De afgevaardigden van Arnhem en Zutphen

zullen het verzoek in hun raad brengen. Besloten wordt de kosten van het gezantschap naar Brussel en een veering

aan doctor Bernardt van Rheid over de vier kwartieren om te slaan213

.



41

Dederich Houfft eb Geertruyde, echtelieden, en Johan van Cruchten, kanunnik, verkopen de plaat achter Dederich

Schrivers’ huis, naast de straat en het steegje genaamd de Roedeborch , zoals bij scheiding en deling toegevallen,

aan Derich Schrivers voornoemd en Trijne, echtelieden. De koper zal uit de plaats en het huis dat hij daarop bouwen

zal een jaarrente van 5 ld brab betalen aan Johan van Cruchten, losbaar met 100.214

In het jaar 1561:

Johan van Cruchten, schout; zijn broer Lambert, schepen van Roermond215

.


Jennis Gielen, Gaedert van Hell, Jacob van Beeck, Johan van Coer, Wilhelm van Breye en Peter Joesten, bejaarde

burgers der stad Roermond, verklaren vroeger te Deventer tolvrij te zijn geweest. Oorkonders: Gadert Mereell en

Lambrecht van Cruchten, schepenen der stad Roermond216

.


Overdracht van een morgen land aan den Prior van St. Odiliënberg, die het vermelde land verkoopt aan het klooster

der Kruisheeren te Roermond: Judex, Lom, Cruchten (testanteur), enz.217


Op 2 oct. 1561 verkocht Guert Hoefft, met toestemming van zijner echtgenoote Catryne een plaats van een schuur

met zijne gerechtheden, gelegen “up der Laaer” aan Johan Vynck en Gertrud van Cruchten, zijne echtgenote218

.


Dederich van Cruchten, gasthuismeester, met toestemming van de armenmeesters (der stad) 12 keulse guldens ut in

litera aan Jacob van Beeck en Jenne, echtel.219

.

In het jaar 1561 december 21 (Arnhem):

Kaerle van Brimeu, graaf te Megen, stadhouder van Gelre en Zutphen, schrijft burgemeesteren, schepenen en raad

der stad Roermond over de klacht van de gedeputeerden van het Overkwartier, te weten Johan van Wytenhorst, drost

te Monfort, Diederick van Holthuysen, Gadert Moreel, Lambrecht van Cruchten en Johan van Greverade, bezegeld

met het geheimzegel van de stad Roermond, gedateerd 10 december, waarbij gevoegd een instructie voor die

gedeputeerden namens de ridderschap en steden van het Roermonds kwartier. De klachten van die van Grubbenvorst

tegen inlegering van enige ruiters aldaar zijn ongegrond aangezien die van Grubbenvorst weigerden en sententie van

het Hof van Gelre wegens kosten, schaden en intresten uit te voeren220

.


Elisabeth Kremers met toestemming van haar man Dederich van Cruchten draagt over haar vruchtgebruik van

1/16 van de molen op de Roer buiten de Ezelspoort, genaamd Werdtzmolen aan Goessen in den Ingell

en Johan van Lyn. Gadert in den Ingell en Johan van Lyn als vader en momber van hun kinderen verkopen dat 1/16

deel aan Catrijne Rijcxks, weduwe van Giel Portgens, die belooft de 2 minderjarige kinderen van Johan van Lyn

genaamd Thijs en Peter te onderhouden. Gaert in den Ingell de oude draagt zijn deel ook over aan Catrijne voorn.221

.

Hewych in den Ingell draagt over haar vruchtgebruik op 1/8 van de molen voorn. aan Dederich van Cruchten de

Wylde. Dederich van Cruchten de Wylde en Aleydis, echtel., Korst van Cruchten de Wylde en Lijsbeth, echtel.,

verkopen het vruchtgebruik op 1/8 van de molen aan Catharina Ryexks, wed. van Giel Poirtgens. Gaert in den Ingell

de oude en Marie, echtei ., verkopen 1/16 in de molen aan Catharina voorn.222

.

Van Cruchten de Wylde, tr. Helwych (in den Ingell? [Engell?]), hieruit (?): Dederich vn Cruchten de Wylde,

tr. Aleydis, en, Korst van Cruchten de Wylde, tr. Lysbett.


Ter rekenkamer van Gelre verklaart Gadert van Cruchten namens zijn vader Johan van Cruchten, schout van

Roermond, dat het onjuist is dat de hertog van Gelre de ½ van de kleine boeten tot 5 mark (in Roermond) toekomt.223

In het jaar 1563:


42

Volgens zijn brieven van de civiele processen van het Hof, van Roermond, voert Lambrecht van Cruchten als wapen

drie schuinbalken224

.


Gerke van Oirloe en Jutte, echtel., zijn schuldig uit huis op de Berg tusen Ghijs van Cruchten en Evert Molleners ½

rijder gld jaarrente aan Herman Gielen van Elmpt en Lijske, echtel., losbaar 10.225


Bij de verkoop ener erfrente oorkonden: Johan van Cruchten, richter, Johan van Lom en Gadert Mereell, schepenen

te Roermond226

.


Joest van Cruchten heeft vruchtgebruik op een plaats Op den Overe.227


Dierich van Kercken (=Wessem) en Ursule, echtel., mede als momber voor zijne “moene” Elisabeth van Baer, en,

namens zijn zwagers Dierick van Cruchte en van Johan van Cruchten (priester) verkopen 1/6 deel, te weten het deel

dat Dries Aebkens van zijn ouders erfde, van een bouwplaats aan de markt, tussen den Eenhoorn (Einhoeren) en het

stads vleeshuis, zoals dat deel bij jaar geding uitgewonnen was, aan Gaedert van Meisenborch en Bele, echtel.228

.


Vaess van Crucht(en) en Bele, echtelieden, kopen de molen met huisje en aankleven gelegen op de Roer, genoemd

der stadt volmoelen. Kopers verkopen aan de verkopers uit het goed een jaarrente van 14½ gld. brab., losbaar met

290.229


Bij de ruiling van een erfrente oorkonden: Johan van Cruchten, richter, Johan van Lom en Gerart Kremer, schepenen

te Roermond230

. Diezelfde dag oorkonden zij bij een andere ruiling van een erfrente231

.

In het jaar 1564:

Akte van schenking door Johan van Cruchten en Rijck van Lewen aan de huisarmen van een rente van 6 gouden

gelderse rijders 's jaars voor een maandagse bedeling in het gasthuis op de steenweg; concept (?), (1564).232


Mewuss van Hermersdonck en zijn vrouw Trijnke verkopen aan Johannes van Cruchten, schout der stad Roermond,

en diens vrouw Rycke van Leuwen een erfrente van 6 gouden gelderse rijders, gaande uit met name genoemde

goederen onder het gerecht van Karken en Kempen. Oorkonders: Johan van Zweenbruggen, voogd van stad en ambt

Heinsberg, Johan Goetgens en Aret Thoris, schepenen van het gerecht te Karken en Kempen en de overige

schepenen van dat gerecht233

.

Op de zelfde dag:

Johan van Cruchten en zijn vrouw Ryck van Leuwen geven aan Wylhelm van Hushaven, Steffen van Hertevelt en

Herman Kremer als aangestelde provisoren van de huisarmen te Roermond en aan Tyesse van Nuenhen als

rentmeester t.b.v. die armen de erfrente vermeld in de akte van heden234

die wordt getransfigeerd. Oorkonders zijn

dezelfden235

.


Redinckhem - waarbij deken en kapittel aan Johan van Cruchten, pater te Redinckhem, negen morgen land, aldaar

gelegen, verpachten voor de periode van zes jaren236

.


Johan van Cruchten, schout, namens de heer laat zich richten na uitwinning beslag op een molem.237

In het jaar 1565:


43

Lambert van Cruchten wordt samen met Mathias Cremers als burgemeester van Roermond genoemd238

. Lambert is

dan raadsburgemeester.


Daem van Cruchten en Catharina van der Mylen, echtelieden, verkopen zijn deel van de plaats in de Lombardtraat,

bij de H.Geist.239


Burgemeesteren, schepenen en raad der stad Roermond verklaren op verzoek van Johan van Cruchten, schout van de

stad, die in zijn rekening zekere onkosten, gemaakt voor enige gevangenen, had opgenomen die door de Rekenkamer

te Arnhem niet zijn geaccepteerd als zijnde ten onrechte ten laste van de koning gebracht, dat gebruikelijk is geweest

dat de stad een gevangenis voor misdadigers ter beschikking stelt, repareert en onderhoudt, doch de schout de

gevangenen moet onderhouden en voeden240

.

Op dezelfde dag:

Burgemeesteren, schepenen en raad der stad Roermond verklaren op verzoek van Johan van Cruchten, schout, op de

bezwaren van de Rekenkamer te Arnhem dat de "metzkueren" of "fechtbroicken" te Roermond niet meer dan 5

marken groot bedragen, dat die boeten vroeger en thans nooit meer bedragen en dat de opbrengst half de heer en half

de stad toekomt241

.

In het jaar 1566, de maand augustus:

De beeldenstorm:

In het Overkwartier zette Engelbertus Faber, een calvinist, op zondag 25 augustus zijn preken voort in de nabijheid

van Roermond. In de namiddag haalden enkele Roermondenaren hem binnen de muren, maar de magistraat, ter zijde

gestaan door de schout, Johan van Cruchten, kon hem weer verwijderen.

Om zulks bij een volgend gelegenheid te voorkomen organiseerde Schram van Dulcken de gewapende invoer van

Faber. Met ondersteuning van een tiental geestverwanten werd op donderdag 5 september Faber met succes

binnengevoerd. Noch de beide burgemeesters Dederick Hoefs en Johan Burdels, noch de andere leden van de

magistraat konden bewerkstelligen dat de predikant weer vertrok. Zelfs kregen zij geen belofte los dat de volgende

zondag niet gepreekt zou worden. De aanhangers van de nieuwe leer organiseerden reeds op 8 september, de

eerstvolgende zondag, een preek op de markt. Peter Bylemaecker trok hiertoe met een trom door de stad, omroepend

dat iedereen die dag gewapend naar de preek op de markt moest komen luisteren. De magistraat stond tegenover

deze vertoning machteloos. Roermond had in deze jaren nog geen vaste schutterij. Wanneer de nood aan de man was

werden ter verdediging van de stad wel een aantal geweren aan de burgers uitgedeeld, maar deze procedure kon nu

moeilijk worden gevolgd, daar dit zonder hechte organisatie toch geen effect zou sorteren, bovendien zouden nu

burgers tegenover burgers komen te staan. Opmerkelijk is dat na deze preek in Roermond geen beeldenstorm volgde

zoals vaak elders het geval was geweest: "Gott heg loff, dat alhiir geine kircken off cloisteren einiges weghs

beschedicht, spoliert off beroefft syndt woirden." Na de preek deed wel het gerucht de ronde dat er van buiten de stad

mensen naar Roermond zouden komen om de kerk te beeldenstormen. De magistraat liet daarom de kerksieraden uit

de St.-Christofelkerk halen en op een veilige plaats opbergen, met name in de woning van de koster. Ook in andere

steden werd soms deze voorzorgsmaatregel getroffen242

.

