Hondenpoep in Vlaanderen: alternatieven voor …...milieuvriendelijke manier te vinden om hondenpoep...

1

Hondenpoep in Vlaanderen:

alternatieven voor preventie en

verwerking

2

1. Titel publicatie

Hondenpoep in Vlaanderen: alternatieven voor preventie en verwerking.

2. Verantwoordelijke uitgever

De OVAM, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen

3. Trefwoorden

Hondenpoep, feces, zoönosen, volksgezondheid, restafval, hond, huisdier, hondentoilet.

4. Samenvatting

Dit document is een neerslag van het onderzoek uitgevoerd door het Expertisecentrum Dier-en-

zorg in opdracht van de OVAM. Aan de hand van een literatuurstudie, een enquête en

dieptegesprekken werd een beeld geschetst van de hondenpoepproblematiek in Vlaanderen.

Alternatieven voor verwijdering van hondenpoep via restafval werden onder de loep genomen. Een

pet waste disposal system als alternatief werd uitgetest en tevens gebruikt als sensibilisatieproject

bij huisdiereigenaars.

Tenslotte werd een vergelijking gemaakt van het hondenpoepbeleid van een elftal Vlaamse

gemeenten.

5. Aantal bladzijden

289

6. Datum realisatie

17/12/2010

7. Auteurs

Frederik Vandenberghe, medewerker Expertisecentrum Dier-en-zorg, KATHO.

Lies Depuydt, medewerkster Expertisecentrum Dier-en-zorg, KATHO.

8. Contactpersoon

Lies Depuydt, [email protected], 051 26 19 85

Gegevens uit dit document mag u overnemen mits duidelijke bronmelding.

Documentbeschrijving

3

Hondenpoep is een bekend overlastfenomeen in Vlaanderen. We worden er

allemaal vroeg of laat mee geconfronteerd, vaak tot onze grote ergernis. Een

minder gekend gevolg van hondenpoep in het leefmilieu is de contaminatie met

pathogenen afkomstig uit hondenpoep. Deze pathogenen kunnen gevaarlijk zijn

voor de mens en dit is niet goed gekend bij het grote publiek.

Hondenpoep is een bijzonder soort restafval: het behoort tot het organisch-

biologisch afval maar omwille van gezondheidsredenen hoort het niet thuis bij GFT

en mag het ook thuis niet gecomposteerd worden tot teelaarde. Het is een van de

restfracties die bij het restafval thuishoort. Om het restafval te beperken is het

aangeraden om op zoek te gaan naar alternatieven om hondenpoep op een

milieuefficiënte manier te verwijderen.

Samenvattend kunnen we stellen dat het probleem tweeërlei is: hondenpoep via

het restafval afvoeren is niet optimaal voor het milieu, anderzijds mag het zeker

niet in het leefmilieu terechtkomen. Het komt er dus op neer om een

milieuvriendelijke manier te vinden om hondenpoep te verwijderen en om mensen

te wijzen op het belang van het opruimen van hondenafval. Dit laatste kan enkel

bestendigd worden op lange termijn door een mentaliteitswijziging.

We hopen met dit project een eerste stap in de goede richting gezet te hebben.

Woord vooraf

5

Hondenpoep in Vlaanderen: alternatieven voor preventie en verwerking ........ 1

Documentbeschrijving 2

Woord vooraf 3

Inhoudstafel 5

Samenvatting 12

Inleiding 14

1 Wetgeving 17

1.1 Hoort hondenpoep bij het restafval? 17

1.2 GAS-ambtenaren 19

1.3 Gemeentelijke regelgeving 24

1.3.1 Oostende 25

1.3.2 Hasselt 30

1.3.3 Gent 35

1.3.4 Harelbeke 43

1.3.5 Blankenberge 47

1.3.6 Ieper 54

1.3.7 Brugge 58

1.3.8 Roeselare 62

1.3.9 Tongeren 65

1.3.10 De Panne 67

1.3.11 Knokke – Heist 73

1.4 Opsomming van bestaande initiatieven en methodes in Vlaanderen ........... 80

1.4.1 GAS-ambtenaren 80

1.4.2 Gemeentelijke regelgeving 80

1.4.3 Sensibilisatie- en informatiemateriaal 82

1.4.4 Handhavers 83

1.4.5 Dispensers met gratis hondenpoepzakjes 83

1.4.6 Hondentoilet 84

1.4.7 Honden(losloop)weide 85

1.4.8 Hondenpretpark 87

1.4.9 Hondenpoepbuizen 88

1.4.10 Kliklijn89

1.4.11 De hondenpoepmotor 90

Inhoudstafel

6

1.4.12 Hondenpoepafvalbakken 91

1.4.13 Hondenpoepmascotte 92

1.4.14 Netheidcharters 93

1.4.15 Acties betreffende de identificatie en registratie van honden ....................... 94

1.4.16 Borden betreffende honden en hondenpoep 95

1.4.17 Centraal punt voor “hondenpoepklachten” 96

1.4.18 Centraal punt voor vragen over honden en hondenpoep ............................. 98

1.4.19 Sancties voor het niet opruimen van hondenpoep 98

1.4.20 Sensibilisatiecampagnes 99

1.5 Conclusies 101

1.5.1 GAS-ambtenaren 102

1.5.2 Gemeentelijke regelgeving 105

1.5.3 Sensibilisatie- en informatiemateriaal 109

1.5.4 Handhavers 113

1.5.5 Dispensers met gratis hondenpoepzakjes 116

1.5.6 Hondentoiletten 119

1.5.7 Honden(losloop)weide 127

1.5.8 Hondenpretpark 130

1.5.9 Hondenpoepbuizen 131

1.5.10 Kliklijn134

1.5.11 Hondenpoepmotor 134

1.5.12 Hondenpoepafvalbakken 135

1.5.13 Hondenpoepmascotte 138

1.5.14 Borden betreffende honden en hondenpoep 139

1.5.15 Sancties voor het niet opruimen van hondenpoep 142

1.6 Algemeen besluit 143

1.6.1 Randvoorwaarden 144

2 Beleidsondersteunende richtlijnen 148

2.1 Steden en gemeenten 148

2.1.1 Overzicht maatregelen 151

2.2 Vlaamse Gewest 152

2.3 Particulieren 154

2.4 Verwerkingsmethoden 156

2.4.1 Restafval 156

2.4.2 WC/riool 156

2.4.3 Pet waste disposal system 157

7

2.4.4 Composteren 157

2.4.5 Biogas 157

3 Zoönotisch aspect en impact op leefmilieu 159

3.1 Belangrijkste infectieuze agentia 159

3.2 Toxoplasma gondii 160

3.2.1 Epidemiologie 160

3.2.2 Cyclus 160

3.2.3 Ziektebeeld bij de kat 162

3.2.4 Ziektebeeld bij de mens 162

3.2.5 Infectie tijdens de zwangerschap 162

3.2.6 Verspreiding en frequentie 163

3.2.7 Preventie 164

3.3 Toxocara canis 164

3.3.1 Epidemiologie 164

3.3.2 Cyclus 165

3.3.3 Larva-migrans 165


3.3.5 Behandeling hond 166

3.3.6 Preventie 167

3.4 Echinococcus spp. 168

3.4.1 E. granulosus 168

3.4.2 Echinococcus multilocularis 170

3.5 Giardia spp. 171

3.5.1 Cyclus 172

3.5.2 Ziektebeeld bij de hond 172

3.5.3 Diagnose bij de hond 172

3.5.4 Behandeling bij de hond 172


3.5.6 Preventie 173

3.6 Canine coronavirus 173

3.7 Salmonella spp. 173

3.7.1 Ziektebeeld bij de hond 174

3.8 Yersinia enterocolitica 174



3.9 Escherichia coli 175

8


3.10 Campylobacter jejuni 176


3.11 Cryptosporidium 176

3.11.1 Cyclus 177

3.12 Helicobacter spp. 177

3.13 Haakwormen 177

3.14 Multiresistente bacteriën 178

3.15 Samenvattend: zoönosen via feces en milieucontaminatie ........................ 178

3.16 Belangrijke aandachtspunten ter preventie van zoönosen ......................... 181

4 Alternatieve verwerkingsmethode: Doggie dooley ............................... 184

4.1 Inleiding 184

4.2 Werking 185

4.2.1 Doggie dooley 185

4.2.2 De juiste plek kiezen 185

4.2.3 De opstart 186

4.2.4 Dagelijks gebruik 186

4.2.5 Het beste resultaat 187

4.2.6 Gebruik tijdens de winter of bij zeer koud weer 188

4.2.7 Trekt de Doggie Dooley insecten of ander ongedierte aan? ....................... 188

4.2.8 Verschillende typen 189

4.2.9 Waste Terminator 192

4.3 Pilootprojecten 193

4.3.1 Particulier Roeselare 194

4.3.2 Blauw Kruis Roeselare 195

4.3.3 Blauw Kruis Brugge 196

4.3.4 Blauw Kruis Ieper 197

4.3.5 Hondenkweker Vlamertinge 198

4.3.6 Voorzitster Blauw Kruis Ieper 200

4.3.7 VABI 201

4.4 Invloed van de temperatuur 201

4.4.1 Blauw Kruis Ieper 202

4.4.2 VABI Roeselare 203

4.4.3 Hondenkweker Vlamertinge 204

4.4.4 Voorzitter Blauw Kruis Ieper 205

4.4.5 Blauw Kruis Roeselare 206

9

4.4.6 Particulier Rumbeke 206

4.4.7 Blauw Kruis Brugge 207

4.5 Evaluatie 207

4.5.1 Geuroverlast 208

4.5.2 Arbeidsintensief 208

4.5.3 Waterverbruik 209

4.5.4 Gebruiksvriendelijkheid 210

4.5.5 Installatie 210

4.5.6 Invloed temperatuur 211

4.5.7 Kwaliteit materiaal 212

4.5.8 Handleiding 212

4.5.9 Algemene beoordeling 213

4.5.10 Opmerkingen 213

4.6 Algemene conclusie 214

5 Enquête 216

5.1 Doel 216

5.2 Verwerking resultaten 218

5.2.1 Geslacht 219

5.2.2 Leeftijdsverdeling 220

5.2.3 Gezinssituatie: kinderen 222

5.2.4 Woonomgeving 224

5.2.5 Contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden ............. 225

5.2.6 Hinder van hondenpoep 226

5.2.7 Wettelijke bepalingen omtrent de verwijdering van hondenpoep................ 230

5.2.8 Mogelijke risico’s verbonden aan het hanteren van hondenpoep ............... 231

5.2.9 Verontreiniging van het leefmilieu door hondenpoep .................................. 232

5.2.10 Risico’s voor kinderen ten gevolge van de verontreiniging van het leefmilieu233

5.2.11 Maatregelen om die risico’s te beperken 235

5.2.12 Het houden van een of meerdere honden 237

5.2.13 Leefplaats van de hond 238

5.2.14 Verwijdering van de uitwerpselen thuis 240

5.2.15 Het bijhebben van een hondenpoepzakje 241

5.2.16 Genoeg afvalbakken 243

5.2.17 Genoeg hondentoiletten 245

5.2.18 Gebruik hondentoilet 247

5.2.19 Hygiëne van hondentoiletten 248

10

5.2.20 Genoeg hondenweides 250

5.2.21 Gebruik hondenweides 252

5.2.22 Frequentie van ontworming 254

5.3 Conclusie 255

6 Folder en stripverhaal 260

6.1 Folder260

6.1.1 Doelgroep 260

6.1.2 Geselecteerde informatie voor de folder 260

6.1.3 Ontwerp 260

6.1.4 Freddy 260

6.2 Stripverhaal 262

6.3 Folder voor de OVAM 262

6.3.1 Inhoud 262

12

Dit project heeft als hoofddoelstelling het in kaart brengen van de

hondenpoepproblematiek in Vlaanderen. Hoeveel hondenpoep wordt er

geproduceerd en waar komt het terecht? Zijn er gevaren naar volksgezondheid

toe? Wat zegt de wetgeving hierover? Dit zijn enkele van de vragen die

beantwoord worden in dit projectverslag.

In het eerste hoofdstuk gaan we dieper in op de bestaande wetgeving betreffende

hondenpoep als afval. Wat zegt de Belgische wetgeving hierover? Hoe kunnen

gemeenten deze wetgeving in praktijk brengen?

In het tweede hoofdstuk hebben we enkele beleidsondersteunende richtlijnen

uitgewerkt op niveau van de gemeenten en op niveau van het Vlaamse Gewest.

Deze richtlijnen zijn tot stand gekomen op het einde van het project aan de hand

van de gegevens die we verkregen hebben met de enquête en de

dieptegesprekken met enkele relevante steden en gemeenten.

In een volgend hoofdstuk gaan we dieper in op de impact van hondenpoep op de

gezondheid en het leefmilieu van de mens. Immers veel bacteriën en andere

pathogene kiemen worden overgedragen via stoelgang en zorgen voor een

continue besmetting van het leefmilieu. Het hoofdstuk wordt afgesloten met enkele

relevante hygiënemaatregelen om overdracht van zoönosen tegen te gaan.

In hoofdstuk 4 beschrijven we onze ervaringen met een pet waste disposal system.

Bij wijze van pilootproject hebben we verschillende hondentoiletten geïnstalleerd

en opgevolgd. Deze pilootprojecten hadden twee hoofddoelstellingen: enerzijds het

uittesten van dit type hondentoilet in verschillende situaties (particulieren, asielen,

veranderende weersomstandigheden,…), anderzijds hebben deze pilootprojecten

ook dienst gedaan als sensibilisatiecampagne. Ieder pet waste disposal system

werd van nabij opgevolgd en regelmatig geëvalueerd.

In het voorlaatste hoofdstuk wordt de uitgevoerde enquête in detail beschreven en

de resultaten er van samengevat. Aan de hand van deze enquête werd gepeild

naar de verschillende facetten omtrent huisdieren, hondenpoep en overlast.

Aan de hand van onze ervaringen hebben we de inhoud van een folder

samengesteld ter sensibilisatie van het ruimere publiek. De folder is een beknopte

weergave van enkele aandachtspunten die in de loop van het project relevant zijn

bevonden. De inhoud van de folder is bewust sober gehouden om ‘overkill’ te

voorkomen, om een breed publiek te informeren en de essentie te kunnen

overbrengen.

Bij wijze van oefening werd er ook een ludieke folder opgesteld die bedoeld is voor

het jongere publiek en hierbij aansluitend een stripverhaal over het belang van een

goede ontworming bij honden.

Samenvatting

14

Eén op de vier huishoudens heeft één of meerdere honden en één op de vier

huishoudens heeft één of meerdere katten. Concreet gaat het over 570.000

huishonden en 883.000 katten in Vlaanderen (gegevens van het NIS, 2000).

“ De indruk die buitenlanders van ons land hebben, namelijk dat we een land zijn

met veel honden (en veel hondenpoep), lijkt bevestigd te worden door de cijfers die

we verzameld hebben in enkele buurlanden. Ons land telt meer honden dan de

buurlanden. Waar er bij ons 10,4 per honderd inwoners zijn, telt Nederland er 9,4,

het Verenigd Koninkrijk 10,2 en Duitsland 5,7. Een van de verklaringen van het

grote aantal honden in België is wellicht dat ons land veel alleenstaande woningen

telt waarvan er vele op het platteland gelegen zijn. Gezinnen bouwen een

vrijstaand huis met een grote tuin in een rustieke omgeving en nemen vervolgens

een of meerdere honden om het huis te bewaken.

België telt ook veel katten. Belgen hebben er 16,3 per honderd inwoners,

Nederlanders 14,4, Britten 12,5 en Duitsers 8,4.”

Huishoudens met hoge inkomens hebben vaker honden of katten dan huishoudens

met lage inkomens, maar huishoudens met lage inkomens bezitten vaker véél

honden (4 of meer). Echtparen (al dan niet met kinderen) houden vaker een hond

of een kat dan alleenstaanden, maar de andere gezinsvormen (samenwonenden

en eenoudergezinnen) hebben nóg vaker een viervoeter als huisdier.

Bij alleenstaanden is het bezit van een hond sterker gerelateerd aan de leeftijd dan

het bezit van een kat. Hoe ouder, hoe groter de kans dat men een hond heeft. Bij

katten is die correlatie onbestaand.

Katten zijn onafhankelijker en behoeven minder zorg dan honden. De verhouding

van het aantal katten ten opzichte van het aantal honden stijgt dan ook naarmate

de graad van verstedelijking toeneemt.

Deze gegevens zijn afkomstig van het huishoudbudgetonderzoek van het NIS,

2000.

Huisdieren spelen een belangrijke rol in onze maatschappij. Voor oudere mensen

is een hond vaak hun enige steun en toeverlaat geworden. Via hun huisdier leggen

ze gemakkelijker contacten, komen ze vaker buitenshuis en zijn ze gehouden aan

een zekere routine. Ook in jonge gezinnen kan een hond een meerwaarde

betekenen bij de opvoeding van kinderen. Kinderen leren op deze manier omgaan

met levende wezens en vergroten hun empatisch vermogen. Gezien het sociale

belang van een hond is het niet verantwoord een heksenjacht te openen op

huisdiereigenaars. Er dient op zoek gegaan te worden naar mogelijkheden om

bepaalde vormen van overlast zoveel mogelijk te beperken zonder hierbij een

bepaalde groep mensen te viseren.

Inleiding

15

Veel honden in Vlaanderen betekent ook veel hondenpoep. Verschillende

wetenschappelijke onderzoeken bevestigen dat de fecale contaminatie van het

leefmilieu uitgebreid is. Gezien de vele pathogenen die op deze manier in de

omgeving terechtkomen vormt dit een risico voor de volksgezondheid. Acties om

deze afvalfractie te verminderen en sensibilisatie naar huisdiereigenaars toe is dan

ook een belangrijk aandachtspunt.

Bovendien ervaren de meeste mensen hondenpoep als storend in het straatbeeld

en ergeren ze zich dan ook aan deze vorm van esthetische verontreiniging.

Hondenpoep kan bovendien ook hinderlijk en gevaarlijk zijn.

Welke is de juiste bestemming van hondenpoep? Mag hondenpoep verwijderd

worden via de composthoop? Of dient dit via het restafval te gebeuren? Zijn er

alternatieven? Dit zijn enkele van de vragen die we gesteld hebben aan de hand

van een enquête afgenomen in Vlaanderen. Hieruit blijkt onder andere dat mensen

vaak met vragen zitten betreffende hondenpoep en dat ze niet weten waar ze met

deze vragen terecht kunnen.

Een van de alternatieven die gedurende dit project onderzocht werd is een pet

waste disposal system voor in de tuin. De bevindingen van het EC Dier-en-zorg

vindt u terug in hoofdstuk 4.

Ook steden en gemeenten worden vaak geconfronteerd met deze vorm van

overlast. Hondenpoep is en blijft een vaak voorkomend overlastfenomeen. Er

bestaan reeds veel initiatieven en acties om mensen te sensibiliseren de

hondenpoep op te ruimen en in steeds meer gemeenten kan de hondeneigenaar

gesanctioneerd worden voor het niet opruimen van hondenpoep. Niettemin blijven

gemeenten geconfronteerd worden met illegaal ontwijkgedrag en is het moeilijk om

een mentaliteitswijziging te bestendigen. Steden en gemeenten zitten vaak ook

met vragen over de bestrijding van dit overlastfenomeen en over mogelijke

alternatieven.

Het is de eerste maal dat een dergelijk uitgebreid onderzoek in Vlaanderen

plaatsvond. Het Expertisecentrum Dier-en-zorg beoogt met dit project een

sensibiliserend effect en kan op deze manier mensen aanzetten tot een

mentaliteitswijziging.

17

In de huidige regelgeving is er weinig te vinden over hondenpoep.

Een grondige studie van de Belgische en Europese wetgeving leverde de volgende

informatie op.

Hierbij werden verschillende overheidsinstanties gecontacteerd (zie bijlage 1).

1.1 Hoort hondenpoep bij het restafval?

In het kader van de milieuvergunningwetgeving VLAREM zijn er geen specifieke

bepalingen met betrekking tot hondenpoep.

Dierlijke mest is volgens de Europese regelgeving een afvalstof, maar dient niet

aan de regelgeving van afvalstoffen te worden onderworpen als daar een

specifieke weten regelgeving is voor uitgewerkt. Dit is in Vlaanderen het geval via

het mestdecreet en haar uitvoeringsbesluiten. Dit decreet bestaat sinds 23 januari

1991 en werd sindsdien al verschillende keren gewijzigd.

De definitie van afvalstoffen in Titel I van VLAREM, artikel 1, 15° luidt: “afvalstoffen

zoals bedoeld in het decreet van 2 juli 1981 betreffende de voorkoming en beheer

van afvalstoffen en zijn uitvoeringsbesluiten”. De definities zoals bepaald in dat

decreet en zijn uitvoeringsbesluiten zijn eveneens geldig voor de toepassing van

dit besluit. Deze definitie verwijst dus naar het decreet van 2 juli 1981, artikel 4, 2°:

“dierlijke mest, als bedoeld in het decreet van 23 januari 1991 inzake de

bescherming van het leefmilieu tegen verontreiniging door meststoffen;"

Dierlijke mest wordt in artikel 1.1.2. van Titel II van VLAREM gedefinieerd als:

"excrementen van vee of een mengsel van strooisel en excrementen van vee,

alsook producten daarvan, met inbegrip van compost en van afval van

visteeltbedrijven." In hetzelfde artikel wordt vee gedefinieerd als : "alle voor

gebruiks- of winstdoeleinden gehouden dieren". Het is duidelijk dat huisdieren niet

beantwoorden aan de definitie van vee en de uitwerpselen van honden bijgevolg

afvalstoffen zijn die volgens de bepalingen van het afvalstoffendecreet en het

uitvoeringsbesluit VLAREA dienen verwijderd te worden.

Hondenpoep is huishoudelijk afval en valt dus op Vlaams niveau onder de

bepalingen van het Afvalstoffendecreet. Groenafval daarentegen is het

composteerbaar organisch materiaal dat vrijkomt in tuinen, plantsoenen, parken en

langs wegbermen. Het omvat snoeihout met een diameter kleiner dan 10 cm,

plantenresten, haagscheersel, bladeren, gazon- en wegbermmaaisel. Hondenpoep

hoort hier dus niet bij en mag dus ook niet op de composthoop!

1 Wetgeving

18

Rendac staat in voor de verwerking van dierlijk restmateriaal en vervult een taak

die door de overheid wettelijk is vastgelegd in het besluit betreffende de ophaling

en verwerking van dierlijk afval, goedgekeurd op 15 december 2006 door de

Vlaamse regering (Besluit Dierlijk Afval). In deze wet staat onder meer dat

kadavers en dierlijk restmateriaal moeten worden aangeboden aan een

verwerkingsbedrijf. Daarnaast regelt deze wet dat kadavers en dierlijk restmateriaal

na voorbewerking bij een destructiebedrijf dienen te worden vernietigd. Er wordt

een onderscheid gemaakt tussen categorie 1, categorie 2 en categorie 3 afval. Zo

zijn kadavers steeds categorie 1 afval en dienen dus verbrand te worden.

Mest afkomstig van dieren valt onder categroie 2 afval. Eén uitzondering: kleine

fracties mest en maagdarminhoud mogen samen met het dierlijk afval verzameld

worden. Het mengsel zal dan, net als het dierlijk afval, beschouwd worden als

categorie 1-materiaal en mag worden opgehaald door een daartoe erkende

ophaler of geregistreerde vervoerder.

Definitie van mest volgens Verordening (EG) Nr. 1774/2002: uitwerpselen en/of

urine van vee, met of zonder strooisel, of guano. Uitwerpselen van honden valt dus

niet onder deze definitie.

In de Europese wetgeving is er geen specifieke verwijzing naar hondenpoep

betreffende afval (zie bijlage). Contacten met de betrokken instanties leverde dan

ook geen bruikbare informatie op.

Men zou volgens de Verordening (EG) Nr. 1774/2002 evenwel kunnen besluiten

dat uitwerpselen afkomstig van gezelschapsdieren behoren tot categorie 2 afval.

In deze verordening onder artikel 5 staat het volgende: behoort tot categorie 2

andere dierlijke bijproducten dan categorie 1-materiaal of categorie

3-materiaal. Gezien er nergens anders iets vermeld wordt over uitwerpselen

afkomstig van gezelschapsdieren valt dit onder ‘andere dierlijke bijproducten’ en

bijgevolg categorie 2 afval hoewel dit nergens expliciet vermeld wordt.

Artikel 1 van het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de ophaling en de

verwerking van dierlijk afval, 15 december 2006 stelt het volgende:

dierlijk afval: dierlijke bijproducten, zoals gedefinieerd in de Verordening (EG) Nr.

1774/2002, voor zover ze voldoen aan de definitie van afval uit het decreet van 2

juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen, met

uitzondering van keukenafval, etensresten, voormalige voedingsmiddelen, rauwe

melk, eierschalen en bijproducten van gebarsten eieren, honing, schalen van

schaaldieren, schelpen van schelpdieren, de inhoud van maag-darmkanaal, in

19

zoverre deze gescheiden is van het maag-darmkanaal, uitwerpselen, eicellen,

embryo's en sperma;

Organisch-biologisch afval onder DBP (OBA): Dierlijke bijproducten, zoals

gedefinieerd in de Verordening (EG) Nr. 1774/2002, voor zover ze voldoen aan de

definitie van afval uit het afvalstoffendecreet, zijnde keukenafval, etensresten,

voormalige voedingsmiddelen, rauwe melk, eierschalen en bijproducten van

gebarsten eieren, honing, schalen van schaaldieren, de inhoud van maag-

darmkanaal, inzoverre deze gescheiden is van het maag-darmkanaal,

uitwerpselen (uitgezonderd mest).

We kunnen dus algemeen besluiten dat uitwerpselen afkomstig van huisdieren, in

het bijzonder hondenpoep, behoort tot organisch-biologische afvalstoffen categorie

2 (het besluit van de Vlaamse regering van 24 mei 1995 betreffende de ophaling

en de verwerking van dierlijk afval).

De wetgeving op Europees niveau vertoont hiaten omtrent hondenpoep als afval.

Er bestaat geen specifieke regelgeving omtrent hondenpoep als afval op Europees

niveau.

Gezien de hoeveelheid feces, de plaats waar deze stoelgang vaak nog

terechtkomt (in de onmiddellijke nabijheid van burgers) en de gevaren voor de

volksgezondheid zou het aangewezen zijn om dit onderwerp meer onder de

aandacht te brengen van de overheid en burger.

1.2 GAS-ambtenaren

Tot voor 10 jaar was sanctionering uitsluitend de bevoegdheid en de taak van de

parketten. Het kwam veelal voor dat zij prioriteit dienden te geven aan de zware

criminaliteit met als gevolg dat kleine overlast vaak niet gesanctioneerd werd.

Sinds het wettelijk regelen van de Gemeentelijke Administratieve Sanctie (GAS) is

hier snel verandering in gekomen.

GAS-ambtenaren zijn gemeenschapswachten die de GAS-bevoegdheid kregen om

vaststellingen te doen.

20

Tot de kerntaken van een gemeenschapswacht behoren de volgende opdrachten:

- het publiek sensibiliseren op het vlak van veiligheid en

criminaliteitspreventie;

- de burgers informeren om het veiligheidsgevoel te verzekeren en problemen

op het vlak van de veiligheid, het milieu of het wegennet signaleren aan de

bevoegde diensten;

- bestuurders die verkeerd parkeren informeren over het hinderlijke of

gevaarlijke karakter daarvan en hen wijzen op de wegcode en het correct

gebruik van de openbare weg;

- kinderen, scholieren, gehandicapten en oudere mensen helpen bij het

oversteken;

- toezicht uitoefenen om de veiligheid te verzekeren bij evenementen die

georganiseerd worden door een overheidsdienst.

De gemeenschapswacht-vaststeller mag daarnaast ook nog:

- de inbreuken vaststellen op de gemeentelijke reglementen en verordeningen

inzake overlast en kleine criminaliteit;

- inbreuken vaststellen op de gemeentelijke retributieverordeningen (bv.

inzake bewoners parkeren of terrasvergunning), niet op de gemeentelijke

belastingreglementen.

De taken van de gemeenschapswachten en gemeenschapswacht-vaststellers

beperken zich hoofdzakelijk tot het sensibiliseren, en dan nog alleen op de

openbare weg en op openbare plaatsen.

Gemeenschapswachten moeten zich houden aan een “hoffelijke dialoog”. Zij

kunnen de burgers enkel verzoeken om hun gedrag aan te passen of om een

welbepaald reglement te respecteren. Zij kunnen niet verbaliseren of dwang

uitoefenen. Dat zijn taken van de politie. Alleen de gemeenschapswacht-vaststeller

kan een stapje verder gaan: hij mag de identiteitspapieren van een overtreder

opvragen. Weigert de betrokkene, dan kan ook de gemeenschapswacht-vaststeller

geen dwang gebruiken.

Waar de gemeenschapswachten in de eerste plaats preventief en sensibiliserend

werken, hebben enkele de gemeenschapswachten-vaststellers nu ook een

repressieve rol.

21

De GAS-vaststeller stelt een overtreding vast die aanleiding geeft tot een

gemeentelijke administratieve sanctie. Hierbij wordt de identiteitskaart opgevraagd

en een verslag opgemaakt. Na de vaststelling beoordeelt de sanctieambtenaar de

feiten binnen een termijn van zes maanden. De overtreder riskeert een boete die

kan oplopen tot 250 euro. Let wel, naast de administratieve sanctie kan het

Stadsbestuur bij het niet opruimen van vuil of hondenpoep ook nog een extra

belasting opleggen.

In het verslag van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vinden we

volgende informatie:

“De administratieve sancties zijn een relatief nieuw instrument in de strijd tegen

verscheidene vormen van overlast (zoals hondenpoep, wildplassen en sluikstorten)

die de steden en gemeenten de mogelijkheid moeten geven om dit

maatschappelijk negatieve gedrag lik op stuk te kunnen geven. De beteugeling van

overlast was tot eind jaren negentig volledig in handen van de parketten.”

Uitgangspunt van de nieuwe wet was om de sanctionering van overlast uit handen

te nemen van de gerechtelijke overheid en over te hevelen naar de gemeentelijke

overheid. Dat gebeurde concreet met de wet van 13 mei 1999. Pas na een aantal

essentiële wijzigingen aan de oorspronkelijke wet in 2004 en 2005 (bepaalde

inbreuken werden uit de strafwet gehaald en voor minderjarigen werden

bijkomende rechtswaarborgen ingebouwd) begon het systeem echt van de grond

te geraken.

Een studie van de VVSG wees uit dat in het voorjaar van 2005 slechts 10% van de

Vlaamse gemeenten klaar was voor de invoering van administratieve geldboetes.

Uit een onderzoek van de Universiteit Gent bleek dat in 2006 al 33% van de

Vlaamse gemeenten GAS ingevoerd had. Sindsdien breidde het rijtje met

overlastfenomenen die door de gemeenten bestraft konden worden, net als het

aantal gemeenten die GAS ingevoerd hadden, gevoelig uit .

Hoewel er geen uniforme categorisering bestaat van overlastfenomenen en elke

gemeente de vrijheid heeft om bepaalde inbreuken al dan niet in het plaatselijke

politiereglement op te nemen, stellen we vast dat de meest voorkomende dossiers

vooral gaan over geluidsoverlast (overdag en ’s nachts), honden (blaffende en

bijtende honden en hondenpoep), afval (vooral zwerfvuil en sluikstorten) en

vandalisme. Al zal dit lijstje niet in elke gemeente in die volgorde voorkomen, net

omdat bepaalde inbreuken in sommige steden en gemeenten vaker voorkomen

dan andere.

Dankzij het systeem van de GAS kunnen kleinschalige feiten die overlast en

wrevel veroorzaken, maar meestal niet vervolgd werden door het parket ( daar de

22

overbelaste parketten voor deze “kleinere vergrijpen/overlast” geen tijd en

personeel hadden), aangepakt worden. Door toepassing van de nieuwe wetgeving

worden deze feiten, via de sanctieambtenaar, behandeld binnen een termijn van

zes maand, zonder tussenkomst van het parket.

De boetes die gemeenten of steden zelf kunnen uitschrijven voor kleine vormen

van overlast (vandalisme, sluikstorten, hondenpoep of lawaai) bedragen maximum

250 euro. Naast de administratieve sanctie kan bijvoorbeeld bij het niet opruimen

van hondenpoep nog een extra belasting worden opgelegd.

Administratieve sancties zijn onder meer van toepassing op:

- hondenpoep niet onmiddellijk opruimen

- het niet bijhebben van een zakje voor hondenpoep

- zich met de hond niet aangelijnd aan een korte leiband op openbaar

domein begeven

- zich met de hond op het strand begeven buiten de toegelaten plaatsen en

periodes

- sluikstorten

- huishoudelijk afval in de openbare vuilniskorven gooien

- huisvuil niet in stedelijke huisvuilzakken aanbieden

- huisvuilzakken of PMD-zakken op andere dagen dan de ophaaldag

buitenplaatsen

- dieren op het openbaar domein voederen

- wildplassen

- parkeren op plaatsen voor bewoners of zorgverstrekkers zonder vereiste

parkeerkaart

- langer dan de toegestane tijd parkeren op plaatsen met beperkte

parkeertijd

- zonder vergunning het openbaar domein bezetten of voor privédoeleinden

gebruiken (bv. bouwwerven, containers, hijskranen, bouwmachines, ...)

- een terras plaatsen dat niet of slechts gedeeltelijk vergund is.

23

Tabel 1: overzicht top-3 overlastfenomenen per gemeente die GAS toepast

Volgens een onderzoek uitgevoerd door de Vlaamse Vereniging van Steden en

Gemeenten in 2008 staan honden (hondenpoep en blaffende honden) op de

tweede plaats van overlastfenomenen. Met een percentage van 15,18% staat

hondenpoep zelfs nog veel hoger in de ranglijst dan zwerfafval dat met 8,38% op

de tweede plaats komt. Dit wijst op de sociale relevantie van deze vorm van

overlast.

We kunnen dus stellen dat de invoering van GAS zeker nuttig is geweest voor het

sanctioneren van de hondenpoepoverlast.

Een nadeel is dat de wetgevende bevoegdheid op gemeentelijk niveau is terecht

gekomen en daardoor elke gemeente zijn eigen regels heeft gecreëerd.

Voor een wandelaar met een hond die een stevige wandeling maakt door 3

verschillende gemeenten is het geen evidentie om steeds te weten wat hij waar

moet doen om in regel te zijn.

24

Volgende overzichten van diverse gemeentelijke wetgevingen geven de nuances

en verschillen duidelijk weer.

1.3 Gemeentelijke regelgeving

Vlaanderen kampt jaarlijks met 17 000 tot 25 000 ton hondenpoep die dus

logischerwijs voor heel wat wrevel en overlast kan zorgen.

Steden en gemeenten zochten daarom een oplossing om de

hondenpoepproblematiek aan te pakken. Zij namen een aantal bepalingen

betreffende honden en hondenpoep op in hun gemeentelijke politieverordening.

Hieronder volgt een overzicht van het hondenpoepbeleid en wetgeving van een

negental steden en gemeenten. Hiervoor werden a.h.v. een vragenlijst (zie bijlage)

de stadsbesturen van de volgende steden gecontacteerd: Oostende, Hasselt,

Gent, Harelbeke, Blankenberge, Ieper, Brugge, Roeselare, Tongeren, De Panne

en Knokke-Heist.

25

1.3.1 Oostende

1.3.1.1 Algemene informatie

In 2008 werd een grote actie betreffende hondenpoep gehouden. Er werden 5

nieuwe folders gedrukt met de locaties van de hondentoiletten per wijk alsook een

nieuwe zomeraffiche ontworpen met de boodschap “Baltazaar wil elk kakje in een

zakje!”. Baltazaar is de Oostendse hondenpoepmascotte. Gemeenschapswachten

gingen op stap met een 4-talige flyer met de boodschap dat hondenpoep

opgeruimd moet worden. De lokale politie en de Gemeenschapswachten deelden

ook sleutelhangers uit aan de hondeneigenaars die de poep van hun geliefde

viervoeter wel opruimden. De flyers werden verspreid onder vnl. toeristen want

deze vormen in de kustgemeenten de voornaamste groep “te sensibiliseren

personen”. Het stadsbestuur ontwierp zelfs de folder “ Wij en uw hond… dikke

vrienden?!”

De inwoners kunnen alle informatie over honden en hondenpoep bekomen aan de

balie beneden in de inkomhal van het stadhuis alsook via de website.

De politie en de Gemeenschapswachten werkten vroeger samen aan het

voorkomen en inperken van sluikstorten en de hondenpoepoverlast. Sinds de

invoering van GAS werd deze taak overgenomen door de GAS-ambtenaren.

Zowel honden- als niet-hondeneigenaars kunnen met hun vragen terecht op het

toerismebureau en aan de balie.

Er staan geen informatiekiosken in de stad (vroeger wel).

Oostende beschikt als enige in Vlaanderen over een hondenpretpark (zie

hoofdstuk 1.4.8).

Het hondenpretpark is er gekomen vanuit een algemene vraag van TAZ1. Het is

gelegen in de Nieuwe Stad, een wijk waar vooral veel allochtonen wonen en waar

hondenpoep vaak een probleem vormt. De hondeneigenaars maken er veel

gebruik van. Het is een soort speelweide met enkele “speeltoestellen” voor de

honden en waar de honden dus mogen los lopen.

1 TAZ: Theater Aan Zee is een festival in Oostende dat elk jaar doorgaat in de zomer.

26

Afhankelijk van de klachten/vragen die er binnen komen van mensen of vanuit het

stadsbestuur zelf, gaat de reinigingsdienst op pad en doet onderzoek of er al dan

niet een hondentoilet of afvalbak moet bijkomen. De reinigingsdienst is dus

verantwoordelijk voor de hondentoiletten, –weides en (hondenpoep)afvalbakken.

Tijdens de week worden alle hondentoiletten dagelijks schoongemaakt, in het

weekend enkel deze gelegen in het stadscentrum. De hondendrollen worden met

schop en borstel verwijderd en in een kleine wagen gedeponeerd. Om de

geurhinder tegen te gaan wordt Capturine® gebruikt; dit is een microbiologisch

product en bevat goede bacteriën die op ureumzuur leven. Deze bacteriën breken

de fecale bacteriën af en zorgen zo ook voor een frisse geur (citroen). Alle

hondentoiletten worden hiermee eenmaal per week behandeld. De werknemers die

instaan voor de reiniging van de hondentoiletten dragen signalisatiekledij,

veiligheidsschoenen en handschoenen.

Oostende had vroeger ook een hondenpoepmotor maar die is al jaren uit dienst.

In de zomer komen meer klachten binnen over hondenpoep dan in de winter. De

mensen vullen een signaalkaart in (digitaal, aan de balie, bij de politie, bij de

buurtcentra) die automatisch via een centraal computersysteem doorgestuurd

wordt naar de betreffende dienst. De indiener krijgt altijd een antwoord

toegestuurd.

Er is geen zicht op het type mensen die de klachten indienen en de soort/aantal

klachten die binnenkomen. Vooral ’s avonds en tijdens het weekend komen

klachten over hondenpoep binnen.

Inwoners van Oostende kunnen een sluikstorting (lees het niet opruimen van

hondenpoep) gratis melden op het nummer 0800/92.491.

Sinds 1 april 2005 past de stad het systeem van de Gemeentelijke Administratieve

Sancties (GAS) toe. Het stadsbestuur kan nu zelf sanctionerend optreden bij kleine

inbreuken zoals overlast door hondenpoep.

Agenten van politie en GAS-ambtenaren gaan dagelijks in burgerkledij de baan op

om hondenbaasjes die de hondenpoep van hun hond niet opruimen, aan te

spreken of een administratieve boete uit te schrijven. Sinds de nieuwe

politieverordening van kracht is, kan het hondeneigenaars tot 250 euro kosten voor

het niet opruimen van de hondenpoep.

De baasjes dienen ook steeds een zakje te kunnen tonen aan de agent of de

ambtenaar.

27

1.3.1.2 Verordeningen in het politiereglement

ARTIKEL 1

Voor een termijn die eindigt op 31 december 2013 heft de Stad een belasting op

het weghalen en verwijderen van afvalstoffen, hondenpoep inbegrepen, gestort of

achtergelaten op niet-reglementaire plaatsen of tijdstippen, of in niet-reglementaire

recipiënten.

ARTIKEL 2

De belasting is verschuldigd door de persoon die afvalstoffen gestort of

achtergelaten heeft.

De persoon die de opdracht of de toelating gaf of de eigenaar van de afvalstoffen

is hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de belasting. Wat de hondenpoep

betreft, is de begeleider of degene die voor hem/haar verantwoordelijk is, de

belasting verschuldigd.

ARTIKEL 3

De belasting wordt per afzonderlijke ophaalbeurt vastgesteld als volgt:

- klein en middelgroot afval zoals flessen, blikken, vuilniszakken, kartonnen dozen,

klein huisraad: 125,00 euro

- hondenpoep en groot afval zoals groot huisraad, tv’s, koelkasten, matrassen:

250,00 euro

- groot afval van 500 kg en meer: 625,00 euro

ARTIKEL 4

Zijn gemachtigd om vaststellingen in het raam van deze belastingverordening te

doen:

- politieambtenaren;

- gemeentelijke ambtenaren die daartoe door het College van Burgemeester en

Schepenen zijn aangesteld.

VI. Honden

- De eigenaar of begeleider van een hond moet:

a) zijn hond(en) op het openbaar domein voorzien van een halsband en aan de

korte leiband houden;

b) een kwaadaardige hond muilbanden;

28

c) er zorg voor dragen dat zijn hond(en) het openbaar domein en andermans

privédomein niet verniel(t)(en) of bevuil(t)(en) met zijn(hun) uitwerpselen;

d) steeds in het bezit zijn van een zakje voor het verwijderen van de uitwerpselen

van zijn dier. Het zakje moet op het eerste verzoek van de bevoegde persoon

worden getoond;

e) steeds de uitwerpselen van de hond onmiddellijk verwijderen met behulp van het

daartoe bestemde zakje. Het zakje met de uitwerpselen mag alleen worden

gedeponeerd in de stedelijke afvalkorven die speciaal hiervoor zijn gemerkt met

een sticker of mag meegegeven worden met het gewone huisvuil.

De verplichting hierboven vermeld geldt niet:

Op het strand conform de bepalingen van de artikelen 40 en 41 van de stedelijke

Verordening betreffende strand en duinen.

En in de daartoe speciaal aangelegde hondenpleinen, gelegen:

1) in het Sportpark langsheen de Stuiverstraat

2) in het Sportpark op het einde van de Sportparklaan en de strook weiland

langsheen de Schorrestraat, Schorredijk en Steensedijk

3) in de groenzone tussen de Vismijnlaan en het voormalige militair domein

4) op de Vuurtorenwijk langsheen de Ankerstraat

5) in de groenzone langsheen de Brigade Pironlaan

6) in de zone begrensd door water en de andere kant door de Camerlincksstraat

De verplichting hierboven vermeld geldt niet:

1) in de speciaal aangelegde hondentoiletten

2) voor personen met een handicap die begeleid worden door assistentie- en/of

blindengeleidehonden.

De volgende personen zijn vatbaar voor gemeentelijke administratieve sancties:

zij die honden aanhitsen, ze niet terughouden wanneer ze voorbijgangers

aanvallen of vervolgen, of ze tegen andere dieren of mensen doen vechten, ze

doen aanvallen, ze vervolgen, bang of woedend maken, zelfs als er geen kwaad of

schade uit volgt.

In de verordening betreffende het strand en de duinen staat bovendien ook nog

volgende vermelding:

29

- honden mogen vrij rond lopen op het strand. De eigenaar en/of begeleider

moet steeds de loslopende hond in bedwang kunnen houden en beletten

dat de openbare orde op het strand wordt verstoord door zijn hond;

- de toegang met honden op het strand is uitsluitend toegelaten vanaf 1

oktober tot aan de Paasvakantie. Voor de volgende plaatsen en periodes

geldt evenwel een afwijking op deze regel, met name:

a) op het strand vanaf de Westlaan (Raversijde) tot aan de grens met

Middelkerke zijn honden gedurende het hele jaar toegelaten;

b) op het strand vanaf de Halvemaandijk en de grens met Bredene zijn

honden toegelaten gedurende het hele jaar met uitzondering van de

Paasvakantie en de maanden juli en augustus.

30

1.3.2 Hasselt


Hasselt telde tot 2009 10 hondenloopweides en een drietal hondentoiletten. De

hondenloopweides zijn vooral gelegen in stedelijke, dicht bewoonde zones in

Hasselt. Deze gebieden krijgen voorrang daar hondenbezitters in buitenwijken

meestal zelf een afgesloten tuin hebben of in de buurt wel een weiland te vinden is

waar de hond kan los lopen.

Een plan waar de hondentoiletten en hondenloopweides op aangeduid zijn is te

vinden in een folder die gratis aan de inwoners uitgedeeld wordt.

Hondenloopweides:

- Sporthal Alverberg

- Bakkerslaan

- Sporthal Djef Swennenstraat

- Muggenstraat

- Speelplein achter Sint Hubertuszaal, Runkstersteenweg

- Sint Hubertusplein

- Stadspark aan Cultureel Centrum

- Brigandstraat Ter Hilst

- Kempenhof

- Gierkensstraat Kuringen

Hondentoiletten

- Capucienenplein

- Smedenlaan aan speelplein

- Stadspark aan cultureel centrum

Vroeger werden gratis hondenpoepzakjes verdeeld via een dispenser maar

jammer genoeg heeft het stadsbestuur deze actie stop gezet wegens misbruik

(mensen namen veel meer zakjes dan nodig).

Als er een onbekende hond in de buurt rondzwerft, dienen de inwoners dit te

melden aan de lokale politie (tel 011-22 29 82). De politie brengt het onfortuinlijke

dier naar het dierenasiel te Genk. Hasselt heeft met dit asiel een overeenkomst

gesloten en betaalt hiervoor een bijdrage van 0,25 euro/inwoner/jaar. Als het een

31

rustige, brave hond is, mag de vinder hem ook zelf bijhouden na het verwittigen

van de politie zodat het baasje het dier bij hem thuis kan ophalen.

Als de eigen hond is weggelopen, dienen de inwoners dit zo snel mogelijk te

melden aan de lokale politie. Bij Bello Dierentelefoon zetten vrijwilligers zich in om

hond met baasje te herenigen: 012-26 11 71 of 0475-34 89 16, www.bello-vzw.net

Figuur 1: Rakker, de hondenpoepmascotte van Hasselt

De hondentoiletten worden, met uitzondering van de zondag, elke dag

schoongemaakt. De hondendrollen worden met schop en borstel verwijderd en de

toiletten worden wekelijks behandeld met Capturine® tegen geurhinder.

De hondenloopweides worden maandelijks onderhouden door de stadswerklieden.

Er werden al verschillende campagnes gehouden in de strijd tegen de

hondenpoep. Zo werd in 2009 Rakker, een 8-jarige boerenfox, de mascotte voor

de grootste Hasseltse campagne ooit. Rakker prijkt sindsdien op dertig

hondenpoepbakjes en op metershoge affiches in de Hasseltse binnenstad. Via

deze campagne wil het stadsbestuur de Hasselaars behoeden van ‘Stront op de

Hasseltse grond’.

Nooit eerder werden zoveel mensen en middelen ingezet tegen de vieze bruine

hoopjes.

Om wandelaars met hond aan te moedigen de uitwerpselen op te ruimen werden

30 extra hondenpoepbakken geplaatst. Hiervoor werd een overeenkomst

afgesloten met Clear Channel.

http://www.bello-vzw.net/

32

Het bedrijf ontwierp grote reclamepanelen op voet, voorzien van een voorraad

hondenpoepzakjes en een vuilnisbakje. Aan de ene zijde van het paneel werd een

opvallende affiche gehangen tegen hondenpoep. De achterzijde was bedoeld voor

reclame. Zo bleef het systeem betaalbaar. Clear Channel zorgde voor het

onderhoud van de panelen en vulde de hondenpoepzakjes regelmatig bij. De stad

Hasselt ledigde de vuilnisbakjes.

Hasselt wil de boodschap ‘geen poep op de stoep’ duidelijk in het straatbeeld

hebben. Naast de reclamepanelen, wordt er op geregelde tijdstippen een trailer

met een affiche van 16 m² geplaatst op afwisselende locaties. Op deze manier

verschijnt de boodschap op een zeer opvallende manier in de Hasseltse

binnenstad en wijken.

De vuilniswagens werden uitgerust met de leuze ‘geen stront op de grond’.

Inwoners, sportclubs, verenigingen, ontmoetingscentra, scholen,…. kunnen gratis

affiches afhalen met vermelding van een duidelijke oproep dat hondenpoep op

straat niet getolereerd wordt. De affiches kunnen worden opgehaald bij de dienst

toerisme of ze kunnen worden besteld via [email protected] of telefonisch op

het gratis nummer 0800-93744.

Op deze manier kan iedereen in zijn eigen omgeving voorbijgangers met hond

aanmoedigen om de hondenpoep op te ruimen.

In 2009 startte Hasselt ook met verscherpte controles tegen hondenpoep. Hasselt

heeft een politiereglement waarin duidelijk vermeld staat dat honden de straat,

stoep, wandelpaden en parken niet mogen bevuilen met hun uitwerpselen.

Verder zette Hasselt 10 GAS ambtenaren in die bevoegd zijn om de controles uit te

voeren. Op basis van een PV krijgt de overtreder een gemeentelijke

administratieve sanctie. De boete hangt af van de ernst van de inbreuk en

bedraagt € 60. Als iemand opnieuw betrapt wordt dan kan deze geldboete zelfs

oplopen tot € 250.

Begeleiders van honden moeten steeds een geschikt recipiënt bijhebben om de

hondenpoep op te ruimen. Dit zakje mag gedeponeerd worden in iedere vuilbak op

straat. Is er geen vuilnisbak in de buurt, dan dient men het zakje mee naar huis te

nemen en thuis weg te gooien.

Er zijn geen cijfers beschikbaar van de opgehaalde hoeveelheid hondenpoep.

Het aantal klachten omtrent hondenpoep die binnenkomen is niet verminderd in

vergelijking met vroeger. Het grootste aantal heeft betrekking op plaatsen in de

bebouwde kom gelegen.

mailto:[email protected]

33


Artikel 42

Honden dienen steeds aan de leiband gehouden te worden. Deze laatste

verplichting geldt niet voor honden op een door de overheid ingerichte

hondenweide, tijdens de jacht, die een kudde begeleiden, die voor

reddingsoperaties ingezet worden of voor politiehonden.

Elke houder van een hond dient passende maatregelen te nemen om te beletten

dat de hond zou ontsnappen van een privaat erf naar een ander privaat erf, naar

een openbare plaats of naar een openbare weg.

Kwaadaardige, agressieve of gevaarlijke honden moeten gemuilkorfd worden door

de begeleider, zodra ze op de openbare weg of op openbare plaatsen komen. Dit

geldt niet voor honden van politiediensten en erkende bewakingsfirma’s.

De toegang met honden is verboden tot openbare gebouwen, begraafplaatsen,

gemeentelijke sporthallen, sportterreinen en zwembaden. Dit met uitzondering van

visueel gehandicapten (blinden) of mindervaliden met hun geleidehond,

politiediensten en erkende bewakingsfirma’s met hun honden alsook personen

belast met het africhten van geleidehonden bestemd voor visueel gehandicapten

(blinden) of andere mindervaliden en die daartoe een attest kunnen voorleggen.

Het is verboden zich met een hond zelfs aan de lijn, te begeven op plaatsen

aangeduid door een rond bord met rode rand waarop in zwarte kleur het profiel van

een hond staat. De burgemeester kan tevens plaatsen en tijdstippen aanduiden

waar het tijdelijk verboden is zich met een hond, zelfs aan de lijn, te bevinden.

De politie mag de nodige maatregelen nemen op kosten en risico van de

overtreder. Bijvoorbeeld bij bestuurlijke inbeslagname zijn de kosten van het

vervoer en het verblijf in het dierenasiel en de kosten van het eventueel

euthanaseren ten last van de overtreder.

Artikel 80

§1 De eigenaars, bewaarders, of bewakers van honden, rij -en trekdieren zijn ertoe

gehouden er zorg voor te dragen dat hun dier(en) de openbare wegen,

huisdrempels, gevels, openbare parken, openbare plantsoenen, openbare

34

speelpleinen en openbare wandelpaden, niet bevuilen met hun uitwerpselen. In

voorkomend geval moeten zij de uitwerpselen verwijderen en de plaats reinigen.

De begeleiders dienen derhalve op voornoemde plaatsen steeds in het bezit zijn

van voldoende daartoe geschikte recipiënten, dit wil zeggen dat zij op elk ogenblik

minstens één ongebruikt recipiënt moeten bijhebben en het op het eerste verzoek

van de bevoegde ambtenaar moeten tonen.

Uitzondering aan deze verplichting wordt gemaakt voor blinden met geleidehond of

andere personen met een handicap die zelf fysisch niet in staat zijn om de

uitwerpselen te verwijderen.

§2 De uitwerpselen van honden moeten in een daartoe geschikt plastieken of

papieren zakje meegenomen worden. Dit zakje mag gedeponeerd worden in de

stedelijke vuilnisbakjes.

Artikel 81

De in artikel 80 vermelde verplichting ontslaat de aangelanden niet van hun eigen

verplichting inzake het rein houden van de voetpaden.

Artikel 82

De specifiek voorziene plaatsen voor het deponeren van uitwerpselen door

honden, de zogenaamde hondentoiletten, dienen eveneens in zindelijke toestand

gehouden te worden door de eigenaars, begeleiders, of bewakers van honden.

35

1.3.3 Gent


Henri Zenner is verantwoordelijk voor de hondentoiletten en de losloopweides, zijn

collega Gert Verschooten staat in voor het dierenbeleid.

Het project betreffende hondenpoep bestaat al 10 jaar. In de loop van de jaren

plaatste het stadsbestuur ondertussen 150 hondentoiletten en op het einde van het

project zou het doel van 180 toiletten bereikt moeten zijn. Deze toiletten worden

ook effectief allemaal gebruikt.

De stad beschikt niet over hondenpoepafvalbakken maar wel over gewone

afvalbakken. Hier bestaat geen plan van.

Een ploeg van zes milieubuurtwerkers maken de hondentoiletten 6x per week

schoon (elke dag behalve de zondag, ook op feestdagen), in geval van vriesweer

minder frequent. Vroeger werden de toiletten ontsmet met Capturine® (Capturine®

zet urine om in stikstof, koolzuur en water waardoor er geen schadelijke stoffen

zoals ammoniak meer vrijkomen), nu gebeurt dit met Frescure® Extract. Tijdens de

zomer worden de toiletten 1x per maand ontgeurd maar staal name i.v.m. de

hygiëne gebeuren op deze plaatsen niet.

Een hondentoilet wordt aangeduid door dit bord:

Figuur 2: bord dat hondentoilet aanduidt in Gent

Om na te gaan welke hondentoiletten nog doeltreffend zijn, worden elke drie

maanden de drollen geteld.

In 2009 werden ongeveer 308 000 drollen opgehaald (20 ton!!!) uit de

hondentoiletten en verbrand.

De hondentoiletten worden op de volgende manier schoongemaakt: drollen en vuil

worden eruit gehaald (en het gebied binnen een straal van 5 m rond het

36

hondentoilet wordt ook gecontroleerd), 1x per 2 maanden gefreesd en waar nodig

bijgevuld. De bodem bestaat uit 50% dolomiet en 50% rijnzand (een laag van 30-

40 cm). De standaardoppervlakte bedraagt 9 m². Het grote probleem is dat

mensen de inhoud van hun kattenbak komen dumpen in de hondentoiletten.

De Stad Gent sensibiliseert de hondeneigenaars van deze stad over de rechten en

plichten van hun honden in de folder ‘Leidraad voor de hondenbezitter’. In totaal

werden al meer dan 15.000 folders verspreid via de gemeenschapswachten, de

diensten- en buurtcentra, de wijkcommissariaten, de dienstencentra van het

OCMW, beide dierenasielen en de Wachtdienst Gentse Dierenartsen. Er werd een

reportage aan gewijd op Stadstv op AVS (Oost-Vlaamse televisiezender) in

februari 2008. Gentinfo2 of de milieudienst is het centrale info punt van de stad.

Iedereen kan daar met vragen of voor info terecht, ook stadsdiensten.

Lies Demeyer is verantwoordelijk voor de informatiekiosken en werkt bij de Dienst

Voorlichting (09/266 52 26).

Alle inwoners kunnen een aanvraag indienen i.v.m. het al dan niet plaatsen van bv.

een hondentoilet of een losloopweide. Deze aanvragen komen op een

aanvraaglijst terecht die jaarlijks bekeken wordt. Vervolgens wordt nagegaan of de

aanvraag al dan niet relevant is in die buurt en of het ja dan neen betrekking heeft

op een stedelijk gebied. Dit laatste omdat het stadsbestuur ernaar streeft dat elke

Gentenaar binnen een straal van 400 m een hondentoilet tot zijn beschikking heeft

(dit is nu al het geval voor 55% van de Gentenaren!). Het stadsbestuur beschikt

over een budget om 1 losloopweide per jaar aan te leggen.

Honden mogen in Gent enkel loslopen op de daarvoor bestemde loopweides. De

Stad Gent zorgde al voor de aanleg van 11 losloopweides verspreid over het

grondgebied.

2 Gentinfo: is het eerstelijnsservicecenter van Gent. Het is een centraal aanspreekpunt voor de burgers

waar ze terecht kunnen met vragen over alles wat betrekking heeft op stadsdiensten.

37

Een losloopweide wordt aangeduid door volgend bord:

Figuur 3: bord dat losloopweide aanduidt in Gent

Op alle andere openbare plaatsen zoals stadsparken, de Bourgoyen-Ossemeersen

en dergelijke geldt de aanlijnplicht, soms extra in de verf gezet door het volgende

bord:

Figuur 4: gebodsbord aanlijnplicht

38

Speelpleinen, sporthallen en zwembaden zijn verboden terrein voor honden.

Het rode bord maakt dit duidelijk:

Figuur 5: verbodsbord voor honden

Ook op de strand- en ligweide van het Sport- en Recreatiepark Vlaarmeersen of

het Neptunuszwembad worden honden om hygiënische redenen niet toegelaten.

Op alle openbare plaatsen, parken en natuurgebieden, sport- en

recreatiedomeinen moeten honden steeds aan de lijn.

Overlast door loslopende honden kan doorgegeven worden aan de

gemeenschapswacht.

Volgens het Nationaal Instituut voor Statistiek (NIS) heeft gemiddeld 10% van de

bevolking een hond. In Gent zouden er dus naar schatting ongeveer 24 300

honden leven. Volgens het BVIRH3 waren er in januari 2008 al 14 220

geregistreerde honden in Gent. Begin 2009 waren dit er al 17 030. Een stijging met

2 810 honden of 20% dankzij gerichte sensibiliseringsacties. Dankzij een goede

registratie kunnen verloren dieren makkelijker met hun eigenaar herenigd worden

en is er dus een betere doorstroming in de asielen. Een goede registratie bevordert

dus ook het dierenwelzijn. De Stad Gent houdt tweemaal per jaar een toezicht dag

op de registratieplicht in samenwerking met de Politie, de Gemeenschapswacht en

een inspecteur van de Federale Overheidsdienst Dierenwelzijn. Deze controles

gebeuren altijd onaangekondigd en worden telkens in een andere deelgemeente

gehouden.

3 BVIRH: Belgische Vereniging voor de Identificatie en Registratie van Honden

39

In volgende gevallen dienen honden wettelijk voorzien te zijn van een chip:

- honden geboren na 1 september 1998

- vóór de leeftijd van 4 maanden

- honden die veranderen van eigenaar

Ook als men een hond koopt of krijgt, dient deze geïdentificeerd te zijn.

De kweker of vorige eigenaar geeft een geldig identificatiedocument van de BVIRH

mee.

Voor elke hond geregistreerd na 7 juni 2004 moet men bovendien een Europees

hondenpaspoort kunnen voorleggen, zo niet riskeert men een boete tussen € 26

en € 1 000.

Dankzij de medewerking van de gemeenschapswachten werden in 2008 meer dan

55 sensibiliseringsacties uitgevoerd in straten waar overlast werd veroorzaakt door

hondenpoep (vb. figuren of iconen in een opvallende kleur op de plaats van

overlast spuiten). In dat kader werden gedurende de periode vanaf 2008 tot nu al

meer dan 15 000 flyers verspreid, met daarin de vraag aan de hondeneigenaar om

met de hond naar een van de 150 hondentoiletten in Gent te gaan of te voldoen

aan de opruimplicht. Bovendien werd eveneens in het najaar van 2008 een nieuwe

folder ontworpen: ‘Wegwijs naar de hondentoiletten in Gent’.

Het hondenpoepprobleem of de opruimplicht werd extra in de kijker gezet door de

actie n.a.v. het tienjarig bestaan van het hondentoiletproject in oktober 2008. Toen

werden de eerste 100 hondeneigenaars beloond met een sleutelhanger met

hondenpoepzakjes.

Op geregelde tijdstippen vinden er ook “netheidcharters” plaats. Dat is een

samenwerkingsovereenkomst tussen het stadsbestuur en bepaalde wijken. De

inwoners van die wijken ruimen eigenhandig de buurt op en in ruil daarvoor stelt de

stad het materiaal in natura ter beschikking (borstels, emmers, vuilniszakken, …).

Wijken die gebruik maken van zo’n “netheidscharter” (Dienst Milieutoezicht),

worden in de aanvraaglijst voor een hondentoilet primair behandeld. Vroeger

gebruikte de stad ook nog de “hondenpoepmotor”. Deze was eigendom van

40

IVAGO4, maar wegens de onstabiliteit wanneer de moto volgeladen was met

hondenpoep, heeft het stadsbestuur de hondenpoepmotor afgeschaft.

Nu komen er nog altijd redelijk veel klachten binnen maar vroeger duidelijk meer

(een daling van 60-70%!).

Het stadsbestuur werkt nu ook samen met de groendienst: als een nieuw park

aangelegd wordt, wordt standaard een plaats voorzien voor een hondentoilet

(normaalgezien aan elke ingang).

De mensen kunnen met hun klachten niet alleen op het politiebureau terecht maar

ook bij de ombudsvrouw, Gentinfo (09/210 10 10), het stadsbestuur en de

gemeenschapswachten. Deze laatste spelen een belangrijke rol aangezien ze

eveneens de bevoegdheid hebben om sancties betreffende het niet opruimen van

hondenpoep uit te schrijven. Sinds 2009 zijn er dan ook 6 bij gekomen.

Over het algemeen zijn er geen probleemgebieden in Gent.

De begeleider van een hond is altijd verantwoordelijk voor het opruimen van de

hondenpoep en het reinigen van de bevuilde plaats (bv. een voetpad, een

hondenlosloopweide, enz. ...).

Men dient als hondenbegeleider minimum 2 zakjes bij te hebben om hondenpoep

op te ruimen. Men mag het zakje in een hondentoilet of in de dichtstbijzijnde

vuilnisbak deponeren, maar zeker niet in de riolering.

Wie zich niet aan deze hoffelijkheid tegenover de medeburger houdt, riskeert een

Gemeentelijke Administratieve Sanctie (GAS) van minimum 60 euro.


Artikel 4

1. Huisdieren moeten altijd aan de leiband gehouden worden en zijn niet

toegelaten in de sporthallen, de zwembaden, strandzones en ligweiden.

2. Het is verboden dieren te laten baden in de wateren.

4 IVAGO: zorgt voor de selectieve inzameling en verwerking van het huisvuil van de inwoners van Gent

en Destelbergen en voor de netheid van de stad Gent.

41

Artikel 18

Honden dienen op openbare plaatsen steeds aan de leiband onder controle

gehouden te worden, uitgezonderd op die plaatsen waar het loslopen toegestaan

wordt door een specifiek bord.

Artikel 18 bis

Behalve op de daartoe door het stadsbestuur aangeduide plaatsen en binnen de

door het stadsbestuur bepaalde voorwaarden, is het verboden in de openbare

parken en plantsoenen:

- er op gelijk welke wijze te vissen of dieren te vangen of achter te laten;

- dieren te laten baden in het water.

Artikel 19

De eigenaar of houder van een hond dient te beletten dat zijn hond private

terreinen betreedt, voertuigen bespringt of personen lastig valt.

Artikel 19 bis

Het is verboden honden aan te hitsen of niet terug te houden wanneer deze de

voorbijgangers aanvallen of vervolgen, zelfs als hier geen kwaad of schade uit

voortkomt.

Artikel 19 ter

Onverminderd de artikelen 24 en 30 van de wet van 5 augustus 1992 op het

politieambt dienen op openbare plaatsen de dieren die een gevaar betekenen voor

het leven en de lichamelijke integriteit van personen of dieren die de openbare rust

verstoren onder controle te worden gehouden door de eigenaar of de houder.

De dieren kunnen met het oog op de handhaving van de openbare rust op

politiebevel aan de eigenaar of houder worden onttrokken zodat hij/zij er niet

langer vrij kan over beschikken. De dieren worden op kosten van de eigenaar of

houder ondergebracht in het stedelijk schuthok, zolang zulks met het oog op de

handhaving van de openbare rust is vereist en dit gedurende een termijn van

maximaal zes maanden te rekenen vanaf de dag van de onttrekking. Binnen deze

termijn dient een overeenkomst te worden afgesloten tussen de eigenaar of de

houder van de dieren en de politie waarin wordt bepaald op welke wijze de

eigenaar of houder de dieren in de voor het publiek toegankelijke plaatsen zal

onder controle houden en onder welke voorwaarden hij/zij terug in het bezit kan

komen van de dieren. Na ondertekening van deze overeenkomst kan de eigenaar

42

of houder terug over de dieren beschikken. De niet-naleving van de overeenkomst

wordt beschouwd als een inbreuk op dit artikel en kan aanleiding geven

tot een nieuwe onttrekking voor een termijn van maximaal zes maanden.

43

1.3.4 Harelbeke


Er is niet veel informatie betreffende honden en hondenpoep voor de inwoners.

Enkel een foldertje over de hondenpoepactie van maart 2006 is beschikbaar. Deze

folder werd opgestuurd naar alle inwoners en is nu nog te verkrijgen in het

stadhuis. In deze folder staan ook de locaties van alle (toen) bestaande

hondenpoepafvalbakken aangeduid, maar een echt plan is er niet. Er zijn plannen

om die wel op de website te plaatsen. In de infokrant (die jaarlijks uitgegeven

wordt) verschijnt af en toe ook een artikel over hondenpoep.

Hondentoiletten en losloopweides zijn er niet in Harelbeke. Vroeger waren er

enkele maar een aantal jaar geleden heeft het stadsbestuur beslist alle

hondentoiletten te verwijderen daar ze niet gebruikt werden. De reden hiervoor is

niet duidelijk. Misschien waren de toiletten niet proper genoeg of moesten de

hondenbaasjes te ver lopen? Vooral oudere mensen beseffen nog niet goed dat

kak in de bak moet. Het stadsbestuur installeerde ondertussen op meer dan twintig

verschillende plaatsen hondenpoepbakken met dispensers van ondenpoepzakjes.

Hiermee gepaard gaande werd in 1999 het politiereglement aangevuld met een

rubriek 'Dieren'.

Om de 3 maanden voert de politie actie betreffende een bepaald thema en vorig

jaar kwam de hondenpoepproblematiek nog eens aan bod. De politie ging de

straat op en sprak de hondeneigenaars aan. In 2006 is er ook een kleine

campagne gevoerd in samenwerking met de stedelijke milieuraad.

De onderhoudsdienst zorgt voor de wekelijkse lediging van de

hondenpoepafvalbakken en de inhoud wordt bij het restafval gegooid en tenslotte

verbrand. Cijfers over de jaarlijkse hoeveelheid hondenpoep die opgehaald worden

zijn jammer genoeg niet beschikbaar. Aan de hondenpoepafvalbakken zijn ook

gratis hondenpoepzakjes beschikbaar. Jammer genoeg profiteren veel mensen

hiervan en nemen er veel meer dan nodig vandaar dat er nu overal stickers

aangebracht werden. Deze poepzakjes zijn ook te koop op het stadhuis (€ 5 voor

200).

Harelbeke heeft ook problemen met sluikstorten (mensen dumpen hun huisvuil in

de hondenpoepafvalbakjes). Dit probeert het stadsbestuur op te vangen door het

44

tijdstip van ledigen bij te houden en na te gaan wanneer de betreffende

hondenpoepafvalbak weer propvol zit (vb.: dinsdagmorgen wordt de bak geleegd

en ’s middags zit het alweer vol, klopt niet, in het oog houden). De opening

verkleinen zodat enkel nog de hondenpoepzakjes erdoor kunnen zou hier

misschien een betere oplossing zijn.

Er worden geen acties ondernomen om de identificatie en registratie van de

honden na te gaan. Uit cijfers blijkt dan ook dat niet alle honden gechipt zijn

(Harelbeke telt 26 000 inwoners en 2 307 gechipte honden. Als we aannemen dat

ongeveer 10% een hond heeft, zouden 2 600 honden geïdentificeerd en

geregistreerd moeten zijn, wat hier niet het geval is ).

Enkel gevonden loslopende honden worden gecontroleerd op het al dan niet

hebben van een chip.

Er zijn geen echte probleemzones in Harelbeke. De meeste hondenpoep ligt niet

op het voetpad, maar wel op grasvelden, tussen de beplanting en in parken. Als er

een klacht binnen komt en het is geweten wie de dader is, wordt de wijkagent

gecontacteerd.

Wel gebeurt het soms dat een ganse straat aangeschreven wordt

(politiereglement, locatie hondenpoepafvalbakken, …). Er komen slechts 1-2

klachten per jaar binnen. Het is wel een thema dat in de milieuraad veel aan bod

komt. De mensen kunnen een klachtenfiche invullen in het stadhuis.

GAS-ambtenaren zijn er nog niet, maar de zoneverantwoordelijke van de

groendienst is wel gemachtigd om de hondeneigenaars aan te spreken over het al

dan niet bij hebben van een hondenpoepzakje.

De inwoners kunnen zelf een aanvraag indienen voor het al dan niet bijplaatsen

van een hondenpoepafvalbak. Eerst wordt nagegaan of er al dan niet al een

afvalbak in de buurt aanwezig is en vervolgens wordt eventueel overgegaan tot de

plaatsing ervan. Vooral bij pleintjes en langs wandelpaden staan de

hondenpoepafvalbakken opgesteld.

45


Het is de bezitters van dieren of diegenen aan wie de zorg over deze dieren werd

toevertrouwd verboden deze op de openbare weg te laten lopen zonder de nodige

voorzorgen te nemen om deze te beletten de veiligheid of het gemak van doorgang

te verstoren. Honden dienen binnen de bebouwde kom steeds aan de leiband te

worden gehouden. Bovendien is de toegang met honden verboden op alle al dan

niet omheinde speelpleinen en speelruimten.

Ronddolende en zonder meester aangetroffen dieren zullen door de politie worden

opgesloten. De eigenaars van de gevangen dieren - zo zij gekend zijn - zullen

hierover worden gewaarschuwd. Die dieren kunnen naar een aangepaste instelling

worden gebracht. Is het dier ziek, zwaar gewond of gevaarlijk, dan mag het worden

afgemaakt. De kosten zullen worden verhaald op de eigenaar/bezitter.

De eigenaars, bewakers of bewaarders moeten er zorg voor dragen dat hun

honden het openbaar domein en andermans privaat domein (ter vervanging van

huisdrempels, gevels, stoepen, openbare wegen en graspleinen) niet bevuilen met

hun uitwerpselen. De eigenaar of begeleider moet steeds in het bezit zijn van een

zakje voor het verwijderen van de uitwerpselen van zijn dier. Het zakje moet op het

eerste verzoek van de bevoegde personen die toezicht houden op de uitvoering

van dit reglement kunnen worden getoond. De eigenaar of begeleider van honden

is verplicht altijd en overal de uitwerpselen van de hond onmiddellijk te verwijderen

met behulp van een daartoe bestemd zakje. De eigenaar of begeleider kan daartoe

gebruik maken van zakjes die hij zelf aanschaft. Verder kan hij ook gebruik maken

van de zakjes die ter beschikking worden gesteld via de zakjesverdelers. Deze

zakjesverdelers zijn aangebracht aan de verschillende hondenpoepbakken die op

het openbaar domein voorzien zijn. De eigenaar of begeleider dient zelf in te staan

voor de verdere verwijdering van de hondenpoepzakjes. Ze kunnen enkel, stevig

dichtgeknoopt, worden gedeponeerd in de daartoe speciaal voorziene bakken.

Uitzondering aan deze verplichting wordt gemaakt voor begeleiders van een

geleidehond.

De overtreders worden beboet, op dezelfde manier als sluikstorten van zeer klein

afval, met 13 euro per overtreding. In zitting van 25 januari 2007 werd het

algemeen politiereglement aangepast: begeleiders van honden zijn verplicht een

46

zakje voor het verwijderen van uitwerpselen van hun dier in bezit te hebben. Het

zakje dient op het eerste verzoek van de politie te worden getoond.

Het is de bezitters van honden of diegenen aan wie de zorg over deze honden

werd toevertrouwd, verboden deze onbewaakt te laten rondlopen zowel op de

openbare wegen, als op andere plaatsen. Een hond wordt als onbewaakt

beschouwd wanneer hij niet bestendig onder controle is. Alle honden die niet aan

de leiband gehouden worden, moeten voorzien zijn van een halsband, met

vermelding van de naam en het adres van de eigenaar/bezitter.

Het is verboden met honden van het ras Pitbull Terriër op het grondgebied van

Harelbeke te komen, te verblijven of er dergelijke honden te houden. Het is ook

verboden honden op te hitsen om ze tegen mensen, andere honden of dieren te

doen vechten, ze te doen aanvallen, ze te vervolgen, bang of woest te maken.

47

1.3.5 Blankenberge


Blankenberge telt ongeveer 18 000 inwoners, maar in de zomermaanden wordt dit

aantal bijna met tien vermenigvuldigd door de vele toeristen die de stad komen

bezoeken. Afval is vanzelfsprekend een groot probleem, waar de

hondenpoepproblematiek deel van uit maakt.

Er zijn weinig folders, flyers, … beschikbaar voor de inwoners. In het

driemaandelijks magazine Info Blankenberge verschijnt af en toe een artikel

omtrent de hondenpoepproblematiek. Ook in de toeristische brochure over afval

worden regelmatig artikels gepubliceerd over hondenpoep (ook de inplanting van

alle hondenpoepbuizen), dan vooral gericht naar de toeristen want deze vormen de

grootste groep ‘te sensibiliseren personen’. Deze informatie kunnen de mensen

bekomen op de werkplaats van Openbare Reinheid (hier kunnen inwoners ook

terecht met vragen), VVV-kantoren en via de website.

In Blankenberge gebruikt

men hondenpoepbuizen

i.p.v. hondenpoepafvalbakken.

Dit zijn metalen buizen met

een diameter die iets kleiner

is dan een blikje zodat er

geen misbruik kan ontstaan

onder de vorm van sluikstorten

van huisafval.

De werknemers van Openbare

Reinheid staan in voor de

plaatsing, onderhoud en

reiniging van de hondenpoepbuizen.

Figuur 6: hondenpoepbuis in Blankenberge

48

Op de website is een kaart beschikbaar waarop alle afvalrecipiënten aangeduid

staan. De afvalbakken staan zo ingeplant dat er binnen een straal van 250 m een

afvalbak bereikbaar is. De hondenpoepbuizen worden dagelijks

geleegd.

Vooral tijdens de winter vormt hondenpoep een groter probleem: het is kouder en

de dagen zijn korter waardoor er minder sociale controle is, bovendien wandelen

de hondeneigenaars niet zo ver (vb. tot aan de volgende hondenpoepbuis).

De toestellen die instaan voor de reiniging van de voetpaden (en het opruimen van

de hondenpoep) werken niet bij vriesweer (werken op basis van water) en

bovendien ontstaat er bij gebruik tijdens vriesweer gevaar voor ijsvorming op het

voetpad.

In 1995-1996 voerde Blankenberge de “hondenpoepmotoren”

(idee komt van Parijs

overgewaaid) in voor de

opruiming van hondenpoep.

Tegenwoordig zijn de 2 motors

vervangen door quads.

Het grote nadeel van die motors

is dat er iemand beschikbaar

moet zijn met een motorrijbewijs.

Figuur 7: hondenpoepquad in Blankenberge

Bovendien zorgde de instabiliteit soms voor problemen wanneer deze volgeladen

was met hondenpoep.

Bestuurders van de hondenpoepmotor (of –quad) dienen handige chauffeurs te

zijn daar er met 1 hand dient gereden te worden (aangezien de andere hand het

toestel bedient). Deze motors (of quads) zijn uitgerust met een soort stofzuiger die

tezelfdertijd water op de drol spuit en hem vervolgens opzuigt.

49

Figuur 8: hondenlosloopweide in Blankenberge

Blankenberge telt 1 losloopweide (sinds 2008, gelegen in de Jan Van Puttelaan)

met enkele ‘hondenspeeltoestellen’ en waar verschillende poepbuizen opgesteld

staan.

Hier werden gratis hondenpoepzakjes verdeeld maar wegens het grote misbruik

werd dit initiatief stopgezet.

Vooral hondenliefhebbers maken intensief gebruik van deze weide, er is meer

sociale controle en de gebruikers respecteren

de reglementen (hondenpoep moet opgeruimd worden). Burgers dienen dan ook te

allen tijde een zakje bij te hebben om de hondenpoep mee op te ruimen.

Verspreid over het toeristisch centrum vind je elektronische infoborden. Daarop

worden evenementen, acties en wijzigingen in de afvalkalender meegedeeld.

Op dit moment telt Blankenberge nog 29 hondentoiletten, 63 poepbuizen, 66

afvalbakken en 36 groencontainers.

In de toeristische afvalgids staan de locaties van deze voorzieningen aangeduid.

Vroeger werd aan de hand van de hondenbelasting bepaald waar de meeste

honden te vinden waren. Aan de hand van die gegevens werden op de betreffende

plaatsen de meeste voorzieningen geplaatst. Sinds de hondenbelasting afgeschaft

is, worden de zwarte gaten in de voorzieningen opgevuld en nagegaan welke

voorzieningen op welke plaatsen nodig zijn. Ook de inwoners zelf kunnen een

aanvraag indienen (gebeurt ook heel vaak), waarna na een evaluatie eventueel

overgegaan wordt tot de plaatsing van een hondenpoepbuis.

50

De hondentoiletten worden dagelijks schoongemaakt door 2 ploegen en wekelijks

ontsmet (ontgeurd) met Capturine®. Hiervoor dragen de werkmannen gewone

werkkledij en handschoenen. Er worden ook statistieken bijgehouden van het

aantal drollen die opgehaald worden uit de hondenpoepbuizen en -toiletten. Aan

de hand van die gegevens wordt dan overwogen om op bepaalde plaatsen nog

hondenpoepbuizen bij te zetten.

Blankenberge telt nog geen GAS-ambtenaren, wel beëdigde ambtenaren (zeker

telkens 1/dag op pad). Deze ambtenaren achterhalen alle vormen van zwerfvuil en

trachten uit te zoeken wie de dader is. Hiervoor werken ze samen met de politie.

De ambtenaren stellen vast en de politie handelt af (316 gevallen in 2009).

Tijdens de zomer vinden ’s morgens en ’s avonds verscherpte controles plaats

(momenten waarop de honden meestal uitgelaten worden). Op de dijk worden

borden geplaatst met de vermelding dat honden niet toegelaten zijn op het strand

(van Pasen tot 1 september).

Vooral de preventiedienst staat in voor de sensibilisatie van de hondenbaasjes.

Indien de hondenpoep wel opgeruimd wordt, ontvangen de eigenaars een kleine

beloning (vb. hondenpoepzakjes of een sleutelhanger).

Acties omtrent de identificatie en registratie van honden worden niet gehouden ( uit

cijfers blijkt dat de meeste honden geregistreerd staan bij BVIRH, 2 424 honden

t.o.v. 18 175 inwoners).

De meeste klachten komen binnen via e-mail, brief, klachtenformulier of

telefonisch. Het aantal is sterk gedaald in vergelijking met vroeger (er komen ook

positieve e-mails binnen).

Sommige mensen zijn gevoeliger voor de hondenpoepproblematiek zoals de 2de

verblijvers (aan de jachthaven). Zij zijn hier op vakantie en verwachten dan ook om

op hun wenken bediend te worden. Vaak ruimen zij de hondenpoep bovendien

meestal zelf niet op! Ook toeristen zijn moeilijk te sensibiliseren aangezien ze

slechts gedurende een korte periode in Blankenberge verblijven.

Het laten opruimen van de hondenpoep brengt soms een tweestrijd teweeg. Aan

de ene kant kan je de drol pas opruimen als hij er effectief ligt. Aan de andere kant

geef je onbewust het signaal dat de eigenaar het niet moet doen want het wordt

door Stad gedaan.

51

Ook is er een groot verschil tussen de aanwezigheid en de beleving van afval! Vb.:

de Kerkstraat is een donkere, smalle straat en hoe weinig afval er ook ligt, de

mensen zijn heel vlug geneigd te zeggen dat het daar vuil is.

1.3.5.2 Dagje mee met de hondenpoepbrigade

De hondentoiletten worden 7 dagen op 7 schoongemaakt, wekelijks ontgeurd met

Capturine®, maandelijks gefreesd (om te voorkomen dat de grond te hard

aangestampt raakt) en jaarlijks ververst (dolomiet). Blankenberge wil in de

toekomst het aantal hondentoiletten afbouwen en vervangen door

hondenpoepbuizen (vooral in het centrum).

Honden mogen niet los lopen op het strand tijdens de periode van Pasen tot

september.

De stad telt op dit moment 69 hondenpoepbuizen. Deze buizen hebben een

kleinere diameter dan die van blikjes om sluikstorten te voorkomen maar Aquarius

flesjes kunnen er jammer genoeg wel in. Deze buizen werden ontworpen door een

architect en voor het eerst in Blankenberge in gebruik genomen.

De hondenpoepquad wordt

gebruikt om poep op straat op te

ruimen, evenals de gluton die

vooral ingezet wordt om het

zwerfvuil aan te pakken.

Figuur 9: glutton in Blankenberge

Beëdigde ambtenaren zijn een grote hulp in de strijd tegen hondenpoep.

Zij zijn bevoegd om retributies uit te schrijven (€ 62) en focussen zich vooral op

preventie.

52

Er rijzen plannen om over de ganse kustlijn dezelfde afvalbakken en dispensers te

plaatsen. Momenteel lopen er onderhandelingen over de aankoop van een

geschikt type.

In Blankenberge vormen vooral de toeristen een grote probleemgroep. Daarom is

preventie vooral op deze doelgroep gericht (maar ook het moeilijkste te bereiken).

4x per jaar wordt de toeristische afvalgids in verhuurappartementen verdeeld.

Tijdens de schoonmaak van de hondentoiletten en de hondenpoepbuizen wordt

een schatting gemaakt van het aantal drollen en bijgehouden op een lijst (zie

bijlage 2 en bijlage 3). Op basis van die gegevens wordt nagegaan of een bepaald

hondentoilet veel of weinig gebruikt wordt en zo eventueel overgegaan tot het al

dan niet verwijderen ervan. Wanneer dit gebeurt, komt er een hondenpoepbuis in

de plaats. Indien er telkens veel hondendrollen liggen wordt die bepaalde

hondentoilet 2x per dag gereinigd.

Blankenberge telt verschillende diensten:

- technische dienst (is verantwoordelijk voor het onderhoud van de

hondentoiletten en hondenpoepbuizen);

- plantsoendienst;

- elektriciens;

- schilder;

- loodgieters;

- schrijnwerker

Figuur 10: hondentoilet in Blankenberge

De hondentoiletten zijn omheind met klimop of struiken. Dit zorgt voor een mooier

straatbeeld, meer privacy voor eigenaar en hond en gaat de geurhinder tegen.

53

Voor elk toilet wordt een nieuwe vuilniszak gebruikt. Deze zakken worden in de

container gedeponeerd en vervolgens naar de verbrandingsoven van Brugge

gebracht. In de toiletten is vaak kattenbakvulling te vinden, wat hier natuurlijk niet

in thuis hoort.

Figuur 11: ‘de hondenpoepbrigade’

De hondenpoepbuizen worden ook dagelijks geleegd (en de kakjes geteld),

gereinigd met Capturine® en eventueel uitgespoten met een hogedrukreiniger.

Er is een aparte wagen en ploeg voor het reinigen van de hondentoiletten en de

hondenpoepbuizen.

De maandag zijn er opvallend meer drollen te vinden in de hondentoiletten. Dit

omdat de reinigingsdienst tijdens het weekend slechts tot 12 u werkt en er dus

geen tijd is om de drukst bezochte hondentoiletten 2x te reinigen (tijdens de week

gebeurt dit wel).

De hondenpoepbuizen zijn nu al een 5-6 jaar in gebruik en de stad is er heel

tevreden over.

54

1.3.6 Ieper


Voor de inwoners zijn er geen brochures en folders over hondenpoep beschikbaar.

Wel een brochure betreffende sterilisatie en castratie van katten.

Een centraal info punt waar de huisdiereigenaars met hun vragen terecht kunnen

is er dusdanig niet maar er is wel de mogelijkheid tot het stellen van vragen via de

milieudienst en het dierenasiel.

Om de 2 jaar verschijnt een artikel in de afvalkrant over hondenpoep. Meestal gaat

het om een kleine campagne. De laatste campagne was: ‘Propere hondenbaasjes’,

waarvoor de politie haar medewerking verleende. Indien de hondenbaas de poep

van zijn geliefde viervoeter opruimde, ontving het baasje een kleine attentie.

De stad Ieper telt 6 hondentoiletten die wekelijks schoongemaakt worden (zowel

winter als zomer). In de binnenstad gebeurt dit door Ieperrein5 en in de

deelgemeenten door de groendienst. Specifieke controles i.v.m. de contaminatie

van het leefmilieu gebeuren niet, wel visuele controles door de groendienst. De

dolomietbodem wordt opgeharkt en gedesinfecteerd (ontgeurd) met Capturine®.

De hondendrollen die opgehaald worden uit de hondentoiletten worden via het

restafval verwijderd (verbrand). Exacte cijfers over het aantal hondendrollen dat

opgehaald wordt zijn niet beschikbaar.

De hondentoiletten zijn afgebakend met houten palen. Een plan met de inplanting

van de hondentoiletten is te vinden in het tijdschrift Wegwijs. Hondenweides zijn er

niet te vinden. Er wordt wel overwogen om er eventueel een in te richten op de

Esplanade.

De voorstellen voor het al dan niet plaatsen van een hondentoilet/-

weide/hondenpoepafvalbak komen vanuit de dienst en worden niet weerhouden

indien er geen garantie is op gebruik ervan.

Het Astridpark is een probleemgebied maar dan voornamelijk naar de hoveniers

toe. De meeste hondenpoep is vooral te vinden in het gras en tussen de struiken.

Ook op de vesten lopen vele honden los en daarmee gepaard gaande is er ook

meer hinder van niet-opgeruimde hondenpoep. De vestingwachter (zie bijlage 8)

5 Ieperrein: schoonmaakbedrijf gevestigd in Brugge

55

spreekt de baasjes die de hondenpoep niet opruimen wel aan.

De stad beschikt niet over een “hondenpoepmotor” of iets dergelijks.

Echt grote campagnes zijn er nog niet gehouden in Ieper. Wel wordt occasioneel

via wijkwerking de hondenpoepproblematiek aangepakt. Zo werd al een brief

rondgestuurd (naar de bewoners van een bepaalde wijk) met alle nodige informatie

over honden(poep).

Het restafval wordt bij ophaling gewogen en afgerekend. De inwoners hebben een

container met chip en betalen € 0,17/kg. Sommige inwoners werken nog met de

klassieke vuilniszakken; deze worden niet gewogen.

Er is geen verschil in het aantal en soort klachten die binnenkomen in vergelijking

met vroeger. De meeste klachten hebben te maken met hinder door hondenpoep

en vuile voetpaden en komen binnen via de milieudienst, de groendienst en de

politie (stadswachten als aanspreekpunt) binnen.


Artikel 4.6.2

In de openbare parken en wandelpaden is het verboden honden te laten loslopen

of deze met de leiband op de aanplantingen te leiden en er schade aan te richten.

Honden, zelfs aan de leiband gehouden, worden niet toegelaten op de

speelpleinen en in andere openbare ruimten ingericht of bestemd om er kinderen

te laten spelen.

Artikel 4.7.1

De bossen, eigendom van een openbaar bestuur, die voor het publiek opengesteld

worden, zullen het gehele jaar van zonsopgang tot zonsondergang uitsluitend en

alleen voor voetgangers toegankelijk zijn.

Tussen zonsondergang en zonsopgang is het de bezoekers verboden in het bos te

verblijven. Honden moeten aan de leiband gehouden worden.

56

Artikel 7.2.1

De honden moeten steeds aan een leiband gehouden worden op de openbare

weg, in openbare plaatsen en in de parken voor zover het bebouwde kommen

betreffen.

De honden moeten tevens een halsband dragen waaraan de medaille is bevestigd

die uitgereikt wordt bij de betaling van de provinciale belasting.

Artikel 7.2.2

Kwaadaardige honden moeten bovendien een stevige muilband dragen.

Artikel 7.2.3

Dwalende of verloren honden, die gevangen worden, zullen in het stedelijk

schuthok opgesloten worden indien hun eigenaar niet gekend is. Indien ze drager

zijn van een halsband waarop het adres van de eigenaar voorkomt, zal de politie

de eigenaar verwittigen, die zal gehouden zijn de hond binnen de veertien dagen

weg te halen en de kosten van onderhoud te betalen.

Geeft de eigenaar geen gevolg aan deze verwittiging binnen de gestelde termijn,

dan zal dit verondersteld worden, dat de eigenaar afstand doet van zijn dier.

Honden die geen eigenaar meer hebben en die geruime tijd in het schuthok

verblijven zonder dat een derde, buiten de dienst van de dierenbescherming, zich

erom bekommert, zullen door een veearts mogen afgemaakt worden.

Artikel 7.2.4

In de bebouwde kommen, de woonwijken en in de aaneen gebouwde huizen, zijn

de houders van honden verplicht te zorgen dat hun dieren, zonder de wil van hun

eigenaar, niet op de openbare weg kunnen komen of in de aanhorigheden en

tuinen van de buren.

Artikel 7.2.5

De eigenaars of bewakers van honden, moeten ervoor zorgen dat hun honden de

drempels, de voetpaden en de gevels niet bevuilen met hun uitwerpselen. In

voorkomend geval zijn zij ertoe gehouden de uitwerpselen zelf te verwijderen en de

plaats te reinigen.

57

Artikel 7.2.6

Het is verboden met honden van het ras Pit Bull Terriër (of Amerikaanse

Staffordshire-Terriër) op het grondgebied van de gemeente Ieper te komen, te

verblijven of er dergelijke honden te houden.

58

1.3.7 Brugge


In Brugge bestaan er flyers en raamaffiches over honden en hondenpoep en het

stadsbestuur is volop bezig met het ontwerp van een nieuwe mascotte voor de

hondenpoepproblematiek. In het voorjaar van 2011 zou deze gelanceerd worden.

Informatie over honden en hondenpoep kunnen de inwoners bekomen aan de

infobalie (waar ook allerhande info omtrent de stad kan verkregen worden) en bij

de Dienst Leefmilieu. Er zijn geen informatiekiosken in de stad. Er zijn enkel

affiches beschikbaar die meegegeven worden met de personen die een klacht

indienen.

De gemeenschapswachten spelen een belangrijke rol in de strijd tegen

hondenpoep. Geregeld worden acties gehouden om het hondenpoepprobleem in

de stad aan te pakken.

Een dergelijke campagne bestaat uit 4 fases: gedurende de 1ste fase worden

mobiele borden geplaatst op plaatsen waar er veel hondenpoepoverlast is,

gedurende de 2de en 3de fase spreken de gemeenschapswachten mensen aan en

rapporteren ze en in de laatste fase stelt de politie zich verdekt op om overtreders

op heterdaad te betrappen.

Tot op heden bestaat er nog geen centraal info punt waar zowel honden- als niet-

hondeneigenaars terecht kunnen met vragen maar er zijn plannen om een e-loket

op te richten waar mensen via e-mail hun vraag kunnen stellen. Sinds juni 2009 is

er wel een meldpunt; dit is een soort digitale klachtenfiche die via de algemene

website gedownload kan worden en waarop inwoners hun klacht/vraag kwijt

kunnen. Deze meldingen komen binnen bij de dienst informatica die de

vraag/klacht dan doorstuurt naar de betreffende dienst.

Een hondenpretpark is er ook niet.

Op basis van de overlast (ervaren en aangegeven door de inwoners of

wijkagenten) wordt overgegaan tot het al dan niet plaatsen/verwijderen van een

hondentoilet/hondenpoepbak/hondenloopweide.

59

Er zijn 30 sensibilisatieborden over hondenpoep beschikbaar die op vraag van de

inwoners geplaatst kunnen worden waaronder 8 vaste op 4 vaste locaties

(Kolenkaai, Zeebrechtspark, Edgar Desmedt plantsoen en de Rederskaai) en 22

mobiele (waarvan er nog slechts 12 overblijven ten gevolge van diefstal).

De stad telt 4 hondentoiletten (Sint-Amandsplein, Baliestraat, Annuntiatenstraat en

de Watervlietstraat) en 1 hondenloopweide (Gulden Kamer).

Frederik Geers is verantwoordelijk (Dienst Leefmilieu) voor de hygiëne en reiniging

van de hondentoiletten en hondenpoepafvalbakken. De hondentoiletten worden

dagelijks met uitzondering van het weekend schoongemaakt. De plaspaal wordt

wekelijks besprenkeld met FrescureExtract®. De stadswerklieden dragen hierbij

gewone stadswerkkledij en –handschoenen.

Vooral tijdens de vakanties onderneemt de stad maatregelen gericht naar toeristen

(want deze groep vormt het grootste probleem) om het hondenpoepprobleem aan

te pakken. In Zeebrugge worden hondenpoepzakjes uitgedeeld en ontvangen de

eigenaars die de hondenpoep opruimen hondensnoepjes als beloning.

Er is geen hondenpoepmotor beschikbaar en er worden geen acties betreffende de

identificatie en registratie van honden georganiseerd.


Artikel 1

Honden moeten aan de leiband gehouden worden op de openbare wegen, op het

openbaar domein, in de duinen, op de zeedijk, op de begraafplaatsen en op het

strand in de zone waar en in de perioden wanneer honden er toegelaten zijn.

Artikel 2

Het is de eigenaars of begeleiders van honden die agressief of geneigd zijn te

bijten, verboden met deze dieren op de openbare weg, het openbaar domein, de

duinen, de zeedijk, de begraafplaatsen, het strand op de plaatsen waar en in de

perioden wanneer honden er toegelaten zijn of in de voor het publiek toegankelijke

plaatsen te komen, indien deze honden niet voorzien zijn van een muilband.

60

Artikel 3

Met uitzondering van blinden of andere gehandicapten met hun geleidehond is de

toegang met honden verboden tot:

- de stedelijke zwembaden;

- de speelpleinen;

- de sportvelden en sporthallen;

- het strand en de zee tijdens de periode vanaf 15 maart tot en met 30

september op het gedeelte ten noordoosten begrensd door de havendam

en ten zuidwesten door de terminus van de zeedijk.

Artikel 4

De eigenaars of begeleiders van honden moeten er voor zorgen dat hun hond(en),

de openbare wegen, het openbaar domein, de duinen, de zeedijk, het strand, de

parken, de plantsoenen, de trottoirs, de wandelwegen en de private eigendommen

niet bevuilen met hun uitwerpselen.

Op al deze vermelde plaatsen moeten de eigenaars of begeleiders steeds in het

bezit zijn van een zakje voor het verwijderen van de uitwerpselen van hun dier.

Uitzondering aan deze verplichting wordt gemaakt voor blinden of andere

gehandicapten met geleidehond.

Het zakje moet een minimum afmeting van 20 cm op 30 cm hebben en moet

dichtgeknoopt kunnen worden.

Het zakje moet op het eerste verzoek van de politie getoond worden.

De eigenaars of begeleiders van honden zijn verplicht op al deze plaatsen de

uitwerpselen van de hond onmiddellijk te verwijderen met behulp van het daartoe

bestemde zakje.

De bepalingen van dit artikel ontslaan de aangelanden niet van hun verplichting de

bepalingen betreffende het rein houden van de stad na te leven.

Artikel 5

Het verbod van toegang met honden wordt kenbaar gemaakt door middel van

een rond bord in witte kleur met rode rand en zwart symbool.

61

Artikel 7

Voor zover door wetten en algemene of provinciale reglementen of besluiten die

op dit vlak bestaan geen andere straffen voorzien zijn, worden de inbreuken op

deze verordening bestraft met een gevangenisstraf van één tot zeven dagen en

met een geldboete van één tot vijfentwintig frank of met één van deze straffen

alleen.

62

1.3.8 Roeselare


Inwoners kunnen informatie over honden en hondenpoep bekomen bij de

Milieudienst en de Stedelijke Werkplaatsen.

De Stad beschikt over een flyer om de mensen te sensibiliseren over hondenpoep

alsook banners om de mensen aan te sporen de hondenpoep op te ruimen.

Op de Milieudienst zijn ook affiches te verkrijgen en uniek in vermoedelijk gans

Vlaanderen “hondenpoepvlagjes” (kleine vlagjes met de afbeelding van een hond

die zijn behoefte doet met een streep erdoor die men bij overlast van hondenpoep

in de drol kan aanbrengen. Op die manier wordt de hondendrol visueel extra

benadrukt en wordt de overtreder ermee geconfronteerd.).

Via de website is er een meldpunt dieren, waar inwoners zeker terecht kunnen met

hun vragen betreffende honden (wat tot nu toe het meest gebeurt).

Met klachten kunnen ze op de Milieudienst, bij de Stedelijke Werkplaatsen, het

sociaal huis Wel-Wel, de wijkwerking, de klachtenmelding op de website van de

stad of via het info punt terecht.

De meeste klachten gaan over hondenpoep in de winkelstraten en op de stoep en

komen vooral ’s middags en ’s avonds binnen; dit zijn de momenten waarop de

meeste mensen hun hond uitlaten. Voornamelijk ’s avonds laat wanneer de hond

nog een laatste keer wordt uitgelaten. De sociale controle is dan veel minder en zo

wordt er dan ook minder hondenpoep opgeruimd.

Het aantal klachten is verminderd ten opzichte van vroeger, vermoedelijk omdat er

zoveel aandacht aan deze problematiek besteed wordt en er zoveel acties

ondernomen worden.

De meeste klachten over hondenpoep zijn afkomstig van een ouder publiek, maar

het is niet eenvoudig om hier zicht op te krijgen.

Verspreid over de stad staan elektrische infoborden waarop boodschappen en

campagnes over o.a. hondenpoep kunnen meegedeeld worden.

Roeselare beschikt noch over een hondenlosloopweide noch over hondentoiletten

daar het stadsbestuur deze toiletten niet proper en onhygiënisch acht. Bovendien

brengen hondentoiletten meer werk met zich mee op het gebied van onderhoud en

reiniging en zorgen ze vaak voor geuroverlast.

63

Alle hondeneigenaars dienen altijd een hondenpoepzakje bij zich te hebben, de

hondenpoep zelf op te ruimen en in de gemeentelijke afvalbakken te gooien. Er

worden geen speciale hondenpoepafvalbakken voorzien daar de gewone

afvalbakken op regelmatige tijdstippen geleegd worden.

Er werden al verscheidene sensibilisatiecampagnes gehouden betreffende

hondenpoep zoals het uitdelen van flyers, het ophangen van banners, het

publiceren van persartikels in het info blad en een speciale editie van de

zwerfvuilopkuisdag6, volledig gewijd aan de hondenpoepproblematiek.

Wanneer mensen betrapt worden door een GAS-ambtenaar bij het niet opruimen

van hondenpoep riskeren ze een administratieve geldboete van € 60.

Stad Roeselare beschikt niet over een hondenpoepmotor.

Echte probleemgebieden zijn er niet. Wel wordt er meer hondenpoep

waargenomen in de groenzones en plaatsen waar er minder bebouwing is (langs

lange muren, …).

Acties betreffende de identificatie en registratie van honden worden niet

georganiseerd.


Artikel 2.2.1.2

a) Honden moeten aan de leiband gehouden worden op de openbare weg en

op het openbaar domein van de stad, zowel binnen als buiten de

bebouwde kom. Het College van Burgemeester en Schepenen kan

afwijkingen voorzien voor plaatsen waar dit verbod niet geldt;

b) de eigenaars of houders van dieren moeten er zorg voor dragen dat hun

dieren de parken en plantsoenen, huisdrempels en gevels, straten en

6 De jaarlijkse grote zwerfvuilopkuisactie, die i.s.m. met scholen, particulieren, verenigingen, wijkcomités

en bedrijven doorgaat, is vooral een sensibiliserende en symbolische actie om de burger dichter te

betrekken bij het beleid van de stad en de burgerzin van omwonenden en gebruikers aan te scherpen

ten behoeve van de strijd tegen het zwerfvuil.

64

trottoirs, wandelwegen en sportvelden, gelegen binnen de bebouwde kom,

niet bevuilen met hun uitwerpselen;

c) de begeleiders, met uitzondering van de blinden en rolstoelgebruikers,

moeten steeds in het bezit zijn van een zakje voor het verwijderen van de

uitwerpselen van hun dier. De gebruikte zakjes betreffen enerzijds de

hiervoor in de handel te koop aangeboden zakjes en anderzijds plastiek

zakjes die een minimum afmeting van 20 cm op 20 cm hebben zodat ze

dichtgeknoopt kunnen worden. Het zakje moet, op eerste verzoek van de

politie, vertoond worden. De begeleiders van de honden, met uitzondering

van de blinden en rolstoelgebruikers, moeten de uitwerpselen van hun

hond onmiddellijk verwijderen met het zakje;

d) de bepalingen van punten c en d ontslaan de aangelanden niet van hun

verplichting betreffende reiniging.

65

1.3.9 Tongeren


In de jaren ‘90 werden er in de gemeente 3 hondentoiletten aangelegd. Hiervan is

er al één opgedoekt. De resterende hondentoiletten zullen op termijn ook

verwijderd worden. De reden hiervoor is dat ze weinig gebruikt worden en het

stadsbestuur ze onhygiënisch acht.

De toiletten worden elke dag door de technische dienst van de stad

schoongemaakt.

Vanaf juni dit jaar werd de nieuwe hondenloopweide in gebruik genomen. Deze

bevindt zich op een stuk grond die gehuurd wordt van een particulier. Locatie:

Oude Blaarstraat, dicht bij het centrum aan de ingang van het natuurgebied de

Kevie. Er werd een toegangspoort, 3 zitbanken uit gerecycleerd materiaal en een

hondenpoepafvalbak voorzien. Ook hier geldt de opruimplicht. De technische

dienst staat in voor het ledigen van de hondenpoepafvalbakken en een plaatselijke

aannemer is verantwoordelijk voor het onderhoud van de loopweide.

Er zijn geen cijfers beschikbaar van de opgehaalde hoeveelheid hondenpoep.

De stad Tongeren heeft een overeenkomst met het dierenasiel Sint-Truiden die

een permanente dienst van 24 op 24 uur heeft waarbij alle loslopende honden en

katten (na telefonisch contact met de politie) door hen worden opgehaald.

Er werden in het verleden regelmatig klachten in verband met hondenpoep bij de

milieudienst gemeld (vooral overlast in het centrum). Tegenwoordig gebeurt dit nog

sporadisch.

In 2009 was er een actie in samenwerking met Bayer waarbij 6 000 potjes met

hondenpoepzakjes (de Doggybag) werden verspreid onder de Tongerse bevolking

via de dierenartsen, de apothekers, het administratief centrum "Praetorium" en de

politie.

Jaarlijks houdt de politie ook in het voor- en in het najaar een grote

hondenpoepactie. Lokale politieagenten (in burger) voeren dan gedurende één

maand controles uit op het gebruik van de hondenpoepzakjes.

Ook via het GAS (gemeentelijke administratieve sancties) wordt het

hondenpoepprobleem aangepakt en PV’s opgesteld.

66

In de woonwijken Paspoel, Nieuw-Tongeren en De Locht kan men gratis gebruik

maken van dispensers van hondenpoepzakjes met bijhorende

hondenpoepafvalbak.

Op deze manier kunnen in deze sociale woonwijken, waar ten gevolge van de

flatgebouwen veel mensen (en honden) op een kleine oppervlakte samenleven,

stoepen, speelpleintjes en plantsoenen rein gehouden worden.

De (volle) hondenpoepzakjes mogen gedeponeerd worden in de stadsvuilbakjes of

de speciaal hiervoor voorziene hondenpoepafvalbakken (sociale wijken).

De gemeente kan de kosten voor het opruimen van de hondenpoep verhalen op

de hondeneigenaar via het belasting reglement op het opruimen van sluikstorten.

Er zijn geen cijfers over de hoeveelheid hondenpoep die uit de hondentoiletten

opgehaald wordt beschikbaar.


Artikel 49

De eigenaar of begeleider, die zich met een hond op de openbare weg of

openbare ruimte bevindt, is verplicht steeds in het bezit te zijn van voldoende

zakjes om de uitwerpselen in te bergen.

Het zakje voor het verwijderen van de uitwerpselen moet op het eerste verzoek

van de politie getoond worden.

Het is de eigenaar of begeleider van een hond verboden het dier zich op de

openbare weg of op aanpalende terreinen, van zijn uitwerpselen te laten ontdoen.

Indien de hond zich toch op deze plaatsen ontlast, is de eigenaar of begeleider

verplicht de uitwerpselen onmiddellijk te verwijderen, in welk geval de overtreding

niet sanctioneer baar is.

Wanneer de eigenaar of begeleider van de hond weigert de uitwerpselen op te

ruimen, mag de bevoegde ambtenaar de nodige maatregelen nemen om de

uitwerpselen te laten opruimen op kosten en risico van de eigenaar of de

begeleider.

Uitzondering aan deze verplichting wordt gemaakt voor blinden met geleidehond of

andere personen met een handicap die zelf fysisch niet in staat zijn om de

uitwerpselen te verwijderen

67

1.3.10 De Panne


Het stadsbestuur beschikt over de folder “Mijn baasje schept op” en het boekje

“Zeg me waar en wanneer”. Beide bevatten algemene informatie over honden en

hondenpoep zoals een opsomming van de zones waar honden los mogen lopen

en de hondenpoepcampagne van 2009. De folder is opgemaakt in 3 talen

(Nederland, Engels en Frans) zodat ook anderstalige toeristen aangesproken

worden.

Deze informatie kunnen de bewoners verkrijgen aan de infobalie van het stadhuis

en via de website.

Een centraal infopunt bestaat er niet echt maar zowel honden-als niet-

hondeneigenaars kunnen met hun vragen terecht bij de milieudienst van de Stad

(via het e-loket, telefoon of fax).

De Panne beschikt niet over informatiekiosken maar doorheen de stad staan

ruiters opgesteld met informatie over de grote hondenpoepcampagne van 2009.

Een hondenpretpark is er ook niet te vinden.

De Panne werkt, net zoals Blankenberge, sinds enkele jaren met

hondenpoepbuizen. Tegenwoordig beschikt De Panne al over 33

hondenpoepbuizen en 25 hondentoiletten. Er werden bij wijze van pilootproject 3

hondenpoepbuizen geïnstalleerd en grondig geëvalueerd (worden ze effectief

alleen voor hondenpoep gebruikt) alvorens overgegaan werd tot de installatie van

meerdere. Hiervoor vertrok men van het in kaart brengen van alle afvalbakken in

stad. Op basis van deze gegevens werden de zwarte gaten in de voorzieningen

opgevuld en nagegaan op welke plaatsen hondenpoepbuizen nodig waren.

De plaatsing/verwijdering van een hondenpoepbuis/hondentoilet gebeurt in overleg

met de reinigingsdienst, de milieuraad en de inwoners. Zo staan de

hondentoiletten op strategische plaatsen geïnstalleerd (zoals langs wandelwegen

en pleintjes).

De reinigingsdienst is verantwoordelijk voor het schoonmaken van de

hondentoiletten en de hondenpoepbuizen. Deze worden gedurende het seizoen

(lente, zomer) dagelijks schoon gemaakt, behalve tijdens het weekend. Gedurende

de winterperiode gebeurt dit minder frequent (enkel als ze vol zijn). De

hondentoiletten worden wekelijks ontgeurd met Capturine®. De reinigingsdienst

68

draagt hiervoor, met uitzondering van handschoenen, geen speciale kledij.

Er zijn geen cijfers over de hoeveelheid hondenpoep die jaarlijks uit de

hondentoiletten opgehaald wordt beschikbaar.

Het stadsbestuur ondervindt tijdens de zomer niet meer hinder van hondenpoep

achtergelaten door honden van toeristen. Dit in tegenstelling tot Blankenberge

waar de hondenpoepoverlast wel enorm toeneemt tijdens de zomermaanden.

Net zoals in de meeste gecontacteerde steden zorgt hondenpoep voor een grotere

overlast tijdens de winter, dit wegens de verminderde sociale controle.

Het stadsbestuur heeft de overlast van hondenpoep op straat onder controle maar

op de onverharde wegen naar het strand en in de plantsoenen is wel nog steeds

veel hondenpoep te vinden.

Het stadsbestuur heeft al verschillende acties ondernomen om de

hondenpoepproblematiek aan te pakken waaronder de grote hondencampagne in

2009. Het startschot van deze campagne werd gegeven met een

theatervoorstelling en een hondendag (met allerlei activiteiten met en voor honden

zodat honden ook eens op een positieve manier in de belangstelling kwamen te

staan). Voor deze campagne werd een folder met een eenvoudig campagnebeeld

ontworpen door een ontwerpbureau van De Panne. Het stadsbestuur wilde dit

campagnebeeld (zie bijlage), nl. dat de boete voor het niet opruimen van de

hondenpoep € 250 bedraagt, in het straatbeeld brengen. Oorspronkelijk was deze

campagne sensibiliserend bedoeld maar deze aanpak bleek niet te werken

vandaar dat de boete verhoogd werd tot € 250 (om zo ook een schrikeffect te

bekomen). Deze maatregel werkt want sindsdien komt er veel minder overlast door

hondenpoep voor. De campagne werkte wel met een mascotte maar had, in

tegenstelling tot de steden Oostende en Hasselt, geen naam.

In mei 2009 werden verschillende GAS-ambtenaren in dienst genomen. Dankzij de

invoering van GAS werd het gemakkelijker om sluikstorten aan te pakken, maar

sluikstorten door hondenpoep blijft moeilijk vast te stellen. Deze GAS-ambtenaren

zijn ook gemachtigd om hondenbaasjes aan te spreken op het al dan niet

bijhebben van hondenpoepzakjes. Indien dit niet het geval is, kan de persoon in

kwestie een boete krijgen (startend vanaf € 25, afhankelijk van herhaling).