In hetzelfde jaar, de maand september:

Diederick Hoeufft, oudste zoon van Dirk Hoeufft en Catharina Vercken, was gehuwd met Gertrude van Cruchten.

"Morte à Ruremunde, en veuvage, le 10 septembre 1566, dont: 1. Arnould (overl. Roermond 30-08-1625, huwde

Anne van Steynen); 2. Rabeth (jong overl.); 3. Diederick (jong overl.); Elisabeth Hoeufft, zuster van bovengenoemde

Diederick (gehuwd met Catharina van Vercken), was gehuwd met Diederick of Dirk van Cruchten."243

Hetzelfde jaar, eind september:

De Beeldenstorm, vervolg:

Toch waren de Roermondse calvinisten niet tevreden met de door middel van geweld verworven rechten. Hun druk

op de magistraat nam gestaag toe, vooral toen omstreeks 25 september raytsburgemeester Dederick Hoefs stierf.

Hierdoor kregen de calvinisten in de stad nog meer de overhand, wat de andere burgemeester, Johan Burdels, en de

schepenen noopte buiten de stad kwartier te betrekken. Alleen de schout, Johan van Cruchten, en een aantal


44

raadsleden bleven op hun post.Toen de calvinistische dreiging te groot werd, sloot pastoor Dederick Haen de deuren

van de parochiekerk en overhandigde de sleutels aan de schout, hetgeen de calvinisten ertoe bracht opnieuw naar de

wapenen te grijpen. De sloten van de kerk werden opengebroken en nieuwe sloten werden door hen aan gebracht.

Dezelfde dag werden de stadssleutels aan de magistraat ontnomen.

De calvinisten hadden de macht nu helemaal overgenomen en ze voelden zich zeker in deze positie. De volgende

nacht organiseerden zij de wacht. De schout kreeg de spotnaam van 'koster', omdat hij de sleutels van de oude

kerksloten in bezit had244

.

Eind september bespraken de schout en de nog in Roermond aanwezige leden van de magistraat een vermaning dat

de stad haar privileges zou verliezen indien geen gehoor werd gegeven aan de eisen van Brimeu, met de

werkmeesters, de gezworenen, de gildemeesters en de gedeputeerden van de gemeente. Besloten werd om 's middags

een vergadering te houden in het Minderbroedersklooster waaraan alle Roermondenaren deel mochten nemen.

Tijdens deze tweede bespreking gaven zij de schout, Johan van Cruchten, en de schepenen "eindrechtlick veur

antwoirdt dat sy tsementlich ind iegelicher besonder als getrouwe ind gehorsame underdanen altijt guet willich ind

bereit solden erfonden werden by hoichgedachter Con. Majesteyt thoe Hispanien, yren alregenedichsten heeren, liff,

leven, gueth ind bloitrt dair thoe strecken ind op thoe setten, dan begerten underdenentlich ind demoetlich, (....), dat

yn yren predicant ouch alhir vergont ind tuegelaiten werden mucht". De Roermondenaren motiveerden hun verzoek

met het argument dat de predikant het reine evangelie en louter het woord Gods leerde. Dit terwijl het evangelie in de

Nederlanden niet verboden was. Indien iemand met de Heilige Schrift in de hand kon bewijzen en betuigen dat de

predikant een ketter was of ketterse onderrichtingen hield dan waren zij bereid hem te verdrijven. De raadsleden en

vooral de schout, Johan van Cruchten, wezen er nu nogmaals nadrukkelijk op dat Roermond, indien de burgers in

deze houding zouden volharden, het gevaar liep haar privileges te verliezen. De tegenpartij liet zich evenwel niet van

haar stuk brengen. De goede naleving van het woord Gods gaat de ziel aan en geeft zaligheid. De koning, die zij

allen trouw waren, kon toch niet verlangen dat zij God en diens woord gedeeltelijk zouden verlaten. Geen enkele

God zou zo'n koning een gelukkige regeringsperiode en een langdurige welvaart vergunnen: "kyn Gott almechtich,

die Ure Gen. in geluckselige regerongh ind langwilige wailfairt gefristen will."

Uit deze argumentatie blijkt dat in Roermond enkelen zeer goed bekend waren met de leerstellingen van Calvijn. De

ziel moest God gehoorzamen: "liff, leven, gueth ind bloitt" hoorden toe aan de koning, de wereldlijke vorst. Doordat

de koning nu een bepaald geloof, in de ogen van de calvinsten een vals geloof, oplegde verstootte deze tegen Gods

wil. In elk geval begaf hij zich onrechtmatig op diens gebied.

Intussen was de parochiekerk door de calvinisten geopend endoor Faber werd gepreekt. Toch vond er weer geen

beeldenstorm plaats. Blijkbaar werd de St.-Cristoffelkerk, doordat de magistraat de kostbaarste sieraden verwijderd

had, in deze toestand geschikt bevonden om er calvinistische diensten te houden. Door de druk van Brussel en

Arnhem en van de schout (Johan van Cruchten) en de magistraatsleden op de Roermondse calvinisten was de

toestand echter nog zeer explosief.

Deze spanning ontlaadde zich in de nacht van 4 op 5 oktober alsnog in een beeldenstorm. Op vrijdag 4 oktober werd

volgens calvinistisch gebruik een aanhanger van het nieuwe geloof begraven. De calvinisten hadden eerder die week,

zonder dat de schout, Johan van Cruchten, hiervan op de hoogte was, een brief ontvangen van Hendrik van

Brederode, heer van Vianen, en Floris van Palandt, graaf van Culemborg, die beschreven hoe de houding moest zijn

ten aanzien van de nieuwe religie en de ingevoerde predikant. De inhoud van deze brief werd tijdens of na de

begravenis bekend gemaakt, hetgeen tot gevolg had dat zich na de begravenis een aantal calvinisten in de

parochiekerk liet insluiten. Zij haalden alle beelden naar beneden en vernielden het houtwerk; zelfs graven werden

opengebroken. Een deel van de ontheiligde beelden werd in de kerk verbrand. De volgende dag bleek dat de gilden

in elk geval instemden met de beeldenstorm. 's Morgens waren de beeldenstormers nog steeds doende in de

afgesloten kerk en Johan van Cruchten en de raad lieten de noodhoren blazen om zo de Roermondenaren op het

kerkhof, de gebruikelijke vergaderplaats van magistraat en burgers, te verzamelen. Een groot gedeelte van de

burgerij kwam inderdaad naar het kerkhof om de stadsoverheid te helpen met het verwijderen van de kerkschenders.

Toen de calvinistischgezinden dit zagen riepen zij overal in de menigte rond dat ieder naar zijn gaffel, de

vergaderplaats van zijn gilde, moest gaan. De gehoorzame gildeleden volgden dit bevel op en zienderogen slonk de

aanhang van de schout, zodat deze en de raadsleden onverrichterzake naar het stadhuis moesten terug keren. Na dit

ingrijpen van de gilden konden de kerkschenders ongehinderd de kerk verlaten. Wel moet gezegd worden dat velen

meer ontzag voor hun autoriteit hadden en niet een calvinistische gezindheid bracht hen tot de euvele daad. Tevens

wordt duidelijker waardoor de magistraat zo machteloos was. De degenkamer, de bergplaats van de wapens der stad,

was in handen van calvinistischgezinden. De calvinisten hadden zich kunnen wapenen. Wanneer de magistraat nu


45

doortastend wilde optreden zou dat ongetwijfeld tot een soort burgeroorlog en bloedvergieten hebben geleid. Terwijl

elders de beeldenstorm vaak het begin aanduidde van het actieve verzet tegen de bestaande en religieuze en politieke

macht, had de kerkschending in Roermond meer het karakter van een afsluiting, een kroon op het werk van verzet

tegen de kerk en de magistraat. Tekenend hiervoor is de late datum van de beeldenstorm en het feit dat deze

plaatsvond toen de calvinisten in de hoofdstad van het Overkwartier reeds het heft in handen hadden genomen. Mede

hierdoor had de beeldenstorm dan ook meer het karakter van een "zuivering" van de kerk ten einde deze helemaal

geschikt te maken voor de calvinistische diensten.

Een consolidatie:

In de ogen van de gildemeesters had een dergelijke uitspatting toch voorkomen kunnen worden. Een aantal hunner

verscheen namelijk op het raadhuis om met de schout (Johan van Cruchten) en de raadsleden de ontstane situatie te

bespreken. Tijdens de nu volgende beraadslagingen kwamen de aanwezigen tot een consensus. De gildemeesters

beloofden ervoor te zorgen dat in de toekomst geen kerken of kloosters meer geschonden zouden worden. Hieraan

hebben zij zich inderdaad aan gehouden. Inbreuken op dit accoord, op 5 oktober bekend gemaakt, zou ten strengste

worden bestraft245

.

Op 20 en 21 oktober vond, waarschijnlijk in Arnhem, opnieuw een officieuze landdag plaats, die weinig meer

vruchten afwierp danin Nijmegen begin september. Uit Roermond was de schout, Johan van Cruchten, aanwezig, die

de stadhouder mededeelde ervan overtuigd te zijn dat het intrekken van de privileges voor zijn stad wel eens de beste

remedie zou kunnen zijn. Brimue, de stadhouder, bevestigd in zijn eigen mening, gaf dit onmiddellijk door aan de

landvoogdes. Dit bracht echter geen verandering in de opvattingen van Margaretha van Parma, die op haar beurt

voorstelde raadsheer Willem van Gendt naar Roermond te sturen. Brimeu kon hem elders echter niet missen en

moest het voorstel van de landvoogdes van de hand wijzen. Op de officieuze landdag werd tevens besproken hoe in

de ongehoorzame steden, nu vijf, het gezag kon worden hersteld. Een eerste stap in deze richting was het laten

aannemen van een vrede, zoals dat begin september in Nijmegen was gebeurd. Johan van Cruchten nam voor

Roermond een kopie mee, die daar inderdaad werd geaccepteerd. De calvinisten stelden echter de nadrukkelijke eis

dat zij ongehinderd hun godsdienst mochten uitoefenen. (Dit gaf natuurlijk wederom problemen met de stadhouder

die de prediker de stad wilde uitsturen!)246

De Beeldenstorm247


Johan van Cruchten en Rijcke van Leuwen, echtelieden, kopen en jaarrente van 10 Overlandse Keurvorstelijke

goudguldens ten laste van de stad Weert.248



46

Johan van Cruchten, schout van Roermond, en Rycke van Leuwen, echtelieden, kopen uit een huis op de hoek van de

Markt, afgaande naar de Neerstraat, tusen Thonis Braecht; idem uit 1 morgen land buiten Nielerpoort aan een

windmolen; idem 10 staal buiten Zwartbroek, warvan 5 staal in de Exterenkamp en 5 staal achter Roeders’

boomgaard en langs Jacob Bex en Joist in de Merrienborch en op al het overig goed te Roermond een jaarrente van

18 gulden brabants, losbaar met 300 van Vaes Boem en Janne, echtelieden.249

In het jaar 1567:

Johan van Cruchten wordt genoemd als burgemeester, met zegel250

.