GAS-ambtenaren gaan elke dag de baan op om hondenbaasjes op heterdaad te

betrappen, soms zelfs vóór en na de kantooruren. Deze acties verloren na verloop

69

van tijd hun effect daar de GAS-ambtenaren herkend werden. Hierdoor rijzen er

plannen om ook de personen van de reinigings- en groendienst de GAS-

bevoegdheid te geven (aanstelling door de gemeente en een vijfdaagse opleiding).

De inwoners nemen soms ook zelf initiatief in de strijd tegen hondenpoep. Zo was

er een bepaalde wijk, grenzend aan een natuurgebied, waar veel overlast door

hondenpoep was. Als reactie hierop plaatsten de inwoners bordjes met zelf

geschreven poëzie.

Een ander initiatief bestond erin dat een inwoner op eigen houtje hondenpoep ging

opruimen. Deze actie zorgde soms voor wrevel tussen bepaalde inwoners

waardoor het stadsbestuur besloten heeft om in de toekomst geen

eenpersoonsinitiatieven meer te steunen.

Het stadsbestuur werkt ook met een soort “kliklijn”. Wie veel hinder van

hondenpoep ondervindt op een bepaalde plaats, kan een telefoontje doen naar de

milieudienst. Hierna wordt deze plaats grondig gereinigd (eventueel ook

frequenter) en veel ruiters met het campagnebeeld (hoge boetes voor het niet

opruimen van hondenpoep) geplaatst. De GAS-ambtenaren worden hier ook van

op de hoogte gebracht zodat ze een oogje in het zeil kunnen houden. Tenslotte

wordt er ook gecommuniceerd naar de beller. Door deze aanpak kom je in een

positieve spiraal terecht en tonen de inwoners ook meer begrip voor de situatie als

ze merken dat hun oproep effectief gevolg krijgt.

Het stadsbestuur gebruikt dezelfde signalisatieborden omtrent honden en

hondenpoep als in Gent. Deze acht De Panne echter niet echt duidelijk vandaar

dat in 2011 nieuwe signalisatieborden op het strand geplaatst zullen worden. Het

zullen “dubbele borden” zijn (2 borden boven elkaar die gewisseld kunnen worden)

met onderaan een bordje voorzien voor de data (waarop die borden van

toepassing zijn). Bovendien zal de hoofdredder (die ook GAS bevoegdheid heeft)

van half juni tot half september sensibiliserend op het strand optreden. Dit houdt in

dat hij hondeneigenaren die zich met hun hond gedurende die periode op het

strand begeven hierop zal aanspreken.

De Panne beschikt niet over een hondenpoepmotor, wel over een Glutton (die ook

ingezet wordt om ander zwerfvuil op te ruimen).

70

Echte probleemgebieden zijn er niet. Overlast door hondenpoep in het centrum valt

goed mee (mede dankzij de grotere sociale controle). Op de onverharde wegen

naar het strand, midden in verkaveling komt hondenpoep nog redelijk veel voor.

Het stadsbestuur organiseert geen acties i.v.m. de identificatie en registratie van

honden.

Vroeger kwamen heel veel klachten over hondenpoep binnen maar sinds de

campagne van 2009 is dit sterk gedaald. Een duidelijk teken dat de genomen

maatregelen werken! Vroeger waren er enkele hardleerse baasjes die weigerden

de hondenpoep van hun geliefde viervoeter op te ruimen maar dankzij de hoge

boetes (€ 250) leren zij stilaan hun lesje. Doordat het al heel moeilijk is om

overtreders op heterdaad te betrappen, laat staan 3x, heeft het stadsbestuur

besloten zo’n hoge boetes uit te schrijven bij de eerste overtreding. Op die manier

worden de overtreders afgeschrikt en aangespoord om de hondenpoep op te

ruimen.

Klachten over hondenpoep komen vooral tijdens de winter, ’s avonds en ’s

morgens vroeg binnen en zijn afkomstig van zowel inwoners, tweede verblijvers als

toeristen. Om aan dit probleem het hoofd te bieden werden GAS-ambtenaren

“undercover” op de betreffende plaats ingezet (vb. in het park, in de auto). Het

grote nadeel hiervan was dat de GAS-ambtenaren zeer vlug herkend werden en

de mogelijke overtreders dus niet op heterdaad betrapt konden worden.

De meest voorkomende problemen i.v.m. huisdieren in het algemeen hebben

betrekking op honden die in de auto achter blijven, blaffende honden op

appartementen, honden die aan de leiband buiten aan een appartementsblok

vastgebonden blijven en het houden van exotische dieren zonder vergunning.


Artikel 42

Het is verboden honden te laten rondzwerven op de openbare wegen en plaatsen

op het ganse grondgebied van de Gemeente.

71

Artikel 43

Honden dienen steeds aan de leiband te worden gehouden en dit op het ganse

grondgebied van de Gemeente.

Artikel 44: De toegang met honden is verboden

a) Tot de begraafplaatsen, met uitzondering van de blinden of andere

gehandicapten met hun geleidehond;

b) het gemeentelijk zwembad;

c) het strand tussen Canadezenplein en het Monument van Leopold I behalve

op de strandterrassen van de etablissementen die langs de Zeedijk

gevestigd zijn en binnen de geconcessioneerde stranduitbatingen,

onverminderd de bepalingen van art. 43, en dit voor zover de

aanwezigheid van honden door de terraseigenaar of concessionaris wordt

gedoogd. In dit geval nemen laatstgenoemden de taak op zich hun gebied

constant rein te houden. De machtiging tot het toelaten van honden kan

ten allen tijde door de burgemeester worden ingetrokken indien de

verplichting tot reiniging niet wordt nageleefd;

d) op het Jeanne D'Arcplein.

Artikel 45: Honden op het strand

In afwijking van de bepalingen in art. 43 is het toegelaten de honden zonder

leiband te laten lopen op het strand ten westen van het Bortierplein in de periode

30 september tot 1 juni.

In afwijking van de bepalingen in Art. 44c is het toegelaten op het strand, tussen

het Canadezenplein en het monument van Z.M. Leopold I de honden aan de

leiband te laten lopen in de periode van 1 oktober tot 31 maart.

Artikel 47

Gevaarlijke honden dienen telkens zij op straat komen drager te zijn van een

muilkorf. Het is verboden honden van het ras Pit Bull Terriër te houden of te laten

verblijven op het grondgebied van de Gemeente.

72

Artikel 48

De eigenaars of houders van honden moeten de nodige maatregelen nemen zodat

het geblaf van hun dieren niet storend is voor de omwonenden.

Artikel 46

De eigenaars van honden dienen er zorg voor te dragen dat hun dieren de

plantsoenen en de parken, de huisdrempels en de gevels, de straten en de

voetpaden, de wandelwegen, de sportvelden en de zachte bermen van paden en

wegen, het strand, de duinen en het bos niet bevuilen met hun uitwerpselen. Op al

deze plaatsen moeten de eigenaars of begeleiders steeds in het bezit zijn van een

zakje voor het verwijderen van uitwerpselen van hun dier. Het opvulzakje moet op

het eerste verzoek van de politie getoond worden. De eigenaars of begeleiders van

honden zijn verplicht op de voormelde plaatsen de uitwerpselen van de hond

onmiddellijk te verwijderen met behulp van het daartoe bestemde zakje. De

bepalingen van dit artikel zijn niet van toepassing op de blinden en andere

gehandicapten met hun geleidehond. Deze bepaling ontslaat de aangelanden niet

van hun verplichting inzake reiniging.

73

1.3.11 Knokke – Heist


Bij de aanvang van het hondenpoepproject in 2002 werd een mapje (zie bijlage)

opgemaakt met daarin affiches “Wat mag en wat mag niet in Knokke-Heist”, de

locaties van de hondenhoekjes en andere nuttige informatie over honden en

hondenpoep.

Bij de opstart van het hondenpoepproject werd nagegaan op welke locaties er veel

hondenpoepoverlast was. Op deze plaatsen werden dan vervolgens

hondenhoekjes ingericht. In eerst instantie werd gewerkt in de deelgemeente Heist.

Later breidde het project zich uit naar Duinbergen en Knokke.

Dit project kwam er als een soort vervolg op de grote algemene netheidscampagne

Obi (inktvisje) in 2002. Via deze grootschalige campagne wilde het stadsbestuur

het zwerfvuil in de stad aanpakken. De hoofdfiguur was Obi, een blauw inktvisje.

Het project verwierf veel naambekendheid en publiciteit maar werd in 2006 jammer

genoeg vervangen door de campagne “Net zoveel mooier”. “Oog voor afval” werd

het laatste project. De 3 campagnes brachten telkens weer de problematiek

omtrent zwerfvuil (waaronder hondenpoep ook valt) onder de aandacht maar het is

jammer dat dit telkens met een ander campagnebeeld gebeurde. Voor de affiche

van het laatste project werd geopteerd voor een positieve boodschap, nl. ”Oog

voor afval, bedankt” (met de afbeelding van een persoon die de hondenpoep van

zijn hond opruimt). Volgens het stadsbestuur werkt deze benadering en zijn de

mensen veel vlugger geneigd de affiche uit te hangen dan wanneer er bv. een

hondendrol op afgebeeld staat (wordt als ‘besmeurend’ ervaren).

Er werden al verscheidene folders, posters en flyers gemaakt rond hondenpoep.

Ook op de website vindt men informatie m.b.t. de politieverordening op dieren en

de locatie van de hondenhoekjes.

Al deze informatie ligt ter beschikking in het gemeentehuis bij de gemeentelijke

Preventiedienst, de Milieudienst en bij Horizonnet (concessiehouder die het

gemeentelijk afvalbeleid coördineert).

Zowel honden- als niet-hondeneigenaars kunnen met hun vragen terecht bij de

gemeentelijke Preventiedienst en Horizonnet.

Knokke-Heist beschikt noch over informatiekiosken noch over een hondenpretpark.

74

Bij de plaatsing van een hondenhoekje wordt gelet dat dit zo ver mogelijk van de

huizen ligt. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan de oriëntatie van de

hondenhoekjes. Alle hoekjes zijn zo geplaatst dat ze niet de ganse dag in de zon

liggen. De bodem bestaat uit dolomiet en rijnzand (verhindert het samenklitten tot

grote brokken) en houten palen vormen de afrastering.

Op dit moment telt Knokke-Heist 18 hondenhoekjes:

Heist:

1. Kerk Heist

2. markt Heist

3. Elizabethlaan t.h.v. Noordstraat

4. Elizabethlaan t.h.v. Polderstraat

5. Pannenstraat t.h.v. Het Anker

6. Oostwinkel, Scheurleg

Duinbergen:

7. Kerk Duinbergen

Knokke:

8. Parking Stormmeeuw Knokke

9. Elizabethlaan t.h.v. La Réserve

10. Elizabethlaan t.h.v. Koningslaan

11. Elizabethlaan t.h.v. Vlaamspad

12. hoek Cottagepad met Franspad

13. Vlierpad

14. Zegemeer t.h.v. Sportlaan

15. Zegemeer t.h.v. Georginapad

16. Gemeenteplein t.h.v. Oude Tramweg

17. Albertlaan t.h.v. het gemeentehuis

18. Bayauxlaan/Koningslaan op het Verzetsplein

De gemeentelijke milieuwerkers zijn verantwoordelijk voor de hygiëne en het

schoonmaken van de hondenhoekjes en afvalbakken. Hierbij worden behalve het

dragen van handschoenen geen specifieke maatregelen genomen. De

hondenhoekjes worden zesmaal per week schoongemaakt en tijdens de zomer

wekelijks ontsmet met Capturine®. Verder worden er geen bijkomende controles

i.v.m. de hygiëne op die plaatsen uitgevoerd.

75

Om na te gaan of de hondenhoekjes al dan niet effectief zijn, worden de drollen

geteld en de aantallen bijgehouden. Zo haalden de medewerkers vorig jaar meer

dan 38 000 drollen op uit de hondenhoekjes. Een duidelijk bewijs dat deze hoekjes

dus werken. Ook inwoners kunnen een aanvraag indienen d.m.v. een

meldingsformulier.

De hondenpoepzakjes mogen in de gewone afvalbakken gegooid worden of in de

hondenhoekjes (hondentoiletten) achtergelaten. Om sluikstorten tegen te gaan

werd de opening van de gewone afvalbakken verkleind zodat enkel blikjes en klein

afval er nog door kunnen.

Hondenloopweides zijn er niet maar tussen 16 oktober en 14 maart mogen de

honden vrij rond lopen op het strandgedeelte voorbij surfers paradise t.h.v.

Appelzakstraat richting de grens van Nederland.

Op vraag van de hondenliefhebbers werd deze periode aangepast opdat honden

dan tussen 15/09 en 15/06 toegelaten zouden zijn op het strand. Dit bracht met

zich mee dat er veel klachten binnen kwamen over honden die tegen het

strandmateriaal van de concessiehouders plasten. Daarom werd deze maatregel

weer ingetrokken. Vanaf 15/03 mogen honden dus niet mee rop het strand en

gedurende de eerste weken vinden dan ook verscherpte controle plaats op het

strand.

Op regelmatige basis organiseert het gemeentebestuur i.s.m. de concessionaris

sensibiliseringsacties rond Afvalbeleid en netheid in de gemeente (inclusief

hondenpoep). In het straatbeeld worden affiches opgehangen (paasaffiche, affiche

met hond die zelf hondenpoep opruimt).

De bewoners kunnen zelf affiches aanvragen om uit te hangen.

In 2008 werden 253 enquêtes afgenomen van hondeneigenaren. In de enquête

kwamen volgende vragen aan bod: Heeft u een hondenpoepzakje bij?, Bent u op

de hoogte van het hondenpoepbeleid van Knokke-Heist?, Weet u waar de

hondenhoekjes zich bevinden?, Bent u hier als toerist/2e verblijver/ inwoner?,

Heeft u nog suggesties voor het stadsbestuur?. De resultaten werden voorgelegd

aan het College en via affiches bij dierenspeciaalzaken en dierenartsen en

persartikels terug gekoppeld naar de bevolking. Positieve noot was dat 92,5% van

de respondenten op dat moment een hondenpoepzakje bij had en dat 75%

verklaarde op de hoogte te zijn van het hondenpoepbeleid in de gemeente.

76

Het stadbestuur wil de hondenpoepproblematiek in bepaalde zones definitief

oplossen en heeft de Lokale politie opdracht gegeven repressiever op te treden.

Uurroosters van de hulpagenten zijn aangepast aan de momenten waarop de

meeste hondenbaasjes hun viervoeter uitlaten. De veiligheidsdiensten patrouilleren

ook op regelmatige tijdstippen op de zeedijk en het strand.

Het stadsbestuur beschikt over een mascotte voor de hondenpoepproblematiek, nl.

Boemer. Boemer prijkt op alle bordjes ter hoogte van de hondenhoekjes. Deze

naam werd gekozen door leerlingen van de basisscholen.

Locaties waar honden verboden zijn staan aangeduid met sensibilisatieborden.

Het stadsbestuur werkt nog niet met GAS ambtenaren maar de voorbereidingen

zijn in volle gang. Nu wordt bij het niet opruimen van hondenpoep een PV

opgesteld die vervolgens door de parketten behandeld wordt. Indien de

betreffende persoon vervolgd wordt kan hij een politiestraf krijgen (tot € 125 boete).

Vorig jaar werden 74 PV’s voor overlast door hondenpoep opgesteld maar jammer

genoeg werd het merendeel geseponeerd.

Met de invoering van GAS zullen de boetes € 60 bedragen. Op die manier dient er

geen mondeling verweer toegestaan te worden en kan er bovenop de GAS nog

een retributie gegeven worden.

De concessionaris beschikt over een hondenpoepmotor.

De hondenpoepmotor wordt 7 op 7 gedurende de vakantieperiodes ingezet, zowel

op de zeedijk, in de winkelstraten als in de parken en op paden. De motor is

uitgerust met 2 krachtige zuigarmen en 3 sproeiers, heeft een capaciteit van 25 kg

en een watertank van 10 liter.

Vooral de groene paadjes en de omgeving rond het stadhuis, de winkelstraten en

het golfterrein vormen een probleem. Ook op het strand (ter hoogte van de zeedijk)

is er veel overlast van hondenpoep. Dit omdat appartementsbewoners hun hond

buiten laten om zijn behoefte te doen en hem terug binnen roepen zonder de

drollen op te ruimen. Op speelpleinen wordt eveneens veel hondenpoep

aangetroffen daar er veel gezinnen met kinderen en honden komen. Het is moeilijk

om het hondenpoepprobleem op deze plaatsen aan te pakken vandaar er hier een

gedoogbeleid gevolgd wordt.

77

Knokke-Heist organiseert geen acties i.v.m. de identificatie en registratie van

honden.

Jaarlijks komen ongeveer een dertigtal klachten over hondenpoep binnen. Deze

gaan vnl. over het feit dat hondenbaasjes de hondenpoep niet opruimen. Vroeger

kwamen minder klachten binnen. Dit fenomeen kan verklaard worden door het feit

dat er de laatste jaren meer aandacht besteed wordt aan de

hondenpoepproblematiek en hoe meer iets onder de aandacht gebracht wordt, hoe

meer personen hier melding van maken.

Meldingen komen schriftelijk (via een meldingsformulier) of telefonisch binnen, via

de onthaalbalie in het stadhuis, via de wijkagent, via e-mail, via de concessionaris,

… Alle meldingen worden via de gemeentelijke preventiedienst behandeld en i.s.m.

de politie, reinigingsdienst, dienst milieu en de concessionaris opgevolgd.

De klachten zijn afkomstig van zowel inwoners (alle lagen van de bevolking) als

tweede verblijvers en komen meestal binnen na de verlofperiodes. Tijdens de

winterperiode komen minder klachten binnen daar 50% van de bevolking van

Knokke-Heist 2e verblijvers zijn en dus grotendeels gedurende de zomer in de

gemeente verblijven. Deze groep is dus moeilijk te bereiken.


Artikel 11

Het kweken, houden en vervoeren van de honden van het ras "Pitbullterriër" is

verboden op het grondgebied van de gemeente Knokke-Heist.

Artikel 12

Het is verboden honden op het openbaar domein van de overheid te laten

rondzwerven.

78

Artikel13

Honden mogen onder begeleiding loslopen:

- buiten de bebouwde kom wanneer ze zich bevinden op het openbaar

domein van de overheid waar geen verbod geldt, op het strandgedeelte in

het Zoute, gelegen ten oosten van de concessie van de meest oostelijk

gelegen watersportclub en op het ganse strand van 16 oktober tot en met

14 maart.

Artikel 14

Honden moeten steeds aan de leiband in de bebouwde kom wanneer ze zich

bevinden op het openbaar domein van de overheid waar geen verbod geldt.

Artikel 15

De locaties waar honden verboden zijn worden aangeduid met een verbodsbord.

Onder de verbodsborden op het strand staat de verboden periode vermeld.

§1. De toegang met honden is verboden op de volgende locaties:

Op begraafplaatsen gelegen in de Westkapellestraat (Heist, Westkapelle),

Kalvekeetdijk, De Klerckstraat; in de gemeentelijke sportcentra De Taeye, De

Stormmeeuw, Laguna, Molenhoek, Olivier; in het gemeentelijk jeugdcentrum De

Marge; in het gemeentelijk zwembad De Raan; in de tuin van het cultuurcentrum

Scharpoord; in het Ijzerpark; op gemeentelijke speelterreinen en in de

onmiddellijke omgeving van opgestelde speeltuigen ter hoogte van opgesomde

straten en pleinen Maes en Boerenboomplein, Astridplein, Apollo XI-laan,

Meidoornlaan, Pastoor Deneveplein, Krommedijk, E. Hielstraat, Prof. C.

Heymansplein, Kragenhoek, Tijl en Neleplein, Driehoeksplein, De Wandelaar,

Oosthoekplein, Rustoordstraat, Steenbakkersstraat, Knokkestraat, Albertplein,

Gemeenteplein, Sint Michielsplein, Verzetsplein.

§2. Strand

De toegang met honden tot het strand is verboden vanaf 15 maart tot en met 15

oktober, uitgezonderd op het strandgedeelte in het Zoute, gelegen ten oosten van

de concessie van de meest oostelijk gelegen watersportclub.

79

§3. Paragrafen 1 en 2 zijn niet van toepassing op:

Personen met een handicap die begeleid worden door een assistentie- of

blindengeleidehond; leden van de politiediensten met hun politiehond in de

uitoefening van hun functie; leden van een erkende bewakingsonderneming in de

uitoefening van een door de overheid vergunde bewakingsopdracht.

Artikel 16

§1. Begeleiders van honden zijn verplicht:

- In het bezit te zijn van een zakje;

- de hondenpoep onmiddellijk te verwijderen;

- het gebruikte zakje te deponeren in de gemeentelijke afvalkorven of mee te

geven met het gewoon huisvuil (restafval).

§2. Het is verboden de uitwerpselen van een hond, al dan niet in een

zakje, te laten liggen op het openbaar domein van de overheid behalve in

de hondenhoekjes.

§3. In het geval de houder van een hond verzuimt of weigert de hondenpoep

onmiddellijk te verwijderen zal dit op diens kosten gebeuren door de diensten van

de gemeente of door haar aangestelde(n).

§4. Paragrafen 1,2 en 3 zijn niet van toepassing op personen met een handicap

die begeleid worden door een assistentie- of blindengeleidehond.

80

1.4 Opsomming van bestaande initiatieven en methodes in

Vlaanderen

Uit de toegestuurde en verwerkte informatie van de gecontacteerde gemeenten in

Vlaanderen blijkt dat er al diverse initiatieven genomen werden in de strijd tegen de

hondenpoep.

Hieronder volgt een overzicht.

1.4.1 GAS-ambtenaren

Van de gecontacteerde steden en gemeenten gaven enkel Harelbeke,

Blankenberge en Knokke-Heist aan niet met GAS-ambtenaren te werken. Stad

Blankenberge heeft wel beëdigde ambtenaren in dienst en in Harelbeke is de

zoneverantwoordelijke van de groendienst gemachtigd om hondeneigenaars aan

te spreken over het al dan niet bijhebben van een hondenpoepzakje. In Knokke-

Heist rijzen er wel plannen om GAS in te voeren. De andere steden en gemeenten

hadden sinds een aantal jaar GAS-ambtenaren in dienst en zijn hier tevreden over.

Ze gaven aan dat de overlast veroorzaakt door hondenpoep sinds de invoering van

GAS op deze manier vlugger en efficiënter aangepakt kan worden, terwijl deze

inbreuken vroeger veelal niet opgevolgd werden tijds- en personeelstekort bij de

parketten.

1.4.2 Gemeentelijke regelgeving

Dankzij de invoering van de GAS-ambtenaren in 1999 konden de steden en

gemeenten nu zelf kleine vormen van overlast (zoals hondenpoep) aanpakken en

eigen accenten aanbrengen in hun wetgeving zoals gebleken is in hoofdstuk 1.3.

Denken we hier maar aan de kustgemeenten waar een aparte regelgeving voor het

strand en de duinen nuttig blijkt.

Alle gecontacteerde steden en gemeenten hadden een aantal verordeningen

betreffende honden en hondenpoep in hun politiereglement opgenomen.

81

De belangrijkste zaken die opgenomen zijn staan hieronder vermeld:

- sancties voor het niet opruimen van hondenpoep (belasting tot 250 euro

voor het opruimen van de hondenpoep en een administratieve geldboete

die kan oplopen tot € 250);

- kwaadaardige honden dienen gemuilband te worden;

- hondeneigenaars dienen steeds in het bezit te zijn van een zakje voor het

verwijderen van de uitwerpselen van hun dier en dienen het te allen tijde te

tonen op verzoek van de politie;

- hondeneigenaars dienen de uitwerpselen van hun hond steeds op te ruimen

met behulp van een daartoe bestemd zakje. Het zakje met de uitwerpselen

mag enkel gedeponeerd worden in de stedelijke afvalkorven die speciaal

daarvoor gemerkt zijn met een sticker of meegegeven worden met het

gewone huisvuil;

- sancties voor personen die honden aanhitsen, ze niet tegenhouden wanneer

de hond voorbijgangers aanvalt of vervolgt, of ze tegen andere dieren of

mensen doen vechten, ze doen aanvallen, ze vervolgen, bang of woedend

maken, zelfs als er geen kwaad of schade uit volgt;

- hondeneigenaars dienen passende maatregelen te nemen om te beletten

dat de hond zou ontsnappen van een privaat erf naar een ander privaat

erf, een openbare plaats of een openbare weg;

- een opsomming van de plaatsen waar honden al dan niet toegelaten zijn (zo

zijn in openbare gebouwen, op speelpleinen of plaatsen waar veel

kinderen komen honden niet toegelaten in de steden Hasselt, Gent,

Harelbeke, De Panne en Brugge);

- hondeneigenaars dienen ervoor te zorgen dat hun hond het openbaar

domein niet bevuilt met zijn uitwerpselen.

Bovendien hebben een aantal steden nog een verordening in het politiereglement

opgenomen betreffende het verbod voor het houden van bepaalde hondenrassen

(Harelbeke: Pitbull Terriër, Ieper: Pitbull Terriër en Amerikaanse Staffordshire-

Terriër en De Panne: Pit Bull terriër).

82

1.4.3 Sensibilisatie- en informatiemateriaal

Met uitzondering van stad Ieper hebben alle gecontacteerde steden allerhande

sensibilisatie- en informatiemateriaal over honden en hondenpoep ter beschikking

(zie bijlagen).

Dit materiaal betreft hoofdzakelijk folders met een beknopt overzicht van de

stedelijke regelgeving betreffende honden en hondenpoep evenals een plan

waarop de inplanting van de hondentoiletten (en hondenloopweides indien

aanwezig) aangeduid staan.

Oostende ontwierp zelfs een volledige folder (“Wij en uw hond… dikke vrienden?”)

waarin o.a. onderwerpen als de identificatie en registratie van honden, de handel in

honden, de verzorging van honden en hondenpoep aan bod komen.

In Knokke-Heist werd in het kader van een hondenpoepcampagne een mapje

opgemaakt met nuttige informatie over hondenpoep.

Ook flyers met de boodschap dat hondenpoep niet op straat hoort maar opgeruimd

dient te worden zijn beschikbaar.

Verder verschijnen regelmatig nieuwe affiches in functie van nieuwe campagnes

(Oostende, Hasselt, Brugge, Roeselare, De Panne en Tongeren).

Stad Roeselare beschikt bovendien over banners die overal in de stad

opgehangen kunnen worden om de hondenpoepproblematiek onder de aandacht

te brengen.

Tenslotte publiceren Harelbeke, Blankenberge, Oostende en Ieper regelmatig

artikels omtrent hondenpoep in plaatselijke infokranten en magazines.

Dit materiaal kunnen de inwoners over het algemeen bekomen aan de balie van

het stadhuis, in toerismebureaus, aan de milieudienst, in de werkplaatsen van

Openbare Reinheid, VVV-kantoren en is eveneens beschikbaar op de website van

de betreffende steden.

83

Figuur 12: banners gebruikt in Roeselare

1.4.4 Handhavers

In alle gecontacteerde steden gaan handhavers (politie, GAS-ambtenaren en

gemeenschapswachten) regelmatig de baan op om hondenbaasjes die de drollen

van hun geliefde viervoeter niet opruimen op heterdaad te betrappen. Ook voeren

ze op geregelde tijdstippen controles uit over het al dan niet bijhebben van een

hondenpoepzakje. In de steden Oostende, Hasselt, Gent, Roeselare, Tongeren en

De Panne gebeurt dit door de GAS-ambtenaren.

In Blankenberge nemen de beëdigde ambtenaren deze taak voor hun rekening.

Hondenbezitters die tegen de lamp lopen worden gesanctioneerd (belasting en

administratieve geldboete) maar diegenen die de hondenpoep opruimen

ontvangen soms een beloning onder de vorm van een sleutelhanger of

hondenpoepzakjes.

1.4.5 Dispensers met gratis hondenpoepzakjes

In Hasselt, Harelbeke, Blankenberge, Brugge en Tongeren werden op plaatsen

waar veel honden komen dispensers met bijhorende hondenpoepafvalbak voorzien

waar hondeneigenaars gratis hondenpoepzakjes konden bekomen. Jammer

genoeg wordt hier vaak misbruik van gemaakt (en nemen de mensen veel meer

zakjes dan nodig) waardoor deze dienst in de steden Hasselt en Blankenberge niet

meer aangeboden wordt.

84

In Harelbeke werden stickers op de dispensers aangebracht met de boodschap

zuinig met de zakjes om te gaan en er geen misbruik van te maken.

In Oostende, Hasselt, Harelbeke, Brugge, Roeselare, Tongeren en De Panne is

het verplicht om zakjes bij te hebben tijdens het uitlaten van de hond, zodat de

uitwerpselen opgeruimd kunnen worden. De gebruikte zakjes mogen ofwel in de

gewone afvalbakken gegooid worden, ofwel in de hondenpoepafvalbakken

gedeponeerd worden ofwel meegenomen worden naar huis (en daar bij het

restafval gegooid worden). Dit staat ook uitdrukkelijk vermeld in het

politiereglement.

De steden Gent, Blankenberge, Ieper en Knokke-Heist verplichten het bijhebben

van dergelijke zakjes tijdens het uitlaten van de hond niet.

In Harelbeke kan men in het stadhuis hondenpoepzakjes van de gemeente kopen

aan € 0,025 per stuk. Ook in De Panne zijn hondenpoepzakjes te verkrijgen € 1,25

voor 10 kartonnen schepjes of € 2,5 voor 20 zakjes) bij de Dienst voor Toerisme.

Andere zakjes mogen uiteraard ook gebruikt worden.

1.4.6 Hondentoilet

Figuur 13: hondentoilet in Blankenberge

Hondentoiletten zijn speciaal afgebakende zones in de stad en zijn aangepast aan

de omgeving en de inplantingsplaats. Zo blijft de hinder voor omwonenden tot een

minimum beperkt.

85

De materialen zijn gekozen in functie van de duurzaamheid en het gemak van

onderhoud. Dolomiet en houten dwarsliggers met een betonnen afboording

vormen de basismaterialen. De reinigingsdienst ruimt zesmaal per week de

gedeponeerde uitwerpselen op en wekelijks (of maandelijks) worden de toiletten

ontsmet met Capturine® of FrescureExtract®. De aangelegde dolomietzone wordt

na enkele maanden telkens volledig vernieuwd om eventuele geurhinder te

vermijden. Een aangepaste beplanting zorgt ervoor dat het hondentoilet aan het

zicht onttrokken wordt.

In een hondentoilet geldt de opruimplicht niet. Een zakje met hondenpoep mag dus

in een hondentoilet gedeponeerd worden of in de dichtstbijzijnde afvalbak, maar

zeker niet in de riolering.

De locatie wordt gekozen op basis van het aantal klachten, de behoefte en de

beschikbare plaats. In Blankenberge bepaalde men op basis van de gegevens van

de hondenbelasting waar zich de meeste honden bevonden. Op deze plaatsen

werden de voorzieningen vervolgens geplaatst.

Met uitzondering van de steden Roeselare en Harelbeke, beschikken alle

gecontacteerde steden over hondentoiletten. Harelbeke beschikte vroeger ook

over hondentoiletten maar heeft een aantal jaar terug beslist deze te verwijderen

daar ze niet gebruikt werden. De reden hiervoor is onbekend.

Roeselare acht hondentoiletten niet proper en onhygiënisch. Bovendien brengen

hondentoiletten weer meer werk met zich mee op het gebied van onderhoud en

reiniging en zorgen ze vaak voor geuroverlast.

In de steden Gent, Blankenberge en Oostende worden statistieken bijgehouden

over het aantal drollen die uit de hondentoiletten opgehaald worden met als doel

na te gaan of de betreffende hondentoiletten effectief gebruikt worden. Zo wordt

dan eventueel overgegaan tot de plaatsing/verwijdering van een hondentoilet.

1.4.7 Honden(losloop)weide

In een loopweide kan de hond zijn poten strekken en ravotten met andere

soortgenoten. Soms zijn er enkele speeltoestellen voor de honden voorzien.

Een hondenlosloopweide is vooral gelegen in stedelijke, dicht bewoonde zones

waar weinig open ruimte beschikbaar is. Deze gebieden genieten de voorkeur daar

hondenbezitters in buitenwijken meestal zelf een afgesloten tuin hebben of in de

buurt wel een weiland te vinden is waar de hond kan los lopen.

86

Een loopweide is geen hondentoilet en hier geldt dus wel de opruimplicht (de

hondenpoep dient hier dus wel opgeruimd te worden en in de

(hondenpoep)afvalbakken gedeponeerd te worden.)

Een hondenlosloopweide kan volledig afgesloten worden zodat de honden niet

weg kunnen lopen.

De stad staat in voor het onderhoud van de weide.

Een hondenlosloopweide wordt duidelijk aangeduid met een bord. Zie voorbeeld

hieronder.

Figuur 14: losloopweide in Oostende

De steden Oostende, Hasselt, Gent, Blankenberge, Brugge en Tongeren

beschikken over een of meerdere hondenlosloopweides. Harelbeke, Ieper en

Roeselare daarentegen niet maar in Ieper rijzen er plannen om, door een

toenemende vraag van de inwoners, een hondenweide in te richten.

87

1.4.8 Hondenpretpark

Figuur 15: hondenpretpark in Oostende

Oostende beschikt als enige over een hondenpretpark.

Vzw Cirque lanceerde tijdens Theater Aan Zee 2007 het project Stabilisée in de

Nieuwe Stad. Een van de artistieke verwezenlijkingen was een hondenpretpark.

Dit hondenpretpark is het eerste in Europa (in 2006 werd in Peking al een

hondenpretpark geopend).

Het is een parkje met verschillende attributen voor honden en waar honden vrij

rond mogen crossen. De hondenpoep dient wel opgeruimd te worden aangezien

hier de opruimplicht geldt.

Het hondenpretpark is niet alleen een plaats waar honden kunnen ravotten, het is

ook een ontmoetingsplaats voor mensen.

88

Het hondenpretpark wordt aangeduid door het

nevenstaande bord:

Figuur 16: bord hondenpretpark Oostende

1.4.9 Hondenpoepbuizen

Blankenberge en De Panne gebruiken als enige van de gecontacteerde steden

hondenpoepbuizen i.p.v. hondenpoepafvalbakken. Dit zijn metalen buizen met een

diameter die iets kleiner is dan een blikje zodat er geen misbruik kan ontstaan

onder de vorm van sluikstorten van huisafval.

De werknemers van Openbare Reinheid (Blankenberge) en de reinigingsdienst

(De Panne) staan in voor de plaatsing, onderhoud en reiniging van de

hondenpoepbuizen (worden ook dagelijks geleegd).

Het stadsbestuur van Blankenberge heeft beslist om het aantal hondentoiletten

langzaamaan af te bouwen en te vervangen door hondenpoepbuizen. Dit wegens

het toegenomen aantal klachten; vooral geurhinder maar ook mensen die

kattenbakvulling dumpen in de toiletten en er zelfs persoonlijk gebruik van maken!

De toiletten vragen in vergelijking met de poepbuizen ook meer onderhoud.

Bovendien wordt in de toiletten steeds meer gewoon afval gegooid.

89

Voordelen hondenpoepbuizen Nadelen hondenpoepbuizen

- minder plaats nodig dan voor

hondentoilet

- de hondenpoep komt eerst op de

stoep terecht

- hond kan zelf plaats kiezen waar

hij behoefte doet

- als het gebruikt wordt voor ander

afval is het legen juist moeilijker

dan een hondentoilet

(Aquariusflesjes geraken er juist in.)

- reinigen vraagt minder werk voor

stadsarbeiders

- verstoort het uitzicht niet/minder

Tabel 2: voor- en nadelen hondenpoepbuizen

1.4.10 Kliklijn

Een kliklijn of tip lijn is een telefoonlijn of website voor het (anoniem) melden van

misstanden op verschillende gebieden.

Zo bestaat er ook een kliklijn voor hondenpoep (of sluikstorten in het algemeen) in

de steden Oostende, Hasselt en De Panne.

Inwoners die hondeneigenaars betrappen op het niet opruimen van de

hondenpoep van hun geliefde viervoeter kunnen een telefoontje plegen naar het

nummer 011/23.93.31 (Hasselt) of 0800/92.491 (Oostende). De beller dient dan

een beschrijving te geven van zowel hond als baasje alsook de locatie te

vermelden waar de overtreding plaatsvond. Wanneer de overtreder gevonden

wordt, krijgt deze een sanctie voor het niet opruimen van de hondenpoep.

Deze klacht wordt dan door de milieudienst, i.s.m. de GAS-ambtenaren behandeld

en opgevolgd. Na afloop wordt het resultaat gecommuniceerd naar de beller. Op

deze manier komt men in een positieve spiraal terecht. De beller krijgt het gevoel

dat de klacht ook effectief behandeld en toont daardoor meer begrip voor de

situatie.

90

1.4.11 De hondenpoepmotor

De steden Oostende, Gent en Blankenberge (sinds 1995) voerden de

hondenpoepmotor in voor de opruiming van hondenpoep. Deze motor wordt al

jarenlang met succes gebruikt in Parijs.

Deze motors zijn uitgerust met een zuigsysteem die de hondenpoep op straat

opzuigt. De zuigmond is voorzien van een kabeltje dat water onder de hondenpoep

spuit om het vacuüm trekken van de hondenpoep bij het opzuigen te voorkomen.

Bestuurders van de hondenpoepmotor (of –quad) dienen handige chauffeurs te

zijn daar er met 1 hand dient gereden te worden (aangezien de andere hand het

toestel bedient).

Een nadeel van die motors is dat er iemand beschikbaar moet zijn die in het bezit

is van een motorrijbewijs. Bovendien zorgt de instabiliteit soms voor problemen

wanneer de motor volgeladen is met hondenpoep. Dit is de reden waarom de

hondenpoepmotor in de steden Oostende en Gent afgeschaft werd en in

Blankenberge vervangen werd door quads.

Tenslotte werken deze hondenpoepmotors of –quads niet bij vriesweer (werken op

basis van water) en bestaat er dan het gevaar voor ijsvorming op het voetpad.

91

1.4.12 Hondenpoepafvalbakken

Hondenpoepafvalbakken dienen uitsluitend om hondenpoep in te deponeren. Ze

zijn herkenbaar aan de rode of groene

kleur met vooraan een afbeelding van

een hond en staan meestal op

plaatsen waar veel honden komen

(zoals in de nabijheid van een

hondenlosloopweide, langs

wandelwegen, op graspleintjes, …).

De bak is wegneembaar, wat het legen

en desinfecteren van de bak

eenvoudig maakt.

De metalen klep werkt volgens

hetzelfde systeem als een stortkoker,

hetgeen toegang tot de inhoud van de

bak beperkt.

Figuur 17: hondenpoepafvalbak in Heusden-Zolder

De steden Oostende, Hasselt, Harelbeke en Tongeren werken met deze

hondenpoepafvalbakken. Dit in tegenstelling tot de steden Gent, Blankenberge,

Ieper, Brugge en Roeselare waar de hondenpoep in de gewone afvalbakken

gedeponeerd mag worden.

Een aantal steden, met in het bijzonder Harelbeke, ondervinden regelmatig hinder

van sluikstorten in de hondenpoepafvalbakken. Inwoners dumpen hun huisvuil in

de hondenpoepafvalbakken waardoor deze overvol raken en dus niet efficiënt

meer gebruikt kunnen worden. Dit probeert het stadsbestuur op te vangen door het



en ’s middags zit het alweer vol, klopt niet, in het oog houden).

92

1.4.13 Hondenpoepmascotte

Rakker, een achtjarige boerenfox, werd in 2009

de mascotte voor de grootste Hasseltse

campagne ooit. Hij prijkt sindsdien op dertig

hondenpoepbakjes en op metershoge affiches in

de Hasseltse binnenstad. Via deze campagne

wilde het stadsbestuur de Hasselaars behoeden

van ‘stront op de Hasseltse grond’.

Figuur 18, Rakker, de

hondenpoepmascotte van Hasselt

Ook in Oostende werd een aantal jaar geleden Baltazaar als mascotte voor de

hondenpoep in het leven geroepen. Baltazaar is de ludieke hond met het blauwe

T-shirt die sinds enige tijd op alle borden aan de hondentoiletten prijkt en die

hondenbaasjes aanmaant om hun hond zijn kakje in een zakje te doen. Men treft

hem ook in stripvorm aan in elk nummer van de Grote Klok (lokaal tijdschrift met

informatie over Oostende). In 2008 was hij bovendien (tijdens de grote

hondenpoepcampagne) levensgroot te zien op diverse activiteiten, op een

kleurrijke zomeraffiche en zelfs in sleutelhangervorm.

Figuur 19: Baltazaar, de hondenpoepmascotte van Oostende

Stad Brugge is ondertussen ook volop bezig met de ontwikkeling van een

hondenpoepmascotte. Deze zou in het voorjaar van 2011 tijdens een grote

93

campagne gelanceerd worden. Deze mascotte zou, net zoals Baltazaar in

Oostende, op alle borden bij de hondentoiletten en –losloopweides prijken.

De andere steden hadden geen mascotte voor de hondenpoep.

Voor de grote hondenpoepcampagne in 2002 werd in Knokke-Heist een nieuw

campagnebeeld ontwikkeld. Het gemeentebestuur wilde de boodschap dat het niet

opruimen van hondenpoep een fikse boete oplevert (€ 250!) duidelijk in het

straatbeeld.

Het grote voordeel van het werken met een ‘hondenpoepmascotte’ is dat de

hondenpoepproblematiek een gezicht krijgt en op die manier herkenbaarder wordt

voor het grote publiek. Telkens een grote campagne gevoerd wordt met de

mascotte in de hoofdrol, komt deze problematiek nog eens onder de aandacht.

Wanneer de mascotte ook op de borden bij de hondentoiletten en –losloopweides

prijkt, worden de hondenbezitters herinnerd aan de grote campagne en zo

nogmaals aangespoord om de hondenpoep op te ruimen.

1.4.14 Netheidcharters

Gent maakt als enige stad gebruik van “netheidscharters”. Dat is een

samenwerkingsovereenkomst tussen het stadsbestuur of IVAGO en bepaalde

wijken.

Hiermee wil het stadsbestuur de Gentenaars of verenigingen die zich engageren

extra ondersteuning bieden door materiaal te leveren (draaiboek, vorming,

opruimmateriaal, flyers, promotiemateriaal, …), door bijkomende inspanningen te

leveren voor openbare reiniging in de buurt (frequentie van het vegen of van de

lediging van de afvalkorven verhogen) en door afspraken te maken over verhoogd

toezicht.

Wijken die zich engageren voor zo’n netheidscharter dienen, in samenwerking met

het stadsbestuur, een actieplan op te stellen voor een periode van min. 6 maanden

dat diverse activiteiten bevat, zoals het organiseren van één of meerdere

schoonmaakacties, het uitwerken van sensibiliseringsacties, het aanstellen van

straat verantwoordelijken die op regelmatige basis zwerfvuil verwijderen, enz.

Na de goedkeuring en succesvolle uitvoering van het actieplan voorziet de Stad in

een beloning met een waarde van max. € 1 800.

94

Bedoeling is om de hele buurt bewust te maken van de zwerfvuil- en

sluikstortproblematiek en om de buurtbewoners daar zoveel mogelijk actief bij te

betrekken.

Wijken die gebruik maken van zo’n “netheidscharter” (Dienst Milieutoezicht),

worden in de aanvraaglijst voor een hondentoilet primair behandeld.

Figuur 20: schoonmaakactie in gent

1.4.15 Acties betreffende de identificatie en registratie van honden

Enkel de stad Gent organiseert op regelmatige tijdstippen acties betreffende de

identificatie en registratie van honden.

De Stad Gent houdt tweemaal per jaar een toezichtstag op de registratieplicht van

honden in samenwerking met de Politie, de Gemeenschapswacht en een

inspecteur van de Federale Overheidsdienst Dierenwelzijn. Deze controles

gebeuren altijd onaangekondigd en worden telkens in een andere deelgemeente

gehouden.

Tijdens deze toezichtdagen wordt met een chiplezer gecontroleerd of de hond al

dan niet geïdentificeerd is. Is dit niet het geval, dan krijgt de hondeneigenaar een

waarschuwing. Is de hond in orde, dan ontvangt het baasje een kleine beloning

zoals een sleutelhanger, hondenpoepzakjes of hondenkoekjes.

Volgens het Nationaal Instituut voor Statistiek (NIS) heeft gemiddeld 10% van de

bevolking een hond. In Gent zouden er dus naar schatting ongeveer 24 300

95

honden leven. In januari 2008 waren er 14 220 geregistreerde honden in Gent

volgens het BVIRH7. Begin 2009 waren er 17 030 geregistreerde honden. Een

stijging met 2 810 honden of 20% dankzij gerichte sensibiliseringsacties. Dankzij

een goede registratie kunnen verloren dieren makkelijker met hun eigenaar

herenigd worden en is er dus een betere doorstroming in de asielen. Een goede

registratie bevordert dus het dierenwelzijn.

1.4.16 Borden betreffende honden en hondenpoep

Alle gecontacteerde steden, met uitzondering van Harelbeke, Ieper, Roeselare en

Tongeren hebben verspreid door de stad borden betreffende honden en

hondenpoep geïnstalleerd.

Sommige borden maken de hondeneigenaars duidelijk dat hondenpoep niet op

straat hoort, maar opgeruimd dient te worden.

Andere borden geven dan weer aan waar honden al dan niet toegelaten zijn. Over

het algemeen zijn honden niet toegelaten in openbare gebouwen zoals

zwembaden, bibliotheken en plaatsen waar eten geserveerd wordt.

Figuur 21: verbodsbord in Heusden-Zolder

7 Belgische Vereniging voor Identificatie en Registratie van Honden

96

In de kustgemeenten zoals Oostende, De

Panne en Knokke geven borden op de dijk aan

dat honden gedurende bepaalde periodes van

het jaar op bepaalde delen van het strand niet

toegelaten zijn.

Figuur 22: verbodsborden in Knokke-Heist

1.4.17 Centraal punt voor “hondenpoepklachten”

In elke gecontacteerde stad of gemeente konden de inwoners op verschillende

plaatsen en bij verschillende instanties met hun klachten over hondenpoep terecht:

bij de politie (alle gecontacteerde steden en gemeenten), aan de balie van het

stadhuis (Oostende, Knokke-Heist, Gent en Harelbeke), bij de Milieudienst van de

gemeente (Ieper, Brugge, Roeselare, De Panne en Tongeren), maar ook via

buurtcentra (Oostende), de ombudsvrouw (Gent), gemeenschapswachten (Gent

en Brugge), de groendienst (Ieper), Stedelijke Werkplaatsen (Roeselare), Gentinfo

(Gent), wijkwerking (Roeselare), de wijkagent (Knokke-Heist) en de concessionaris

(Knokke-Heist) komen klachten binnen.

Een klacht neerleggen kan op verschillende manieren: persoonlijk, telefonisch

(Blankenberge, De Panne, Oostende en Hasselt), digitaal via e-mail (Blankenberge

en Knokke-Heist), digitaal via een klachtenformulier op de site (Roeselare, Brugge

en Oostende) en schriftelijk via een klachtenformulier (Blankenberge).

Op de vraag of er nu meer of minder klachten over hondenpoep binnen komen

liepen de antwoorden uiteen. De steden Gent, Roeselare en De Panne gaven aan

dat er tegenwoordig duidelijk minder klachten over hondenpoep binnen komen dan

vroeger. De geleverde inspanningen van het stadsbestuur werpen dus hun

vruchten af in deze gemeenten. In Hasselt, Harelbeke en Ieper was er geen

verschil in het aantal klachten over hondenpoep in vergelijking met vroeger.

In Knokke-Heist daarentegen komen er tegenwoordig meer klachten binnen dan

vroeger. Het stadsbestuur geeft als mogelijke verklaring hiervoor dat hoe meer iets

onder de aandacht gebracht wordt, hoe meer mensen hier melding van maken.

In de steden Harelbeke, Ieper en De Panne bemerkt men dat een aantal klachten

afkomstig zijn van de groendienst zelf. Deze klachten hebben dan betrekking op

97

groene zones (hondenpoep in de plantsoenen) en zijn seizoensgebonden daar

groene zones enkel in de zomer onderhoud vragen.

De overige klachten zijn afkomstig van zowel inwoners, toeristen als tweede

verblijvers en hebben meestal betrekking op hondenpoep in de bebouwde kom

(vnl. in de winkelstraten). Of mensen hondenpoep als hinderlijk ervaren heeft ook

te maken met de persoonlijke beleving van ‘zwerfvuil’. Zoals rokers een

sigarettenpeuk op straat als minder hinderlijk beschouwen dan niet-rokers, zo

ervaren hondeneigenaren hondenpoep als minder hinderlijk dan mensen die geen

huisdieren hebben.

Ook het uitzicht van de omgeving draagt ertoe bij of hondenpoep al dan niet als

hinderlijk ervaren wordt. Zo zal een donkere, smalle straat eerder als “vuil” (en de

eventuele hondenpoep dus als hinderlijk) ervaren worden, hoe weinig zwerfvuil er

ook soms ligt.

De steden Oostende, Blankenberge, Brugge en Knokke-Heist merken een stijging

van het aantal klachten over hondenpoep tijdens de zomerperiode. Deze klachten

hebben hoofdzakelijk betrekking op toeristen (Oostende en Blankenberge) en zijn

ook hoofdzakelijk afkomstig van toeristen en tweede verblijvers (Blankenberge).

Blankenberge gaf hiervoor als verklaring aan dat tweede verblijvers vaak hoge

eisen stellen daar ze op vakantie zijn en dan ook verwachten dat de straten er

piekfijn bij liggen. Elke vorm van zwerfvuil wordt dan als hinderlijk ervaren wat

resulteert in het neerleggen van een klacht.

In deze steden vormen toeristen de grootste ‘te sensibiliseren groep’. Dit is geen

gemakkelijke opdracht daar toeristen vaak slechts voor een beperkte periode op

de vakantiebestemming verblijven en zich dus vaak niets (willen) aantrekken van

de eventuele door hen veroorzaakte overlast (bv. het niet opruimen van

hondenpoep).

Blankenberge en de Panne daarentegen merken dat er vooral gedurende de

winterperiode meer klachten over hondenpoep binnenkomen. Tijdens de

winterperiode worden de dagen korter en is er minder sociale controle (mensen

komen minder op straat wegens de koude) waardoor vele hondeneigenaars het

nalaten de hondenpoep van hun hond op te ruimen. Deze klachten hebben dus

betrekking op de inwoners van de stad en vraagt een andere manier van

sensibiliseren.

98

1.4.18 Centraal punt voor vragen over honden en hondenpoep

In de meeste gecontacteerde steden en gemeenten was er een centraal punt waar

mensen terecht konden met hun vragen over honden en hondenpoep (en over

huisdieren in het algemeen): aan de balie van het stadhuis (Oostende en Brugge),

in het toerismebureau (Oostende), bij de Milieudienst (Gent, Brugge en

Blankenberge), in het dierenasiel (Blankenberge), Gentinfo (Gent). In Roeselare

werd zelfs via een samenwerking tussen Stad Roeselare en het Expertisecentrum

Dier-en-zorg van de KATHO campus Roeselare een digitaal infopunt opgericht.

Op dit digitaal infopunt kan men terecht met eenvoudige, maar veel gestelde

vragen over het houden en verzorgen van dieren, vergunningen en

gezondheidsproblemen. Ook op vragen over honden en hondenpoep krijgt men

hier een antwoord. Het infopunt is echter een informatieve dienst en vervangt in

geen geval een consultatie bij een dierenarts. Deze samenwerking kwam er nadat

het stadsbestuur tot de vaststelling kwam dat vele inwoners vragen hadden over

huisdieren waarmee ze dikwijls niet goed wisten waar ze ermee naartoe moesten

en een bezoek aan de dierenarts vaak een stap te ver was.

1.4.19 Sancties voor het niet opruimen van hondenpoep

Achterlaten (of het niet opruimen van hondenpoep) wordt beschouwd als

sluikstorten en wordt dan ook in alle gecontacteerde steden en gemeenten beboet.

De steden waar men al met GAS-ambtenaren werkt, met name Oostende, Hasselt,

Gent, Roeselare, Tongeren en De Panne krijgt iedereen die de hondenpoep van

zijn geliefde viervoeter niet opruimt een GAS (gemeentelijke administratieve

sanctie) die kan oplopen tot € 250. Bij een eerste overtreding bedraagt de boete €

60. Indien dezelfde persoon nog eens betrapt wordt voor dezelfde feiten krijgt hij

een GAS van € 250.

Het grote voordeel van de invoering van GAS-ambtenaren is dat kleine

overtredingen die vroeger meestal niet vervolgd werden door het parket nu sneller

aangepakt worden. Door toepassing van de nieuwe wetgeving worden deze feiten,

via de sanctieambtenaar, behandeld binnen een termijn van zes maand, zonder

tussenkomst van het parket.

Naast de administratieve sanctie kan bijvoorbeeld bij het niet opruimen van

hondenpoep nog een extra belasting worden opgelegd.

99

Sinds de invoering van deze GAS-ambtenaren merken de hier boven vernoemde

steden een daling van het aantal klachten betreffende het niet opruimen van

hondenpoep. Een teken dat deze aanpak toch werkt.

Ondanks alle bestaande maatregelen en initiatieven blijft het heel moeilijk om

overtreders te vatten, laat staan meerdere malen vandaar dat het stadsbestuur van

De Panne in 2009 besloten heeft de GAS voor het niet opruimen van hondenpoep

op te voeren tot € 250, vanaf de eerste keer. Met deze maatregel tracht het

stadsbestuur een schrikeffect te bekomen om zo de hondeneigenaars aan te

zetten tot het opruimen van de hondenpoep. Deze maatregel werd heel duidelijk

naar de inwoners gecommuniceerd en werpt zijn vruchten af want sindsdien zijn

het aantal klachten over hondenpoep afgenomen.

Blankenberge werkt nog niet met GAS-ambtenaren maar heeft wel beëdigde

ambtenaren in dienst die retributies kunnen uitschrijven van € 62 voor het niet

opruimen van hondenpoep.

In Harelbeke wordt het achterlaten van hondenpoep op dezelfde manier beboet als

sluikstorten van zeer klein afval, nl. € 13 per overtreding.

1.4.20 Sensibilisatiecampagnes

De gecontacteerde steden en gemeenten hebben al heel wat acties ondernomen

in de strijd tegen hondenpoep. Hieronder volgt een overzicht.

1.4.20.1 Reclamepanelen op voet

Hasselt startte in 2009 met de grootste Hasseltse campagne tegen hondenpoep

ooit. Nooit eerder werden in deze stad zoveel mensen en middelen ingezet tegen

de vieze bruine hoopjes. Er werd een overeenkomst gesloten met het bedrijf Clear

Channel8, die grote reclamepanelen op voet ontwierp, voorzien van een voorraad

hondenpoepzakjes en een vuilnisbakje. Aan de ene zijde van het paneel werd een

opvallende affiche gehangen tegen hondenpoep. De achterzijde was bedoeld voor

reclame. Zo bleef het systeem betaalbaar. Clear Channel zorgde voor het

8 Clear Channel is een media en entertainment bedrijf gespecialiseerd in mobiele en on-demand

entertainment en informatiediensten voor de lokale gemeenschappen en de première kansen voor

adverteerders.

100

onderhoud van de panelen en vulde de hondenpoepzakjes regelmatig bij. Het

Hasseltse stadsbestuur was verantwoordelijk voor de lediging van de vuilnisbakjes.

1.4.20.2 Trailer met affiche

Met deze campagne wilde Hasselt de boodschap ‘geen poep op de stoep’ duidelijk

in het straatbeeld hebben. Naast de reclamepanelen, werd er op geregelde

tijdstippen een trailer met een affiche van 16 m² geplaatst op afwisselende locaties.

Op deze manier verscheen de boodschap op een zeer opvallende manier in de

Hasseltse binnenstad en wijken.

1.4.20.3 Leuze op de vuilniswagens

Tijdens deze campagne werden de vuilniswagens uitgerust met de leuze ‘geen

stront op de grond’.

Inwoners, sportclubs, verenigingen, ontmoetingscentra, scholen,…. konden

bovendien gratis affiches afhalen met vermelding van een duidelijke oproep dat

hondenpoep op straat niet getolereerd werd.

Op deze manier kon iedereen in zijn eigen omgeving voorbijgangers met hond

aanmoedigen om de hondenpoep op te ruimen.

1.4.20.4 Mobiele sensibilisatieborden

In Brugge voert het stadsbestuur regelmatig campagnes om het

hondenpoepprobleem in de stad aan te pakken. Een dergelijke campagne bestaat

uit meerdere fases. De verschillende fases werden beschreven in hoofdstuk

1.3.7.1 en zullen hier dus niet verder aan bod komen.

Het stadsbestuur beschikt over 22 mobiele sensibilisatieborden die op vraag van

de inwoners geplaatst kunnen worden. Zo wordt gedurende de eerste week van

een campagne dergelijke mobiele borden geplaatst op plaatsen waar veel overlast

van hondenpoep is. Het is nog niet duidelijk of deze borden veel effect hebben en

de hondenbaasjes ertoe bewegen de hondenpoep op te ruimen. Het grote nadeel

van deze borden is dat er al een tiental verdwenen zijn ten gevolge van diefstal.

Het stadsbestuur is dus op zoek naar mogelijke oplossingen om te voorkomen dat

101

de borden nog gestolen kunnen worden.

1.4.20.5 Hondenpoepvlagjes

In Roeselare zijn op de Milieudienst (uniek in vermoedelijk gans Vlaanderen)

“hondenpoepvlagjes” te verkrijgen. Dit zijn kleine vlagjes met de afbeelding van

een hond die zijn behoefte doet met een streep erdoor die men bij overlast van

hondenpoep in de drol steekt. Op die manier wordt de hondendrol visueel nog

eens extra benadrukt en wordt de overtreder ermee geconfronteerd.

Volgens het stadsbestuur werkt deze aanpak wel aangezien de overlast

veroorzaakt door hondenpoep op deze manier in het oog springt en de overtreder

toch wel met de neus op de feiten gedrukt wordt. Een confrontatie met deze

vlagjes op de plaats van overlast veroorzaakt eigenlijk een schokeffect waardoor

de overtreder ertoe aangezet wordt om de hondenpoep op te ruimen.

Figuur 23: hondenpoepvlagjes in Roeselare

1.5 Conclusies

Door de jaren heen werden al heel wat maatregelen en initiatieven genomen in de

strijd tegen hondenpoep. Sommigen bleken effectief, bleven dus bestaan en

werden soms zelfs overgenomen door andere steden en gemeenten. Andere

maatregelen en initiatieven wierpen daarentegen geen vruchten af en verdwenen.

Hieronder worden de bestaande initiatieven in Vlaanderen, zoals hierboven

opgesomd, kritisch bekeken en geëvalueerd. Van elk initiatief worden de voor- en

102

nadelen beschreven, gebaseerd op de bevindingen en ervaringen van de

gecontacteerde gemeenten.

Om een duidelijk overzicht te krijgen werd per onderdeel een tabel opgesteld

waarna elk initiatief afzonderlijk besproken wordt.

1.5.1 GAS-ambtenaren

Gemeente GAS-ambtenaren Andere

Oostende OK, sinds 01/04/2005

Hasselt OK

Gent OK

Harelbeke Nee Zoneverantwoordelijke van de

groendienst is gemachtigd om

hondeneigenaars aan te spreken

op het al dan niet bijhebben van

hondenpoepzakje.

Blankenberge Nee Beëdigde ambtenaren

Ieper

Brugge

Roeselare OK

Tongeren OK

De Panne OK, sinds mei 2009

Knokke-Heist Nog niet. Zit in

voorbereidende fase.

Bij overtreding wordt PV

opgesteld en doorgestuurd naar

parket.

Tabel 3: overzicht GAS-ambtenaren

Het uitgangspunt van de invoering van GAS-ambtenaren een tiental jaar geleden

was om de sanctionering van verscheidene vormen van overlast (zoals

hondenpoep, wildplassen en sluikstorten) uit handen te nemen van de

gerechtelijke overheid en over te hevelen naar de gemeentelijke overheid.

De gemeenten die al met GAS werken (Oostende, Hasselt, Gent, Ieper, Brugge,

Roeselare, Tongeren en De Panne) geven aan hier tevreden over te zijn. Overlast

103

veroorzaakt door hondenpoep kan op deze manier vlugger en efficiënter

aangepakt worden.

Zo werden in Tongeren in 2009 94 GAS-boetes uitgeschreven waarvan 26 voor

hondenpoepoverlast.

In De Panne werden dit jaar al 1 200 GAS boetes uitgeschreven waarvan slechts

10-15 betrekking hadden op hondenpoep)

Harelbeke en Blankenberge werken (nog) niet met GAS-ambtenaren. De reden

hiervoor is nog niet duidelijk. In deze gemeenten worden voor kleine inbreuken

(zoals het niet opruimen van hondenpoep) nog steeds een PV opgesteld die dan

behandeld wordt door de parketten. Deze procedure neemt veel tijd in beslag en

deze inbreuken komen dan ook veelal in de doofpot terecht wegens tijd-en

personeelstekort bij de parketten. Stad Blankenberge heeft wel beëdigde

ambtenaren in dienst en in Harelbeke is de zoneverantwoordelijke gemachtigd om

hondeneigenaars aan te spreken over het al dan niet bijhebben van een

hondenpoepzakje maar zij hebben niet de bevoegdheid om boetes uit te schrijven.

In Knokke-Heist rijzen er plannen om GAS in te voeren. De voorbereidingen zijn in

volle gang.

Doordat er geen uniforme categorisering van overlastfenomenen bestaat en elke

gemeente de vrijheid heeft om bepaalde inbreuken al dan niet in het plaatselijke

politiereglement op te nemen, bestaat er geen uniforme lijst van

overlastfenomenen (waaronder hondenpoep valt) die opgenomen is in het

politiereglement van de gemeenten. In alle gemeenten waren er wel verordeningen

opgenomen i.v.m. de verplichting om hondenpoep op te ruimen en de eventuele

sancties bij het nalaten ervan.

De boetes die gemeenten zelf kunnen uitschrijven voor kleine vormen van overlast

(vandalisme, sluikstorten, hondenpoep of lawaai) bedragen maximum 250 euro.

Naast de administratieve sanctie kan bijvoorbeeld bij het niet opruimen van

hondenpoep nog een extra belasting worden opgelegd.

De gemeenten die effectief al met GAS werkten, schreven boetes uit van € 60 - €

250 afhankelijk van de herhalingen, maar daarover later meer.

We kunnen stellen dat de invoering van GAS zeker nuttig is geweest voor het

sanctioneren van hondenpoepoverlast. De laatste jaren wordt het openbaar

domein steeds zwaarder belast en dat zorgt voor ergernis bij de inwoners. Denken

we hierbij maar aan putten in het wegdek, terrassen die uitgestald staan op het

trottoir, beschadigde bushokjes, enz. Dankzij de invoering van GAS kan deze

toenemende nood aan beheer van het openbaar domein beter tegemoet gekomen

104

worden. Terwijl vroeger gemeenschapswachten en politie de vaststellingen

dienden te doen die dan vervolgens naar de parketten doorgestuurd werden,

kunnen kleine inbreuken nu direct vastgesteld en beboet worden door GAS

ambtenaren. Hierdoor kan veel korter op de bal gespeeld worden en worden kleine

overtredingen vlugger afgehandeld. Een nadeel is dat de wetgevende bevoegdheid

op gemeentelijk niveau is terecht gekomen en daardoor elke gemeente zijn eigen

regels gecreëerd heeft. Voor een wandelaar met een hond die een stevige

wandeling maakt door drie verschillende gemeenten is het geen evidentie om

steeds te weten wat hij waar mag en moet doen om in regel te zijn.

Om tot een nog betere sanctionering van hondenpoepoverlast te komen zou het

misschien aangewezen zijn om een uniforme lijst van overlastfenomenen die via

GAS gesanctioneerd kunnen worden op te stellen, die dan zou kunnen

opgenomen worden in de plaatselijke politieverordeningen. Op deze manier

zouden misverstanden inzake de regelgeving tussen verschillende gemeenten

voorkomen kunnen worden. Aan de andere kant is dit geen eenvoudige opdracht

aangezien bepaalde inbreuken in sommige gemeenten vaker voorkomen dan

andere.

We kunnen besluiten dat er nood is aan een meer uniforme aanpak inzake de

sanctionering van hondenpoep. Dit houdt in het opstellen van een uniforme lijst

van overlastfenomenen en de sanctionering ervan maar met (beperkte) ruimte voor

het opnemen van bijkomende inbreuken die van toepassing zijn in de eigen

gemeente.

105

1.5.2 Gemeentelijke regelgeving

Gemeente 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Oostende Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok

Hasselt Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok

Gent Ok Ok Ok

Harelbeke Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok

Blankenberge

Ieper Ok Ok Ok Ok Ok Ok

Brugge Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok

Roeselare Ok Ok Ok Ok

Tongeren Ok Ok Ok

De Panne Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok Ok

Knokke-Heist Ok Ok Ok Ok Ok

Tabel 4: overzicht gemeentelijke regelgeving

1: sancties voor het niet opruimen van hondenpoep

2: de hond moet op het openbaar domein aan een korte leiband gehouden worden

3: kwaadaardige honden dienen gemuilband te worden

4: de eigenaar/begeleider van de hond dient steeds in het bezit te zijn van een

zakje voor het verwijderen van de uitwerpselen van zijn dier en dit te tonen op

verzoek van een gemachtigde persoon

5: de eigenaar/begeleider van de hond dient de uitwerpselen van zijn hond steeds

op te ruimen m.b.v. een daartoe bestemd zakje. Het zakje mag alleen

gedeponeerd worden in de stedelijke afvalkorven die speciaal hiervoor gemerkt

zijn met een sticker of meegegeven worden met het gewone huisvuil

6: verbod voor het houden van honden van het ras Pitbull Terriër

7: de hondeneigenaar/begeleider dient ervoor te zorgen dat hun hond het

openbaar domein niet bevuilt met zijn uitwerpselen

8: een opsomming van de plaatsen waar honden al dan niet toegelaten zijn

(openbare gebouwen, speelpleinen, …)

9: andere. Hieronder vallen de overige verordeningen over honden maar die niet

echt te maken hebben met de hondenpoepproblematiek en hier dus niet verder

besproken zullen worden.

106

Zoals reeds eerder vermeld hebben gemeenten dankzij de invoering van GAS in

1999 nu de mogelijkheid om zelf de regie in handen te houden inzake handhaving

en voortvarend op te treden bij kleine vormen van overlast. Bovendien kunnen ze

eigen accenten aanbrengen in de wetgeving.

Alle gecontacteerde gemeenten hadden dan ook verschillende verordeningen in

hun politiereglement opgenomen. De belangrijkste zaken die grotendeels in alle

gemeenten voorkomen zijn eerder besproken in hoofdstuk 1.4.2. en zullen hier niet

opnieuw aangehaald worden. Toch zijn er enkele duidelijke verschillen tussen de

gemeenten onderling waardoor het soms geen evidentie is om te weten wat nu wel

of niet mag om in regel te zijn in een bepaalde gemeente.

Een eerste duidelijk verschil zijn de kustgemeenten Oostende, De Panne en

Knokke-Heist waar, logischerwijs, een aparte regelgeving bestaat voor het strand

en de duinen.

In het politiereglement van deze gemeenten zijn enkele verordeningen opgenomen

betreffende de locaties en de periodes waar en wanneer honden op het strand

mogen loslopen. In Oostende en Knokke-Heist zijn honden enkel gedurende de

winterperiode (16/10 t.e.m. 14/03) op bepaalde stukken strand toegelaten. In de

Panne geldt dit voor de periode van 30/09 tot 01/06. In Oostende zijn honden

bovendien op het strand vanaf de Westlaan (Raversijde) tot aan de grens met

Middelkerke het ganse jaar toegelaten. Dit is een stuk strand die gezien zijn ligging

weinig aantrekkelijk is voor strand toeristen. Tenslotte is het in De Panne ook

toegelaten om zich met een hond aan de leiband op bepaalde stukken strand te

begeven gedurende de periode van 01/10 tot 31/03.

Hier komen al enkele verschillen betreffende de wetgeving over honden en het

strand al duidelijk naar voren. Het gaat hier dan enkel nog maar over de locaties en

de periodes waar en wanneer honden toegelaten zijn. Als we daar nog eens de

regels omtrent de eventuele aanlijnplicht, opruimplicht e.d. op het strand bij in

beschouwing nemen krijgen we een soep van regels waarbij we op den duur door

de bomen het bos niet meer zien. In deze drie kustgemeenten (dus waarschijnlijk

ook in de kustgemeenten over de ganse Belgische kust) gelden al verschillende

normen enkel voor het strand. Daardoor wordt het voor de inwoners soms moeilijk

om te weten wat wel en wat niet mag, laat staan dat de toeristen er nog aan uit

geraken.

107

Als we de verordeningen over honden en hondenpoep bekijken die in het

politiereglement opgenomen zijn stellen we vast dat ook hier weer duidelijke

verschillen zijn.

Zo verbieden een drietal gemeenten het houden of laten verblijven van bepaalde

rassen op het grondgebied van de gemeente: in Harelbeke en De Panne mag men

geen honden houden van het ras Pitbull Terriër en in Ieper geen Pitbull Terriërs en

Amerikaanse Staffordshire Terriërs. De andere gemeenten zeggen hier niets over

in hun politiereglement. Een niet-wetende toerist die toevallig met zijn Pitbull een

rondreis maakt en daarbij deze steden aandoet, is in principe dus in overtreding en

kan beboet worden.

Een tweede verschil vindt men bij Harelbeke en Ieper waar loslopende honden

voorzien dienen te zijn van een halsband met de gegevens van de eigenaar. In de

andere gemeenten geldt deze regel niet. Het is onduidelijke of nog een overblijfsel

is van de hondenbelasting vroeger?

Met uitzondering van Blankenberge en Tongeren dient men in alle gemeenten de

hond aan een korte leiband te houden wanneer men zich op openbaar terrein

bevindt.

Enkel in Oostende, Hasselt, Ieper, Brugge en de Panne dient men een

kwaadaardige hond te muilbanden. De overige gemeenten vermelden hier niets

over. Wat verstaan wordt onder een kwaadaardige hond is niet echt duidelijk. Gaat

het hier over honden van bepaalde vechtrassen zonder meer (zoals de Pitbull),

over honden die uitvallen naar andere honden of over honden die een gevaar

kunnen zijn voor andere personen?

Slechts de helft van de gemeenten (Oostende, Harelbeke, Brugge, Tongeren en

Knokke-Heist) vermelden welke sancties er staan op het niet opruimen van

hondenpoep. In het politiereglement van de andere gemeenten is hier niets over te

vinden. Houdt dit dan in dat in deze gemeenten het achterlaten van hondenpoep

niet gesanctioneerd wordt? Ook zijn er verschillen te vinden tussen de soorten

sancties die gegeven worden, nl. GAS of niet, een bijkomende belasting, welke

som (€ 13 in Harelbeke - € 250 in De Panne), … Hierop wordt later dieper

ingegaan.

In het politiereglement van de gemeenten Gent, Blankenberge en Ieper staat niets

vermeld over de verplichting van het al dan niet bijhebben van hondenpoepzakjes.

De overige gemeenten verplichten dit wel (en is dit ook opgenomen als

verordening). Betekent dit dan strikt genomen dat in de eerstgenoemde

gemeenten het dus niet verplicht is een hondenpoepzakje bij te hebben wanneer

men de hond uitlaat?

108

In zeven van de gecontacteerde gemeenten nl. Oostende, Hasselt, Harelbeke,

Brugge, Roeselare De Panne en Knokke-Heist staat in het politiereglement

vermeld dat de uitwerpselen van de hond steeds opgeruimd moeten worden m.b.v.

een daartoe bestemd zakje. Het zakje mag alleen gedeponeerd worden in de

stedelijke afvalbakken, de hondenpoepafvalbakken of meegegeven worden met

het gewone huisvuil. Bij Gent, Blankenberge, Ieper en Tongeren is hier niets van te

vinden. Houdt dit dan in dat in deze gemeenten geen opruimplicht geldt?

Gent, Blankenberge en Knokke-Heist vermelden niet dat hondeneigenaars ervoor

moeten zorgen dat honden het openbaar domein niet bevuilen met hun

uitwerpselen. In de andere gemeenten is dit wel het geval.

Met uitzondering van Oostende, Blankenberge, Roeselare en Tongeren hebben

alle gemeenten een verordening opgenomen betreffende de plaatsen waar honden

al dan niet toegelaten zijn. Zo zijn honden in openbare gebouwen, zwembaden,

gemeentelijke sporthallen, op sportterreinen en op begraafplaatsen in de meeste

gemeenten niet toegelaten.

Tenslotte zijn nog een aantal verschillen te vinden in meerdere verordeningen

betreffende honden maar die hier minder van belang zijn. Vandaar ze hieronder

enkel opgesomd worden:

- Passende maatregelen nemen om te beletten dat de hond zou ontsnappen

van een privaat erf naar een ander privaat erf, een openbare plaats of een

openbare weg;

- personen die gemachtigd zijn om vaststellingen te doen;

- sancties voor personen die honden aanhitsen, ze niet tegenhouden wanneer

ze voorbijgangers aanvallen of vervolgen, of ze tegen andere dieren of

mensen doen vechten, ze doen aanvallen, ze vervolgen, bang of woedend

maken, zelfs als er geen kwaad of schade uit volgt;

- het nemen van maatregelen opdat het geblaf van de hond niet storend zou

zijn voor de omwonenden.

- het verbod om honden onbewaakt te laten rondlopen.

We kunnen dus algemeen concluderen dat iedere gemeente een aantal

verordeningen betreffende honden en hondenpoep in het plaatselijk

politiereglement heeft opgenomen naargelang bepaalde inbreuken veel of weinig

voorkomen.

Het grote voordeel van de invoering van GAS is dat de wetgevende bevoegdheid

op gemeentelijk niveau is terecht gekomen wat met zich meebrengt dat iedere

gemeente de aanpak van kleine overlastfenomenen volledig kan afstemmen op de

109

eigen behoeften.

Dit heeft als nadeel dat er zo duidelijke verschillen en nuances ontstaan in de

wetgeving tussen de gemeenten onderling waardoor het niet altijd evident is om op

de hoogte te zijn van wat men moet doen om in regel te zijn.

Om aan dit euvel het hoofd te kunnen bieden zou het misschien interessant zijn

om de gemeentelijke regelgeving over honden en hondenpoep uniformer te

maken, met de mogelijkheid tot enkele uitbreidingen naargelang de eigen

behoeften. Vooral voor de kustgemeenten zou een grotere uniformiteit in de

regelgeving m.b.t. het strand aangewezen zijn, m.n. de periodes wanneer honden

toegelaten zijn. Dit zou het al een heel stuk eenvoudiger maken voor de

wandelende hondenliefhebber.

1.5.3 Sensibilisatie- en informatiemateriaal

Gemeenten Brochures Flyers Affiches Banners Artikels

Oostende “Wij en uw

hond… dikke

vrienden?”

“Baltazaar

heeft het

voor elkaar!”

4-talig:

honden-

poep moet

opgeruimd

worden

“Baltazaar

wil elk

kakje in

een zakje!”

In het

tijdschrift

de Grote

klok

Hasselt Honden-

poep op

straat wordt

niet

getolereerd

Gent “Wegwijs

naar de

hondentoilet-

ten in Gent”

“Leidraad

voor

hondenbezitt

ers”

Opruim-

plicht

Ga met uw

hond naar

een

hondentoi-

let

“n Hoopje

ellende?

Laat afval

niet

zwerven!”

Harelbeke “Doe een In de

110

kakje in een

zakje!”

Hondenpoep

-actie van

maart 2006

Infokrant

Blankenberge Locaties

hondenpoep

buizen

De afvalgids

In

magazine

Info

Blanken-

berge

Ieper “Opgeruimd

staat Iepers!”

In de

Afvalkrant

Brugge “Uw baasje

ook al

zindelijk?”

“Uw baasje

ook al

zindelijk?”

Roeselare “Wij ruimen

het op”

Honden-

poep dient

opgeruimd

te worden

Honden-

poep dient

opgeruimd

te worden

Honden-

poep

dient

opge-

ruimd te

worden

Tongeren ja

De Panne “Mijn baasje

schept op”

“Zeg me

waar en

wanneer”

Campag-

nebeeld

van 2009

Knokke-Heist “Wat mag en

wat mag

niet”

“Schep op

die

hondenpoep

… tenzij uw

hond het in

een

“Vrolijk

Pasen, hou

de buurt

proper!”

“Schep op

die honden-

poep!”

111

hondenhokje

doet!”

“Oog voor

afval”

“Afvalwijzer”

Tabel 5: overzicht info- en sensibilisatiemateriaal

Hondenpoep op de stoep is altijd één van de grootste ergernissen van de burgers

geweest en nu nog altijd. Het is een vorm van zwerfvuil dat hinder veroorzaakt –

wie is er nog nooit ingetrapt? – maar het is ook een bron van bacteriën. Daarom is

het verwijderen van hondenpoep een must, en moet elke hondeneigenaar

aangezet worden om de uitwerpselen van zijn of haar hond op te ruimen, telkens

wanneer hij of zij de hond uitlaat op openbare plaatsen.

De gemeente dient hier de burger op zijn verantwoordelijkheid te wijzen, en de

nodige middelen ter beschikking te stellen om de burger te helpen de hondenpoep

op te ruimen, wat alle gecontacteerde gemeenten reeds gedaan hebben (en nog

steeds doen).

Logistieke inbreng alleen is niet voldoende, het probleem moet ook regelmatig in

de aandacht gebracht worden en de burger moet ook voortdurend gesensibiliseerd

worden om zijn verantwoordelijkheid hierin op te nemen. Hierbij dienen

verschillende informatiekanalen aangewend te worden. Dit kan gebeuren door het

o.a. verdelen van posters en folders (Oostende, Hasselt, Gent, Harelbeke,

Blankenberge, Brugge, Roeselare, Tongeren, De Panne en Knokke-Heist) en het

publiceren van artikels in plaatselijke tijdschriften, krantjes, …(Harelbeke,

Oostende, Blankenberge en Ieper).

Uit de rondvraag bleek dat bijna alle gemeenten op de een of andere manier

sensibilisatie- en informatiemateriaal over honden en hondenpoep ter beschikking

hadden. Dit bewijst toch dat er de nodige aandacht geschonken wordt aan de

hondenpoepproblematiek en het onder de bevolking leeft. Het geeft toch een

meerwaarde aan de gemeente als er brochures, folders, flyers verkrijgbaar zijn. Op

deze manier wordt de inwoner/toerist bewust gemaakt dat deze gemeente de strijd

met hondenpoep aangaat en inspanningen levert om de eigen gemeente proper te

maken/houden. De meeste folders bevatten een plan van de locatie van de

hondentoiletten, hondenloopweides, hondenpoepafvalbakken en/of

hondenpoepbuizen.

112

Sommige gemeenten zoals Oostende ontwierpen zelfs een volledige folder waarin

niet alleen praktische informatie over o.a. de identificatie en registratie van honden

aan bod komt maar ook een woordje uitleg staat over de algemene verzorging van

honden. Op deze manier wordt ook eens op een positieve manier aandacht

besteed aan honden want de hondenpoepproblematiek stelt honden meestal in

een negatief daglicht.

Niet alleen folders en brochures zijn geschikt als sensibilisatiemateriaal. Ook flyers,

affiches, banners en andere zijn al nuttig gebleken.

Zoals hierboven vermeld draagt sensibilisatie- en informatiemateriaal zeker bij in

de strijd tegen de hondenpoep maar bij de ontwikkeling ervan dienen toch een

aantal zaken in acht genomen te worden. Het taalgebruik dient eenvoudig maar

niet betuttelend te zijn (als norm wordt aangenomen om een taalgebruik dat een

12-jarige zou begrijpen te gebruiken), aantrekkelijk (kleuren die aanspreken,

bepaalde figuren die in het oog springen) maar niet overdreven waardoor de

aandacht van de inhoud afgeleid wordt, kort (een folder met 10 bladzijden

doorlopende tekst zal niemand lezen) en de folder dient volledig aangepast te zijn

aan het doelpubliek. In dit geval bestaat het doelpubliek uit zowel inwoners als

toeristen, 2 groepen die toch een verschillende aanpak vragen. Zo dienen folders

en brochures bestemd voor toeristen opgesteld te zijn in 4 talen (Nederlands,

Engels, Frans en Duits) terwijl folders voor inwoners enkel in het Nederlands

dienen geschreven te zijn.

Belangrijk is dat zowel inwoners als toeristen gemakkelijk toegang hebben tot deze

folders, flyers, affiches, … In alle gemeenten die sensibilisatie- en

informatiemateriaal hadden, was dit het geval. Zo wordt dit materiaal best ter

beschikking gesteld aan de balie van het stadhuis, in toerismebureaus, in de

milieudienst, … met andere woorden op plaatsen waar veel inwoners en/of

toeristen komen.

113

1.5.4 Handhavers

Gemeenten GAS Politie Zoneverant-

woordelijke

groendienst

Gemeen-

schaps-

wachten

Beëdigede

ambtenaren

Vesting-

wachter

Oostende OK OK OK

Hasselt OK

Gent OK OK

Harelbeke OK OK

Blankenberge OK OK

Ieper OK OK OK

Brugge OK OK

Roeselare OK

Tongeren OK

De Panne OK

Knokke-Heist OK OK

Tabel 6: overzicht handhavers

Zoals vermeld in hoofdstuk 1.4.4 gaan in alle gecontacteerde gemeenten

handhavers regelmatig de baan op om hondenbaasjes die de drollen van hun

geliefde viervoeter niet opruimen op heterdaad te betrappen. Ook voeren ze op

geregelde tijdstippen controles uit over het al dan niet bijhebben van een

hondenpoepzakje. In de steden Oostende, Hasselt, Gent, Roeselare, Tongeren en

De Panne gebeurt dit door de GAS-ambtenaren.

In Blankenberge nemen de beëdigde ambtenaren deze taak voor hun rekening.

En in Ieper, Brugge en Knokke-Heist gebeuren deze controles door de

gemeenschapswachten en de politie.

Hondenbezitters die tegen de lamp lopen worden gesanctioneerd (belasting en/of

administratieve geldboete) maar diegenen die de hondenpoep opruimen

ontvangen soms een beloning onder de vorm van een sleutelhanger of

hondenpoepzakjes (Oostende, Gent en Ieper).

Handhavers in het straatbeeld zorgen voor een grotere sociale controle. Als

mensen merken dat er controles gehouden worden i.v.m. het opruimen van

hondenpoep zijn ze, uit schrik voor een boete, vlugger geneigd zich hieraan te

houden. Deze negatieve benadering leidt evenwel niet tot een gedrags- en

114

mentaliteitsverandering bij de hondenbaasjes. Eens de controleurs verdwenen zijn,

verdwijnt ook dikwijls de wil om de hondenpoep op te ruimen.

Een positieve benadering daarentegen zou misschien een betere oplossing zijn.

Een beloning in de vorm van een leuk gadget (sleutelhanger, hondenpoepzakjes,

…) zet hondenbaasjes vlugger aan om de hondenpoep op te ruimen. Op deze

manier wordt het gewenste gedrag bekrachtigd en niet het ongewenste gedrag

bestraft.

Bij de aanstelling van controleurs dienen enkele aandachtspunten in acht genomen

te worden.

Een goede handhaver is tactvol en draagt enthousiasme voor het vak uit. Het doel

van zijn werk is o.a. mentaliteitsverandering, dus het overbrengen van de moraal is

minstens zo belangrijk als het uitschrijven van PV’s.

Er mag bij de burgers geen enkele twijfel over bestaan met wie ze te doen hebben

als ze worden aangesproken door de controleur. Een professioneel uniform is

hiervoor een voorwaarde. Voor de handhaver zelf is het belangrijk dat zijn uniform

bijdraagt aan een professionele uitstraling en het zijn veiligheid waarborgt.

In Ieper, Brugge en Knokke-Heist dragen de gemeenschapswachten onderstaand

uniform (een paarse winterjas, een paarse jas tussenseizoen, een paarse

windjekker, een paarse fleece trui, een wit T-shirt, een wit poloshirt of een wit

hemd, een donkergrijze of zwarte broek, grijze of zwarte schoenen en een paarse

pet).

115

Figuur 24: uniform van gemeenschapswacht

GAS-ambtenaren dragen hetzelfde uniform als gemeenschapswachten maar

dragen bovendien nog een armband waarop ‘vaststeller’ staat.

Figuur 25: armband GAS-ambtenaar

116

Omdat het bijzonder moeilijk is om mensen op heterdaad te betrappen was het

nodig dat een handhaver kon controleren op gemakkelijk toetsbare feiten. Hiervoor

werd de verplichting van het bijhebben van een opruimmiddel ingevoerd

(Oostende, Hasselt, Harelbeke, Brugge, Roeselare, Tongeren en De Panne). Door

deze verplichting kan de handhaver controleren op de opruimplicht. De gebruikte

zakjes mogen ofwel in de gewone afvalbakken/hondenpoepafvalbakken gegooid

worden ofwel meegenomen worden naar huis (en daar bij het restafval gegooid

worden). Dit staat ook uitdrukkelijk vermeld in het plaatselijke politiereglement.



Een GAS-bevoegdheid is een minimale vereiste. Een handhaver die geen sancties

kan opleggen wordt niet serieus genomen.

1.5.5 Dispensers met gratis hondenpoepzakjes

Gemeenten Dispensers met

gratis

hondenpoepzakjes

Stop gezet wegens

misbruik

Oostende

Hasselt OK

Gent

Harelbeke OK

Blankenberge OK

Ieper

Brugge

Roeselare

Tongeren OK

De Panne

Knokke-Heist

Tabel 7: overzicht dispensers met hondenpoepzakjes

In de strijd tegen hondenpoep nemen de meeste gemeenten allerlei maatregelen

gericht op de sensibilisatie van de hondeneigenaars en bieden ze hulpmiddelen

aan om het opruimen van hondenpoep te vergemakkelijken.

117

Zo stellen enkele gemeenten hondenpoepzakjes ter beschikking. Dit kan in het

gemeente- of stadhuis maar ook in andere openbare gebouwen, lokale

handelszaken, dierenartsen en/of apothekers. Het meest effectieve is dat de

zakjes ter beschikking worden gesteld op plaatsen waar het probleem zich

manifesteert, doch dit kan nog al eens praktische problemen met zich

meebrengen. Deze zakjes zijn alleen een tegemoetkoming aan de burgers, voor

het geval een zakje van thuis ontoereikend is. De zakjes uit de dispensers pleiten

niemand vrij van het bijhebben van hondenpoepzakjes.

Zo werden in Hasselt, Harelbeke, Blankenberge, Brugge en Tongeren op plaatsen

waar veel honden komen dispensers met bijhorende hondenpoepafvalbak voorzien

waar hondeneigenaars gratis hondenpoepzakjes konden bekomen. Jammer

genoeg werd hier vaak misbruik van gemaakt (en namen de mensen veel meer

zakjes dan nodig) waardoor deze dienst in de steden Hasselt en Blankenberge

afgeschaft werd. In Harelbeke werden stickers (zie bijlage) op de dispensers

aangebracht met de boodschap zuinig met de zakjes om te gaan en er geen

misbruik van te maken.

Dit is een spijtige zaak aangezien op die manier ook de hondenbaasjes die hun

verantwoordelijkheid opnemen gestraft worden.

Als alternatief bieden sommige gemeenten waaronder Harelbeke en De Panne

hondenpoepzakjes aan tegen een democratische prijs.

Het is nog niet echt duidelijk of van deze dienst veel gebruik gemaakt wordt.

In Oostende, Hasselt, Harelbeke, Brugge, Roeselare, Tongeren en De Panne is

het verplicht om zakjes bij te hebben tijdens het uitlaten van de hond, zodat de

uitwerpselen opgeruimd kunnen worden. De gebruikte zakjes mogen in de

gewone afvalbakken/ hondenpoepafvalbakken gedeponeerd worden alsook

meegenomen worden naar huis (en daar bij het restafval gegooid worden). Dit

staat ook uitdrukkelijk vermeld in het politiereglement.



Ondanks de inspanningen van de gemeenten blijken sommige initiatieven niet te

werken en dient gezocht te worden naar andere oplossingen. Het aanbieden van

gratis hondenpoepzakjes is er zo een van. In de meeste gemeenten werd hier

jammer genoeg misbruik van gemaakt waardoor deze dienst afgeschaft werd. Het

gratis aanbieden van zaken heeft dikwijls niet het gewenste effect en werkt

hebzucht in de hand. Het is beter om enige vorm van engagement van de mensen

te verwachten. Dit kan bereikt worden door bij het aanbieden van een dienst (vb.

118

gratis hondenpoepzakjes) er iets tegenover te stellen. In dit geval vb. een kleine

financiële bijdrage. Ook hier is nog ruimte voor initiatieven.

Enkele gemeenten in Nederland, waaronder Leeuwarden, maken sinds 2009

gebruik van biologisch afbreekbare hondenpoepzakjes (Biobags). Deze zakjes

breken tussen de 3 en 6 weken volledig af waardoor alleen de hondenpoep

overblijft in de ondergrondse container van het Gepp hondentoilet (zie volgende

hoofdstuk). In tegenstelling tot België worden deze zakjes niet gratis aangeboden

op plaatsen waar veel honden komen maar wel huis aan huis verdeeld en

beschikbaar gesteld in buurthuizen, verenigingsgebouwen, … Op deze manier is

er toch nog enige vorm van controle op misbruik mogelijk en zou een beter

alternatief kunnen bieden voor de dispensers met gratis hondenpoepzakjes bij ons.

Deze zakjes worden in Nederland in combinatie met het Gepp hondentoilet

gebruikt en bieden tal van voordelen:

- Stevig 100% afbreekbaar materiaal;

- niet doorzichtig;

- milieuvriendelijk (verminderd gebruik van “gewoon plastiek”, dus beter voor

het milieu);

- minder afvoerkosten voor de gemeente (als de hondenpoepvoorzieningen

worden geleegd);

- samen met de Gepp hondentoilet een geschikte voorziening op het gebied

van hondenpoep;

- zakjes kunnen in twee types dispensers aangeboden worden.

Het is niet duidelijk in welke mate de hondenpoepzakjes bij ons biologisch

afbreekbaar zijn.

4

119

1.5.6 Hondentoiletten

1.5.6.1 Situatie in België

Gemeenten Hondentoilet

Oostende OK

Hasselt OK

Gent OK

Harelbeke

Blankenberge OK

Ieper OK

Brugge OK

Roeselare

Tongeren OK

De Panne OK

Knokke-Heist OK

Tabel 8: overzicht hondentoiletten

Hondentoiletten zijn speciaal afgebakende zones in de stad en zijn aangepast aan

de omgeving en de inplantingplaats. Zo blijft de hinder voor omwonenden tot een

minimum beperkt. De materialen zijn gekozen in functie van de duurzaamheid en

het gemak van onderhoud. Dolomiet en rijnzand als bodembedekking en houten

dwarsliggers met een betonnen afboording vormen de basismaterialen. In

Oostende, Hasselt, Gent en Knokke-Heist worden de toiletten zesmaal per week

schoon gemaakt; in Blankenberge zelfs 7 op 7. Ieper is de enige gemeente waar

de toiletten slechts wekelijks gereinigd worden. De volgende instanties zijn

hiervoor verantwoordelijk: reinigingsdienst (Oostende, Ieper en De Panne),

milieubuurtwerkers (Gent), technische dienst (Tongeren), gemeentelijke

milieuwerkers (Knokke-Heist) en Dienst Leefmilieu (Brugge).

Het schoonmaken gebeurt in gewone werkkledij en handschoenen.

Om de geurhinder zoveel mogelijk te beperken worden verscheidene maatregelen

genomen waaronder het wekelijks ontsmetten van de toiletten met Capturine®

(Oostende, Hasselt, Blankenberge, Ieper, De Panne en Knokke-Heist) of

FrescureExtract® (Gent en Brugge) en het volledig vernieuwen van de aangelegde

dolomietzone (enkele keren per jaar). Capturine® is een biologisch product dat op

120

een enzymatische manier ‘stankbronnen’ elimineert. De specifieke micro-enzymen

zetten urine om in stikstof, koolzuur en water waardoor er geen schadelijke stoffen

zoals ammoniak (en dus ook geen geur) meer vrijkomen. Bovendien bevat het een

detergent dat zorgt voor een reinigende werking. FrescureExtract® is een

gelijkaardig product.

Op de vraag wat de achterliggende reden was bij de keuze van reinigingsproduct

bleef men het antwoord schuldig.

Een vergelijkende studie omtrent de specifieke werking van deze twee producten

zou misschien interessant zijn om te bepalen welk product het meest geschikt is

om voor deze doeleinden te gebruiken.

Met uitzondering van de steden Roeselare en Harelbeke, beschikken alle

gecontacteerde steden over hondentoiletten. Harelbeke beschikte vroeger ook

over hondentoiletten maar heeft een aantal jaar terug beslist deze te verwijderen

daar ze niet gebruikt werden. De reden hiervoor is tot nog toe onbekend.

Misschien beschouwden de inwoners ze niet hygiënisch of dienden ze te ver te

lopen.

Roeselare achtte hondentoiletten niet proper en onhygiënisch. Bovendien brengen

hondentoiletten weer meer werk met zich mee op het gebied van onderhoud en

reiniging en zorgen ze vaak voor geuroverlast. Vandaar de beslissing om er geen

te plaatsen.

De hondentoiletten worden op strategische plaatsen ingericht, met name o.a. langs

wandelpaden, aan de in-en/of uitgangen van parken, …

In Blankenberge bepaalde men op basis van de gegevens van de hondenbelasting

waar de meeste honden zich bevonden en op deze plaatsen werden de

voorzieningen vervolgens ingericht.

In het merendeel van de gemeenten kunnen inwoners een aanvraag indienen voor

het bijplaatsen/verwijderen van een hondentoilet. Eenmaal per jaar worden dan

alle aanvragen bekeken en nagegaan of de aanvraag al dan niet gegrond is. Na

een grondige evaluatie wordt tenslotte tot actie overgegaan.

Om na te gaan of de hondentoiletten effectief gebruikt worden, houdt men in Gent,

Blankenberge, Oostende en Knokke-Heist statistieken bij van het aantal drollen dat

uit de hondentoiletten opgehaald worden. Op basis van deze gegevens wordt dan

eventueel overgegaan tot de plaatsing/verwijdering van een hondentoilet.

Uit de rondvraag bleek dat een hondentoilet toch ook niet de ideale oplossing is

voor het hondenpoepprobleem. De meest gehoorde klachten waren dat er toch

regelmatig gevallen van sluikstorten in de hondentoiletten vast gesteld wordt.

121

Mensen dumpen hier vaak hun kattenbakvulling in.

Verder komen regelmatig klachten binnen van geuroverlast en vinden vele

inwoners zo’n hondentoilet storend in het straatbeeld. Om zoveel mogelijk aan dit

probleem het hoofd te bieden is in Blankenberge elk hondentoilet omheind met een

aangepaste beplanting (vnl. klimop).

Bovendien zijn er zelfs gevallen bekend van mensen die persoonlijk gebruik maken

van zo’n hondentoilet!

Om die redenen is Blankenberge sinds enkele jaren bezig met het systematisch

vervangen van de hondentoiletten door hondenpoepbuizen (zie hoofdstuk 1.5.9).

Ondanks het feit dat de hondentoiletten praktisch dagelijks gereinigd worden en de

nodige aandacht besteed wordt aan het desinfecteren worden hondentoiletten

vaak nog als onhygiënisch beschouwd. Bovendien brengen ze toch heel wat extra

werk en kosten inzake onderhoud met zich mee.

Hoewel de hondentoiletten altijd zo ver mogelijk van de huizen vandaan geplaatst

worden rijzen er vaak protesten bij de plaatsing ervan. Aan de ene kant willen

hondeneigenaars een hondentoilet dicht in de buurt maar aan de andere kant “not

in my backyard”.

Algemeen kunnen we besluiten dat de meningen over hondentoiletten verdeeld

zijn. Gemeenten die er gebruik van maken zijn er matig positief over maar

ondervinden er vaak vele nadelen van.

Gemeenten die geen hondentoiletten gebruiken zijn van mening dat deze

onhygiënisch en te arbeidsintensief zijn.

Het idee achter de hondentoiletten is degelijk maar bij de huidige uitwerking komen

nog te veel problemen en nadelen voor.

1.5.6.2 Situatie in Nederland

Om de situatie in Nederland te schetsen halen we als voorbeeld de gemeente Ten

Boer aan.

Naar aanleiding van de Nota Lokaal gezondheidsbeleid 2003-2006 waaruit naar

voren is gekomen dat hondenpoep een van de grootste ergernissen was van de

inwoners van de Nederlandse gemeente Ten Boer is sindsdien het bestrijden van

hondenpoep een van de actiepunten in het gezondheidsplan geworden.

Het hondenpoepbeleid in deze gemeente werd grondig onder de loep genomen en

belangrijke wijzigingen werden aangebracht.

122

Om de inwoners zoveel mogelijk bij deze campagne te betrekken heeft de

gemeente een enquête afgenomen van zowel hondeneigenaars als niet-

hondeneigenaars waarbij o.a. volgende onderwerpen bevraagd werden:

- De mate van overlast door hondenpoep;

- soort hinder van hondenpoep;

- plaats van hondenpoepoverlast;

- redenen waarom hondenbaasjes zich niet aan de opruimplicht houden.

Samengevat zijn uit de enquête een aantal zaken naar voren gekomen waar in dit

beleid rekening mee is gehouden:

- Mensen moeten beter op de hoogte worden gebracht van de bepalingen in de

APV9, zowel over de opruim- als de aanlijnplicht;

- er moet begrip worden gecreëerd bij zowel hondenbezitters als niet-

hondenbezitters;

- er moeten (hondenpoep)bakken worden geplaatst waar mensen de

uitwerpselen van hun hond in kunnen gooien.

Om aan de opruimplicht te kunnen voldoen zorgde de gemeente voor voldoende

afvalbakken. Hiervoor werden twee varianten met elkaar vergeleken.

Variant 1: Traditionele afvalbak

Dit is de gemeentelijke afvalbak zoals wij die ook kennen.

9 APV= Algemene Plaatselijke Verordening

123

Variant 2: het Gepp hondentoilet

Dit systeem werkt met een ondergrondse betonnen bak van 400 of 500 liter. Via

een roestvrijstalen constructie kunnen de uitwerpselen worden ingeworpen.

De hondenpoep wordt met een zakje/schepje opgeruimd.

Figuur 26: opruimen van hondenpoep

En vervolgens in het hondentoilet gedeponeerd. Dit

systeem werkt hygiënisch omdat de hondenbezitter

de bak niet met zijn handen hoeft aan te

raken; openen gebeurt met een voetpedaal.

Figuur 27: openen van Gepp

Na inwerpen sluit de bak volledig af en geeft

bijgevolg geen stank.

Figuur 28: sluitsysteem Gepp

124

Het legen van de bakken hoeft slechts 1 of 2 maal

per jaar te gebeuren door middel van leegzuigen

met een kolkenzuiger en kan tegelijk met het

reguliere rioolonderhoud plaatsvinden.

Figuur 29: kolkenzuiger

Er zijn geen “harde regels” m.b.t. het gebruik van het Gepp hondentoilet. Beter

geen gebruik maken van gewone plastiek zakjes en vermijden dat het toilet

gebruikt wordt als een ‘gewone afvalbak’. Een filter in de put zorgt ervoor dat er

geen materialen in het riool terecht komen die er niet in horen. Echter door het

gebruik van biozakjes en/of papieren zakjes blijft er minder restafval over in de

container. Dit scheelt aanmerkelijk in de afvoerkosten.

De ondergrondse containers zouden in beperktere aantallen worden geplaatst dan

de afvalbakken in verband met het aspect van de hoge aanlegkosten.

Hiermee komen de aanlegkosten enigszins vergelijkbaar uit. In de

onderhoudskosten treedt een aanzienlijk verschil op, in het voordeel van de

containers.

De loopafstand tot een afvalbak is één van de belangrijkste overwegingen om

uitwerpselen al dan niet op te ruimen. Daarmee heeft het systeem van de

afvalbakken een groot voordeel ten opzichte van de containers. De kans bestaat

dat mensen de loopafstand tot een container te groot vinden en de uitwerpselen

daarom niet opruimen of in een normale afvalbak gooien. Hoewel het systeem met

de containers uiteindelijk goedkoper is dan het systeem van de bakken wordt de

effectiviteit hiervan beduidend minder groot geacht. Daarom koos Ten Boer voor

de traditionele afvalbakken.

125

In onderstaande tabel worden de voor-en nadelen van beide varianten nog eens

schematisch op een rijtje gezet.

Gewone afvalbak Ondergrondse container

Voordelen - aansluiting bij huidig

afvalbakkenbeleid

- uniformiteit: duidelijkheid

en rustig straatbeeld

- kan overal geplaatst

worden

- loopafstand gering

- hygiënisch, inwerpen

m.b.v. voetpedaal,

legen d.m.v.

kolkenzuiger

- onderhoudskosten nihil

Nadelen - minder hygiënisch: moet

zeer frequent handmatig

worden geleegd

- onderhoud verzaken geeft

stank

- onderhoudskosten hoog

- loopafstand relatief

groot: vermindert

doelmatigheid

- twee systemen:

onduidelijkheid

- kan niet overal

geplaatst worden,

zeker niet bij

aansluiting op riool

Indicatieve

kosten

- Aanleg: € 370/bak

- onderhoud:

€ 245/bak/jaar

- aanleg:

€ 2 000/container

- onderhoud:

€ 10/container/jaar

Tabel 9: vergelijking gewone afvalbak – ondergrondse container

1.5.6.3 Conclusie

Net zoals in België gebruiken veel gemeenten in Nederland hondentoiletten of

hondenstroken als oplossing voor hun hondenpoepprobleem. Uit evaluaties blijkt

het resultaat jammer genoeg tegen te vallen. Het blijkt dat dit soort voorzieningen

veel geld kosten, veel onderhoud vergen en ook dikwijls het doelwit zijn van

vandalisme. M.a.w. in Nederland ondervinden de gemeenten ongeveer dezelfde

problemen als wij.

126

In veel Nederlandse gemeenten wordt er echter wel voor dit soort voorzieningen

gekozen omdat voor hen de voordelen opwegen tegen de nadelen. Het wordt

namelijk als onwenselijk gezien om mensen overal de uitwerpselen van hun hond

te laten opruimen, simpelweg omdat dit veel onwil bij hondenbezitters opwekt en

het dan niet uitgevoerd wordt. Vooral grotere gemeenten kiezen voor deze

oplossing omdat het voor hun inwoners niet mogelijk is om hun hond altijd buiten

de bebouwde kom uit te laten. In Ten Boer is dit echter niet het geval: geen enkel

dorp is zo groot dat het voor mensen ondoenlijk is om hun hond buiten de

bebouwde kom uit te laten.

Vandaar dat in Ten Boer niet de behoefte bestaat om voorzieningen als

hondentoiletten aan te leggen. Deze zijn simpelweg te duur en vergen teveel

onderhoud in vergelijking met het geringe voordeel dat er voor deze gemeente uit

voort zal vloeien.

In grotere gemeenten daarentegen zou het Gepp hondentoilet een goed alternatief

kunnen zijn ter vervanging van het ‘klassieke hondentoilet’.

Het Gepp hondentoilet heeft een grote opslagcapaciteit onder de grond waardoor

deze, in tegenstelling tot het ‘klassieke hondentoilet’, slechts 1-2 keer per jaar

geleegd dient te worden, afhankelijk van de gebruiksfrequentie en het type.

De tegenargumenten zoals onhygiënisch en te arbeidsintensief zijn hier zeker niet

meer van toepassing.

Bovendien bestaat het Gepp hondentoilet in twee uitvoeringen: een model die

aangesloten kan worden op de riolering en een model zonder aansluiting. Het

eerste model heeft als groot voordeel dat de container (die zich onder de grond

bevindt) niet, of in elk geval, veel minder frequent geleegd dient te worden.

Wanneer veel mensen daarentegen, er materialen in gooien zoals (grote) plastiek

zakken en blikjes raakt de Gepp eerder ‘vol’. Deze materialen komen overigens

niet in het riool terecht vanwege de roestvast stalen filter die in de container is

aangebracht. Gevolg is echter wel dat het Gepp hondentoilet vaker geleegd dient

te worden.

Jammer genoeg is dit ook in België een vaak voorkomend probleem. Vaak

dumpen mensen allerlei zaken in een hondentoilet die er niet in thuis horen zoals

kattenbakvulling. Mogelijke oplossingen zouden hier nog voor gezocht dienen te

worden.

Indien de mensen de hondenpoep met een schepje, een papieren zakje of een 100

procent biologisch afbreekbaar zakje zouden opruimen dan zou de Gepp als het

ware als een 100 procent zelfreinigend system functioneren. De containers zouden

127

dan niet geleegd dienen te worden waardoor de onderhoudskosten dus ook

praktisch onbestaande zouden zijn.

1.5.7 Honden(losloop)weide

Gemeente Hondenlosloopweide Opruimplicht

Oostende OK

Hasselt OK

Gent OK

Harelbeke

Blankenberge OK OK

Ieper

Brugge

Roeselare

Tongeren OK OK

De Panne

Knokke-Heist

Tabel 10: overzicht hondenlosloopweide

Een losloopweide is een plaats waar de hond zijn poten kan strekken en ravotten

met andere soortgenoten en waar de aanlijnplicht dus m.a.w. niet geldt. Soms zijn

er enkele speeltoestellen voor de honden voorzien, zoals in Blankenberge.

Figuur 30: losloopweide in

Mechelen

128

Een hondenlosloopweide is vooral gelegen in stedelijke, dicht bewoonde zones

waar weinig open ruimte beschikbaar is. Deze gebieden genieten de voorkeur daar

hondenbezitters in buitenwijken meestal zelf een afgesloten tuin hebben of in de

buurt wel een weiland te vinden is waar de hond kan los lopen.

Een loopweide is geen hondentoilet en hier geldt dus wel de opruimplicht (Hasselt,

Gent, Blankenberge enTongeren). Enkel in Oostende dienen de drollen daar niet

opgeruimd te worden.

Een hondenlosloopweide is meestal

volledig omheind en kan i.v.m.

verkeersveiligheid volledig

afgesloten worden.

Figuur 31: losloopweide in Oostende

Gewoonlijk staat de gemeente zelf in voor het onderhoud.

In kleine gemeenten (met een kleine oppervlakte) is er over het algemeen minder

nood aan hondenlosloopweides daar de aanlijnplicht slechts in de bebouwde kom

geldt. De hondeneigenaars hoeven dus niet ver te lopen om de hond buiten de

bebouwde kom los te kunnen laten lopen.

Het is nog onduidelijk hoe de losloopweides gewaardeerd worden. Tijdens de

rondvraag is hier eigenlijk te weinig aandacht aan besteed en verder onderzoek

hieromtrent zou aangewezen zijn.

Uit de resultaten van de enquête die afgenomen is van 1 024 honden- en niet-

hondeneigenaars komt naar voren dat 85% (382 van de 451 hondenbaasjes) van

de respondenten aangeeft geen gebruik te maken van een hondenlosloopweide. In

de enquête wordt hier niet dieper op in gegaan dus het is onduidelijk wat de

achterliggende reden hiervoor is. Ook hier zou verder onderzoek aangewezen zijn.

129

Bij de inrichting van een losloopweide (en andere voorzieningen zoals

hondentoiletten) dienen toch een aantal zaken in acht genomen te worden.

Zo is de herkenbaarheid voor de stimulering van het gebruik erg belangrijk. De

voorzieningen moeten duidelijk worden aangegeven. Ook de op de plaats

geldende regels dienen duidelijk te worden vermeld.

Hier wringt het schoentje nogal dikwijls. Voor een toerist of een niet-inwoner van

de gemeente is het niet altijd even duidelijk welke regels waar van toepassing zijn,

bv. in een hondenlosloopweide. Terwijl in sommige gemeenten in deze voorziening

de opruimplicht geldt, is dit in andere gemeenten soms niet het geval. Hoewel alle

regels omtrent honden en hondenpoep in het plaatselijk politiereglement

opgenomen zijn, zijn deze voor niet-inwoners soms niet of moeilijk toegankelijk

(door bv. de vreemde taal).

Een goede afstand tot de voorziening is bovendien een absolute voorwaarde. Over

het algemeen is tot 200 meter van de woning voldoende voor een kleine

voorziening zoals een hondentoilet of hondenpoepafvalbak. Voor een grotere

voorziening, met name een hondenlosloopweide kan de afstand wat verder liggen.

Het is overigens van belang dat de voorziening dicht bij de woningen ligt, omdat

hierdoor het gebruik wordt bevorderd.

In een aantal Nederlandse gemeenten maakt men in plaats van hondentoiletten

gebruik van uitlaatgebieden. Uitlaatgebieden zijn grasveldjes die eens om de 7 –

10 dagen gemaaid en gereinigd worden met een poepzuiger (te vergelijken met de

hondenpoepmotor bij ons) of groenstroken die langs (fiets)paden en wegen aan de

rand van de bebouwde kom liggen en een paar keer per jaar gemaaid worden.

In uitlaatgebieden mogen honden al dan niet vrij rond lopen en hoeven de

uitwerpselen veelal niet opgeruimd te worden. Of juist wel en dan worden daartoe

speciale voorzieningen aangebracht (hondenpoepafvalbakken of gewone

afvalbakken).

Deze uitlaatgebieden zouden misschien een alternatief voor de hondentoiletten in

België kunnen bieden aangezien er toch enkele nadelen verbonden zijn aan het

gebruik van hondentoiletten. Verder onderzoek is hier wel aangewezen.

Door de uitlaatgebieden te concentreren wordt ook de overlast van hondenpoep

geconcentreerd, hetgeen een ontlasting betekent voor het overige grondgebied.

Ervaringen bij andere Nederlandse gemeenten leveren op dat het succes van dit

130

soort voorzieningen afhankelijk is van het comfort, de uitstraling, de

herkenbaarheid en de afstand tot de voorziening.

Onder comfort wordt verstaan het makkelijk bereikbaar zijn, het niet hoeven

opruimen van de uitwerpselen op de locatie en het toegankelijk zijn (de inrichting).

Een hygiënisch verantwoorde voorziening heeft uitstraling en nodigt meer uit voor

gebruik dan een verwaarloosde, vervuilde voorziening. Regelmatig onderhoud is

dan ook belangrijk, hierdoor blijft hygiëne op een verantwoord niveau en blijft de

voorziening aantrekkelijk voor gebruik.