In de maand maart: De landvoogdes en haar getrouwen namen zowel politiek als militair duidelijk de overhand. Vele

edelen en calvinistischgezinden vluchtten uit de Nederlanden. In de omgeving van Roermond echter werden

gedurende de laatste helft van maart intensief troepen geworven door de geuzen. Omstreeks 25 maart trokken deze

troepen Roermond binnen om zich te verzamelen.

Deze beweging werd tegengewerkt door de schout en magistraat, maar de poging van de soldaten om Roermond

binnen te komen gelukte toch, vooral door hulp van de calvinistischgezinden. Aanvankelijk kwamen slechts kleine

groepjes soldaten binnen, pretenderend door de stad naar Swalmen te willen trekken. Toen bleek dat de geuzen in

Roermond bleven, reed de schout naar de stadspoort om te vragen wat hun bedoelingen waren, en, om indien nodig

de stadspoorten te sluiten. Een aantal Roermondenaren koos echter partij voor de soldaten, die door de schout waren

gesommeerd buiten de stad te blijven. Johan van Cruchten kon aldus ingrijpen en moest toestaan dat, totdat de

poorten voor de nacht gesloten werden, toch nog enkele geuzen de stad binnen glipten. Reeds om zes uur de

volgende morgen riepen de magistraat en schout de werkmeesters en gezworenen van de gilden en een aantal

gemeenteleden bij zich om te bespreken hoe verhinderd zou kunnen worden dat nog meer krijgsvolk zou

binnenkomen en hoe de reeds aanwezige geuzen het gevoegelijkst verwijderd zouden kunnen worden. Terwijl de

vergadering voortduurde vertrokken enkele vanhen, die tegen de verdrijving van het krijgsvolk waren, en lieten de

poorten openen, hetgeen door de magistraat verboden was. Vervolgens kwam een van de gebroeders van Batenburg,

de leider van de geuzen, met zijn volk binnen. De magistraat, die dit bemerkte, zocht de heer Batenburg op, die

evenwel verklaarde niets kwaads in zin te hebben tegen de koning. Hij wilde alleen enkele nachten in Roermond

blijven totdat al zijn troepen verzameld waren. De schout eiste hierop dat de jonge Bronkhorst-Batenburg eerst

lastbrieven van de koning moest laten zien voordat de stadsoverheid toestemming kon geven. Natuurlijk was de

geuzenleider niet in bezit van zulke bevelen, maar de schout kon niets uitrichten tegen de troepenmacht die

inmiddels was binnengestroomd251

. De geuzen vertrokken ca. 30 maart te boot richting Vianen!

In september van dit jaar was de rust, op godsdienstig gebied,nog niet helemaal teruggekeerd. In Roermond brak de

pest uit en vele katholieke burgers, die op sterven lagen, wensten de sacramenten te ontvangen. Ingekwartierde

soldaten van Brimeu verhinderden dit echter herhaaldelijk. Vermoedelijk vielen zij de pastoor lastig wanneer hij de

zieken wilde bezoeken. Bovendien schepte iemand er genoegen in de huizen binnen te dringen om de zieke mensen

te onderrichten in het nieuwe geloof. Het Hof gebood de schout direkt alles in het werk te stellen om degenen die de

goede katholieken wilden afschrikken te arresteren. Indien nodig kon de schout aan de hoplieden vragen hem enkele

soldaten af te staan. Johan van Cruchten was inderdaad in staat de "kettersche leeraer, die int heymelick sich bij den

bedtlegerigen und sunst anderen krancken menschen (had) begeve", te arresteren, zodat dit gevaar was

uitgebannen252

.


Loge van Cruchten en Paule, echtelieden, kopen uit huis aan het Munster 1 ½ malder rogge jarrente, losbar met 30

daalders.253


Mechtildis van Cruchten, dochter van Johannes, huwde volgens contract met Boegell254

.


Voor Ph. Bolden, waarnemend richter, e.a. (schepenen) laat Johan van Cruchten, schout van Roermond, zich richten

na uitwinning beslag op een aantal goederen namens de heer Idem, 1568 spet. 22.255

In het jaar 1568 oktober 6 (Arnhem):


47

De raden van de koning in Gelderland schrijven burgemeesteren, schepenen en raad der stad Roermond ten vevolge

op hun brief van 16 september256

dat zij de raadsheer mr. Willem van Gendt hebben aangewezen om dit (maatregelen

voedselvoorzieningen van Alva, gelet op dreigende inval van groot leger) te controleren in de steden. Zij wensen dat

de schout Johan van Cruchten en burgemeester Gerrit Kremer worden aangewezen om bij de regeliong van de

verwerving, opslag, verwerking en verzending behulpzaam te zijn257

.


Johan van Cruchten, schout te Roermond, daagt, ten overstaan van de commissaris, burgemeester, schepenen en

raad, 46 met name genoemde personen, die afwezig zijn en zich misdragen hebben in het oproer en weerspannigheid

in de stad, in om binnen drie weken te verschijnen voor de hertog van Alva of diens raad teneinde zich te

verantwoorden258

.


Peter van Arssen en Catharina van Cruchten, echtelieden, dragen over een jaarrente van 6 gld. brab.259

.


Peter van Arssen en Catharina van Cruchten, echtelieden, dragen over een jaarrente van 6 gld brab in ut litera aan

Willem van der Masen en Anna, echtelieden, op voorwaarde dat de rente 5 jaar niet gelost wordt.260

In het jaar 1570:

Lambert van Cruchten wordt genoemd als schepen, samen met Dierick in de Maene261

.

Ook wordt hij dit jaar genoemd als raadsburgemeester262

.


Johan van Cruchten, schout van Roermond, heeft zich laten richten na uitwinning beslag op alle goederen van

Jorigen Velport in Roermond.263


Mandement namens de koning aan 18 afwezigen met name genoemd, teneinde wegens anabaptisme terecht te staan

voor de hertog van Alva en diens raad; afgekondigd 01-03-1570 door de schout van Roermond.264

In het jaar 1570 februari 26 (zo Bruggen), uff sondach fur halfffasten:

Georgius Krieckelman deelt Johan van Kruchten, schout te Roermond, mede dat na onderzoek in de registers niet is

gebleken dat die van Roermond tolvrij zijn te Tegelen. De heffing van tol zal derhalve op de gewone wijze

geschieden tenzij de stad het bewijs van tolvrijdom kan leveren265

.


Elisabeth (van Bair, weduwe van Dederich van Cruchten, Bastaard) verkoopt uit haar ½ huis in de Lombartstraat,

tussen mr. Henrich Apotheker en de gewezen rector Johan Cesarius, 15 goudgld a 34 st. brab., aan Dederich van

Wessem en Ursula, echtel., losbaar met 300. De helft van deze erfrente komt als lijfrente gedurende diens leven ten

goede aan Johan van Cruchten (kannunnik van de Heilige Geest).266

Dezelfde dag:

Elisabeth van Bair, weduwe van Dederich van Cruchten, bastaard, draagt over 30 gld brab. Jaarrente uit de huizen

van wijlen Johan Stoix, op de Swalmerstraat, met de gehele hoofdsom, verder 11 rijder gld ’s jaars en de hoofdsom

uit het huis van wijlen Johan van Vresen, nu van Geraeth Stoick, aan de minderbroeders gelegen aan Dederich van

Wessem en Ursula, echtel., op de voorwarde dat Dederich c.s. aan Johan van Cruchten, kanunnik in de H. Geest te

Roermond de helft van de jaarrenten van 30 ld en 11 rijders zal uitbetalen gedurende het leven van Johan.267


Cecilia van Cruchten draagt over een jaarrente van 5 postulaatsguldens ut in litera aan Tilman Beer.268

In het jaar 1570 juni 2 (thoe Neell):

Goddert Mareell en Steffen van Hertevelt, schepenen en "gerichten" der dingbank Maasniel (Neell), oorkonden dat

nadat hen door Johan van Cruchten, schout te Roermond, in die stad "die ehrde verlehnt" was, Peter van den


48

Wijngard, oud 70 jaar, Johan Hoet, oud 61 jaar, Johan Rijcken, oud 50 jaar, Heine Marroyen, oud 58 jaar, Nijss van

Dilsen, oud 46 jaar, en Hubert Moll, oud 34 jaar, burgers en schippers van Roermond, onder ede hebben verklaard te

Lith met lege schepen stroomopwaarts varende nooit vaartol gegeven te hebben269

.


Cecilia van Cruchten heeft land buiten Zwartbroek.270

In het jaar 1571, 12 juni:

Godefridus (Goddart) van Cruchten doet de eed en wordt schepen. Goddart was gehuwd met Maria Behr van

Laer271

. Familiën Beer, Mammerloe, Reppen: Men verlangt zooveel mogelijk inlichtingen over de familie Behr,

Beer of Behr van Laer, die in het Gulliksche heeft gewoont. Zijn deze drie benamingen één der zelfde familie?272

Een eerste gevolg van de beeldenstorm was de komst van de hertog van Alva. Uit vrees voor zijn bekende strengheid

verlieten velen, waaronder Prins Willem van Oranje, het land. Deze verzamelde op Duitse bodem een machtig leger,

vieldaarmee in het Overkwartier van Gelre, en eiste van de steden dat zij zich zouden overgeven. Roermond en

Venlo sloegen dit onverwaardelijk af, waarop de Prins, na nogmaals te vergeefs Venlo opgeëist te hebben, met zijn

leger naar Hillenrade vertrok en vervolgens naar Roermond. Na vijf bloedige stormen werd de stad

de 23e juli 1572 ingenomen. Gruwelijk was het bloedbad, het welk door de euvelmoedige Duitsers in de stad werd

aangericht, vooral onder de geestelijkheid. In 'Historische Opstellen over Roermond' wordt vermeld dat de

scholarus Willem Squaden of Johan van Cruchten (Is hier sprake van een verwarring van de eerste berichten?) na

vele verwondingen werd vermoord. In het Karthuizerklooster werden in ieder geval alleen al twaalf religieuzen

vermoord. Na het vertrek van Prins Willem, werd de stad wederom, 26 augustus, in Spaans bezit genomen en de

bezetting kort nadien versterkt door 5 compagnieën soldaten van de overste Polweiler273

.

De stadspoorten van Roermond274


In een overdracht komt voor:

Elisabeth van Bair, nagelaten weduwe van Dederick van Cruchten naturlich zaliger, die een rente van 30 gulden

Brabants en 11 rijder, gevestig op de huizen van Johan Stoccx in de Swalmerstraat, alsmede een jaarrente van 11

rijder gulden, op het huis van Gerard Stricken, voorheen toebehoorende aan Johan van Verssen, gelegen bij het


49

Minbroederklooster, overdroeg aan Dederich van Wessem en zijne echtgenote Ursula van Cruchten, onder

voorbehoud, dat zij jaarlijks de helft er van uit zouden betalen aan “Heer Johan van Cruchten in den Heiligen Geist”.

In het jaar 1572, april 24:

(Burgemeesteren, schepenen en raad van Roermond) stellen Goddert van Cruchten en Diederich in den Maen aan tot

provisoren in het Pollartgasthuis275

.

In het jaar 1572, juli 17:

Den 17 Juli verscheen een trompetter voor de poorten van Roermond, om in's Prinsen naam de stad op te eischen.

Verscheidene welgestelde burgers waren reeds met have en goed naar Wassenberg en Heinsberg gevlucht276

. In de

stad bevonden zich vele geuzen. De burgerij weigerde zich over te geven. 21 Juli begon de belegering. Door verraad

("deugnieten") werden er poorten geopend; het gevolg was een bloedbad...

In het jaar 1573:

Johan van Cruchten wordt genoemd als schout van Roermond. Ook wordt Johan van Cruchten genoemd als

burgemeester van Roermond277

.


Op voorstel van de schout Johan van Cruchten begiftigen (burgemeesteren, schepenen en raad van Roermond)

Johannes Wiltfanck met de eerst vrijkomende plaats in het Collegium Hieronimi binnen de stad Keulen278

.


Lindanus, bisschop in Roermond en het kapittel aldaar, stellen de oude statuten van dat kapittel in geschrift en

hechten daaraan hunne goedkeuring.

Origineel latijn, 12 bladen papier in folio, geteekend o.a. Joannes Cruchten (kan. van de H.Geist).279


Johan van Cruchten, schout q.q., laat zich richten in alle goederen van Ahrent Pasertz.280

.

11-11-1574281

Elysabeth van Baer verklaart als vruchtgebruikster te bezitten:

- 30 gld. Brab. 's jaars op het huis van Jan Stocks, hoofdsom 500 gld .

- 18 gld. Brab. 's jaars op Stelt huis, hoofdsom 300 gld.

- 4 malder rogge 's jaars tlv. Dyrck van Kerken [=Van Wessem!] wegens 75 daalders

- 7 hornsgld op Baertmans huis

- op haar huis stonden 60 gld. Brab. nu ten laste van Dyrck van Kerken [=Van Wessem!]

- 11 rijdergld. op huis van Jan van Vyrsen, nu bewoond door Catharina Thelen

- 100 daalders hoofdsom afgelost door Galen nu ten laste van Dederich van Wessem alias Kerken

- een moeshof buiten de Ezelspoort op de Weerd

- haar woning

- een schuld op haar 1/2 huis, waarin ook Johan van Cruchten wordt genoemd tlv. Dyrck van Carken.

In het jaar 1574, 11 november:

Op deze datum droeg Johan van Cruchten, Canonick (zie 28-10-1554), al zijne gereede en ongerede goedderen over

aan zijn dienstmagd Odilia Meandts “in und thot behoeff siner kinderen ac suorum, soe er van oer bekhomen”.

In het jaar 1575, september 1:

Her Pauwelis Severijns is begiftigd met de vervallen prebende in den H. Geijst, so Johan van Cruchten zaliger had.

Op avond Simon en Judas 1575 tot stadsmomboir en procureur gekozen de pey burgermeester Johan Hompesch.282

In het jaar 1577, de maand oktober:

In oktober 1577 zonden de Staten van Holland de graaf van Hohenlo aan het hoofd van een leger naar Roermond om

de stad te belegeren. Doch ten gevolge van twee uitvallen der bezetting, gepaard met de komst van een

ontzettingsleger onder Hierges, werd het beleg opgebroken283

.


50

Plunderende soldaten284

In het jaar 1578:

De soldaten van de overste Polweiler (zie 1572) hebben op een schandelijke wijze in Roermond huisgehouden, zo

zelfs dat de magistraat en de voornaamste kooplieden in dit jaar verplicht waren de stad te verlaten. Tot overmaat

van ramp voegde zich daarbij nog de pest, die tot 1579 woedde...285

In het jaar 1579:

De stadhuishouding van Roermond in de oude tijd:

"Uytganc und Irstlich Erffrenthe am licht Current geldt."

Ontfanck:

-Item Johan van Kruchten, Scholtis 15 goltgl., maekt 34 gl. st. Curr. betaelt: 34 gl. 10 st.

-Item Lambert van Cruchten 11 goltgl., maekt 25 gl. 6 st. Curr.

-Item Dyrck und Rabeith van Cruchten 6 gl. Curr.

-Item Johan. van Cruchten, und die Huijsfrou Heysters Dochter 20 goltgl. noch 4 goltgl. noch van

Vuirken renthe 8 goltgl. maekt 74g. 12 st. Curr. dair betaelt: 5695 st.

-Item Mettel und Annen Gesusteren 15 golt gulden, noch 10 Hornszgulden, maekt 46 gl. Curr., dair

opbetaelt: 27 gl. 6½ st.286

.

Meergeld:

Item an den Scholtis Crechtes (Joh. van Cruchten!) Summa 75 gl. 17½ st. facit an bescheiden gelde.

In het jaar 1579 zien we verder:

Bij het sluiten van de Unie van Utrecht, traden de drie Nederkwartieren van Gelderland tot de Vereenigde

Nederlanden toe. Het Overkwartier, in het begin alleen met uitzondering van Venlo, bleef de Spaanse zijde

toegedaan en werd van toen af 'Spaansch Gelderland' genoemd287

.


Op 11 Oct. 1579 verkocht Joffer Gertruyd van Cruchten 13½ daalder aan en op 4 morgen aarland met zijne

gerechtigheden, gelegen buiten de Muurkenpoort aan Heer Wilm Squaden van Asselt, als voogden van Henrich en

Walraven van Nerh, onmondige kinderen van Mr. Daniël van Nerh zaliger, tot behoefte derzelver kinderen288

.


51

In het jaar 1580:

Donerdag vore Palmasië Ao. 80 hebben die sementliche meystern van den Ampten ein Ersamen Raith toe erkennen

gegeven ind angelangt, als dierweyl die laste in beswaernisse van weghe des inliggende garnisoens die Burgerschafte

daegelicx hoe langer hoe mehr overkoemen ind mein Here umb swaickheit oder kleynen antall willen, mit veele

dingen teffens bemoeyet ind overlaeden wurde und dairom alles niet naar heysch ind behoer bie sich selffsverrichten

kondte, dat demnae ein Ersame Raith gelieven welle dairop toe verstain, dat sie 10 mannen solte wyders toekomende

beswaernisse mit myn Here tsamenderhant over sulche saicke van den Burgemeister in der Raithkaemeren solten

bescheyden werden, und dair oever mit myn Here sich bespreecken solten und beraetslaegen, und hebben bemelte

Mrn. van den Ampten dairtoe gedeputeirt und nomineirt. Und ein ersamen Raitt gehoirt ouch waill rypliche gelett

hebende op den Mrn. van den Ampten voergeffen, hebben, mit advys und goetbeduncken des Scholtissen Johan van

Cruchten, die obergenante gepresentierte 10 mannen dairtoe op und angenomen, als dat sie in der gegenwerdige,

ouen toekunffliche beswaernisse, iedermaal als Mijn Heren dat noedlich erachten werden, hier bie ein Ersamen Raitt

sullen opgeboet und bescheyden werden, umb affwendunge der schade, to communiceeren und raits to pleegen289

.


Op 20 Feb. 1581 verkocht Joffer Gertrudt van Cruchten, weduw Johan Vick zaliger een jaarrente van 4 gulden en 3½

stuiver brabands aan en op 7 morgen lands met zijne gerechtigheden gelegen bij de windmolen van de voogd van

Roermond, aan broeder Matthaeus Craen, ater of rector van het klooster de Godsweerd, ter behoeve van genoemd

convent.290

In het jaar 1581, de maand september:

Lambrecht van Cruchten sterft te Roermond, waaraan hij vele diensten had bewezen; hij is schepen van 1558-

1572291

.


Op 25 Aug 1582 verklaarde zij jaarlijks verschuldigd te zijn aan de Heer Nicolaas Janssoon de Bruyn een rente van 6

gulden brabands op ongeveer 6 morgen aarland met zijne gerechtigheden buiten de Muerkenpoort bij bij den

windmolen van de voogd tussen de erven of kamps der gebroeders Johan en Lambert van Cruchten ter eene en

Henrich van Hushoven ter andere zijden.292


Verkochten Johan van Cruchten, scholtis en Jouffer Gertruidt van Cruchten, mede voor hun afwezende broeder en

zuster een plaatsje met zijne gerechtigheden, “gelegen op ten oirth und den hoeck van den Camiel rechts tegens

Jacobs op den Camiells des Brouwers huijs over” aan zuster Gertruydt Hoven procuratrice van het klooster

Mariawee en tot behoef van genoemd convent293

.

In het jaar 1584, de maand augustus:

Den lesten Augusti hebben die scholtis Johan van Cruchten sampt burgermeister, schepenen ende raidt Ruremunde

aengenomen 100 borgers om wacht te doen mitte soldaeten, midts ontfaengen oick leeninge als die soldaeten, ende

hebben die selve borgers gewaeckt, de helft onder den capiteyn Lamerselle ende dander helft onder de compagnie

vanden capiteyn Cortenbach294

.

In het zelfde jaar:

Aert Johan van Cruchten krijgt bij zijn aftreden, als schout van Roermond, als vastenspise zijn leven lang jaarlijks

een ton haring van de stad Roermond.