Alle gecontacteerde Vlaamse gemeenten leveren hier voldoende inspanningen

aangezien geen enkele losloopweide er verwaarloosd bij lag.

Wat opviel tijdens de rondvraag was dat geen enkele losloopweide verlicht was.

Vooral tijdens de wintermaanden zijn de dagen veel korter en blijven de mensen

vroeger binnen. Het feit dat een hondenlosloopweide niet verlicht is, kan een van

de redenen zijn waarom mensen hier niet veel gebruik van maken (i.v.m.

veiligheid). Misschien ook een puntje dat nader onderzocht kan worden.

1.5.8 Hondenpretpark

Zoals reeds eerder vermeld beschikt Oostende als enige in Europa over een

hondenpretpark.

Het park kwam er voor Theater Aan Zee in 2007 en bleef na het evenement ook

behouden.

In de wijk “Nieuwe Stad” wonen 1 200 mensen en onderzoek heeft uitgewezen dat

30% van hen een hond heeft. Hondenpoep vormde hier bijgevolg een groot

probleem. Vandaar de oprichting van een hondenpretpark.

Het is een parkje met verschillende attributen voor honden en waar honden vrij

rond mogen crossen. De hondenpoep dient wel opgeruimd te worden aangezien

hier de opruimplicht geldt.

Maar het hondenpretpark kreeg nog een andere functie. Het is niet alleen een

plaats waar honden kunnen ravotten, het moest ook een ontmoetingsplaats voor

mensen worden.

Hoewel dit een ludieke actie was waarbij de hondenpoepproblematiek weer eens

onder de aandacht gebracht werd en ook de honden op een positieve manier

benaderd werden is het niet echt duidelijk of hondeneigenaars hier sindsdien veel

gebruik van maakten. Het is een leuk initiatief maar of de inrichting van een

131

hondenpretpark daadwerkelijk een meerwaarde betekent voor het

hondenpoepbeleid in België is onwaarschijnlijk.

1.5.9 Hondenpoepbuizen

Blankenberge en De Panne gebruiken als enige van de gecontacteerde

gemeenten hondenpoepbuizen i.p.v. hondenpoepafvalbakken.

De noodzaak om een nieuw duurzaam recipiënt te ontwerpen om de

hondenpoepzakjes in te deponeren kwam er nadat het stadsbestuur problemen

met hondenpoepoverlast bleef ondervinden ondanks alle geleverde inspanningen

en genomen maatregelen.

Het bijplaatsen van gewone afvalbakken was geen optie, omdat iedere bijkomende

gemeentelijke afvalbak een bijkomende bron van sluikstort vormde.

Bij het ontwerp werd gelet op verschillende factoren zoals lediging,

gebruiksgemak, geurhinder, herkenbaarheid, visuele hinder, aanleiding gevend tot

sluikstorten, vandalisme, veiligheid voor gebruikers en werknemers, …

Na enkele voorontwerpen was de hondenpoepbuis geboren: een kantelende

kegelvormige buis met een klein deksel boven voor het deponeren, en een groter

deksel onder voor de lediging. De buis wordt vast gezet aan zijn frame d.m.v. een

hangslot. Door het hangslot te openen kan de buis kantelen voor lediging.

In 2003 werden, bij wijze van pilootproject, een drietal hondenpoepbuizen

geïnstalleerd in Blankenberge. Sindsdien zijn er nog heel wat bijgekomen en het

gemeentebestuur is er nog altijd zeer tevreden over.

Naast de hondenpoepbuizen staan er ook verschillende hondentoiletten maar

wegens het toegenomen aantal klachten (zoals vermeld in hoofdstuk 1.4.9) wordt

het aantal langzaamaan afgebouwd en vervangen door hondenpoepbuizen.

Het stadsbestuur van Blankenberge heeft beslist om het aantal hondentoiletten

langzaamaan af te bouwen en te vervangen door hondenpoepbuizen. Het

onderhoud en de reiniging van de toiletten acht het stadsbestuur ook

arbeidsintensiever dan van de poepbuizen.

De hondenpoepbuizen hebben nog een aantal voordelen t.o.v. de gewone

afvalbak. Zo zijn hondenpoepbuizen (praktisch) niet vandalismegevoelig. De eerste

132

buizen die zeven jaar geleden in Blankenberge geïnstalleerd zijn, zien er nog zo

goed als nieuw uit. De hondenpoepbuizen zorgen niet voor een verloedering van

het straatbeeld, hondentoiletten en afvalbakken daarentegen wel. Terwijl in en

rond gewone afvalbakken heel vaak huisvuil gedumpt wordt, komt dit bij

hondenpoepbuizen praktisch niet voor. Om sluikstorten tegen te gaan werd de

opening bovenaan verkleind maar jammer genoeg kunnen Aquaruisflesjes er net

wel in.

Een vaak gehoorde klacht van hondentoiletten is dat ze, voornamelijk tijdens

warme maanden, geurhinder met zich meebrengen. Bij hondenpoepbuizen is dit

beduidend minder of zelfs onbestaande.

Tijdens de rondleiding van de ‘hondenpoepbrigade’ kwam duidelijk naar voor dat

het reinigen van de hondenpoepbuizen veel minder tijd in beslag nam en

eenvoudiger uit te voeren was. Kortom, hondenpoepbuizen zorgt voor een daling

van de kosten voor onderhoud.

Naar het voorbeeld van Blankenberge heeft De Panne sinds enkele jaren ook

hondenpoepbuizen in gebruik. Ook in deze gemeente zijn de resultaten positief.

De zoekopdracht ‘hondenpoepbuizen’ op internet toont dat deze buizen stilaan

maar zeker de markt aan het veroveren zijn. Steeds meer steden en gemeenten

ruilen de gewone afvalbakken om voor hondenpoepbuizen.

Een bijkomend pluspunt is dat in alle gemeenten waar zo’n buizen geïnstalleerd

zijn, hetzelfde type gebruikt wordt. Dit zorgt ervoor dat hondenpoepbuizen overal

herkenbaar worden en de mensen direct door hebben waarvoor ze dienen. Dit in

tegenstelling tot hondenpoepafvalbakken waarvan de uiterlijke vorm meestal

verschilt van gemeente tot gemeente waardoor het op den duur moeilijk wordt om

te weten in welke afvalbakken de hondenpoep gedeponeerd mag worden. Maar

daarover meer verder in dit hoofdstuk.

Toch zijn niet alle gemeenten overtuigd. Zo staat Knokke-Heist niet achter het idee.

Voor deze gemeente wegen de voordelen niet op tegen de nadelen. Zo haalt het

stadsbestuur het argument aan dat de hondenpoepzakjes die uit de

hondenpoepbuizen opgehaald worden niet gerecycleerd worden maar allemaal bij

het restafval belanden. Doordat de hondenpoep samen met het plastiek zakje in de

buis gedeponeerd wordt, kunnen deze twee zaken niet apart gerecycleerd worden.

Dit probleem zou kunnen opgevangen worden door over te schakelen op

biologisch afbreekbare zakjes.

Als tweede argument haalt het stadsbestuur aan dat voor de lediging van de

133

hondenpoepbuizen een extra ronde dient voorzien te worden, wat dan weer kosten

met zich meebrengt. Dit argument kan weerlegd worden door het feit dat wanneer

de gemeente zou overschakelen op hondenpoepbuizen en alle

hondentoiletten/hondenpoepafvalbakken zou verwijderen er zo tijd en middelen

zouden vrijkomen en dus geen extra kosten met zich zou meebrengen, in

tegendeel zelfs. Door de gebruiksvriendelijkheid kan zelfs tijd gewonnen worden.

Verder heeft de gemeente twijfels over het feit dat hondenpoepbuizen geen, of

toch veel minder, aanleiding geven tot sluikstorten.

Als laatste argumenteert de gemeente dat de hondenpoep in de gewone

afvalbakken gedeponeerd mag worden waardoor er dus geen nood is aan een

alternatief voor hondenpoep.

Hieronder staan de voor- en nadelen van een hondenpoepbuis nog eens kort

samengevat:

Voordelen hondenpoepbuizen Nadelen hondenpoepbuizen

- minder plaats nodig dan voor

hondentoilet

- de hondenpoep komt eerst op de

stoep terecht

- hond kan zelf plaats kiezen waar

hij behoefte doet

- als het gebruikt wordt voor ander

afval is het legen juist moeilijker

dan een hondentoilet

(Aquariusflesjes geraken er juist in.)

- reinigen vraagt minder werk voor

stadsarbeiders dan bij

hondentoilet

- eventueel een extra ronde voor

het ledigen van de buizen

- verstoort het uitzicht niet/minder,

is esthetisch

- gebruiksvriendelijk

- herkenbaar

- eenvoudig

- niet vandalismegevoelig

- geen geurhinder

Tabel 11: voor- en nadelen van hondenpoepbuizen

134

Het komt er dus op aan dat elke gemeente de voor-en nadelen voor zichzelf

afweegt om na te gaan of hondenpoepbuizen al dan niet bruikbaar zouden zijn.

1.5.10 Kliklijn

Enkel in de steden Oostende, Hasselt en De Panne is er een kliklijn voor

hondenpoep (of sluikstorten in het algemeen). Inwoners die hondenbaasjes

betrappen op het niet opruimen van hondenpoep kunnen een telefoontje plegen

naar het nummer van de kliklijn. Wanneer de dader gevonden wordt, krijgt deze

een sanctie voor het niet opruimen van hondenpoep.

Na afloop wordt het resultaat gecommuniceerd naar de beller.

In de andere gemeenten kunnen de inwoners met hun klachten ook altijd

telefonisch terecht op de milieudienst van de gemeente.

Of mensen veel gebruik maken van deze dienst is nog niet duidelijk.

Aangezien in alle gemeenten de inwoners bij verschillende instanties terecht

kunnen met hun klachten, is zo’n kliklijn misschien minder aangewezen.

1.5.11 Hondenpoepmotor

Gemeente Hondenpoepmotor

Oostende afgeschaft

Hasselt

Gent afgeschaft

Harelbeke

Blankenberge OK, vervangen door

hondenpoepquad

Ieper

Brugge

Roeselare

Tongeren

De Panne

Knokke-Heist

Tabel 12: overzicht hondenpoepmotor

135

De steden Oostende, Gent en Blankenberge voerden de hondenpoepmotor in voor

de opruiming van hondenpoep.

Deze motors zijn uitgerust met een zuigsysteem die de hondenpoep op straat

opzuigt. De zuigmond is voorzien van een kabeltje dat water onder de hondenpoep

spuit om het vacuüm trekken van de hondenpoep bij het opzuigen te voorkomen.

Het grote nadeel van deze motor is dat er iemand beschikbaar moet zijn die in het

bezit is van een motorrijbewijs die bovendien een handige chauffeur is, daar er met

1hand dient gereden te worden.

In Oostende en Gent werd de hondenpoepmotor reeds afgeschaft wegens de

problemen ten gevolge van de instabiliteit wanneer de motor volgeladen was.

Blankenberge verving om deze redenen de 2 motors door quads.

Knokke-Heist daarentegen is van mening dat door het gebruik van de

hondenpoepmotor de verkeerde boodschap gecommuniceerd wordt naar de

inwoners. Aan de ene kant kan de hondendrol pas opgeruimd worden als hij er

effectief ligt. Aan de andere kant wordt de boodschap “Laat maar liggen, de stad

ruimt het wel op” gegeven als de hondenpoepmotor de drol opruimt.

1.5.12 Hondenpoepafvalbakken

Gemeente Hondenpoepafvalbak

Oostende OK

Hasselt OK

Gent

Harelbeke OK

Blankenberge

Ieper

Brugge

Roeselare

Tongeren OK

De Panne

Knokke-Heist

Tabel 13: overzicht hondenpoepafvalbakken

136

Oostende, Hasselt, Harelbeke en Tongeren hebben verspreid over het

grondgebied hondenpoepafvalbakken staan. Deze bakken dienen uitsluitend om

hondenpoep in te deponeren. Om geurhinder en sluikstorten tegen te gaan zijn

deze afvalbakken afgesloten met een metalen klep die volgens hetzelfde systeem

werkt als een stortkoker waardoor de toegang tot de bak beperkt wordt.

In de gemeenten Gent, Blankenberge, Ieper, Brugge, Roeselare en Knokke-Heist

mag de hondenpoep in de gemeentelijke afvalbakken gedeponeerd worden.

Deze afvalbakken worden minimaal elke week geleegd.

Een aantal steden, met in het bijzonder Harelbeke, ondervinden regelmatig hinder

van sluikstorten in de hondenpoepafvalbakken. Inwoners dumpen hun huisvuil in

de hondenpoepafvalbakken waardoor deze overvol raken en dus niet efficiënt

meer gebruikt kunnen worden. Dit probeert het stadsbestuur op te vangen door het



en ’s middags zit het alweer vol, klopt niet, in het oog houden).

Met uitzondering van Knokke-Heist zijn alle gemeenten van mening dat deze

afvalbakken voor een schonere leefomgeving zorgen. Mensen zijn vlugger geneigd

hun afval, waaronder ook hondenpoep, op te ruimen wanneer ze hiervoor de

gepaste voorzieningen aangeboden krijgen. Daarom worden op strategische

plaatsen zoals plaatsen waar veel honden en mensen komen extra voorzieningen

geplaatst.

Knokke-Heist daarentegen betwijfelt of het gemeentebestuur deze taak op zich

moet nemen. Door overal voorzieningen te plaatsen wordt eigenlijk de verkeerde

boodschap naar de inwoners gecommuniceerd, nl. dat het gemeentebestuur en

niet de inwoner zelf verantwoordelijk is voor zijn afval. Om de inwoner aan te

sporen zijn verantwoordelijkheid op te nemen voor zijn eigen afval (waaronder ook

hondenpoep) worden dus geen voorzieningen in het centrum geplaatst maar enkel

langs parken en plaatsen met veel groen.

Wat heel duidelijk naar voren kwam tijdens de rondvraag was dat elke gemeente

een eigen model/ontwerp van (hondenpoep)afvalbak gebruikt. Er is hier absoluut

geen uniformiteit. Daardoor is het soms geen evidentie om te weten welke

voorzieningen voor welke doeleinden bestemd zijn. Alleen al qua kleur bestaan er

137

vele variaties. Zo wordt in de ene gemeente rode, groene of blauwe

hondenpoepafvalbakken gebruikt, terwijl in andere gemeenten een

hondenpoepafvalbak aangeduid wordt d.m.v. een sticker. Ook het model verschilt

van gemeente tot gemeente: hondenpoepafvalbakken met dispenser,

hondenpoepafvalbakken zonder dispenser, hondenpoepafvalbak met metalen

deksel, hondenpoepafvalbak met kunststof deksel, hondenpoepafvalbak met

sticker en noem maar op.

Meer uniformiteit hieromtrent is zeker aangewezen. Gebruik van

hondenpoepafvalbakken met dezelfde uiterlijke verschijning (kleur, vorm, model,

…) in alle gemeenten zorgt voor een toename van de herkenbaarheid. Zo zal er

dan geen verwarring meer bestaan of een bepaalde voorziening al dan niet voor

hondenpoep geschikt is, wat nu vaak nog wel het geval is.

Figuur 32: verschillende hondenpoepafvalbakken

138

Figuur 33: sticker voor aanduiding hondenpoepafvalbak

1.5.13 Hondenpoepmascotte

Gemeente Hondenpoepmascotte

Oostende OK

Hasselt OK

Gent

Harelbeke

Blankenberge

Ieper

Brugge In ontwerp

Roeselare

Tongeren

De Panne

Knokke-Heist OK

Tabel 14: overzicht hondenpoepmascotte

Een viertal gemeenten waaronder Oostende, Hasselt, Knokke-Heist en binnenkort

ook Brugge gaven aan met een hondenpoepmascotte te werken.

Het grote voordeel van het werken met een ‘hondenpoepmascotte’ is dat de

hondenpoepproblematiek een gezicht krijgt en op die manier meer ingang vindt bij

het grote publiek. Telkens een grote campagne gevoerd wordt met de mascotte in

de hoofdrol, komt deze problematiek nog eens onder de aandacht. Wanneer de

139

mascotte ook op de borden bij de hondentoiletten en –losloopweides prijkt, worden

de hondenbezitters herinnerd aan de grote campagne en zo nogmaals

aangespoord om de hondenpoep op te ruimen.

Het werken met een hondenpoepmascotte biedt dus zeker voordelen maar zoals

er te weinig uniformiteit bestaat omtrent de hondenpoepafvalbakken, zo is dit hier

ook het geval. Van de vier gemeenten die een hondenpoepmascotte hebben, is er

geen enkele dezelfde. Zo wordt bv. in Hasselt de afbeelding van een boerenfox

gebruikt en in Oostende een ludieke blauwe hond. Meer uniformiteit hieromtrent

zou aangewezen zijn.

1.5.14 Borden betreffende honden en hondenpoep

Gemeente Borden betreffende honden(poep)

Oostende OK

Hasselt OK

Gent OK

Harelbeke

Blankenberge OK

Ieper

Brugge OK

Roeselare

Tongeren OK

De Panne OK

Knokke-Heist OK

Tabel 15: overzicht borden betreffende honden en hondenpoep

Zoals reeds vermeld in de inleiding telt België met 10,4 per 100 inwoners meer

honden dan onze buurlanden. Vlaanderen telt bovendien meer dan 570 000

honden die nogal eens buiten lopen en daar van alles doen: rennen, snuffelen,

blaffen, mensen bijten en hun behoefte doen. Waar veel honden zijn, proberen

overheid en individu de zaken in goede banen te leiden. Een belangrijk hulpmiddel

bij de regulering van de hond (en zijn baas) blijkt het ‘bord’ te zijn.

140

Zo bestaan er borden omtrent de aanlijnplicht, de opruimplicht, om aan te duiden

waar honden al dan niet toegelaten zijn, om bepaalde voorzieningen aan te

duiden, …

Deze borden zijn, net zoals verkeersborden, nodig om de burger wegwijs te maken

in de plaatselijke regelgeving.

Het grote nadeel is dat er zo veel borden in het straatbeeld verschijnen dat de

hondenliefhebber door de bomen het bos niet meer ziet. Tijdens de rondvraag bij

de gemeenten kwam ook heel duidelijk naar voren dat het uitzicht van deze borden

vaak verschilde van gemeente tot gemeente. De uniformiteit is zoek waardoor het

er voor de hondenbaasjes ook niet gemakkelijker op wordt.

In Nederland werd recent zelfs een onderzoek gevoerd naar de verschillende

borden betreffende honden en hondenpoep waarbij een oplijsting gemaakt werd.

Zo bleek in een bepaalde gemeente met 50 000 inwoners zes verschillende

hondenverbodsborden voor te komen (zie afbeelding hieronder).

Figuur 34: hondenverbodsborden in Nederland

In Vlaanderen doet zich hetzelfde fenomeen voor. Niet alleen tussen de

gemeenten onderling bestaan er veel verschillen maar ook binnen de gemeenten

zelf.

Meer uniformiteit hieromtrent is zeker aangewezen. Het zou voor de

hondenbaasjes een stuk eenvoudiger zijn om te weten wat ze waar mogen doen

om in regel te zijn als over gans Vlaanderen dezelfde borden zouden gebruikt

worden.

Datzelfde Nederlands onderzoek richtte zich vooral op de hondenverbodsborden

waarbij deze in de volgende categorieën werden onderverdeeld:

- enkel tekst

- enkel beeld

- tekst en beeld

- volledige afbeelding

141

- gedeeltelijke afbeelding

- richting van de streep

- kijkrichting hond

Men ging na welk bord het meeste voorkwam en uit het onderzoek bleek een

duidelijke voorkeur voor volledige honden op het bord en een diagonale rode

streep (het merendeel van linksboven naar rechtsonder). Links- of rechtskijkend

kwam ongeveer evenveel voor. Zo zou een gebruikelijk hondenverbodsbord er dus

uitzien. Maar wat het meeste voorkomt is nog niet noodzakelijk het meest juiste of

het beste. Als we kijken naar de officiële verbodsborden dan zijn deze wit met een

rode rand en zonder streep.

Kort samen gevat ziet het ideale hondenverbodsbord er dus als volgt uit: wit met

een rode rand, met een gehele hond die naar links kijkt en geen diagonale streep.

Figuur 35: het ‘ideale’ hondenverbodsbord

Een dergelijk onderzoek zou misschien ook interessant zijn voor België.

142

1.5.15 Sancties voor het niet opruimen van hondenpoep

Gemeenten Sanctie Geen sanctie

Oostende GAS tot € 250

Belasting tot € 250

Hasselt GAS € 60 tot € 250

Gent GAS € 60

Harelbeke € 13 boete

Blankenberge

Ieper

Brugge OK

Roeselare GAS € 60

Tongeren GAS € 60

De Panne GAS € 250

Knokke-Heist € 125 boete

Tabel 16: sancties voor het niet opruimen van hondenpoep

Met uitzondering van Brugge wordt in alle gemeenten het niet opruimen van

hondenpoep gesanctioneerd. De gemeenten die met GAS werken zoals Oostende,

Hasselt, Gent, Roeselare, Tongeren en De Panne schrijven GAS boetes van € 60

uit bij de eerste overtreding. Wordt het hondenbaasje een tweede keer betrapt dan

kan deze GAS oplopen tot € 250, dit is het maximumbedrag. De Panne is van

mening dat het sowieso al heel moeilijk is om overtreders op heterdaad te

betrappen, laat staan een tweede keer dat men daarom van de eerste keer een

GAS van € 250 uitschrijft. Deze hoge boetes werpen, dankzij het schrikeffect,

vruchten af want sinds de invoering van GAS is de overlast door hondenpoep in

deze gemeente afgenomen.

Daarbovenop kan nog een bijkomende belasting tot € 250 geïnd worden om de

hondenpoep te laten verwijderen. Oostende maakt hier als enige gebruik van.

De gemeenten Harelbeke en Knokke-Heist werken nog niet met GAS en hier wordt

het niet opruimen van hondenpoep beboet door de politie waarbij de hoogte van

het bedrag varieert van € 13 (Harelbeke) tot € 125 (Knokke-Heist).

Brugge is de enige gemeente waar het niet opruimen van hondenpoep niet

gesanctioneerd wordt.

143

Ook hier komt weer duidelijk naar voren dat er veel verschillen zijn tussen de

gemeenten onderling op het vlak van sancties. Brugge vormt het ene uiterste waar

het niet opruimen van hondenpoep niet gesanctioneerd wordt en De Panne het

ander uiterste waar overtreders bij de eerste keer een GAS van € 250 krijgen. Het

is op den duur dus niet meer duidelijk wat men als hondenbaas moet doen om in

regel te zijn in een bepaalde gemeente of welke sancties er staan op het niet

naleven van de regelgeving.

Meer uniformiteit hieromtrent is zeker aangewezen.

Gezien de moeilijkheid om hondenbaasjes op heterdaad te betrappen namen, met

uitzondering van Ieper, alle gemeenten een bijkomende verordening betreffende

het bijhebben van een zakje in het plaatselijk politiereglement op. Hierdoor is het in

al deze gemeenten verplicht een (of meerdere) hondenpoepzakjes bij te hebben

wanneer de hond uitgelaten wordt en dit ook op het eerste verzoek van een

beëdigd persoon te tonen. In Hasselt en De Panne wordt bij overtreding hiervan

een GAS van € 25 uitgeschreven.

1.6 Algemeen besluit

Om resultaten te boeken in de strijd tegen hondenpoep is het nodig aan

mentaliteitsverandering te werken. Het opruimen van vuil (zowel zwerfvuil als

hondenpoep) dient een normale zaak te zijn. Nu komt het nog soms voor dat een

brave hondenbezitter zich geneert als hij uitwerpselen opraapt om deze weg te

gooien. Men heeft het gevoel de enige te zijn die zich netjes aan de regels houdt.

Ook wanneer mensen onverantwoordelijke hondenbaasjes aanspreken over het

opruimen van de hondenpoep van hun geliefde viervoeter, wordt nog al te vaak

negatief gereageerd.

Gemeenten dienen te streven naar een situatie waarin opruimen de

gewoonste zaak van de wereld is en iemand die niet opruimt wordt gezien als de

asociale uitzondering. De illusie van een poepvrije gemeente is niet haalbaar, doch

wel een streven naar een zo’n groot mogelijke reductie van overlast door

hondenpoep wat zich in de praktijk zal moeten vertalen in een verbeterd

straatbeeld en een hygiënischer leefomgeving.

144

1.6.1 Randvoorwaarden

Om mentaliteitsverandering teweeg te brengen moet aan een aantal

randvoorwaarden worden voldaan.

1.6.1.1 Draagvlak

Niet alleen hondenbezitters hebben te maken met hondenbeleid. Uiteindelijk is het

een probleem dat de hele maatschappij raakt, en waar iedereen profijt van kan

hebben. Door dat algemeen belang te benadrukken en meerdere partijen te

betrekken bij het zoeken naar de juiste oplossing wordt draagvlak gecreëerd.

Zo heeft de Nederlandse gemeente Steenbergen bijvoorbeeld haar beleid

uitgestippeld met een klankbordgroep van hondenbezitters en niet-hondenbezitters

waarmee de basis gelegd werd voor een breed gedragen stuk.

Of een nieuw beleid aanslaat bij de bevolking en bij een speciale doelgroep in het

bijzonder, hangt van een aantal factoren af. Het gaat daarbij om duidelijkheid,

draagvlak en bekendheid. De vraag of burgers en in het bijzonder hondenbezitters

achter het beleid staan is een vraag naar het draagvlak van het beleid. In de

beleidsontwikkeling kan er veel gedaan worden om dit draagvlak te vergroten door

burgers van het begin af aan te betrekken bij de vorming van het beleid. Zo kan

met behulp van enquêtes onder hondenbezitters en onder overige bewoners van

de gemeente geprobeerd worden het probleem in kaart te brengen en kunnen er

diverse gesprekken gevoerd worden met verschillende verenigingen die vaak met

honden te maken hebben.

Om verder tot een weloverwogen beleid te komen is het interessant contact te

zoeken met gemeenten die dit probleem eerder hebben aangepakt en met enkele

instanties die veel ervaring hebben op het gebied van deze problematiek.

Met uitzondering van Hasselt was er geen enkele van de gecontacteerde

gemeenten die bij het ontwerp van een hondenpoepbeleid beroep gedaan heeft op

zo’n klankbordgroep waardoor dus geen draagvlak gecreëerd werd. Het beleid

werd intern opgesteld zonder externen erbij te betrekken.

In Hasselt daarentegen is Clear Channel betrokken bij het hondenpoepbeleid. Zo

zitten alle partijen minimum eenmaal per jaar samen aan tafel om het beleid te

evalueren en eventueel bij te sturen.

145

In andere gemeenten in België gebeurt dit nog veel te weinig en misschien is hier

in de toekomst wel ruimte voor? Deze manier van werken is zeker het proberen

waard.

1.6.1.2 Gedragsverandering

Gedragsverandering is een resultaat van een complex aantal factoren die te

maken hebben met de psyche van de mens. Aan de volgende condities moet

minimaal worden voldaan om verandering te realiseren.

Voor gedragsverandering is het nodig dat mensen begrijpen waarom hun gedrag

moet veranderen. Zo dienen hondeneigenaars op de hoogte te zijn van de gevaren

van het achterlaten van hondenpoep. Denken we hierbij aan ziektes die van hond

op mens, via hondenpoep, overdraagbaar zijn.

Informatieve folders en flyers zijn hier zeker aangewezen, wat praktisch alle

gemeenten ook ontwikkeld hebben.

Het moet duidelijk zijn wat de nadelige gevolgen kunnen zijn van het laten liggen

van uitwerpselen of het niet-aanlijnen van een hond.

Dit kan aan de hondenbaasjes duidelijk gemaakt worden door middel van flyers,

affiches, borden en verordeningen opgenomen in het plaatselijke politiereglement.

Ook dit hebben alle gemeenten al gedaan.

Verder dient de wil te bestaan om aan de regels te voldoen. De voordelen hiervan

moeten opwegen tegen de nadelen.

Zoals reeds eerder vermeld dient gewenst gedrag bekrachtigd te worden om

blijvend effect te hebben. Hondeneigenaars die steeds de poep van hun geliefde

viervoeter opruimen maar hier nooit eens voor beloond worden of erkenning

krijgen, zullen op den duur gedemotiveerd raken.

Daarnaast moet het mensen mogelijk worden gemaakt om aan hun verplichtingen

te kunnen voldoen. Indien zij verplicht worden om uitwerpselen op te ruimen,

moeten zij ook voldoende voorzieningen aangeboden krijgen om het vervolgens in

te deponeren. In alle gemeenten wordt aan deze behoefte voldaan onder de vorm

van hondenpoepafvalbakken, gewone afvalbakken en hondentoiletten.

Tot slot moet de gedragsverandering resulteren in een positief effect voor de

persoon zelf. Positieve feedback stimuleert tot het behoud van dat gedrag.

146

1.6.1.3 Handhaving

Het welslagen van het beleid is sterk afhankelijk van de mogelijkheid om de

bekende veel plegers aan te pakken. Voor mensen die zich niet aan de regels

willen houden is streng handhaven de enige optie.

Hierbij kan de vergelijking worden gemaakt met snelheidsovertreders in het

verkeer. Als mensen ondanks duidelijke regels en bebording de snelheidslimiet

overschrijden volgt een boete: heel gewoon!

1.6.1.4 Communicatie

Regelgeving moet eenvoudig en helder zijn. Deze moet in enkele zinnen uit te

leggen en gemakkelijk te onthouden zijn. Op die manier wordt discussie

voorkomen. Heldere regels met een minimum aan uitzonderingen werken het best.

Zoals gebleken uit de rondvraag wringt hier het schoentje dikwijls. Elke gemeente

hanteert haar eigen wetgeving en regels wat tot (soms) duidelijke verschillen

tussen de gemeenten onderling leidt. Meer uniformiteit hieromtrent is aangewezen.

Eenvoudige regels beperken ook de noodzaak tot bebording in de openbare

ruimte. Indien toch bebording nodig is, wordt dit tot een minimum beperkt en wordt

ook hierop een positieve boodschap gebracht (Bijvoorbeeld: ‘Zalig, zo’n

hondenspeelplein!’).

Hondenbeleid moet blijvend onder de aandacht worden gebracht, bij voorkeur met

een positieve boodschap. De nieuwe regels dienen voor iedereen heel duidelijk te

zijn, zodat niemand zich achter onwetendheid kan verschuilen. Om

gedragsverandering teweeg te brengen moet voor iedereen duidelijk zijn wat er

gaat gebeuren, waarom, hoe en wanneer.

Gemeenten die een uitgebreid hondenbeleid hebben, voeren deze taak goed uit en

informeren de inwoners tijdig over nieuwe campagnes en veranderingen binnen de

hondenpoepproblematiek. Daarnaast is het belangrijk dat de voortgang van de

campagnes met de burgers wordt gecommuniceerd en dat positieve resultaten als

een schouderklopje aan alle brave hondenbezitters worden gepubliceerd.

Dit gebeurt nog te weinig in Vlaanderen. Vaak wordt enkel aandacht besteed aan

de negatieve resultaten (bv. ) en blijven de verantwoordelijke hondenbaasjes in de

kou staan. Door hier in de toekomst verandering in te brengen en de nodige

aandacht te besteden aan de positieve resultaten zullen, zoals eerder besproken,

de brave eigenaars zich erkend voelen en de hondenpoep dus blijven opruimen.

148

2.1 Steden en gemeenten

- Beleid uniformiseren in gans Vlaanderen;

- aanpak en sancties verschillen sterk;

- hondenpoep blijft een belangrijk overlastfenomeen;

- waar kunnen gemeenten terecht met vragen;

- opruimplicht: doorgezette handhaving en blijvende gedragsbeïnvloeding;

- opvolging en volhouden van de inspanningen;

- evaluatie beleid;

- meldpunt overlast

Steden en gemeenten hebben vaak een tot op zekere hoogte uitgewerkte aanpak

met betrekking tot het bestrijden van hondenpoep in het leefmilieu: het beleid is

echter sterk verschillend van gemeente tot gemeente. Deze verschillen tussen de

gemeentes leiden tot onduidelijkheden en verwarring bij de burgers. Zo is het

sanctiebeleid niet duidelijk voor hondeneigenaars: in bepaalde gemeenten wordt er

niet actief opgetreden en in andere gemeenten dan weer wel, gemeenten maken al

of niet gebruik van GAS-ambtenaren, het bedrag van de boetes varieert sterk,

sommige gemeenten voorzien in gepaste infrastructuur (hondentoiletten,

hondenpoepbuizen, afvalbakken specifiek voor hondenafval,…). Dergelijke aanpak

leidt tot verwarring bij hondeneigenaars en tot eventuele discussies. Een uniforme

aanpak is noodzakelijk om tot een goed resultaat te komen. Een duidelijk en

eenvormig beleid is sterk aangewezen in de strijd tegen overlast door hondenpoep.

Het gebruik van allerlei toepassingen en initiatieven kan ook geoptimaliseerd

worden door een verdere uniformisatie. Het gebruik van een uniforme

hondenpoepbak of -buis in alle gemeenten in Vlaanderen zou voor duidelijkheid

zorgen en kan het gebruik van deze faciliteiten bevorderen.

Het verdient de aanbeveling om specifieke en herkenbare opruimbakken voor

hondenafval te gebruiken (uniform herkenbaar voor Vlaanderen). Het gebruik van

de gewone afvalbakken leidt tot problemen met hygiëne en stankoverlast waardoor

ook andere gebruikers van deze afvalbakken gedemotiveerd worden om er afval in

te deponeren. De opruimbakken worden best op strategische plaatsen

geïnstalleerd en in voldoende aantal. Er bestaan opruimbakken met ondergrondse

reservoirs die weinig geledigd moeten worden en er bestaan eveneens

opruimbakken die aangesloten kunnen worden op het rioleringsnetwerk, dergelijke

faciliteiten vereisen een minimum aan onderhoud.

2 Beleidsondersteunende richtlijnen

149

Overlast door honden scoort steevast hoog in bevragingen naar

overlastfenomenen. Steden en gemeenten zijn hier goed van op de hoogte en

wensen deze vorm van overlast aan te pakken. Een propere leefomgeving draagt

sterk bij tot een aangename woon- en leefervaring. Veel hondenpoep in het

straatbeeld geeft een onverzorgde en verwaarloosde indruk, het werkt niet

uitnodigend en creëert een gevoel van onbehagen. Deze vorm van esthetische

pollutie en het zoönotische aspect zijn twee dringende redenen om deze

problematiek grondig aan te pakken.

Alle door ons gecontacteerde gemeenten geven aan sterk geïnteresseerd te zijn in

informatie met betrekking tot de hier besproken problematiek en de aanpak ervan.

Momenteel bestaat er geen instantie die over de hier verzamelde kennis beschikt

en waar gemeenten terecht kunnen met vragen.

De globale aanpak door gemeenten vereist meerdere aspecten en een goede

coördinatie. Eerst en vooral moet er een duidelijk beleid, dat zijn nut bewezen

heeft, uitgewerkt worden en gesteund worden door degenen die het zullen

uitvoeren. De aanpak situeert zich op verschillende gebieden: sensibilisatie

(communicatie, educatie en informatie), handhaving (sanctionering) en

infrastructuur (faciliteiten). Door middel van een doorgedreven sensibilisatie wordt

er een maatschappelijk draagvlak gecreëerd: mensen worden aangezet tot een

correct gedrag. Reeds vele mensen ruimen hondenpoep op maar een minderheid

blijft dit hardnekkig weigeren. Hoe meer mensen kunnen overtuigd worden hoe

‘normaler’ dit gedrag zal worden en hoe minder het niet opruimen geaccepteerd zal

worden. Het ‘onwennig’ gevoel bij het opruimen moet verdwijnen en plaats ruimen

voor een zekere vorm van sociale druk die het laten liggen van hondenpoep niet

tolereert.

Een goede voorlichting is dus essentieel in de strijd tegen hondenpoep: zowel

informatie en communicatie over het gevoerde beleid met de wettelijke

verplichtingen als informatie met betrekking tot waarom hondenpoep niet

thuishoort in het straatbeeld.

Om deze omwenteling te stimuleren dient de gemeente dit te ondersteunen door

middel van een consequente sanctionering (administratieve boete) bij overtreding

(opruimplicht). Het verbaliseren dient niet enkel om eventuele overtreders af te

schrikken: het niet-verbaliseren kan leiden tot demotivatie van degene die wel

opruimen. De politiediensten kampen doorgaans met een tijdsgebrek om dit soort

van ‘kleine’ overlast aan te pakken en stellen hun prioriteiten op andere gebieden.

De Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) kunnen hier een oplossing

bieden. Het is belangrijk dat de burger beseft dat er controle is en dat er

150

gesanctioneerd wordt. In praktijk is de ‘pakkans’ klein vandaar dat een duidelijke

communicatie omtrent het sanctionering beleid essentieel is (website,

gemeentelijke uitgaven, folders en posters). De bekendheid van de maatregelen

leidt tot grotere sociale controle. Het verplichten van het bijhebben van een

opruimmiddel zoals een hondenpoepzakje is gemakkelijker te controleren dan het

op ‘heterdaad’ betrappen van een niet-opruimer. Het verplicht bijhouden van een

opruimmiddel bij hondenbegeleiders is dan aan te bevelen. De opruimmiddelen

dienen gemakkelijk verkrijgbaar te zijn (in een initiële fase kunnen ze gratis ter

beschikking gesteld worden door gemeenten of verdeeld worden in

grootwarenhuizen of dierenwinkels al of niet gesubsidieerd door de gemeente).

Als laatste moet dit beleid ondersteund worden door te voorzien in gepaste

faciliteiten: er moeten voldoende en duidelijke mogelijkheden zijn om zich te

ontdoen van de opgeruimde hondenpoep, eventueel kan bijkomend voorzien

worden in hondentoiletten.

Het is aan te raden om een meldpunt te voorzien waar mensen terecht kunnen met

vragen en klachten. Op deze manier weet de burger dat de gemeente dit probleem

actief aanpakt en krijgt hij het gevoel ‘gehoord’ te worden.

Een goed hondenpoepbeleid wordt regelmatig geëvalueerd en bijgestuurd indien

nodig.

Vroeger werd er in de meeste gemeenten een hondenbelasting geheven maar dit

is de laatste tien jaar in onbruik geraakt. In principe geldt in de meeste gemeenten

nog een aangifteplicht van het bezit van een hond. Vaak kwam het er op neer dat

enkel de huisdiereigenaars die hun hond meldden effectief de belasting moesten

betalen en de personen die geen aangifte deden van hun hond betaalden niet. De

komst van de elektronische identificatie en registratie van honden op nationaal

niveau door de Belgische Vereniging voor Identificatie en Registratie van Honden

(B.V.I.R.H.) heeft de opvolging van registratie van honden door individuele

gemeenten op de achtergrond verdreven. De B.V.I.R.H. stelt de informatie over

hondenbezit niet open voor steden en gemeenten die een hondenbelasting

wensen te innen.

Er gaan soms stemmen op om de hondenbelasting opnieuw in te voeren als een

vorm van overlasttaks (principe van de vervuiler betaalt). Volgens dit principe moet

deze opbrengst dan ook effectief gebruikt worden om een effectief hondenbeleid

uit te voeren. Het innen van deze belasting blijft evenwel een probleem. Deze

belasting kan er toe leiden dat bepaalde hondeneigenaars verzuimen om

hondenpoep op te ruimen omdat ze toch belasting betalen als ‘overlasttaks’. Indien

151

een hondenbelasting ingevoerd wordt is het belangrijk dat de geïnde sommen

gebruikt worden ten voordele van hondeneigenaars: bijvoorbeeld voorzien in

bepaalde faciliteiten, subsidiëren van hondenpoepzakjes,…

Samenvattend voor gemeenten: Een goed beleid steunt op drie peilers. Eerst en

vooral een goede communicatie en bewustmaking. Mensen moeten correct

geïnformeerd worden over de gevolgen van hondenpoep en de overlast die

hierdoor veroorzaakt wordt. Ook over het gevoerde beleid moet voldoende

gecommuniceerd worden. Als tweede moet er een minimum aan faciliteiten

voorzien zijn: het ontbreken van faciliteiten werkt demotiverend en de gemeente

verliest zijn geloofwaardigheid. Als laatste is een goede handhaving aan de orde.

Mensen moeten weten dat overtredingen niet getolereerd worden.

2.1.1 Overzicht maatregelen

- sancties: een uitgewerkt en duidelijk sanctioneringbeleid wordt sterk

aangeraden;

- bewustmakingscampagnes: bewustmaking en educatie wordt sterk

aangeraden;

- hondenpoepafvalbakken: afzonderlijke en uniforme afvalbakken worden

sterk aangeraden;

- losloopweides: zijn niet noodzakelijk maar kunnen een meerwaarde

betekenen in sterk verstedelijkt gebied;

- openbare hondentoiletten: niet noodzakelijk voor een goed hondenbeleid

voordelen:

- wordt geapprecieerd door een bepaalde groep hondeneigenaars

- effectief indien dit kadert in een groter geheel

nadelen:

- vereisen regelmatig onderhoud en desinfectie

- kunnen het straatbeeld ontsieren

- ruimte nodig

152

2.2 Vlaamse Gewest

- Sensibilisatiecampagne - bewustmakingscampagne (wettelijke

verplichtingen, alternatieven en zoönosen);

- eventuele subsidies voor uniforme faciliteiten in de verschillende

gemeenten;

- richtlijnen sanctioneringbeleid;

- blijft een belangrijk overlastfenomeen, negatieve invloed op leefkwaliteit;

- impact op volksgezondheid wordt onderschat;

- verder onderzoek stimuleren naar alternatieven, de impact op de

volksgezondheid en ontwijkgedrag

Gezien de omvang van het probleem en de impact op de volksgezondheid is dit

een belangrijk thema die de nodige aandacht verdient van het Vlaamse Gewest.

Vlaanderen is sterk verstedelijkt gebied met een hoge bevolkingsdichtheid. Dit

vraagt om een specifieke aanpak om de overlast veroorzaakt door en de

hygiënische impact van huisdieruitwerpselen in de leefomgeving tegen te gaan. De

Vlaamse overheid kan hier een belangrijke rol spelen naar sensibilisatie toe en het

organiseren van bewustmakingscampagnes voor de hele bevolking of voor

specifieke bevolkingsgroepen: de hygiënische aspecten worden vaak onderschat

en zowel alternatieven als de wettelijke verplichtingen zijn onvoldoende gekend bij

het grote publiek.

Een van de belangrijkste aspecten bij het bestrijden van overlast door hondenpoep

is het gedrag van niet-opruimers te beïnvloeden. Vele mensen ruimen reeds op

maar een bepaalde groep weigert dit te doen. Om een mentaliteitswijziging teweeg

te brengen kan men de ondernomen acties best vanuit Vlaams niveau

ondersteunen. Door sensibilisatiecampagnes kan men het maatschappelijk

draagvlak vergroten en meer mensen aanzetten tot opruimen. De minderheid die

niet opruimt moet dit als sociaal ongepast ervaren. Dergelijke

mentaliteitswijzigingen vragen de nodige tijd en inspanningen.

Het Vlaamse Gewest kan gemeenten op verschillende manieren ondersteunen:

uitwerken van een uniforme aanpak (educatie, communicatie, faciliteiten en

handhaven) met behulp van een draaiboek, het voorzien van subsidies voor

uniforme faciliteiten zoals een herkenbaar hondentoilet met ondergronds reservoir,

richtlijnen omtrent een optimale benutting en plaatsing van voorzieningen,

richtlijnen betreffende het sanctioneringbeleid, ondersteunende

153

bewustmakingscampagnes die het gemeentebeleid meer slagkracht kan geven,

specifieke pakketten ontwikkelen voor de monitoring en evaluatie van het beleid.

Bij het ontwikkelen van een draaiboek worden best in enkele pilootgemeenten

proefprojecten opgezet die van nabij opgevolgd en geëvalueerd worden. Het is van

belang om ook de bevolking hierbij te betrekken.

De drie gewesten en het federale niveau moeten hun beleid op elkaar afstemmen

om de slagkracht en de duidelijkheid van de campagnes te verhogen.

Doelstellingen van het algemene afvalbeleid:

a) Zo weinig mogelijk afval proberen te produceren

Dit is wat hondenpoep betreft theoretisch mogelijk op twee manieren: ofwel het

aantal huisdieren verminderen ofwel de productie van hondenpoep verminderen.

Het aantal huisdieren verminderen lijkt ons niet opportuun gezien de belangrijk rol

die huisdieren spelen in het sociale weefsel van de maatschappij. De productie van

hondenpoep verminderen is een bijzonder moeilijk te beogen doel: dit kan met een

aangepaste voeding. Dergelijke voeding is echter vaak duurder dan de standaard

voeding. De voeding van een huisdier is de individuele keuze van de eigenaar

rekening houdende met zijn persoonlijke levenssfeer.

b) Recycleren indien mogelijk

Het verwijderen van stoelgang via een pet waste disposal system is een

milieuvriendelijke manier om stoelgang afkomstig van huisdieren te recycleren. De

aldus bekomen compost kan echter niet gebruikt worden in tuinen omdat de

compost niet vrij is van pathogene kiemen. De restfractie verdwijnt in de bodem:

door de filtratie en de milieuomstandigheden in de dieper gelegen bodemlagen

zullen de meeste pathogenen afsterven. Dit is evenwel onvoldoende onderzocht.

c) optimaal verwijderen/ eindverwerking

Momenteel behoort stoelgang van honden tot het organisch-biologisch afval maar

mag niet via GFT verwijderd worden. Het verwijderen van stoelgang via restafval is

de enige wettelijke manier om stoelgang af te voeren. Dit is wel belastend voor het

milieu (ophalen, vervoeren en verbranden).

154

Een valabel alternatief kan het verwijderen zijn via de riolering (zie hoofdstuk

1.5.6.2).

Hondenpoep kan in een vergister verwerkt worden om biogas op te wekken.

Onderzoek naar de impact op het leefmilieu en de volksgezondheid dient

gestimuleerd te worden zo dat er een beter beeld verkregen wordt van de

gevolgen en dat er oplossingen aangereikt kunnen worden voor de aanpak van

deze vorm van milieucontaminatie.

Alternatieven voor het verwijderen van stoelgang via restafval zijn onvoldoende

uitgewerkt om op grote schaal praktisch toepasbaar te zijn: ook hier is verder

onderzoek vereist.

Een hondenafvalemmertje in de tuin kan een alternatief zijn voor een bepaalde

doelgroep en verdient onze aanbeveling. Het is een ecologische en goedkope

manier om hondenafval te verwijderen: dit systeem is onvoldoende gekend bij het

grote publiek. Indien dit beter gekend zou zijn kan de restafvalberg verkleind

worden. Het blijft evenwel slechts een gedeeltelijke oplossing, zo zullen mensen

die niet over een tuin beschikken dit systeem niet kunnen toepassen.

Er bestaat ook de mogelijkheid om hondenpoep te verwerken via een vergister met

recuperatie van energie. Momenteel vindt dit weinig ingang voornamelijk omwille

van praktische redenen (afzonderlijke ophaling, beperkte hoeveelheid, dure

investering). Een laatste weinig onderzocht alternatief is het verwijderen van

stoelgang via de riolering zoals bij humane feces.

2.3 Particulieren

Zowel huisdiereigenaars als niet-huisdiereigenaars ervaren hondenpoep als

hinderlijk. Niet-hondeneigenaars zien hondenpoep als sterk storend. Maar ook

hondeneigenaars die een inspanning leveren om hondenpoep op te ruimen

kunnen zich ergeren aan het niet opruimen door andere hondeneigenaars. De

burger verwacht een gegronde aanpak van deze vorm van overlast. Voor meer

informatie: zie beleid gemeenten.

Huisdiereigenaars worden geconfronteerd met de afvoer van feces van hun

huisdier. De wettelijke vereisten hieromtrent zijn onvoldoende gekend (zie

enquête). Als voorbeeld kan hier het verbod op het verwijderen van hondenpoep

via de composthoop of GFT aangegeven worden. Het zoönotisch gevaar van feces

155

(zowel rechtstreeks als onrechtstreeks) worden door het gros van de bevolking

onderschat. Gezien het grote aantal honden in Vlaanderen is dit een belangrijke

vaststelling. Vooral kinderen zijn hier een risicogroep: kinderen zullen vaker in

contact komen met fecale kiemen en de afweer van kinderen is minder sterk

ontwikkeld dan bij volwassen mensen. Een brede info- en sensibilisatiecampagne

is aangewezen. Mits enkele eenvoudige hygiënische maatregelen kunnen veel

gezondheidsproblemen voorkomen worden (bijvoorbeeld: een hond regelmatig

ontwormen, geen stoelgang laten liggen in de omgeving en regelmatig de handen

wassen).

Het verwijderen van feces via restafval is een kostelijke zaak voor de

huisdiereigenaar en daarenboven belastend voor het milieu. Voor

huisdiereigenaars met meerdere honden is het verwijderen van de stoelgang via

het restafval een dure onderneming: vooral mensen met een laag inkomen hebben

vaak één of meerdere honden, voor die groep is het verwijderen van de stoelgang

via restafval vaak een ‘verborgen’ hap uit het huishoudbudget. De gemiddelde prijs

van de huisvuilzakken wordt verwacht de volgende jaren nog te stijgen. Ook vanuit

ecologisch standpunt is het ophalen, vervoeren en vervolgens verbranden van

stoelgang een kostelijke zaak. Stoelgang bestaat voor een aanzienlijk percentage

uit water: voor de stoelgang verbrand kan worden moet dit water verdampen wat

veel energie kost. Vervolgens verbrandt de organische fractie wat op zijn beurt de

CO2-uitstoot vergroot. Er zijn evenwel weinig alternatieven.

Een van de alternatieven is een hondentoilet in de tuin: dit is echter enkel voor

mensen met een tuin. Dit alternatief is onderzocht door het EC Dier-en-zorg: de

conclusies kan u vinden in het desbetreffende hoofdstuk. Een hondentoilet in de

tuin kan een gedeeltelijke oplossing zijn voor een bepaalde doelgroep: mensen

met een tuin die een minimum aan tijd kunnen investeren in het onderhoud van

een dergelijk systeem. Een ander alternatief is de stoelgang verwijderen via het

toilet: dit is echter een weinig praktische noch hygiënische oplossing, bovendien

mogen geen opruimzakjes doorgespoeld worden. Dit laatste is in principe dezelfde

afvoerweg voor humane feces: de vraag is echter in hoeverre de huidige

waterzuivering een voldoende garantie kan bieden op het afdoden of verwijderen

van pathogene agentia.

156

2.4 Verwerkingsmethoden

2.4.1 Restafval

Nadelen:

- vervoer van stoelgang naar de brandoven;

- kostprijs voor de eigenaar;

- verbranden van stoelgang: niet milieuvriendelijk;

- mogelijks problemen met hygiëne (wekelijks ophalen restafval, binnenshuis

bijhouden van vuilniszakken);

- problemen bij de ophaling;

- naarmate de hoeveelheid restafval daalt neemt deze reststroom relatief in

belang toe

Voordelen:

- efficiënt, past binnen het huidige systeem;

- beter dan laten liggen in het leefmilieu (tuin, straat,…);

- gekend bij het grote publiek

Het verbranden van feces wordt hier als niet milieuvriendelijk bestempeld wegens

de energiekost en de CO2-uitstoot. Stoelgang bevat een variërend vochtgehalte:

hierdoor is energie vereist om dit vocht te verdampen vooraleer de organische

fractie kan verbranden. Gedroogde feces zijn een goede brandstof.

2.4.2 WC/riool

9,5% van de hondeneigenaars verwijdert de stoelgang van hun hond via het toilet.

Deze manier van feces verwijderen is enkel geschikt op voorwaarde dat het

afvalwater effectief gezuiverd wordt voor het geloosd wordt in oppervlaktewaters.

De vraag is in hoeverre hieraan wordt voldaan en in hoeverre pathogenen

verwijderd of afgedood worden.

Nadelen : Plastieken hondenpoepzakjes mogen niet via het toilet verwijderd

worden. Het verwijderen van hondenpoep op deze manier houdt risico’s voor

157

besmetting in. Het is een weinig praktische methode voor honden die buitenshuis

leven. Het waterverbruik kent hierdoor een toename. Het gebruik van regenwater

en biologisch afbreekbare zakjes kan misschien een oplossing zijn.

Theoretisch bestaat de (eenvoudige) mogelijkheid om een afzonderlijke

hondenpoepfaciliteit te maken die aangesloten wordt op het rioleringsnetwerk:

hierbij wordt dezelfde weg afgelegd als voor de humane feces. Op deze manier

wordt gebruik gemaakt van het bestaande rioleringsnetwerk en kan zowel de

contaminatie van het leefmilieu aangepakt worden als de hoeveelheid restafval

verminderd worden. In Nederland wordt een dergelijk systeem gecommercialiseerd

naar gemeenten toe als openbare hondentoilet.

2.4.3 Pet waste disposal system

Zie hoofdstuk 4 voor een uitgebreide bespreking van de Doggie Dooley als

voorbeeld van een pet waste disposal system.

Dit systeem is enkel geschikt voor mensen met een tuin. Eenmaal geïnstalleerd is

dit systeem eenvoudig in gebruik. Het is een geschikte manier om feces op een

duurzame manier te verwijderen met een beperkte contaminatie van het leefmilieu

tot gevolg. Mag niet gebruikt worden in de onmiddellijke omgeving van een

groentetuin. De ervaringen van de gebruikers betrokken bij de pilootprojecten zijn

positief.

2.4.4 Composteren

Composteren van organisch-biologisch afval wordt aangeraden omwille van

ecologische redenen. Stoelgang afkomstig van carnivoren hoort hier echter niet

thuis omwille van volksgezondheidsredenen en in het bijzonder omwille van

overdraagbare spongiforme encephalopathiën (prion-eiwitten).

Omwille van de hierboven aangehaalde redenen is stoelgang afkomstig van

carnivoren niet toegelaten als mest in landbouwgebieden.

2.4.5 Biogas

Hondenpoep kan in een vergister verwerkt worden met productie van methaangas.

Deze vorm van energierecuperatie kent de laatste jaren een stijgende interesse.

158

Wat de mogelijkheden met hondenpoep betreft is voorlopig weinig onderzocht. Op

een tweetal proefprojecten na is hier weinig specifieke informatie over te vinden.

Het grootste probleem situeert zich in het verzamelen van de hondenpoep: een

afzonderlijke ophaling is omslachtig en duur. Het afzonderlijk ophalen en vervoeren

van kleine hoeveelheden stoelgang zal waarschijnlijk de energierecuperatie

verkregen door de vergisting neutraliseren. Daarenboven kan het bijhouden van

stoelgang voor een week (bij wekelijkse ophaling) overlast veroorzaken.

Dit is een piste die verder onderzocht moet worden.

159

3.1 Belangrijkste infectieuze agentia

Opsomming van infectieuze agentia die via feces van honden en katten

overgedragen worden en een gevaar voor de gezondheid van de mens betekenen.

Escherichia coli: enteropathogene E.coli, ExPEC

Salmonella spp.

Campylobacter jejuni

(Shigella dysenteriae)*

Yersinia enterocolitica

Yersinia pseudotuberculosis

Brucella canis en andere Brucella spp.

Listeria monocytogenes

Helicobacter spp.

(Clostridium difficile)*

[Leptospira canicola, Leptospira icterohemorrhagia] via urine

Toxoplasma gondii

Toxocara canis, Toxocara cati

Ancylostoma spp.

Giardia spp.

Echinococcus granulosus

Echinococcus multilocularis

Dipylidium caninum

Cryptosporidium spp

Canine coronavirus

(Blastocystis spp.)10

In dit hoofdstuk worden bijkomende toelichtingen gegeven bij enkele belangrijke

infectieuze agentia die een reëel gevaar voor de volksgezondheid kunnen

betekenen.

10 Pathogenen die tussen haakjes staan zijn vanuit zoönotisch standpunt minder belangrijk of nog

onvoldoende onderzocht.

3 Zoönotisch aspect en impact op leefmilieu

160

3.2 Toxoplasma gondii

3.2.1 Epidemiologie

Toxoplasma gondii is een parasiet die verspreid wordt via katten en is tevens een

belangrijke zoönose in België. Voornamelijk zwangere vrouwen die seronegatief

zijn voor toxoplasmose lopen een verhoogd risico op infectie met mogelijks fatale

gevolgen voor het ongeboren kind. Uit een recent artikel van het Vlaams

Diergeneeskundig Tijdschrift (De Craeye S., Francart A., Chabauty J., Van Gucht

S., Jongert E., 2008. Toxoplasmosis in Belgian pet cats: recommendations for

owners. Vlaams Diergeneeskundig Tijdschrift, 77, p. 325-330) blijkt dat de

onderzochte huiskatten die seronegatief zijn een gemiddelde kans van 5.5%

hebben om het daaropvolgende jaar geïnfecteerd te worden met deze parasiet. De

recent geïnfecteerde katten spelen een centrale rol in de epidemiologie en het

voorkomen van toxoplasmose.

Recent is aangetoond dat de besmetting van de omgeving voornamelijk

geconcentreerd is in en rond kattenfeces (Afonso et al., 2008). Een geïnfecteerde

kat scheidt dagelijks miljoenen oöcysten uit in de omgeving gedurende een periode

van 2 tot 3 weken (Bartova et al., 2003). De gesporuleerde oöcysten blijven

verschillende jaren infectieus (Dubey, 1998).

Het risico als vrouw om gedurende de zwangerschap een primo-infectie op te

lopen bedraagt naar schatting 0,5% ! Dit heeft verstrekkende gevolgen voor het

ongeboren kind.

3.2.2 Cyclus

Een ééncellige parasiet, Toxoplasma gondii, veroorzaakt de zeer algemeen

voorkomende infectieziekte toxoplasmose. Vrijwel alle diersoorten en de mens

kunnen besmet raken.

De parasiet maakt verschillende stadia door gedurende zijn levenscyclus.

Katachtigen, wild en gedomesticeerd, zijn eindgastheer. Zij zijn de enigen waarbij

een stadium van de parasiet voorkomt waarbij oöcysten (een soort eitjes) gevormd

kunnen worden.

Alle andere dieren, inclusief de mens, zijn tussengastheren. Zij kunnen besmet

raken met de parasiet en de parasiet ook aan andere dieren overdragen doordat

161

de dieren elkaar opeten. In geen van deze tussengastheren kunnen echter

oöcysten gevormd worden. Uiteindelijk zijn de katachtigen altijd het oorspronkelijke

reservoir van Toxoplasma.

Het oöcyste producerende stadium van Toxoplasma bevindt zich in de darmwand

van katten. De oöcysten komen met de kattenfeces in het milieu terecht, waar zij

heel lang kunnen overleven. De tussengastheer neemt de oöcysten op. Dit kan op

vele manieren gebeuren: doordat voeding besmet raakt (bijvoorbeeld sla uit de

moestuin), doordat men in de tuin werkt en de eitjes uit de aarde op de handen

blijven zitten, doordat de eitjes in een waterreservoir terecht gekomen zijn waaruit

geput wordt om voeding te bereiden of te wassen enz. Voornamelijk jonge katten

scheiden, als ze zelf besmet zijn, enige tijd eitjes uit. Katten worden voor het

merendeel in hun eerste levensjaar besmet. Katten scheiden in principe slechts

eenmaal in hun leven gedurende een zeer beperkte tijd (2 tot 3 weken) oöcysten

uit. Daarna hebben ze voldoende immuniteit opgebouwd om herinfecties te

weerstaan. Dit betekent wel een permanente besmetting van de omgeving waar

jonge katten hun ontlasting deponeren.

In de tussengastheer, dit kan de mens zijn, komen er uit de eitjes een soort

banaanvormige eencellige vormen van de parasiet, tachyzoiet genaamd, die zich

door het lichaam naar alle weefsels verspreiden. Door de afweerreactie die in het

lichaam optreedt, lopen deze tachyzoïeten uiteindelijk ergens vast en er komt een

kapsel omheen. Dit stadium heet een bradyzoïet. Deze bradyzoïeten

vermenigvuldigen zich niet meer en blijven op hun plek. Ze kunnen jaren, tot

levenslang, overleven.

Als een tussengastheer een andere tussengastheer opeet (bijvoorbeeld een vos

eet een muis, of een mens eet lamsbout, biefstuk of ander vlees) dan worden deze

bradyzoïeten weer ‘actief’. Het worden weer tachyzoïeten die zich in het lichaam

van de volgende tussengastheer gaan verspreiden, net zo lang tot ze ergens in het

weefsel vastlopen.

Alle dieren en de mens kunnen zich besmetten met deze beide vormen van de

parasiet (de oöcyste die door de kat uitgescheiden wordt en de bradyzoïet in het

vlees van een tussengastheer).

In uitzonderlijke gevallen kunnen ook tachyzoïeten die in de melk van lacterende

dieren uitgescheiden worden voor een besmetting zorgen.

Mensen kunnen de besmetting niet op elkaar overdragen (tenzij bij transplantatie

het donororgaan besmet is), behalve zwangere vrouwen. Bij hen kan Toxoplasma

162

gondii door de placenta heen naar de ongeboren baby gaan, en daar ernstige

schade aanrichten, afhankelijk van het moment in de zwangerschap waarop dit

gebeurt.

3.2.3 Ziektebeeld bij de kat

Bij dieren zien we vrijwel geen symptomen ten gevolge van een Toxoplasma-

infectie. Hetzelfde geldt voor katten. Een enkele keer worden wel bij jonge katjes

ziekteverschijnselen gezien (diarree, hersenvliesontsteking, leverontsteking,

longontsteking). Een relatief veel voorkomend probleem bij landbouwhuisdieren,

met name bij schapen, is het optreden van abortus.

3.2.4 Ziektebeeld bij de mens

Een Toxoplasma-infectie bij de mens, door opname van oöcysten of besmet vlees,

wordt vaak niet opgemerkt, aangezien de infectie zelden tot ziekteverschijnselen

leidt. Eventuele tekenen van infectie zijn weinig specifiek: moeheid, lusteloosheid,

soms wat koorts. Bij een minder frequente vorm, die sterk doet denken aan de

ziekte van Pfeiffer, worden daarnaast ook vergrote lymfeknopen gezien, evenals

spierpijn, leveren miltvergroting. Soms vertoont de patiënt een ernstiger

ziektebeeld, dat is vooral het geval als er sprake is van een verminderde afweer.

Ernstige oogontstekingen, longontsteking en hersenvliesontsteking kunnen dan

optreden.

Bij 10 procent van de Europese HIV geïnfecteerde patiënten veroorzaakt een

Toxoplasma-infectie hersenabcessen en hersenontstekingen.

Bij de mens heeft op volwassen leeftijd 30-60% een Toxoplasma-infectie

doorgemaakt.

3.2.5 Infectie tijdens de zwangerschap

In principe zal bij vrouwen die al eens in hun leven (ongemerkt) met Toxoplasma

besmet zijn geraakt geen besmetting van het ongeboren kind optreden. De moeder

heeft antilichamen tegen de parasiet in haar bloed en de parasiet zal geen kans

zien om zich in het moederlichaam te vermenigvuldigen en om door de placenta

163

heen naar het kind gaan.

Bij een eerste infectie tijdens de zwangerschap vindt tot ongeveer 40 procent van

de gevallen overdracht van moeder op kind plaats. De verschijnselen bij het kind

zijn dan afhankelijk van het stadium van de zwangerschap.

Infecties vroeg in de zwangerschap leiden, gezien de kwetsbaarheid van zich

ontwikkelende orgaansystemen, veelal tot ernstige afwijkingen. Een miskraam zal

vaak het gevolg zijn. Bij de geboorte ziet men dan onder andere een waterhoofdje,

verkalkingen in de hersenen en ontwikkelingsstoornissen (te klein hoofd,

blindheid).

Latere infecties kunnen leiden tot vroeggeboorte, waarbij de baby’s heftige

verschijnselen van een infectieuze ziekte hebben: koorts of instabiele

temperatuur, uitslag, bloedarmoede, geelzucht en leveren miltvergroting. Ook

doodgeboorte kan ten gevolge van toxoplasmose voorkomen. Vaak is de infectie

bij de geboorte echter nog niet zichtbaar. Verschijnselen kunnen dan veel later nog

optreden, waarbij alsnog ernstige schade wordt veroorzaakt, met name in het oog.

Ten gevolge van ontsteking en steeds verdere beschadiging van het netvlies treedt

gezichtsverlies op.

3.2.6 Verspreiding en frequentie

Toxoplasma is een wereldwijd verspreide parasiet. Er zijn echter grote lokale

verschillen in het voorkomen van de parasiet zowel bij mens als dier. In Nederland

heeft ongeveer 40 procent van de bevolking antilichamen tegen Toxoplasma in het

bloed. Dat wil zeggen dat iemand eens in zijn leven met de parasiet in aanraking is

geweest. De meeste mensen hebben dat niet gemerkt.

Het is niet goed bekend welk deel van de mensen besmet is geraakt door het eten

van besmet vlees en welk deel van de mensen besmet is geraakt met de oöcysten

van de kat (dit kan gebeuren via besmette aarde, maar óók via de voeding). Het is

zeker niet zo dat alle mensen met een kat in huis antilichamen in hun bloed

hebben.

Wel bekend is de leeftijdsopbouw van de besmettingen, dus het moment waarop

mensen voor de eerste keer geïnfecteerd raken. De meeste mensen lopen hun

eerste besmetting op wanneer zij tussen de 25 en de 44 jaar oud zijn. Dit betekent

dat vrouwen die zwanger worden vaak nog niet besmet zijn geweest en dus groot

risico lopen op besmetting tijdens de zwangerschap met alle nadelige gevolgen

voor het ongeboren kind.

164

3.2.7 Preventie

Allereerst dient vlees altijd goed gaar gegeten te worden want hitte maakt

bradyzoieten onschadelijk.

Verder moet men vermijden dat katten kunnen komen op plaatsen waar veel

kinderen spelen (door bijvoorbeeld een deksel op de zandbak te leggen).

Groenten en fruit (uit eigen tuin) dienen altijd heel goed gewassen te worden en bij

het tuinieren dienen handschoenen gedragen te worden.

De kattenbak dient iedere dag schoongemaakt te worden (de eitjes worden pas na

48 uur infectieus).

Na contact met aarde, zand, vuil, stro of kuilvoer dienen de handen altijd heel goed

gewassen te worden.

Vervolgens dient men voor een perfecte hygiëne rond het afkalven of rond de

geboorte (of abortus) van geitjes en lammetjes te zorgen: ervoor zorgen dat

eventuele bezoekers niet te dichtbij komen, beschermende kleding dragen (ook

lange plastic handschoenen), contact tussen handen en gezicht vermijden.

Goede voorlichting aan zwangeren is belangrijk. Bovenstaande maatregelen

dienen vooral door deze groep personen goed in acht genomen te worden.

Bovendien is het ten zeerste afgeraden om als zwangere vrouw rauw vlees te

eten.

.

3.3 Toxocara canis

3.3.1 Epidemiologie

De hondenspoelworm Toxocara canis komt wereldwijd zeer veel voor en is

daarmee één van de bekendste wormsoorten bij de hond. In België en Nederland

scheidt 15 tot 36% van de volwassen zwerf- en kennelhonden eieren uit met de

feces. In huishoudens in Nederland werd een besmettingspercentage van

volwassen honden gevonden van 5%. Er wordt aangenomen dat de meeste pups

bij geboorte besmet zijn (men schat dat 90% van de pups positief is voor één of

meerdere stadia van Toxocara).

Onderzoek heeft aangetoond dat praktisch elk monster van grond afkomstig uit de

bebouwde kom of zandbakken gecontamineerd is met eieren afkomstig van de

parasiet. Het meest recente onderzoek (Nederland) dateert van enkele jaren

165

geleden: intussen wordt de wetgeving omtrent ‘sluikstorten’ strikter opgevolgd

(verschillende gemeentes hebben al campagnes gevoerd omtrent ‘poep op de

stoep’): in hoeverre dergelijke acties een invloed hebben op de contaminatie van

het leefmilieu is niet bekend.

3.3.2 Cyclus

T. canis leeft in het lumen van de dunne darm en voedt zich met darminhoud.

De mens kan besmet worden door orale opname van infectieuze eieren van

Toxocara canis en/of Toxocara cati (zie verder).

De mens is een doodlopende gastheer.

In de praktijk komt het slechts sporadisch voor dat de mens een volwassen

Toxocara in de darm ontwikkelt.

Meestal echter betreft het minder ver ontwikkelde larven die in ongeschikte

gastheren hooguit een migratie beginnen om ergens in een orgaan te sterven en te

desintegreren. Het migreren van deze larven noemen we larva migrans.

3.3.3 Larva-migrans

Larva migrans is een aandoening die meestal onopgemerkt voorbij gaat. Het

betreft vaak lichte besmettingen die hooguit gekarakteriseerd worden door tijdelijke

eosinofilie11

.

Bij uitzondering komen klinische verschijnselen voor, hetzij door een massale

besmetting, hetzij doordat één of meer larven op een ‘ongelukkige’ plaats

terechtkomen (centraal zenuwstelsel, oog).

Men onderscheidt zogenaamde viscerale larva migrans en oculaire larva migrans.

Bij viscerale larva migrans bevindt de larve zich in een inwendig orgaan zoals de

lever met symptomen zoals algemene malaise en leverfunctiestoornissen. Bij

oculaire larva migrans kunnen acute gezichtsstoornissen optreden.

Bij beide klinische beelden bestaat geen gerichte therapie, symptomatische

behandeling is soms vereist.

11 Eosinofilie: een toename van het aantal eosinofiele witte bloedcellen.

166


De hoge prevalentie van T. canis is te wijten aan de vele mogelijke infectiewegen,

de enorme eiproductie door de vrouwelijke wormen en de resistentie van de

infectieuze eieren in de buitenwereld.

Één vrouwelijke spoelworm produceert per dag tot 200.000 eieren. Het duurt

gemiddeld 3 tot 6 weken voordat de eieren infectieus zijn, maar onder optimale

omstandigheden kan dit veel vlugger verlopen. De geëmbryoneerde eieren zijn

zeer kleverig waardoor ze gemakkelijk aan allerlei voorwerpen vasthechten. Deze

eieren zijn zeer resistent en kunnen verschillende jaren infectieus blijven.

Larva-migransinfecties komen bij de mens veel vaker voor dan op grond van

klinische verschijnselen werd vermoed. Serologisch onderzoek heeft uitgewezen

dat 2% tot 7% van de West-Europese bevolking blootgesteld werd aan deze

infectie.

Risicogroepen als hondenfokkers en kleine kinderen blijken veel vaker

geïnfecteerd. Naarmate mensen ouder worden, neemt het aantal klinische

gevallen van larva migrans af.

Een andere groep patiënten betreft mensen met atopische (dit is een vorm van

allergie) aanleg. Door de voortdurende antigene prikkeling ontstaat een stimulatie

van het immuunsysteem met een verhoogde overgevoeligheid voor andere

allergenen (zoals huisstofmijt en pollen)tot gevolg en het eerder manifest worden

van aandoeningen zoals astma.

De diagnose wordt vaak niet gesteld (serologisch onderzoek is nodig).

3.3.5 Behandeling hond

Somatische larven bij de teef en geëmbryoneerde eieren in de omgeving zijn de

belangrijkste bronnen van besmetting, vooral op plaatsen waar veel honden

defeceren. Om de kans op infectie te verminderen zijn hygiënische maatregelen

van groot belang, evenals strategische behandelingen van de teef en pups.

Het vernietigen van de eieren in de omgeving is moeilijk daar deze eieren

tegenover de klassieke desinfectantia zeer resistent zijn. Door het regelmatig

verwijderen van de feces kan de infectiedruk wel verlaagd worden. De eieren zijn

niet bestand tegen stoom (> 90°C) waardoor hoogdrukreiniging met stoom, van

167

bijvoorbeeld zandbakken, mogelijk is. In kennels wordt een cementen vloer

aanbevolen om het schoonmaken te vergemakkelijken.

Omdat de meeste anthelmintica12

niet voldoende werken tegen de somatische

larven, zijn preventieve behandelingen van de volwassen hond en met name de

reproducerende teef gericht tegen de volwassen wormen aangewezen. Dit heeft

als doel de ei-uitscheiding te minimaliseren.

In een licht besmet milieu kan één behandeling van de teef twee weken na de

partus volstaan.

Door de pups te behandelen voor de ei-uitscheiding begint (op de leeftijd van twee

weken), voorkomt men dat de omgeving opnieuw besmet wordt. Een behandeling

om de twee weken is daarna aan te raden tot de leeftijd van twee maanden. Op

deze manier worden zowel wormen die afkomstig zijn van herbesmetting na de

vorige behandeling, als laat ontwikkelde larven die niet getroffen werden door de

vorige behandeling, gedood vóór ze volwassen zijn. Een jonge hond wordt best

iedere maand (eventueel om de twee maanden) behandeld tot hij 6 maand is.

Het is eveneens aanbevolen volwassen honden regelmatig te behandelen (2 maal

per jaar). Bij lagere infectiedruk (gezelschapshonden) kan één behandeling per

jaar voor een volwassen hond volstaan (eventueel na coprologisch onderzoek).

Bij aankoop van een hond moet deze systematisch behandeld worden.

Ook vanuit zoönotisch standpunt is het belangrijk regelmatig te ontwormen om ei-

uitscheiding in de omgeving tegen te gaan.

3.3.6 Preventie

Vermijden van plaatsen waar veel honden- en/of kattenfeces worden

gedeponeerd. Vooral in de zomermaanden zullen er veel geëmbryoneerde, en dus

infectieuze, eieren kunnen worden verwacht.

Alle honden en katten dienen tweemaal per jaar ontwormd te worden (indien de

stoelgang parasitologisch onderzocht wordt kan de hond eventueel 1 maal per jaar

ontwormd worden). Zie ook onder behandeling hond.

Bij jonge honden geldt een strenger regime: 2,4,6 en 8 weken na de geboorte,

gevolgd door 2,4,6 en 8 maanden.

Ten slotte is publieksvoorlichting van belang om de hiervoor besproken

maatregelen onder de aandacht te brengen.

12 Anthelmintica: middel tegen worminfecties.

168

Naast de Toxocara canis komt ook de Toxascaris leonina in België voor. Deze

spoelworm is echter zeldzamer dan de T. canis (7% tot 20% van de volwassen

zwerf- en kennelhonden in België zijn besmet met T. leonina, slechts 0.4% van

honden in huishoudens zijn besmet).

Deze laatste spoelworm is van weinig belang voor de mens.

Er treedt geen migratie van de larven op en er ontstaat geen leeftijdsresistentie.

Van de spoelwormen veroorzaakt T. leonina bij carnivoren de minste klachten.

Enkel bij zware besmettingen ontstaan er klinische tekenen (diarree).

Dezelfde anthelmintica als voor de behandeling van T. canis kunnen gebruikt

worden. Preventie steunt vooral op hygiënische maatregelen.

3.4 Echinococcus spp.

Echinococcus granulosus en E. multilocularis behoren tot de belangrijkste

zoönotische lintwormen.

3.4.1 E. granulosus

E. granulosus is een zeer kleine lintworm van de hond (2 tot 7 mm lang).

Deze lintworm veroorzaakt geen symptomen bij de hond, zelfs indien een hond

besmet is met honderden E. granulosus zal hij geen klinische tekenen vertonen.

3.4.1.1 Cyclus

De hond en andere canidae (vos, jakhalzen,…) zijn de eindgastheren. De

volwassen wormen produceren een massale hoeveelheid eieren die via de feces in

de buitenwereld terechtkomen. Deze eieren kunnen vervolgens ieder warmbloedig

dier infecteren (tussengastheer). Hierin kunnen ze zich ontwikkelen tot een

zogenaamde blaasworm of hydatide cyste, meestal in de lever of de long maar ook

elders, die jarenlang kan blijven groeien. Deze blaasworm kan inwendig

dochterblazen vormen met elk honderden scolices. Consumptie van zo’n blaas

(slachtafval, prooidier) leidt weer tot massale infectie van canidae met lintwormen.

Niet alle E. granulosus-stammen zijn infectieus voor de mens. Er zijn

epidemiologische aanwijzingen dat er verschillende cycli bestaan, bijvoorbeeld

169

hond-paard, hond-schaap, hond-rund enzovoort, die niet onderling besmettelijk

zijn. De zogenaamde paardenstam zou voor de mens niet infectieus zijn.

Blaaswormen komen voor bij de mens, alle landbouwhuisdieren en vele in het wild

levende dieren.

3.4.1.2 Ziektebeeld bij de mens

De mens kan zich direct besmetten bij het liefkozen, strelen of spelen met een

besmette hond. Vooral kinderen komen hiervoor in aanmerking. Besmetting is

eveneens indirect mogelijk via opname van voedsel ( water, groenten)

gecontamineerd met eieren. Jaarlijks worden enkele humane gevallen beschreven

in België (voornamelijk als importziekte). Honden besmetten zich voornamelijk

door het eten van slachtafval.

De cyste zelf veroorzaakt gedurende de eerste ontwikkelingsfase geen klachten.

Zij blijft goed getolereerd tot haar omvang dysfunctie bij het getroffen orgaan en/of

drukpijn veroorzaakt. Dit gebeurt voor het eerst na jaren.

De druksymptomen hangen af van de lokalisatie. Het meest voorkomend

doelwitorgaan is de lever. In de longen veroorzaakt de cyste hoest, dyspnee en

tachycardie. In het beenderstelsel erodeert de cyste het beenderweefsel, hetgeen

kan leiden tot spontane breuken voornamelijk in deze die het lichaamsgewicht

moeten dragen. Lokalisaties in vitale organen kunnen vroegtijdig stoornissen doen

ontstaan. Dramatisch zijn de gevolgen van een secundaire uitzaaiing die volgt op

het barsten van de cyste. De disseminatie van stukjes germinatieve membraan en

haar proliferatie in een nu overgevoelig geworden gestel worden gevolgd door

toxaemie13

en anafylaxis14

.

3.4.1.3 Diagnose

Een anamnese en een klinisch onderzoek zijn hulpzaam doch dikwijls treden

symptomen laat op. Een vroegtijdige diagnose bij de mens is echter van zeer groot

belang gezien het risico van uitzaaiingen. Daarom verdienen serologische testen

13 Toxemie: bloedvergiftiging

14 Anafylaxis: allergische reactie

170

de voorkeur (complement bindingstest, IF, de intradermale test). De cyste kan

aangetoond worden met röntgenologisch en computer topografisch onderzoek.

3.4.1.4 Behandeling

Als behandeling verkiest men meestal chirurgische excisie.

3.4.1.5 Verspreiding en preventie

Verspreiding door Europa door diertransporten en illegale slachtingen is een

potentieel gevaar.

3.4.1.6 Preventie

Strenge navolging van de vleeskeuring voorschriften is een eerste vereiste. Illegale

slachtingen moeten bestreden worden. Honden die getransporteerd worden uit

endemische gebieden moeten adequaat behandeld worden. Men dient goed voor

ogen te houden dat niet de mens doch de hond zich besmet door het eten van

besmette organen.

3.4.2 Echinococcus multilocularis

E. multilocularis, ook wel vossenlintworm genoemd, heeft een vergelijkbare

levenscyclus als E. granulosus. Hier dienen vooral de vos en verder de hond en

kat als hoofdgastheer (lintwormdragers).

3.4.2.1 Verspreiding en frequentie

De infectie komt vooral voor in Oost-Europa, maar wordt vanaf begin jaren tachtig

in toenemende mate ook gesignaliseerd in Zwitserland, Duitsland en Frankrijk. In

Zuid-België werd in de provincie Luxemburg tot bijna de helft van de vossen

positief bevonden. Meestal wordt in enzoötische gebieden (ten zuiden van de

171

Maas) slechts een klein percentage honden en katten positief bevonden. Recent is

de worm ook aangetroffen in Nederland in de grensgebieden met Duitsland en

België.

3.4.2.2 Cyclus

De blaasworm die zich ontwikkelt bij de tussengastheer, heeft een volkomen ander

karakter als bij E. granulosus. Deze blaasworm veroorzaakt langgerekte

woekeringen die verspreid uitgroeien tot lokale verdikkingen. Dit proces blijft zich

uitbreiden en laat zich het best vergelijken met een maligne (kwaadaardige) tumor:

alveolaire echinococcose.

3.4.2.3 Behandeling

Na verloop van tijd worden patiënten inoperabel als gevolg van verspreiding door

het lichaam.

Er is een hoge mortaliteit (85%) bij late herkenning. E. granulosus wordt

beschouwd als de meest ernstige parasitaire zoönose: alle niet behandelde

gevallen verlopen fataal.

3.5 Giardia spp.

Giardia is een protozoa15

die diarree kan veroorzaken bij honden. De meeste

diersoorten kunnen besmet worden met Giardia, zij het met verschillende

genotypes. Sommige genotypes die voorkomen bij carnivoren vormen een gevaar

voor de mens.

15 Protozoa: eencellige micro-organismen.

172

3.5.1 Cyclus

Deze eencellige parasiet kent een rechtstreekse cyclus: een besmette hond

scheidt cysten uit via de feces. Deze cysten zijn onmiddellijk infectieus en kunnen

verschillende maanden in een vochtige omgeving overleven.

De overdracht gebeurt via de fecale-orale weg. Vooral jonge honden scheiden veel

eieren uit, oudere honden bouwen een zekere immuniteit op.

3.5.2 Ziektebeeld bij de hond

De belangrijkste symptomen zijn slijmerige tot waterachtige diarree met een

verhoogde defecatiefrequentie. De stoelgang kan soms een typisch weeë geur

hebben. Een chronische intermitterende diarree bij jonge honden en kittens is

steeds verdacht van giardiose.

Vooral jonge dieren zijn gevoelig. Bij erge besmetting kan er depressie en

gewichtsdaling optreden.

3.5.3 Diagnose bij de hond

De diagnose kan gebeuren door microscopisch onderzoek van feces (de

concentratiemethode is te verkiezen boven een direct uitstrijkje), dit onderzoek

moet eventueel herhaald worden omdat de cysten slechts intermitterend

uitgescheiden worden.

Recent bestaan er ook eenvoudige testen die Giardia-antigenen kunnen aantonen

in de feces (ELISA).

3.5.4 Behandeling bij de hond

De behandeling bij de hond kan gebeuren met metronidazol of bepaalde

benzimidazoles. Belangrijk hierbij is dat de behandeling minstens vijf dagen wordt

aangehouden. Het is aangeraden om alle honden en katten in huis te behandelen.

173


Het aantal gediagnosticeerde Giardia infecties bij de hond neemt de laatste jaren

sterk toe. Slechts een beperkt aantal behoren tot het subtype A1, dit subtype wordt

beschouwd als degene die het gemakkelijkst de mens kan infecteren.

3.5.6 Preventie

Ook hier is hygiëne belangrijk om de infectiedruk laag te houden: feces regelmatig

verwijderen en de omgeving droog houden.

Gezien het zoönotisch gevaar is hygiëne belangrijk: vooral YOPI’s (young, old,

pregnant and immunodeficiënt) moeten oppassen.

3.6 Canine coronavirus

Coronavirussen zijn een frequente oorzaak van gastro-enteritis bij mensen en

dieren. Meestal vertonen rotavirussen een zekere specierestrictie hoewel dit niet

altijd het geval is. Er zijn gevallen vastgesteld van canine rotavirussen bij de mens

met soms ernstige symptomen die opname in het ziekenhuis vereisten. Er is

evenwel weinig data met epidemiologische gegevens over de prevalentie van

canine coronavirus bij de hond. De infectie bij de hond verloopt vaak mild.

3.7 Salmonella spp.

Salmonellose is een vaak voorkomende infectieziekte die gastro-enteritis kan

veroorzaken, al of niet met septicaemie16

en orgaanlokalisaties. Deze aandoening

is vooral gekend als een voedselinfectie. Salmonella kiemen zijn obligaat

parasitair. Ze zijn relatief resistent in de omgeving. In organisch materiaal kunnen

ze maandenlang infectieus blijven. Ze zijn ook resistent aan uitdroging maar

worden evenwel geïnactiveerd door pasteurisatie en inwerking van zonlicht. Ze zijn

ook gevoelig aan de meeste commercieel beschikbare desinfectantia. De

16 Septicaemie: toestand van ziektekiemen in het bloed die zich daar vermenigvuldigen.

174

verschillende serovars van S. enterica kunnen onderling sterk verschillen in

virulentie.

3.7.1 Ziektebeeld bij de hond

Een salmonella infectie kan zowel klinisch als subklinisch verlopen. Bij klinische

salmonellose is de incubatieperiode vaak vrij kort en varieert tussen enkele uren

en 6 dagen. Letsels die wijzen op een infectie met niet-gastheer specifieke

salmonella’s bestaan voornamelijk uit een focale of diffuse necrotiserende colitis

en typhlitis. Het zijn voornamelijk de niet-gastheerspecifieke salmonella’s die vanuit

zoönotisch standpunt belangrijk zijn.

Honden zijn vaak geïnfecteerd met Salmonella spp. Ook schijnbaar gezonde

honden kunnen drager zijn. Volgens wetenschappelijk onderzoek (Tsuneo

FUKATA et al. Incidence of Salmonella Infection in Healthy Dogs in Gifu

Prefecture, Japan. Journal of Veterinary Medical science, Vol. 64 (2002) , No. 11

pp.1079-1080.) zijn er sterke indicaties dat honden als carriers van Salmonella een

belangrijke rol spelen in de contaminatie van het leefmilieu.

Honden vertonen zelden ernstige klinische symptomen bij infectie met Salmonella

spp. Gezien het intense contact tussen huisdiereigenaars en hun hond is dit zeker

een risico naar besmetting toe. In het bijzonder immuungecompromiteerde mensen

moeten hiervoor oppassen.

3.8 Yersinia enterocolitica

De hond is al langer gekend als drager van Yersinia enterocolitica. (Fenwick SG et

al. Duration of carriage and transmission of Yersinia enterocolitica biotype 4,

serotype 0:3 in dogs. Epidemiol Infect, 1994 Dec;113(3):471-7.).

Yersinia enterocolitica is een bacterie die optimaal gedijt bij 25-30°C, maar die zich

zelfs bij 0-2°C nog kan vermeerderen. Y. enterocolitica wordt regelmatig

aangetroffen in de omgeving, in het water, in levensmiddelen en in dieren.

175


De symptomen van yersiniose zijn koorts, waterige diarree, krampen en hevige pijn

in de onderbuik die doet denken aan blindedarmontsteking. Complicaties leiden

soms tot acute of chronische artritis. De symptomen treden op 2 tot 4 dagen na het

eten van besmet voedsel.


Yersinia enterocolitica komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen.

Rapporten betreffende overdracht van mens op mens zijn tegenstrijdig. Bij grotere

uitbraken is er nog geen mens op mens overdracht vastgesteld.

3.9 Escherichia coli

E. coli behoort tot de normale colonflora van mens en dier. Er bestaan echter veel

verschillende types E. coli’s. Men kan aan de hand van deze verschillende

serotypes achterhalen van welke diersoort feces of fecale contaminatie afkomstig

is. Sommige van deze serotypes bij de hond zijn mogelijk pathogeen voor de

mens.


De groep EPEC of enteropathogene E. coli die bekend staat bij de mens als een

ernstige voedselinfectie met een risico op bijkomende complicaties zoals HUS en

TTP (hemolytisch uremisch syndroom en trombotisch trombocytopenisch purpura).

Dit is een relatief vaak voorkomende infectie.

Een andere groep van voor de mens gevaarlijke E. coli’s zijn de zogenaamde

ExPEC of extraintestinal pathogenic Escherichia coli. Deze E. coli’s worden bij de

mens gevonden bij onder andere cystitis, pyelonefritis17

, bacteriemie en meningitis.

Deze potentieel gevaarlijke ExPEC komen veelvuldig voor in feces afkomstig van

17 Pyelonefritis: nierbekkenontsteking.

176

honden (Johnson JR et al. Canine feces as a reservoir of extra intestinal

Escherichia coli. Infect Immunology 2001 Mar;69(3):1306-14).

3.10 Campylobacter jejuni

Campylobacter is een frequent voorkomende voedselinfectie in West-Europa en

wereldwijd één van de meest voorkomende bacteriële infecties. De hond is

regelmatig drager van deze bacterie. De exacte rol van honden in de

epidemiologie van campylobacter is tot op heden onbekend. Wel staat vast dat de

hond een bron van infectie voor de mens kan zijn: verschillende gevallen zijn reeds

beschreven in de literatuur. Naast een rechtstreekse bron van infectie voor de

mens is de hond ook verantwoordelijk voor contaminatie van het leefmilieu met

Campylobacter. Een hond kan langer dan een jaar Campylobacter uitscheiden via

de stoelgang zonder dat de hond zelf enige symptomen zoals diarree vertoont.

Zowel honden als katten worden door verschillende studies beschouwd als een

risicofactor voor een infectie met Campylobacter bij de mens.


Bij een onderzoek in Groot-Brittannië heeft men verse stoelgang afkomstig van

honden in parken onderzocht: bijna 5% van de stalen was positief voor

Campylobacter jejuni. Ook hier dient vermeld te worden dat de hond een

asymptomatische drager kan zijn van Campylobacter spp (een hond vertoont

slechts zelden symptomen bij infectie).

3.11 Cryptosporidium

Cryptosporidiose is een parasitaire infectie van het maagdarmstelsel met de

parasiet Cryptosporidium. Deze protozoaire infectie komt bij vele dieren voor.

Overdracht gebeurt via de fecale-orale route. Deze vaak voorkomende oorzaak

van diarree bij de mens is zelflimiterend. Vooral mensen met een verzwakte

immuniteit kunnen ernstig ziek worden van deze parasiet. Bij Aidspatiënten is dit

een alom gekende, bijzonder gevaarlijke en dodelijke parasiet.

177

3.11.1 Cyclus

In de buitenwereld komt cryptosporidium voor als oöcyste: dit is een bijzonder

resistente vorm die lang kan overleven in de omgeving. De oöcysten zijn weinig

gevoelig voor de gangbare desinfectantia en in het bijzondere voor

natriumhypochloriet (bleekwater).

Honden zijn regelmatig besmet met cryptosporidium maar de meeste spp zijn niet

gevaarlijk voor de mens tenzij voor mensen met een verminderde afweer

(immunosuppressieve geneesmiddelen, Aidspatiënten, kinderen, ouderen,…). De

rol van honden in de verspreiding van cryptosporidium is weinig bestudeerd. Het

zoönotisch gevaar lijkt mee te vallen maar voorzichtigheid is geboden gezien het

gevaar voor mensen met een verzwakte immuniteit en de lange levensduur van de

oöcysten in de omgeving.

3.12 Helicobacter spp.

Het belang van Helicobacter in humane pathologieën zoals maagzweren en

gastritis is nog maar relatief recent bekend. Een belangrijke oorzaak van deze

laattijdige ontdekking is het feit dat de meeste helicobacter spp. zich moeilijk laten

kweken in het labo. Ook in de diergeneeskunde heeft men sindsdien verschillende

van deze bacteriën ontdekt en in verband gebracht met maagpathologieën. Deze

helicobacter spp. kunnen overgaan van dier op mens maar de route van

overdracht is tot op heden onbekend. Het houden van een huisdier speelt

mogelijks een rol bij infectie of herinfectie na behandeling bij de mens. Gezien de

manier van overdracht ongekend is kan hier geen uitspraak gedaan worden over

het belang van fecale contaminatie in de epidemiologie van de verschillende

helicobacter spp.

3.13 Haakwormen

Het zoönotisch belang van deze maagdarmparasieten is onvoldoende gekend.

Ancylostoma caninum is een gekende zoönose maar komt hier enkel voor als

importgeval (voornamelijk honden uit Zuid-Europa). Uncinaria stenocephala komt

178

in België frequenter (enzoötisch) voor maar zou minder van belang zijn voor de

mens.

3.14 Multiresistente bacteriën

De laatste jaren is de aandacht voor antibioticaresistentie van bacteriën sterk

toegenomen. De opkomst van deze multiresistente bacteriën vormen een grote

uitdaging voor de wetenschap: deze bacteriën zijn bijzonder moeilijk te bestrijden

en vormen dan ook een groot gevaar voor de volksgezondheid.

Ook bij onze huisdieren wordt er meer en meer antibiotica gebruikt om allerlei

redenen. Dit heeft als gevolg dat ook bij huisdieren zoals honden multiresistente

bacteriën steeds vaker voorkomen.

In de wetenschappelijke literatuur zijn verschillende gevallen beschreven van bij

honden voorkomende en voor de mens gevaarlijke multiresistente bacteriën:

methicilline-resistente Staphylococcus aureus, vancomycine-resistente

enterococcen (VRE) en multidrug-resistant Salmonella typhimurium DT104. Deze

laatste twee komen via de feces in de buitenwereld terecht.

Antibioticaresistentie is een groeiend probleem wereldwijd. De rol van huisdieren

als reservoir voor dergelijke bacteriën blijkt belangrijk te zijn en wordt momenteel

grondig bestudeerd door de wetenschappelijke wereld. Een huisdier kan een

kritieke factor zijn bij humane patiënten met dergelijke moeilijk te bestrijden

bacteriën.

3.15 Samenvattend: zoönosen via feces en milieucontaminatie

Volgens recent onderzoek (Overgaauw P. et al. Zoonotic parasites in fecal

samples and fur from dogs and cats in The Netherlands. Veterinary parasitology,

Volume: 163, Issue: 1-2 (2009), pp. 115-122.) zijn ook klinisch gezonde honden

vaak drager van zoönotische agentia. Zo werden bij 4.4 % van de gezonde honden

Toxocara-eitjes gevonden in de feces en bij 12.2% van de onderzochte honden

werden deze eitjes teruggevonden in de vacht (door fecale contaminatie). Van de

honden was 15.2% besmet met Giardia en 8.7% met Cryptosporidium spp. Bij dit

onderzoek werd enkel op zoek gegaan naar parasitaire infecties. Bacteriële en

virale agentia werden niet onderzocht.

179

Volgens de recente wetenschappelijke literatuur kan men stellen dat feces

afkomstig van honden en katten heel vaak besmet zijn met bacteriën, virussen en

parasieten die voor de mens een gevaar voor de gezondheid inhouden. Ook

klinisch gezonde honden en katten zijn vaak drager van zoönotische pathogenen.

Vele van deze pathogenen kunnen langere tijd overleven in de omgeving

(bijvoorbeeld Toxocara, Toxoplasma).

Tot 90% van stalen genomen in openbare parken is besmet met Toxocara-eitjes.

OLM en VLM zijn twee gekende gevolgen van infectie met deze parasiet bij de

mens (zie hoger). Recent wordt echter onderkend dat deze parasiet een rol speelt

bij het tot stand komen van allergieën bij kinderen. Gezien de wijdverbreidheid van

deze parasiet is dit een belangrijk aandachtspunt betreffende volksgezondheid.

Serologisch onderzoek heeft aangetoond dat 2 tot 7% van de West-Europese

bevolking deze infectie heeft doorgemaakt. Het afschermen van speeltuinen en

parken met een omheining blijkt behoorlijk effectief te zijn in het tegengaan van

contaminatie met Toxocara-eitjes (Avcioglu H, Balkaya I, 2010).

Volgens A. Mandarino-Pereira et al. (2010): Ancylostoma, Toxocara, Trichuris,

Ascaris en Cryptosporidium zijn teruggevonden op publieke pleinen.

Gezien bovenstaande argumentatie kan men er van uit gaan dat de

milieucontaminatie met zoönotische pathogenen uitgebreid is. Dit wordt ook

bevestigd door de weinige wetenschappelijke studies die hieromtrent gebeurd zijn.

Studies over de totale impact van zoönotische agentia afkomstig van honden op de

volksgezondheid bestaan tot op heden echter niet. Sommige cijfers illustreren de

uitgebreidheid van deze problematiek: bij mensen van 65 jaar of meer loopt de

seroprevalentie voor Toxoplasma gondii in de meeste Europese landen op tot

meer dan 80%! De kat is de enige eindgastheer en de enige manier waarop de

parasiet in de buitenwereld terechtkomt is via de stoelgang van de kat.

Toxoplasmose is één van de meest voorkomende parasieten bij de mens

wereldwijd (Sciammarella, 2005).

Recent onderzoek in de Verenigde Staten heeft aangetoond dat oppervlaktewater

gecontamineerd is met micro-organismen afkomstig van honden. 10 tot 30%

(afhankelijk van het onderzoek) van de microbiële contaminatie van

oppervlaktewateren zou op sommige plaatsen afkomstig zijn van honden. Hiermee

komen honden op de derde of de vierde plaats als oorzaak van bacteriële

contaminatie van oppervlaktewateren. Dergelijke studies zijn in Vlaanderen nog

niet uitgevoerd.

180

Hondenfeces bevatten veel bacteriën. Het aantal fecale coliformen per gram

hondenfeces is veel hoger dan het aantal fecale coliformen per gram feces

afkomstig van andere dieren en de mens. Een onderzoek naar bacteriële

contaminatie van een strand in Miami, Florida heeft de vergelijking gemaakt tussen

feces afkomstig van honden en feces afkomstig van meeuwen: één defecatie van

een hond bevat evenveel enterococcen als 6940 defecaties van vogels (Wright et

al., 2009).

Ongeveer 60% procent van de infectieuze ziekten bij de mens zijn afkomstig van

dieren. Feces spelen een cruciale rol bij de verspreiding van vele ziekten: het

invoeren van sanitaire maatregelen is één van de belangrijkste oorzaken, zo niet

de belangrijkste oorzaak van de toegenomen levensverwachting bij de mens in de

laatste twee eeuwen. Het vermijden van contact met feces, het zij direct of het zij

indirect, is van cruciaal belang voor de volksgezondheid; het invoeren van sanitaire

maatregelen in grote steden in de 19de

eeuw in Frankrijk had een dramatische

verhoging van de levensverwachting tot gevolg.

Een gram feces van honden bevat letterlijk miljoenen virussen, bacteriën,

parasietencysten en wormeitjes. Hondenfeces komen voornamelijk in het directe

leefmilieu van de mens terecht: de meeste honden leven niet op het platteland

maar daar waar veel mensen wonen. Wetenschappelijke literatuur van ziekten die

via feces van huisdieren worden overgedragen tonen aan dat dergelijke overdracht

heel succesvol verloopt in onze huidige maatschappij. De meeste mensen komen

rechtstreeks of onrechtstreeks in contact met fecale contaminatie.

Gezien het grote aantal honden in Vlaanderen, de hoge bevolkingsdichtheid en het

nauwe contact tussen hond en mens kan men stellen dat de hondenfeces

aanwezig in het leefmilieu in Vlaanderen een aanzienlijk risico betekenen voor de

volksgezondheid. In het bijzonder kinderen, ouderen en mensen met een

verminderde afweer (chemotherapie, immunosuppressieve geneesmiddelen,

Aidspatiënten,…) lopen een verhoogd risico. De totale impact op de

volksgezondheid is tot op heden onvoldoende onderzocht. Concreet gaat het over

570.000 honden en 883.000 katten in Vlaanderen die dagelijks fecaal afval

produceren dat ofwel in het leefmilieu ofwel bij het restafval terechtkomt. Het gaat

om naar schatting tussen de 200.000kg en 250.000kg afval per dag of op jaarbasis

73.000 tot 91.000 ton afval.

181

Gezien de alomtegenwoordigheid van deze fecale contaminatie kan een actie om

dit probleem aan te pakken een aanzienlijk effect hebben op de volksgezondheid.

3.16 Belangrijke aandachtspunten ter preventie van zoönosen

- Heel belangrijk is het doorbreken van de oro-fecale route ter preventie van

zoönosen. De meeste maatregelen zijn ofwel gericht op het voorkomen

van contaminatie van het leefmilieu ofwel op het voorkomen van infectie

van de mens;

- regelmatig de handen wassen, zeker na contact met de hond, contact met

fecaal materiaal, bezoek aan parken of speeltuinen,… Ook de vacht van

huisdieren kan besmet zijn met pathogenen van fecale oorsprong. Uit de

enquête blijkt dat nog te weinig mensen hun kinderen de handen laten

wassen na het buiten spelen;

- het jaarlijks vaccineren van huisdieren verdient zeker de aanbeveling;

- educatie hondeneigenaar: via dierenarts, scholen, campagnes,… Enkele

belangrijke opmerkingen: er is veel foute informatie te vinden in de media,

dierenartsen zijn wel goed op de hoogte, eigenaars zijn goed op de

hoogte van bepaalde zoönosen en hun manier van overdracht zoals

hondsdolheid die zeldzaam is in onze streken maar de meeste eigenaars

weten weinig over endemisch ziekten zoals Giardia en Toxocara die een

groter probleem zijn voor de volksgezondheid, slechts 23% van de

eigenaars van dierenwinkels geven advies betreffende zoönosen bij

aankoop van een pup terwijl net pups het meest frequent besmet zijn met

parasieten, (Bugg et al., 1999);

- heel belangrijk ter preventie van de contaminatie van het leefmilieu is

huisdieren regelmatig ontwormen. Een strikt ontwormingsschema met een

geschikt ontwormingsmiddel is een belangrijke stap bij de bestrijding van

zoönotische parasieten. Een geschikt ontwormingsschema is als volgt:

jonge honden dient men regelmatig te ontwormen op 2, 4, 6 en 8 weken,

vervolgens maandelijks tot een leeftijd van 6 maanden en dan halfjaarlijks

voor de rest van hun leven. Al naargelang de leefomstandigheden van de

hond kan de dierenarts een aangepast ontwormingsschema voorstellen.

182

Aangeraden is om de stoelgang van de hond jaarlijks te laten controleren

op parasieten: bepaalde parasieten zoals Giardia spp. zullen onvoldoende

afgedood worden met een standaard ontworming;

- geen rauw voedsel geven aan hond en kat is belangrijk naar vermindering

van het aantal parasitaire en bacteriële infecties;

- dagelijks of onmiddellijk opruimen van hondenpoep: dit is essentieel om de

fecale contaminatie van het leefmilieu door zoönosen tegen te gaan. Het

laten liggen van hondenpoep in de goot is tegenaangewezen. Bijzondere

aandacht dient te gaan naar het opruimen van hondenpoep in de nabijheid

van stromen, beken en rivieren;

- veel mensen (102 van de 451 respondenten met een hond of 22,6 %) laten

de stoelgang in de tuin liggen. Op deze manier ontstaat een uitgebreide

besmetting van het leefmilieu: hierdoor neemt de kans van besmetting

voor de mens toe maar ook honden en katten kunnen zich op deze manier

(her)besmetten waardoor het probleem toeneemt;

- men mag geen hondenpoep verwijderen via de composthoop. De

composthoop biedt geen garantie betreffende het effectief afdoden van

aanwezige pathogenen. Veel mensen zijn hier niet van op de hoogte, zie

enquête (285 van de 1026 respondenten of 27,8% ziet geen probleem in

het verwijderen van feces via de composthoop en 28.2% gebruikt

composteren effectief als manier om hondenfeces te verwijderen);

- wekelijks reinigen en desinfecteren van de hondenkennel;

- openbare hondentoiletten dienen dagelijks gereinigd en gedesinfecteerd te

worden;

- informatiecampagnes over het zoönotisch belang feces zijn aangewezen.

Het niet of onvoldoende bekend zijn met de mogelijke gevaren en

overdracht routes zijn een deel van het probleem;

- De aanwezigheid van borden in parken kunnen een sensibiliserend effect

hebben op hondeneigenaars. Het plaatsen van een omheining rond

speeltuinen, zandbakken en parken waar veel kinderen spelen wordt heel

sterk aanbevolen;

183

- een hondentoilet in de tuin wordt best niet binnen een afstand van 5 meter

geplaatst van een groentetuin. De nodige voorzorgen dienen genomen te

worden om toegang van kinderen tegen te gaan. Bij correct gebruik van

een hondentoilet is de verspreiding van kiemen in de omgeving beperkt.

Bepaalde kiemen kunnen op die manier wel in het grondwater

terechtkomen.

184

4.1 Inleiding

Wensen we de burger te wijzen op zijn verantwoordelijkheid, dan komt het er op

aan deze burger gevoelig te maken voor de hondenpoepproblematiek. Uiteindelijk

streven we een gedragsverandering bij de hondenbaasjes na. Het

Expertisecentrum is hiervoor, gezien onze nabijheid bij verschillende

stadsbesturen, goed geplaatst. Doelgroepenwerking is een zeer belangrijk

onderdeel van sensibilisering. Communicatie moet worden afgestemd op de

specifieke doelgroepen. Heel belangrijk daarbij zijn bijvoorbeeld hondeneigenaars,

thuiscomposteerders, inwoners van appartementen, dierenopvangcentra,

dierenasielen, …

Onder meer van de gemeenten wordt verwacht dat zij mee de bevolking

sensibiliseren tot vermindering van het organisch afval. Onder thuis composteren

verstaat men het composteren van organisch materiaal in een particuliere tuin. In

de beginfase, rond de recente eeuwwisseling, was de sensibilisering vooral gericht

op het doen toenemen van het aantal thuiscomposteerders en van de hoeveelheid

organisch materiaal die ze thuis composteren. Vanaf 2001 beoogde de

afvalplanning daarbij een daling van de hoeveelheid tuinafval die de burgers toch

nog aanbieden voor collectieve inzameling. Dat zou moeten bewerkstelligd worden

precies door het thuis composteren, maar ook door een verandering in de wijze

van tuinaanleg en tuinonderhoud.

Aangezien uitwerpselen van vleesetende dieren (bv. honden, katten, …) in geen

geval thuis gecomposteerd mogen worden, werd gezocht naar andere

mogelijkheden van hondenpoepverwerking. De Doggie Dooley is zo’n mogelijk

alternatief. Dit containertje wordt ingegraven in de grond en werkt als een mini

septische tank waarin de hondenpoep met behulp van onschadelijke bacteriën en

enzymen op een milieuvriendelijke manier afgebroken wordt. Op die manier komt

de hondenpoep niet bij het restafval terecht maar wordt het op een

natuurvriendelijke manier verwerkt.

Veel Vlaamse gemeenten beschikken vandaag over een team van vrijwilligers die

gepassioneerd zijn door het thuis composteren (bv. het Ecotuinteam) en bereid zijn

deze passie verder te verspreiden onder buren, vrienden, kennissen, …Een

actieve werking van deze compostmeesters zou in belangrijke mate bijdragen tot

het overhalen van de burgers om aan thuis composteren te doen. Door contacten

te leggen tussen het Expertisecentrum Dier-en-zorg en deze compostmeesters kan

het gebruik van het “pet waste disposal system” een ingang vinden bij de

4 Alternatieve verwerkingsmethode: Doggie dooley

185

algemene bevolking en zo bijdragen tot een stijging van de hoeveelheid

hondenpoep die op een natuurvriendelijke manier verwerkt wordt.

Per gemeente zou er een contactpersoon kunnen zijn voor de compostmeesters

van de hondenpoep. De compostmeesters zouden tweemaal per jaar in groep

kunnen samenkomen.

Wegens het ontbreken van de financiële middelen zal dit helaas niet kunnen

verwezenlijkt worden binnen het lopende project.

4.2 Werking

4.2.1 Doggie dooley

Dit containertje wordt in de grond ingegraven en werkt als een kleine septische

tank voor hondenuitwerpselen. De hondenpoep wordt van een vaste vorm in een

vloeibare stof omgezet. Deze vloeistof kan dan door de aarde sijpelen en veilig

opgenomen worden door de grondlaag eronder. Door het toevoegen van het

speciale verteringsmiddel met enzymwerking wordt de omzetting in vloeistof

aanzienlijk versneld. Het toevoegen van enzymen is bedoeld om het

verteringsproces te bespoedigen en om verscheidene onplezierige neveneffecten

(zoals geurhinder) in het proces te voorkomen.

4.2.2 De juiste plek kiezen

In principe is elke plaats in de tuin, gazon of bloementuin geschikt, maar niet te

dicht bij boomwortels, moestuin, fruitbomen of plaatsen waar men met de

grasmaaier passeert. Dit om te voorkomen dat men met de grasmaaier over het

deksel van de Doggie Dooley rijdt waardoor deze beschadigd raakt.

Ook is het beter een plaats uit te kiezen waar men gemakkelijk met water bij kan,

zoals een kraan met tuinslang. Er moet namelijk dikwijls water aan toegevoegd

worden.

Het pet waste disposal system werkt niet in zware kleigrond. Het systeem vereist

een normaal doorlaatbare grond om goed te werken.

186

Om de doorlaatbaarheid van de bodem te controleren, wordt de volgende test

uitgevoerd: 20 liter water wordt in een put van 50 x 50 cm x 60 cm diepte gegoten.

Vervolgens wordt nagegaan hoe lang het duurt vooraleer het water afgevoerd is.

Als maatstaf wordt een tijdsduur van een tiental uur genomen. Indien korter dan 10

uur: absorberende grond; indien langer dan 10 uur: minder absorberende grond.

4.2.3 De opstart

De uitwerpselen van 2-3 dagen worden verzameld en in de Doggie Dooley

gedeponeerd. Daarna worden 2 eetlepels verteringspoeder in een emmer warm

water gemengd en 20 min. laten rusten. Vervolgend wordt het mengsel over de

uitwerpselen in de doggie dooley gegoten en het containertje tot aan de rand

gevuld met water.

4.2.4 Dagelijks gebruik

- dagelijks nieuwe drollen in de doggie dooley deponeren (de hoeveelheid van

1 grote hond of 2 kleine honden);

- wekelijks 1 eetlepel verteringspoeder oplossen in 1 liter warm water en over

de uitwerpselen gieten;

- indien nodig de Doggie Dooley tweemaal per week helemaal vullen met

water (type 3 800) en indien de grond heel doorlatend is, dagelijks water

toevoegen om de inhoud nat te houden. Het is zeer belangrijk dat het

systeem niet droog komt te staan aangezien het verteringsproces daardoor

stilvalt;

- type 3 000: indien nodig water bijvullen opdat het containertje gevuld blijft

- indien meer dan 1 hond: de hoeveelheid verteringspoeder dient verhoogd te

worden met 1 eetlepel voor elke extra grote hond of met een halve eetlepel

voor elke kleine extra hond per week;

- indien de Doggie Dooley voor een periode van twee weken of langer niet

gebruikt wordt, zal het systeem opnieuw dienen opgestart te worden zoals

hierboven vermeld.

187

4.2.5 Het beste resultaat

- water

Water is een must voor elke Doggie Dooley. Bij een Doggie Dooley dient

minstens 1 maal per week water toegevoegd te worden om het vereiste

verteringsproces gaande te houden.

Het verteringsmiddel werkt niet tenzij het met water gemengd wordt. Lauw

water is het meest efficiënt om de enzymwerking te starten omdat de

enzymen en bacteriën in de grond die ze voeden het meest actief zijn

tussen de 15°C en 43°C. Een goede werking wordt verkregen bij elke

temperatuur hoger dan 4,4°C als er voldoende water toegevoegd wordt.