In het jaar 1585:

Akte waarbij de schout Johan van Cruchten een attestatie geeft over een meningsverschil of belediging door de

schepen Johan van Nederhoven van officieren van het garnizoen, 1585.295


Op deze datum verkocht Jouffer Maria Heijsters, nagelatener widtwe Johan van Cruchten zeliger, een rente van vijf

verscheiden Brabantse gulden “Ut in Libus Palibus” aan Johan Puyll en zijne echtgenoote Belle….


52


Aert Johan van Cruchten sterft: Den 24 Februari op st. Matthis dach inden daegeraedt is in Godt verstorven Johan

van Cruchten, scholtis der stadt Ruremunde296

. Zijn erfgenamen Godart van Cruchten en Johan Bugell krijgen

(verdeeld) een goed op Schaiphuise en 2 daler ort op Kerspel Beesel297

. Den 22 Juny heeft Robijn Heysters voirden

canzler ende raedt, wie oick aende magistraet der stadt Ruremunde, den eydt als scholtis gedaen298

.

In het jaar 1589:

Gadert van Cruchten, genoemd als schepen van Roermond (tot 1596). Hij was òòk genoemd als schepen in 1571-

1572299

. Gadert (Godefridus) van Cruchten, komt tussen 1572 en 1587 niet in het protocol voor, terwijl hij nadien

regelmatig tot 1606 akten beoorkondt. Dat het om dezelfde persoon gaat en niet om een gelijknamig familielid, blijkt

uit de rangvolorde die hij na 1589 innam, namelijk vòòr de schepenen die in de jaren 70 en 80 van de 16de eeuw

waren benoemd (De schepenen werden in de akten vernoemd naar oudste leeftijd, oudste benoeming en/of naar

belangrijkheid in funktie).

Het verdwijnen uit de protocolen is aantoonbaar in sommige gevallen het gevolg van het verlaten van de stad wegens

politieke en militaire gebeurtenissen. Later keerden de meesten, soms na velen jaren, terug in de stad en het

stadsbestuur.dan namen ze gewoon weer hun oude rangvolgorde in, in de protocolen300

.

In het jaar 1590:

Goddart van Cruchten, genoemd als regerend burgemeester van Roermond. In dit jaar wordt hij ook vermeld als

schepen van301

deze stad, en voerde als wapen 'drie dwarsbalken' (?).


Judice & scabini qui supra q. Elisabeth Heufftz widtwe Momboirss & trasportavit ihre lijfftochtte van die andere

halfscheitt des huijss voirss. Jouffe Elisabeth van Cruchten ihrer dochter. Jud. Heredt.

Judice & scabini qui supra q. pfata Elisabeth van Cruchten et vendidit in den eigendomb die halfscheitt des huiss

vorss. Cum suis et iuribus gelegen ut proxime supra Johannen van Wijlre Clairen uxori ac suis. Oe Jud. Heredt. Finiti

mandato.302


Er vindt een verdeling plaats van het nalatenschap van Geertruden van Cruchten, tussen hare broers Dirk, Jan en

Lambert. Lees: Er vindt een verdeling plaats tussen de erfgenamen van deze broers.


Heeft burgemeester Maessen, geassisteerd met Campen, aangesproken Jouff. Elisabeth Hoeufft, weduwe van

Cruchten van weghen des ganks van die Gaffel, nu ‘t Wachthuis over hoer Erff und grondt op der Swalmerstrate,

uijtgaende und gaffe euer bericht,wie sie besiegelden bescheijdt daarvan hedde. Dat sie der gank boeven soll mogen

betijmmeren aver die Stadt der onder solle behalden und geloefden Copie daervan tho schicken. De gang in kwestie

bestaat nog en wordt als achter-uitgang van ‘t Stadhuis gebruikt.303


Commissarissen; Godart van Cruchten, Jacob van Lom, Johan van Nederhoven, e.a.304

.

In het jaar 1595:

Maria van Hushoven van de Weyer wordt genoemd als weduwe van Lambert van Cruchten.


Coram Campen & Licent. Koch q. Mettell, Marie und Catharine van Cruchten ehelige dochtteren van z. Lambert van

Cruchten und Marie van de Wijher, et Cognoverrunt Pro se ac suis, consensu matris, Praefatse (aanlatenschap van de

goederen van hun moeder) dat sij lieffelick und vrundtlich sich vergeliecken und verdraigen hebben, dat wanneer

eenigh van ihnen, gesusteren mit doett affgain, und ehelige kinder offt gebuertt naegelaeten wurde dieselvige in der

afflijvige moder staet staen und mit den oeverleevenden muenen succederen und ter deijlongen gain soll in allen

sterfgevallen, wie die aldereitz vermoigen, geine uitgescheiden. In aller gestallt wie ihre moder da sij dieselve velle

beleefft gedaen soll hebbe wair oich die gueder geleegen sein mochten. Sonder argeliste.305


53

In het jaar 1597:

Dirk van Cruchten, gehuwd met Elisabeth Hoeufft, komt te overlijden (zie 12-02-1552).306

Op 9 januari in dit jaar wordt Johan van Cruchten, schoenmaker, schrijver aan de Muurkenspoort, "vuerbeheltlich

dat derselver wall scriven kunnen". 24 April wordt Johan van Cruchten, poortwachter in de Maasnielderpoort,

vermeld; hij zal de ene toren als woning mogen gebruiken307

.

De vestingstad Roermond bezat zéker negen geduchte poorten:

1. Inopoort of Maaspoort (Kraanpoort, bij de Kathedraal);

2. St.-Janspoort (St.-Janstr., ri. Wilhelminasingel, vroegere "Wal";

3. Spoelpoort (Steeg - Wilhelminasingel, zgn. "Spuylegats";

4. Moerckenpoort, Muurkenspoort of Venlosepoort (ongeveer huidige Steeg, ri. Venloseweg);

5. Veldpoort of Nielderpoort (scheiding Hamstr./Stationsplein, ri. Roermondseveld);

6. Zwartbroekpoort (scheiding Zwartbroekstraat/-plein);

7. Begijnnenpoort (de straat naar die poort bestaat niet meer);

8. Ezelspoort of Moolenpoort (einde Molenstr./ ri. vroegere molens aan de Roer);

9. Brugpoort (einde Brugstr., ri. Roer/Voorstad).

Voorts zijn er natuurlijk ook verschillende torens om de stad geweest; de volgende torens zijn echter niet meer te

achterhalen:

1. De scriverstoren;

2. De Knijnserdetoren;

3. Schenerstein toren;

4. Tis Severins toren;

5. Grauwe toren (Markt/Luiffelstr.);

6. Clocken toren (nu de Rattentoren);

7. Wernerstoren (bij de St.-Janspoort);

8. Exteren toren (bocht Willem II singel);

9. Kattentoren (bocht Wilhelminasingel/"Heksenhuisje");

10.Senct Cornelis toren (bij de Nielderpoort);

11.Roiderstoren (bij de Moolenpoort);

12.Visscherstoren (ri. Roerkade, Werf).

Verder zijn er nog acht torens vergleden in de nevelen des tijds...308

In het jaar 1597, de maand juli:

De pest regeerde zo erg te Roermond, dat 1400 burgers en bijna 100 kraamvrouwen stierven309

.


54

De pest310

In het jaar 1597, 9en Augusti:

Jud. Lom & Strangen q. Raboth van Cruchten consensu Henrich Hompess seins mombairs & vendidit die halffscheit

eins huiss cum suis et iuribus gelegen opten Mert, die Boen genant tusschen erffen Henrick Kannegieters und

Johannen van Rinsbergh, Johannen van Wylre Clairen uxori ac suis. Oe Jud. Heredt finito mandato.

Jud & scabini qui supra q. Elisabeth Heufftz widtwe Dederick van Cruchten consensu Hompess seins Mombairss &

transportavit ihre lijfftochtte van die ander halffscheitt des huijss voirs. Jouffe Elisabeth van Cruchten ihrer dochter,

Jud. Heredt.

Jud. & scabini qui supra q. pfata Jouffe Elisabeth van Cruchten et vendidit in den eigendomb die halffscheitt des

huiss vorss. Cum suis et iuribus gelegen ut proxime supra Johannen van Wijlre Clairen uxori ac suis. Oe Jud.

Heredt. Finito mandato. Actum den 9en Augusti 1597,311


Theodoor of Derk van Cruchten, Roermond, getrouwd met Catharina van Buel, hebben een zoon geboren: Theodoor

of Dirk. Peter: Mathias van Buel; Meter: Ida van Lin.312


Goddart van Cruchten voor zijn Brusselse reis toegelegd een half aeme wijn, "sed recusavit acceptare". [68] Tussen de

jaren 1599 en 1604 wordt Gadert genoemd als schepen van Roermond313

.

Onze Lieve Vrouwe Munsterkerk in Roermond


55

--=<<<>>>=--=<<<c>>>=--=<<<>>>=--


56

Bronnen:

1 Reg. nr. 783.

2 Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 280, no. 932; grosse op perkament, inv. nr. 483; gecancelleerd. Beschadigde

zegels der oorkonders in groene was. 3 Reg. nr. 422.

4 Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 281, no. 941; Afschr. door notaris Libertus Roemer alias Pictoris, inv. nr. 1431.

Zie verder bij regest nr. 422. 5 Reg. nr. 727.

6 Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 280, blz. 281, no. 941; Afschr. door notaris Libertus Roemer alias Pictoris,

inv. nr. 1431. Zie verder bij regest nr. 422. 7 G.A.R., Res Gestae I, II, III.

8 Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 280, blz. 282, no. 946; Auth. afschr. door notaris Godefridus Heelt, inv. nr.

1409 folio 12 verso-13; Zie verder bij regest nr. 727. 9 Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 282, no. 947; Afrschr. in cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio XLIII

verso. Zie ook reg. nr. 1001. 10

De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120, 1984),

blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 11

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 283, no. 953; Auth. Afschr. door notaris Godefridus Heelt, inv. nr. 1409, folio

12 verso. N.B.: Zie ook reg. nr. 728. 12

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 283, no. 954; Auth. Afschr. door notaris Godefridus Heelt, inv. nr. 1409, folio

11 verso. 13

Reg. nr. 797. 14

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 284, no. 957; grosse op perkament, inv. nr. 1645; zegels der oorkonders in

groene was. 15

Reg. nr. 942. 16

Reg. nr. 946. 17

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 284, no. 958; Auth. afschr. door notaris Godefrus Heelt inv. nr. 1409 folio 14. 18

Reg. nr. 902. 19

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 284, no. 959; Aant. uit 1592 inv. nr. 1440. 20

Reg. nr. 931. 21

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 285, no. 961; Afschr. inv. nrs. 1426 en 1431. Gedrukt: Limb. Jaarboek 1928,

blz. 77-78. 22

R. A. L. Maastricht 1983, no. 30, blz. 158, regesten no. 39. Inv. van het Archief van het klooster Mariagarde te Roermond 1419-1783.