De hoeveelheid water die nodig is varieert naargelang de grondsoort en

het type Doggie Dooley. Een Doggie Dooley die goed werkt zal voor

ongeveer een vierde tot de helft vol zijn met half vloeibare species

(modder). Het niveau speelt geen rol zolang er voldoende drainage is en

de massa in het vat half vloeibaar blijft. Indien het containertje uitdroogt,

dan zal het verteringsproces vertragen en uiteindelijk stilvallen.

- temperatuur

De temperatuur is heel belangrijk voor de snelheid van het

verteringsproces. Het proces start vanaf 4°C. Elke stijging met 6 graden

zal de snelheid van het verteren verdubbelen. Het verteringsproces zal

stilvallen wanneer de grondtemperatuur voor een langere periode (een

tweetal weken) onder de 4°C zakt.

- drainage

Goed doorlatende grond is essentieel opdat de Doggie Dooley zou

werken. Het principe waarop het hele systeem gebaseerd is, is gebruik

maken van water en verteringspoeder om vaste uitwerpselen om te zetten

in een vloeibare massa, die vervolgens afgevoerd wordt en in de

ondergrond sijpelt. Als de grond niet doorlatend is, zal het systeem niet

werken. Wanneer de Doggie Dooley de vloeibare meststoffen niet kan

afvoeren, kan er niks gedaan worden om het systeem te doen werken –

188

behalve de Doggie Dooley verhuizen naar een plaats waar de grond wel

voldoende doorlatend is.

- heropstarten

Wanneer het systeem voor langere tijd (meer dan twee weken) niet gebruikt

wordt, valt de volledige werking stil en dient de Doggie Dooley heropgestart te

worden. Dit gebeurt volgens onderstaande procedure:

- voldoende warm water in het vat gieten om de uitwerpselen te bedekken;

- een drievoudige dosis verteringsmiddel oplossen in een emmer warm water;

- dit mengsel toevoegen en daarna het vat volledig vullen met water;

- deze procedure enkele dagen of een week later herhalen tot de uitwerpselen

vloeibaar worden.

4.2.6 Gebruik tijdens de winter of bij zeer koud weer

De Doggie Dooley zelf zal niet breken of barsten bij koud weer maar het

verteringspoeder wordt wel inactief bij een temperatuur van 4,4°C of lager.

Wanneer de temperatuur aan de grond onder de 4,4°C zakt, is het aangeraden te

stoppen met hondendrollen toe te voegen en te wachten tot de temperatuur weer

stijgt om de procedure voor het heropstarten terug te volgen. Het verteringsproces

valt dan namelijk stil; dit is te merken aan de toenemende hoeveelheid onverteerde

drollen.

4.2.7 Trekt de Doggie Dooley insecten of ander ongedierte aan?

Insecten kunnen eieren gelegd hebben op de uitwerpselen nog voor deze in de

Doggie Dooley gedeponeerd werden. Als dit het geval is, dan zullen uit de eieren

de larven komen. Daarom zal het noodzakelijk zijn om de inhoud met een

insecticide te bespuiten.

189

4.2.8 Verschillende typen

4.2.8.1 Doggie Dooley 3 000

Figuur 36: Doggie Dooley 3 000

De Doggie Dooley 3 000 wordt gebruikt voor een zeer doorlaatbare grond en heeft

een capaciteit van de uitwerpselen van 4 kleine honden of 2 grote honden. Het is

een emmervormige container in gegalvaniseerd staal.

Wordt verzonken in de grond zodat alleen het deksel met overhangende rand van

2,5 cm te zien is.

Plastiek deksel met openingshendel die met de voet bediend wordt. Het

containertje bevat een ingebouwde overloop die behandelde vloeistof in de bodem

laat sijpelen.

De volledige set is 39,4 cm diep en heeft een diameter van 39,4 cm.

190

4.2.8.2 Doggie dooley 2 000


De Doggie Dooley 2 000 wordt gebruikt voor een zeer doorlaatbare grond en heeft

een capaciteit van de uitwerpselen van 2 kleine honden of 1 grote hond. Het is een

emmervormige container in kunststof.

Wordt verzonken in de grond zodat alleen het deksel met overhangende rand van

2,5 cm te zien is.

Plastiek deksel met openingshendel die met de voet bediend wordt. Het

containertje bevat een ingebouwde overloop die behandelde vloeistof in de bodem

laat sijpelen.

De volledige set is 39,4 cm diep en heeft een diameter van 34,3 cm.

191



De Doggie Dooley 3 800 wordt gebruikt voor een harde, minder absorberende

ondergrond voor 4 kleine honden of 2 grote honden. Heeft een piramidale vorm en

een open bodem. Heeft een voet bediend deksel en een uitbreidingsset om de

capaciteit te vergroten.

De volledige set is 62,3 cm diep en heeft een breedte van 46,15 cm.



192

De Doggie Dooley 3 800 wordt gebruikt voor een harde, minder absorberende

ondergrond voor 2 kleine honden of 1 grote hond. Heeft een piramidale vorm, een

voet bediend deksel en een open bodem.

De volledige set is 40,65 cm diep en heeft een breedte van 44,45 cm.

4.2.9 Waste Terminator

Het speciale verteringspoeder is een milieuvriendelijk en niet-giftig poeder maar

veiligheidshalve dienen volgende maatregelen in acht genomen te worden:

- uit de buurt van kinderen of huisdieren houden;

- contact met de ogen of open wonden vermijden; contact kan irritatie

veroorzaken;

- niet inwendig gebruiken;

- niet samen met andere scheikundige producten gebruiken, chloor, zuren of

bijtende middelen kunnen de natuurlijke biologische werking beïnvloeden.

Het verteringsmiddel bevat Proteinase en een enzymencomplexsamenstelling. Het

bevat geen salmonella, shigella, E. Coli, streptococcus, staphylococcus, algae

sulfide of een pathogeen organisme. De enzymen in het verteringspoeder zijn

proteïnen en breken dus af tot onschadelijke aminozuren.

Enzymen zijn eiwitten die een bepaalde reactie versnellen, starten of stoppen,

m.a.w. een katalysator. Een enzym maakt een chemische reactie in of buiten een

cel mogelijk of versnelt deze zonder daarbij zelf verbruikt te worden of van

samenstelling te veranderen. Wel verbindt het enzym zich tijdens de reacties met

het substraat, dat is datgene wat met de stofwisseling of vertering een reactie

aangaat. Dit gebeurt voor elk enzym op een eigen manier, doordat elk enzym

reactie specifiek is. Enzymen worden door het organisme (dieren, planten,

insecten, schimmels) zelf gemaakt. Voor de opbouw ervan zijn in een aantal

gevallen vitaminen nodig.

Na de reactie keert het enzym weer terug naar de oorspronkelijke toestand en kan

het direct weer een reactie versnellen. Een enzym “wacht” totdat de moleculen,

waarmee het enzym aan de slag kan, bereikbaar zijn. Het enzym klemt zich dan op

een plaats aan het substraat, veelal moleculen van voedingsmiddelen die

ontbonden worden, waar dat past en waartoe het dus geschikt is. Dat deel dat

http://nl.wikipedia.org/wiki/Substraat_(biochemie)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Stofwisseling

http://nl.wikipedia.org/wiki/Vertering

http://nl.wikipedia.org/wiki/Vitamine

http://nl.wikipedia.org/wiki/Molecuul

193

omklemd is, wordt losgemaakt van het grotere geheel, waarna ook het enzym weer

vrij is en verder kan met het volgende molecuul(deel). Zo worden voedingsstoffen

in kleine stukjes gebroken en verwerkt. Ketens van moleculen van diverse aard,

kunnen zo in andere enkelvoudige moleculen worden omgezet.

Enzym + Substraat ↔ Enzym-Substraat-Complex ↔ Enzym + Product

Het verteringspoeder bevat volgende bestanddelen:

- tarwezemelen;

- zout;

- natruim bicarbonaat (soda);

- enzymen complex (lipase-, cellulase-, protease- en amylase-enzymen);

- Bacillus bacteriën (B. subtilis, B. licheniformis, B. megaterium, B.

amyloliquefaciesn en B. pumilus).

Bacteriën zijn levende cellen die enzymen produceren en gebruiken om chemische

verbindingen af te breken. In dit geval zetten bacteriën afval om in een grond

absorberende vloeistof.

4.3 Pilootprojecten

Bij wijze van pilootproject werden 7 Doggie Dooleys geïnstalleerd en kritisch

opgevolgd.

Deze pilootprojecten vervullen eigenlijk een voorbeeldfunctie en werden dan ook

zorgvuldig gekozen.

Een medewerkster van het Expertisecentrum Dier-en-zorg stond zelf in voor de

installatie en de opvolging van de containertjes. De evaluatie gebeurde

tweewekelijks via mail of telefoon en maandelijks via een kort interview waarbij de

volgende zaken besproken werden: gebruiksvriendelijkheid (al dan niet

arbeidsintensief), eventuele overlast (vnl. geurhinder), werking (de hondendrollen

worden al dan niet goed afgebroken en opgenomen in de grond), …

Om te bepalen welk type nodig was werd voorafgaand aan de installatie dus eerst

de doorlaatbaarheid van de bodem bepaald op de plaats van de installatie. Dit

gebeurde volgens de procedure zoals beschreven in hoofdstuk 4.2.2.

194

Elke Doggie Dooley werd voorzien van een informatiebordje (zie bijlage) om het

grote publiek te informeren over het doel van dit project en de werking van dit

systeem.

4.3.1 Particulier Roeselare

Locatie: Rumbeke

Aantal honden: 1 grote hond

Grondsoort: zand-leem

Doorlaatbaarheid grond: op donderdag

06/05 werd de test uitgevoerd. Het water

was na 4 uur reeds afgevoerd. De

Doggie Dooley 3 000 leek hier dus het

geschikte type.

Type: DD 3 000 en DD 3 800

Figuur 40: particulier Rumbeke

Installatie: op maandag 17/05 werd het systeem geïnstalleerd.

Evaluatie: de installatie is goed verlopen en de eerste maanden werkte de Doggie

Dooley goed en werden de drollen goed afgebroken. Jammer genoeg is ten

gevolge van de hevige regenval tijdens de eerste week van september de bodem

rond de Doggie Dooley weggespoeld waardoor het containertje helemaal in de

grond weggezakt was. Ondanks de goede werking bleek dit type hier toch niet zo

geschikt. De hevige regenval was nu wel uitzonderlijk maar zorgde er toch voor dat

de bodem helemaal uitholde en het containertje verzakte.

195

Figuur 41: Doggie Dooley in grond gezakt

Oplossing: de Doggie Dooley werd op donderdag 23/09 uitgegraven en vervangen

door het type 3800. De particulier heeft het containertje slechts enkele weken

kunnen gebruiken daar de hond ernstig ziek geworden is en o.a. last kreeg van

diarree. Aangezien slappe stoelgang moeilijk op te ruimen is, was het niet evident

om de Doggie Dooley op gang te houden. De particulier heeft dit toch enkele

weken kunnen volhouden. Jammer genoeg ging de gezondheidstoestand van de

hond zienderogen achteruit waardoor ze uiteindelijk gestorven is en het project

vroegtijdig stop gezet werd (donderdag 04/11).

4.3.2 Blauw Kruis Roeselare

Locatie: Roeselare

Aantal honden: 4 kleine honden


Doorlaatbaarheid grond: op

woensdag 03/03 werd de test

uitgevoerd. Na een tiental uur was

het water afgevoerd. De Doggie

Dooley 3 800 leek hier dus het

geschikte type.

Type: DD 3 800 en DD 3 000

Figuur 42: Blauw Kruis Roeselare

196

Installatie: op donderdag 11/03 werd de Doggie Dooley geïnstalleerd.

Evaluatie: de installatie is goed verlopen maar gedurende de daaropvolgende

weken werd duidelijk dat de bodem veel meer doorlaatbaar was dan de test

aangetoond had. Het containertje bleek telkens in een paar uur leeg te lopen. Het

waterverbruik nam buitenproportioneel toe, de hondenpoep loste niet op en werd

dus ook niet opgenomen in de grond. Het voortdurend bijvullen met water bracht

ook veel meer werk met zich mee.

Oplossing: de Doggie Dooley werd terug uitgegraven en vervangen door het type

DD 3000. Dit type wordt gebruikt in zeer doorlaatbare grond en zou op deze locatie

dus beter geschikt zijn. Sindsdien werkt de Doggie Dooley prima.

4.3.3 Blauw Kruis Brugge

Locatie: Dudzele

Aantal honden: 2 grote honden

Grondsoort:

Doorlaatbaarheid grond: op woensdag

03/03 werd de test uitgevoerd. Na een

halve dag (+- 12uur) was het water

afgevoerd. De Doggie Dooley 3 800 leek

hier dus het geschikte type.

Type: DD 3 800

Figuur 43: Blauw Kruis Brugge

Installatie: op dinsdag 23/03 werd het containertje geïnstalleerd.

Evaluatie: de installatie is goed verlopen en gedurende de eerste weken werd het

systeem nauwkeurig opgevolgd door een stagiaire van KATHO die daar op dat

moment stage liep. Het containertje werkte prima maar moest wat vaker dan

normaal bijgevuld worden. Dit was wat arbeidsintensiever maar voor de rest waren

er geen problemen. Vervolgens werd de opvolging overgenomen door een

medewerker van het asiel. Uiteindelijk bleek het dagelijks gebruik van de container

en de verderzetting van het project toch een grotere inspanning te zijn waardoor

197

het niet altijd mogelijk was hieraan de nodige aandacht te besteden. Daardoor viel

de enzymwerking in september stil en moest de Doggie Dooley terug opgestart

worden.

4.3.4 Blauw Kruis Ieper

Locatie:Ieper


Grondsoort: klei

Doorlaatbaarheid grond: donderdag

01/04 werd de test uitgevoerd. Na 20

uur was het water afgevoerd. De

Doggie Dooley 3 800 bleek hier dus het

geschikte type.

Type: DD 3 800

Figuur 44: Blauw Kruis Ieper

Installatie: de test voor de doorlaatbaarheid van de bodem toonde aan dat de

bodem weinig doorlaatbaar was. Daardoor werd er overwogen om de installatie

van de Doggie Dooley te annuleren daar het containertje niet werkt in zware

kleigrond. Uiteindelijk werd toch besloten om het systeem te installeren daar deze

plaats heel enthousiast was over dit project en de Doggie Dooley dus heel goed

van nabij zou opgevolgd worden. Zo zouden eventuele problemen vroegtijdig

opgemerkt en bijgevolg

bijgestuurd kunnen worden.

Dinsdag 13/04 werd de Doggie

Dooley dan ook geïnstalleerd,

hetgeen gezien de grondsoort

toch een arbeidsintensief karwei

was.

Figuur 45: slechte doorlaatbaarheid bodem

198

Evaluatie:gedurende de eerste paar weken werkte het containertje prima en waren

er geen problemen. Na verloop van tijd stelde men toch vast dat de hondenpoep

wel goed werd afgebroken maar de behandelde vloeistof niet kon doorsijpelen in

de bodem. Zoals eerder werd gevreesd bevatte de bodem toch te veel klei en

leem. Hierdoor raakte de Doggie Dooley opgevuld met een dikke bruinachtige

substantie.

Oplossing: de Doggie Dooley uitgraven en een geschiktere plaats zoeken (met

beter doorlaatbare grond). Aangezien dit niet mogelijk was in het asiel werd

aanvankelijk overgegaan tot het vroegtijdig stop zetten van het project. Na overleg

met alle betrokken partijen werd besloten het systeem terug op te starten.

Hiervoor werden volgende richtlijnen gegeven:

- geen drollen meer bijvoegen;

- tweemaal per week twee eetlepels verteringspoeder oplossen in een emmer

lauwwarm water;

- om de twee dagen water toevoegen naar behoefte

- elke dag de substantie (indien mogelijk) omroeren

4.3.5 Hondenkweker Vlamertinge

Locatie: Vlamertinge


Grondsoort:klei-leem

Doorlaatbaarheid grond: vrijdag 11/06

werd de test uitgevoerd. Na 10 uur was

het water afgevoerd. De Doggie Dooley 3

800 bleek hier dus het geschikte type.

Type: DD 3 800 en DD 3 000

Figuur 46: hondenkweker Vlamertinge

199

Installatie: vrijdag 18/06 werd de Doggie Dooley geïnstalleerd en de installatie

verliep vlot.

Evaluatie: Jammer genoeg dook ook hier weer hetzelfde probleem op i.v.m. de

doorlaatbaarheid van de grond. Blijkbaar was de grond toch beter doorlaatbaar

dan de test aangetoond had. Met als

gevolg dat het containertje telkens te

snel leeg liep waardoor de hondenpoep

niet verteerd werd. Hierdoor moest

dagelijks veel water toegevoegd

worden wat veel werk met zich mee

bracht.

Figuur 47: slechte verteerbaarheid

Oplossing: de Doggie Dooley terug uitgraven en vervangen door het type DD 3

000. Dit gebeurde op woensdag 07/07. Het uitgraven en opnieuw installeren van

zo’n container is een arbeidsintensief werk en dient zoveel mogelijk vermeden te

worden.

De daaropvolgende maanden werkte het systeem prima totdat geleidelijk aan

duidelijk werd dat de drollen minder goed verteerd werden en het containertje

geleidelijk aan opgevuld raakte. De exacte reden hiervoor was niet duidelijk.

Misschien had de dalende temperatuur hier een invloed op of werd het containertje

plots overladen met hondenpoep. Net zoals in het dierenasiel werd het volgende

advies gegeven:

- geen drollen meer bijvoegen;

- tweemaal per week twee eetlepels verteringspoeder oplossen in een emmer

lauwwarm water;

- om de twee dagen water toevoegen naar behoefte

- elke dag de substantie (indien mogelijk) omroeren

Ondanks het feit dat het advies goed opgevolgd werd, is het niet gelukt de Doggie

Dooley terug op te starten. De drollen verteerden niet en er vormden zich

wormachtig uitziende structuren. De dalende temperatuur zal er waarschijnlijk ook

wel invloed op gehad hebben.

200

Figuur 48: stil gevallen Doggie Dooley

4.3.6 Voorzitster Blauw Kruis Ieper

Locatie: Ieper

Aantal honden: 3 kleine honden

Grondsoort: klei- leem

Doorlaatbaarheid grond: maandag

07/06 werd de test uitgevoerd. Na 14

uur was het water afgevoerd. De

Doggie Dooley 3 800 bleek hier het

geschikte type.

Type: DD 3800

Figuur 49: voorzitter Blauw Kruis Ieper

Installatie: vrijdag 18/06 werd het systeem geïnstalleerd. Tijdens het graven van de

put werd duidelijk dat de grond toch redelijk veel leem bevatte waardoor er twijfel

ontstond of de bodem geschikt zou zijn. Uiteindelijk werd besloten om toch door te

gaan met het project. en de installatie verliep vlot.

Evaluatie: ondanks de twijfels tijdens de installatie, werkt de Doggie Dooley prima.

Er zijn tot nog toe nog geen problemen opgedoken.

201

4.3.7 VABI

Locatie: Roeselare

Aantal honden: 3 grote honden en 1 kleine hond


Doorlaatbaarheid: maandag 21/06 werd de test

uitgevoerd. Na 13 uur was het water afgevoerd.

De Doggie Dooley 3 800 bleek hier het geschikte

type.

Type: DD 3800

Figuur 50: VABI Roeselare

Installatie: vrijdag 25/06 werd het systeem geïnstalleerd. De installatie verliep

moeilijker dan verwacht daar de bodem veel steenbrokken bleek te bevatten.

Evaluatie: ondanks de moeizame installatie werkt de Doggie Dooley prima.

4.4 Invloed van de temperatuur

Een van de doelen van dit onderzoek was het zoeken naar alternatieve manieren

om hondenpoep te verwerken. De Doggie Dooley was zo’n mogelijk alternatief. Het

grote nadeel van dit systeem is dat de werking van de enzymen in het

verteringspoeder stilvalt indien de temperatuur gedurende een bepaalde periode

(een tweetal weken) onder de 4°C zakt. Om na te gaan of dit daadwerkelijk het

geval was werd gedurende de laatste weken wekelijks de grondtemperatuur

gemeten en aangeduid op een schaal in welke mate de drollen verteerd waren.

Vervolgens werd op 05/11 en 08/12 een foto genomen van de inhoud van de

Doggie Dooleys om de evolutie van het verteringsproces visueel voor te stellen.

Bij het opmeten van de temperatuur dienden volgende zaken in acht genomen te

worden:

- telkens op dezelfde dag (vb. iedere zondag);

- telkens op hetzelfde uur (vb. om 10 uur);

202

- telkens op dezelfde plaats (op 10 cm afstand van het deksel);

- telkens met dezelfde thermometer.

Hoe meer onverteerde drollen te zien waren, hoe trager het verteringsproces

verliep. Vervolgens werd de mate van vertering aangeduid op onderstaande

schaal:

- 1: niet verteerd, geen vloeistof, enkel onverteerde drollen te zien;

- 2: matig verteerd, minder dan ¼ van de inhoud van de Doggie Dooley is

vloeistof, zeer veel (>10) onverteerde drollen te zien;

- 3: redelijk verteerd, meer dan ¼ maar minder dan ½ van de inhoud van de

Doggie Dooley is vloeistof, veel (5-10) onverteerde drollen te zien;

- 4: redelijk goed verteerd, meer dan ½ maar minder dan ¾ van de inhoud

van de Doggie Dooley is vloeistof, een aantal (2-5) onverteerde drollen te

zien;

- 5: goed verteerd, meer dan ¾ van de inhoud van de Doggie Dooley is

vloeistof, slechts enkele (1-2) onverteerde drollen te zien;

- 6: volledig verteerd, enkel vloeistof te zien en geen onverteerde drollen.

4.4.1 Blauw Kruis Ieper

Figuur 51: evolutie Doggie Dooley

203

Datum Tijdstip Temperatuur Score

08/11 10u00 10°C 2

16/11 10u00 7°C 2

21/11 10u00 4°C 3

29/11 10u00 3°C 3

08/12 10u00 1°C 3

Tabel 17: invloed temperatuur op verteringsproces

Ondanks de slechte doorlaatbaarheid van de bodem, waardoor de Doggie Dooley

overvol raakte, en de sterk dalende temperatuur zien we toch een verbetering in de

vertering van de drollen. Hier kunnen we besluiten dat de temperatuur geen

negatieve invloed heeft op het verteringsproces.

4.4.2 VABI Roeselare



15/11 10u30 14°C 5

17/11 11u00 8°C 5

24/11 12u00 12°C 4

08/12 9u00 1,5°C 4


204

Hier zien we dat de temperatuur over een periode van 3 weken van 14°C tot 1,5°C

zakte. Toch vertraagt het verteringsproces niet in dezelfde mate. Ondanks de

koude temperatuur zijn slechts een aantal (2-5) onverteerde drollen te zien en

vertraagt het verteringsproces van goed verteerd (meer dan ¾ is vloeistof) naar

redelijk goed verteerd (meer dan ½ maar minder dan ¾ is vloeistof).

4.4.3 Hondenkweker Vlamertinge



20/10 14u00 8°C 2

27/10 14u00 12°C 1

03/11 14u00 13°C 1

10/11 14u00 7°C 1

17/11 14u00 4°C 1

24/11 14u00 5°C 1

01/12 14u00 -3°C 1

08/12 14u00² 1,5°C 1


Hier merken we dat het verteringsproces volledig stil gevallen is. Dit is te zien aan

het aantal onverteerde drollen (>10) en de afwezigheid van vloeistof. De

temperatuur zal er zeker mee te maken hebben maar het systeem werkte voor de

koude al niet goed dus is het moeilijk na te gaan hoe groot de invloed van de

temperatuur is. Verder onderzoek zou hier aangewezen zijn.

205

4.4.4 Voorzitter Blauw Kruis Ieper



16/11 12u00 9°C 3

25/11 12u00 2°C 3

28/11 12u00 1°C 3

02/12 12u00 -3°C 3

09/12 12u00 2°C 3


Ook hier zien we geen verschil in het verteringsproces ondanks de dalende

temperatuur. Slechts een aantal (2-5) onverteerde drollen zijn te zien en meer dan

¼ maar minder dan ½ van de inhoud van de Doggie Dooley is vloeistof.

206

4.4.5 Blauw Kruis Roeselare

Figuur 55: evolutie Doggie Dooley (met overloopgat)


08/11 17u00 4°C 6

15/11 17u00 7°C 6

22/11 17u00 3°C 6

29/11 17u00 -2°C Alles bevroren

06/12 17u00 -1°C Staat op non-

actief


Dit is de enige plaats waar de Doggie Dooley perfect werkt. De drollen worden

volledig afgebroken en er is enkel vloeistof te zien. Totdat de temperatuur onder

het vriespunt zakte en de hele inhoud bevroor waardoor het dus onmogelijk was

om een score te geven aan het verteringsproces.

4.4.6 Particulier Rumbeke

Op deze plaats konden deze testen niet uitgevoerd worden aangezien de hond

gestorven was.

207

4.4.7 Blauw Kruis Brugge

Op deze plaats werden ook geen testen uitgevoerd daar geen thermometer

beschikbaar was.

4.5 Evaluatie

Op het einde van het project werd d.m.v. een evaluatieformulier de Doggie Dooley

geëvalueerd. Hierbij werd de mening gevraagd over volgende aspecten:

- geuroverlast;

- arbeidsintensief;

- waterverbruik;

- gebruiksvriendelijkheid;

- installatie;

- invloed temperatuur;

- kwaliteit materiaal;

- handleiding;

- algemene beoordeling

Voor elk aspect werd een score van 1 t.e.m. 10 gegeven waarbij 1=zeer slecht en

10=uitmuntend.

Ook werd bijgehouden hoeveel hondenpoep (aantal honden) dagelijks in het

containertje gedeponeerd werd. Tenslotte was er nog ruimte voor opmerkingen.

Hieronder volgt een overzicht van de resultaten.

Blauw Kruis Brugge is niet opgenomen in de resultaten daar wegens medische

redenen de enquête niet is kunnen afgenomen worden.

208

4.5.1 Geuroverlast

Hondenkwekerij Vlamertinge 10

Particulier Rumbeke 10

Blauw Kruis Roeselare 10

VABI Roeselare 10

Blauw Kruis Ieper 10

Voorzitter Blauw Kruis Ieper 5

Gemiddelde score 9

Tabel 22: evaluatie geuroverlast

Met uitzondering van de Voorzitter Blauw Kruis Ieper scoort de Doggie Dooley op

alle plaatsen het maximum voor geuroverlast. Hierbij wordt wel de mate van

overlast bedoeld wanneer het containertje gesloten is. M.a.w. wanneer het deksel

dicht is, veroorzaakt het systeem geen geuroverlast.

4.5.2 Arbeidsintensief




VABI Roeselare 8



Gemiddelde score 8

Tabel 23: evaluatie arbeidsintensief

Gemiddeld krijgt de Doggie Dooley een 8 voor arbeidsintensief. Met uitzondering

van Blauw Kruis Roeselare zijn alle plaatsen van mening dat het gebruik van zo’n

systeem weinig werk met zich meebrengt. Blauw Kruis Roeselare geeft hiervoor

een 3, wat toch een beduidend lagere score is dan de andere plaatsen. Dit kan te

209

maken hebben met het feit op deze plaats de Doggie Dooley op een redelijke

afstand van een waterbron verwijderd lag waardoor wekelijks toch verscheidene

keren met water diende gezeuld te worden.

4.5.3 Waterverbruik




VABI Roeselare 10

Blauw Kruis Ieper 3


Gemiddelde score 7

Tabel 24: evaluatie waterverbuik

Voor het aspect ‘waterverbruik’ scoort het systeem gemiddeld een 7 met een

minimum van 3 gegeven door Blauw Kruis Ieper tot een maximum van 10 gegeven

door Voorzitter Blauw Kruis Ieper. Bij een goede werking verbruikt een Doggie

Dooley dus niet veel water maar indien er zich problemen voordoen zoals bv. met

de doorlaatbaarheid van de grond dan kan het waterverbruik hoog oplopen.

Daarom is het heel belangrijk om voordien de betreffende test uit te voeren (liefst

een tweede maal ter controle) om het geschikte type te bepalen. Blauw Kruis Ieper

verbruikte vooral voor de heropstart veel water. Deze zaken kunnen vermeden

worden door installatie in een zware kleigrond te vermijden.

210

4.5.4 Gebruiksvriendelijkheid




VABI Roeselare 9



Gemiddelde score 9

Tabel 25: evaluatie gebruiksvriendelijkheid

Alle plaatsen zijn het erover eens dat de Doggie Dooley heel gebruiksvriendelijk is

en geven voor dit aspect dan ook een hoge score, gaande van 7 tot zelfs 10.

4.5.5 Installatie




VABI Roeselare 1

Blauw Kruis Ieper 5


Gemiddelde score 5

Tabel 26: evaluatie installatie

De Doggie Dooleys werden telkens door een projectmedewerkster van het

Expertisecentrum Dier-en-zorg geïnstalleerd, meestal in samenwerking met de

verantwoordelijke van het project op de betreffende plaats.

Algemeen scoort het systeem hier slechts matig op (5). Of de installatie al dan niet

vlot verloopt heeft hoofdzakelijk te maken met de grondsoort. Zo bevatte de bodem

in de VABI Roeselare heel veel steenbrokken waardoor het graven moeizaam

211

verliep en veel spierkracht vergde. Op deze plaats krijgt het systeem dan ook

slechts een 1. Bij de particulier Rumbeke daarentegen bestond de bodem uit

gewone aarde zonder stenen waardoor de installatie veel vlotter verliep en de

Doggie Dooley hier dus een 8 krijgt.

Het type 3 800 dient bovendien nog zelf gemonteerd te worden wat toch ook vlug

anderhalf uur in beslag neemt.

4.5.6 Invloed temperatuur




VABI Roeselare 8

Blauw Kruis Ieper 6


Gemiddelde score 5

Tabel 27: evaluatie invloed van temperatuur

Gemiddeld gezien scoort het systeem op dit aspect beter dan verwacht. Gezien de

soms zeer lage temperaturen van de afgelopen weken werd verwacht dat de

Doggie Dooley op alle plaatsen stil zou vallen. Op de meeste plaatsen was dit ook

zo maar minder drastisch dan verwacht. In VABI Roeselare had de temperatuur

tegen alle verwachtingen in geen invloed op het verteringsproces. Dit kon te maken

hebben met de ligging van het containertje; het lag ingesloten tussen een hoge

muur en struiken waardoor het niet blootgesteld werd aan de koude wind. In Blauw

Kruis Roeselare daarentegen lag de Doggie Dooley helemaal niet beschut

waardoor de vloeistof bevroor.

Dit is misschien een aspect om in de toekomst rekening mee te houden.

212

4.5.7 Kwaliteit materiaal




VABI Roeselare 7

Blauw Kruis Ieper 8


Gemiddelde score 8

Tabel 28: evaluatie kwaliteit materiaal

Gemiddeld krijgt het systeem voor dit aspect een 8 wat inhoudt dat alle plaatsen

van mening zijn dat de Doggie Dooley uit degelijk materiaal vervaardigd is.

4.5.8 Handleiding




VABI Roeselare 9

Blauw Kruis Ieper 8


Gemiddelde score 9

Tabel 29: evaluatie handleiding

De handleiding krijgt van alle plaatsen een hoge score en werd als duidelijk en

eenvoudig beoordeeld.

213

4.5.9 Algemene beoordeling




VABI Roeselare 9

Blauw Kruis Ieper 8


Gemiddelde score 8

Tabel 30: algemene beoordeling

Over de hele lijn scoort de Doggie Dooley een 8 wat toch zeer hoog is. Alle

plaatsen waren tevreden tot zeer tevreden van het systeem.

4.5.10 Opmerkingen

Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste opmerkingen:

- wegens de beperkte capaciteit (van 2 kleine tot 2 grote honden) is dit

systeem minder geschikt voor plaatsen waar veel honden gehouden

worden zoals een Blauw Kruis of een hondenkweker. Dit probleem kan

opgevangen worden door meerdere containertjes te plaatsen. Door het

ontwerpen van containers met een grotere capaciteit zou misschien een

groter doelpubliek bereikt kunnen worden;

- gedurende de zomer werkt de Doggie Dooley prima en doen er zich

praktisch geen problemen voor. In tegenstelling tot de winter waar de

temperatuur toch op sommige plaatsen een grote invloed heeft op het

verteringsproces. Het containertje op een beschutte plaats installeren kan

hier misschien een gedeeltelijke oplossing bieden. Ergens een

verwarmingselement inbouwen zou ook een oplossing zijn maar heeft als

groot nadeel dat dit de kostprijs de hoogte in zou jagen. Verder onderzoek

hieromtrent zou aangewezen zijn;

214

- door wekelijks verteringspoeder opgelost in warm water in het type 3 000 te

gieten gaat eigenlijk veel poeder verloren daar op hetzelfde moment veel

water via het overloopgat wegvloeit (omdat de vloeistof altijd hoog staat).

Verder onderzoek hieromtrent zou interessant zijn.

- 2 plaatsen geven aan nog geen definitieve evaluatie te kunnen doen gezien

de beperkte duur van het project. Verdere opvolging en evaluatie is

aangewezen.

Tenslotte werd nog gevraagd of men het systeem zelf zou aanschaffen en

gebruiken. Met uitzondering van Blauw Kruis Roeselare antwoordden alle plaatsen

positief. Blauw Kruis Roeselare gaf aan zelf geen last te ondervinden van de

hondenpoep thuis en het dus ook niet nodig achtte om een Doggie Dooley te

installeren.

De andere plaatsen gaven als belangrijkste reden om zelf zo’n systeem aan te

schaffen aan dat de kakjes op die manier niet meer in de vuilbak moesten, het een

gebruiksvriendelijk en milieuvriendelijk product is, er zo geen geuroverlast meer is

en geen vliegen meer in de vuilbak ten gevolge van die stinkende hondenpoep.

Alle plaatsen zouden het product ook aan anderen aanraden om dezelfde reden

als hierboven vermeld en omdat het een goede oplossing biedt voor mensen met

een kleine tuin.

Met uitzondering van de particulier Rumbeke (wegens het niet meer hebben van

een hond) zal op alle plaatsen de Doggie Dooley verder gebruikt worden.

4.6 Algemene conclusie

Algemeen kunnen we dus besluiten dat de Doggie Dooley een mogelijk alternatief

biedt om hondenpoep te verwerken.

Gezien de beperkte capaciteit is dit systeem minder geschikt voor plaatsen waar

veel honden gehouden worden zoals een asiel of een hondenkweker. Voor

particulieren die slechts een of enkele honden houden kan dit wel een goed

alternatief zijn. Een bijkomende vereiste (nadeel) is dat men over een tuin dient te

beschikken.

215

Globaal gezien scoort de Doggie Dooley goed tot zeer goed op de meeste

aspecten zoals gebruiksvriendelijkheid, duidelijke handleiding, degelijk materiaal,

praktisch geen geuroverlast en weinig arbeidsintensief.

Het waterverbruik hangt voornamelijk af van het feit of het juiste type geïnstalleerd

is in de juiste grond. Daarom is het ten zeerste aangeraden op voorhand de test

betreffende de doorlaatbaarheid van de bodem minstens eenmaal uit te voeren.

Om tegemoet te komen aan het feit dat de temperatuur een grote invloed heeft op

het verteringsproces is verder onderzoek nodig.

De installatie van zo’n systeem vergt, afhankelijk van de grondsoort, meer of

minder inspanning. Het type 3 800 dient op voorhand nog gemonteerd te worden

wat bijkomend werk met zich meebrengt. Het zou misschien interessant zijn om,

net zoals het type 3 000, deze Doggie Dooley uit een stuk te vervaardigen.

216

5.1 Doel

Via deze enquête willen we de omvang van de hondenpoepoverlast in kaart

brengen, de eventuele vastgestelde problemen identificeren, of de mensen op de

hoogte zijn van de wetgeving omtrent hondenpoep alsook de gevaren hieromtrent

(zoönosen, contaminatie van het leefmilieu) en tenslotte hoe hondenpoep

daadwerkelijk verwijderd wordt.

Daarom wordt beroep gedaan op de bereidwillige medewerking van zowel honden-

als niet-hondeneigenaars in Vlaanderen via een internetenquête, een schriftelijke

enquête en via mondelinge bevragingen op straat.

Van de circa 600 uitgedeelde enquêtes waren er een driehonderdvijftigtal

geretourneerd, waarvan 323 bruikbaar waren. Bevragingen op straat leverde 110

enquêtes op (zie bijlage 4). Bovendien werd de enquête op internet geplaatst en

hierop kwamen nog eens een zeshonderd tal reacties waarvan er 593 bruikbaar

waren. Dat brengt het totaal op 1026. Dit is een hoge respons en voldoende voor

het verkrijgen van een representatief beeld.

Een belangrijk voordeel van een internetenquête is de lage kost en de snelheid

waarmee de enquête verspreid kan worden over verschillende regio’s. Ook het feit

dat de antwoorden automatisch opgeslagen worden in een database is een

belangrijk pluspunt. Het is bovendien eenvoudig om via internetenquêtes op een

anonieme manier mensen te bevragen en de deelname is volledig vrijwillig.

Hierdoor is de kans groter dat er meer deelnemers zijn.

Uiteraard zijn er ook een aantal nadelen verbonden aan het afnemen van

internetenquêtes. De beperkte bereikbaarheid tot internet voor bepaalde

huishoudens, technische problemen en het mogelijk optreden van zelfselectie zijn

hier voorbeelden van. Bij zelfselectie heeft de verdeling van de respondenten niet

toevallig plaatsgevonden. Dit kan het geval zijn wanneer slechts een beperkte

groep mogelijke respondenten aangesproken wordt. Het is dus belangrijk om via

verschillende wegen de enquête te verspreiden.

Een ander probleem is het risico dat respondenten heel de enquête doorlopen

maar vragen onbeantwoord laten. Dit kan voorkomen worden door per vragenblok

een popup te laten verschijnen met ‘gelieve alle vragen te beantwoorden’ wanneer

een of meerdere vragen werden opengelaten.

Ook ‘drop out’ is een gekend probleem van internetenquêtes. Dit is het fenomeen

waarbij een aantal deelnemers de enquête vroegtijdig afsluit. Een mogelijkheid om

dit te voorkomen is de enquête niet te lang te maken (daarom hielden we het bij 23

5 Enquête

217

vragen) en ‘vervelende vragen’ op het einde te stellen.

De enquête was gericht naar zowel honden- als niet- hondeneigenaars en wilde

vier hoofdvragen beantwoorden:

1. In welke mate ondervindt u hinder van hondenpoep?

2. Wat moet er, volgens u, wettelijk met hondenpoep gebeuren?

3. Welke gevaren voor het leefmilieu en kinderen houdt hondenpoep in?

4. Wat doet u met de hondenpoep thuis? (indien u een hond heeft)

Bij het opstellen van de enquête werd in de eerste plaats met deze vier vragen

rekening gehouden. Ook werd er gevraagd naar cijfers over aantal honden,

frequentie van ontworming en enkele sociale variabelen. Door in de enquête de

woonplaats (stadskern, wijk, dorp of platteland) van de respondent op te nemen,

kon een ruimtelijke differentiatie gemaakt worden van de respons.

De enquête bestaat uit vijf grote delen.

Het eerste deel gaat over de mate waarin men hinder ondervindt van hondenpoep,

het tweede deel gaat over de wetgeving omtrent hondenpoep, het derde deel gaat

over de mogelijke gevaren hondenpoep voor het leefmilieu en kinderen, het vierde

deel gaat over waar de hondenpoep effectief terecht komt en het laatste deel gaat

over het gebruik van hondentoiletten en hondenweides.

Tot slot worden ook leeftijd en gezinssamenstelling opgenomen als sociale

variabelen.

De eerste 12 vragen waren voor iedereen van toepassing. Vraag 13 t.e.m. vraag

23 waren enkel van toepassing voor respondenten die een of meerdere honden

hadden.

Op sommige vragen waren meerdere antwoorden mogelijk en kon men dus

meerdere vakjes aankruisen.

De enquête werd eerst op de site www.enquetemaken.be gezet en vervolgens

werd de link doorgestuurd via verschillende kanalen.

Verder werden enquêtes verspreid via familie en vrienden, apotheken, huisdokters,

rusthuizen, dierenwinkels en trimsalons.

Vooraleer een ruime verspreiding van de enquête gebeurde, werd eerst een

proefversie gemaakt die getest werd bij een twintigtal personen om de enquête te

optimaliseren. Enerzijds werd nagegaan of de enquête geen technische

mankementen vertoonde, anderzijds werd de inhoud en begrijpbaarheid ervan

gecontroleerd door de 20 testpersonen.

http://www.enquetemaken.be/

218

5.2 Verwerking resultaten

De resultaten van de enquêtes werden verwerkt met het programma SPSS; dit is

een computerprogramma voor de verwerking van statistieken.

Per vraag werd een frequentietabel en een grafiek (staafdiagram of taartvorm)

opgesteld en voorzien van de nodige commentaar.

De frequentietabel is telkens op dezelfde manier opgesteld:

de 1ste

kolom geeft de verschillende antwoordmogelijkheden, kolom 2 geeft de

frequenties (Frequency) weer, dit is het aantal keer dat het betreffende antwoord

voorkomt, kolom 3 bevat de overeenstemmende procenten (Percent) in verhouding

tot het totaal aantal respondenten (in dit geval komt 1 026 overeen met 100%),

kolom 4 (Valid Percent) geeft de overeenstemmende procenten in verhouding tot

het aantal respondenten die de betreffende vraag beantwoord hebben weer (dit is

voornamelijk van toepassing op de vragen 13 t.e.m. 23 aangezien deze vragen

enkel van toepassing zijn voor respondenten die een of meerdere honden

hadden). De laatste kolom (Cumulative Percent) geeft tenslotte de cumulatieve

procent weer, dit is de som van de voorgaande procenten.

219

5.2.1 Geslacht

Aan zowel honden- als niet-hondeneigenaars is de volgende vraag voorgelegd:

“Geslacht”

Grafiek 1: geslacht

Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent

Man 346 33,7 33,7 33,7

Vrouw 680 66,3 66,3 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 31: geslacht

Het grootste deel van de respondenten is vrouw (66,3%).

220

5.2.2 Leeftijdsverdeling

Aan zowel honden- als niet-hondeneigenaars is de volgende vraag gesteld:

“Wat is uw leeftijd?”

Grafiek 2: leeftijdsverdeling

221


Jonger dan

20 106 10,3 10,3 10,3

Van 20 t.e.m.

40 527 51,4 51,4 61,7

Van 41 t.e.m.

60 295 28,8 28,8 90,4

Ouder dan 60 98 9,6 9,6 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 32: leeftijdsverdeling

Iets meer dan de helft van de respondenten (51,4%) bevindt zich in de

leeftijdsklasse tussen 20 en 40 jaar. Iets minder dan een derde (28,8%) van de

respondenten bevindt zich in de leeftijdsklasse tussen 40 en 60 jaar en ongeveer

10% is jonger dan 20 jaar of ouder dan 60.

222

5.2.3 Gezinssituatie: kinderen


“Heeft u kinderen?”

Grafiek 3: gezinssituatie: kinderen

223


Neen 538 52,4 52,4 52,4

Ja, ze zijn

jonger dan

10 jaar

157 15,3 15,3 67,7

Ja, ze zijn

ouder dan 10

jaar

315 30,7 30,7 98,4

Ja, ze zijn

jonger en

ouder dan 10

jaar

16 1,6 1,6 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 33: gezinssituatie: kinderen

Iets meer dan de helft van de respondenten (52,4%) heeft geen kinderen. 30,7%

heeft kinderen ouder dan 10 jaar en 15% van de respondenten heeft kinderen

jonger dan 10 jaar.

Opmerking: Het percentage van mensen dat zowel kinderen heeft die jonger en

ouder zijn dan 10 jaar is niet relevant daar dit cijfer te laag is (slechts 1,6%).

224

5.2.4 Woonomgeving


“Waar woont u?”

Grafiek 4: woonomgeving


Stadskern 257 25,0 25,0 25,0

Wijk 300 29,2 29,2 54,3

Dorp 300 29,2 29,2 83,5

Platteland 169 16,5 16,5 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 34: woonomgeving

We zien een mooie verdeling tussen de verschillende woonomgevingen. Een

derde van de respondenten woont in een wijk, evenals een derde aangeeft in een

225

dorp te wonen. Een op de vier respondenten woont in de stad en het aantal

respondenten die op het platteland woont is minder vaak vertegenwoordigd

(16,5%).

5.2.5 Contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden


“Hoe vaak komt u in contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde

honden?”

Grafiek 5: contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden

226


Nooit 91 8,9 8,9 8,9

Maandelijks 281 27,4 27,4 36,3

Wekelijks 363 35,4 35,4 71,6

Dagelijks 291 28,4 28,4 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 35: contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden

91% van de respondenten komt maandelijks tot dagelijks in contact met niet-

opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden. Dit is een zeer hoog cijfer en toont

duidelijk dat hondenpoep een zeer algemeen voorkomend probleem is.

5.2.6 Hinder van hondenpoep


“Ondervindt u hinder van hondenpoep?”

Grafiek 6: hinder van hondenpoep

227


Nee 132 12,9 12,9 12,9

Weinig 348 33,9 33,9 46,8

Matig 371 36,2 36,2 82,9

Veel 175 17,1 17,1 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 36: hinder van hondenpoep

Ongeveer 70% van de respondenten geeft aan weinig tot matig hinder te

ondervinden van hondenpoep. Slechts 17% geeft aan veel hinder van hondenpoep

te ondervinden. Ondanks het feit dat hondenpoep zo’n algemeen voorkomend

probleem is, blijkt het overgrote deel van de respondenten er toch niet zodanig

veel hinder van te ondervinden.

228

5.2.6.1 Hinder van hondenpoep en leeftijd

Grafiek 7: hinder van hondenpoep en leeftijd

In de leeftijdsgroep van 20 t.e.m. 40 jaar ondervinden bijna een op twee

respondenten (49%) matig tot veel hinder van hondenpoep. In de leeftijdsgroep

van 41 t.e.m. 60 jaar is dit bijna 59% . Bij de respondenten jonger dan 20

ondervindt 56% matig tot veel hinder van hondenpoep en in de leeftijdgroep ouder

dan 60 bedraagt dit percentage 54. Als we het gemiddelde berekenen komen we

uit op een 54,5%. Dit houdt in dat meer dan de helft van de respondenten matig tot

veel hinder van hondenpoep ondervindt, ongeacht de leeftijd. Opvallend hier is dat

niet enkel oudere mensen hinder ondervinden maar ook de jongeren. Gezien de

hoge percentages kunnen we dus algemeen besluiten dat de hinder door

hondenpoep groot is.

229

5.2.6.2 Hinder van hondenpoep en woonomgeving

Grafiek 8: hinder van hondenpoep en woonomgeving

71% van de respondenten die in een stedelijke omgeving wonen geven aan matig

tot veel hinder van hondenpoep te ondervinden. Dit komt overeen met een 182

mensen. Van de 298 respondenten die in een wijk wonen geeft 58% aan matig tot

veel hinder te ondervinden van hondenpoep, dit zijn 273 mensen. Voor 43% van

de respondenten die in een dorp wonen is hondenpoep een matige tot grote

ergernis maar op het platteland ligt dit percentage een stuk lager (34%).

230

5.2.7 Wettelijke bepalingen omtrent de verwijdering van hondenpoep


“Wat met er volgens u wettelijk met hondenpoep gebeuren?”

Grafiek 9: wettelijke bepalingen omtrent de verwijdering van hondenpoep


Bij het

restafval 328 32,0 32,0 32,0

Doorspoelen

in het toilet 96 9,4 9,4 41,3

Speciale

ophaling 99 9,6 9,6 51,0

Composteren 285 27,8 27,8 78,8

Niets

speciaals 45 4,4 4,4 83,1

Geen idee 173 16,9 16,9 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 37: wettelijke bepalingen omtrent de verwijdering van hondenpoep

231

Slechts 32% van de respondenten beantwoorden deze vraag correct en weten dat

hondenpoep bij het restafval moet. Wat toch wel verontrustend is, is dat 27,8% van

de respondenten aangeeft dat hondenpoep op de composthoop mag. Uitwerpselen

van vleeseters, en dus ook hondenpoep, mogen wegens het gevaar van van dier

op mens overdraagbare ziektes zeker niet op de composthoop. Deze cijfers tonen

duidelijk aan dat het overgrote deel van de respondenten niet op de hoogte is van

de wetgeving omtrent hondenpoep.

5.2.8 Mogelijke risico’s verbonden aan het hanteren van hondenpoep


“Zijn er risico’s verbonden aan het hanteren van hondenpoep?”

Grafiek 10: mogelijke risico’s verbonden aan het hanteren van hondenpoep

232

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Nee 126 12,3 12,3 12,3

Ja, beperkte risico's 214 20,9 20,9 33,1

Ja, matige risico's 569 55,5 55,5 88,6

Ja, ernstige risico's 117 11,4 11,4 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 38:mogelijke risico’s verbonden aan het hanteren van hondenpoep

5.2.9 Verontreiniging van het leefmilieu door hondenpoep


“Zorgt hondenpoep voor verontreiniging van het leefmilieu?”

Grafiek 11: verontreiniging van het leefmilieu door hondenpoep

233


Nee 177 17,3 17,3 17,3

Ja, een

beperkte

verontreiniging

246 24,0 24,0 41,2

Ja, een matige

verontreiniging 477 46,5 46,5 87,7

Ja, een

ernstige

verontreiniging

126 12,3 12,3 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 39: verontreiniging van het leefmilieu door hondenpoep

5.2.10 Risico’s voor kinderen ten gevolge van de verontreiniging van het leefmilieu


“Houdt de besmetting van het leefmilieu risico’s in voor kinderen?”

Grafiek 12: risico’s voor kinderenten gevolge van de verontreiniging van het leefmilieu

234


Nee 115 11,2 11,2 11,2

Ja, beperkte

risico's 181 17,6 17,6 28,8

Ja, matige

risico's 525 51,2 51,2 80,0

Ja, ernstige

risico's 205 20,0 20,0 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 40: risico’s voor kinderenten gevolge van de verontreiniging van het leefmilieu

Ongeveer de helft van de respondenten geeft aan dat het hanteren van

hondenpoep matige risico’s inhoudt, dat hondenpoep voor een matige

verontreiniging van het leefmilieu zorgt en matige risico’s inhoudt voor kinderen.

Een op drie van de respondenten geeft aan dat het hanteren van hondenpoep

geen tot beperkte risico’s inhoudt, ook voor kinderen en dat hondenpoep niet of

slechts voor een beperkte verontreiniging van het leefmilieu zorgt. Dit is een

belangrijke vaststelling, daar de risico’s voor kinderen toch wel enige aandacht

verdienen. Kinderen spelen op plaatsen waar soms ook honden komen en dus

soms ook hondenpoep te vinden is. Als de hond besmet is met bv. de

hondenlintworm, dan komen de eitjes samen met de hondenpoep in de

buitenwereld terecht. Wanneer een kind op die plaats op de grond speelt dan kan

het zo ook die eitjes binnen krijgen en besmet geraken met de hondenlintworm met

dus alle gevolgen van dien.

Sensibilisatie hieromtrent is toch wel aangewezen.

235

5.2.11 Maatregelen om die risico’s te beperken


“Neemt u maatregelen om die risico’s te beperken?”

Grafiek 13: maatregelen om die risico’s te beperken

236


Nee 150 14,6 14,6 14,6

Ja, het kind

enkel laten

spelen op

plaatsen

waar geen

honden

komen

58 5,7 5,7 20,3

Ja, de

handen

wassen na

het spelen

372 36,3 36,3 56,5

Niet van

toepassing

(geen

kinderen)

407 39,7 39,7 96,2

Ja, het kind

enkel laten

spelen op

plaatsen

waar geen

honden

komen en de

handen

wassen na

het spelen

39 3,8 3,8 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 41: maatregelen om die risico’s te beperken

Ongeveer de helft (45,8%) van de respondenten geeft aan toch maatregelen te

nemen om die risico’s voor kinderen te beperken. 36,3% laat de kinderen de

handen wassen na het spelen, wat het risico op besmetting al een heel stuk

verkleint. 5,7% laat kinderen alleen spelen op plaatsen waar geen honden komen.

Aangezien dit niet altijd en overal haalbaar is en bovendien de kans op besmetting

blijft bestaan, wordt toch de voorkeur gegeven aan het wassen van de handen na

237

het spelen.

5.2.12 Het houden van een of meerdere honden


“Heeft u (een) hond(en)?”

Grafiek 14: het al dan niet houden van honden


Nee 575 56,0 56,0 56,0

Ja 451 44,0 44,0 100,0

Total 1026 100,0 100,0

Tabel 42: het al dan niet houden van honden

44% van de respondenten geeft aan een of meerdere honden te houden.

238

5.2.13 Leef plaats van de hond


“Waar leeft uw hond hoofdzakelijk?”

Grafiek 15: leef plaats van de hond

239


Binnen 171 16,7 37,9 37,9

Zowel

binnen als

buiten

229 22,3 50,8 88,7

Buiten in

een

kennel

17 1,7 3,8 92,5

Buiten in

de tuin

(hok)

34 3,3 7,5 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 43: leef plaats van de hond

Het computerprogramma SPSS geeft het getal 575 op als ‘Missing System’. Dit

houdt in dat van de 1 026 ondervraagden 451 aangaven wel een of meerdere

honden te houden en 575 respondenten niet. Van de 1 026 respondenten hebben

er dus 575 deze vraag niet beantwoord (wat overeenkomt met het aantal dat

aangegeven had geen hond te houden).

Bij 229 van de respondenten leeft de hond zowel binnen als buiten, wat

overeenkomt met 50,8%. In slechts 5% van de gevallen leeft de hond buiten. Deze

cijfers geven duidelijk aan dat de mens en de hond nauw samenleven met elkaar

wat het risico op besmetting natuurlijk vergroot en maatregelen om deze risico’s te

beperken noodzakelijk zijn.

240

5.2.14 Verwijdering van de uitwerpselen thuis


“Wat doet u met de uitwerpselen thuis?”

Grafiek 16: verwijdering van de uitwerpselen thuis


Bij het

restafval 179 17,4 39,7 39,7

Doorspoelen

in het toilet 43 4,2 9,5 49,2

Op de

composthoop 127 12,4 28,2 77,4

In de tuin 102 9,9 22,6 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 44: verwijdering van de uitwerpselen thuis

241

Slechts 39,7% deponeert de hondenpoep bij het restafval, wat wettelijk gezien de

enige correcte optie is. Onrustwekkend is dat 28,2% van de respondenten de

hondenpoep op de composthoop gooit. Dit is ten zeerste af te raden en mag

bovendien niet volgens de wet in verband met ziektes die van dier op mens

overdraagbaar zijn. 22,6% van de respondenten laat de hondenpoep gewoon in de

tuin liggen wat ook weer het risico op besmettingen vergroot.

Sensibilisatie en vooral informeren van zowel honden- als niet-hondenbaasjes is

hier zeker aangewezen.

5.2.15 Het bijhebben van een hondenpoepzakje


“Heeft u een hondenpoepzakje bij wanneer u uw hond uitlaat?”