Authentiek Afschrift, inv. nr. 48. Zegelaars zijn oorkonders. Orgineel op perkament, inv. nr. 47; zegel van Kruchten beschadigd, andere zegels

verdwenen. 23

Is. An. Nijhoff, Gedenkwaardigheden uit de G Geschiedenis van Gelderland door onuitgegeven oorkonden opgehelderd en bevestigd, Arnhem

1847, dl. 6, 1e stuk, 1859, blz. 342, no. 517. Gelijke afschrift in Lib. VIII der Veertien Registers, fol. 30. Dederick van Cruchten en Dirk

komen als bezegelaar: A°. 1474, 1499, 1500, 1502, 1508, 1511, 1515, 1517, 1521, 1527, 1544. IV, blz. 90-91, 94-96, 98, 99, 101-103, 108. Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926. 24

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 287, no. 976; Auth. afschr. door notaris Godefridus Heelt, inv. nr. 1409 folio

8 verso. 25

R. A. L. 38, etc. 168, no. 50; Overdr. grondrente. Eenv. afschr. op papier. Proces: Gootzen Snijders contra Neul Culo, 1615-1618. 26

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 288, no. 985; Afschr. inv. nr. 1480. Zie ook regest nr. 920. 27

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 289, no. 988; grosse op perkament, inv. nr. 1245; zegels verloren. 28

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 289, no. 992; Afschr. inv. nr. 1426 folio 51 recto en verso. De akte was als

grosse getransfigeerd met die van 1516 aug. 20 (reg. nr. 1302) en 1524 aug. 22 (reg. nr. 1059). Gedrukt in Limb. Jaarboek 1928, blz. 87-88. 29

R. A. L. Maastricht 1983, no. 30, blz. 157. Inv. van het Archief van het klooster Mariagarde te Roermond 1419-1783, regestenlijst no. 37.

Authentiek Afschrift, inv. nr. 48.. R. A. M. Loontjes: Inv. van de Archieven van de kloosters der Cellezusters te Roermond en Weert 1419-

1785, blz. 209. Indeling van de inv. no. 58 (1 charter). 30

G.A.R., Res Gestae I, II, III. 31

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 291, no. 1001; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624 folio XLIII

verso en XLIIII recto. 32

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 291, no. 1004; Afschr, in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio

XXVIII verso. 33


De Nederlandsche Leeuw, 1900, blz. 69, 70. 37. Zie noot 31. R. D. E. L. Madlener, Inv. van het Archief van het klooster Marie Wee te

Roermond 1412-1782, blz. 74, pnt. 12 van de regesten. Afschrift op papier. Inv. nr. 157, blz. 114 en 115. 35

R. A. L. Maastricht 1983, no. 30. Inv. van het Archief van het klooster Mariagarde te Roermond 1419-1783. Authentiek

Afschrift, inv. nr. 48.blz. 159. Regesten no. 43. Authentiek afschrift in inv. nr. 48.


57

36

"Familie-wapen Van Lomme”, tekening door A.F. van Beurden en E.R. van Crugten. 37

"Familie-wapen Dursdael", tekening door A.F. van Beurden en E.R. van Crugten. 38

R. A. L. Maastricht 1983, Inv. van het Archief van het klooster Mariagarde te Roermond 1419-1783, , blz. 159. Regesten no. 43. Authentiek

afschrift in inv. nr. 48. 39

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 294, no. 1020; grosse op perkament, inv. nr. 1647. Zegels der oorkonders in

groene was. Afschr. inv. nr. 1624 folio XXX. 40

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 294, no. 1023; Aant. uit 1592, inv. nr. 1440. De akte was getransfigeerd met

die van 1553 juli 18 (reg. nr. 1098) en opgenomen onder de titels van eigendom van de broederschap van het H. Sacrament in de parochiekerk. 41


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 42

Reg. nr. 992. 43

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 295, no. 1032; Afschr. inv. nr. 1426 folio 51 verso-52 recto. Gedrukt: Limb.

Jaarboek 1928, blz. 88. 44

De Maasgouw, Ongewijzigde Herdruk van de jrgn. 1879-1881, Limburgse geschiedenis en oudheidkundig genootschap, Maastricht 1977. 1e

Jrg., no. 50, 11-12-1879, blz. 195 (Kloosters tranceron te Venlo). K. B. sign. T 905. 45

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 267, no. 1038; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio CIIII

verso en CV recto. 46

Inv. Archief van het klooster der Annuciaten te Venlo 1361-1795, No. 11, blz. 23. 47

Inv. van het oude archief van de stad Roermond , blz. 298, no. 1046; grosse op perkament, inv. nr. 1661; zegels der oorkonders in groene was.

Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624 folio XXXV recto en verso 48

R. A. L. 38, etc. 170, no. 55; Overdr. grondrente. Auth. afschr. op papier. Proces: Jacob van Lom contra Kartuizers, interveniënten voor Simon

Hoefsmid, 1599. 49

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 298, no. 1047; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv, nr. 1624 folio CI. 50

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 289, no. 1048; grosse op perkament, inv. nr. 1582. Zegel van de richter

verloren! 51

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 298, no. 1049; grosse op perkament inv. nr. 1648. Afschr. in het cart. van de

huisarmen, inv. nr. 1624 folio XCVII verso-XCVIII recto. 52

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 299, no. 1050; grosse op perkament, inv. nr. 1412; met fragmenten der zegels

van de oorkonders in groene was; gecancelleerd. 53

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 299, no. 1051; grosse op perkament, inv. nr. 1651; beschadigde zegels der

oorkonders in groene was. getransfigeerd met de akten van 1545 sept. 21 (reg. nr. 1157) en 1563 sept. 11 (reg. nr. 1385). Afschr in het cart.

van de huisarmen, inv. nr. 1624 folio CX verso. 54


groene was. 55

Reg. nr. 889. 56


groene was. 57

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 299, no. 1055; afschr, inv. nr 1426 folio 7-8 en inv. nr. 1427 folio 6 vo-8.

Gedrukt: Limb. Jaarboek 1928 blz. 24-27. 58

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 300, no. 1058; grosse op perkament, inv. nr. 1585; beschadigde zegels der

oorkonders in groene was. Getreansfigeerd met de akten van 1547 oktober 1 (reg. nr. 1165) en 1563 maart 3 (reg. nr. 1381). 59

Reg. nr. 1032. 60

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 300, no. 1059; afschr. inv. nr. 1426 folio 52-52 verso. Gedrukt: Limb.

Jaarboek 1928, blz 89. 61

P. S. H. A. L. 1887, blz. 102 en 104. Orgineel op perkament, de drie zegels verloren, R. A. te Maastricht. K. B. zie N.22. 62

Reg. nr. 769: een erfrente van 18 rijnsguldens. losbaar met 300 gelijke munt, aan Johan van Vernick en zijn vrouw Juta. 63

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 301, no. 1063; grosse op perkament, inv. nr. 482; met zegels der oorkonders

in groene was, dat van de derde oorkonder is gebroken. 64

Reg. nr. 891: zie boven. 65

Reg. nr. 1063. 66

Reg. nr. 841:de verkoop der stad Roermond aan Gheerman Heesman en zijne vrouw Margriete van Vernich (is haar eerste man; zij trouwt later

Johan van Lomme!) 67

Reg. nr. 1063. 68


Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 301, no. 1066; grosse op perkament, inv. nr. 1393; fragment van het zegel der

eerste oorkonder en gaaf zegel der tweede oorkonder in groen was. 70


groene was, dat van de tweede oorkonder is zwaar beschadigd. Volgens de tekst heeft de transfix oorspronkelijk uit meerdere akten bestaan.

Afschr. in hret cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624 folio XXXV verso-XXXVI recto. 71

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 302, no. 1071; Afschr. inv. nr. 1426 folio 9-9 en inv. nr. 1427 folio 8 verso-


58

10. Gedrukt: Limb. Jaarboek 1928, blz. 28-31. 72

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 302, no. 1072; Afschr. inv. nr. 1426 folio 82-82 verso en inv. nr. 1431.

Gedrukt: Limb. Jaarboek 1928, blz. 108-109. 73

Reg. nr. 960. 74

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 305, no. 1083;Grosse op perkament, inv. nr. 497; zegels verloren.

Getransfigeerd met de akten van 1504 juni 15 (regest nr. 960) en 1537 mei 21 (reg. nr. 1109). 75

"Limburg", XXVIII, 1922, blz. 122. 76


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 77

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 305, no. 1088; Auth. afschr. uit 1596, inv. nr. 477. 78

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 306. no. 1090; Grosse op perkament, inv. nr. 1649; zegels verloren. Afschr. in

het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio XLIIII verso. 79

De Nederlansche Leeuw, 1900, blz. 69 en 70. 80

Door A.F. van Beurden.. 81

Reg. nr. 872. 82

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 307, no. 1096; Aant. uit 1592, inv. nr. 1440. De akte was als grosse

getransfigeerd met die van 1492 maart 8 (reg. nr. 872), 1501 maart 15 (reg. nr. 940) en 1533 juli 18 (reg. nr. 1097) en opgenomen onder de titels van eigendom van de broederschap van het H. Sacrament. 83

Reg. nr. 872. 84

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 307, no. 1097; Aant. uit 1592 inv. nr. 1440. Zie voor de samenstelling van de

oorspronkelijke transfix regest nr. 1096. De akte was opgenomen onder de titels van eigendom van de broederschap van het H. Sacrament. 85

Reg. nr. 1023. 86

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 307, no. 1098; Aant. uit 1592, inv. nr. 1440. Zie ook regest nr. 1099. 87

Reg. nr. 1023. 88

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 307, no. 1099; Aant. uit 1592, inv. nr. 1440. De akte was getransfigeerd met

die van 1513 dec. 30 (reg. nr. 1023) en 1533 juli 18 (reg. nr. 1098) en opgenomen onder de titels van eigendom van de broederschap van het H.