Grafiek 17: het bijhebben van een hondenpoepzakje

242


Nee 90 8,8 20,0 20,0

Ja 361 35,2 80,0 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 45: het bijhebben van een hondenpoepzakje

80% van de respondenten heeft altijd een hondenpoepzakje bij wanneer de hond

uitgelaten wordt. Slechts 20% heeft dit niet bij. Dit kan te verklaren zijn door het feit

dat respondenten die op het platteland wonen de hond dikwijls de behoefte in de

graskant laten doen en het dus niet opruimen. Respondenten die in de stad wonen

hebben deze mogelijkheid niet en moeten het dus opruimen. Vaak zijn mensen

van oordeel dat hondenpoep in de graskant niemand stoort en ze het dus ook niet

dienen op te ruimen. Hondenpoep op straat daarentegen vormt een grote ergernis

voor iedereen en zal men sneller geneigd zijn op te ruimen.

243

5.2.16 Genoeg afvalbakken


“Vindt u dat er genoeg afvalbakken zijn om de hondenpoep in te gooien?”

Grafiek 18: genoeg afvalbakken


Nee 377 36,7 83,6 83,6

Ja 74 7,2 16,4 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 46: genoeg afvalbakken

De overgrote meerderheid van de respondenten (83,6%) vindt dat er niet genoeg

afvalbakken zijn om de hondenpoep in te deponeren.

244

5.2.16.1 Genoeg afvalbakken en woonomgeving

Grafiek 19: genoeg afvalbakken en woonomgeving

Gemiddeld genomen vindt 80% van de respondenten dat er te weinig afvalbakken

staan om de hondenpoep in te gooien. Bij respondenten die in een wijk wonen

loopt dit percentage zelfs op tot 94%.

245

5.2.17 Genoeg hondentoiletten


“Vindt u dat er genoeg hondentoiletten zijn?”

Grafiek 20: genoeg hondentoiletten


Nee 345 33,6 76,5 76,5

Ja 106 10,3 23,5 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System

575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 47: genoeg hondentoiletten

246

5.2.17.1 Genoeg hondentoiletten en woonomgeving

Grafiek 21: genoeg hondentoiletten

Gemiddeld genomen vindt 76% van de respondenten dat er te weinig

hondentoiletten zijn. Van respondenten die in een stedelijke omgeving wonen vindt

70% dat er niet genoeg toiletten zijn. M.a.w. een op drie is tevreden met het aantal

hondentoiletten in de woonomgeving. De percentages liggen dicht bij elkaar maar

een verklaring voor de kleine verschillen kan gezocht worden in het feit dat de

meeste voorzieningen voor honden in stedelijk gebied te vinden zijn aangezien

daar de meeste overlast door hondenpoep aangetroffen wordt.

247

5.2.18 Gebruik hondentoilet


“Maakt uw hond gebruik van een hondentoilet?”

Grafiek 22: gebruik hondentoilet


Nooit 392 38,2 86,9 86,9

Ja, 1x/week 34 3,3 7,5 94,5

Ja, 3-4x/week 11 1,1 2,4 96,9

Ja, dagelijks 14 1,4 3,1 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 48: gebruik hondentoilet

248

Slechts 13% van de respondenten geeft aan dat hun hond wekelijks tot dagelijks

gebruik maakt van een hondentoilet. Dit is een heel laag cijfer. Als reden werd door

de respondenten o.a. aangegeven dat er gewoonweg geen in de buurt is, de hond

er niet graag in gaat, een hondentoilet niet hygiënisch geacht werd, de hond niet

geleerd heeft om erin te gaan, …

5.2.19 Hygiëne van hondentoiletten


“Vindt u hondentoiletten hygiënisch?”

Grafiek 23: hygiëne van hondentoiletten

249


Nee 332 32,4 73,6 73,6

Ja 119 11,6 26,4 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 49: hygiëne van hondentoiletten

73,6% van de respondenten geeft aan hondentoiletten niet hygiënisch te vinden.

Ondanks de grote inspanningen van de meeste stadsbesturen (zoals is gebleken

uit de rondvraag) om de hondentoiletten te onderhouden en te reinigen vindt het

overgrote deel van de respondenten de toiletten niet hygiënisch. Deze reden wordt

als belangrijkste nadeel van hondentoiletten aangegeven.

250

5.2.20 Genoeg hondenweides


“Vindt u dat er genoeg hondenweides zijn?”

Grafiek 24: genoeg hondenweides

84,7% van de respondenten is van mening dat er te weinig hondenweides zijn.


Nee 382 37,2 84,7 84,7

Ja 69 6,7 15,3 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 50: genoeg hondenweides

251

5.2.20.1 Genoeg hondenweides en woonomgeving

Grafiek 25: genoeg hondenweides en woonomgeving

Gemiddeld genomen vindt 85% van de respondenten dat er te weinig

hondenweides in de buurt zijn, ongeacht of men nu in een stedelijke omgeving,

een wijk of een dorp woont. Op het platteland ligt dit percentage iets lager (75%)

en heeft te maken met het feit dat het plattenland veel meer uitlaatmogelijkheden

biedt waar de hond de poten kan strekken en los kan lopen waardoor er dus

minder nood is aan losloopweides. Dit in tegenstelling tot stedelijke gebieden waar

hondenweides vaak de enige uitlaatmogelijkheden zijn.

252

5.2.21 Gebruik hondenweides


“Maakt uw hond gebruik van een hondenweide?”

Grafiek 26: gebruik hondenweides


Nooit 383 37,3 84,9 84,9

Ja, 1x/week 41 4,0 9,1 94,0

Ja, 3-4x/week 12 1,2 2,7 96,7

Ja, dagelijks 15 1,5 3,3 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 51: gebruik hondenweides

253

Slechts 15% van de respondenten geeft aan dat hun hond wekelijks tot dagelijks

gebruik maakt van een hondenweide. Ook hier kan de verklaring te vinden zijn in

het feit dat er geen hondenweide in de buurt is of dat de respondent op het

platteland woont waar er meer uitlaatmogelijkheden zijn en er dus geen nood is

aan een hondenweide.

5.2.21.1 Gebruik hondenweides en woonomgeving

Grafiek 27: gebruik hondenweides en woonomgeving

Gemiddeld genomen maakt 85% van de honden nooit gebruik van een

hondenweide. De verschillen in percentages tussen de verschillende

woonomgevingen zijn heel klein en dezelfde als hierboven vermeld kan gegeven

worden.

254

5.2.22 Frequentie van ontworming


“Hoe vaak worden uw honden ontwormd?”

Grafiek 28: frequentie van ontworming


Niet 45 4,4 10,0 10,0

1-2 keer per

jaar 323 31,5 71,6 81,6

3 keer of

meer per jaar 83 8,1 18,4 100,0

Total 451 44,0 100,0

Missing

System 575 56,0

Total 1026 100,0

Tabel 52: frequentie van ontworming

255

90% van de respondenten geeft aan de hond regelmatig (1-3 keer per jaar) te

ontwormen. Dit is een bemoedigend cijfer en een positief besluit aangezien het

risico op besmetting verkleint naarmate de hond regelmatiger ontwormd wordt.

5.3 Conclusie

Uit deze enquête komen een aantal belangrijke zaken naar voren. Hieronder volgt

een overzicht.

Een eerste punt is dat ondanks het feit dat 90% van de respondenten maandelijks

tot zelfs dagelijks met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden in

contact komt, slechts de helft (53%) hier matig tot veel hinder van ondervindt. Of

hondenpoep al dan niet als overlast ervaren wordt hangt nauw samen met de

algemene beleving van hondenpoep of zwerfvuil in ruimere zin. Zo zal een smalle,

donkere straat vlug als ‘vuil’ bestempeld worden ook al ligt er weinig

hondenpoep/zwerfvuil. Om dezelfde reden zullen rokers sigarettenpeuken op straat

minder vaak als storend ervaren in vergelijking met niet-rokers. Of er ook een

verschil in beleving van overlast door hondenpoep tussen hondeneigenaars en

niet-hondeneigenaars bestaat, is nog niet duidelijk. Verder onderzoek (m.b.v.

enquêtes en bevragingen) kan hier misschien klaarte brengen.

In dit onderzoek werd niet dieper ingegaan op de soort hinder van hondenpoep.

Voor de meesten is dit natuurlijk het trappen in een hondendrol. Sommigen zijn van

mening dat hondenpoep eerder voor een verloedering van het straatbeeld zorgt.

Anderen daarentegen vinden dan weer dat die vieze bruine hoopjes een haard van

bacteriën zijn en een vermindering van de algemene hygiëne op straat tot gevolg

hebben. Mama’s en papa’s ervaren hondenpoep waarschijnlijk voornamelijk als

hinderlijk voor kinderen bij het spelen. En zo zijn er nog talrijke andere

voorbeelden. Om hier een beter zicht op te krijgen is verder onderzoek

aangewezen.

Vervolgens werd bevraagd of men op de hoogte is van de wettelijke bepalingen

omtrent hondenpoep. Op deze vraag antwoordden slechts een op drie

respondenten (32%) dat hondenpoep bij het restafval hoort. 28% daarentegen

geeft aan dat hondenpoep op de composthoop mag. Bijna een op vijf

respondenten (17%) heeft geen idee wat er wettelijk met hondenpoep moet

256

gebeuren.

M.a.w. praktisch de helft van de ondervraagden is niet of verkeerdelijk op de

hoogte van de wettelijke bepalingen omtrent hondenpoep. Gezien het gevaar voor

besmettingen van van dier op mens overdraagbare ziektes, is sensibilisatie

hieromtrent zeker aangewezen. Mensen staan nog te weinig stil bij de mogelijke

gevaren van hondenpoep, in het bijzonder naar kinderen toe, en waarom het

belangrijk is dat de drollen op een correcte manier uit onze leefomgeving

verwijderd worden. Het overgrote deel van het beschikbare informatie- en

sensibilisatiemateriaal van de gemeenten bevat te weinig (sommigen zelfs geen)

informatie over het zoönotische aspect van hondenpoep. Hier is duidelijk ruimte

voor verbetering naar de toekomst toe.

In dit onderzoek werd niet gepeild naar de mate waarvan de mensen op de hoogte

zijn van het hondenpoepbeleid in hun gemeente. In een vervolgonderzoek zou dit

aspect aan bod kunnen komen alsook welke kanalen hiervoor het meest

aangewend worden. Zo zou een overzicht verkregen worden van welke kanalen

het meest efficiënt zijn voor het communiceren van het gemeentelelijk

hondenpoepbeleid naar de inwoners.

30 tot 40% van de respondenten geeft aan dat het hanteren van hondenpoep

beperkte of zelfs geen risico’s inhoudt, dat hondenpoep geen of slechts een

beperkte verontreiniging van het leefmilieu met zich meebrengt en geen tot

beperkte risico’s voor kinderen inhoudt.

Dit is een redelijk hoog percentage en verdient toch de nodige aandacht gezien

bepaalde ziektes die overdraagbaar zijn van hond op mens gevaarlijk kunnen zijn

voor de mens. Denken we hierbij maar aan de honden- en vossenlintworm waarbij

voornamelijk bij de laatste variant alle onbehandelde gevallen fataal aflopen bij de

mens. De eitjes van deze wormen komen samen met de hondenpoep in de

omgeving terecht. Het niet opruimen van hondenpoep zorgt dus voor een

langdurige, onzichtbare besmetting van het leefmilieu. Ook al is de hondenpoep

verdwenen, toch blijft de besmetting nog een tijdje bestaan.

Sensibilisatie hieromtrent is aangewezen.

Op de vraag wat de respondenten thuis met de hondenpoep doen antwoordde

28% de uitwerpselen op de composthoop te gooien. Dit is niet wettelijk en

bovendien ten zeerste afgeraden gezien het zoönotische aspect zoals eerder

vermeld.

257

23% laat de hondenpoep gewoon in de tuin liggen. Ook dit is geen goede methode

aangezien het toch verscheidene weken (tot 10!) duurt vooraleer de hondenpoep

afgebroken is. Daardoor blijft de onzichtbare besmetting ook voortduren.

Een van de doelen van dit project was het zoeken naar alternatieve manieren om

hondenpoep te verwerken. Zo werd bij wijze van pilootproject een Pet Waste

Disposal System, een Doggie Dooley, op een zevental plaatsen in Roeselare en

Ieper geïnstalleerd en geëvalueerd. De Doggie Dooley werkt als een mini

septische put waarin de hondenpoep op een milieuvriendelijke manier afgebroken

wordt. Gezien de beperkte capaciteit is de Doggie Dooley (voorlopig nog) enkel

geschikt voor particulier gebruik. Algemeen werd dit systeem positief beoordeeld

en zou een geschikte oplossing kunnen zijn voor hondenpoep in de tuin. Op deze

manier worden de drollen opgeruimd en de risico’s voor eventuele besmettingen

beperkt.

Tenslotte werd gepeild naar de mening over de hygiëne van hondentoiletten. Maar

liefst 74% van de respondenten acht deze toiletten onhygiënisch. 87% geeft aan

ook nooit gebruik te maken van een hondentoilet.

Ondanks de grote inspanningen van de gemeenten inzake de reiniging en

ontsmetting van deze toiletten krijgt deze voorziening een negatieve beoordeling.

Uit de rondvraag bij de gemeenten kwam ook algemeen naar voren dat de

plaatsing, het onderhoud en de reiniging van een hondentoilet redelijk wat kosten

met zich meebrengt.

Kort samengevat kunnen we besluiten dat een hondentoilet toch niet het gewenste

resultaat geeft.

In Nederland wordt sinds enkele jaren het Gepp hondentoilet gebruikt en zou hier

een goed alternatief kunnen bieden.

Dit toilet heeft een grote opslagcapaciteit onder de grond waardoor deze, in

tegenstelling tot het “klassieke hondentoilet” slechts 1-2x/jaar geleegd dient te

worden. Bovendien kan het toilet aangesloten worden op de riolering. De

Nederlandse gemeenten die hier al mee werken zijn er tevreden over.

Verder onderzoek in België is zeker aangewezen.

258

Algemeen kunnen we dus besluiten dat verder onderzoek aangewezen is over de

volgende zaken:

- het verschil in beleving van hondenpoepoverlast tussen honden- en niet-

hondeneigenaars;

- in welke mate de inwoners op de hoogte zijn van het hondenpoepbeleid in

hun gemeente en welke kanalen hiervoor aangewend worden;

- de introductie, installatie en opvolging van de Doggie Dooley bij

particulieren;

- de introductie, installatie en evaluatie van het Gepp hondentoilet in

Belgische gemeenten.

Ook verdere sensibilisatie van de hondeneigenaars over de mogelijke risico’s van

het niet opruimen van hondenpoep, voornamelijk voor kinderen en het correct

verwijderen van hondenpoep is aangewezen.

In Nederland zijn al verschillende onderzoeken gevoerd over verscheidene

aspecten van deze problematiek. Zo zal binnenkort een onderzoek gestart worden

over het gedrag van hondenbezitters. Zo’n onderzoek zou ook in België nuttig

kunnen zijn waarbij volgende zaken bevraagd kunnen worden:

- of de hondenpoep al dan niet opgeruimd wordt;

- redenen voor het niet opruimen (niemand heeft er last van, onvoldoende

voorzieningen, ik betaal toch hondenbelasting, …)

Zo zal een beter zicht verkregen worden op de redenen waarom

hondenbaasjes de hondenpoep niet opruimen. Maar belangrijker nog of

deze groep niet-opruimers nog te beïnvloeden is en op welke manier;

- wanneer de hond voornamelijk uitgelaten wordt (’s morgens, ’s avonds, …);

- het aantal keer per dag dat de hond uitgelaten wordt;

- op welke manier de hondenpoep opgeruimd wordt (schepje, zakje, …);

259

- of de hond aangelijnd is tijdens het uitlaten;

- waar de hond uitgelaten wordt (op straat, in een losloopweide, op een

speelplein, in een park, …);

- redenen voor het niet gebruiken van een hondentoilet (niet hygiënisch, te

ver, de hond wil er niet in, …)

- redenen voor het niet gebruiken van een hondenlosloopweide.

260

6.1 Folder

Het doel van de folder is om het grote publiek in te lichten over de wetgeving

omtrent hondenpoep en de mogelijke gevaren ervan naar gezondheid toe.

Een eerste ontwerp is reeds klaar (ontworpen door 2 laatstejaarsstudenten

dierenzorg).

6.1.1 Doelgroep

- kinderen, tieners en volwassenen

- zowel honden- als niet-hondeneigenaars

6.1.2 Geselecteerde informatie voor de folder

- algemene info omtrent honden in België

- bondige info omtrent de wetgeving

- mogelijke risico’s naar gezondheid toe

- tips

- sensibilisatie omtrent het opruimen van hondenpoep

6.1.3 Ontwerp

Volgens OVAM huisstijl.

6.1.4 Freddy

Freddy is de mascotte geworden voor deze folder en kreeg het uiterlijk van een

stoere skater. Op die manier wordt de flyer aantrekkelijk voor jong en oud en wordt

de aandacht gefocust op de hondenpoepproblematiek.

6 Folder en stripverhaal

261

Freddy kreeg een aantal attributen die hem een jong en sportief imago geven:

- het skateboard met de zin 'No shit on the floor';

- een T-shirt met hierop een verbodsbord voor hondenpoep;

- een blauw sjaaltje;

- een armband met pinnen rond om pols.

De folder wordt ingeleid met een klein stripverhaal waarin te zien is hoe Freddy

tijdens het skaten in een hondendrol terecht komt (iets wat herkenbaar is). Het is

niet de eerste keer dat Freddy dit tegenkomt en hij is het dan ook beu, vandaar ook

de titel “Freddy is het beu!” (zie bijlage 5)

262

6.2 Stripverhaal

Het stripverhaal werd vorig jaar door twee laatstejaarsstudenten dierenzorg

ontworpen. (zie bijlage 6)

Het stripverhaal benadrukt de mogelijke risico’s van hondenpoep en het belang

van ontwormen.

6.3 Folder voor de OVAM

6.3.1 Inhoud

Voor de sensibilisatie van de hondeneigenaars omtrent het gevaar van zoönosen

en vooral de preventie ervan werd een folder ontwikkeld.

Hieronder wordt kort in het kader de inhoud ervan weergegeven.

Voorkomen is beter dan genezen!

Dit eeuwenoude adagium bevat nog steeds veel waarheid. Mits enkele

eenvoudige maatregelen kan u veel ellende voorkomen. De meeste ziektes

worden via de handen overgedragen van mens op mens maar ook van dier op

mens. Mensen die regelmatig de handen wassen worden minder vaak ziek dan

mensen die dit niet doen.

Onderstaande eenvoudige maar belangrijke hygiënische maatregelen helpen om

de overdacht van ziektes afkomstig van huisdieren tegen te gaan…:

- was dagelijks meerdere malen de handen;

- laat kinderen niet spelen in openbare parken en zandbakken waar honden

los lopen;

- ontworm uw hond minstens twee maal per jaar;

- raadpleeg eenmaal per jaar uw dierenarts voor een gezondheidsonderzoek

en vaccinatie van uw hond;

- vermijd rauw voedsel voor uw huisdier;

263

- laat nooit hondenpoep liggen! Ruim hondenpoep altijd onmiddellijk op, ook

in de tuin;

- hondenpoep hoort niet thuis in de compostbak.

Geef wormen geen kans!

Door uw hond regelmatig te ontwormen houdt u niet enkel uw hond in goede

conditie maar vermindert u ook sterk de overlevingskansen van heel wat voor de

mens gevaarlijke parasieten.

Een geschikt ontwormingsschema ziet er als volgt uit: ontworm op de leeftijd van

2, 4, 6 en 8 weken, vervolgens maandelijks tot een leeftijd van 6 maanden en

tenslotte halfjaarlijks voor de rest van uw hond zijn leven.

Jonge honden zijn vaker besmet met allerlei parasieten en dienen dus frequenter

ontwormd te worden. Het is niet omdat uw hond er gezond uit ziet dat hij niet

besmet is met maagdarmparasieten. Sommige parasieten zoals Giardia, een

eencellig diertje, zijn niet zichtbaar in de stoelgang van uw huisdier maar dit

maakt ze niet minder gevaarlijk, integendeel.

Voor gezinnen met kinderen verdient het ook de aanbeveling om de stoelgang

van uw hond te laten controleren door uw dierenarts op gevaarlijke parasieten.

Wat te doen met stoelgang afkomstig van uw huisdier?

Stoelgang afkomstig van huisdieren dient u te verwijderen via het restafval.

Stoelgang van huisdieren hoort niet thuis bij GFT of compost. Hondenpoep mag

ook niet gebruikt worden als mest in landbouwgebied.

In veel gemeenten is het verplicht om een opruimzakje bij te hebben wanneer u

een hond uitlaat. Het laten liggen van hondenpoep kan u een fikse boete

opleveren (tot € 250).

Voor mensen met een tuin bestaan er hondenpoepcontainertjes. Dit zijn

emmertjes met een deksel die in de grond kunnen worden ingegraven. Door het

regelmatig toevoegen van water en bijkomende enzymen zal de stoelgang

geleidelijk afgebroken worden. Dit kan, mits correct gebruik, een ecologisch

alternatief zijn voor mensen die de hoeveelheid restafval willen verminderen.

264

Wist u dat…?

…er meer dan 1 miljoen honden zijn in België!

…er meer dan 1.5 miljoen huiskatten zijn in België!

…er dagelijks meer dan 250.000kg hondenpoep ‘geproduceerd’ wordt in

Vlaanderen!

…men in hondenpoep meer dan 1000 soorten virussen aantreft!

…1 gram hondenpoep meer dan 1.000.000.000 bacteriën bevat!

…handen wassen één van de meest effectieve methoden is om

verspreiding van ziekten tegen te gaan!

… het verboden is hondenpoep op de compostbak of bij het GFT te

gooien!

…het mogelijk is om energie te winnen uit hondenpoep door middel van

een vergister!

265

Lijst met tabellen

Figuur 1: Rakker, de hondenpoepmascotte van Hasselt ....................................... 31

Figuur 2: bord dat hondentoilet aanduidt in Gent ................................................... 35

Figuur 3: bord dat losloopweide aanduidt in Gent .................................................. 37

Figuur 4: gebodsbord aanlijnplicht ......................................................................... 37

Figuur 5: verbodsbord voor honden ....................................................................... 38

Figuur 6: hondenpoepbuis in Blankenberge ........................................................... 47

Figuur 7: hondenpoepquad in Blankenberge ......................................................... 48

Figuur 8: hondenlosloopweide in Blankenberge .................................................... 49

Figuur 9: glutton in Blankenberge .......................................................................... 51

Figuur 10: hondentoilet in Blankenberge ................................................................ 52

Figuur 11: ‘de hondenpoepbrigade’ ........................................................................ 53

Figuur 12: banners gebruikt in Roeselare .............................................................. 83

Figuur 13: hondentoilet in Blankenberge ................................................................ 84

Figuur 14: losloopweide in Oostende ..................................................................... 86

Figuur 15: hondenpretpark in Oostende ................................................................. 87

Figuur 16: bord hondenpretpark Oostende ............................................................ 88

Figuur 17: hondenpoepafvalbak in Heusden-Zolder .............................................. 91

Figuur 18, Rakker, de hondenpoepmascotte van Hasselt ..................................... 92

Figuur 19: Baltazaar, de hondenpoepmascotte van Oostende .............................. 92

Figuur 20: schoonmaakactie in gent ...................................................................... 94

Figuur 21: verbodsbord in Heusden-Zolder ............................................................ 95

Figuur 22: verbodsborden in Knokke-Heist ............................................................ 96

Figuur 23: hondenpoepvlagjes in Roeselare ........................................................ 101

Figuur 24: uniform van gemeenschapswacht ....................................................... 115

Figuur 25: armband GAS-ambtenaar ................................................................... 115

Figuur 26: opruimen van hondenpoep ................................................................. 123

Figuur 27: openen van Gepp ................................................................................ 123

Figuur 28: sluitsysteem Gepp ............................................................................... 123

Figuur 29: kolkenzuiger ........................................................................................ 124

Figuur 30: losloopweide in Mechelen ................................................................... 127

Figuur 31: losloopweide in Oostende ................................................................... 128

Figuur 32: verschillende hondenpoepafvalbakken ............................................... 137

Figuur 33: sticker voor aanduiding hondenpoepafvalbak ..................................... 138

Figuur 34: hondenverbodsborden in Nederland ................................................... 140

Figuur 35: het ‘ideale’ hondenverbodsbord .......................................................... 141

266

Figuur 36: Doggie Dooley 3 000 ........................................................................... 189




Figuur 40: particulier Rumbeke ............................................................................ 194

Figuur 41: Doggie Dooley in grond gezakt ........................................................... 195

Figuur 42: Blauw Kruis Roeselare ........................................................................ 195

Figuur 43: Blauw Kruis Brugge ............................................................................. 196

Figuur 44: Blauw Kruis Ieper ................................................................................ 197

Figuur 45: slechte doorlaatbaarheid bodem ......................................................... 197

Figuur 46: hondenkweker Vlamertinge ................................................................. 198

Figuur 47: slechte verteerbaarheid ....................................................................... 199

Figuur 48: stil gevallen Doggie Dooley ................................................................. 200

Figuur 49: voorzitter Blauw Kruis Ieper ................................................................ 200

Figuur 50: VABI Roeselare ................................................................................... 201

Figuur 51: evolutie Doggie Dooley ....................................................................... 202




Figuur 55: evolutie Doggie Dooley (met overloopgat) .......................................... 206

267

Lijst met figuren

Tabel 1: overzicht top-3 overlastfenomenen per gemeente die GAS toepast ....... 23

Tabel 2: voor- en nadelen hondenpoepbuizen ....................................................... 89

Tabel 3: overzicht GAS-ambtenaren .................................................................... 102

Tabel 4: overzicht gemeentelijke regelgeving ...................................................... 105

Tabel 5: overzicht info- en sensibilisatiemateriaal ................................................ 111

Tabel 6: overzicht handhavers ............................................................................. 113

Tabel 7: overzicht dispensers met hondenpoepzakjes ........................................ 116

Tabel 8: overzicht hondentoiletten ....................................................................... 119

Tabel 9: vergelijking gewone afvalbak – ondergrondse container ....................... 125

Tabel 10: overzicht hondenlosloopweide ............................................................. 127

Tabel 11: voor- en nadelen van hondenpoepbuizen ............................................ 133

Tabel 12: overzicht hondenpoepmotor ................................................................. 134

Tabel 13: overzicht hondenpoepafvalbakken ....................................................... 135

Tabel 14: overzicht hondenpoepmascotte ........................................................... 138

Tabel 15: overzicht borden betreffende honden en hondenpoep ........................ 139

Tabel 16: sancties voor het niet opruimen van hondenpoep ............................... 142

Tabel 17: invloed temperatuur op verteringsproces ............................................. 203





Tabel 22: evaluatie geuroverlast .......................................................................... 208

Tabel 23: evaluatie arbeidsintensief ..................................................................... 208

Tabel 24: evaluatie waterverbuik .......................................................................... 209

Tabel 25: evaluatie gebruiksvriendelijkheid .......................................................... 210

Tabel 26: evaluatie installatie ............................................................................... 210

Tabel 27: evaluatie invloed van temperatuur ....................................................... 211

Tabel 28: evaluatie kwaliteit materiaal ................................................................. 212

Tabel 29: evaluatie handleiding ............................................................................ 212

Tabel 30: algemene beoordeling .......................................................................... 213

Tabel 31: geslacht ................................................................................................ 219

Tabel 32: leeftijdsverdeling ................................................................................... 221

Tabel 33: gezinssituatie: kinderen ........................................................................ 223

Tabel 34: woonomgeving ..................................................................................... 224

Tabel 35: contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van vreemde honden ....... 226

268

Bibliografie

- Wang X, Cui Z, Wang H, Tang L, Yang J, Gu L, Jin D, Luo L, Qiu H, Xiao Y,

Xiong H, Kan B, Xu J, Jing H. Pathogenic strains of Yersinia enterocolitica

isolated from domestic dogs (Canis familiaris) belonging to farmers are of

the same subtype as pathogenic Y. enterocolitica strains isolated from

humans and may be a source of human infection in Jiangsu Province,

China. J Clin Microbiol. 2010 May;48(5):1604-10.

- Georg Kapperud. Yersinia enterocolitica in food hygiene. International

Journal of Food Microbiology Volume 12, Issue 1, January 1991, Pages

53-65.

- H Fukushima, R Nakamura, S Iitsuka, M Tsubokura, K Otsuki, and Y

Kawaoka. Prospective systematic study of Yersinia spp. in dog. J Clin

Microbiol. 1984 May; 19(5): 616–622.

- Brenda P. Murphy, Niall Drummond, Tamara Ringwood, Edmund O'Sullivan,

James F. Buckley, Paul Whyte, Mike B. Prentice, Séamus Fanning. First

report: Yersinia enterocolitica recovered from canine tonsils. Veterinary

Microbiology, june 2010.

- Hiroshi Fukushima et al. Cat-contaminated environmental substances lead

to Yersinia pseudotuberculosis infection in children. Journal of Clinical

Microbiology, dec 1989, p. 2706-2709.

- Casteleyn C. et al 2006, Antibioticaresistentie in Escherichia coli bij

landbouwhuisdieren, hazen, septisch materiaal en oppervlaktewater in

Vlaanderen. Vlaams Diergeneeskundig tijdschrift, 75, p. 23-30.

- De Craeye S., Francart A., Chabauty J., Van Gucht S., Jongert E., 2008.

Toxoplasmosis in Belgian pet cats: recommendations for owners. Vlaams

Diergeneeskundig Tijdschrift, 77, p. 325-330.

- P.A.M. Overgaauw en E. Claerebout. Parasieten bij hond en kat. Haarlem

2002.

- Simona De Grazia, Vito Martella, Giovanni M. Giammanco, Miren Iturriza

Gòmara, Stefania Ramirez, Antonio Cascio, Claudia Colomba, Serenella

Arista. Canine-Origin G3P[3] Rotavirus Strain in Child with Acute

Gastroenteritis. Emerging Infectious Diseases, volume 13, number 7, july

2007.

269

- Laird AR, Ibarra V, Ruiz-Palacios G, Guerrero ML, Glass RI, Gentsch JR.

Unexpected detection of animal VP7 genes among common rotavirus

strains isolated from children in Mexico. J Clin Microbiol, 2003;41:4400–3

- Khamrin P, Maneekarn N, Peerakome S, Yagyu F, Okitsu S, Ushijima H.

Molecular characterization of a rare G3P[3] human rotavirus reassortant

strain reveals evidence for multiple human-animal interspecies

transmissions. J Med Virol, 2006;78:986–94

- Tsuneo FUKATA, Fumiko NAITO, Naoko YOSHIDA, Tsuyoshi

YAMAGUCHI, Yoshihiro MIZUMURA and Katsuya HIRA. Incidence of

Salmonella Infection in Healthy Dogs in Gifu Prefecture, Japan. Journal of

Veterinary Medical science, Vol. 64 (2002) , No. 11 pp.1079-1080.

- Ulrich Schotte, Dorit Borchers, Christiane Wulff and Lutz Geue. Salmonella

Montevideo outbreak in military kennel dogs caused by contaminated

commercial feed, which was only recognized through monitoring.

Veterinary Microbiology, volume 119, issues 2-4, 31 January 2007, Pages

316-323.

- LeJeune JT, Hancock DD. Public health concerns associated with feeding raw

meat diets to dogs. J Am Vet Med Assoc. 2001 Nov 1;219(9):1222-5.

- Yoshiuchi R, Matsubayashi M, Kimata I, Furuya M, Tana H, Sasai K. Survey

and molecular characterization of Cryptosporidium and Giardia spp. in

owned companion animal, dogs and cats, in Japan. Vet Parasitol. 2010 Sep

15.

- Loohuis AO, van Knapen F, Langelaar M. Transmissible diseases: 'One

health'--attitude unites human and veterinary medicine. Tijdschr

Diergeneeskd. 2010 Jul 15-Aug 1;135(14-15):574-6.

- Behravesh CB, Ferraro A, Deasy M 3rd, Dato V, Moll M, Sandt C, Rea NK,

Rickert R, Marriott C, Warren K, Urdaneta V, Salehi E, Villamil E, Ayers T,

Hoekstra RM, Austin JL, Ostroff S, Williams IT; Salmonella

Schwarzengrund Outbreak Investigation Team. Human Salmonella

infections linked to contaminated dry dog and cat food, 2006-2008.

Pediatrics, 2010 Sep;126(3):477-83. Epub 2010 Aug 9.

- Lima AM, Alves LC, Faustino MA, Lira NM. Perception of the zoonosis and

responsible pet care by the parents from public schools kindergarten

located at metropolitan region of Recife, northeast of Brazil. Cien Saude

Colet, 2010 Jun;15 Suppl 1:1457-64.

270

- Himsworth CG, Jenkins E, Hill JE, Nsungu M, Ndao M, Andrew Thompson RC,

Covacin C, Ash A, Wagner BA, McConnell A, Leighton FA, Skinner S. Emergence

of sylvatic Echinococcus granulosus as a parasitic zoonosis of public

health concern in an indigenous community in Canada. Am J Trop Med Hyg.

2010 Apr;82(4):643-5.

- Ballweber LR, Xiao L, Bowman DD, Kahn G, Cama VA. Giardiasis in dogs

and cats: update on epidemiology and public health significance. Trends

Parasitol. 2010 Apr;26(4):180-9. Epub 2010 Mar 2.

- Morato EP, Leomil L, Beutin L, Krause G, Moura RA, Pestana de Castro AF.

Domestic cats constitute a natural reservoir of human enteropathogenic

Escherichia coli types. Zoonoses Public Health, 2009 Jun;56(5):229-37.

- Bagcigil, A. F., S. Ikiz, B. Dokuzeylu, B. Basaran, E. Or, and N. Y. Ozgur,

2007: Fecal shedding of Salmonella spp. in dogs. J. Vet. Med. Sci. 69, 775–

777.

- Cantor, G. H., S. Nelson, J. A. Vanek, J. F. Evermann, I. S. Eriks, R. J.

Basaraba, and T. E. Besser, 1997: Salmonella shedding in racing sled

dogs. J. Vet. Diagn. Invest. 9, 447–448.

- Goffaux, F., B. China, B. Janssen, and J. Mainil, 2000: Genotypic

characterization of enteropathogenic Escherichia coli (EPEC) isolated in

Belgium from dogs and cats. Res. Microbiol. 15, 865–871.

- Kapperud, G., E. Skjerve, N. H. Bean, S. M. Ostroff, and J. Lassen, 1992:

Risk factors for sporadic Campylobacter infections: results of a case-control

study in southeastern Norway. J. Clin. Microbiol. 30, 3117–3121.

- Krause, G., S. Zimmermann, and L. Beutin, 2005: Investigation of domestic

animals and pet as a reservoir for intimin- (eae) gene positive Escherichia

coli types. Vet. Microbiol. 106, 87–95.

- Nakazato, G., C. Gyles, K. Ziebell, R. Keller, L. R. Trabulsi, T. A. Gomes, K. Irino, W.

D. Da Silveira, and A. F. Pestana de Castro, 2004: Attaching and effacing

Escherichia coli isolated from dogs in Brazil: characteristics and serotypic

relationship to human enteropathogenic E. coli (EPEC). Vet. Microbiol. 101, 269–

277.

- Leonard EK, Pearl DL, Finley RL, Janecko N, Peregrine AS, Reid-Smith RJ,

Weese JS. Evaluation of Pet-Related Management Factors and the Risk of

Salmonella spp. Carriage in Pet Dogs from Volunteer Households in

Ontario (2005-2006). Zoonoses Public Health, 2010 Feb 16.

271

- Haridy FM, Holw SA, Hassan AA, Morsy TA. Cystic hydatidosis: a zoonotic

silent health problem. J Egypt Soc Parasitol. 2008 Aug;38(2):635-44.

- Fenwick SG, Madie P, Wilks CR. Duration of carriage and transmission of

Yersinia enterocolitica biotype 4, serotype 0:3 in dogs. Epidemiol Infect,

1994 Dec;113(3):471-7.

- Johnson JR, Stell AL, Delavari P. Canine feces as a reservoir of

extraintestinal Escherichia coli. Infect Immunology 2001 Mar;69(3):1306-

14.

- John Croese, Alex Loukas, Joan Opdebeeck, Stephen Fairley and Paul

Prociv. Human enteric infection with canine hookworms. March 1, 1994

vol. 120 no. 5 369-374.

- Overgaauw, Paulus Arnoldus Maria; Zutphen, Linda van; Hoek, Denise;

Yaya, F.O.; Roelfsema, Jeroen; Pinelli, Elena; Knapen, F. van; Kortbeek,

L.M. Zoonotic parasites in fecal samples and fur from dogs and cats in The

Netherlands. Veterinary parasitology, Volume: 163, Issue: 1-2 (2009), (pp.

115-122).

- Kortbeek LM. Toxoplasmosis in the Netherlands. Ned Tijdschr Klin Chem

(1999); 24: (65-70).

- Sciammarella, J. (2002). Toxoplasmosis. Retrieved September 28, 2005.

- Peter Damborg, Katharina E. P. Olsen, Eva Møller Nielsen, and Luca

Guardabassi. Occurrence of Campylobacter jejuni in Pets Living with

Human Patients Infected with C. jejuni. J Clin Microbiol. (2004) March;

42(3): (1363–1364).

- Perception Consultancy (2007). Hondenbeleid in Nederland. Groningen.

- Arisa Mandarino-Pereira, Fábio Silva de Souza, Carlos Wilson G. Lopes and

Maria Julia S. Pereira. Prevalence of parasites in soil and dog feces

according to diagnostic tests. Veterinary Parasitology, Volume 170, Issues

1-2, 28 May 2010, Pages 176-181.

- Robertson ID and R.C. Thompson, Enteric parasitic zoonoses of

domesticated dogs and cats, Microbes Infect. 4 (2002), pp. 867–873.

- Blaser Martin, Bradley W. Powers, James Cravens and W. L. Wang.

Campylobacter enteritis associated with canine infection. The Lancet,

volume 312, Issue 8097, 4 November 1978, Pages 979-981.

- Doyle MP and Roman DJ. Recovery of Campylobacter jejuni and

Campylobacter coli from inoculated foods by selective enrichment. Appl

Environ Microbiol. 1982 June; 43(6): 1343-1353.

272

- Damborg Peter, Katharina E. P. Olsen, Eva Møller Nielsen, and Luca

Guardabassi. Occurrence of Campylobacter jejuni in Pets Living with

Human Patients Infected with C. jejuni. Clin Microbiol. 2004 March; 42(3):

1363–1364.

- Neimann J., J. Engberg, K. Mølbak, and H. C. WegenerA case-control study

of risk factors for sporadic campylobacter infections in Denmark. Epidemiol

Infect. 2003 June; 130(3): 353–366.

- Rubel D, Wisnivesky C. Magnitude and distribution of fecal contamination

and helminth eggs in two areas of different urban structure, Greater

Buenos Aires, Argentina. Vet Parasitol. 2005 Nov 5;133(4):339-47

- Avcioglu H, Balkaya I. The relationship of public park accessibility to dogs to

the presence of Toxocara species ova in the soil. Vector Borne Zoonotic

Dis. 2010 Jun 23.

- Weese JS, Finley R, Reid-Smith RR, Janecko N, Rousseau J. Evaluation of

Clostridium difficile in dogs and in the household enviroment. Epidemiol

Infect. 2010 Aug;138(8):1100-4. Epub 2009 Dec 2. Coinfection of

Enteric Helicobacter spp. and Campylobacter spp. in Cats J. Clin.

Microbiol. (2001) 39(6): 2166-2172 EPIDEMIOLOGY OF

CAMPYLOBACTER JEJUNI INFECTIONS epidemologic reviews

273

Bijlage 1

Contact VLM

Dag Lies

In het Mestdecreet staat niks over hondenpoep. Ik stel voor dat je eens informeert

bij de gemeente. Daar hebben ze mogelijk wel regels i.v.m. hondenpoep.

Met vriendelijke groeten,

Rebekka Veeckman

Webredactrice

Vlaamse Landmaatschappij - www.vlm.be - [email protected] - Tel. 02/543.72.00

maatschappelijke zetel: Gulden-Vlieslaan 72, 1060 Brussel - VLM disclaimer

--------------------------------------------------------------------------------

Neem eens een kijkje op onze website www.vlm.be

Vlaamse Landmaatschappij Juridische informatie & e-mail disclaimer:

1. Juridische vermeldingen

Vlaamse Landmaatschappij, NV burgerlijke vennootschap met handelsvorm,

Gulden Vlieslaan 72, 1060 Brussel, 0236.506.685, RPR Brussel

2. Disclaimer, Privacy en gebruiksvoorwaarden van de site:

http://www.vlm.be/algemeen/siteoverzicht/Pages/wettelijke.aspx

__________ Information from ESET NOD32 Antivirus, version of virus signature

database 4874 (20100217) __________

The message was checked by ESET NOD32 Antivirus.

http://www.eset.com

http://www.vlm.be/



http://www.vlm.be/


http://www.eset.com/

274

Contact Europese commissie

--------------------------------------------------

Date: Tuesday, 23/02/2010 10:23:44

From: "Lies Depuydt" <[email protected]>

Subject: [Case_ID: 246927 / 7639718] wetgeving omtrent dierlijke mest

--------------------------------------------------

Geachte,

Met het Expertisecentrum Dier-en-zorg van de KATHO in Roeselare zijn we op dit

moment bezig met een project omtrent de hondenpoepproblematiek. Dit project

wordt gefinancierd door OVAM. Een van de doelen is het in kaart brengen van de

wetgeving hieromtrent. Het enige wat in de Belgische wetgeving te vinden is dat

hondenpoep via het restafval verwijderd moet worden. Hoe zit het op Europees

niveau? Wat is er allemaal te vinden omtrent hondenpoep in de Europese

wetgeving?

met vriendelijke groeten,

Lies Depuydt

Projectmedewerkster Expertisecentrum Dier-en-zorg

Veilig surfen? Download Internet Explorer 8 met SmartScreen technologie.

__________ Information from ESET NOD32 Antivirus, version of virus signature

database 5426 (20100906) __________

The message was checked by ESET NOD32 Antivirus.

http://www.eset.com


http://www.microsoft.com/belux/nl/windows/internet-explorer/

http://www.eset.com/

275

To: [email protected]

Subject: [Case_ID: 0246927 / 7639718] wetgeving omtrent dierlijke mest

Date: Thu, 25 Feb 2010 12:57:53 +0100

From: [email protected]

NL-246927-04-C-24

Geachte mevrouw Depuydt,

We hebben uw bericht in goed orde ontvangen. In antwoord op uw vraag

betreffende de EU-wetgeving inzake dierlijke mest, dienen we u te informeren dat

er geen specifieke verwijzing is naar hondenpoep in de EU-wetgeving betreffende

afval.

Een volledig overzicht van de Europese afvalwetgeving kunt u raadplegen op de

volgende webpagina van het directoraat-generaal (DG) Milieu van de Europese

Commissie:

http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm

Bovendien kunt u een Nederlandstalige samenvatting van de wetgeving inzake het

beheer van afvalstoffen nalezen op onderstaande pagina:

http://europa.eu/legislation_summaries/environment/waste_management/index_nl.

htm

We raden u hierbij aan om rechtstreeks contact op te nemen met het bevoegde DG

Milieu met meer specifieke vragen. U kunt dit doen aan de hand van het volgende

webformulier:

http://ec.europa.eu/environment/env-informa/

Wij hopen dat deze informatie u van dienst zal zijn.

Met vriendelijke groet,

Het EUROPE DIRECT Contact Centre

www.europa.eu - Alles over Europa!

Geef uw mening over de EU

http://europa.eu/debateeurope/index_nl.htm

Disclaimer

Opmerking: We doen al het mogelijke om ervoor te zorgen dat u de gevraagde

informatie ontvangt of om u naar een geschikte bron te verwijzen. We kunnen

echter geen uitspraken doen over concrete zaken met betrekking tot Europees

beleid, en de informatie die door EUROPE DIRECT wordt verstrekt, is niet juridisch

bindend.



http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm

http://europa.eu/legislation_summaries/environment/waste_management/index_nl.htm

http://europa.eu/legislation_summaries/environment/waste_management/index_nl.htm

http://ec.europa.eu/environment/env-informa/

http://www.europa.eu/

http://europa.eu/debateeurope/index_nl.htm

276

Contact European Commission

-----Oorspronkelijk bericht-----

Van: [email protected] [mailto:[email protected]]

Verzonden: zondag 14 maart 2010 16:06

Aan: lies.depuydt

Onderwerp:

Your request

--------------------------------------------------------------------------------

Subject : Waste

Description : Dear Mr. or Mrs.,

With the Centre of Excellence Animal life and Society of the KATHO at Roeselare

we are working on a project about dog feces and it's issues. This project is

financed by OVAM. One of the goals is to register the legislation about this. The

only thing that is written in the Belgian legislation is that dogfeces have to be

removed through the refuse remaining after separation of recycable elements.

What about this on European level? What can be found about dog feces in the

European legislation?

with kind regards,

Lies Depuydt

Project staff member

Answer

--------------------------------------------------------------------------------

Ms. Depuydt,

Thnak you for your e-mail.

There is no specific EU legislation on dog excrement.

Yours sincerely,

277

Ann Maher

Library/Information Centre

Shared Resources Directorate

SRD.1 - Human Resources & Administration

European Commission

DG Environment/DG Climate Action

BU-9 00/94

B-1049 Brussels

e-mail: [email protected]

N.B. Disclaimer required under the terms and conditions of use of the internet and

electronic mail from Commission equipment:

'The views expressed are purely those of the writer and may not in any

circumstances be regarded as stating an official position of the European

Commission.'


278

Bijlage 2: onderhoud hondentoiletten

279

Bijlage 3: onderhoud hondenpoepbuizen

280

Bijlage 4: enquête

Enquête: Hondenpoep onder de loep

Deze enquête wordt afgenomen in het kader van het project “Hondlasting,

hondenpoep onder de loep!” dat uitgaat van het Expertisecentrum Dier-en-zorg te

Roeselare, in opdracht van OVAM.

Het invullen van deze enquête neemt slechts 5 min. in beslag.

Op sommige vragen zijn meerdere antwoorden mogelijk en kunt u dus meerdere

vakjes aankruisen.

Alvast bedankt voor uw medewerking!

1) Geslacht:

□ man

□ vrouw

2) Wat is uw leeftijd? …

3) Heeft u kinderen?

□ ja, ze zijn jonger dan 10 jaar

□ ja, ze zijn ouder dan 10 jaar

□ nee

4) Waar woont u?

□ stadskern

□ wijk

□ dorp

□ platteland

5) Hoe vaak komt u in contact met niet-opgeruimde uitwerpselen van

vreemde honden?

□ dagelijks

□ wekelijks

□ maandelijks

□ nooit

6) Ondervindt u hinder van hondenpoep?

□ veel

□ matig

□ weinig

□ nee

281

7) Wat moet er volgens u wettelijk met uitwerpselen van honden gebeuren?

□ bij het restafval

□ doorspoelen in het toilet

□ speciale ophaling

□ composteren

□ niets speciaals

□ geen idee

8) Zijn er risico’s verbonden aan het hanteren van hondenpoep?

□ ja, ernstige risico’s zoals overdraagbare ziektes

□ ja, matige risico’s die mits de nodige voorzorgsmaatregelen op te vangen

zijn

□ ja, beperkte risico’s die eigenlijk te verwaarlozen zijn

□ nee

9) Zorgt hondenpoep voor verontreiniging van het leefmilieu?

□ ja, een ernstige verontreiniging door een langdurige, onzichtbare

besmetting

□ ja, een matige verontreiniging maar eens de hondenpoep verwijderd is,

zijn de problemen opgelost

□ ja, een beperkte verontreiniging die eigenlijk te verwaarlozen is

□ nee

10) Houdt de besmetting van het leefmilieu risico’s in voor kinderen?

□ ja, ernstige risico’s zoals overdraagbare ziektes

□ ja, matige risico’s die mits de nodige voorzorgsmaatregelen op te vangen

zijn

□ ja, beperkte risico’s die eigenlijk te verwaarlozen zijn

□ nee

11) Neemt u maatregelen om die risico’s voor uw kinderen te beperken?

□ ja, het kind enkel laten spelen op plaatsen waar geen honden komen

□ ja, de handen wassen na het spelen

□ nee

□ niet van toepassing (geen kinderen).

12) Heeft u (een) hond(en)?

□ ja (ga verder)

□ nee (hier is voor u de enquête afgelopen)

282

13) Hoeveel honden heeft u?

□ 1

□ 2 - 3

□ 4 of meer

14) Waar leeft uw hond hoofdzakelijk?

□ binnen

□ zowel binnen als buiten

□ buiten in een kennel

□ buiten in de tuin (met hok)

15) Wat doet u met de uitwerpselen van uw hond thuis?

□ bij het restafval

□ doorspoelen in het toilet

□ op de composthoop

□ in de tuin

16) Heeft u een hondenpoepzakje bij wanneer u uw hond uitlaat?

□ ja

□ nee

17) Vindt u dat er genoeg afvalbakken zijn om de hondenpoep in te gooien?

□ ja

□ nee

18) Vindt u dat er genoeg hondentoiletten zijn?

□ ja

□ nee

19) Maakt uw hond gebruik van een hondentoilet?

□ ja, dagelijks

□ ja, 3-4 keer per week

□ ja, 1 keer per week

□ nooit

20) Vindt u hondentoiletten hygiënisch?

□ ja

□ nee

283

21) Vindt u dat er genoeg hondenweides zijn?

□ ja

□ nee

22) Maakt uw hond gebruik van een hondenweide?

□ ja, dagelijks

□ ja, 3-4 keer per week

□ ja, 1 keer per week

□ nooit

23) Hoe vaak worden uw honden ontwormd?

□ 1 – 2 keer per jaar

□ 3 keer of meer per jaar

□ niet

284

Bijlage 5: folder

285

Bijlage 6: stripverhaal

Bijlage:

Infobordje Pet waste Disposal System

286

Bijlage 7: infobordje Doggie Dooley

287

Bijlage 8: Vestingwachters in Ieper

Voor de vestingmuren (de Vesten is een 17e-eeuwse verdedigingswal rond Ieper

dat nu een prachtig wandelgebied geworden en dag en nacht vrij toegankelijk is)

werd in 2005 een Vestingwacht opgericht, gecoördineerd door Eva Wuyts van de

Ieperse Erfgoedcel. Sindsdien wordt het project geleid door de dienst

Milieueducatie van Stad Ieper. Het aantal vestingwachters is ondertussen

aangegroeid tot 15. Onder hen waren in het begin de helft stadsgidsen maar

tegenwoordig bestaat het merendeel uit vrijwilligers. Deze wachters wandelen de

volledige Vestingroute af, letten op zwerfvuil en schade, en registreren,

rapporteren en informeren. Hun bevindingen worden overgemaakt aan de

stadsdiensten, die zich dagelijks inzetten voor het onderhoud van de vestingen.

Iedereen die wil bijdragen aan een goed onderhoud en beheer van de vestingen,

mag zich aanmelden. Er is geen voorkennis vereist. Er wordt gezorgd voor een

praktische (wat mag, wat kan niet) en inhoudelijke vorming (over de natuur op de

vestingen, de geschiedenis, de vestingbouw) en voor de nodige ondersteuning.

De vrijwilligers bepalen zelf hoe frequent ze dit doen (dagelijks, meerdere malen

per week, …), op welke dagen ze zich kunnen vrijmaken en welk dagdeel ze

verkiezen (ochtend, middag, avond) en of ze liefst alleen of in duo op pad gaan. Er

wordt een beurtrol opgesteld waarbij zoveel mogelijk rekening gehouden wordt met

ieders wensen en voorkeuren. Bovendien komen alle wachters op regelmatige

basis samen om ervaringen uit te wisselen. Vestingwachters zijn ook herkenbaar

voor de wandelaars en zijn altijd bereid een woordje uitleg te geven over de

vestingen en de natuur.

Vesting wachters zijn echter geen politiemensen maar willen vooral preventief

werken en vermijden dat zaken escaleren.

288

Bijlage 9: Interview hondenpoepproblematiek

1) Wat bestaat er allemaal qua brochures, folders, flyers,… omtrent honden en

hondenpoep voor de inwoners van de stad? Is het mogelijk hier een

exemplaar van te ontvangen?

2) Waar kunnen ze die informatie bekomen?

3) Bestaat er een centraal infopunt waar zowel honden- als niet-

hondeneigenaars terecht kunnen met vragen?

4) Staan er in de stad ook informatiekiosken?

5) Zo ja, hoe werken die precies?

6) Beschikt de stad over een “hondenpretpark”?

7) Welke criteria worden in acht genomen bij de beslissing van het al dan niet

plaatsen/ verwijderen van een hondenpoepafvalbak, hondentoilet, 8)

losloopweide?

8) Beschikt de stad over speciale hondenpoepafvalbakken of mag de

hondenpoep in de gewone afvalbakken?

9) Hoeveel hondentoiletten, -weides en hondenpoepafvalbakken telt de

stad/gemeente?

10) Wie is verantwoordelijk voor de hygiëne en het schoonmaken van de

hondentoiletten en hondenpoepafvalbakken?

11) Hoe frequent worden de hondentoiletten schoongemaakt? (dagelijks,

wekelijks, als ze echt vuil zijn,…)

12) Hoe gebeurt dit? Welke middelen worden er gebruikt (desinfectantia

zoals Capturine of Freshcure, stoom, gewoon water, …)

13) Worden er specifieke maatregelen genomen bij het schoonmaken van

de hondentoiletten? (speciale kledij, …)

14) Worden er ook controles uitgevoerd ivm. de hygiëne op die plaatsen?

(naar contaminatie van het leefmilieu toe)

15) Zijn er cijfers beschikbaar van de hoeveelheid hondenpoep die

jaarlijks opgehaald wordt uit de hondentoiletten?

16) Heeft het stadsbestuur al acties ondernomen om de

hondenpoepproblematiek aan te pakken? Zo ja, welke? (ev.

Sensibilisatiecampagnes, …)

17) Beschikt het stadsbestuur over een mascotte voor de

hondenpoepproblematiek (zoals bv. Baltazaar in Oostende en Rakker in

Hasselt)? Waarom wel of waarom niet?

289

18) Beschikt het stadsbestuur over sensibilisatieborden omtrent honden

en hondenpoep (vb. verboden toegang voor honden, …)

19) Werkt het Stadsbestuur met GAS-ambtenaren?

20) Is de “hondenpoepmotor” bekend? Beschikt de stad over iets

gelijkaardigs?

21) Zijn er bepaalde probleemgebieden?

22) Organiseert het stadsbestuur ook acties ivm. de identificatie en

registratie van honden?

23) Komen er veel klachten binnen over hondenpoep? Zo ja, van welke

aard?

24) Kwamen er vroeger meer of minder klachten over honden

(hondenpoep en andere overlast mbt. honden) binnen?

25) Waar kunnen de mensen terecht met hun klachten? (behalve op het

politiebureau)

26) Bestaat er een correlatie tussen het aantal/ soort klachten en het soort

mensen die ze indienen? (vb. vooral oudere mensen,…)

27) Wanneer komen de meeste klachten binnen? (vooral s’ avonds, in het

weekend, na grote evenementen, …)

28) Dient het houden van een hond aangegeven te worden?

29) Wat is er allemaal opgenomen in het politiereglement omtrent honden

en hondenpoep?

30) Hoe wordt het niet opruimen van hondenpoep beboet?

31) Is er een zwerfkattenbeleid? Zo ja, welke?

32) Zijn er in het algemeen veel problemen i.v.m. huisdieren in de

stad/gemeente?

Hondenpoep in Vlaanderen: alternatieven voor …...milieuvriendelijke manier te vinden om hondenpoep...

Documents

Transcript of Hondenpoep in Vlaanderen: alternatieven voor …...milieuvriendelijke manier te vinden om hondenpoep...