Sacrament in de parochiekerk. 89

De Maasgouw, Ongewijzigde Herdruk van de jrgn. 1879-1881, Limburgse geschiedenis en oudheidkundig genootschap, Maastricht 1977. 39,

17-02-1881, no. 112, 3e jrg., blz. 442. 112, 3e jrg., blz. 442. K. B. sign. T 905. Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926. Mr. Sloet e. a., Register op de Leenaktenboeken van het

Vorstendom Gelre en Graafschap, Arnhem, S. Gouda-Quint 1904. Ook in de Leenaktenboeken van het Overkwartier van Gelderland,

no. 82. K. B. sign. 812 F 38-43 (1904-'37 dl.1: Overkw.; dl. 2: Nijmegen; 3+4. 90


pag. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 91

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 308, no. 1103; Grosse op perkament,inv. nr. 1408; fragment van het zegel der

derde oorkonder in groene was. 92

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 308, no. 1104; Grosse op perkament, inv. nr. 1394; zegels der oorkonders in

groene was, die der tweede een derde oorkonders als fragment. 93

Acht eeuwen Roermond; Roermondenaren, hun bestuur en rechtspraak (ach lieve tijd), blz. 94. 94

Limburg's Jaarboek, XXVIII, 1922, Uittreksels uit de mede-deelingen uit het Keulse Stadsarchief (Heft 36), Brb. 59, 234 a, b. (30; 859). 95

Limburg's Jaarboek, XXVIII, 1922, Uittreksels uit de mede-deelingen uit het Keulse Stadsarchief (Heft 36), Brb. 59, 234 a, b. (30; 859). 96

Overdracht van een hoeve en percelen. 97

R. A. L. 38, no. 63; Overdr. hoeve en percelen; Een afschr. op papier. Proces: erfgenamen Erlenwein contra Petrus Luytgens, 1733. 98

Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926. Mr.

Sloet e. a., Register op de Leenaktenboeken van het Vorstendom Gelre en Graafschap, Arnhem, S. Gouda-Quint 1904. Ook in de Leenaktenboeken van het Overkwartier van Gelderland, no. 82. K. B. sign. 812 F 38-43 (1904-'37 dl.1: Overkw.; dl. 2: Nijmegen; 3+4). 99

De Maasgouw, Ongewijzigde Herdruk van de jrgn. 1879-1881, Limburgse geschiedenis en oudheidkundig genootschap, Maastricht 1977, 23-

12-1880, nr. 104, 2e jrg., blz. 412.. K. B. sign. T 905. 100

PSHALL 1948, LXXXIV, blz. 290. 101

Vanaf de grote weg Venlo-Wellerlooi, ten hoogte van Grubbenvorst). 102

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz 311, no. 1122; Geïnsereerd in de akte van 12 april 1554, reg. nr. 1219,

waarvan afschr. in Jura et Priv. II, inv. nr. 346, blz. 172-181. Eenv. 18e eeuws afschr. inv. nr. 1904 als insertie in de akte van 12 april 1554.

Gedrukt: Habets, Limburgse Wijsdommen, blz. 375-380. 103


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 104

P. H. A. L. L. 1935, blz. 149. K. B. zie noot 18. 105

De Maasgouw, Ongewijzigde Herdruk van de jrgn. 1879-1881, Limburgse geschiedenis en oudheidkundig genootschap, Maastricht 1977. 28-

07-1881, no. 135, 3e jrg., blz.530. K. B. sign. T 905. 106

"Hertog Willem van Gullik e.a. werpt zich voor Karel V op de knieën". Kroniek van Nederland/Agon, Elsevier; A. Aarsbergen, e.a.,

Amsterdam 1989, blz. 252.


59

107


R. A. L. 38, blz. 326, no. 305. 109


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 110


"Familie-wapen Van Baer", rood op zwart schild?? Tekening van E. R. van Crugten naar een schets van A. F. van Beurden, R. A. Maastricht

(zie ook noot 2, hfdst. 1-9.). 112

"Familie-wapen Van Hushoven. Naar een schets van A. F. van Beurden, R. A. Maastricht (enz.). 113

R. A. L. 38, blz. 175, no. 68; Overdr. land; Een eenvoudig afschr. op papier. Proces: erfgenamen Claes Heesen contra Sweer, Arnold en

Hendrik Raemaeckers, 1626. 114

R. A. L. 38, blz. 326, no. 3058. 115


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 116

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 317, no. 1157; Grosse op perkament, inv. nr. 1651; zegel der eerste

oorkonder in bruine, van de derde oorkonder in groene was, dat van de tweede oorkonder is verloren gegaan. Getransfigeerd met de akten van

1522 aug. 18 (reg. nr. 1051) en 1563 sept. 11 (reg. nr. 1385). Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio CX verso en CXI recto. 117

R. A. L. 38, blz. 176, no. 70; Auth. afschr. op papier. Proces: Jacob van Lom contra Kartuizers, interveniënten voor Simon Hoefsmid, 1599. 118

Acht eeuwen Roermond; Roermondenaren, hun bestuur en rechtspraak (ach lieve tijd), blz. 94. 119


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 120

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 318, no. 1165; grosse op perkament, inv. nr. 1585; zegels verloren.

Getransfigeerd met de akten van 1523 dec. 31 (reg. nr. 1058) en 1563 maart 3 (reg. nr. 1381). 121

Nedermaas, etc. 1936, 13e jrg., no.10, blz. 181-185. K. B. sign. 1669 e 2 depot. 122


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 123

P. H. A. L. L. 1935, blz. 149. K. B. zie noot 18. Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de

Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926. De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120, 1984), blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 124

Zegel van Johannes van Cruchten (GAR); tekening door E.R. van Crugten. 125

Foto van G.A. Roermond. 126

Charter H. Geest te Roermond, 1549, 26, 10; Rijksarchief Publ. 1929, 437, geeft: In zwart, 3 gouden schuinbalken, helmteken: een drakekop

met hals [gebalkt]. Limburgse Wapens, Gebr. van Aelst, Maastricht 1925. 127





IV blz. 111, 117, 119, 120. A°. 1549, 1561-1571 (met zegel) en 1573. 132

Nederlandsche Leeuw, 1952, blz. 129. 133

Aant. in Jura et Privilegia I, inv. nr. 345, blz. 185. 134

Meerdink, Roermond in de Middeleeuwen; De Rechtspraak van de Raad en haar begrenzing, blz. 227. In het gemeentelijk Archief te

Roermond is een getypte versie (copie) aanwezig (van de in het R. A. L. Maastricht Arch. Hoofdgerecht Roermond, Dep. III, nr. 1036), van M. A. M. Voerman, ass. Archivaris. K. B. sign. 321 D 41. 135



Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 320, no. 1176; Grosse op perkament, inv. nr. 1652; beschadigde zegels der

oorkonders in groene was; getransfigeerd met de akte van 1563 sept. 11(reg. nr. 1386). Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio CX recto. 138




Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926. 142





Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 321, no. 1186; Grosse op perkament, inv. nr. 1650; beschadigd zegel der

richter en fragment van dat van de 2e oorkonder in groene was. 147

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 321, no. 1183; Aant. in Jura et Privilegia, inv. nr. 345, blz. 185. Zie ook


60

"Limburg" Provinciaal Genootschap voor Gesch. Wetenschappen Taal en Kunst, XV, 1909, blz. 62, en meer. 148




Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 322, no. 1189; Grosse op perkament, inv. nr. 484; fragment van het zegel der

tweede oorkonder in groene was, de overige zijn verloren. 152





Roermond stad met verleden, Roermond 1985, van de Commissie Kleine Monumenten Roermond; Druk: H. van der Marck en zn., blz. 63. 157


Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 323, no. 1200; Aant. in Jura et Priv. I, inv. nr. 345, blz. 185. 159


G.A.R., Res Gestae I, II, III. Nedermaas, etc. 1936, 13e jrg., no.10, blz. 181-185. K. B. sign. 1669 e 2 depot. 161

Naar een tekening van A.F. van Beurden. 162

Naar een tekening van A.F. van Beurden. 163

De Nederlandsche Leeuw 1900, blz. 69 en 70. 164






blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 169

"Limburg", 1927, XXXIII, blz. 124. P. van Crugten, Candidaat-Notaris, Roermond, wordt genoemd in de ledenlijst van dit Limb. Jaarboek. 170

Brief no. 1798. 171

Dr. J. S. van Veen, Limburgs Jaarboek XIX, 1913 (de benoeming van Lambert van Kruchten tot burgemeester te Roermond, 1553). Brief no.

1798, no. 1804; no. 1809. blz. 230, K. B. sign. 1129 c 8-41; ook in Veen, 33. Voor benoeming burgemeester, zie in de Middeleeuwen,

Meerdink, blz. 24. 172








De stoute bisschop, fam. van Baar, 1992, blz. 157. 176

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 326, no. 1215; Minuut op papier, inv. nr. 1207. Inliggend enkele staten van

door de ambachten en broederschappen toegezegde bijdragen. Zie ook in "Limburg" Prov. Gen. Gesch. Wet. Taal en Kunst, XVIII, 1912, blz.

180; hier spreekt men van 29 dec. 1553 (J.B. Sivré. Oud-Rmds Archief I deel 3 aflevering 342 blz. Minute, in omslag 15 No. 24). 177

Hoofdgerecht 311 fol 51 vo; GAR 2541. 178


Hoofdgerecht 311 fol 55; GAR 2602. 180



Limburgs Jaarboek X, 1904, blz. 5; L. A. J. Keuller, Bulletin aan den Nederlandschen Oudheidkundigen Bond: Beschrijving van Oud-

Roermond, 2e serie, juli 1920, 13e jrg., nr. 3, uitg. Doesburg, Leiden. Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796blz. 329, no.

1231; 1554 augustus 6, minuut, inv. nr. 69. 183


Minuut, inv. nr. 69. 185

Overdrachtsreg. Roermond 1548-1591, fol. 59 verso., Cop. J. Verzijl, Maastricht 23/II 1943. 186

Hoofdgerecht 311 fol 59 vo; GAR 2658, 2659. 187





G.A.R., Res Gestae I, II, III.


61

192


Limburgs Jaarboek XIX (1) 1913, blz. 230. Brief van het Hof m. h. kwartier van Roermond, no. 2351. Medegedeeld door Dr.J.S. van Veen.

K. B. sign. 1129c8-41. 194




Hoofdgerecht 311 fol. 98 vo; GAR 3190. 198


Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 340, no. 1297; Afschr. in Jura et Priv. I, inv. nr. 345, blz. 189-191. Eenv. 18e

eeuws afschr. inv. nr. 1894 folio 24 verso-25. 200





blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 204

Reg. nr. 1038. 205

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 341, no. 1306; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio CV

recto. 206

Stadsmuur 1670: ’Ach Lieve tijd – Acht eeuwen Roermond en de Roermondenaren, blz 136. 207

Fr. Nettesheim, e. a., Kroniek der stad Roermond van 1562-1638, sneldrukpers J. J. Romen, Roermond 1875, blz. 64, 240. K. B. sign. 674 B

71. 208

Nedermaas, etc. 1936, 13e jrg., no.10, blz. 181-185. K. B. sign. 1669 e 2 depot. 209

Detail van de kaart van Arcen met daarop de Roode Beek; afkomstig uit de Gemeente atlas van Limburg door J. Kuyper, 1867. 210

Limburgs Jaarboek X 1904, blz. 128, 30. K. B. zie noot 63. 211

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 344, no. 1329; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio CIX

verso. 212



Meerdink, blz. 24. De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr.

uit Pshal 120, 1984), blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 213

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 345, no. 1333; Gelijkt. afschr. inv. nr. 826. 214


Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926. P.

S. H. A. L. 1935, blz. 149. K. B. zie noot 22. 216

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 345, no. 1333; Gelijkt. afschr. inv. nr. 826. 217

Oorkonden en bescheiden aangaande de kerk en het kapittel van St. Odiliënberg, M.A.H. Willemsen, 2e deel uit PSHALL 1889, blz. 288,

Overdrachts prot., dl. 1 fol. 157 sted. arch. Roermond 218

Hoofdgerecht Roermond, ongeoordende stukken. 219

Hoofdgerecht 311 fol. 140; GAR 3858. 220

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 349, no. 1358A; Exped., inv. nr. 76. 221




P. S. H. A. L. 1935, blz. 149. Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en

Roerbode op 28-08-1926. Is. An. Nijhoff, Gedenkwaardigheden uit de G Geschiedenis van Gelderland door onuitgegeven oorkonden opgehelderd en bevestigd, Arnhem 1847; dl. 4, blz. 470, no. 528. Afschrift in boek - Carters no. 2. La. I fol. 549, 550. 225

Hoofdgerecht 311, 147; GAR 3983. 226

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 353, no. 1381; Grosse op perkament, inv. nr. 1585. Zie voor de samenstelling

van de transfix bij regest nr. 1058. 227




Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 353, no. 1385; Grosse op perkament, inv. nr. 1651; zegels der oorkonders in

groene was. Zie voor de samenstelling van de transfix bij regest nr. 1051. Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624 CXI recto. 231

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 353, no. 1386; Grosse op perkament, inv. nr. 1652; met zegels in groene was

van de eerste en tweede oorkonders. Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio CX recto en verso. 232

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 109; N.B.: reg. nr. 1397. 1 stuk. 233

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 355. no. 1396; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio


62

1624, folio CVIII recto en verso. Als grosse getransfigeerd met de akte van 1564 maart 22 (reg. nr. 1397). 234

Reg. nr. 1396. 235

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 356, no. 1397; Afschr. in het cart. van de huisarmen, inv. nr. 1624, folio

CVIII verso en CIX recto 236

Archief Kapittel St. Walburgis, Archief Zutphen, Akte 62, 1 chirograaf. Reg. nrs. 775 en 777. 237


Fr. Nettesheim, e. a., Kroniek der stad Roermond van 1562-1638, sneldrukpers J. J. Romen, Roermond 1875, blz. 64, 240. K. B. sign. 674 B

71. De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120, 1984), blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 239

Hoofdgerecht 311 fol. 83 vo; G.A.R., Res Gestae I, II, III. 240

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 361, no. 1437; Eenv. gelijkt. afschr. inv. nr. 837 folio 27 verso. 241

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 262 no. 1438; Eenv. gelijkt. afschr. inv. nr. 837 folio 27 verso. 242


A. A. Vorsterman van Oyen, e. a., Annuaire Généalogique des Pays-Bas, Maastricht 1875, blz. 48, 49. Fr. Nettesheim, e. a., Kroniek der stad

Roermond van 1562-1638, sneldrukpers J. J. Romen, Roermond 1875, blz. 61, 240. K. B. sign. 674 B 71. 244

Roermond stad met verleden, Roermond 1985, van de Commissie Kleine Monumenten Roermond; Druk: H. van der Marck en zn., blz. 73; R.

A. G., Hof van Gelderland, no.658, brief no. 1944; Van Veen, Hervorming, 41 (1905), 374. 245

Roermond stad met verleden, Roermond 1985, van de Commissie Kleine Monumenten Roermond; Druk: H. van der Marck en zn., blz. 75. R.

A. G., Hof van Gelderland, no.658, brief no. 1985. 246

Roermond stad met verleden, Roermond 1985, van de Commissie Kleine Monumenten Roermond; Druk: H. van der Marck en zn., blz. 78, 79. 247

"Beeldenstorm” uit: Spectrum Millenniumatlas. 248





Roermond stad met verleden, Roermond 1985, van de Commissie Kleine Monumenten Roermond; Druk: H. van der Marck en zn., , blz. 85.

R.A.G., Hof van Gelderland brief no. 3795, 3803, 3798, 3799, 3828, 3831. 253


P. S. H. A. L. 1935, blz. 149. K. B, en P. S. H. A. L., 1887, blz. 102. K. B. sign. t 1962. 255

Hoofdgerecht 311 fol 205 vo 206; G.A.R., Res Gestae I, II, III. 256

Reg. nr. 1475. 257

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz 369, no. 1478; Exped., inv. nr. 83. 258

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 372, no. 1500; Eenv. gelijkt. afschr., inv. nr. 876; beschadigd. In dorso:

"copie der certificatie van die citatie und toeslach der guessen van den commissarissen Gent tho Brussel an duca de Alva gesant." 259



A. A. Vorsterman van Oyen, e. a., Annuaire Généalogique des Pays-Bas, Maastricht 1875, blz. 48, 49. Zie noot 58, blz. 61. 262


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 263



Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 375, no. 1520; Exped., inv. nr. 85. 266

Hoofdger. 311 fol 223; GAR 4575. 267

Hoofdger. 311 fol 222; GAR 4574. 268


Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796; blz. 9, no. 64. 270


A. F. van Beurden, De Handelingen van de Magistraat der stad Roermond, 1596-1696, blz. 9; Maastricht 1903. Kon. Bibl. signatuur 824 A

19. De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120,

1984), pag. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 272

Verdraegsboek Roermond, 1574-1656, A. F. van Beurden 14-04-1881, no. 120, 3e jrg. Vrgn. 71, blz. 472. 273


Roermond, 2e serie, juli 1920, 13e jrg., nr. 3, uitg. Doesburg, Leiden. 274

Plattegrond van Roermond door Blaue, afkomstig van het internet. 275

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 386, no. 1601; Aant. in Jura et Privilegia , inv.nr. 345, blz. 214. 276

Van Vloten, Ned. opstand tegen Spanje (1572-1575), blz. 54. 277

Verkorte inhoud van een artikel, geschreven door A. F. van Beurden, verschenen in de Nieuwe Koerier Maas en Roerbode op 28-08-1926.


63

278

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796, blz. 395, no. 1662; Aant. in Jura et Priv. I, inv. nr. 345, blz. 216. 279



Reg. Roermond 5062, Hoofdger. 311 fol 275. 282

Verdrachsboek 1574-1656, A.F. van Beurden, blz.. 141. 283



“Moordende soldaten” uit: Republiek tussen vorsten, oranje opstand, vrijheid en geloof. 285



Limburgs Jaarboek X 1904, blz. 185. K. B. noot 56. 287



Hoofdgerecht Roermond, ongeordende stukken. 289

Roermond in de Middeleeuwen, Meerdink, blz. 113, bijlage III (Verdragsboek blz. 22). K. B. noot 57. Zie ook Limburg's Jaarboek XXVII,

1921, blz. 71; Jura et Priv. enz., blz. 712-725. 290

Hoofdgerecht Roermond, on. Stukken. 291


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 292

Hoofdgerecht Roermond, ong. stukken. 293

Verdrachsboek der stad Roermond, A.F. van Beurden. 294

Fr. Nettesheim, e. a., Kroniek der stad Roermond van 1562-1638, sneldrukpers J. J. Romen, Roermond 1875, blz. 85, 204 K. B. sign. 674 B

71. 295

Inv. van het oude archief van de stad Roermond, 1259-1796; blz. 48. 296

Fr. Nettesheim, e. a., Kroniek der stad Roermond van 1562-1638, sneldrukpers J. J. Romen, Roermond 1875, blz. 234. K. B. sign. 674 B 71. 297

Archief Maastricht. "sijnt tot dese twe proviande gegeven en jaerlic tot Kerken" verschuldigd. (Schaiphuisse en sees rijder und op dat

Kerspell Beesell 2 daler ort.) Dit als kopie van een aantekening aldaar! De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120, 1984), blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 298

Fr. Nettesheim, e. a., Kroniek der stad Roermond van 1562-1638, sneldrukpers J. J. Romen, Roermond 1875, blz. 234. K. B. sign. 674 B 71. 299


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 300


blz. 319, 325, 326, 331, 333, 334, 337, 343, 346. 301

P. S. H. A. L. 1935, blz. 149. K. B. en P. S. H. A. L., 1887, blz. 102. K. B. sign. t 1962. De Nederlandsche Leeuw 1896, kolom 41. Zie ook

De Neder-landsche Leeuw 1952, blz. 124. De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120, 1984), blz. 126. 302

Overdr. reg. Roermond 1592-1607, fol. 62 verso; Cop. J.Verzijl, M’tr. 23/II 1943. 303

Verdrachsboek 1574-1656, A.F. van Beurden, blz. 146. 304

Verdrachsboek 1574-1656, A.F. van Beurden, blz.146. 305

Overdrachtsregister Roermond 1592-1607, Cop. J. Verzijl, M’tricht 23/II 1943. 306

Zie 12-02-1552. 307

A. F. van Beurden, De Handelingen van de Magistraat der stad Roermond, 1596-1696, blz. 17, 18, 25; Maastricht 1903. Kon. Bibl. signatuur

824 A 19. 308

F. Nederveen, Van Sjietbergske tot Hoogvonderen, blz. 37. 309


19. 310

"Ziekenhuis voor pestlijders in de 16de eeuw". 58.000 Nederlanders, blz. 48. De voorlaatste rustplaats! 311

Overdrachtsreg. Roermond 1592-1607, fol. 62 verso; Cop. J. Verzijl Maastricht 23/II 1943. 312



19. De schepenen, raadsverwanten, burgemeesters en scholtissen van Roermond tot 1637; door drs. G. H. A. Venner (overdr. uit Pshal 120,

1984), blz. 326.

Hoofdstuk 1-4 Kroniek 16 eeuw De familie Van … Kroniek - 16e eeuw.pdf"Gegeven im jaer onss Heren...

Documents

Transcript of Hoofdstuk 1-4 Kroniek 16 eeuw De familie Van … Kroniek - 16e eeuw.pdf"Gegeven im jaer onss Heren...